Nr. 93 Nakład 2000 egz. wtorek, dn. 12 sierpnia 1930. Ko k
n.
Organ Katolicko-Narodowy
UliiiMI my razu Umittio : oa mH, iw® I solró,
Bóg i Ojczyzna!
Przedpłata: TSRQPONMLKJIHGFEDCBAm iesięcznie wynosi zł 1,50 z dostawą pocz
tową zł 1,69, z odnoszeniem w dom przez specjalnych posłań
ców zł 1,75, Cena egzem plarza pojedyńczego wynosi gr 15,
Telefon nr. 69.
Ogłoszenia: wiersz m lim. na stronie 74am .gr 10, na stronie 4-łam owej za tekstem gr 30, w tekście gr 50, na I str. gr 75. Przy powtórzeniach udziela się rabatu. Dla zagranicy 50% nadwyżki*
Hft Fettjl l admiiiismiii: DOrziidiiii, ul. Mltt 1.
W jedności siła!
Niedorzeczne projekty w sprawie Pomorza.
Od czasu ewakuacji Nadrenji pro paganda niemiecka za rewizją granic z Polską wzmaga się z dniem każdym.
Propaganda dociera do wpływowych kół francuskich i za pośrednictw em pu
blicystów francuskich urabia opinję publiczną Francji w kierunku dla sie
bie pożądanym.
Po głośnym balonie próbnym Sauer- w eina, o którym we w łaściw ym czasie pisaliśmy, przed paru dniam i w ypusz
czono nowy balon próbny. Ukazał się mianowicie w „Revue de Paris" artykuł p. d‘Ormesson, w którym autor podaje nowy projekt rozwiązania t. zw. kwestji Pomorza Polskiego. P. d‘O rm esson pl- sząc w piśm ie francuskim nie neguje oczywiście praw a Polski do sw obodne
go dostępu do m orza, lecz jednocześnie projektuje, żeby Niemcy otrzymały su
werenność nad jednym lub dwoma szla
kami komunikacyjnemi, prowadzące- mi z Rzeszy przez Pomorze polskie do Prus Wschodnich. Byłyby to, w edług pom ysłu autora projektu, niejako ko
rytarze w korytarzu i suw erenność Niem iec ograniczałaby się do w ąskiego pasa ziem i. W pasie tym N iem cy m ieli
by praw o zorganizow ania kom unikacji w edług w łasnego upodobania. Jedno cześnie autor proponuje zmianę grani
cy na niekorzyść Polski w okolicach Kwidzynia. Wzamian za te „dobrodziej stwa" Polska, według autora tego po mylonego pomysłu powinnaby, dać Nierhcom gwarancje, że nie będzie dą żyła ani w drodze pokojowej ani w dro dze wojny do uzyskania wpływów na Prusy Wschodnie.
Balon próbny p. d‘O rm essona został natychm iast podchw ycony przez prasę niem iecką i w ykorzystany do puszcze
nia w św iat jeszcze jednego projektu.
„Vossische Zeitung" odwraca projekt d'Ormessona w ten sposób, że projek tuje przyłączenie Pomorza Polskiego do Niemiec z tern, że Polska otrzyma
łaby na terenie Pomorza wąskie pasy wyjęte z pod suwerenności Niemiec, któreby miały dać Polsce możność utrzymywania komunikacji z portami.
N iemcy m iałyby też zobowiązać się do utrzym yw ania W isły w takim stanie, aby żegluga na tej rzece zaspokajała potrzeby gospodarcze Polski.
Nie trzeba się chyba długo rozwodzić nad tem , że zarów no jeden, jak i drugi projekt są absolutnie nie do przyjęcia.
N aw et ze względów technicznych są one niew ykonalne, jakże bowiem wy
obrazić sobie taką szachow nicę, jak to projektuje p. d‘0rm esson! Zresztą wy
cinanie pasów z polskiego Pom orza jest zupełnie zbyteczne, gdyż i obecnie Niemcy mają zagwarantowaną swobo dę komunikacji we własnych wago
nach, bez konieczności uzyskiwania wiz polskich przez teren naszego Pomorza.
Jeszcze bardziej niedorzecznym jest oczywiście projekt „V ossische Zeitung".
Niem cy nie chcą zrozumieć, że dla nas Pomorze to nie tylko korytarz komuni kacyjny lecz przedewszystkiem jest to dla nas ziemia polska, której właśnie dlatego nigdy za żadne nawet istotne rekompensaty nikomu nie odstąpimy!
Przy sposobności nowych balonów
Prusy Wschodnie od reszty Rzeszy, to dla nas jest jeszcze bardziej niedogodną przynależność Prus Wschodnich do Rzeszy.
N iestety w sfera'ch sanacyjnych, które nadają ton naszej polityce, niem a w cale zrozum ienia konieczności obro
ny przed akcją propagandy niem ieckiej.
Naczelny organ sanacji „G azeta Pol
ska" napadl przed paru dniami w arty
kule pisanym w tonie bardzo podraż nionym na prasę narodową z powodu
„alarmowania" przez nią społeczeństwa
„o ^rożącem bezpośredniem niebezpie czeństwie ze strony Niemiec", z powo
du podawania przez nią „utartych ko
m unałów za rzeczyw istość, za m ater- jalną i form alną praw dę". ,.Przeciw- germańską ewangelję" obozu narodo wego nazywa „Gazeta Polska" „głup
stwem", które „zaczyna być szkodliwe dla naszych interesów państw ow ych m ylnie informując i nastrajając opinję zagranicy co do rzeczyw istego kierun
ku naszej św iadom ości państw ow ej i narodow ej".
