"Nr. iz Nakład 1500 egz. WĄBRZEŹNO, wrorek 29 pazcttlfemnca 1929 r. Roki.
Gazeta wąbrzeska
Organ Katolicko- • NarodowyPrzedpłata: ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBAm ie s ię c z n ie w y n o s i z ł 1 ,— z d o s t a w ą p o c z t o w ą z ł 1 ,1 9 , z o d n o s z e n ie m w d o m p r z e z s p e c j a l n y c h p o s ł a ń
c ó w z ł 1 ,2 5 . C e n a e g z e m p la r z a p o j e d y ń c z e g o w y n o s i g r 1 5 .
UiiMl if z ii razu imoinlm: na i m , iziirt 14.
Ogłoszenia: w ie r s z m ilim . n a s t r o n i e 7 - ła m . g r 1 0 , n a s t r o n i e 4 - ła m o w e j z a t e k s t e m g r 3 0 , w t e k ś c i e g r 5 0 , n a I s tr . g r 7 5 . P r z y p o w tó r z e n ia c h u d z ie la s ię r a b a t u . D la z a g r a n ic y 5 O ° /o n a d w y ż k i-
ms mu i nnmiD sM: mahzBźnG, ul. Mntt i.
Bóg i Ojczyzna! W jedności siła!
Hokus, pokus:
konstytucja!
Wszechstronne lekarstwo na wszystkie choroby.
S t r o n n i c t w o s a n a c y jn e B e - B e p o s t a n o w i ł o z n o w u p o d j ą ć „ o f e n s y w ę w t e r e n i e " , a ż e b y p o z y s k a ć s p o ł e c z e ń s t w o d l a w i e l k i e g o d z i e ł a t j . „ n a p r a w y u s t r o j u " . W i e le s ię o t e m m ó w i w d z i e n n i
k a c h i n a z e b r a n i a c h s a n a c y j n y c h . K o n s t y t u c j a m a b y ć r z e k o m o c u d o w n e m l e k a r s t w e m n a w s z y s t k ie d o l e g l i w o ś c i ż y c i a n a r o d o w e g o .
K ie d y w r z ą d z i e i s e j m i e r z ą d z i ł a le w i c a , t o t a k i e m p o w s z e c h n e m l e k a r s t w e m m i a ł a b y ć „ r e f o r m a r o l n a " . T o t e ż w y w l e k a n o j ą z a w s z e , g d y w k r a j u b y ł o p r z e s i l e n i e g o s p o d a r c z e , f i n a n s o w e l u b j a k i e k o l w ie k i n n e . U m y s ł y r o z n a - m i ę t n i a ł y s ię , r o z p a l a ł y i z a p o m i n a ł y o s p r a w a c h w a ż n i e j s z y c h . D y s p u t o w a n o , k ł ó c o n o s ię i w a lc z o n o o „ r e f o r m ę r o i
ł a p o m y ś l n i e js z a tz n . w l a t a c h : 1 9 2 6 — 1 9 2 8 . W o w y c h la ta c h b y ł c z a s n a s p o k o jn e r o z p r a w y k o n s ty tu c y jn e , z m a r n o w a n o je d n a k p o m y ś ln ą s p o s o b n o ść .
J e ż e li d z is ia j s tro n n ic tw o s a n a c y jn e z ta k ą u s iln o ś c ią w y s u w a „ re fo rm ę k o n s ty tu c ji" n a p ie rw s z y p la n , to ro d z i s ię p o d e jrz e n ie , ż e s a n a c ja c z y n i to w ty m c e lu , a ż e b y u w a g ę s p o łe c z e ń stw a o d w ró c ić i o d c ią g n ą ć o d in n y c h z a g a d n ie ń , a p rz e d e w s z y s tk ie m o d t r u d n o ś c i g o s p o d a r c z y c h .
Z m a r tw ie n i i z a lę k n ie n i c z a ro d z ie je
„ r a d o s n e j tw ó rc z o ś c i" k rz y c z ą d z iś : „ h o - i u s , p o k u s " . N a te w o ła n ia n ie w y s k a
k u je je d n a k a n i z ło to , a n i d o la r, a n i p o ż y c z k a , a n i d o b r a k o n ju n k tu r a , le c z ty l
k o ... „ r e f o rm a k o n s ty tu c ji" .
Z te g o w y n ik a , ż e w y s u w a n ie „ re fo r
m y k o n s ty tu c ji" p rz e z s a n a c ję je s t m a
n e w ro w y m s k o k i e m „ w b o k " , a ż e b y z a s o b ą p o c ią g n ą ć s p o łe c z e ń s tw o i o d e r w a ć je o d n a r z e k a ń n a c ię ż k ie p o ło ż e n ie g o s p o d a r c z e . T e n „ h o k u s , p o k u s " , p o w ta r z a n y ju ż o d k ilk u la t w c e la c h ra to w n ic z y c h , s p rz y k rz y ł s ię i s p o w sz e d n ia ł s p o łe c z e ń s tw u , k tó re n a te g o r o d z a ju s z tu c z k i n ie d a s ię z ła p a ć .
„ R e fo rm a k o n s ty tu c ji" s w o ją d ro g ą , a p o p ra w a s to s u n k ó w g o s p o d a rc z y c h s w o ją . W te j c h w ili tr z e b a s ię z a ją ć p rz e d e w s z y s tk ie m p o le p s z e n ie m g o s p o d a r k i, z m n ie js z e n ie m b u d ż e tu , o b n iż e n ie m p o d a tk ó w i u p o rz ą d k o w a n ie m u s ta w o d a w s tw a , z w ią z a n e g o z te m i z a g a d n ie n ia m i.
A k o n s ty tu c ja ? — N ie z a m y k a ć S e j
m u , a z n a jd z ie s ię c z a s i n a ... „ re fo rm ę k o n s ty tu c ji" .
n ą " . Z a ła tw io n o to z a g a d n ie n ie ja k o ta ik o w r . 1 9 2 5 i n a s ta łb y m o ż e s p o k ó j , ta k p o tr z e b n y d o p o w a ż n e j p r a c y .
O d e z w a ły s ię je d n a k n o w e w o ła n ia o n o w ą re fo rm ę , a m ia n o w ic ie o „ re fo r
m ę k o n s ty tu c ji" . O d r o k u 1 9 2 6 -g o k r a j ź y je p o d z n a k ie m „ r e fo r m y k o n s ty tu c ji" .
C z y n a w o ły w a n ie d o n a p r a w y u s tr o ju je s t z b y te c z n e ? B y n a jm n ie j! T w ie r d z iliś m y z a w s z e , ż e k o n s ty tu c ję o b e c n ą tr z e b a p o p ra w ić * i u le p s z y ć , le c z p rz e d e w s z y stk ie m tr z e b a je j p r z e s t r z e g a ć . „ R e fo rm a k o n s ty tu c ji" n ie m o ż e je d n a k b y ć p iłk ą d o z a b a w y , R o z p o c z y n a n e j w te d y , g d y p rz e d s p o łe c z e ń s tw e m s to ją p a lą c e i p iln e z a g a d n ie n ia , w y m a g a ją c e n a ty c h m ia s to w e g o d z ia ła n ia i z a ła tw ie n ia .
