Stratygrafia i paleogeografia jednostki dukielskiej w Bieszczadach

Leszek KOS'ZARSKI, Andrzej SLĄCZKA, Kazimierz ZYTKG

Stratygrafia i paleogeografia jednostki dukielskiei

w Bieszczadach

WSTĘP

W ,zw.1ązku, z prtą'ClaiOJ.'illlad At1aserm Straitygra:fiiozno-Facj.aJnym Karpat

wykonailiśmy w 19591'. badania wyhranych profi1ów,}jieszcZ:a~j części

~ednostki druJkieIsikiej między wsią So1iilliką a przeilęmą BeSkid w WólO-:

Slaltem.

P!Lśmietruniilctwo dotyczące geolog1iJi tego obsrzJalI"lU jesrt ubogie. Oprócz wzm.iJanek podanych prz.ez' C. M. Paula, E. Tie12etgo '(1879) oraz H. W.a'l- tera (1880) wymienić trzełba Atlas Geologi<2l'Ly GailiiJcji (W. SmjlIlOChat,

1901, 1907), w iktórym wszystkie występujące tu utwory (~lm'eśJKmo jako

łupki menIilitowe lub p1aslrowd.ec mag'Ull'SłkL. '

Doildia!CłJIl!iejsre badainIiiaI w Bieszczadadh prZleprowrad~ Z. Opolski (1927, 1930). Wyodn:-ębnii.ll on nową jednootikę tektonicmą - "plaszczow.inę mi-

ohOlWSIką", którą uwa~ za przedMeme płaszczowiny Pietrosu w IflVl,U- mieniu J. NOIWIaikJa (1927). JedmlOSltkę tę H. Teisseyre (1932) nazwał :fałdami

du1cielslkim.i., a H. Swlid:ziński (1934) fałdami dtuikielsiko-użockimil. Z. Opol- ski podai1: 7laJt'yS teIk:t:.Otlti i stmtygmfii tej jedoosltkt(będJziemy ją nazy-

wać jedniOSl1lką duk:ielJsiką), wy:rOOnliiając w mej SltiaJrszą i mlodszą kredę,

,,eocetn"

()1l'!aZ rogowce i lupki mełlliJ.itowe. Otbserwacj,e Z. OpoilSIkiego i1ZU- pełniitł H. Sw.iJdzińs:lci (1947, 1953).

W ootaJtnich lataCh sąsiaduj'ące od zachodu i południa odcinki jedno- stki dukieilslciej badali B. LeSko (1952), A. Slączlm (1959b), T. ÓUirIlrowic (1960) ^l B. LeSko, J. NemOOk, T. Korab (1960). Odci:netk tej jed'l1OSitki

sąsiadujący od p&udnJiJowego wschodu (ZaikiaII'Ipacie) z am:atWiJatnl)1ID o~.:..

rem qpmoowaJi goologow.iJeczechosł<JlW1alClCY (D. AnJdlrUSlOV, O. H)1Inie, 1930;

D. Andrusov, A.M.artejka, '1931; J. StejsikaJ., 1936), węgierscy (T. Sza1ai, 1947; F. Hocusitzky,' G. We.in, 1950; G. Wein, 1943) i radzieccy (O. S. Wialow, S. 1. PaS'terInak, 1956; F. P. TriemnJiUik, 1959) 1.

'1 Węgierscy i rad.z1eccy geologowie Większą. południOWI!. część jednostki dukiels.k1ej włą­

czyli do jednostki magurskiej. Do jednostki dukielskiej natomiast -mączyli geOlogoWie radmeccy zarówno strefę przedduklelską. jak I południową czoś6 centralnego synklinorium karpackiego (patrz J. O. Kulczyck1, 1958), co utrudnia przeprowadzeweporóWnań. W kaMym raBie tzw.

grupę Stohu uWllJ!la.myzgodnie z Z. Opolskim (1936) 1 innymi autorami za przedłuśen1e jedno- stki dukielskiej. Wydzielone tam (A. Matejka, D. Andmsov. 1931) gruboławioowe p1aBli:owce 8tohu mogą oopowladać warstwom c1śniańsk1m, a utwory od nich st~e - warstwom łup­

Jtowskim.

552

Leszek KOSIZIlll'IIld, Andrzej Slączka, Kazimielrz 2:yłlro

lila III

F

" i·

IV

".:>" .

"'c'; ^{l·, .}

B

B ,~'

. , " '

.

".

^.,

-

" _"

" _"

^{:. '. ~',}

" -,

"'.

[:.:.>:.:.:.:':.:.:.:.:/1 ,

,r

^{n u z}

"4

⁷

^{l , :}

^j10

^F{4~

[:;:::::::/::;::::]2 ' i~§~~~§~h , 1=:~::::18' 1:::::::;:::j11FlI2ZkWlł~14

^{300 200}

1 13 'FZF~F.' 1---- j9, 1312EW41~

_{o '}

F4g. 1. Profile_ lWto1~~ serili ,dUJkiiel~ej 'VI B~ (w prze;;.

kroju Cisna:-ZuJbra.c7il ~,Czeienm) , ' " , ' ,

, UJthological'"StratLg:raphiicoolunms of the Dukla, serties .iJn the,·.

BieszczadY

'. Moootains (cross~ecl1on Ci911a-ŻUibl'acze--.€zerenm) , , ,'"

.. ^",,',

~."" .,

I'~' l'ald OZerenlDa; Ii''- fBłdHY1-late);lII -'-'fałd PrzYsłup'il;i:Ila ~ wewnętrza łUska­

.:, ~. synk11l118, I:I1J»'aczel{0l I,V 7 . fAAi Vj7Oł0ęą.n4a. A -: warstwy Jąpk?Wąk1e; :,B -:waretwY

~ĄBk1e; . Cl" ~ warstwY z .Majdanu; .0. ~ War/ltwY, b1erog'lltowe .dolne; :Ii: ~ P!!tre

;;," "mpkl.' 'dOlne; 1P"~ fttstwt b1afiigllfowelii"Ot!IkOwe (Fi -'" oddz1al 'dolny, F2~'oddzlał

środkowy, Fa ~ oc1dztał górny); G ~ pstre łupki górne; B ~z1elone łupki i WUBt\Vy hleroglUowe górne; I - margl<e' globigerynowe; J - warstwY menilitowe (J_{1 -} margle

, BadJaIIl(Y

~ ^\111aS o'bsuiair obejmuje pofudmowo-wschową część jedno-'

s1Jld

dulk.ie1Skiej w ~.an.icach "PdISki. Występują:tu crntery g'rowne, siłnie

zhiskOi.Vame fałdy. Są

to

od 'Póllrmcy: I. fałd Wolosm.i;a - Rawki (zod'M>-

dOiWYfu ,lękiem MocmtOOgo), SI1mlowiący pmedrużełrlliefaJdu ~t~j',

(A: Ś~, 1959b); II. :f8lrl Przys.łJu:pu -- Jasła (i d'I"ll.gorzędnie sfałd<r wainiym lękli.einŻuibraczego), sta!nowiący przed!użeInli.e iaiłdu WisilOika WieI- lcleigo ~ Korna:ń.ezy (A. Ślączka, t.e.); III. fałd Hy1I'la:tej; IV.:fJałd C~!

ri:in.a (a.nJtyklina. Bryinoovej ' - B.LeSkó, 1952). Te elementy maiaCllają się sZcże.góne Wyraźnie Vi dor:zeczu Solinik:i. " , ' '

:' ':.Na p.ol!udnie od faMu

Czerenim,

Vi Słowacja, wys.tępuje OOlsza', we- wnętr2lrUl! część jledJnosltki duk:ielsllciej, na którą n.aSumęba jeSt jednJostka maguI'\Sikla. NapółJnoc od flałrlu Wolos.alIl!ia - Rawki 'Pr2JeJbiega SIk!oImplliOO- WG Slbtefa przedd~ (H. Świdziński, 1958), iktótą zaJliczamy już do j~Qstkń śląskiej. '

STRATYGRAFIA

przy opracoJWyWalIliu stratygra:f:i:i OpalI".liśmy się głównie na przekroju S9li.nk:i, w ~ odslOlIliięte są prawie kompletme profiJe wymienli.ońJych wyżej fałdów. D1aIteglO ilrolumIl!y s:traJtY'g1I'aficme (fig. 1) sporząd:mruo na podstawie tego przekJroju, a drobne różnice ~jące się w ptOZIOSItalej

części tereruu omówiOIllO w :teIkście. Cytowame niżej zespoŁy otwornic oona-

Czy~ mgc J. Bliaicher, za Cp sikładamy jej podzięlrowalndtet.