Słowa te kom entarzy, inieckie jest
Polskiej", choć dziś najtęższe głowy na
w et we Francji zw racają na nie uwagę.
Gzem w ytłum aczyć irytację „Gazety Polskiej"? Czy tylko' nienawiścią do obozu narodowego, nienawiścią, datu
jącą się jeszcze z okresu wojny, gdy obóz narodowy, wbrew piłsudczyźnie,
nikczemne nie wymagają Niebezpieczeństwo nie-
„głupstwem“ dla „Gazety
próbnych ze strony propagandy nie
mieckiej trzeba podkreślić zupełny brak należytej reakcji ze strony polskich czynników urzędowych, a w szczegól
ności ze strony propagandy polskiej.
Nasza propaganda musi dać do zro
zumienia międzynarodowej opinji pu
blicznej, że jeżeli dla Niemców jest nie dogodne, że nasze Pomorze oddziela
walczył z Niemcami, dążąc do zjedno czenia Polski? Nie sądzimy. „Gazetę Polską" irytuje również to, że obóz na rodowy nawołuje do pacyfikacji na wschodzie i do niezawracania sobie głowy Ukrainą. Bo w tym artykule przeciw akcji prasy narodowej w spra
wach niemieckich, znalazła się dziw
nym sposobem wzmianka o — Ukrainie, oraz ironiczny atak na obóz narodowy, który rzekomo drży, że „jakaś tam, wy
kombinowana przez Piłsudskiego, Ukraina chciałaby oderwać się od so
wieckiej „macierzy". A więc „Gazeta Polska" irytuje się, że zamiast o za
chłannych apetytach hydry niemieckiej nie rozpisujemy się o t. zw. Ukrainie.
Irytuje prasę sanacyjną fakt, że kwestji pomorskiej nie spuszcza obóz narodowy z oka, że bije na alarm i na straja w. tym kierunku umysły społe
czeństwa. Denerwuje czynniki nieobli
czalne to, że niedorzeczne mrzonki fe- deralistyczne i pobrzękiwanie szabelką w kierunku dzikich pól,
karcimy.
Obóz narodowy nigdy do uszczuplenia choćby
pomorskiej, choćby krzyny praw przy znanych nam do tej ziemi, dzięki gen- juszowi prezesa Komitetu Narodowego w Paryżu i przedstawiciela Polski na konferencji pokojowej — Romana Dmowskiego.
Milczeć nie będziemy, bo milczenie mogłoby Polsce dużo zaszkodzić.
bezwzględnie nie dopuści piędzi ziemi
Wypadek lotniczy w Toruniu
Dwóch wojskowych
Toruń 9. 8
W piątek 8 bm. na lotnisku 4 puł
ku lotniczego w Toruniu zdarzył się tragiczny wypadek, który pociągnął za sobą śmierć 2-ch wojskowych.
Podczas lotu ćwiczebnego, z niewy
jaśnionych powodów, samolot spadł, rozbijając się. Jadący w nim: por. pi-
poniosło śmierć.
lot Kazimierz Królikowski i młodszy majster wojskowy Józef Romański zo
stali zabici. Zwłoki ofiar wypadku przewieziono do kostnicy szpitala woj
skowego.
Komisja wojskowo - śledcza bada przyczyny wypadku.
W przededniu zjazdu radomskiego.
Będzie mówił, czy nie będzie? - Nie wszyscy ministrowie ja da... - Pogłoski o “czystce generalnej".
W arszawa 8. 8. tel. wł.
W dn. 8 bm. J. Piłsudski powrócił
’ z urlopu do W arszawy. Jak donosi ' P. A. T. ma on objąć z dniem 9 b. m.
urzędowanie w M. S. W ojsk.
Nie jest jeszcze rzeczą przesądzoną, jak się Piłsudski zachowa na zjeździe radomskim. W iadomo, że będzie. Za
powiadano wprawdzie, że głosu nie za
biorze. Czy to jednak się sprawdzi?
Owszem, właśnie wczoraj rozeszły się wersje, że gotów jest przemawiać, a motywem, który podobno przechylił szalę, ma być powołanie do życia sa
modzielnego, drugiego związku legjo- nistów i prądy odśrodkowe kursujące wśród legjonistów.
Do Radomia Piłsudski wyjeżdża dzisiaj.
Dzisiaj też wy jadą premjer Sławek, który rano wraca z Gdyni, oraz min.
Składkowski.
Nie wszyscy ministrowie wyjeżdża
ją na zjazd. Bywały uprzednio zjazdy, na które przybywali niemal wszyscy
„in corpore". Było i tak, że do W ilna
na zjazd przyjeżdżał i min. Meyszto
wicz i Niezabytowski.
Dzisiaj jest trochę inaczej. Niektó
rzy ministrowie są na urlopach, którzy będą musieli pojechać knięcie wystawy poznańskiej, nictwa p. Janta-Połczyński, na objazd woj. wołyńskiego.
Czy to nie znamienne?
Ze strony czynników sanacyjnych, zgrupowanych około „Nowej Kadro
wej" czynione są starania, aby Zjazd legjonistów w Radomiu wyzyskać dla przeprowadzenia generalnej „czystki"
obozu sanacyjnego.