K r a j c a ły u g in a s ię p o d ^ ę z a r e m p o - d a t k ó w . R o ln ic tw o , p r z e n fh g , rz e m io - s ło i h a n d e l z n a jd u ją s ię w 'n a d z w y c z a j c ię a k ie m p o ło ż e n iu . W d z ie d ^ n ie k r e d y t o w e j p a n u je o g r o m r # c ia s n o ta . W e k s e l s ta ł s ię d z is ia j n ie m a l z d a w k o w ą , c o d z ie n n ą m o n e tą p a p ie ro w ą . M ia s to i w ie ś n a r z e k a ją n a p o g o rs z e n ie k o n - ju n k tu r y . U rz ę d n ic y n a d a r e m n ie o c z e k u ją z m ie s ią c a n a m ie s ią c p o p ra w y s w o je g o b y tu . Z d r u g ie j s tro n y m n o ż ą s ię s z e re g i m ło d y c h e m e ry tó w , k tó rz y , s z u k a ją c p r a c y w p r z e d s ię b io rs tw a c h p r y w a tn y c h , w y p ie r a ją s ta m tą d d o ty c h c z a s o w y c h p ra c o w n ik ó w . W s z ę d z ie p a n u je n i e p e w n o ś ć . N a r y n k u p r a c y p o ja w iło s ię ró w n ie ż p rz e s ile n ie ...
W ta k ie j c h w ili k lu b B e -B e w y s k a k u je z „ r e fo r m ą k o n s ty tu c ji" . Z d z iw io n y r o l n i k z a p y ta : C z y p o lity k a z b o ż o w a p . S z w a lb e ‘g o , k tó r a ty le s z k ó d w y r z ą d z iła r o ln ic tw u , m u s i c z e k a ć a ż
Olbrzym! pożar w Chełmnie.
Spłonęły magazyny ..Browarów Chełmińskich". - Straty wy
noszą około
W n o c y z p ią tk u n a s o b o tę o k o ło g o d z . 3 -e j w y b u c h ł z n ie z n a n y c h d o ty c h c z a s p rz y c z y n o lb rz y m i p o ż a r w
m a g a z y n a c h „ B ro w a ró w C h e łm iń - ■ s k ic h " . W a k c ji r a tu n k o w e j w z ię ła u d z ia ł s tr a ż p o ż a rn a o r a z s iln y o d - ; d z ia ł w o js k a o d k o m e n d e r o w a n y p rz e z | d o w ó d c ę g a r n iz o n u . D z ię k i w s p ó ln y m
1 miljona zł.
w y s iłk o m p o k ilk u g o d z in n e j a k c ji z d o la n o p o ż a r z lo k a liz o w a ć . Ż a r o d p ło n ą c y c h m a g a z y n ó w b y ł ta k w ie lk i, ż e r o z to p iły s ię p rz e w o d y te le fo n ic z n e i e le k tr y c z n e w o k o lic y .
S tr a ty o b lic z a ją n a c a 1 m iljo n z ł.
B liż sz e s z c z e g ó ły p o d a m y w n a s tę p n y m n u m e rz e .
Zwołanie sejfnii i śbnatu.
W a rsz a w a . 2 4 . 1 0 .
W d n . 2 4 . p a ź d z ie rn ik a b r. o g o d z . 1 5 s z e f b iu ra p ra w n e g o P re z y d ju m R a d y M i
n is tró w p . P ię ta k d o rę c z y ł p . m a rs z a łk o w i S e jm u D a s z y ń s k ie m u z a rz ą d z e n ie p . P re z y d e n ta R z p lite j z d n ia 2 4 . p a ź d z ie rn i
k a w s p ra w ie z w o ła n ia S e jm u n a s e s ję z w y c z a jn ą . J e d n o c z e ś n ie d o rę c z o n e z o s ta ło k a n c e la rii S e n a tu z a rz ą d z e n ie p . P re z y d e n ta R z p lite j w s p ra w ie z w o ła n ia S e n a tu n a s e sję z w y c z a jn ą .
Z a rz ą d z e n ie b rz m i:
P re z y d e n t R z p lite j.
Z a rz ą d z e n ie to P re z y d e n ta R z p lite j w s p ra w ie z w o ła n ia S e jm u n a s e sję z w y c z a jn ą : N a p o d s ta w ie a rt. 2 5 K o n s ty tu c ji z w o łu ję S e jm d o m ia sta s to łe c z n e g o W a r
s z a w y n a s e s ję z w y c z a ją o d d n . 3 1 . p a ź d z ie rn ik a 1 9 2 9 r.
W a rs z a w a , d n ia 2 4 . u a ź d z ie m ik a 1 9 2 9 .
P re z y d e n t R z p lite j: (—) Ig n a c y M o ś c ic k i.
P re z e i^ R a d y M in istró w : (— ) Ś w ita lsk i, P re z y d e n t R z p lite j.
Z a rz ą d z e n ie to P re z y d e n ta R z p lite j w s p ra w ie z w o ła n ia S e n a tu n a s e s ję z w y c z a jn ą : N a p o d s ta w ie a rt. 3 7 K o n s ty tu c ji z w o łu ję S e n a t d o m ia sta s to łe c z n e g o W a r s z a w y n a s e sję z w y c z a ją o d d n . 3 1 . p a ź d z ie rn ik a 1 9 2 9 r.
W a rs z a w a , d n ia 2 4 . p a ź d z ie rn ik a 1 9 2 9 . P re z y d e n t R z p lite j: (—) Ig n a c y M o ś c ic k i.
P re z e s R a d y M in istró w : (— ) Ś w ita ls k i.
N a p o d s ta w ie z a rz ą d z e n ia p . P re z y d e n ta R z p lite j o z w o ła n iu n a s e sję z w y c z a jn ą m a rs z a łe k S e jm u D a s z y ń s k i w y z n a c z y ł p ie rw sz e p o sie d z e n ie S e jm u n a c z w a rte k d n . 3 1 . b m . o g o d z . 1 6 .
54 osoby utonęły.
Katastrofa na jeziorze Michigan.
M ilw a u k e e , 2 4 . 1 0 .
P r o m k u r s u ją c y n a je z io rz e M ic h i
g a n , n a k tó r y m z n a jd o w a ły s ię 5 4 o s o b y p a s a ż e ró w i z a ło g i p ra w d o p o d o b n ie z a to n ą ł p o d c z a s g w a łto w n e j b u rz y w n o
c y n a 2 3 b m .
W ia d o m o ś ć ta je s t te m p ra w d o p o d o b n ie js z a , ż e w y ło w io n o ju ż z w ło k i k ilk u o s ó b , k tó r e m ia ły p rz e p ra w ia ć s ię p ro m e m .
n a „ re fo rm ę k o n s ty tu c ji" ? — P o n a d to k a ż d y p o d a tn i k m o ż e s łu s z n ie z a p y ta ć : C z y u p o r z ą d k o w a n ie u s ta w o d a w s tw a p o d a tk o w e g o i o b n iż e n ie s ta w e k je s t rz e c z ą ta k n ie z w y k łą , ż e tr z e b a n a j
p ie r w p rz e p ro w a d z ić „ re fo rm ę k o n s ty tu c ji" , a d o p ie ro p o te m p r z y s tą p ić d o u r e g u lo w a n ia i z m n ie js z e n ia c ię ż a ró w p o d a tk o w y c h ?
