WYKŁAD 7 GPSz2

GPSz2

WYKŁAD 7

KSZTAŁCENIE ZDALNE

GiK, inż, II rok, sem. 4, st. niestacjonarne lato 2019/2020

sobota 20.05.2020 11:30-14:00

2

NALEŻY RZETELNIE ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ WYKŁADU EWENTUALNE PYTANIA W FORMIE MAILA WYSYŁAĆ

W CZASIE KONSUTLACJI SOBOTA 10:30 – 11.30

W DNI ZJAZDÓW ST. NIESTACJONARNYCH krzysztof.deska@tu.koszalin.pl

MICROSOFT TEAMS

KONSUTLACJE ON-LINE SOBOTA 10:30 – 11.30 W DNI ZJAZDÓW ST. NIESTACJONARNYCH

W EWENTUALNYCH PYTANIACH PRZEDMIOT, NR WYKŁADU, STRONA

MAPY

(BDOT500, MAPA ZASADNICZA, POWIATOWA BAZA GESUT) OBOWIĄZUJĄCE ROZPORZĄDZENIA I STANDARDY

SZCZEGÓŁOWA WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE GPSz2

Do 2012 roku obowiązywały w stosowaniu standardy

określone w instrukcji technicznej K-1,

potem było sobie Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji

z dnia 12 lutego 2013 r.

w sprawie bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci

uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej

ogłoszone 21 marca 2013,

weszło w życie po 14 dniach i obowiązywało od 5 kwietnia 2013

tylko do 13 stycznia 2015

(bo … tylko 6 miesięcy od wejścia w życie kolejnej nowelizacji ustawy pgik z 5 czerwca 2014 r.)

A co było potem, po 13 stycznia 2015? Nic?

4

5

Na stronie Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii opublikowano informację dotyczącą wygasłych 13 stycznia 2015 r. dwóch rozporządzeń: w sprawie GESUT i BDOT oraz mapy zasadniczej z dnia 12 lutego 2013 r. oraz

w sprawie rodzajów prac geodezyjnych i kartograficznych mających znaczenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa z dnia 26 maja 2010 roku.

Główny Geodeta Kraju informuje, że po wygaśnięciu w dniu 13 stycznia 2015 r. wyżej wymienionych rozporządzeń zadania Służby Geodezyjnej i Kartograficznej, w szczególności dotyczące prowadzenia powiatowej i krajowej bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500-1:5000 oraz mapy zasadniczej, wynikają z przepisów ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287, z późn. zm.).

GGK informuje również, że trwają zaawansowane prace legislacyjne, a procedowane obecnie projekty

rozporządzeń Ministra Administracji i Cyfryzacji w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej, a także w sprawie powiatowej bazy GESUT i krajowej bazy GESUT wraz ze zgłoszonymi na wszystkich etapach uwagami są

publikowane na stronach Rządowego Centrum Legislacji, Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji oraz Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Przeprowadzono uzgodnienia wewnątrzresortowe oraz międzyresortowe uzyskano pozytywną opinię Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, natomiast z uwagi na otwarte i bardzo szeroko prowadzone konsultacje społeczne oraz konieczność pogodzenia często rozbieżnych oczekiwań co do treści projektów, trwają końcowe prace nad szczegółową analizą uwag zgłoszonych na tym etapie.

Według GUGiK upływ terminu przewidzianego do wydania nowych rozporządzeń zawartego w art. 14 ustawy z 5 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. poz. 897) nie stanowi zagrożenia dla funkcjonowania istniejących baz danych, a procedowane

projekty rozporządzeń nie będą powodowały istotnych zmian w zakresie prowadzonych baz.

6

i wreszcie po 9 miesiącach …

7

… no dobra po 10 z okładem.

8

Pojawiło się nowe …

9

rozporządzenie …

10

… a w sumie to 2 !

11

weszły w życie po 14 dniach

od ich ogłoszenia

AKTUALNE

12

BDOT500 i MAPA ZASADNICZA

13

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) zakres informacji gromadzonych w bazie danych obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie

standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500 – 1:5000, zwanej dalej „BDOT500”, oraz organizację, tryb i standardy techniczne tworzenia tej bazy;

2) tryb i standardy techniczne aktualizacji bazy danych, o której mowa w pkt 1;

3) tryb i standardy techniczne udostępniania bazy danych, o której mowa w pkt 1;

4) tryb i standardy techniczne tworzenia mapy zasadniczej w skalach: 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000.

