Eucharystia
1. Cele lekcji:
a. Wiadomości
pełniejsze zapoznanie uczniów z rożnymi sposobami obecności Chrystusa w liturgii i Kościele;
b. Umiejętności
pomoc w pełniejszym, świadomym i pobożnym uczestnictwie katechizowanych w Kulcie Eucharystycznym i w życiu Kościoła.
2. Metoda i formy pracy:
Wykład, praca w grupach, pogadanka.
3. Środki dydaktyczne:
Pismo Święte, Dokumenty (KL, KKK, BF, KK), Słownik teologii biblijnej, opowiadanie ks. W. Ciszki, zeszyt ucznia, tablica.
4. Przebieg lekcji:
Wprowadzenie
Katechezę rozpoczynamy od opowiadania ks. W. Ciszki o znaczeniu Eucharystii w życiu człowieka. Ks. Walter Ciszek SJ został schwytany przez armię radziecką w czasie II wojny światowej i spędził 23 lata w radzieckich więzieniach i obozach pracy na Syberii.
W przytoczonym fragmencie jego książki „On mnie prowadzi" dzieli się z nami swym nabożeństwem do Najświętszej Ofiary.
Niebezpieczeństwo i trudności odprawienia mszy św. stały się dla nas rzeczywistością w obozach drwali na Uralu. Wtedy zaczęliśmy się przygotowywać do odprawienia Mszy z pamięci. Chodziliśmy np. do lasu i tam sprawowaliśmy Najświętszą Ofiarę na pniu drzewa. Każdego wieczoru setki razy potrafiliśmy powtarzać sobie modlitwy mszalne, aż nauczyliśmy się wszystkich na pamięć. W innych chwilach odprawialiśmy z o. Wiktorem mszę, siedząc na naszych łóżkach na przeciw siebie. Udawaliśmy, że czytamy albo rozmawiamy po cichu, podczas gdy odmawialiśmy modlitwy mszalne . Nie mogliśmy w baraku używać kielicha, więc stawała się nim zwykła szklanka do picia, a hostią kawałek drożdżowego chleba (...).
W każdym obozie kapłani i więźniowie robili co mogli, narażając się dobrowolnie na wielkie ryzyko tylko po to, by mieć pociechę z tego sakramentu (...).
Więźniowie zbierali się w małych grupach na wyznaczonym miejscu i tam kapłan odprawiał mszę w roboczym ubraniu, nie umyty, rozczochrany, okutany przed mrozem.
Odprawialiśmy mszę w przewiewnych budach albo skuleni w błocie i śmieciach jakiegoś budynku czy w kącie piwnicy. Intensywność pobożności zarówno kapłanów jak i wiernych zastępowała wszystko; nie było ołtarza, świec, kwiatów, dzwonów, muzyki,
witraży ani ciepła, jakie mógł zapewnić najprostszy kościół parafialny. Lecz w tych prymitywnych warunkach msza jednoczyła nas z Bogiem bardziej, niż ktokolwiek mógł pojąć. Uświadomienie sobie tego, co działo się na desce, skrzyni, czy kamieniu, głęboko przenikało duszę. Roztargnienia powodowane obawą odkrycia, towarzyszące każdej liturgii w takich warunkach, nie zmniejszały w niczym skutku, jaki maleńki kawałek chleba i kilka kropel konsekrowanego wina wywierały na duszę.
(Walter Ciszek SJ, Daniel Flaherty SJ, On mnie prowadzi, Warszawa, 1990, s. 139-140) Rozmowa z uczniami na temat: Eucharystia, czym ona była dla ludzi prześladowanych?
Postawienie problemu katechezy:
W jaki sposób obecny jest Chrystus w liturgii i Kościele?
Rozwinięcie
Nauczyciel w formie wykładu przedstawia katechizowanym, w jaki sposób i gdzie obecny jest Jezus Chrystus.