J e ż e li z w ię k s z a n o b u d ż e t i p o d w y ż s z a n o p o d a tk i, n ie o g lą d a ją c s ię n a „ re f o r m ę k o n s ty tu c ji" , to m o ż n a te r a z iś ć d r o g ą o d w ro tn ą , tz n . z m n ie js z a ć b u d ż e t I o b n iż y ć p o d a tk i b e z c z e k a n ia n a „ r e f o r
m ę k o n s ty tu c ji" . A lb o w ie m s p r a w y g o s p o d a r c z e s ą w te j c h w ili n a jb a r d z ie j d o k u c z liw e i d o n ic h tr z e b a n a j
p ie r w p rz y s tą p ić , a ż e b y s p ro w a d z ić ja k ie ś p o l e p s z e n i e .
N ie m o ż n a p o m ija ć „ re fo rm y k o n s ty tu c ji" , a le n a le ż a ło to z a g a d n ie n ie z a ła tw ić w ó w c z a s , g d y ś w ia to w a i w e w n ę trz n a k o n ju n k tu ra g o s p o d a rc z a b y -
Polscy urzędnicy celni szpiegami niemieckimi.
Proces szpiegowski przy drzwiach zamkniętych.
K a to w ic e
D z iś ra n o p rz e d S ą d e m O k rę g o w y m w K ró le w s k ie j H u c ie o d b y ła s ię ro z p ra w a o s z p ie g o s tw o n a rz e c z N ie m ie c . O s k a rż e n i s ą : u rz ę d n ik p o lsk ie g o u rz ę d u c e ln e g o S o k a l W a w rz y n ie c , o ra z w s p ó ln ic y je g o S c h n e id e r i K u lig . S o k a l o s k a rż , je s t m . i. o d o s ta r c z a n ie w y w ia d o w i n ie m ie c k ie m u s p is u o b y w a te li, k tó rz y s ą p o d e jrz a n i o d z ia ła ln o ś ć
p o lity c z n ą n a p o ls k im G ó rn y m Ś lą sk u . P o - :a te m o s k a rż o n y je st, iż s w e g o c z a s u u s i
ło w a ł z w a b ić n a s tro rię n ie m ie c k ą , a n a s tę p n ie w y d a ć w ła d z o m n ie m ie c k im o b y w a te li p o lsk ic h S ta w in o g ę i P a z g u d ę . D o ro z p ra w y , k tó ra p o trw a d w a d n i w e z w a n o 3 6 ś w ia d k ó w i je d n e g o rz e c z o z n a w c ę w o js k o w e g o z K ra k o w a . R o z p ra w a o d b y w a s ię p rz y d rz w ia c h z a m k n ię ty c h .
Mianowania.
W a rsz a w a , 2 5 . 1 0 . .
R a d a M in istró w d n . 2 5 . b m . u c h w a li
ła p rz e d ło ż y ć p . P re z y d e n to w i R z p lite j w n io s e k o m ia n o w a n iu d o ty c h c z a s o w e g o d y r e k to r a d e p a rta m e n tu w M in is te rs tw ie
s k a rb u p . S te fa n a S ta rz y ń sk ie g o p o d s e k re ta rz e m s ta n u w te m ż e M in iste rstw ie , d o ty c h c z a s o w e g o w ic e w o je w o d ę k ra k o w s k ie g o d r. K a z im ie rz a D u c h a d y re k to re m d e p a rta m e n tu M in . S p ra w W e w n . i E d w a r
d a S z tu rm d e S z tre m a d y re k to re m U rz ę d u S ta ty s ty c z n e g o .
Z kraju i ze świata.
Niepokojąca pogłoska.
W a rs z a w a (A W ). »
W k o ła c h z b liż o n y c h d o s fe r m ia ro d a j
n y c h ro z e s z ła s ię p o g ło s k a iż b . n a c z e ln ik w y d z ia łu a p ro w iz a c y jn e g o M . S . W e w n . p . S z w a lb e p o w o ła n y m a b y ć n a s ta n o w is k o k o m isa rz a rz ą d o w e g o S y n d y k a tu P o lsk ic h E k sp o rte ró w T rz o d y i B y d ła .
W s fe ra c h ro ln ic z y c h w ia d o m o ść ta w z b u d z iłą ż y w e z a n ie p o k o je n ie . W k o ła c h ro ln ic z y c h p a n u je b o w ie m p rz e k o n a n ie , iż k o n tro la w y k o n y w a n a p rz e z M s tw o P . i H , o ra z P a ń s tw o w y I n s ty tu t E k s p o rto w y n a d d z ia ła ln o ś c i S y n d y k a tu P o lsk ic h E k s p o rte ró w T rz o d y i B y d ła je s t d o s ta te c z n a , a w o b e c te g o z b ę d n e je s t tw o rz e n ie s p e c ja ln e g o s ta n o w is k a k o m is a rz a . W ia d o m o ść ta b u d z i w ś ró d s fe r ro ln ic z y c h te m w ię k sz e z a - trz e ż e n ia , iż k o m is a rz e m ty m . m a z o s ta ć a k o b y p . S z w a lb e , k tó re m u s fe ry ro ln ic z e p rz y p is u ją w z n a c z n y m s to p n iu w y w o ła n ie o b e c n e g o k ry z y s u w ro ln ic tw ie .
Nowy holownik dla Gdyni.
W a rs z a w a . 2 6 . 1 0 . T e l. w ł.
D la p o rtu g d y ń s k ie g o z a k u p io n y b ę d z ie n o w y h o lo w n ik , k tó ry b ę d z ie w p ro w a d z a ć i w y p ro w a d z a ć z p o rtu w s z e lk ie s ta tk i tra n so c e a n ic z n e .
Wypadek podczas polowania.
S H ^ o g a rd , 2 6 . 1 0 . T e l. w ł.
B a w ią c y w m a ją tk u S u c z m in w p o w ie c ie s ta rq g a rd z k im z ię ć w ła ś c ic ie lk i p . A l- b re c h to v ^ e j s « e f d e p a rta m e n tu M . S . Z . R z e sz y D o lta y z a s trz e lił s ię p o d c z a s p o lo w a n ia i z m a rł.
Samobójstwo niewinnie posą
dzonej.
K a to w ic e ; • ■
W c z o ra j p o p o łu d n iu 1 8 -le tn ia M a rja K a c z m a rsk a rz u c iła s ię p o d p o c ią g o s o b o - K o ła p o c ią g u p rz e p o ło w iły ją , s k u tk ie m
* e g o ś m ie rć n a s tą p iła n a ty c h m ia s t. P o w o d e m te g o k ro k u b y ło p o s ą d z e n ie ją o k r a d z ie ż .
Dwie ofiary eksplozji granatu.
W iln o . ,
M ie sz k a ń c y w s i S ie lc e g m in y p ro z o ro w - s k ie j K a ra ś , i B a ra ń c z u k z n a le ź li p o c isk I p rz y n ie śli go d o s to d o ły . P o d c z a s ro z b ie ra n ia p o c is k u n a s tą p iła e k s p lo z ja . B a ra ń c z a k o w i w y b u c h o d e rw a ł n o g i i rę c e . P o u p ły w ie g o d z in y B a ra ń c z u k s k o n a ł. K a ra ś k tó ry d o z n a ł w s trz ą s u m ó z g u n a z a ju trz ró w
n ie ż ^ m a rł. j
Fabryka fałszywych monet.
B e rlin 2 5 . 1 0 .