14

BDOT500 – baza danych obiektów topograficznych o szczegółowości

zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500–1:5000;

EMUiA – baza danych ewidencji miejscowości, ulic i adresów;

PRNG – baza danych państwowego rejestru nazw geograficznych;

zasób – państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny;

WYBRANE POJĘCIA I OKERŚLENIA

15

Model Podstawowy – model na najwyższym poziomie abstrakcji posiadający wspólne właściwości elementów świata rzeczywistego, objętych zbiorami danych, o których mowa w art. 4 ust. 1a i 1b ustawy;

klasa obiektów – reprezentację obiektów, charakteryzujących się tymi samymi atrybutami, operacjami, metodami, związkami i semantyką;

atrybut – cecha klasy obiektu posiadająca unikatową nazwę w obrębie danej klasy oraz dziedzinę wartości, którą może przyjmować;

generalizacja – proces uogólnienia i uproszczenia treści mapy przez wybór lub uproszczenie kształtu obiektów oraz uogólnienie pojęć odnoszących się do tych obiektów, właściwy dla szczegółowości treści mapy zasadniczej w skalach 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000;

16

kod kartograficzny – oznaczenie przypisane znakom kartograficznym stosowanym na mapach w szeregu skalowym od 1:500 do 1:5000;

redakcja kartograficzna – proces opracowania mapy polegający na:

a) doborze i generalizacji obiektów stanowiących jej treść, zgodnie z przyjętymi w standardach technicznych kryteriami, b) usunięciu konfliktów graficznych, c) opracowaniu opisów, d) sporządzeniu ramki arkusza i treści pozaramkowej mapy;

wizualizacja kartograficzna – proces automatycznego nadania obiektom znaków kartograficznych;

znak kartograficzny – symbol graficzny, jakim są prezentowane obiekty stanowiące treść mapy zasadniczej, zgodnie z ich charakterystyką atrybutową oraz skalą mapy.

17

§ 3. W BDOT500 gromadzi się dane o obiektach topograficznych, których klasyfikacja na trzech poziomach szczegółowości z oznaczeniami kodowymi jest określona w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 4. 1. Dane, o których mowa w § 3, obejmują:

1) lokalizację przestrzenną obiektów w obowiązującym państwowym systemie odniesień przestrzennych;

2) charakterystykę obiektów.

2. Lokalizację przestrzenną obiektów, o których mowa w § 3, określa się za pomocą:

1) współrzędnych płaskich prostokątnych:

a) środków geometrycznych obiektów punktowych,

b) punktów załamania obiektów liniowych i powierzchniowych;

2) wysokości określonych punktów reprezentowanych przez klasę obiektów „punkt o określonej wysokości”.

3. Charakterystykę obiektów, o których mowa w § 3, określa się za pomocą atrybutów, zgodnie z modelem danych dla BDOT500.

Zakres informacji gromadzonych w BDOT500

18

19

20

21

§ 5. Specyfikacja pojęciowego modelu danych dla BDOT500 jest określona w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

22

23

24

25

26

27

28

29

30

§ 6. 1. BDOT500 prowadzi się w sposób obszarowo ciągły.

31

§ 7. Standardy techniczne tworzenia i aktualizacji BDOT500 są określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia.

§ 8. System teleinformatyczny, w którym prowadzi się BDOT500, zapewnia w szczególności:

1) kontrolę dostępu do zbiorów danych i autoryzację użytkowników systemu;

2) tworzenie, zapisywanie i aktualizację zbiorów danych;

3) kontrolę zbiorów danych w zakresie relacji topologicznych pomiędzy obiektami;

4) wyszukiwanie, przeglądanie i wizualizację kartograficzną zbiorów danych;

5) wykonywanie analiz przestrzennych;

6) transformacje i przetwarzanie zbiorów danych;

7) odtwarzanie historii każdego obiektu, w szczególności podanie stanu danych dla obiektu na określoną datę;

8) zasilenie bazy danych, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 8 ustawy, zbiorami danych gromadzonymi w BDOT500;

9) udostępnianie i przyjmowanie danych w formacie GML.

