prof. dr hab. in¿. Czes³aw WASZKIEWICZ
mgr in¿. Marek KRAJEWSKI
SGGW w Warszawie, Katedra Maszyn Rolniczych i Leœnych e-mail: kmrl@sggw.pl
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w Warszawie
Streszczenie
W artykule przedstawiono zmiany dotycz¹ce produkcji, importu, eksportu i poda¿y ci¹gników nowych i u¿ywanych oraz przyczep rolniczych na krajowym rynku, jakie zachodzi³y w latach 2008-2012.
: ci¹gniki, przyczepy rolnicze, import, eksport, poda¿, rynek, Polska S³owa kluczowe
SYTUACJA NA KRAJOWYM RYNKU
CI¥GNIKÓW I PRZYCZEP ROLNICZYCH
Od kilku lat autorzy na ³amach naszego czasopisma zamieszczaj¹ informacje o zmianach zachodz¹cych na krajowym rynku ci¹gników i przyczep rolniczych [1, 2]. Informacje te dotyczy³y produkcji, importu, eksportu i poda¿y nowych ci¹gników, importu, eksportu i poda¿y ci¹gników u¿ywanych oraz produkcji, importu, eksportu i poda¿y na rynek krajowy przyczep rolniczych.
W niniejszym artykule przedstawiono jak zmienia³a siê sytuacja na krajowym rynku ci¹gników i przyczep rolniczych w ostatnim piêcioleciu (lata 2008-2012).
Jak w analizowanym okresie kszta³towa³a siê produkcja ci¹gników rolniczych w kraju, przedstawiono w tab. 1. W ca³-kowitej produkcji ci¹gników, wynosz¹cej 21 028 sztuk, najwiêkszy udzia³ (57,0%) mia³y ci¹gniki o najmniejszym zakresie mocy 18-37 kW. Drug¹ w kolejnoœci grupê o naj-wiêkszym udziale (31,6%) stanowi³y ci¹gniki o zakresie mocy 59-75 kW. Natomiast najmniejsz¹ liczebnie grupê stanowi³y ci¹gniki o zakresie mocy 75-90 kW, których udzia³ wyniós³ 1,8%. Struktura wyprodukowanych ci¹gników w poszcze-gólnych latach, poza nielicznymi wyj¹tkami, praktycznie nie ulega³a wiêkszym zmianom. Na uwagê zaœ zas³uguje gwa³towny spadek ³¹cznej produkcji ci¹gników rolniczych pocz¹wszy od 2009 roku w stosunku do roku 2008 i lat wczeœniejszych [1]. W poszczególnych grupach mocy ci¹gników najwiêksze zmiany nast¹pi³y w 2012 roku w odnie-sieniu do roku 2011.
W tab. 2 przedstawiono jak kszta³towa³ siê import nowych ci¹gników rolniczych w latach 2008-20012. W analizowanym okresie sprowadzono do kraju ³¹cznie 72 911 nowych ci¹gników rolniczych, co stanowi³o niemal trzy i pó³krotnoœæ (3,47) ca³kowitej liczby ci¹gników produkcji krajowej. Po spadku w 2009 roku, w odniesieniu do roku poprzedniego, import ci¹gników w kolejnych latach sukcesywnie wzrasta³, osi¹gaj¹c liczbê 19 520 sztuk w 2012 roku. Najbardziej liczn¹ grupê stanowi³y ci¹gniki o mocy 59-75 kW (40,2%), natomiast Tab. 1. Produkcja ci¹gników rolniczych w latach 2008-2012 Table 1. Production of the agricultural tractors in 2008-2012
. . 2008 2009 2010 2011 2012 Razem 6504 3719 3605 3661 3539 21028 3808 2258 2354 2214 1353 11987 736 353 100 106 129 1424 1642 992 1027 1151 1832 6644 97 24 40 68 141 370 221 92 84 122 84 603 Liczba wyprodukowanych ci¹gników
w tym o mocy (kW) ogólna
Rok
18-37 37-59 59-75 75-90 >90
najmniejsz¹ o mocy poni¿ej 18 kW (5,8%) ca³kowitego importu, które nie maj¹ jednak odniesienia do produkcji jowej. Porównuj¹c liczby ci¹gników wyprodukowanych w kra-ju z liczbami ci¹gników importowanych w poszczególnych zakresach ich mocy, to jedynie w grupie 18-37 kW liczba ci¹gników wyprodukowanych w kraju (11 987 sztuk) by³a wy¿sza od ci¹gników sprowadzanych z zagranicy (2 871 sztuk). W pozosta³ych grupach liczba nowych ci¹gników rolniczych sprowadzonych do kraju by³a od kilku do kilkudziesiêciu razy wy¿sza od liczby ci¹gników produkcji krajowej. Najwy¿sz¹ krotnoœæ stanowi³y ci¹gniki o zakresie mocy 75-90 kW - 26,6 i tylko nieznacznie ni¿sz¹ ci¹gniki o mocy powy¿ej 90 kW - 25,3. Z kolei najni¿sz¹ krotnoœæ stanowi³y ci¹gniki o zakresie mocy 59-75 kW - 4,4, natomiast grupa ci¹gników o mocy 37-59 kW - 8,0.