W m ie js c o w o ś c i b a w a rsk ie j F u e rth p o lk ja w y k ry ła w m ie s z k a n iu ry to w n ik a fa b ry k ę fa łs z y w y c h m o n e t. W c z a s ie re w ń z ji w ła ś c ic ie l m ie s z k a n ia , k o rz y s ta ją c z n ie u w a g i u rz ę d n ik ó w p o lic ji k ry m in a ln e j, z a ż y ł tr u c iz n y , s k u tk ie m c z e g o z m a rł.
Raid jeźdźców polskich.
W ie d e ń , 2 5 . 1 0 .
M a jo r A rc is z e w s k i i rtm . P la c k o w s k f b io rą c y u d z ia ł w ra id z ie k o n n y m d o o k o ła ś ro d k o w e j E u ro p y o p u ś c ili d z iś o g o d z 6 ra n o W ie d e ń , u d a ją c s ię w d a ls z ą d ro g ę d o K re m s. N a p o ż e g n a n ie je ź d ź c ó w p o ls k ic h p rz y b y li k o n s u l R z p lite j P o lsk ie j w W ie d n iu p . M o ra w s k i i p rz e d s ta w ic ie le w o js k o w o ś c i. M a jo r A rc is z e w sk i i rtm . P la c k o w s k i p rz e k ro c z ą g ra n ic ę c z e sk o — s ło w a c k ą w d n . 2 7 b m . P rz y b y c ie u c z e st
n ik ó w ra id u d o P ra g i s p o d z ie w a n e je s t d n . 3 1 b m .
Ewakuacja Nadrenji.
B e rlin 2 5 . 1 0 .
B iu ro W o lffa d o n o s i, ż e e w a k u a c ja m i?
s ta A k w iz g im n a s tą p i w d n . 3 . lis to p a d !, W y c o fa n ie z a ło g i b e lg ijsk ie j z d ru g ie j s tre fy o k u p a c y jn e j ro z p o c z n ie s ię d n . 1 0 lis to p a d a b r.
GAZETA WĄBRZESKA - wtorek, dnia 29 paitoeralka 1929 Ł Nr. 12
Likwidacja majątków na Pomorzu.
Ł^korz - Kamień.WVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
„ M o n it o r P o l s k i “ ( n r . 2 4 5 z d. 23. 10.
b r .) p o d a je u c h w a l ę K o m i t e t u L i k w i d a c y j
n e g o w P o z n a n iu , m o c ą k t ó r e j n a w ł a s n o ś ć p a ń s tw a p r z e c h o d z i n i e r u c h o m o ś ć r o l n a Ł ą k o r z , p o w l u b a w s k i , o b s z a r u 1 0 ,0 2 .3 7 h a . w ł a s n o ś ć H e r m a n a i L u d w i k i z d . G n i e w o t a m a łż . D r o s z d a , w r a z z b u d y n k a m i , p r z y n a le ż n o ś c i a m i , ż y w y m i m a r t w y m i n w e n t a r z e m z w s z e l k i e m i z a p a s a m i o r a z z t e m i c z ę ś c i a m i z a p i s a n y c h n a n i e r u c h o m o ś c i h i p o t e k , k t ó r e w s k u t e k s p l a t a - m o r t y z a o y j n y c h p r z e z w ł a ś c i c ie l a s t a ły s i ę d ł u g a m i g r u n t o w e m i w ł a ś c i c i e l a — z w y ł ą c z e n i e m r u c h o m e g o u r z ą d z e n i a d o m o w e g o . W y s o k o ś ć o d s z k o d o w a n i a z a w s p o m n i a n ą n i e r u c h o m o ś ć u s t a la s ię n a z ł. 2 4 1 0 0 . O s a d ę r e n t o w ą K a m i e ń , p o w . s ę p o - l e ń s k i , o b s z a r u 3 ,0 9 ,4 0 h a , w ł a s n o ś ć G u s ta w a i I d y z d . R e u m s m a ł ż . L u c h t w r a z z t e m i c z ę ś c i a m i z a p i s a n y c h n a n i e r u c h o m o ś c i h i p o t e k , k t ó r e w s k u t e k s p ł a t a m o r t y z a c y j n y c h p r z e z w ł a ś c i c ie l a s t a ły s i ę d ł u g a m i g r u n to w e m i w ł a ś c i c ie l a . W y s o k o ś ć o d s z k o d o w a n i a z a w s p o m n i a n ą o s a d ę u s t a l a s i ę n a 1 .4 8 0 ,3 5 .
Jezioro Karaś - osada Łowin.
W „ M o n it o r z e P o l s k i m ” ( n r . 2 4 6 z d . 2 4 .
10. b r .) z a m i e s z c z o n o u c h w a ł ę K o m it e tu L ik w i d a c y j n e g o m o c ą k t ó r e j p r z e j m u j e s i ę
na w ł a s n o ś ć p a ń s tw a :
J e z i o r o K a r a ś , p o w i a t l u b a w s k i , o b s z a r u 2 3 6 ,9 7 ,8 2 h a , w ł a s n o ś ć K o n r a d a O t t o n a h r . F i n k v . F i n k e n s te i n a w r a z z ż y w y m i n w e n t a r z e m i w s z e l k i e m i z a p a s a m i .
W y s o k o ś ć o d s z k o d o w a n i a z a w s p o m - n i a n e j e z i o r o u s t a l a s i ę n a z ł. 8 2 .9 4 0 .
O s a d ę r e n t o w ą Ł o w in , p o w i a t ś w ie c k i , o b s z a r u 1 1 ,9 8 ,0 9 h a , w ł a s n o ś ć w d n i u 1 0 . 1 . 1 9 2 0 r . G u s t a w a E r d m a n n , w r a z z b u d y ń k a m i , p r z y n a l e ż n o ś c i a m i ż y w y m i m a r t - W ’y m i n w e n t a r z e m z w s z e l k i e m i z a p a s a m i , o r a z z t e m i c z ę ś c i a m i z a p i s a n y c h n a n i e r u c h o m o ś c i h i p o te k , k t ó r e w s k u t e k s p ł a t a m o r ty z a c y j n y c h p r z e z w ł a ś c ic i e l a s t a ły s ię d ł u g a m i g r u n to w e m i w ł a ś c ic i e l a , — z w y ł ą c z e n i e m r u c h o m e g o u r z ą d z e n i a d o m o w e g o .
W y s o k o ś ć o d s z k o d o w a n i a z a w s p o m n i a n ą o s a d ę u s t a l a s i ę n a z ł 2 3 .9 6 0 .
Z kuźni „etyki" pomor
skich sanatorów.
Najpierw gradobicie — później asekuracja.
N i e j e d n o k r o t n ie j u ż d o u i e d z i o n e m z o s ta ł o , ż e s e n a to r z y , k t ó r z y r z e k o m o r o z p o c z ę li w a l k ę z „ n ie p r a w o ś c ia m i* * , s a m i p o d m a s k ą s a n a c ji d o k o n u j ą n a j r o z m a it s z y c h n a d u ż y ć n a s z k o d ę s k a r b u l u b i n n y c h in - s ty t u c y j.
B a r d z o w i e lu z t y c h d z i a ł a c z y s a n a c y j n y c h . p r a w ią c y c h m o r a ły i n n y m , z w y c z a j e m w o ł ń j^ c e g o : „ t r z y m a j z ł o d z ie j a ” — n i e t y lk o m y ś lą o s o b i e , a l e s t a r a ją s i ę t a k ż e r ó ż n e m i s p o s o b a m i s w ó j s t a n m a t e r i a ln y p o w i ę k s z y ć .