32

33

34

35

§ 12. Mapę zasadniczą tworzy się na podstawie odpowiednich zbiorów danych zawartych w:

1) bazie danych państwowego rejestru podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych, o której mowa w art.

4 ust. la pkt 1 ustawy, zwanej dalej „bazą danych PRPOG”;

2) bazie danych ewidencji gruntów i budynków (katastrze nieruchomości), o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 2 ustawy, zwanej dalej „bazą danych EGiB”;

3) bazie danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 3 ustawy, prowadzonej dla obszaru powiatu, zwanej dalej „powiatową bazą GESUT”;

4) bazie danych państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 4 ustawy, zwanej dalej „bazą danych PRG”;

5) bazie danych szczegółowych osnów geodezyjnych, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 10 ustawy, zwanej dalej „BDSOG”;

6) BDOT500.

36

Mapa zasadnicza tworzona jest w oparciu o wybrane elementy

wybranych baz danych

6 baz danych

37

§ 13. Wykaz obiektów stanowiących treść mapy zasadniczej jest określony w załączniku nr 5 do rozporządzenia.

§ 14. Specyfikacja pojęciowego modelu danych dla mapy zasadniczej jest określona w załączniku nr 6 do rozporządzenia.

§ 15. Obiekty, o których mowa w § 13, podlegają generalizacji i wizualizacji kartograficznej.

§ 16. Standardy techniczne tworzenia mapy zasadniczej są określone w załączniku nr 7 do rozporządzenia.

§ 17. Schemat aplikacyjny GML dla mapy zasadniczej jest tożsamy ze schematem aplikacyjnym dla Modelu Podstawowego określonym w załączniku nr 4 do rozporządzenia.

38

§ 18. Mapę zasadniczą w skalach: 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000 tworzy się w systemie teleinformatycznym, który zapewnia

w szczególności:

1) kontrolę dostępu do danych i autoryzację użytkowników systemu;

2) identyfikację źródła obiektów stanowiącego podstawę do tworzenia mapy zasadniczej;

3) generalizację i wizualizację kartograficzną obiektów, o których mowa w § 13;

4) generowanie i redakcję kartograficzną treści mapy zasadniczej;

5) przetwarzanie treści mapy zasadniczej do zbiorów danych w postaci cyfrowej lub dokumentów elektronicznych GML;

6) wydruk mapy zasadniczej:

a) w kroju arkuszowym, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 3 ust. 5 ustawy,

b) wybranego obszaru.

39

§ 19. Treść mapy zasadniczej w kroju arkuszowym lub wybranego obszaru zawiera:

1) kartograficzną reprezentację obiektów, zgodnie ze standardami określonymi w załączniku nr 7 do rozporządzenia;

2) nazwy oraz skróty i oznaczenia dotyczące obiektów, o których mowa w § 13;

3) informacje dodatkowe, w szczególności:

a) nazwę mapy, b) godło mapy, c) skalę mapy,

d) układ współrzędnych płaskich prostokątnych, e) układ wysokościowy,

f) geodezyjny układ odniesienia,

g) lokalizację obszaru uwzględniającą podział administracyjny, h) siatkę kwadratów,

i) współrzędne prostokątne płaskie co najmniej dwóch skrajnych punktów przecięcia siatki kwadratów;

4) ramkę arkusza mapy, w przypadku kroju arkuszowego.

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

Rozdział 1

Generalizacja obiektów stanowiących treść mapy zasadniczej

§ 1. Obiekty stanowiące treść mapy zasadniczej podlegają generalizacji w stopniu zależnym od skali mapy zasadniczej i rozmiarów obiektów.

§ 2. Treść mapy zasadniczej w skali 1:500 jest zgodna pod względem jakościowym z treścią baz danych, o których mowa w § 12 rozporządzenia, w zakresie obiektów stanowiących treść tej mapy.

UWAGA: TO NIE JEST TO SAMO CO GENARALIZACJA PRZY POMIARZE! ZASADY GENERALIZACJI PRZY POMIARZE STOSUJEMY PRZY POMIARZE I NIE MAJĄ ONE

ZWIĄZKU ZE SKALĄ MAPY.