Profil stmtygrafficzny badaII1ej części jedmmtlki dukielskiej obejmuje utwory kredy górnej i paleogenu.

KREDA GÓRNA

Kredę ,reptezenltują wamtwy iInoooramowe, OOZ1WlJnrl.ęte !Ilieoo odm'erunie w pOirÓwnamtu z zachocIruą ' częścią jednostki d'Ukielslciej. Różnice te

widział: już Z. Opolski (1926), WJprowaidzając !pOjęcie "kredy ciśniańsfk:iej".

Później wyd2lie1il dodatkowo ,,kredę stamzą" (1930), ,przyip'US7i!rając ile repr€'.le!ll;tuje ona kredę dolną,' a. kredę ciśniiańską zailłczyi' do iktEidy·'góf-

~~' ~"--~---~---~---

~J.: :

";"

:: . ..: .

i łupki podrogowcowe, Jz - ^{margle i łupki} z rogowcami, J 3 - piaskowoe cergow8kie, J_{4 -} łupki z rogowcami). 1 - zlepieńce; 2 - plaskowce gruboławicowe; 3 - piaSkoWCe'

średnio l gruboławlcowe jako wkł&4k1 wśród łupkóW; 4 - łupk! ciemnoszare l, Czarne z cienkimi piaskowcami; 5 - łupki zI.elone, z cieDkim1 p1a.skowcami hierogli!owym.l;

6 ...:. łupld zielOne; 7 - łupk! ooerwone 1 zi8lóne; 8 - ID.IIIrg1e tukoidowe; 9 - eydezytyl 10 - ~e globigerynoWe; 11 - margle gruboławlcowe (poocergowskle) z łup)ta.mL

menllltowymi; 12 - rogowce; 13 - łupki popielate (cergow8kie); 14 - łupki czekola"- dowe (menilitowe); 15 - wapienie l.a.m1nowane " "

I -OZerenin fold; II .~ Hyrlt\ta fold;m "'- Przysł~p fold; ma ..c..:. , lntern8.1 BCale in żubracze synollne; IV - Wołosań fold. A - Łupków beds; B - 018na beds;, O - Maj- dan bedel D - lower Hleroglyphlo beciB; E - lower va.rlegated shales; F - midąIe HlerogIyphlc beds (Pl - lower ~ber, Fz - eddle member, P 3 - upper membel');

G - upper va.rlegated shales; H - green eh~es and upper Hieroglyphlc beda;, 1 -qZobigerł7UI­

marle; J - Meml1tebec\B '(J_{l -'-} sub-hotnstone matl"le an.d shaleS, J2 - 'marle a.nd shales wltb bomstones, ,J:t -- Oergowa, sandston.ee, _{J 4 '-}lIhales wit!:! horIJSltahes). 1, -,-':'-CQng1o·

męrates; 2 - thlck:-bedded sa.n$tones; 3 - medlllI!1-and t1ńck-bedded sa.ndatdnes, lnter- calatllóns wtt.błli hMnstones; 4 - ciark-grey Ii.nd blaok shales wlth Wn ,B&I)dstones;, ,5 - green shales wltb thln HleroglyPhlc sandBtones; 6. ' -, ,green shalęs; 7 :-:', red and greeli, 8ha1es; 8 - fuoold marls; 9 - S4derttila; 10 ~ GZ6bi{Terłna m&rls: 11.;.. t:b.1ck- bedded (sub,O~awa.), mll.rIB, wlth Menilite ilhales; 12 ,~ horliStoIll!S; 13'--' llght-grey (Oergowa) shalee; 14 - ohocola.te-colour.ed (Men1llte) &bales; 15 - lam1rnated llme&tones

554

nej. Pogląd ten podtrzynlał H. Świdziński (1953, 1958). Odmienny pogląd

w odniesdemi'll do "kiredy stall:'SlZej" Z. Opolskiego wyrnzdt F. RabQws,ki (in Z. OpolsikJi, 1930), sądząc że jest 0łl1at "odmieruną :f.acją ikredy gÓIUlej".

Również M. Książki.ewicz (1956b), pod;alt w wątpliwość ClIbecriJość dolnej klredy na ty.rn dbszrurze. B. LeSlro(19~2) i A. ślączh (1959b) zaliczyli,

"starszą kredę" Z. 0p01sk:iJe,go do kredy górnej, ~jąc ją za odpowiedndk w.a:rstw 'mooor.amowych. OstMin!i.o B. LeSlko i A. Śląoolm zaJPl'OPOIlIOWoo dla tego ogniwa nazwę WaJI"Sltw łupkow.sJcich (od przełęczy łrupkowskJiej), która.

przyjęta Z1QStad:a w pracy B. LeSld, J. NemcOlm, T. Koraba ('1960) i w Atlasie Stratyg.rafiCZiIlO-Facj~ K.a!npat (1961). Utwory górnej ikredy omalWiaJnej części jedlr'looillti. duklielsk.tej dzielą się z,art:.em

na

war-

stwy łupkowskie i ciśn:iańSlkie. .

War s t w y ł u P k Q W s k i e. W ystęjpują 0IIle głów,me w fall:dzilel Cze:- reniiIia. w So1liince i ROIZ'tokach G6rrn.ych. Strefa tych wan:stw ci~e się

ku zadllÓdowi poza pr.zełęc:zlupkowską do SliQ!Wacji,ku wschodQIWi rów-' nici· pnzechocI:z.:ina teren S1owacji. Wystąpienda wyższej części. Wo8lMtW

łupkowskich stwil€l:t"dziilliśy też w f~e Wo1K:ls;arn;ia - RaJwnti (CiSllla, Wet1:i.na, Wołosl8lte) i w 'lloastępnym ku południowi falldzie w Moczarnem (fig. 2).

Warstwy łiUpkdwslciesrtJalnowią grulby kompleks łup~ów. i piJaSlkowców, na ogól ci.enikoOtllatwlioowych. Lupld są zwyJde grubo warstwow.a.ne, banVy ciemnopopielatej dQ cmrnej; CZJęsto występują wktadk:i łupkóW brufil3lt-' nych, nieldoedy taJkże szarozi.ekltnawych. Lupki są zwykle matrgliste,wy-

stępują też wkładki łupków ilastych. Większość lupków zawiera. g,rubsze frakcje, s>tanoW1iąc przejście do mułowców.