O s t a t n i o j e s t w p e w n y c h k o ł a c h s z e r o k o k o m e n to w a n y f a k t , j a k i z a s z e d ł p o m i ę d z y p e w n y m u t y t u ł o w a n y m z w o l e n n i k i e m o b e c n e g o r e g i m e 'u . w y g ł a s z a ją c y m c z ę s t o t o a s t y n a c z e ś ć t w ó r c y „ p r z e w r o t u m a j o w e g o ”, a P o m . T o w . U b e z p i e c z e ń , S p r a w a p o l e g a ł a , n a te r n , ż e n a p o l a c h t e g o d y g n i t a r z a g r a d z n i s z c z y ł z b o ż e w m i e s i ą c u lin - c u . P o n ie w a ż z b o ż e n i e b y ł o — u b e z p i e c z o n e , t r z e b a b y ł o c o ś z t y m f a n t e m z r o b ić i s t r a t ę s o b ie p o w e to w a ć , c h o ć b y k o s z t e m P o m . T o w . U b e z p . i t y c h w s z y s t k i c h , k t ó r z y o p ł a c a ją s k ł a d k i , u b e z p i e c z a j ą c s i ę n i e p o w y p a d k u , a l e d a l e k o w c z e ś n i e j , t a k , j a k s i ę to z w y k l e p r a k t y k u j e . „ E t y k a m o r a l
n a ” n a k a z y w a ł a o w e m u d y g n i t a r z o w i p o s tą p i ć i n a c z e j , a m i a n o w i c ie — - p o g r a d o b i c i u r a z e m z p e w n y m a g e n t e m s p o r z ą d z o n o a k t a s e k u r a c y j n y z d a t ą o k i l k a d n i w c z e ś n i e j s z ą i ś p i e s z n i e w y s ł a n o g o d o T o r u n i a , a n a s t ę p n i e z a w ia d o m i o n o U b e z - p i e c z a l n ię o k a t a s t r o f i e g r a d o b i c ia . S a m p o s z k o d o w a n y z j a w ił s i ę n a w e t o s o b i ś c i e
w U b e z p i e c z a l n i i p i l n o w a ł , a ż e b y s p r a w a t a ł a t w io n ą z o s t a ł a p o m y ś l n ie . U b e z p ie - c z a l n i a w y s ł a ł a n a w e t s w o j e g o t a k a a to r a ,
k t ó r a o s z a c o w a ł s z k o d y n a 4 2 t y s ią c e z ł.
S p r a w a c a ł a s z ła j a k z p ł a tk a , b o w s a m e j U b e z p ie c z a ln i ó w d y g n it a r z n i e z t y t u t a p r a w a , i l e r a c z e j z r a c j i s w e g o t u p e t u , p r z e k r a c z a ją c e g o g r a n ic e p r z y z w o i to ś c i . j e s t p o s t r a c h e m w i e l u u r z ę d n i k ó w . J e d n a k ż e p o ś p i e c h i z d e n e r w o w a n i e z g ł a s z a j ą c e g o p r e t e n s j e , n a s u n ę ł y p e w n e w ą t p l i
w o ś c i d y r e k c j i , k t ó r a , p o d e j r z e w a ją c j a k i ś p o d s t ę p , s ta n ę ła s ł u s z n i e n a s t r a ż y i n t e r e s ó w i n s ty t u c ji i z a c z ę ł a c a ł ą s p r a w ę g r u n t o w n i e b a d a ć . P o z b a d a n iu c a ł e j t e j p r z y -
Wielka panika na giełdzie nowojorskiej
Tłumy oblegają gmach giełdy. - Pięciu maklerów przewiezio
no do szpitala.
N o w y J o r k 2 4 . 1 0 .
W d n i u d z i s ie j s z y m n a g i e ł d z i e w y b u c h l a p a n i k a , s p o w o d o w a n a n a g ł y m s p a d k i e m k u r s u p r a w i e w s z y s t k ic h p a p i e r ó w . N a w i e ś ć o t e r n z a p a n o w a ł n a g i e ł d z i e r u c h j a k i e g o d o tą d n i e n o t o w a n o . G m a c h c a ł y o b l ę ż o n y b y ł t ł u m a m i p u b l i c z n o ś c i w ś r ó d k t ó r e j p o l ic j a z t r u d e m u t r z y m y w a ł a p o r z ą d e k . G a l e r j e d l a w i d z ó w b y ł y p r z e p e ł
n i o n e , t a k iż , o p r ó ż n i a n o j e c o d z i e s i ę ć m i
n u t . Z a r ó w n o w g m a c h u j a k i n a u l i c a c h p a n o w a ł t a k i g w a r , ż e z a g łu s z ! o n n a w e t b i c i e z e g a r a n a p r z y l e g ł e j w i e ż y k o ś c i o ł a T r in i ta t y . W s k u t e k z d e n e r w o w a n i a p i ę c i u m a k l e r ó w d o z n a ło t a k s i ln e g o w s t r z ą s u n e r w o w e g o , ż e m u s i a n o i c h p r z e w i e ź ć d o s z p i
t a l a .
Aresztowanie zamachowców ukraińskich
Likwidacja Ukraińskiej
L w ó w ,
L i k w i d a c j a U k r a i ń s k i e j O r g a n iz a c j i W o j s k o w e j , z a p o c z ą t k o w a n a d o c h o d z e n ia m i w s p r a w i e z a m a c h ó w b o m b o w y c h w c z a s i e o t w a r c i a T a r g ó w W s c h o d n i c h d a ł a w t o k u o s t a t n i c h d o c h o d z e ń s z e r e g n o w y c h a r e s z to w a ń w ś r ó d c z ł o n k ó w U O W . D a l e j w z w i ą z k u z p r o w a d z o n e m i d o c h o d z e n ia m i w s p r a w i e n a p a d u n a p o d k o m i s a r z a p o l i c j i p o l i t y c z n e j F e d u n i s z y n a , p l a n o w a n e g o p r z e z b o j o w c a P o p a d i u k a , p o p o p r z e d n i e m a r e s z t o w a n i u o b u t r ó j e k b o j o w y c h , k t ó r z y m i e li w y k o n a ć z a m a c h , a r e s z t o w a n o o s t a t n i o n i e j a k ą W o ł o s z c z a k ó w n ę O l g ę , s t u d e n t k ę f i l o z o f j i , k t ó r a w c i ą g n i ę t a p r z e z P o p a d i u k a d o w y k o n a n i a z a m a c h u , z o s t a ł a p r z e z n i e g o p r z y d z i e l o n a d o p o m o c y a r e s z t o w a n e m u j u ż J a r o s ł a w o w i O - g r o d n i k o w i. k t ó r e g o z a d a n i e m b y ł o p r z e p r o w a d z e n i e ś c is ł y c h w y w i a d ó w c o d o o s o b y i t r y b u ż y c i a p o d k o m i s a r z a F e d u n i s z y n a . W o ł o s z c z a k ó w n a o - d e b r a ł a o d O g r o d n i k a p o l e c e n i e d a l s z e g o o b s e r w o w a n i a F e d u n i s z y n a . a k i e d y z a m a c h b y ł w y k o n a n y , z p o l e c e n i a P o p a d i u k a z e t k n ę ła s i ę z K a c z m a r s k i m i B i d ą , k i e r o w n i k a m i b e z p o -
Z Brodnicy.
Wielki pożar. — Zebranie rolników.