55

§ 3. 1. W przypadku braku czytelności mapy zasadniczej obiekty klas powiatowej bazy GESUT: SUPB przewód benzynowy, SUPC przewód ciepłowniczy, SUPE przewód elektroenergetyczny, SUPG przewód gazowy, SUPK przewód kanalizacyjny, SUPN przewód naftowy, SUPT przewód telekomunikacyjny, SUPW przewód wodociągowy, SUPZ przewód niezidentyfikowany, SUPI przewód inny, dopuszcza się przedstawiać na mapie zasadniczej:

1) linią, gdy przewody sąsiadujące leżące w odległości do 0,30 m i należące do tego samego rodzaju sieci i tego samego typu w obrębie danego rodzaju sieci tworzą pas szerokości poniżej 0,75 m;

2) obrysem, gdy przewody sąsiadujące leżące w odległości do 0,30 m i należące do tego samego rodzaju sieci i tego samego typu w obrębie danego rodzaju sieci, tworzą pas szerokości nie mniejszej niż 0,75 m.

2. Na mapie zasadniczej w skalach 1:2000, 1:5000 nie przedstawia się obiektów powiatowej bazy GESUT o wartości atrybutu funkcja jako przyłącze.

56

Rozdział 2

Wizualizacja kartograficzna obiektów stanowiących treść mapy zasadniczej

§ 4. 1. Wizualizacja kartograficzna obiektów stanowiących treść mapy zasadniczej odbywa się automatycznie z wykorzystaniem znaków kartograficznych określonych w rozdziale 4 niniejszego załącznika oraz z zastosowaniem skrótów i oznaczeń ujętych w rozdziale 5 niniejszego załącznika.

57

2. Na mapie zasadniczej nie przedstawia się fragmentów konturów wewnątrz obrysów obiektów powierzchniowych powstałych w wyniku segmentacji tych obiektów poprzez zmianę ich atrybutów.

3. Na mapie zasadniczej przedstawia się fragmenty konturów, o których mowa w ust. 2, dla obiektów klas: KTJZ, KTPL, KTCR, w przypadku gdy następuje zmiana wartości atrybutu rodzaj nawierzchni.

4. Do przedstawiania na mapie zasadniczej nazw i opisów objaśniających stosuje się proporcjonalną czcionkę wektorową bezszeryfową.

58

Rozdział 3

Redakcja kartograficzna treści mapy zasadniczej

§ 5. 1. W miejscach nakładania się lub wzajemnego zachodzenia treści mapy zasadniczej

przyjmuje się następującą kolejność przesłaniania:

1) symbolem przesłania się kontury sytuacji, z wyjątkiem znaków kartograficznych reprezentujących drzewa;

2) linią ciągłą przesłania się linie przerywane;

3) linią grubą przesłania się linie cienkie;

4) linie przebiegające przez znaki kartograficzne reprezentujące drzewa pozostawia się widoczne;

5) opisami obiektów przesłania się rysunek mapy.

2. Hierarchię przesłaniania znaków kartograficznych reprezentujących grupy obiektów baz danych przedstawia poniższa tabela.

59

60

61

62

3. W przypadku, gdy granice jednostek podziału terytorialnego i ewidencyjnego pokrywają się, na mapie zasadniczej należy przedstawiać tylko granicę wyższego rzędu.

4. Jeżeli obiekty bazy danych GESUT o wartości atrybutu istnienie jako istniejący, prezentowane są w odpowiedniej skali na mapie zasadniczej, to prezentacji podlegają również tożsame obiekty tej bazy, dla których atrybut istnienie przyjmuje wartość: projektowany lub w budowie.

63

§ 6. 1. Opis obiektów wydłużonych, w szczególności jezdni lub wody płynącej, umieszcza się wzdłuż tych obiektów.

2. Opis obiektów powierzchniowych przedstawia się wewnątrz konturu obiektu, a w przypadku braku miejsca, dopuszcza się umieszczanie opisu na odnośniku.

3. Opis obiektu: punkt wysokościowy naturalny oraz punkt wysokościowy sztuczny umieszcza się równolegle do osi y układu współrzędnych. W przypadku, gdy takie położenie prowadzi do utraty czytelności, dopuszcza się jego obracanie.