PilaskOWlCe są :zwyIkJ.e dmbrroz:ial!"ll!iste, cienko- lub Śl'IedInioliawicowe (wyjątkoWQ ,gru:bsze - do 1 m), sikJorupowe, pople1arte, z m:iJeibliesk<awym lub 2li:e1onawy:m odcieniem. 0b0Ik 1llWet00btocZiOllego ikwaIreu występuje'

w nich 'd/u:ro drobnych b1asmk. mUlSikowitu,podnz.ędnIie gLaulroIliiJt i zwę­

~ f,mgmetnJty flory .. Pi;askowce te są &illinJie ~; w strefacl1 tekJto- mcmIie mbUI"Z!OłI1:ych pocięte są ,oibfd.cie żył1ami lkiatlcyitu. W:i.ękS.mŚĆ ł'awic wy~uje 1amirnację róWrnoleglą, pr1Zlekąv.nJą lub fałi.stą~ W grubszych łaJwi....,

cach częste jest waIr'S/tvroW.aJIlIi!e ikorn.WOt1utne. Część łatwie wyikiazuje WoaiI"-' stwow8Jllie :fJmkcjonaIne .. C:haIvaJkterystycmą cechąlPii&silrowców z wao:stw

łuipkowskicl1 j€S,t ł'artlW1ość roopadaJnda się wzdIłtuż powierzchrnli, clern!nych.

lamin, ~orżxmIyc!h :z materiału .11asrt:ego z dużą domieszką' milki; pOówiermh-"

ntie firagmenJtów ipiiasIkowców ~fiIe :z warstwOWaJnfuam. są pJal1;ego Z11Iacz- nie ci.emniejs:ze od 'powd.emołmi, '~mu skały. '. ' '

Na doJnyCh powierzcbrrilach łlawic p:i.askowców występują ibalrd.zo liczne wąsikle,wydlumne" różnej W:ie1loości hieroglify' /Pl'8POWI€'. LiCZlne są też hlerogil!i.ifyuderzetn:iowe, 'I'2JaJdJziej występują ślady włecreniią. Z,espól h:iero- głtfów 'orgalIlliczIliycll jest dość ~y i odm:ienn~ od Z€SIpOhu

.z.

wairStw IIIl1Joidszych. Na. tle drobnych pręci:lrow;altychoraz, ,gtt'U7JeIll1rowa- tych hierogl!if6wwy:s;tępują krótkie, grube (qkólo 10m) waiłlki (tabl. II, fig. 8). .

'. W warstwach łupkowskich obserwowano lawiee (grubości do·kilku-

~u centymetrów) ;popiJelatozie1onawych, Zół1Jo wiJettrzejącyo:h margli

.z.

licznymi fukoidJami. ZwróciJ: już llian:iJe uwagę Z. Opolski (1930).

W wam1iwac!h łupkowskiCh zaznacza' się si.lrnat ipI'zew'aga, łupków nad piaskoWcami, a~e stosunek obu składnik6w jeSt zmiepJIly. ~.Q. to skła-

. . '- .. ^{". ; -,"} ';

Co:;-

· a o • • • • • •

:: =::::: :0.:

• ••• I • • • •

m{mj\)~~H~mJJ~}ii

2

~a ,..:;::; b .) , ..,... C

~a 4

~b

f?

C;,

o 1 2 ,3 4 5km

, • , , , . ł •

O Sł-

0J.-v

qCjc:l

Fig; 2. Kde1"lllIlklJ; nall;;poII.'Jtu matermłu w :gm;IH~jklredżie Dill"OOllions ol tIraJrlspoot ,:im Uppe!I" '0retaIC00us'

ZSSR

1 - warstwy clllwartBkie; 2 - warstwy łupkoWSkie; 3 - kierunki transportu w warstwach c1śwa:ńBk1ch (a - hieroglify prądowe, b '_

wleClilewowe, c - 1mbryka.cje); 4 - kierunki transportu w warstwach łupkowekich (a - hieroglify prądowe, b'- wleczeniowe).

Małe strzałki obra.zu,lll 1-2 pomiary, du~ - 3-5 pomiarów

1 - C1sna beds; 2 - Łupków beds; 3 - dlrectlons of transport In Olana beds (a - !lute casts, b - groove casts, c - 1mbrlcatlonB);

4 - d1rectlons ot transport In Łupków beds (a - flute ca.sts, b -: groove casts). Small arrowe lndlcate 1-2 %1leasurementa. big arrows - 3-5 mi!aaurementa

~

D1

q-

. 1

_III

.,...

! ~

'I~ 2 ^g.

[ ...

Ił go f[

~

. ~~:

~

~. te

~ Sl

g. g.

C1l CJ'I C1l

556 ' Leszek KosżaIrSki, Andrzej ślączka, Każiiriierż Zytk:O

da się ^Z ooipT,zelIll!iJan[egł,ych kompleksów wY'cftnU,e rup1rowyK:h (do 90{)/~

łupków) i mieszanych (do 40¹¹/0 iPiask~ów). W n.a:jwyższej jego części

stopniowO WZlras\lal illOŚĆ pliJalSłklowców i częściej spotyka się ławiioe grubsze.

ponoo:topojawiają sdę ławt1.ce g.r:ubaziraJr;ruisrt:Ie. W rtenJ Siposób :oomacz:a się przejście do nadległych wau:stw ciśni.ańslkiCh.

WalI"Stwy łuip1rowskie, zazruac.z.ają się w morfoIogjd OIbnWernamiJ. Cailiko- w1m ich m'ą2smść nie jest ZIl1aIIla (nie stwierdzoalo ich spągu). Maksy-

malIną miążsrzość ObsetrWOWialllO IlJa teooruie Soj];iJntk:i (faJ:d CzeooruiJna). Woc- stwy łuipkor.vskfue są tu S1fałdawane, n.iemruiej :miąis:wść ich ocenić można,

001 co :n;a,jmniJej 800 m (fig. 1). Na mych lOłbsrz1aJmch, gdrz:ie odsłalIliia sdę

tylko górna część tych wamtw, oibsetrWOWlalIlo mniejsze miąż52'.OOci (Cis- na - 130 m, WohJsate - 200 m, Moczame - 150 m).

GórlllKlik!redowy wiek WaJI"Stw iłJuiPk'o'wskicll wyniilm z ich pozyc~i w pro- fiIlu, aruIlogiJi li'bolog;icm.tyCh do górnej kredy serii, lIIlł8lgU!rSik:ej i slooilskiej oraz ż danych paaelOlrutalogJi.CZtnych. _

Z !I:nikroiaJUll'lty agiluItynUijącej na wietk ten. wskazudą według J. Bliaidher: Rzehakina indusa (G r z y b.), Proteonina complanata (F ^T' a: iIl! k e), Hor- mosina ovulum (Grzyb.) VaT. gigantea GelI"oclh. Z TZIadkidh fOlI"IIl, wapienlnyiClh stWllerdrroln.ycll w !I1li.żs.zej części WlaII'Stw 1Iuipk:owsikich Globo- truncana lapparenti tricarinata Q u e r e a u (z Zubeńsk.a) 'WSIkia:zuje na, turOilli - sefMII1j, aJ Globigerina kelleri S u Ib ,b o ti!IlJ a: (z Sol:iJnki) 2J!li8.lna jesrt :z cLolnego senonIU. W górnej części WalI"Stw łuplkowskich J. Nemcoik (1960) stwierdz!i[ w Novej Sed1icy (S!łoWlalCja) ifu:loceramy, które odndeść:

II1OŻl1ia do sanJtOillU - krunpalI1,u. OsmtIltilo ze. SrowacjIi sygnal!izow1an1O moż­

liwość wy.s:tępow.aŃa 00Il0ilIll8lI1lU w tycll walI"SltwaCih (O. Samuel in B. I...e5- ko, J. NemColk, T. Korab, 1960).

Nlal podsrtalWoie tycil dainl)1Ch 111KXŻII1a. p.nzyjąć, że wairStwy ł!upkOWSlkie l'eIPrezenftują w ikaOOym razie turon - do1m.y seru:m i s.ięg~ją do seII101IlJU

górnego prziylI1a:jmn:iej w· tych Sltrefach, gdzie lIliadLe1gle woos:bwy ciśrui.ań­

skie są stosu:narowo cienkJie (n.p. Nova Sedlim).