Na zjeździe tym ma być zgłoszony wniosek o wykluczenie ze Związku Leg jonistów tych wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób działają na szkodę
„zwartości obozu legjonowego". Uch
wała ta ma być skierowana przede
wszystkiem przeciw grupie „Przeło
mu".
Projektom radykalnej „czystki"
sprzeciwiają się rzekomo ludzie z gru
py pułkownikowskiej.
Nie- na zam- Min. roi wyjechał
Polacy osiągnęli dodatnie wyniki
w tegorocznym międzynarodowym rajdzie awjonetek po Eu
ropie.
Berlin,'8. 8. Tel. wł.
Ogłoszony został wynik tegorocznego międzynarodowego raidu awionetek po Eu
ropie. 1-sze miejsce zdobył Niemiec M o r - z i k, zeszłoroczny zwycięzca raidu, który
osiągnął ogółem 427 punktów.
Na podstawie dotychczasowych danych wynik Polaków jest następujący: z pośród 12 uczestników polskich, startujących do lotu okrężnesro trasą raidu długości ponad
7500 km. ukończyło 7 Polaków, w tem 2 po
za konkursem, a 1 skreślony został dopiero po przebyciu ostatniego etapu. W ogólnej punktacji najlepsze dla Polaków miejsce Zdobył Płonczyński, zajmując 17-te miej
sce na 60 startujących oraz 34-te w klasy
fikacji uczestników raidu.
Drugie miejsce z pośród Polaków zajął kpk W ięckowski, stając na 19-tem miejscu.
Dwaj ci lotnicy polscy wchodzący do 20 pier
wszych lotników raidu tegorocznego zdoby
li po jednej nagrodzie oficjalnej raidu w wysokości 10 000 franków francuskich każ
dy. Poza tem Płonczyński za najmniejsze zu życie paliwa z pośród wszystkich uczestni
ków raidu zdobędzie nagrodę aeroklubu niemieckiego. Jemu również przypada na
groda ministra komunikacyj dla najlepsze
go z Polaków.
Dalej pełny raid ukończyli dwaj lotnicy polscy Bajan na awionetce ciężkiej, zaj
mując 28.-me miejsce oraz Gedgowd na a- wionetce tego samego typu. Zajęciu lep
szych miejsc przez Polaków przeszkodziły przedewszystkiem silniki, których działa
nie na trasie zawiodło. Przebycie całej tra
sy przez zgórą połowę uczestników pol
skich oraz ukończenie całego raidu wraz z konkursem technicznym i zdobycie wspo
mnianych nagród uznać należy za wynik dla Polaków bardzo dodatni.
Tragiczna katastrofa lotnicza pod Dęblinem.
W dn. 5 b. m. późnym wieczorem zdarzyła się pod Dęblinem w pow. gar wolińskim tragiczna katastrofa samolo -^jOiieiKa .Aeroklubu Akademi- ckiego w Poznaniu, pilotowana przez wiceprezesa Aeroklubu, Ludwika Ro
sińskiego, musiała przymusowo lądo
wać, z nieustalonej dotychczas przy
czyny. W czasie lądowania aparat uległ zupełnemu rozbiciu; z pod szcząt ków strzaskanego samolotu wydobyto zmasakrowane zwłoki lotnika.
Ś. p. Rosiński jest Chełminianinem i studjował w W yższej Szkole Handlo
wej w Poznaniu.
Dochodzenia, celem ustalenia przy
czyny tragicznego wypadku, prowadzą władze wojskowe.
Podatek obrotowy od sprze daży węgla.
Ogłoszony został okólnik M inisterstwa Skarbu w sprawie stosowania 1 proc, stawki podatku obrotowego od sprzedaży hurtowej węgla. W związku z wątpliwo
ściami czy sprzedaż węgla z przedsiębior
stwa handlowego do przedsiębiorstwa przemysłowego ma charakter sprze
daży hurtowej Ministerstwo wyjaśnia, że z uwagi na to, iż węgiel zużywany przez przemysł służy niewątpliwie celom pro
dukcji tego przedsiębiorstwa sprzedaż po
wyższa winna być zakwalifikowana jako hurtow a. Interpretacja ta ma zastoso
wanie do wymiaru za r. 1929 i następne.
Dotychczas w praktyce administracji skarbowej nie stosowano tego poglądu.
Wielki pożar w powiecie choj
nickim.
W nocy na dzisiaj t. j. sobotę wy
buchł w Górkach powiatu chojnickie
go wielki pożar, który strawił z zabu
dowań gospodarczych wraz z całem żniwem. W płomieniach zginęło rów
nież troje dzieci. Straty są bardzo wy- sokie. Bliższych szczegółów narazie brak.
Zaznaczyć należy, że na tak krót
kiej przestrzeni między Górkami a To
runiem porozumienie telefoniczne zd.a- je się wprost niemożliwe. Jest to no
wy dowód, w jakim stanie znajdują się telefony na Pomorzu.
Zamordował matkę.
W Berlinie zgłosił się do urzędu poli
cyjnego 25-letni dziennikarz Thielecke i o- świadczył, że około godz 11 w nocy cio
sami sztyletu w pierś i ramię zabił swoją 47-letnią matkę. Czynu swego miał się do puścić w obronie własnego życia. Komisja śledcza znalazła w mieszkaniu cialp za
mordowanej obok wanny, zawinięte w bie liznę pościelową i osznurowane w formie paczki. W ykazuje to na chęć wyniesienia przez zbrodniarza trupa z domu dla ukry
cia potwornego czynu.