Z kolei w tab. 3 przedstawiono zmiany, jakie zachodzi³y w strukturze eksportu nowych ci¹gników rolniczych w anali-zowanym okresie. Po 2008 roku, podobnie jak w przypadku produkcji krajowej, ³¹czna liczba wyeksportowanych ci¹gników w poszczególnych latach uleg³a znacznemu zmniejszaniu. Na ca³kowit¹ liczbê wyeksportowanych nowych Tab. 2. Import nowych ci¹gników rolniczych w latach 2008-2012
Tab. 3. Eksport nowych ci¹gników rolniczych w latach 2008-2012
Table 2. Import of the new agricultural tractors in 2008-2012
Table 3. Export of the new agricultural tractors in 2008-2012 .
.
Liczba importowanych ci¹gników Rok ogólna 2008 2009 2010 2011 2012 Razem 15096 10019 13904 14372 19520 72911 879 431 637 574 1690 4211 925 495 440 550 461 2871 3040 1530 1863 1980 2957 11370 4699 3726 6322 6109 8479 29335 2375 1516 1870 2114 1970 9845 3178 2321 2772 3045 3963 15279 w tym o mocy (kW) <18 18-37 37-59 59-75 75-90 >90 2008 2009 2010 2011 2012 Razem Rok ogólna
Liczba eksportowanych ci¹gników w tym o mocy (kW) 3888 1945 2119 2122 1698 11772 16 3 8 7 5 39 1100 470 546 475 238 2829 2029 1214 1432 1485 993 7179 235 90 60 66 221 672 170 85 31 6 41 333 338 57 42 83 200 720 <18 18-37 37-59 59-75 75-90 >90
TECHNIKA ROLNICZA OGRODNICZA LEŒNA 6/2013
ci¹gników rolniczych, wynosz¹c¹ 11 772 sztuki, najwiêkszy udzia³ stanowi³y ci¹gniki o zakresie mocy 37-59 kW (61,0%), zaœ najmniejsz¹ ci¹gniki o mocy poni¿ej 18 kW (0,3%). Zna-cz¹c¹ grupê w ca³kowitym eksporcie stanowi³y ci¹gniki o za-kresie mocy 18-37 kW (24,0%). Udzia³ eksportu nowych ci¹gników rolniczych w odniesieniu do ³¹cznej ich produkcji krajowej i importu wyniós³ 12,5%, natomiast wy³¹cznie do liczby wyprodukowanych ci¹gników w kraju - 56,0%, zaœ sprowadzonych z zagranicy - 16,1%.
W latach 2008-2012 ca³kowita poda¿ nowych ci¹gników rolniczych wynios³a 82 167 sztuk, po wyj¹tkowo du¿ym spadku w 2009 roku, wykazuj¹c tendencjê wzrastaj¹c¹ w ko-lejnych latach analizowanego okresu. Spadek poda¿y ci¹gników w 2009 roku w odniesieniu do roku 2008 i lat wczeœniejszych [1] wyst¹pi³ we wszystkich grupach mocy. Udzia³y poszczególnych grup nowych ci¹gników rolniczych w ca³kowitej poda¿y na krajowy rynek w analizowanym okresie znacz¹co siê miedzy sob¹ ró¿ni³y. Najwiêksz¹ grupê stanowi³y ci¹gniki o zakresie mocy 59-74 kW (43,0%), a naj-mniejsz¹ ci¹gniki o mocy poni¿ej 18 kW (5,1%). Udzia³y pozosta³ych grup ci¹gników odpowiednio wynosi³y: 18-37 kW - 14,6%; 37-59 kW - 6,8%; 75-90 kW - 12,0% i powy¿ej 90 kW - 18,5%. Jednoczeœnie warto zwróciæ uwagê, ¿e ³¹czna poda¿ nowych ci¹gników rolniczych na krajowy rynek w latach 2008-2012 by³a niemal czterokrotnie (3,9) wy¿sza od ³¹cznej liczby ci¹gników wyprodukowanych w kraju. Jedynie w grupie ci¹gników o zakresie mocy 18-37 kW ca³kowita poda¿ tylko nieznacznie (o 42 sztuki) by³a wy¿sza od ca³kowitej produkcji krajowej. Natomiast w pozosta³ych grupach mocy ci¹gników ³¹czna poda¿ wielokrotnie przekracza³a produkcjê krajow¹: 37-59 kW - 3,9; 59-75 kW - 5,31; 75-90 kW - 26,7; powy¿ej 90 kW - 25,1.