WalI'Sltwy 'łlujpkoWSlkie stalrlowią odm:iJainę łuJpkoWQ-1pilaskowClO~ facji walrStw· :iJnoceramowych, ale w SIOOSUlI1ku do tych walI'Sltw z jeclinKlstek ma ...

gumkiej i slro1sik!iej wylm2:rują dure różnice. PodOZlaS gdy w waJrSltwach illlOCe!ramowych tych jednlQ61:e!k . występują głównie fu(pki jlaslnlO!pO:piclte· i popiclaJtozielotmwe, peiLLtyczme, ilaste lub matrgiLiSlbe, to w omawianym og.n:i.wie SI6I'!il d/ukieilsikJiej domiallUją ciemne, :rnar;glliste, gru:bo ł!u:piące się łupki o gru,bszym zialI'!I1lie. Brnik terż w warstwach łUiplrowslkioh sftWnie walp- nisItych, jlaslIlOlpO,piel!atych, twardych piaskowców z TdZaIwą korą wietrze...,

niową, stanow:iącycll c.hIairaIkterystycrmy ISiklladlniik w.amtw :iJrrooemrno,wych

. Sl€rn

magu:rskiej i sikolskiej.

Wa [" s: t w Y (IP i a s Ik: o w c e) c i. ś n i aJ ń s k i. e. Jest to gruby kom- pleks. o iprn€lWadrze piaslrowców gntJ~lWfmwych, z podrzęd!ntymi ntaI ogól.

w:trą,cendiami łupków. WiBII'Stwy te występują we wSziylsit1cich wymien;io- '. ~yC'h wyżej fa'łdacll, mjmując okioł:o 4/5powierzc:hni 6maw.iialnego oibsllaru.

, (fig.

2). Wszysltk:ie większe grzbiety górskiJe tej części Bieszczad są z nich.

z:bildówa.ne~ Wśród piJaskoWC'Ów oiŚlni.ańskich występuje 'k!iIlb odmiaiIl.

1.: PiaslkJolWCe grubolaiWicQiwe (iawice gr'lllbości do. ikiiiJJlru, rzadzieJ' kiJku~·, ' nastu metrów) groOO- i' średr1Wlzia:rniste, Z8lWierające oprócz kwarcu (czę­

sty kWare n.:iebiesJci) dużo silm1elIli. i muskowilru OII"IBIZ: biJotytu. PliJasikowce- te Są IIlIi.ebiesi1mJwopop:ieiif:e, po zwre.1czetniu OOrdziej S2lare, z zielonawym.

Stl'atyg,rafia j paleogeografia jednost~i d~ielsJtiej w Bieszczadach 557

lub rozawożóhym odci€'llliem. Są sii1nń.e wap.nJiste. Dziękli.. sW1eIj twardości

i oopomości niaI wietrzenlie tworzą W po1xlI.Imch progiJ. PiJaLsIlrowoe !bet mają­

'WIamj;wowarue iraJkcjonalne, (!ZęSto, wieloikIrq1me, a wgórrruej ~ ławic częs1lo waJI'SitwoW1aJme 1.tamiJnoW'aIIle rów1Il101egłe lub, kioln/WlQlume. Występują

w . nich ·liczne rOZlffiycia Ślródil:awioowe. Ozęs>te są hier-oglify Wlleczeniowe,

dUże Meroglify prądowe (7JWY1lcl.e srerokie, rza.dk.o ['1OOlI'Zlloone) i hieroglify

roiZjpływow!e, .

W dolnej 100 ś.rodlrowej części ·ławic ,tyCh p1ask.owców W)1SItępują

l:iczIne wtrąoonliJa zJ.epiJeo:'iJców. SpOClad)'1CZIliie Sipotyilm się SIalIDiOdJziJe1ławice zlepieńców. Gr.uJbość zlepieńców w 1la'W1i

oa

^ch pi8S!kowoówwymlOSi :zwyikle

killIkalIlaście lJUJb ik::iJlkądziesiąt oe!IlJtyme;brów, a.. samodzielJne ich ławice do- chodzą do ikillru metrów'. ZLepieńce sk1iaJqa.ją się

i

otoczakÓW kwalI'CU (głównd.emlecm.y ilI1!iebiesiki) i :ruiezwietrzałycil smrytC!h sklaileni .. Rzadziej

.występują fuaJgmenty rożnyoh łlupków iln~ i llrlYltów. Śred­

nica ~ów zwykle nie pmekJrracza 0,5 om, 'IlIieik.iJedy doChodzi do 2 cm.

CzęstJo obserwoiW'alllO w z1etpieńctaCh dmbrykialCję :ziJam..

2. OdimioolIly1yp sta!lIDW:i.ą .piaslłwwce średnio i gruboła,wicowe (od killmnasltu ceI1ltyme1lr6w do 1 ro), drobno, 'l"~ej średn,ioziM"!nrlste, si,lnie waipl1iiste, baJrrlzo t'Waro.e. Są one II1!iIOOO aiemrJ.,ieojs;reo od opisanych wyiej piaskowców i mają cl1aIl'Iakterysityc:zJną rdzawożółtą powlokę, ootro· odg.ria-

nicroną od ruiezwie1r2Jaillej skJały. Wys.tępuje w ndch uW1alrSiJwier:liie !lronwo- lutne orarz lamimJaJcja przekątnia! i ł'ównoleglB!. W obrazie

milk::ros/kofpow)

obok zilaa.1n !tJJi.eob1Joc:zanego Ikw.a:rcu widać dUŻlO kJailcy:boWIetgo spai.wa.Wy-

stępuje też gil:auikorri't, .m.ikJa i dlOŚć licz:ne otwonni.ce. Na .piJaskOlW'ClaCh. tych licmte są hieroglify .prądowe (.r.2'Jadrz:itej wleczeniowle), zwyikle droibniiejsze nliż Illla ,pilaskowcacl1 glrubołJalWlicowych. CZęsto· (madzilej jedinlalk nie: w w3lr- sl.wach lurplrowslrich) występują różtneg9 ty)pu MolhierogJ.i:fy.

. 3. W większych wldadik;ach ciemn~ ropków w Wlamtwach .ciśniań­

slciJch występują oi.enJlro-, rmdziej średnWłlarwiloowe {Pi~o1WOe droIbnOlZiar- niste, podOibIle d.o ip.iaskiolWcówz warstw ·łuplrowskicll.,

Oprócz .tych glóWIllych typów piaskowców w górnej części·· warstw

ciśroańsdcich występują 11iiIetk:ied'Y d:rme odmiJaIny. W Ma1diaJnJi.~ Jrułld So1:ilruką obser.woWalIlO igriubą ławicę twardego, d.roibnoziJam.istego, "jednorodJnego"

;piaskowca lWrwy .różowej, o spoiwie wapi€lllJru~z€lmilOln:lwwym. Wystę­

pują tam tl1Ćwtnież spooadJyCZ/llie o!.enJro- lub średJnioaJalwiioowe ciemne pia- slkowoo JkW'aJrCyWwe oraz cienikie, ikOSitk<l/WO pękające piru*owce !Z boga- tymi zes,po1Jami drobnych biohierogli1fów, podobne do piaskOWlCów z warstw hieroglifowych. Na dolnej po/Wierzcłmi takiego piaslrowat zna- leziono w Ma.jdialnd~ hieroglif gw.iaździsty (.1JaJbl. I, fig. 6), podobny do oloolzm "M" w rpMCY W. Nowaika (1957). .