— Rada Miejska.
Z c z w a r t k u n a p i ą te k o k o ł o 2 - e j w n o c y z a a l a r m o w a ł a s y r e n a n a s z e m i a s t o p o ż a r e m , ł u n a p r z e ś w i e t l a ł a m i e s z k a n i a , k t o ż y w i c i e k a w d ą ż y ł d o t a r ta k ó w , g d z i e s i ę s p a l i ł a s z o p a i o - k o ł o 1 0 w a g o n ó w g o t o w y c h d e s e k n a p o d ł o g i , w ł a s n o ś ć B r a c i P o w a ł o w - s k i c h ( T a r t a k i B r o d n i c k i e ) . P o ż a r p o w s ta ł w p a r u m i e j s c a c h n a r a z , t a k , ż e s p r a w n a n a s z a s t r a ż p o ż a r n a , j u ż t y l k o s ą s i a d u j ą c e p r y z m y g o t o w y c h d e s e k , r a to w a ć m o g ł a . S z o p a s p ł o n ę ł a d o s z c z ę t n i e w r a z z d e s k a m i a s e k u r a c j a o g n i o w a p o k r y j e s t r a t y .
W o s t a tn i c z w a r te k z w o ł a ł z e b r a -
k r e j i m p r e z y , w y k a z a ło s i ę , ż e a s e k u r a c j i d o k o n a n o d o p i e r o p o g r a d o b i c i u i ż e p r e t e n s j e s ą n i e t y l k o n i e u z a s a d n io n e , a l e j a k o o s z u k a ń c z e n a d a j ą s ię r a c z e j d o p r o k u r a t o r i i , w o b e c c z e g o p r e m j ę w w y s o k o ś c i 4 2 t y s . z ł o d d a lo n o . N a t e m s a m e m s t a n o w i s k u s t a n ę l i r ó w n i e ż i c z ło n k o w ie w y d z i a ł u .
D l a c z e g o s p r a w y n i e s k i e r o w a n o n a w ł a ś c i w ą d r o g ę , t j . d o p r o k u r a t o r ii , t e g o n i e w i e m y .
N e w J o r k
P a n i k a n a g i e ł d z i e n o w o jo r s k ie j p r z y b i e r a w p r o s t k a t a s t r o f a l n e r o z m i a r y . B a i - s e‘a p r z e r o d z i ła s i ę w k r a c h , k t ó r e g o n i e n o t o w a n o o d w i e lu l a t . O g ó łe m n a g i e ł
d z i e d o k o n a n o t r a n z a k c y j n a 1 2 .8 8 6 .0 0 0 a k c y j. S t r a t y p o n i e s i o n e n a g i e ł d z i e o c e n i a j ą n a 6 d o 8 m i l j a r d ó w d o l a r ó w . M im o n i e w ą tp l iw i e b a r d z o g r o ź n e g o p o ł o ż e n i a B a n k F e d e r a ln y n a r a z i e n i e p o d w y ż s z a s t o p y d y s k o n t o w e j . N a s k u te k k r a c h u s z e r e g b a n k ó w s t a n ą ł w o b l ic z u r u i n y . W k o ł a c h f i n a n s o w y c h z a p e w n i a j ą j e d n a k , iż d o t y c h c z a s ż a d n a i n s ty t u c j a b a n k o w a n i e j e s t a ż t a k z a g r o ż o n a , a b y m i a ła o g ł o s i ć u p a d ł o ś ć .
Organizacji Wojskowej.
ś r e d n i e g o w y k o n a n i a z a m a c h u . W d a l s z y m c i ą g u a r e s z t o w a n o R o m a n a M o s t o w i c z a , k t ó r y w U O W . k i e r o w a ł s t r o n ą t e c h n i c z n ą z a m a c h ó w i n s p ir o w a n y c h p r z e z P o p a d iu k a . N a s t ę p n i e a r e s z t o w a n o J u r a k a E l j a s z a
r o l n i k a , z a m i e s z k a łe g o w R u t a c h , p o w . R o s s ó w , c o d o k t ó r e g o w y k a z a ł o d o c h o d z e n ie , ż e b r a ł u d z i a ł w n a p a d z ie n a f i l j ę p o c z t y p r z y u l . G ł ę b o k i e j w e L w o w i e w 1 9 2 8 r . d o k o n a n y p r z e z b o j o w c ó w U O W . M y r o s z a i t o w a r z y s z y . J u r a k b y ł w b l i s k i m k o n t a k c i e z M y r o s z e m i u d z i e l a ł m u s c h r o n i e n i a w s w o i m d o m u w R u t a c h , k i e d y M y r o s z w y z n a c z o n y p r z e z o r g a n i z a c j ę d o w y k o n a n i a n a p a d u n a p o c z t ę o t r z y m a ł o d n i e j p o l e c e n i e o - p u s z c z e n i a t e r e n u L w o w a i u k r y c i a s i ę . J u r a k b y ł ł ą c z n i k i e m t e c h n i c z n y m p o m i ę d z y o r g a n iz a c j ą U O W . w e L w o w i e a t e r e n e m P o k u c i a i k o l p o r t o w a ł n i e le g a ln ą „ S u r m ę “ i o d e z w y U O W .
R a z e m z J u r a k i e m a r e s z t o w a n o R o r o l a , u c z n i a d r u k a r s k i e g o z e L w o w a . D o c h o d z e n i a u s t a l i ł y j e r o u d z i a ł w n a p a d z i e n a p o c z t ę p r z y u l . G ł ę b o k i e j i u d z i a ł w k o l p o r t a ż u „ S u r m y 1'. D a l s z e d o c h o d z e n i a w t o k u .
n i e p r e z e s R ó ł e k R o l n i c z y c h p . F i l i p i ń s k i z Z a m k u d o D o m u K a t o li c k i e g o , a b y r a d z i ć w o b e c t e r a ź n i e j s z e g o k r y z y s u w r o l n i c t w i e . Z e b r a ł o s i ę b l i s k o 2 0 0 w i e lk o i m a ł o r o l n y c h , n i e b r a k ł o t e ż i k s i ę ż y . — Z e b r a n i e t a k l i c z n e p r z e d ł u ż y ł o s i ę z n a c z n ie w s k u t e k w y p o w i a d a n i a b o l ą c z e k t r a p i ą c y c h r o l n i k ó w . N a j w a ż n ie j s z y m p u n k t e m j e s t P a ń s tw o w y B a n k R o l n y z G r u d z i ą d z a w y p o w i a d a j ą c y k r e d y t y i n a s z p o w i a t z m u s z o n y j e s t s p ł a c i ć p r z e d N . R . m i l j o n z ł o t y c h . — C i c o z n a ją s t a n e k o n o m i c z n y t w i e r d z ą , ż e t o j e s t w p r o s t n i e w y k o n a l n e i z t e j r a c j i w y d e le g o w a n o p a r u z i e m i a n z r e z o l u c ją z e b r a n i a , d o w o j e w o d y i B a n k u R o l n e g o w W a r s z a w ie , g ł ó w n i e o w s t r z y m a n i e p o w y ż s z e g o z a r z ą d z e n i a .