GAZETA WĄBRZESKA —wtorek, flnla iz sierpnia iwo r. Nr. V3 W. B
Podniesienie bandery.
QPONMLKJIHGFEDCBAG d y n ia , 8 . 8.
D z iś o g o d z . 1 1 .3 0 w o b e c n o śc i p . m in i
s tra p rz e m y s łu i h a n d lu K w ia tk o w sk ie g o o d b y ło s ię n a s ta tk u „ P o lo n ja “ tra n s a tla n ty c k ie g o to w a rz y s tw a o k rę to w e g o
„ G d y n ia -A m e ry k a “ u ro c z y ste p o d n ie s ie n ie b a n d e ry p o ls k ie j. P o ś w ię c e n ia d o k o n a ł k s. p ro b o sz c z T u rz y ń sk i.
Podróż Prezydenta
W a rs z a w a 8 . 8 . .
W d n iu d z is ie js z y m z d w o rc a g łó w n e g o o g o d z . 1 0 .4 5 p o c ią g ie m n a d z w y c z a jn y m o d je c h a ł p . P re z y d e n t R z p li- te j d o G d y n i, u d a ją c s ię w p o d ró ż d o E s to n ji.
G d y n ia , 8. 8
O g o d z . 1 8 .5 3 p o c ią g , w io z ą cy P re z y d e n ta z a trz y m a ł s ię n a u d e k o ro w a n y m g łó w n y m d w o rc u w G d y n i. N a s tę p n ie p o c ią g ru s z y ł d o p o rtu n a m o lo , p rz e d k tó - re m s ta ł o k rę t „ P o lo n ja ". P re z y d e n t w sz e d ł n a p o k ła d s ta tk u .
Znowu memoriał.
P o z n a ń 8 . 8.
Z o k a z ji M . W . K . T . o d b y ła s ię w P o z n a n iu k o n fe re n c ja p rz e d s ta w ic ie li z rz e sz e ń k u p ie c k ic h z P o m o rz a , Ś lą s k a i W ie lk o p o lsk i. N a k o n fe re n c ji te j p o s ta n o w io n o w o b e c n ie z m ie rn ie tr u d n y c h w a ru n k ó w g o s p o d a rc z y c h , w y w o la n y c h z je d n e j s tro n y k o n ju n k tu rą , z d ru g ie j u s iło w a n ą e k s p a n s y w n o ś c ią n ie m ie c k ą , z w ró c ić s ię d o rz ą d u z m e - m o rja łe m , d o m a g a ją c y m s ię s z e ro k ie g o p la n u d o ra ź n e j p o m o c y d la k u p ie c - tw a Z a c h o d n ie j P o lsk i. M e m o rja ł d o m a g a s ię s z e re g u re fo rm i u lg w d z ie d z in ie k re d y to w e j o ra z w z a k re sie u s ta w p o d a tk o w y c h i s o c ja ln y c h .
Burmistrz m. Skarszew zawie
szony w urzędowaniu.
J a k d o n o s i to ru ń s k ie p is m o s a n a c y jn e , z a w ie sz o n y z o sta ł w u rz ę d o w a n iu b u rm istrz m . S k a rsz e w p . D o m i
n ic z a k . Z tre ś c i n o ta tk i w y n ik a , ja k o b y p rz y c z y n ą z a w ie s z e n ia b y ło to , ż e b u rm is trz D o m in ic z a k o d d łu ż s z e g o ju ż c z a su p o z w a la ł s o b ie w s to s u n k u d o w ła d z p rz e ło ż o n y c h n a ta k ie p o s tę p o w a n ie , ja k b y b y ł o d d z ie ln y m k s ię c ie m m ia ste c z k a , g d y ty m c z a s e m g o s p o d a rk a m ie js k a s ta ła n iż e j w s z e lk ie j k ry ty k i14.
T y le n o ta tk a o w e g o p is m a . N ie z n a m y w p ra w d z ie g o s p o d a rk i m . S k a r
s z e w , je d n a k ż e w y d a je n a m się, ż e c h o d z i tu ra c z e j o u lo k o w a n ie k tó re g o z s a n a to ró w — fa w o ry tó w n a s ta n o w is k u k o m is a rz a m . S k a rsz e w . T a k ty k a b o w ie m s to s o w a n a w o b e c n ie k tó ry c h b u r m istrz ó w p o m o rs k ic h s ta ła s ię z b y t p rz e jrz y sta , a b y m ie ć c o d o w ła śc i
w y c h m o ty w ó w „ z a w ie sz a n ia w u rz ę d o w a n iu 44 ja k ie k o lw ie k w ą tp liw o ś c i.
Obfity połów.
K a to w ic e , 8 . 8 . .
W c ią g u m ie s ią c a lip c a b r. ś lą s k a s tra ż g ra n ic z n a p rz y c h w y c iła 2 2 4 p rz e m y tn ik ó w i s k o n fisk o w a ła im to w a ru łą c z n e j w a rto ś c i 2 7 5 0 0 0 z ł. B y ły to p rz e w a ż n ie w y ro b y ty tu n io w e i o w o c e p o łu d n io w e . W ty m c z a s ie je d e n z p rz e m y tn ik ó w z o s ta ł w p o ś c ig u z a b ity , d w a j in n i o d n ie ś li ra n y .
I Alzacja uczci 10-lecie
„Cudu nad Wisła
kongresem katolickim w Wittenheim.