Lupki wtalrS:tw ciśnia·ńskich są rtwaroe, oiemrrosmre 100 cmrm.e, nie- kiedy z hruntaJtn.ym oocianiem, zwykłe !iiLaste lub :ill:aIS1Jo>.i>iasrzJczyste, !I'Za-

dziej mau:gilliste. RoopadJają się

na.

cioolk:ie blas:zikJi. z romwyml na[otami .po 2lWietr!zendJu. W W18l"Sitwacl1 tych wj1lSltępuje też k.iJlkJa. WIkiłarliedt (g.rubofti do killJn.mastu oonrt;ymetrów) ci!emnapopie1Jaltych, kremo!wo wieltlrziających

margli fUkoiJdowydh.

Stosunek ilościowy piasikOlWCÓW do łupków w warstwach ciśnirulskich

jest zmienny w profilu pionorwy:m. Istnieją ~ różnjce międzyposzczegól­

nymi fadidaIrn!L (fig. 1). W amjlIl.iższej części tycll wmstw (na przejściu od ,Wk.rstw łup1row~ch) łupki odgrywają jeszcze dużą rolę (do 500/0). Ku

558 :Leszek Koszwl"s!k.i, Andrzej Slączka, Kazimiel'z Żytko

górze dość slZ)"blro dlOnri.!ltującym skbatd.:nćikiem stają Slię p:iJasilrowce. Naj- . większa piJaszczysltość Z8.2'lllaJCZa. się w :fa[dzie Hytrila.tej; :ilość łupków

w warstwach c.iśniańsIkiclllDiie przek:mcrza ;tu 15%. Jedn()C7JeślIliie w faarlrz:ie tym ławice pila:sJwwców oo:iągają najwd'ększą ,g,rubość i występuje tu dl\lŻo zlepieńców a mało :piaslrowców ciankoliawroowych. W :fa.łdach północnych (zw~ w fa.b:l:zie Wołlooiarua, - Rawki) występuje dużo Łupków, głów­

nie w Śirodllrowej części: wamtw ciśn.i.ańskich, gd2Jie na ,pewtr'lIych odcinkach profillu !łJu;p1ri ~ją. W fałdach tych mniejSlZą lOOil.ę odgrywa,ją pia- skowce glI"llibot'ł1alwe i zlepieńce. W' flai/:!dzie CoooonrilIlla nie d'ysponowa-

liśmy tloompletnym i dobr2e 1()I(jsl{)lllIi.ętym przekrojem ^WalrSVw ciSnDm1sk.ich,

obserwowaliśmy joonJalk., że częste są tu Zra:rÓWilllO 'rupki, jak i zlepieńce.

Najw:i.ększą miążsrrość wa:rstw ciśniańsikidh (1200 m) stwjerd:zono w fałdzie Hyrlatej (Ipruf.il rzeki Soilinlki), przy czytm ich SIP~ nie jesit od-

słonięty. W faiŁdlZi:e Wołoo:a/O.m - Rawki peillrua :miąższość tych warstw

koło Cisnej dochodzi do 1000 m, a ilru wschodowi WZTasta do około 1200 m (MOCZ&'I11e). W fałdziJe Czeren:iJna pełną ich miąższość ooonić można, na ok01.o 1000 m (fig. 1).

Wiek ·górln.~owy \WirStw ciśniańskich 'Prz~yjęty JPrZIelZ; Z. Opol.s!ki.ego

(1927, 1930) potwierdZiło znJailezielnie amonóta ,przez, S. W~ (vide Hp świdziński, :1947). Według uslm.ej informacji m::l7;iielolnej nam przez prof. S. W~ I8llllOlIllit ,tein 2lOiSI1lał znailez.iJOln,y ·w nilż.szej c.z.ęści warstw

ciśniańs:k:i.ch w fald2fue Wołooan:ia w Rabem. MiikrofalUlIlla z wansrtJw ciśni:a,ń­

skiJah jest .~ J. Blaidher UJbo2'sm niż w WBlI'SltJwtach ~upkowslkich. Nie stwrero:ooruo gilobotrunikan, a :2letS<poły otworn!i.c agJiUtyn.ującyCh o chalrak- terze g6mIOkredowyrn.są rpod<obne jak w w8lrS1waclh ~oh, z tym że

licmiej występuje tu Hormosina ovulum (G II" Z Y b.) valI". gigantea G e r o c h. Poolieważ warstwy ciśniańsik:18 występują iOlad rup1rowskimi

sądzimy, że n.a!l€Żą do gÓlrinego searon:u i być może sięgJaJją do paJeooenu.

Poddbn.y pogląd wyrarziłli A. ślącZlkia (1959b) i O. Samuel (in B. LeSko, J. NemOolk., T. Korab, 1960). Za takim w:iekiiem :tych wmsitw prrz.e!Il1alwLa

też :fakt, że i w ilrmycll s;bre.fach KaIl'1paJt w górnym

seIOIOme

ⁱ niirż.sż.ym

pa!1eooenie ,pojlawiaJją Slię 'POIW\S:Zleclmie osady grniboklaS'tyczlrle o rpodolJ:mym chaiI"aJkterze.

Warstwy c:iŚII:1i.IańIS są OIdmiJalną w,alI'StJw iIrloceralmlOW.Yoo, .ale w sito- sll'IlI1ru do tych wamtw z serii sk!oiIsJciJej wyJre.rują duże :różn:ioe. W war- stwach ciśnriJańskiICh ,brak gruJboilawioowych, ro.zsyplilwych. p.iJaslrowców g.l,a1U!k:oni:l:iowych oralZ żwirowców i1as:ty1Clh i 2l1epieńeów z dużymi egzo- tykami, ahiaiI"akJterysty'Cznych d!Ja; w.alrSitw ~owych serii E'llwJskiej.

Gruboł!a!wWQlWe piJaskowoe ciślllliańsk'ie opisai!lJe jaJko .tY'P 1

rue

^występują

ootom!i.iasrt; w serii sk.oilsikiej.

Więks~ podobieństwa IZa.ZllJaCZla!ją się m!i.ędJzy wamtw.ami ciśn.iJańskimi

a i.n.oooramowymi serii maguT'slkiej, z któryCh ztnJatnl8 są !ko.mpleksYg1rUbo-

łaJw:icowycl:t ,p.i;askowcówi zlepieńców, bamdzo IPCJIdobtne do WlaTStw c.iśni:ań­

skich (W. Sikora,' K. Zy.t!ko, 1959). WslJ?óilne dlla obu tYJPÓw warSItw jest też występowanie biotytu oraz niełbieskich odmian kwarcu.

STARSZY PALEOGEN

Utwory· SIbalrs.regopaiLeogetn.u wydzielił na omawiatIlym oIbszar7Je Z. Qpo1s.k.i (1930) jaJko jedm> ogniwo (,,€!OCIel1") podając króili jego opis.

W gąsiedJrui.ch obsmmdh Wiprowad.zxmo póm.rrej (B. LeSloo, 1952; A. Slączka,

Stratygrafia i paleogeografia jednostki dukielskiej w Bi'eszczadach 559

1959b; B. LeSko, J. NemOOk, T. Korab, 1960) ~ tego ogJniwa, do 1rl6rych IlJaw:iązujemy W tej pracy.

Jako Illlajni:żs:zlet ogniwo paJeqgenu wyromiJiśmy lromp1eiks o. prrzewadze c.iernnycll ,:Jluipków - wtatrStwy z M1a.jdalllU ^2. p~ część Sltamzego

paleogeruu; wyksztaJ:O()([1a, . jest jaiko warstwy ~e, wśród których dWiUkrotruie występują pstre 'lupki (dolne i górtne), roodzi.elające waiI'lSltwy merogliiowe na doiłne, środkOlWle i górne 3. Te osi1lartmIi.e (roZ'W.iJnJęte ·na

~6d od dorzecm Salilnki) ^są na omaJwjJ:llllym obsziarrTze prawie w całości

~tąpione: ,przez ziekme łupki;. w ich stropie występude porziIom Il1airgli globigerynowych.