Z n a j d o w a ł y s i ę g ł o s y a b y B a n k R o l n y n i e u d z i e la ł k r e d y t ó w n a m a s z y n y r o l n ic z e , s a d o w n i c t w o , n a t w a r d e k r y c ie d a c h ó w , l e c z k r e d y t y p r o l o n g o w a ł , g d y ż r o l n i c y s ą r z e c z y w i ś c i e z a r ż n i ę c i t ę p y m n o ż e m . B r a li k r e d y t y n a s z t u c z n e n a w o z y z B . B „ g d y ż y t o b y ł o p o 2 0 z ł . c t r . a o b e c n i e j e s t 1 1 z ł . c t r . — a d ł u g m u s z ą s p ł a c i ć . R e a s u m u ją c , c a ł y p r z e b i e g j e s t ź l e i t o b a r d z o ź l e .
T r z e b a z a te m a b y c a ł y k r a j s t a n ą ł d o n a r a d a n i e t y l k o p o j e d y ń c z e k ó ł k a l u b d z i e ln i c e . P a n o w i e s i e d z ą c y p r z y z i e l o n y c h s t o l i k a c h m u s z ą z r o z u m i e ć , ż e n i e t y l k o r a d y i d o b r e c h ę c i w y s t a r c z a j ą , a l e c z y n y . P o w i n n y b y ć d ł u g o t e r m i n o w e k r e d y t y , b o b e z t e j p o m o c y c a łe n a s z e r o l n i c t w o u p a d n i e i d o j d z i e d o r u i n y , c z e g o c h y b a t y l k o j e d n o s t k i n i e r o z u m i e ją c e p r z y s z ł o ś c i, m o g ą s o b i e ż y c z y ć , a b y w m ę t n e j w o d z i e r y b y ł o w i ć .
W y p ł y n ą w ó w c z a s n o w i l u d z ie w z b o g a c e n i t a k j a k p o w o j n i e ś w i a t o w e j , k t ó r z y z d o b y w s z y m a j ą t k i , n a s p e k u la c ja c h , d o s t a w a c h , g i e łd a c h , u - m i e s z c z a l i w p r z e r ó ż n e p r z e d s i ę b i o r s t w a , d o m y , f a b r y k i . — L e k k o z d o b y t y g r o s z n i e d ł u g o s i ę r o z s z e d ł — n a w e t s a m i n i e w i e d z ą w j a k i s p o s ó b t o s i ę s t a ł o , w i d o c z n ie k o l e j t e r a z z n ó w n a n o w y c h l u d z i.
W p i ą te k d n i a 1 8 b . m . z e b r a n a R a d a M i e j s k a r a d z i ła : 1 ) W p r o w a d z e n i e n o w e g o r a d n e g o p . Z a b o r n e g o ; . 2 ) p r z y j ę c i e p r o t o k ó ł ó w z o d b y t e j r e w iz j i
kas m i e j s k ic h ; 3 ) p r z y j ę c i e d o wia
d o m o ś c i p r o t o k ó ł u K o m is j i R e d u k c y j
n e j ; 4 ) w n i o s e k d z i e r ż a w y r e s t a u r a c j i w r z e ź n i p . S m o n t k a o o b n i ż e n i e d z i e r ż a w y ; 5 ) s p r z e d a ż p a r c e l i b u d o w l a n e j p r z y u l . M a z u r s k i e j ; 6 ) z a t w i e r d z e n i e u m ó w z u r z ę d n i k a m i P o l . P a ń s tw , o s p r z e d a ż g r u n t ó w p o d b u d o w ę d o m ó w ; 7 ) p r z y j ę c i e d o w i a d o m o ś c i o b r a c h u n k ó w r o c z n y c h z 1 9 2 8 /2 9 i u d z i e l e n i e p o k w i t o w a n i a ; 8 ) s p r a w a wy
b u d o w a n i a p ł o t u p r z y u l . N . D r w ę c ą ; 9 ) s p r z e c iw r a d . p . M o j ż e s z a o w a ż n o
ś c i w y b o r ó w . P o p o s i e d z e n i u o d b y ł a s i ę w k o ń c u p o g a d a n k a w s p r a w i e w y b o r u b u r m i s tr z a .
Katastrofa kolejowa.
B e r li n , 2 4 . 1 0 .
D z i ś p r z e d p o ł u d n ie m w y d a r z y ł a sią
s t r a s z n a k a t a s t r o f a k o l e j o w a n a l i n j i M o n a c h j u m—N o r y m b e r g a . W o d l e g ł o ś c i k i l k u k i l o m e t r ó w o d N o r y m b ę j r g l p o c i ą g p o ś p ie s z n y H a m b u r g —M o n a c h j u m w p a d ł n a e x p r e s s , k u r s u j ą c y m i ę d z y M o n a c h j u m a t e e r L m e m . O b i e l o k o m o t y w y z d e r z y ły s i ę w p e ł n y m b i e g u z u k o s a , w b i j a j ą c s i ę w s i e b i e k l i n e m . Zu
p e ł n i e z d r u z g o t a n e s ą o b a w a g o n y p o c z t o w e i c z ę ś ć w o z ó w p a s a ż e r s k i c h . Czte
r e c h u r z ę d n i k ó w p o c z t o w y c h p o n i o s ł o ś m i e r ć n a m i e js c u , p i ą t y z a ś z m a r ł w k r ó t c e p o w y p a d k u . P o z a t e m 1 3 o s ó b o d n i o s ł o t a k c i ę ż k i e o b r a ż e n i a , że na
d z i e j a u t r z y m a n i a i c h p r z y ż y c i u j e s t b a r d z o s ł a b a , 2 0 l ż e j r a n n y c h o s ó b p r z e w i e z i o n o p o c i ą g i e m s a n i t a r n y m d o Ber
l i n a . P r z y c z y n ą k a t a s t r o f y b y ł o f a ł s z y w e n a s t a w i e n ie s y g n a ł u .
Wykrycie składu broni.
B e r l in 2 5 . 1 0 . ( P A T ) .
Z H a m b u r g a d o n o s z ą , te w m i e j s c o w o ś c i s z l e z w ic k i e j S c h r e t t f e l d w y k r y ł a p o l i c j e w j e d n y m z d o m ó w t a j n y s k ł a d b r o n i , za
w i e r a ją c y 1 5 s k r z y ń a m u n i c j i i k i l k a n a ś c ie b a g n e t ó w . W ł a ś c ic i e l t e g o d o m u j e s t c z ł o n k i e m t e o r y s t y c z n e j o r g a n i z a c j i L a n d s - v o l k u .
J. I. Kraszewski. 3
Powrót do gniazda.
( C i ą g d a l s z y ) .
C h ł o p a k g ł o w ę s p u ś c i ł i m i l c z a ł .
— N i e p i e r w s z y m t o j a r a z t u — d o d a ł p o d s t a r o ś c i — i n i e p i e r w s z y t e ż d z i e ń . W i e m c i j a t u j u ż p r z e z d r u g i c h c o s i ę ś w i ę c i , n i e p o t r z e b a m i o d c i e b i e n i c , i n o b y m w i e d z ie ć c h c i a f , c z y l u d z i e
p r a w d ę m ó w i ą .
P o c h o d z i ł p o i z b i e w z d y c h a j ą c i p o c i e r a j ą c t o c z u p r y n y , t o w ą s a .