4. Opis obiektu: punkt wysokościowy sztuczny związany z obiektem:

jezdnia umieszcza się równolegle do jej krawędzi.

64

§ 7. 1. Opis obiektu: jezdnia, alejka, chodnik, pasaż lub ścieżka składa się odpowiednio ze skrótu: „j.”, „al.”, „ch.”, „pas.” lub „sc.” oraz oznaczenia rodzaju nawierzchni, jeśli jestokreślona.

2. Opis obiektu: plac zawiera oznaczenie rodzaju nawierzchni, jeśli jest określona.

3. Opis obiektu: ulica stanowiący wartość atrybutu nazwa umieszcza się równolegle do jego osi.

4. Opis obiektu: ulica, o którym mowa w ust. 3, umieszcza się równolegle do osi y układu współrzędnych w przypadku nazwy dotyczącej placu.

65

Literatura

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. 2020 poz. 276 z późn.

zm.)

Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 21 października 2015 r. w sprawie powiatowej bazy GES UT i krajowej bazy GESUT (Dz. U. z 2015 r. poz. 1938)

Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2028)

Jagielski A., Geodezja I, Wyd. 2, Wyd. GEODPIS, Kraków 2005 Jagielski A., Geodezja II, Wyd. 2, Wyd. GEODPIS, Kraków 2007

Trawczyńska M., Pozyskiwanie i aktualizacja danych do bazy … Wisła, wrzesień 2013

www.wodgik.katowice.pl/konferencja/2012/pliki/03_Trawczynska_Pozyskiwanie_danych_GES UT_BDOT500.pdf

http://www.gisplay.pl/nawigacja-satelitarna/glonass/58-informacje-praktyczne/prawo/5084- informacja-gugik-w-sprawie-wygaslych-rozporzadzen.html (dostęp: 04.05.2015)

Dawniej obowiązujące:

Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej

Instrukcja techniczna K-1 Mapa zasadnicza (1998)

Instrukcja techniczna K-1 Podstawowa mapa kraju (1995)

SZCZEGÓŁOWA

WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA

66

STANDARD TECHNICZNY

– ZAŁACZNIK NR 1 DO ROZPORZĄDZENIA

67

68

69

70

TO TZW. POŚREDNIE WYMAGANIA DOKŁADNOŚCIOWE ⁷¹

Przy niwelacji w druku dziennika pomiaru lub na osobnym zawieramy m.in.:

szkic ciągu, oznaczenie reperów (w tym ewentualnych punktów pośrednich), długości celowych i odcinków, linii, ciągów,

typ, model nr fabryczny instrumentu,

rodzaje i numery łat (warto oznaczyć, która z łat była wstecz, a która w przód),

data, godziny wykonania pomiaru, warunki atmosferyczne, temperatura, obliczenia kontrolne (sumowe),

imię i nazwisko obserwatora i sekretarza (plus podpisy), sprawdzenie pośrednich wymagań dokładnościowych, kto i kiedy wykonał te obliczenia (data, podpisy).

72

Uwagi praktyczne: przy obliczeniach niwelacji geometrycznej programami komputerowymi

- rzędne reperów (H) - punktów stałych – odpowiedni typ, oznaczyć te punkty w bazie punktów,

- opcje: ilość cyfr po przecinku dla H, (techniczna 3, podwyższonej dokł. 4)

- pamiętać czy niwelacja techniczna czy precyzyjna – wybrać odpowiedni moduł programu do obliczeń,

- w n. precyzyjnej ustawić dokładność odczytu z łaty, czy podział podwójnie zagęszczony ?

- długości ciągów L, odchyłki maksymalne f_h często liczone przez program są przy założeniu maksymalnych długości celowych na stanowiskach (jeżeli nie podajemy długości celowych) !!!

- obliczając jako 2 ciągi („rozrzucamy odchyłkę”) w kierunku głównym (zapisujemy H_gł.) i powrotnym (H_powr.) – jeżeli nie ma błędów grubych lub różnic przekraczających wartości dopuszczalne (niezbędna kontrola operatora) uśredniamy H pkt.