W a [" s.t w y (l u p:k i) z M.aJ j d a, Illi u.' Jest 11:0 Jrompletks ^Q przewadze ciemnych łupków, występujący między wa.rstwami. ciśniiań&kimil a dol- nymi hieIrOg1ifuwymi (fig. 1). Daje się·· on śledziiĆ w CIal:ej omawianej

części jednootiki. dukielskiej. W morfologii, ZlałZ1rlaclZlaJ snę IIldewielkimi obn,i-

żerui~. N:ajl~ profile ,tych warstw występują w do1iJnie Soi1inki w SolilIlce' i Maljd.allliie (fig. 5) 0I'IaZ w MOIC1Za!I'nem i Wolasatem (fig. 3).

W waJrStwach z Majdanu obok dominujących łupków {do 70+8~/o) wys;tępują podrzędnie pialSlkoWlOO, maJrlgle fułooidowe i syderyrty. Głównym

s1cladnJki.em są ciemne, twarde łu.plci:ill.aslte lUipiąoo się IbJJaS!ZlkQWO oraz

łupki ilaste lub shlibo wapn:iste łupiące się grubo, o nderówtnym przeła­

mie. Składają się ollle z grubs~ :traikcji i są balI'ldziej miękkae od po- pI'Zledlll,icll.· Obydwa typy Łupków mają ba:rwy cietnllllOiSmr'1€! do czarnych.

Oz.ęste sąbrunaJtne Illailaty ;tilelllików że!lJa1Za. W górnej cz,ęści ~tw z Maj~

danu 'pojawiadą się wkŁadki po/pieOO.ltych, w ll1ajwy:żBzJej zaś części także

Z:iel<:maJwych łupków d;Lastych ni1eoo piaszczystych, llliikłowyIch. Stam>wią

one zarpowiedź sedymentacji warstw merogJjifowych.

WŚlrÓdilUJPków z MajdJatnJU występuje ki.Lka odmiJam, p'.iaskowców.

1. Występują tu jeszcze rpbjedyru::ze ławice pias.kJowców ciśnmlństkich.

opisanych jako typ 2.

2. Częstsze są SIklrzemilOllllrowane, bardzo twaxde piasilrowee drGibn.o- ziarni&te cremnOSMre do czarnyCh. PojlalW.hly SIię one już w wamtwaJCh

ciśndański.cll, aJ.e do!plero w v.nalrSltwach z M!addalIlJu staIllowią C'h:ar.aJkitery- styCZlIl/y ~dniJk. Są cieniko- lub średJni<01;awioowe, ozęsrtJo z, grubszym ,7Jiarnem w spągiU. Występują na Illich zwykle hiJooOlgłiiy prądlOłwe i ślady

wl€czenia,. . . .

3.

W

W/alI"Sltwiachz Majdla!nu wySltępują też często ciemnopopie.1a:te • . ci€lI1ik:ołalwioowe, dro!bn,o:zli;armislte, \lrosrtlrowo pęka'jące p:iJalSlkOlWlce lamino-

wane ~ il.iJcmyrni drobn,ymi biOOieroglifami. Poj.aJWlły się One również

w warstwac!h ciśniański.clJ., a:1e najilliczrriejsze iCh występowande pmy.pada dOlpieIOO lllJa WIamtwy bieroglifowe dolne. W łrupkach z Majdanu występują też walI'Sltelwkii laIm.iIllow:anych muil:owców z obfitym mus!kowitem i detry-·

tusem :flory.

4. W Moc:zia.mem i Wo.looaIOOm w dolnej części woaJI'Sltw rz; Majdanu

występują grube ławice griIlboiziJairin.liBtych ,piaslrowców typu c:iSniiańsilciego.

5. W ,górnej iJch części pojawiają się piierws:ze wk1iatdiki gT!UiOO- i Ś!I'ed­

ndolaJWioowych piaskowców SIZlalrozi.eJbn,aiwych, rd!z:awo w:iebrzejących;

silnde r<JżWjjają się one tutaj w ImlStępnym ~wie.

2 Od miejscowości Majdan około 2 km na SW od C1snej.

3 Wyróm10ne w okallcy Komańczy przez A. iUączkę (1959b) warstwy hieroglifowe dolne, odpoWiadają w naszym ujęciu dolnym 1 środ.kowym warstwom hieroglifowym.

· ...

,

. ,.

.

... ",j \.

\... \.