S tra s b u rg , 9 . 8
D z ie ń 1 5 s ie rp n ia b r. u ro c z y s to ś ć W n ie b o w z ię c ia N a jś w ię tsz e j M a rji P a n n y , K ró lo w e j K o ro n y P o lsk ie j, b ę d z ie p a m ią tk o w ą c h w ilą w o k o lic a c h w y c h o d ź tw a p o lsk ie g o w A lz a c ji.
W d n iu ty m ro b o tn ic y p o lsc y n a e m ig ra c ji o b c h o d z ić b ę d ą u ro c z y ś c ie d z ie sią tą ro c z n ic ę z w y c ię stw a w o js k p o ls k ic h n a d d z i
k ie m ! h o rd a m i b o lsz e w ik ó w p o d W a rs z a w ą , z n a n e g o w h is to rji P o lsk i p o d n a z w ą
„ C u d u n a d W is łą-4, w ie lk im k o n g re se m k a to lic k im , k tó re g o k o ro n ą b ę d z ie w p ro w a d z ę n ie o b ra z u M a tk i B o sk ie j C z ę sto c h o w sk ie j d o n o w o w y b u d o w a n e g o k o ś c io ła k o p a ln ia n e g o w k o lo n ji p o ls k ie j „ T h e o d o r41 w o k rę g u M ilh o u s k im . K o n g re s o d b ę d z ie się p o d
w y so k im p ro te k to ra te m JE . k s. b isk u p a R u c h a , k o n s u la R . P . p . S a m b o rsk ie g o , k s.
Mniejszość polska w Rzeszy przed wyborami.
Klucz sytuacji wyborczej leży w rękach Ślęzaków.
B e rlin , 8 . 8 .
W e d łu g d z ie n n ik ó w p o ls k ic h , w y c h o d z ą c y c h w N ie m c z e c h , Ś lą s k O p o l
s k i trz y m a w s w y c h rę k a c h k lu c z s y tu a c ji w y b o rc z e j P o la k ó w w R z e s z y , p o n ie w a ż Ś lą s k lic z y n a jw ię c e j P o la k ó w z e w s z y stk ic h d z ie ln ic N ie m ie c .
„ J e ś li lu d n o ś ć te j d z ie ln ic y o b u d z i s ię
— p is z ą d z ie n n ik i, p o ls k ie — „ w ó w c z a s n ie o je d n y m , le c z o k ilk u m a n d a ta c h b ę d z ie m o g ła b y m o w a . W y sta rc z y ło b y d o te g o , a ż e b y 14 m iljo n a Ś lą z a k ó w ,
Gdy monarcha bawi się w kolejarza,
może go spotkać nieprzyjemne zajście.
B u łg a rsk i k ró l B o ry s, z n a n y je s t ze sw e g o z a m iło w a n ia d o p ro w a d z e n ia lo k o m o ty w y i w ie lu z je g o p o d d a n y c h je ź d ziło ju ż p o c ią g a m i, k tó re p ro w a d z ił ic h p a n u ją c y .
P o d c z a s je d n e j z ta k ic h p rz e ja ż d ż e k w to w a rz y s tw ie sw e g o b ra ta , k s ię c ia C y ry la , p rz y tra fiła m u się o so b liw a, ja k n a p a n u ją c e g o , p rz y g o d a .
K rą ż o w n ik h o le n d e rs k i „ S u m a tra -4, u le g ł p o ż a ro w i, k tó ry z o s ta ł p o d ło ż o n y . W y p a d e k m ia ł m ie jsc e w je d n y m z p o rtó w In d y j H o le n d e rs k ic h .
re k to ra Ł a g o d y i d y re k t. k o p a ln i p a ń s tw , fra n c u s k ic h , p . D e re tz a . K o m ite t ś c is ły k o n g re s u s ta n o w ią : k s. d z ie k a n R o g a c z e w sk i, z a rz ą d C e n tra li to w a rz y s tw p o ls k ic h w A l
z a c ji z p . K o n o p iń s k im n a c z e le , d u c h o w ie ń s tw o p o lsk ie o ra z p re z e s i p o sz cz e g ó ln y c h to w a rz y s tw p o ls k ic h w A lz a c ji.
P o rz ą d e k u ro c z y s to śc i k o n g re s o w y c h w d n iu 1 5 s ie rp n ia o b e jm o w a ć b ę d z ie : o g o d z , 1 1 ra n o u ro c z y s ta s u m a w k o ście le p a ra fia ln y m w W itte n h e im , w c z a sie k tó re j p o łą c z o n e c h ó ry p o ls k ie w y k o n a ją p ie n ia re lig ijn e , o ra z k a z a n ie p o lsk ie . O g . 2 ,3 0 p o p o łu d n iu d o k o ś c io ła w W itte n h e im p rz y b ę d z ie k s. b is k u p R u c h z e S tra s b u rg a , k tó ry d o k o n a p o ś w ię c e n ia o b ra z u , p o c z e m o g . 3 -e j w y ru s z y p o c h ó d z o b ra z e m M a tk i B o s k ie j C z ę s to c h o w s k ie j d o k o ś c io ła k o p a l
n ia n e g o św . B a rb a ry n a k o p a ln ię T h e o d o r.
k tó rz y w s trz y m a li s ię w 1 9 2 8 r. o d g ło s o w a n ia p o s z ła d o u rn w y b o rc z y c h i g ło s o w a ła n a p o ls k ie lis ty . J e śli Ś lą z a c y s p e łn ią s w ó j o b o w ią z e k 44 — p is z ą d z ie n n ik i — „ w ó w c z a s g ło sy p o ls k ie z in n y c h d z ie ln ic z łą c z o n e z o s ta n ą n a je d n ą lis tę p a ń s tw o w ą i je śli o s ią g n ą o n e o d p o w ie d n ią ilo ś ć g ło s ó w , P o la c y b ę d ą m o g li p ró c z p o s łó w z e Ś lą s k a w p ro w a d z ić p o s łó w je s z c z e z listy p a ń s tw o w e j44.