D o p i e r o t e r a z , g d y o p o ń c z ę z s i e b i e z r z u c i ł, l e p i e j g o m o ż n a b y ł o z o b a c z y ć , b o s i ę i r o z p r o s t o w a ł i t w a r z y n i e k r y ł . M ę ż c z y z n a b y ł p i ę k n e g o w z r o s t u , b a r c z y s t y i s i ln y , l a t ś r e d n i c h , z w y g o l o n ą g ł o w ą i t w a r z ą , n a k t ó r e j t y l k o w ą s d ł u g i , z w it y n i b y d w a o g o n y w ę ż o w e s i ę p l ą t a ł ; o b l i c z e , w e s o ł e m o ż e p o s p o l i t e g o c z a s u , b y ł o t e r a z z a s ę p i o n e i c h m u r n e .
P r z y s tą p i ł d o J ó z k a , k t ó r y r ę c e z ł o ż y w s z y m i ą ł i p a l c e ł a m a ł z z a k ł o p o ta n i a , a ż m u w s u s t a w a c h t r z a s k a ł y .
— P i s a ł w o j e w o d a d o p a n a J a n u s z a , a b y d o m a p o w r a c a ł, p i s a ł a m a t k a , s ł a n o l i s t y ; c o m u s i ę s t a ł o , ż e s i ę n a r o z k a z r o d z i c i e l s k i n i e k w a p i ?
J ó ź k o r a m io n a m i d ź w i g n ą ł.
— A l b o s i ę t o m i ł o ś c i w y p a n p r z e - d e m n ą b ę d z i e z t e g o s p o w i a d a ł ? — r z e k ł p o w o l n ie . P r a w d a , ż e d l a m n i e b y i b r a t r o d z o n y l e p s z y m n a d n i e g o b y ć n i e m ó g ł , a n o o d w o j e w o d z i c a d o J ó z k a d a l e k o , a b y m u s e r c e s w e i m y ś l i o d k r y w a ł .
— A t y ź t o o c z ó w i r o z u m u n i e m a s z ? — z a p y t a ł p o d s t a r o ś c i .
— C h o ć b y t e ż , — z a w o ł a ł r a ź n o c h ł o p a k — a n o i o c z y m y l ą i r o z u m z w o d z i .
— J a k ż e c i s i ę z d a , — m ó w i ł s p o k o j
n i e , s t a j ą c p r z e d n i m s t a r y — c ó ż g o t u t r z y m a ? n a u k a ?
— N a u i k a t e ż — r z e k ł c h ł o p a k p r ę d k o .
— W i ę c i c ó ż j e s z c z e ? J ó ź k o z a m i lc z a ł .
— M ó w ś m ia ł o , n i e m ł o k o s z c i e b i e , d w a d z i e ś c i a l a t b ę d z i e s z m i a ł , b o ś s i ę z p a n e m J a n u s z e m j e d n e g o r o k u u r o d z i ł ; r o z u m ie s z w s z y s t k o , a j a w s z y s t k o t e ż j u ż w i e m ,
J ó ź k o t y l k o w e s t c h n ą ł i o c z y s o b i e z a k r y ł .
— C o t u j u ż m a l o w a ć i p o k r y w a ć ,
— m ó w i ł p o d s t a r o ś c i — n i e d l a n a u k i o n t u s i e d z i , n i e o w e n o w i n k i g o t u l
p r z y k u ł y , i n o d z i e w i k a t a . P a n i e B o ż e o d p u ś ć , i t o j e s z c z e n i e m ie c k a .
— N i e m ó g ł b y m k ł a m a ć g d y b y m i c h c i a ł — o d e z w a ł s i ę J ó ź k o p o n a m y ś le —. b ę d ę s i ę w i ę c s p o w ia d a ł j a k B u g p r z y k a z a ł .
U d e r z y ł s i ę w p i e r s i .
— A ! b o i m n i e t u ż y c i e o b m i e r z ł o . M i ł o ś c i w y p a n n i e m ó w i m i n i c , a l e m j a n a w s z y s tk o p a t r z y ł . N a u k a g o t u s p r o w a d z ił a , n a u k a g o t u t r z y m a ł a , c h o ć l a d a j a k a , a t e r a z i d z i e w e c z k a p e w n i e n i e p u s z c z a .
P o d s t a r o ś c i r u s z y ł r a n i o n a m l .
— A c ó ż m u t o ś w i t a , z p o z w o l e n i e m w g ł o w i e ! m i e s z c z k a n i e m ie c k a d l a s y n a p a n a w o j e w o d y . T o ć b y i p r o s t y s z la c h c i c t e g o n i e c h c ia ł , w s z a k c i t o c h ł o p i s k a g r u b e i r ó d p a s k u d n y !
J ó z i e k s i ę n a m y ś l a ł , t r z ę s ą c g ł o w ą .
— P r z e b a c z c i e m i — o d e a w a ł s i ę — a n o w y i c h n i e z n a c ie . P r a w d ą a B o g i e m , k r ó l e w s k a a l b o k s i ą ż ę c a c ó r k a n i e m o ż e p i ę k n e j w y g l ą d a ć , j a k o t o t a c h ł o p k a . G d y b y ś c i e j ą w i d z ie l i , z d u m i e l i b y ś c i e s i ę . O j c ie c z ł o tn i k c e s a r s k i , c z ł e k c o s i k r z y n ia m i c h o w a p o r t u g a ły , a k r ó lo m p o ż y c z a . J e d y n a c ó r k a , t o j ą w j e d w a b n y c h p i e l u c h a c h k o r o n k a m i o b s z y w a n y c h c h o w a l i ! I w y r o s ł o t o j a k
p i e s z c z o n y k w i a t w d o n i c z c e . . . d e l i k a t n e , b i a łe , p i ę k n e . . . i n o p a t r z e ć j a k n a o b r a z .
P o d s t a r o ś c i s p l u n ą ł .
— T e m c i g o r z e j , — z a w o ł a ł s u r o w o
— n a z ł e c h y b a p r o s t ą d z i e w k ę t a k w y - c h u c h a l i ; b o c ó ż t o j ą n a ś w i e c i e c z e k a ? a l b o g r u b y m i e s z c z u c h , a l b o t a k i e z a l o t y p a ń s k i e , c o s r o m d o d o m u w n i o s ą . J u ż c i s i ę z n i ą n i e o ż e n i s z la c h c i c a n i k s i ą ż ę .
— J a t a m n i e w i e m , c o j ą c z e k a — r z e k ł J ó ź k o — a m ó w i ę j a k o w i d z ę , n i e p r o s t a t o d z i e w k a , a l e m a l o w a n y o b r a z . G d y b y ś c i e j ą w i d z ie l i k i e d y z c i o t k ą i d z i e w m i a s t o , d o k o ś c io ł a , a ó w s t r ó j o d ł a ń c u c h ó w i m a n e l i , a t w a r z y c z k ę d e l i k a t n ą i b i a ł e r ę c e , c o n i g d y n i c o p r ó c z i g i e ł k i n i e t k n ę ł y , z d u m i e l i b y ś c ie s i ę . U n i e j t y l k o k w i a t e k , l u t n i a i k s i ą ż k a ; a c h o w a l i j ą n a p a n i ą i u - c z y li w s z y s tk i e g o , j a k b y j e j w s z y s t k o u m i e ć b y ł o p o t r z e b a .
P o d s t a r o ś c i n a m a r s z c z y ł s i ę i n o g ą t u p n ą ł o p o d ł o g ę .
— T e m c i g o r z e j, — w e s t c h n ą ł . — I g ł o w ę m u z a w r ó c i ła ?
J ó z ie k s p u ś c i ł o c z y .
( C i ą g d a l s z y n a s t ą p i L