I

/' I )~5ło

r

~ ć

I ROZTOKI

",.., ... IWRN

C?(P~"'''' ... ~._._._ .... ,

C .... _.-. i'/' \

~~~ ł~~;~{{t~i~i i~~f~~~1ł!i~~f~~~

2

, / a

,...b ^.3

, / 4 / b 4

~a

"""b

⁵

~c

~

'-'-' ,

E'c

°0

~km

.s!

o"""

a

eJ

a

Fig. 3. KlieI"lNlkJ. ,traaJ.spOll."llu materiału w paileocell1iie DiIr'ect.i.ons of traJnspor.t d1Il PaJ,a,eooon~

"

\

^" OZIUI'\<,O>ll .... .... d·-,G"J ^{. -.- ...} "

^~\Io.,

8"" .

t».~l<"1

^{1t' ,. I}

..\;!ll''''''.

^.

_._ . .... ".'l:!:~~"~"/E'C"

^...

~

^{j ",' / '.' . \}

o~s~~ "

i

lSSR

1 - Wa.rstwy hieroglifowe dolne; 2 ~ warstwY z Majdanu; 3 - kierunki .transportu na piaskoWce.ch typu clśnlailskiego (a - hi~Uy . prądowe; b - wleczentowe ) ; 4 - kierunki transportu nA ciemnych, często' Bkrzemionkowanycih .piaskowcach (A'' - hieroglify .. prą­

dowe, b - wleC2/2nlowe); 5,- kierunki transportu na glaukOI1itowYCh,. ~ęsto zielonych piaskowcach (a' - l!ierbgl1!y _p~!lAQwe. b -::-. wIe- czenlowe, c - przekątne wa.rstwowanie). KaMa strzałka Obrazuje 1...;.2 pomiaa'y .

1 -Lower Bleroglypb.lc beds; 2 - Ma.jodan beds; 3 - direction& o! tra.ns.pOG't on sandl!tones o! Olsns type (a - 'fiute casts, b - groove ca.sts); 4 - dlrections ot tra.nsport on de.rk, olten silicltied aandstones (s - fiute casts, b - groove casts); 5 - directions ot trans- port on glauconltic olten green sandatones (a - fiute casts, b - groove casts, c - crosa-bed.d1ng). Each arrow 1nd1ca.tea 1...,2 mea-

Anr.eme~ts

CII o:.

O

i

.1><'

I

~

i

j

'p;

III ~.

l j

i

~

Q

ł

~

I

Ul

~'''''J'''''''''''

t:.?epen'f' ".

c~

~r~~~~~~~hti~

~ a 2

... b

~ .

"~..t.. a 3.'

•. ,.;"J.. b

(?C

0

" 4 5 kin

,

-'-

Os -f

o

"v~c '

Ja

,

"

"

., ... ,·-:·z·_·",. ...'

il.?iuA.O'I",a: ", \ .-.-....

'.'f..~7.~/e,;

8o~';\,)'tl - J " c

, ,

, ' Z5SR

,

^.

•

FUg. 4. Kierunkli tr>aalspoirt.u n.raJterdału W eocenile do1nym i środkowym

.~ at 1lrąJIlSPQrt ID Lower and MliJddle ~:: . ,

1 .,...:.w~tWy: hieroglifowe ŚJ'Pdltowe;. 2 - .1!:1erull,ki ,tra.nsportu na. Cie~Il1iych pi8&kówca'ch WaPnisty$., (a .-:- hlerogtlfy p~ówe, b -": wIe- czewowe); 3 ~ klerunkltra.nsportu na clenklch piaskowcach mikowych (& ~ hLerogllfy prądowe, b - przekllotne warstwowanie).

Mal:e strzałki obrazują 1-2 pomiary, duże - 3-5 pom1arów

1 - M1c1dle RlerO@llyphlc bed8; 2 - d1rectlons of transport on dark calcareous sandstonee (Ii. - fiuta casts, b - groove casts); 3..:...

d1rectlons ot transpo.rt on ^th1n m1caoeous aa.ndstonee (a - fIute caats, b - cross-~). SmalI arl'Owa lndloate 1-2 measuremen1ll, big arrows - 3-5 measurements

ł ~

I

l ł

^I»

ł _5:

Q.

ł i

~

, I

~

8- g.

....

~

·562 Les2!ek K06Zanl'l,d, Andrzej Slączka, ~a'zimiel'Z Żytko

W Łupkach ~ Ma~daml występują wkłladiki (do k:iJHwnasiUu oontyme- trow) po!pie1artycll margli :fukaidowych 0ir81Z :t.watrde, p:ryzma.tyc7miie pęka­

jące, ciemnoszare margle syderytyczne z rdzawobrunatną korą wietrze-

niową. P()I()mędtruie roWiIlież występują tu łaIwice ~bości do kilkunastu . centymetrów) syderytów, :rdzawobrunatnych po zwtiełtr.z:enliu 4.

Miąższość w:airSItw z Majdanu jest dOiŚć stała; w za.chodJn,iej części

badalnego;terenu wyn.ooi 100-130 m (fig. 1), we wscl10dniej dochodzi miejscami {Itla wschód od MocZ8JI':nego) do 150 m. Wzrost miąższości wiąże sdę

z

większą :i.WścIią wkliadek piaskowców.

WaJl'\SItwy :z Majdanu swą pozycją i rozwojem iliirtloillolgicamym (wyhiina

~a: ciemnych

hI;p'k.ów,

obecność sydery:tów) wykazują anałlogie

z łup~ istebniańskimi górnymi. Można, przypuszczać, że pOO.ołmi.e jak te OISItat11nie, należą one do paleocenu. Według J. Blaicher występują tu ubogie ,zespoły" otwornic aglutynujących o cechaICih przejściowych między

faunarrii gÓl'll1ej ~ ii €oc.enu, mogą więc one odJpow.i.taJdać pailietoCelIlOWi.

Przy~ zespół: pochodzący z Majdanu obejmuje nalS.tępujące fonny:

Proteonina complanata (Ftranke), Dendrophrya d. excelsa G r:zy b., Hyperammina grzybowski D y ląż a n k a, Reophax lenticularis G r z y b., Nodellum velascoense (C u s h.), Ammodiscus ci. polygyrus R e u s s, Trochamminoides irregularis (W h i t ^e), Rzehakina epigona (R z e h ak).

W arst wy hi erogli: f ow e do 1 ne. Składadą się one z łupków

i cienkOlawioowych p.iJaslrowrow, zawieriają poo1ooto wkbadlci piJaskowców gruboliaw3cowych i margli. fulroiido.wyoh. Dobre odkrywki tych w.axstw

występują obok cy;txlIWaJn.ych wYŻej prof1l6w waxstw z Majdanu (fig. 5).

Głównym SIklia.tdmlkiem omawianych W.alrStw są zielone, s:zarozie1one i żóhozielone, często lmiik.owe rupki i!1asrte, ,twta.<I:!de, rupią<:e się :nier6wno, z drobną mii1ką. PomiędZy wars.twami hieroglifowymi: i w~waani z Maj- danu istnieje powolne przejście (przekładanie się zielonych i ciemnych

'łupków). W. warstwac!h tych występują wkładki (gruIbości do kiiLkunastu

cenrtymertrów) . popiJeiłatytch i zielonawych, żółto wietrzejących twaroych margli fukoidowych, których większe zwarte pakiety występują dopiero w g6mej części. omawi;aJneg1o ogniwa.

Występujące tu ipiJaskowre są cienko, rzarlrziej średniolawi!OOwe, drOlb- noziJamdste, ~pie1ate i zieikmawe, kootkoWlO' pękające, zwykle n.ie-

wa:pnliste. ZamIBCZ1a! się ,w iIlich słaba 1aminJaJcja; częste są droibne biohiero- glify. Hieroglify prądowe są !l'2adJkie. i zaJtarte przez. dziat1'lai1rrość organiz- mów mclożernych. P.ias1rowce te są Wil"BlZ Z łupkami, głównym osadem omawialnJydh warsltw. Są poddbne do piJaSJlrowców z walr.Sltw hiJarogilifo- wycli SetI"ll śląskiej i skoilsk:iej.

Z imlych odmiJaJn s1:Jos'UlIlllrowo rrzadJkie są tu cietn\kp- i Śir'ednfioila,wioowe,

szldiste, zielonawe IPLasilrowce kwarcytowe. Rzadlk:ie są też łaWice wapni- styCh, ~ piaskowców typu ciśniańskiego. Dużo częściej wysltę­

pują ciemnO!pO!pie1ate, zbiIte, itwaroe {grubości 10-100 om, wyjąt1rowo do 2 m) piaskowce z licZInymi hieroglifami prądow.ymi i wleczetnftowymi •.

o spoiwie krzemid.n.k:owo-kalcytowym, które występowały już w war- stwach. z Mla:jdla!l1JU. Występują one j.ako pojedy.IlCiZe ławice głóWlI1iJeo w Zu- braczem .. Nar pdłudniowym zachodzie (Soliin!ka.) i wschodzie (Moczame,

ł Te właśnie syderyty ek&ploa.towano w XIX w. w Majdanie na potrzeby nieWielkiej huty w Clsnej (p()r. W. 8zaJnocba. 1901, str. 7).