K ró l z b ra te m sw o im s p ra w u ją p o d c z a s ja z d y n a lo k o m o ty w ie n a p rz e m ia n c z y n n o śc i to m a s z y n is ty to p a la c z a . O tó ż n ie d a w n o p rz y o d z ia w s z y , p rz e w id z ia n y re g u la m in e m s łu ż b o w y m , u n ifo rm , s ie d li n a m a sz y n ę p o śp ie szn e g o p o c iąg u , p o d ą ż a ją c e g o z W a rn y d o P le w n y . D ro g ę o d b y to b e z in c y d e n tó w i n a k ra ń c o w e j s ta c ji o b a j b ra c ia s ta w ili się . s to so w n ie d o p rz e p is ó w ,
w p ro s t z m a s z y n y w b iu rz e n a c z e ln ik a d o ra p o rtu . W z a s m o lo n y c h u b ra n ia c h , i
tw a rz a m i u c z e rn io n e m i s a d z a m i i k u rz e m b y li n ie d o p o z n a n ia i n ik o m u b y d o g ło w y n ie p rz y sz ło , ż e m a p rz e d s o b ą n a j
w y ż sz y c h d o s to jn ik ó w p a ń s tw a .
K o n tro le r ru c h u , k tó ry te g o d n ia n ie b y ł ja k o ś w h u m o rz e , z w ró c ił im c ie rp k ą u w a g ę n a k ilk u m in u to w e o p ó ź n ie n ie i p o d n ie c a ją c s ię c o ra z b a rd z ie j, ją ł ic h w y m y śla ć , n ie p rz e b ie ra ją c w s o c z y s ty c h w y ra ż e n ia c h i w k o ń c u w y rz u c ił ic h z a d rz w i.
M o ż n a so b ie w y o b ra z ić p rz e ra ż e n ie n ie sz c z ę śliw e g o n a c z e ln ik a , g d y s p o s trz e g ł n a p ro to k ó le n a z w is k a ta k g w a łto w n ie p rz e z s ie b ie p o tra k to w a n y c h lu d z i.
K ró l, o p o w ia d a ją c to z d a rz e n ie w n a j- b liż s ze m k ó łk u ś m ia ł s ię d o ro z p u k u , le c z k a z a ł z w ró c ić u w a g ę g o rliw e m u s łu ż b iś c ie , a b y n a p rz y sz ło ś ć z w ra c a ł się d o sw y c h p o d w ła d n y c h w m n ie j g ru b ja ń s k ie j fo r
m ie .
Ciekawe rozjazdy min. Cara.
W ło c ła w e k , 9 . 8. T e l. w ł.
W o s ta tn ic h d n ia c h b a w ił w e W ło c ła w k u m in iste r s p ra w ie d liw o ś c i p . C a r, k tó ry z w ie d z ił w ło c ła w s k ie z a k ła d y p rz e m y sło w e .
C o w ła śc iw ie m in iste r s p ra w ie d liw o śc i m a w s p ó ln e g o z z a k ła d a m i p rz e m y sło - w e m i, p o z o s ta n ie ta je m n ic ą . W ta je m n i
c z e n i je d n a k tw ie rd z ą , ż e m in . C a r ró w n ie ż c h c e „ ro b ić 44 w y b o ry , w ię c n a ś la d u je p . Ś w ita ls k ic g o .
Odkopany skarb.
W a rs z a w a , 9 . 8 . T e l. w ł.
D o n o szą z W iln a , ż e o d k ilk u d n i k rą ż y ły p o m ie śc ie p o g ło s k i o w y k o p a n iu s ta ro ż y tn e g o s k a rb u . P o z b a d a n iu te j s p ra w y o - k a z a ło się , ż e s k a rb rz e c z y w iśc ie z o s ta ł w y k o p a n y p rz e d k ilk u m ie sią c a m i. Z n a la z ł g o p e w ie n c h ło p , k tó ry o ra ł p o le w e w s i R y - b iszk i. P o w y d o b y c iu s k rz y m i o k a z a ło się , ż e z a w ie ra o n a 4 0 0 m o n e t s re b rn y c h w fo r
m ie p o d łu ż n y c h p ły te k w a g i o g ó łe m 4 0 k i- Ig ra m ó w w y s o k ie j p ró b y . C h ło p w ta je m n i
c y p rz e d s ą sia d a m i o d tra n s p o rto w a ł s k rz y n ię d o m ia sta i s p rz e d a ł p e w n e m u ju b ile ro w i z a 5 ty s ię c y z ło ty c h . W o b e c n e j c h w i.
li ju b ile r je s t w p o s ia d a n iu 3 5 0 s z tu k ty c h m o n e t. B a d a n ia p rz e p ro w a d z o n e w y k ry ły o - g ro m n ą w a rto ś ć n a u k o w ą s k a rb u , b o w ie m z n a le z io n e p ie n ią d z e s ą p o c h o d z e n ia s ta ro - lite w s k ie g o je sz c z e z c z a só w W ito ld o w y c h , p ró c z te g o z n a jd u je s ię w ię k s z a ilo ść t. z w . g rz y w ie n k ijo w s k ic h i n o w o g ró d z k ic h p o c h o d z ą c y c h z 13 s tu le c ia . K a ż d y p ie n ią d z o w in ię ty b y ł s ta rą z m u rsz a łą m a te rją . S k rz y n ia , w k tó re j z n a jd o w a ły s ię p ie n ią d z e b y ła d re w n ia n ą , w e w n tą rz o b ita b la c h ą m ie d z ia n ą .