73

Szkic ciągu

74

Obecnie szczegółowa wysokościowa osnowa geodezyjna - 3 klasy

(dawniej osnowa szczegółowa III i IV klasy)

Niwelacja:

- geometryczna:

• niwelacja techniczna (dawniej niwelacja techniczna reperów, tzw.

techniczna o podwyższonej dokładności),

•niwelacja precyzyjna,

- niwelacja trygonometryczna, ⁷⁵

Podział niwelacji

technik satelitarnych)

76

Standardy obowiązujące wcześniej:

Instrukcja Techniczna G-2 z 1981 r.

WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA – kolor czarny

Instrukcja Techniczna G-2 z 2001 r.

SZCZEGÓŁOWA POZIOMA I PIONOWA OSNOWA GEODEZYJNA I PRZELICZENIA WSPÓŁRZĘDNYCH MIĘDZY UKŁADAMI

- kolor czerwony

77

Podział niwelacji geometrycznej

(nieco inna interpretacja w G-2 z 2001 r.)

Zależnie od stopnia uzyskiwanej dokładności niwelację geometryczną dzieli się na:

• niwelację precyzyjną – wykonywaną dla wyznaczenia wysokości stałych punktów z bardzo dużą dokładnością, punkty te tworzą precyzyjną sieć niwelacyjną, zwaną podstawową osnową wysokościową, która jest oparciem dla osnowy szczegółowej;

• niwelację techniczną reperów – wykonywaną dla wyznaczenia wysokości szeregu stałych punktów, które tworzą sieć niwelacyjną, zwaną szczegółową osnową wysokościową, która stanowi zagęszczenie osnowy podstawowej;

• niwelację techniczną – wykonywaną dla wyznaczenia pomiarowej osnowy wysokościowej, która stanowi zagęszczenie osnowy szczegółowej i służy do takich celów technicznych jak wyznaczanie przekroju terenu lub jego rzeźby;

78

Rodzaj osnowy Klasa m_o w mm/km

podstawowa I

II ^{± 1,0} ± 2,0 (w tym sat.)

szczegółowa

III IV

± 4 lub ± 10mm dla m_H^x)

± 10 lub ± 20mm dla m_H^x)

pomiarowa V ± 20 lub ± 5cm

dla m_H^x)

x) Dopuszczalna wartość średniego błędu wyznaczenia wysokości punktu m_H odnosi się do pozostałych technik pomiaru, poza niwelacją techniczną (w tym niwelacji przy użyciu technik satelitarnych).

Średnie błędy osnowy (sieci) danej klasy wyznacza się przy założeniu bezbłędności punktów nawiązania.

§ 5. Dokładność osnowy danego rodzaju i klasy charakteryzuje ogólnie średni błąd pomiaru niwelacji, po wyrównaniu (m_o). Kryteria dopuszczalnej wielkości tego błędu są następujące:

79

§ 95. § 71.

Różnica (n) między dwoma wyznaczeniami przewyższenia na stanowisku nie powinna być większa niż:

klasa III IV

n 2 mm 3 mm

- niwelacja techniczna (dawniej niwelacja techniczna reperów), - niwelacja precyzyjna,

POŚREDNIE WYMAGANIA DOKŁADNOŚCIOWE

80

klasa III IV

f 6 mm 12 mm

§ 96. § 72.

Różnica (V) wyników dwukrotnego pomiaru odcinka niwelacyjnego R, obliczona z pomiarów w kierunku głównym i powrotnym nie powinna być większa niż:

klasa III IV

V 6 12

§ 97. § 73.

Odchyłka zamknięcia (f) poligonu, wyznaczona z wartości pomierzonych, nie powinna być większa, niż:

mm mm

- długość odcinka w km

- długość obwodnicy w km 81

klasa III IV

f_l 4 mm 10 mm

§ 98. § 74.

Odchyłka nawiązania (f_l) linii (ciągu) do punktów wyższych klas nie powinna być większa niż:

- długość ciągu pomiędzy punktami nawiązania w km

82

§ 75.

Przed wyrównaniem sieci linii (ciągów) danej klasy należy wykonać obliczenia wstępne, na które składają się:

1) sprawdzenie obliczeń polowych,

2) obliczenie przewyższeń odcinków linii, 3) ewentualne wprowadzenie poprawek łat.