W analizowanym okresie sprowadzono do Polski ³¹cznie 14 940 ci¹gników rolniczych u¿ywanych, z czego 1 208 ci¹-gników zosta³o wyeksportowanych a 13 732 ci¹gniki pozosta-³y na rynku krajowym. Najwiêkszy spadek zarówno w impor-cie jak i poda¿y na krajowy rynek u¿ywanych ci¹gników rolniczych nast¹pi³ w 2009 roku w stosunku do roku 2008 i lat wczeœniejszych [1]. Nast¹pi³ równie¿ spadek udzia³u poda¿y u¿ywanych ci¹gników rolniczych w odniesieniu do poda¿y no-wych ci¹gników rolniczych z 25,9% w 2008 roku do 7,3% w roku 2012, co nale¿y uznaæ za korzystne dla polskiego rolnictwa.
Tab. 4. Poda¿ nowych ci¹gników rolniczych w latach 2008-2012 Table 4. Supply of the new agricultural tractors in 2008-2012
. . . . . 2008 2009 2010 2011 2012 Razem 17712 11793 15390 15911 21361 82167 863 428 629 567 1685 4172 3633 2283 2248 2289 1576 12029 1747 643 531 601 2093 5615 6106 4628 7289 7194 10090 35307 2302 1455 1879 2176 2070 9882 3061 2356 2814 3084 3847 15162 Poda¿ ci¹gników Rok
ogólna w tym o mocy (kW)
<18 18-37 37-59 59-75 75-90 >90
SITUATION ON THE DOMESTIC MARKET OF
AGRICULTURAL TRACTORS AND TRAILERS
Summary
The paper presents changes which occurred on the domestic market in the years 2008-2012 in production, import, export and supply of new and used agricultural tractors and trailers.
: tractors, agricultural trailers, import, export, supply, domestic market, Poland Key words
Tab. 5. Import, eksport i poda¿ ci¹gników u¿ywanych w latach 2008-2012
Table 5. Import, export and supply of used tractors in 2008-2012
Tab. 6. Produkcja, import, eksport i poda¿ przyczep rolniczych w latach 2008-2012
Table 6. Production, import, export and market supply of agricultural trailers in 2008-2012
Jak kszta³towa³a siê produkcja, import, eksport i poda¿ na krajowy rynek przyczep rolniczych w latach 2008-2012, przed-stawiono w tab. 6. Liczba produkowanych przyczep rolniczych w poszczególnych latach analizowanego okresu, poza 2009 rokiem, sukcesywnie siê zwiêksza³a z 7 453 sztuk w roku 2008 do 12 028 sztuk w roku 2012. £¹cznie w kraju zosta³o wypro-dukowanych 44 906 przyczep rolniczych. Z zagranicy spro-wadzono 4 985 przyczep rolniczych, co stanowi³o 11,1% produkcji krajowej. Natomiast ca³kowity eksport przyczep rolniczych wynosz¹cy 18 830 sztuk osi¹gn¹³ 37,7% ³¹cznej liczby przyczep produkcji krajowej i pochodz¹cych z importu. Poda¿ przyczep rolniczych na krajowy rynek w analizowanym okresie uleg³a niemal trzykrotnemu zwiêkszeniu (2,9) z 3 039 sztuk w roku 2008 do 8 740 sztuk w roku 2012, osi¹gaj¹c ³¹czn¹ liczbê 31 061 sztuk.
Przedstawiona analiza krajowego rynku ci¹gników i przy-czep rolniczych wykaza³a, ¿e Polska jest nadal znacz¹cym importerem netto nowych ci¹gników rolniczych, natomiast w przypadku przyczep rolniczych znacz¹cym ich eksporterem netto. Ponadto nale¿y zwróciæ uwagê na to, ¿e w analizowanym okresie importowane ci¹gniki u¿ywane stanowi³y 16,7% poda-¿y na krajowy rynek nowych ci¹gników rolniczych.
W artykule wykorzystano dane G³ównego Urzêdu Statystycznego.
Bibliografia
[1] Waszkiewicz Cz., Krajewski M.: Produkcja, import i eksport ci¹gników i przyczep rolniczych w latach 2001-2009. Technika Rolnicza Ogrodnicza Leœna, 2010, nr 2.
[2] Waszkiewicz Cz., Krajewski M.: Krajowy rynek ci¹gników i przyczep rolniczych w 2010 roku. Technika Rolnicza Ogrodnicza Leœna, 2012, nr 1.
. . . . . . . 4833 2701 2790 2678 1938 14940 2008 2009 2010 2011 2012 Razem 235 138 172 294 369 1208 4598 2563 2618 2384 1569 13732 Liczba ci¹gników Rok
import eksport poda¿ na rynek krajowy
2008 2009 2010 2011 2012 Razem 7453 6925 7687 10813 12028 44906 1142 573 825 1376 1069 4985 5556 2642 2748 3527 4357 18830 3039 4856 5764 8662 8740 31061 produkcja import eksport poda¿ Rok Liczba przyczep