Pływanie „Daru Pomorza".
B ru k s e la , 8 . 8
J a k ju ż p o d a w a liśm y w d n . 5 b m . p rz y b y ł d o A n tw e rp ji s ta te k s z k o ln y
„ D a r P o m o rz a 44. M a ry n a rz e p o lą c y s ą b a rd z o s e rd e c z n ie p o d e jm o w a n i p rz e z w ła d z e i s p o łe c z e ń stw o b e lg ijs k ie . N a z a ju trz p o p rz y je ź d z ie o d d z ia ł u c z n ió w w a s y ś c ie o fic e ró w p rz e d e filo w a ł p rz e z m ia sto , p o c z e m n a s tą p iło z ło ż e n ie w ie ń c a u s tó p p o m n ik a p o le g ły c h w c z a s ie w ie lk ie j w o jn y . D z iś o d b y ło s ię w p o s e l
s tw ie p o ls k ie m w B ru k s e li ś n ia d a n ie , w y d a n e n a c z e ś ć d o w ó d z tw a s ta tk u
Śmierć podczas kąpieli
W ło c ła w e k 9 . 8. te l. w ł.
W e w to re k 5 b . m . p o d c z a s k ą p ie li w je z io rz e c h o c e ń s k ie m p o d W ło c ła w k ie m u to p iła s ię s io stra k ie ro w n ic z k i k o lo n ji le tn ie j d la d z ie c i p o ls k c h z N ie m ie ć , S z p a rk o w s k a . Z w ło k o fia ry k ą p ie li n ie z d o ła n o w y d o b y ć .
J. I. Kraszewski. 19
B r ii h I.
CZASY SASKIE.
(C iąg d a ls z y ).
-r- P rz y się g a m ... a le n a c o , m is trz u i p a n ie ?
— W o b lic z u B o g a — o d e z w a ł s ię B riih l, s c h y la ją c g ło w ę p o b o ż n ie i s k ła d a ją c rę c e n a p ie rsia c h . — H e n n ic k e , ty w ie sz , ż e m s z c z e rz e p o b o ż n y i ż a d n y c h ż a rtó w ...
— E k sc e le n c jo , ja z n ik o g o i z n ic z e g o n ie ż a rtu ję n ig d y . Ż a rty to d ro g a rz e c z , n ie je d e n je ż y c ie m p rz y p ła c ił.
— J e ż e li p ó jd z ie s z z e m n ą , — d o d a ł B riih l — ja z e s w e j s tro n y c i p rz y rz e k a m , ż e c ię w y n io s ę i z b o g a c ę , d a m c i w ła d z ę , z n a c z e n ie , fo rtu n ę ...
— N a d e w sz y s tk o o s ta tn ie , — rz e k i H e n n ic k e — b o to w s o b ie z a m y k a re s z tę ... fo rtu n a ...
— Z a p o m n ia łe ś o lo s ie te g o , c o z fo r
tu n ą p o s z e d ł d o K ó n ig ste in u .
— A w ie c ie d la c z e g o ? — s p y ta ł s to ją c y u d rz w i.
— N ie ła sk a p a n a , n ie ła s k a B o g a .
— E ! i le k c e w a ż e n ie p a n to fla — d o d a ł H e n n ic k e . — R o z u m n y c z ło w ie k n a o łta rz u p o w in ie n p o s ta w ić p a n to fe l 1 d o n ie g o się m o d lić : k o b ie ty w s z y s tk o ro b ią .
— P rz e c ie ż s a m e p a d a ją : A C o se l?
C o sel w S to lp e n .
— A k to C o se l w y w ró c ił? — s p y ta ł H e n n ic k e . — P rz y p a trz c ie się , ja sn y p a n ie , p rz e z s z k ie łk o , a z o b a c zy c ie ta m b ia łe p a lu sz k i D e n h o ffo w e j i m a le ń k i p a n to fe le k , p o d k tó ry m w ie lk i k ró l s ie d z ia ł.
B ru h l z m ilc z a ł i w e s tc h n ą ł.
— W a sz a e k s c e le n c ja o d w c z o ra j ro z p o c z y n a c ie n o w e ż y c ie , w in n iśc ie s o b ie z a p isa ć d la n ie u s ta ją c e j p a m ię c i:
k o b ie ta ...
— P a m ię ta m o te rn , — c h m u rn o o d p a rł B riih l — a le ... n ie c z as o te m m ó w ić , H e n n ic k e . J ć s te ś w ię c z e m n ą ?
— N a ś m ie rć j ż y c ie — o d p a rł H a n s .