Szczegółowa osnowa wysokościowa (III i IV klasa) -

przewyższenia, ewentualne poprawki, odchyłki zamknięcia, dopuszczalne różnice podajemy do 0,1 mm.

83

LITERATURA

Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 14 lutego 2012 r. w sprawie osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych (Dz.U. 2012, poz. 352).

Dawniej obowiązujące:

Instrukcja Techniczna G-2 z 1981 r. WYSOKOŚCIOWA OSNOWA GEODEZYJNA

Instrukcja Techniczna G-2 z 2001 r. SZCZEGÓŁOWA POZIOMA I

PIONOWA OSNOWA GEODEZYJNA I PRZELICZENIA

WSPÓŁRZĘDNYCH MIĘDZY UKŁADAMI

84

ZAGADNIENIA

EGZAMINACYJNE GPSz2 EGZAMIN Z GPSz2

Przykładowe pytania i zadania

Podaj wady poligonizacji. Poprzez jakie

zabiegi można osiągnąć wzmocnienie

sieci poligonowych i zwiększenie

dokładności wyznaczenia położenia

punktów.

Opisz technologię obserwacji

synchronicznych i dwustronnych

(jednoczesnych) w niwelacji

trygonometrycznej. Kiedy i dlaczego się

ją stosuje?

Podaj zawartość szkicu tachimetrycznego

(szkicu z pomiaru syt.-wys.).

Podaj dokładności pomiaru oraz wymogi

dotyczące pomiarowej osnowy

wysokościowej wyznaczanej metodą

niwelacji trygonometrycznej (wg

obowiązujących przepisów).

Podaj jaki jest cel, jakie są podstawowe

założenia oraz jakie elementy określa się

podczas analiz dokładnościowych ciągów

poligonowych.

Wpływ krzywizny Ziemi na pomiar

wysokości w niwelacji

trygonometrycznej: rysunek,

wyprowadzenie wzorów.

Wyznaczenie współczynnika refrakcji

poprzez jednoczesny pomiar kątów

zenitalnych lub kątów pochylenia z

dwóch końców boku. Rysunek,

wyprowadzenie wzorów.

Na czym polega generalizacja obiektów liniowych i obszarowych przy pomiarze sytuacyjnym i jakie są zasady tej generalizacji, także zasady pomiaru syt.

elementów naziemnych podziemnego

uzbrojenia terenu i przewodów (wg

obowiązujących przepisów).

Podaj dokładności pomiaru oraz wymogi

dotyczące pomiarowej osnowy

wysokościowej wyznaczanej metodą

niwelacji trygonometrycznej (wg

obowiązujących przepisów).

Podaj jaki jest cel, jakie są podstawowe

założenia oraz jakie elementy określa się

podczas analiz dokładnościowych ciągów

poligonowych.

Wpływ pionowej refrakcji atmosferycznej

na pomiar wysokości w niwelacji

trygonometrycznej: rysunek,

wyprowadzenie wzorów.

Wyznaczenie współczynnika refrakcji

poprzez jednoczesny pomiar kątów

zenitalnych lub kątów pochylenia z

dwóch końców boku. Rysunek,

wyprowadzenie wzorów.

Na czym polega generalizacja obiektów liniowych i obszarowych przy pomiarze sytuacyjnym i jakie są zasady tej generalizacji, także zasady pomiaru syt.

elementów naziemnych podziemnego

uzbrojenia terenu i przewodów (wg

obowiązujących przepisów).

Wyjaśnij zasadę określenia formatów i

numeracji arkuszy mapy zasadniczej w

układzie współrzędnych „2000” do skali

1:500 włącznie.

Podaj rysunek z oznaczeniami, wzór oraz

przeprowadź analizę dokładności (na

wzorach ogólnych) przy wyznaczaniu

wysokości metodą trygonometryczną

(mierzone: odległość skośna dalmierzem,

kąt pionowy) dla obserwacji

synchronicznych (dwustronnych,

jednoczesnych).

Wyznaczenie współczynnika refrakcji poprzez jednoczesny pomiar kątów zenitalnych lub kątów pochylenia z dwóch końców boku. Rysunek,

wyprowadzenie wzorów.

