Temat: Historia i współczesność w Panu Tadeuszu.
1. Czas akcji i czas fabuły w dziele Mickiewicza.
2. Trzy wymiary czasowe w Panu Tadeuszu:
- przeszłość – epoka staropolska, tradycja szlachecka ukazana z humorem i sympatią, warcholstwo jako jedna z przyczyn upadku Rzeczypospolitej;
- teraźniejszość – lata 1811-1812 – napoleońskie tło, konspiracyjna działalność ks. Robaka, utworzenie Księstwa Warszawskiego, nadzieje na niepodległość związane z wojnami napoleońskimi;
- przyszłość – ukazana z perspektywy marzeń emigranta a nie z punktu prawdy historycznej 3. Koncepcja dziejów w poemacie (Epilog).
Konstrukcja monologu narracyjnego Epilogu oparta jest na licznych kontrastach. „Teraz” to czas przymusowej emigracji wynikającej z klęski powstania listopadowego, „przeszłość” jest tożsama z „wiekiem dzieciństwa” narratora (autora). W świetle Epilogu poemat jawi się jako próba świadomej ucieczki od tego, co w utworze zostało określone mianem „krwi tej, co się świeżo lała”. Alternatywą dla obecnej klęski staje się wędrówka do „kraju lat dziecinnych”, czyli powrót do przeszłości.
3. Różne sposoby wprowadzania wątków historycznych do struktury poematu.
- przedmioty wprowadzające wątki historyczne:
• portrety wiszące na ścianach dworku w Soplicowie (Księga I – w. 56- 68)
• zegar kurantowy w Soplicowie (Księga I – w. 70-73)
• tabakiera księdza Robaka (Księga IV – w. 300-470)
• staropolski serwis (Księga XII – w. 47-135) - postaci przywołujące wydarzenia historyczne:
• Gerwazy – (Księga II – w. 213- 364)
• Maciej Dobrzyński ( Księga VI – w. 388- 567)
• Wojski (Księga VIII - w. 165-199)
• Jacek Soplica (Księga X – w. 460-902)
• Jankiel (Księga XII – w. 642- 761) – wypiszcie proszę wydarzenia, które wygrywa Jankiel i sposób, w jaki reagują słuchacze
- wydarzenia historyczne przedstawione w utworze.
• przemarsz wojsk napoleońskich – Księga XI, Księga XII 4. Wpływ wydarzeń historycznych na losy bohaterów.
5. Dzieje Jacka Soplicy a dzieje Rzeczypospolitej.
6. Funkcja Mazurka Dąbrowskiego w strukturze poematu:
• nadaje profetyczny charakter utworowi,
• tworzy mit solidaryzmu, jedności narodowej,
• krzepi serca Polaków PODSUMOWANIE:
• wątki historyczne są silnie powiązane z fabułą poematu;
• Mickiewicz rezygnuje z narracyjnego wykładu historycznego, łącząc warstwę historyczną poematu z bieżącymi sytuacjami;
• temat historyczny pojawia się przy okazji głównych wydarzeń fabularnych(np.
Opis dworku, koncert Jankiela) – epicka zasada milieu;
• reakcje słuchaczy na koncert świadczą o tym, że historia przełomu XVIII i XIX jest dla nich czymś żywym i aktualnym;
• historia jawi się Mickiewiczowi jako ład, harmonia i porządek
Zróbcie proszę notatkę do całego punktu 3(o jakich wydarzeniach wspominają postaci czy jakie wydarzenia przywołują przedmioty)
Na jutrzejszą lekcję proszę przypomnieć sobie cechy bohatera romantycznego np. na przykładzie Konrada z III cz. Dziadów