— J e s te m c z ło w ie k m a ły , a le m a m d u ż o d o ś w ia d c z e n ia , i u w ie rz c ie m i, ż e m o ja m ą d ro ść , c z e rp a n a w p rz e d p o k o ja c h , n ie g o rs z ą je s t o d te j, k tó rą s ię n a s re b rn y c h b la ta c h w s a la c h p o d a je . P rz e d w a m i s ię ta ić n ie p o trz e b u ję , a d la w a s to n ie ta je m n ic a ; H e n n ic k e , k tó re g o w id z ic ie p rz e d s o b ą , w y s z e d ł z n ę d z n e j s k o ru p k i, k tó ra g d z ie ś ro z tłu - c z o n a w Z e itz le ż y . D łu g o m d ru g im ja k o lo k a j d rz w i- o tw ie ra ł, n im s ię o n e p rz e d e m n ą ro z w a rły . N a a k c y z ie w L u tz e n p ie rw s z ą m o ją s z e rm ie rk ę o d b y łe m .
— D la te g o w s p ra w ie te j a k c y z y 1 p o d a tk ó w , H e n n ic k e , ty ś m i p o trz e b n y ,
n ie o d z o w n ie , k o n ie c z n ie . K ró l p o trz e b u je p ie n ię d z y , a k ra j je s t w y c z e rp a n y : s tę k a ją , ję c z ą , s k a rż ą się.
— K to b y ic h ta m s łu c h a ł — o d p a rł z im n o H e n n ic k e . — O n i n ig d y n ie b ę d ą k o n te n c i, o n i w ie c z n ie p is z c z e ć m u s z ą ; d u s ić ic h trz e b a ja k c y try n ę , ż e b y s o k w y d a li.
— A le c z e m i ja k ?
— - E ! e ! z n a jd z ie m y śro d k i...
— S k a rż y ć s ię b ę d ą . . ■ <
— K o m u ? — ro z śm ia ł s ię H e n n ic k e .
— A lb o ż to m y d ró g s z a b la m i n ie m o ż e m y p o z a m y k a ć , a ty c h , c o z a g ło ś n o s ię o d e z w ą , n ie m a m y p ra w a , d la s p o k o ju p a n a , w s a d z ić d o K ó n ig ste in u , p o s ła ć n a S o n n e n s te in i z a m u ro w a ć w P le iss e n - b u rg u ?
— T a k , to p ra w d a — rz e k . B riih l z a m y ś lo n y . — A le to n ie d a p ie n ię d z y .
— O w sz e m , to n a m je ś c ią g n ie : trz e b a s u ro w o śc i. P o w o li p u s z c z o n o c u g le w s z y s tk ie m u . S z la c h ta s ię z a c z ę ła o d z y w a ć , m ie s z c z a n ie s k o w y c z e ć , a ż 1 c h ło p i s o b ie w la m e n ty .
B riih l s łu c h a ł z w ie lk ą u w a g ą .
— P ie n ię d z y p o trz e b u je m y o g ro m n ie w ie le , o to i te ra ź n ie jsz y k a rn a w a ł, m y ś lis z , ż e d a rm o p rz y jd z ie ?
— T a k je s t, i w s z y s tk o , c o d w ó r p u ś c i, s p ły n ie n a lu d , w z ie m ię n ie w s ią k n ie , m a ją w ię c c z e m p ła c ić . P ie n ię d z y
— d o d a ł, s p o g lą d a ją c n a B riih la — p o
trz e b u je m y d la p a n a , a z d a ły b y się ; n a m . I w a sz e j e k s c e le n c ji, i je g o p o k o r
n e m u s łu d z e .
U ś m ie c h n ą ł s ię z a g a d n ię ty .
— T o s ię ro z u m ie , z a c ó ż b y ś m y p r a c o w a li w p o c ie c z o ła .
— I ty le p rz e k le ń s tw b ra li n a d u s z e .
— N o , g d z ie id z ie o p o s łu s z e ń s tw o , ta m B ó g ty c h m iz e rn y c h g ło s ó w n ie s łu c h a . K ró l m u s i m ie ć , c o m u trz e b a .
— A m y , c o n a m n a le ż y — d o rz u c ił H e n n ic k e . — C o B o g u to B o g u , c o p a n u to p a n u , a c o p o b o rc y to p o b o rc y .
B riih l s ta n ą ł p rz e d n im z a m y ślo n y i p o k ró tk ie m m ilc z e n iu rz e k ł c ic h o :
— W ię c o k o m ie j o tw a rte , u c h o p il
n e , d o n o ś m i w sz y s tk o , p ra c u j z a m n ie i d la s ie b ie ra z e m , d o n o ś m i c o trz e b a ; ja m a m ju ż ty le n a g ło w ie , ż e b e z c ie b ie n ie w y d o ła m .
— S p u ś c ie s ię n a m n ie — o d e z w a ł s ię H e n n ic k e . — R o z u m ie m to d o b rz e , ż e, p ra c u ją c d la w a s, d la s ie b ie te ż p ra c u ję N ie p rz y rz e k a m w a m m iło śc i p la - to n ic z n e j, b o to p o d o b n o ta k n a z y w a ją , g d y k to rę k a w ic z k i c a łu je , rę k i s ię w y rz e k a ją c : c o in te re s e m je s t, to trz e b a c z y s to i ja sn o p o s ta w ić . B ę d ę o s o b ie p a m ię ta ł, o w a s p a m ię ta ł i o k ró lu n ie z a p o m in a ł.
S k ło n ił s ię . B ru h l p o ra m ie n iu g o p o k le p a ł.
(C ią g d a lsz y n a s tą p i),