Co zawiera (wg obowiązujących przepisów) raport z wyrównania sieci osnowy

geodezyjnej będący jednym z

dokumentów geodezyjnej dokumentacji

technicznej?

Jakie warunki dotyczące pomiaru należy zachować wykonując tachimetrię,

określając wysokości szczegółów terenowych metodą niwelacji

trygonometrycznej przy równoczesnym wyznaczaniu metodą biegunową

współrzędnych płaskich (wg

obowiązujących przepisów)?

Zaprojektuj (m.in. oznaczając na szkicu) w

danej sieci kątowo-liniowej (gdzie

zaznaczono wszystkie możliwe do

wykonania obserwacje) wyznaczającej

położenie 2 pkt. osnowy pomiarowej-

sytuacyjnej (5005 i 5006) obserwacje (kąty i

odległości) tak aby stosunek obserwacji do

liczby niewiadomych wynosił 2,5:1. Ma to

być to sieć jednorzędowa – wyrównanie

jednoczesne. Nie są to dwa stanowiska

swobodne.

Podaj wymogi dotyczące pomiaru oraz

warunków jego wykonania a także

pośrednie wymagania dokładnościowe

(wynikające z obowiązujących

przepisów) dla szczegółowej

wysokościowej osnowy geodezyjnej.

Co obejmują (wg obowiązujących

przepisów) prace projektowe przy

zakładaniu osnów geodezyjnych?

Na czym polega generalizacja obiektów

liniowych i obszarowych przy pomiarze

sytuacyjnym i jakie są zasady tej

generalizacji (wg obowiązujących

przepisów).

Oblicz wpływ błędów centrowania na dokładność pomiaru kąta tj. błąd średni kąta spowodowany wpływem błędów centrowania teodolitu i sygnałów.

Założenia: mierzony kąt 200,0000

,

długości ramion kąta równe 400,00 m,

błędy centrowania instrumentu i

sygnałów równe 2 mm.

Wyjaśnij pojęcia: generalizacja, kod

kartograficzny, redakcja kartograficzna,

znak kartograficzny.

Podaj rysunek z oznaczeniami, wzór oraz przeprowadź analizę dokładności (na wzorach ogólnych) przy wyznaczaniu wysokości metodą trygonometryczną

(mierzone: odległość skośna dalmierzem, kąt pionowy) dla obserwacji

synchronicznych (dwustronnych,

jednoczesnych).

Podaj jakim warunkom powinna odpowiadać sieć poligonowa jako

pozioma osnowa szczegółowa 3 klasy i

jakim warunkom powinien odpowiadać

jej pomiar. Podaj też zasady stabilizacji i

nawiązania.

Oblicz dokładność wyznaczenia położenia szczegółu terenowego lub pikiety pomierzonej metodą biegunową (wg obowiązujących przepisów) dla danych z pomiaru:

• odległość pozioma do szczegółu/pikiety d = 248,52 m,

• błąd średni pomiaru odległości m

= 0,01 m,

• błąd średni pomiaru kąta m

= 30

.

nr ciągu

1 2 3 4 5 6 7

f_i 12″ 14″ 18″ 6″ 11″ 12″ 14″

n_i 6 5 7 6 7 4 5

Oblicz błąd średni obserwacji kątowej (kąta) na

podstawie odchyłek kątowych f

w 7 ciągach

poligonowych o n

liczbie kątów na podstawie

danych zawartych w tabeli. Założenie, że

obserwacje są jednakowo dokładne.

Wymień metody eliminowania wpływu

refrakcji na pomierzone przewyższenia,

na mierzone wartości kątów.

Wpływ pionowej refrakcji atmosferycznej

na pomiar wysokości w niwelacji

trygonometrycznej: rysunek,

wyprowadzenie wzorów.

Na podstawie których zbiorów danych

tworzy się mapę zasadniczą (wg

obowiązujących przepisów).

117

liczba obserwacji n = n_d + n_kąt = ? liczba niewiadomych u = 2 x 2 = 4

liczba obserwacji nadliczbowych n_n = ? n_n : u = 2 : 1

n_n : 4 = 2 : 1 n_n = 8

liczba obserwacji n = n_d + n_kąt = u + n_n = 4 + 8 = 12 ¹¹⁸