Synagoga w Międzyrzecu Podlaskim - Abraham Gafni - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

ABRAHAM GAFNI

ur. 1926; Międzyrzec Podlaski

Miejsce i czas wydarzeń Międzyrzec Podlaski, dwudziestolecie międzywojenne, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2006, Żydzi, synagoga, zburzenie synagogi

Synagoga w Międzyrzecu Podlaskim

Synagoga była koło rynku, niedaleko od rynku. Ona była olbrzymia, bardzo duża i co do historii tej synagogi, to mogę powiedzieć, że czytałem o tym, że budowali tą synagogę sto siedemdziesiąt lat. Ja byłem tam kilka razy zobaczyć. To było bardzo takie... to było takie wysokie bardzo i cudne rysowania miało. I Niemcy w czterdziestym trzecim roku zniszczyli tą synagogą. Te ściany to były więcej niż metr szerokości. I oni musieli przywieźć niemiecki dynamit, żeby tą synagogę zniszczyć. I co? To było zrobione z cegły czerwonej i ja słyszałem o tym, że Niemcy zrobili tymi cegłami drogę do Żerocin, to jest niedaleko Międzyrzeca. I wiele lat Polacy mówili o tym, że jak deszcz padał, to całe to miejsce, gdzie była ta szosa, to było czerwone, to Polacy to nazywali „czerwona droga do Żerocinu”. To wiele lat cały las był czerwony z tych czerwonych cegłów. Niemcy zniszczyli tą synagogę w czterdziestym trzecim roku, po ostatniej akcji. Ja już nie byłem w Międzyrzecu, tylko znaleźliśmy pismo od jednego, który był w Międzyrzecu w tym czasie. On to pamięta, bo sto dziewięć ludzi zostali uratowani w Międzyrzecu, on pamięta też jeden dzień jak Niemcy wysadzili tą synagogę.

Data i miejsce nagrania 2006-12-19, Tel Awiw

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Beata Sobytkowska

Redakcja Maria Radek