fZ7jt ~2 VZ'l'/331~-:sJ4 P'lZ?AS un ^{s t/7ZJ7 rs;J81~9}

I ~10 Illllllllllllill

¹¹

[lllTIllJ] 12Im;i\~!H~;~:Nt113 14.1 ... 11 ... 11 ... 11...,.1115'16 "\. /7

"\ 18 '" a 18 .. "'-.b

'a 'b

""-,.c ²⁰

Fig, 5, Szklic geo1og~ doI;i!Ily SoliIilJkd w Zubooozem i Ma:jdanie z za!2lllaczeniem k!Ler:WlIków ·1lmnspoa:tu w górnym eocetnde QeologicaJ. map o:f Soilin!ka. valley in. :łJubracze and Majdan wd'bh dlill:ectiOlllS of ,tralnspotr.ł; din Uooer Eocene mall"ked 1 _ warstwy c1śniańsk1e; 2 - wafstwy z Majdanu; 3 - warstwy hieroglifowe dolne; 4 - pstre łupki dOlne; 1'>-7 - warstwy hlerogl1!owe środkowe (5 - oddzlał dolny, 6 - oddzlał środkowy, 7 - oddział ~); 8 - patre łupki górne; 9 - łupki zielone i warstwy hieroglifowe górne; 10 _ margle Idoblgerynowe; 11-15 - warłłtwy menllitowe (11 - ~argle l łupki menllitowe podrogowcowe, 12 - margle i łupki men1l1towe z rogowcami, 13 - nii!BZY kompleks. piaskowców oergowsklch, 14 - wyższy kompleks plMkowców cergoWBklch 15 - łupki

męniutowe z rogowcam1); 16 - nasunięcie fałdu Przysłupu (x-x) i Hyrlatej (y-y); 17 - wewnętrzne złuskowania w'łęku żubra­

czego; 18 _ kierunki transportu (przekątne warstwowanie) w wa.rstwach hieroglifowych g6rnych;19 - kierunki transportu w piaskow- cach eergowsklch (a - hieroglify prądowe, b - wleczeniowe); 2 0 - kiel'Wlki transportu na piaslrowcach kwarcytowych w warstwach

m,n111towych (a - hieroglify prą,d.owe, b - wleczen1owe, c ...,.. przeką,tne warstwowanie) .

l ~ Cisna beds; 2 - Majdllin beds; 3 - Lowar Hieroglyphlc beds; 4 - Lawer va,r;legated sha.les; 1'>-7 - Mlddle Hieroglyphic bedS. (5 _ lower member, 6 - m1ddle member, 7 ~ up,per member); 8 - Upper varlegated sha.les; 9 - green shales and Upper Bleroglyphlc bedS; 10 _ Globłgerina mMle; 11-15 - MenUlte beds (11 - marla and Memltte eub-hornstone sha.les, 12 - marls and MemUte sha.les wlth hornstones, 13 - lower complex of Cergowa sandstones, 14 - higher complex of Cergowa sv.ndstones, 15 - MemUte shalm wtth hornstones); 16 - overthrust ot ·PrzySłup (x-x) and Byrlata (y-y) fold8; 17 - Internal sca1es in żubra.cze syn-

oJ.1D,e; 18 _ d1rectloDB ot transport (~bedding) "in Upper H1erogIyphic beds; 19 - cllrectlons ot transport In Cergowa sandstones

(a _ fiute casts, b - groove casts); 20 - cllrectloDII of transport on qua.nzttlc IlAlldstonęs In Men1l1te beds (a - fiute ca.st&, b - groove casta, o - crOllll-bed4l.ng)

~ a.

, i

~ ,..;

! t

^~

ł

_~

t-

li'

i:

~ tJ:I

(jj'

~

gj

~

::r

I~

564 Leszek K<>SZafl"Ski,. Andrzej Ślączka, _ Kazi~. Zytko '.'

Wo1osaJte) stwierdtzono :rlJaItoir:ndiat chalI"akrt:,erysty.czne zielJCtne lub PQpielato- zielOllli8lWle (CZIaiSeim słaJbo w~) pialSikowce

z

gJiatuilrorliit (gruJbości od kilJlrunastu CieIIlItymetroW do ikil1.kJu metrów), często z JlierogiliiialIIli prąd'O-

· wyroi iwleczenJinwymi. W Moc:za:mem :ii W OIłooaItem tIow.amyszą :im girnllbo.-

. łaJWioowe j:asme fPiJasIlrowce arlrozowe, :również z ~ gLaUilroniw.

Obie odmiany g.vuJbołaIWjoowych piiaSklowców iwor,zą ~ tym o'bsza!rze zwIaIVbe pakie!t:y (do 30 m) l'IOrLdziekme k:Iomplela;raimi łujpków z cienikimi .' piasikowcalIlli i dlla.tego do1Jne WaIr'Sltwy hierogJlilfowe stają się :tam (.a także

we 'wsi SOIliJnk,a) gt'2IbietotwÓI'CZe. W Ż'Uibraczęrn '{XX'llbawione tych pia- slrowIc6w W1amtwy hieroglifowe. tworrz;ą mor:folog:iJc:zme ()Ibn:iżeniJa. Z ['ómą pilaBzozys:bośdią tydh wa:rstw wiążą się :zmilafny iCh miąższości. W Żubra­

czem wynosi. ona 130 m, w SoliJnce 180 m (fig. 1), w M~ i w Wo- losatean 150+·200 m.

Wyr&żm:ione ogmlwo odpowiadaprawdopOO.obnie dOLnej części· ,,fl.iszo- -wyoh, dłowco,wo-piasikowoowych w.amtw" wydzie1<m(Y1C!h. ^pr!lJeIZ geologów

slowacldcll, ,a występujące w tnfurn gru1:x>Ławioowe piJasilrowce - piaskow- cam. z pasma! WieJJciego Bukowca· (B. LeSko, 1952; B. 4!Siko, J. Nemcok, T. KaraJb, 1960).

Nie oY5fPOI1lUjemy danymi fauniSltYC2'JIlymi odnośIniie do wieku waJrstw hiertogIifuwycll do1nydh. Na podstawie mu:ny z nadilegi1:ydh pstrych ł:uJp­

ków zaliczamy je do pałeocenu, podobnie j.aik cytowooi geologowie

s~w&xy. .

P SI t r e lu;p k j d o l n e. Poziom ,ten, występuje w nJadlclladz.ie dQl- nych w&'Stw lri.etroglilflOwych i ma ZlnlalCłzetnie korei1.a.cyj\l1e (fig. 1 i 5).

Składa się z jaBlIlooieil;oo.ych łupków z killroma ciJetnkimi' W1kładikiami łup­

ków ~ch z od.cieniem fiPWertowym. Są one twarde, iJas.te lub s.ła:bo :ntaJI'j,goote, bardziej pelirtyczne ndż więksoość łn.Lpków waTStw hieroglifowych, za.Wii.eraJją jednak drobną mikę. BmIk tu mema.il zupełnie

~woów, występują tyllro wkiłladk:i. mJair~ fu:kaidowyeth. U&i.ał łup-

'. ków czerwonych jest niewielki. W Żu:br8lczem pełna' miąższość poziomu

wyllłosi 15 m, w iIlym łuipków C1Ze!liWIOIIl,ych 1,3 m (5 wilcladek - 40, 30, 35, 20, 5 cm). W So!1:ince ~ ten ;ma, mi.ą.ższ;ość 10 m, udrz;iał ł:uipków czer- wonych jest większy,

a

llajgrulOOza .ich wkJ'addm m/(l! 50 cm. W Moczamem i Wolosaltem rni.ąższlość pstrych fu(pków doi.lJnych jest równietż niewielka. Opisalny poziJoon ipSItrych hlipków' ma .baro.zo w.iJe1Jkie roopzv.teslttr.ren:ienje w jednostce duJkie1slk:iej (B. Leśko, 1952; A. S1ączka, 1959b; R LeSko, J. NemOdk, T. Kora:b, 1960). Z poo:i.:omu -tego (Żulbracre) J. B1ad.dher oma-:-

cz.yła 7IelSipÓl: Proteonina complanata (F:r a.n ik e), Plectina lenis (G:r z y b.), Dendrophrya d. exceZsa G r:z y b., Nodellum velascoense (C u s h.),

· Ammodiscus sp. iind., . Glomospira irregularis {G;r z y ib.), G. charoides (J o n. et P 1St T k.), Haplophragmoides sp.

m.,

H. walteri (G r z

y

b.), Trochamminoides irregularis~WhHe). ZdaIndean J. Blaiciher 2JeSlPÓ1 ten,

· ~ u'Wlagi nJa ()Ibeonoś~ dwu pierws.zyCh rorm, wydaJje się s,tamzy od ;typo- . wych ZIeS{POIlw do1noeoceński.ch. MOOl:i,we, że W.aJI'stwy te o!djpow:iadają

i mniej więcej pogIr.wniczu pal€OO€lllJU i eocenu, zwłaszoza że w tym właśnie

. czasie pStre hlpki 2JYlSIlrują !l'egi.onailine lt'OI21PI"zestTzenienie w il1lIli)l1dh jedno- .. stkach Kair.paIt .

. W ars i w y h ieroglifowe środkowe. Składają się one z łuJpk6w, piasko.wców (główtnlie ciJeInJI.rołJaWIDoWiYJCh) i wldatc:lek ~1i

iiukJOidowych. Grube

t.o

^ogniwo mchowa!l'l'e jest kompletnie w

ok.ooncy