Górnictwo i kopalnictwo 1. Cele lekcji
a. Wiadomości
2. uczeń zna i klasyfikuje surowce mineralne
- uczeń wskazuje na mapie i nazywa obszary występowania surowców mineralnych b. Umiejętności
3. omawia sposoby pozyskiwania surowców mineralnych 4. podaje przyczyny spadku wydobycia węgla kamiennego
- interpretuje diagramy ilustrujące wielkość wydobycia wybranych surowców mineralnych
- wskazuje potrzebę racjonalnego wykorzystania surowców naturalnych - uczeń omawia na przykładach wpływ wydobycia surowców mineralnych na
środowisko przyrodnicze
5. Metoda i forma pracy
Formy pracy: praca w grupach.
Metody : mapa mentalna, JGSAW, praca z mapą.
6. Środki dydaktyczne
Podręcznik do geografii „Planeta 3”, wyd. M. Rożak (tekst str.90 – 93), Mapa gospodarcza Polski lub mapa w Atlasie geograficznym dla gimnazjum PPWK, Szkolny słownik geograficzny – J. Flis, karty pracy.
7. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
- część organizacyjna (powitanie, sprawdzenie obecności)
- nauczyciel zadaje pytania utrwalające wiadomości o surowcach mineralnych, a dotyczące tworzenia się w określonych warunkach surowców mineralnych, np. węgla kamiennego, ropy naftowej, złóż soli, siarki, gipsu. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie podziału surowców mineralnych.
- uczniowie tworzą na tablicy mapę mentalną obrazującą podział surowców mineralnych, - nauczyciel prosi uczniów o odliczenie od 1-6 lub w inny sposób dzieli klasę na 6 osobowe
grupy ekspertów.
b. Faza realizacyjna
- nauczyciel przedstawia klasie temat lekcji: „Górnictwo i kopalnictwo w Polsce”. Omawia cele lekcji, informuje uczniów o wymaganiach edukacyjnych co do tematu
- nauczyciel rozdaje zagadnienia do opracowania dla ekspertów – każdy uczeń 1,2,3,4,5,6 otrzymuje do opracowania jeden przydzielony mu punkt głównego zagadnienia.
- grupy początkowo pracują wg schematu:
o w 1 etapie uczniowie samodzielnie rozwiązują zadanie, które otrzymali w swoich 6- osobowych grupach (przy jednym stole zadaniowym uczniowie 1-2-3-4-5-6)
o w 2 etapie uczniowie przemieszczają się tworzą grupy ekspertów czyli członkowie grupy, którzy opracowują część zadania- punkt pierwszy zbierają się przy oddzielnym stoliku i dyskutują nad opracowanym materiałem, korzystając z różnych źródeł. To samo czynią uczniowie opracowując punkt 2, 3, 4, 5,6
- praca w grupach ekspertów
- nauczyciel kontroluje pracę grup ekspertów, pomaga i wyjaśnia ewentualne problemy
- uczniowie wracają do swoich wcześniejszych grup i prezentują materiał, który opracowali w grupach ekspertów. W ten sposób wszyscy uczą się od siebie. Kolejno w grupach eksperci przekazują sobie odpowiedzi i wnioski .
c. Faza podsumowująca
- nauczyciel zadaje pytania podsumowujące i utrwalające wiadomości sprawdza stopień opanowania zagadnienia i ocenia pracę uczniów wg własnych kryteriów zgodnych z PSO Przykładowe pytania:
wymień nazwy najważniejszych surowców mineralnych w Polsce i określ jaką metodą są eksploatowane
wskaż na mapie miejsca występowania złóż.... ( węgla kamiennego, brunatnego, rud żelaza itp.)
omów wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko geograficzne
podaj przykłady wykorzystania ...( nazwa określonego surowca mineralnego)
dlaczego polskie górnictwo węgla przeżywa kryzys?
8. Bibliografia
1. Atlas geograficzny – „Polska, kontynenty, świat”, Wydawnictwo „Nowa Era”
Redakcja Kartograficzna Wrocław 2005.
2. Ćwiklińska Ewa, Wawrzkiewicz Anna, Zeszyt ćwiczeń do geografii Planeta 3 Geografia fizyczna i społeczno-ekonomiczna Polski, Wydawnictwo M. Rożak Gdańsk –Straszyn.2004
3. Czekańska Zdzisława, Wojtkowicz Zofia, Aktywne metody w edukacji geograficznej.
Propozycje metodyczne do pracy z uczniem w gimnazjum część I i II, SOP Toruń 1999.
4. Flis Jan, Szkolny słownik geograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Warszawa 1982.
5. Ilustrowany Atlas Świata dla gimnazjum, Wydawnictwo Rożak. Straszyn k. Gdańska 2006
6. Książka nauczyciela zintegrowana z podręcznikiem „Planeta 3” Wydawnictwo M.
Rożak. Gdańsk –Straszyn 2004.
7. Szubert Mariusz. Podręcznik do geografii „Planeta 3”.Geografia fizyczna i
społeczno-ekonomiczna Polski (str.50–53) Wyd. M. Rożak Gdańsk –Straszyn.2004.
9. Załączniki
a. Karta pracy ucznia b. Uwaga dla nauczyciela
W zapisie mapy mentalnej „Podział surowców mineralnych” powinny znaleźć się grupy:
a) Surowce energetyczne: węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, b) Surowce skalne: granity, bazalty, piaski, marmury, gips, wapienie,
c) Surowce chemiczne: siarka, sól kamienna, sól potasowa, d) Rudy metali: rudy żelaza, rudy miedzi, cynku i ołowiu.