W dzisiejszej cywilizacji człowiek często zatraca poczucie medytacji, refleksji, skupienia i zadziwienia – to wszystko odbija się na jego życiu wiary. W konsekwencji dzisiejszemu człowiekowi, również wierzącemu, niezmiernie trudno jest stanąć przed Bogiem w duchu czci i adoracji, wyrażenia wdzięczności, zadośćuczynienia i kontemplacji, modlitwy i błagania, rodzących się w sercu zdolnym do poznania Boga. Do poznania Boga może doprowadzić nas jedynie żywa i głęboka wiara. Wiara, która pozwoli nam dostrzegać ślady działania Boga i zrozumieć, że jest On obecny w nas, w naszym życiu fizycznym, psychicznym i duchowym. To wiara zapewnia nas, że Bóg wyszedł człowiekowi na spotkanie w osobie Jezusa Chrystusa, w którym mieszka cała pełnia (Kol 2,9). A zatem jeśli człowiek chce ugasić pragnienie nieskończonego szczęścia, musi skierować swe kroki ku Chrystusowi. Chrystus jest niedaleko. Jeśli będziemy umieli widzieć wszędzie Boga, nasze życie tu, na ziemi, będzie w rzeczywistości nieustannym ciągiem spotkań z Chrystusem obecnym:
- w Piśmie Świętym, jako Słowo Boże;
- jako kapłan i pasterz w swoich kapłanach;
- w bliźnich, a szczególnie ubogich, chorych i opuszczonych;
- w Eucharystii pod postaciami chleba i wina;
- w innych sakramentach, którymi spływają na nas owoce dzieła odkupienia;
- w modlitwie ludu bożego.
Każde spotkanie z Chrystusem pozostawia głębokie ślady, mogą to być spotkania przypadkowe, jak spotkanie Samarytanki; spotkania umyślne jak spotkanie skruszonej grzesznicy; spotkania błagalne, jak spotkanie ślepca u bram Jerycha. Lecz najintymniejszym, spotkaniem i najbardziej przemieniającym jest spotkanie przy stole Tajemnicy Eucharystycznej, to jest przy stole chleba Pańskiego. Tutaj Chrystus we własnej osobie przyjmuje udręczonego trudami wędrówki człowieka, pociesza go ciepłem swego zrozumienia i swojej miłości. To właśnie w Eucharystii najbardziej się wyrażają owe pełne słodyczy słowa: „Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię" (Mt 11,28). Czyż nie takiej obecności potrzebujemy?
Pogłębienie
Katecheta dzieli klasę na 7 grup. Uczniowie otrzymują ksero tekstów do analizy.
Zadaniem uczniów jest ukazać, w jaki sposób obecny jest Jezus.
Zakończenie
Uczniowie zapisują temat i notatkę.
Treść zapisu do zeszytu:
Chrystus jest obecny:
-w Piśmie Świętym, jako Słowo Boże;
-jako kapłan i pasterz w swoich kapłanach;
-w bliźnich, a szczególnie ubogich, chorych i opuszczonych;
-w Eucharystii pod postaciami chleba i wina;
-w innych sakramentach, którymi spływają na nas owoce dzieła odkupienia;
-w modlitwie ludu bożego.
Zadanie domowe
W wybranej przez siebie formie napisz, w jaki sposób jest obecny w twoim życiu Chrystus.
5. Bibliografia:
Sobór Watykański II – Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 1967
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1996
Słownik Wiedzy Biblijnej, praca zbiorowa pod red. B. Metzger, M. Coogan, Warszawa 1997
Ks. B. Nadolski, Liturgika t. IV, Poznań 1992
6. Załączniki
1. „Dla urzeczywistnienia tak wielkiego dzieła, Chrystus jest zawsze obecny w swoim Kościele, szczególnie w czynnościach liturgicznych. Jest obecny w ofierze mszy świętej, czy to w osobie odprawiającego, (...) czy też zwłaszcza pod postaciami eucharystycznymi. Obecny jest mocą swoją w sakramentach tak, że gdy ktoś chrzci, sam Chrystus chrzci. Jest obecny w swoim słowie, albowiem gdy w Kościele czyta się Pismo Święte, wówczas On sam mówi. Jest obecny wreszcie gdy Kościół modli się i śpiewa psalmy, gdyż On sam obiecał: <Gdzie dwaj albo trzej są zgromadzeni w imię moje, tam i ja jestem pośród nich> (Mt 18,20)” (KL 7)
2. „...obrzęd eucharystyczny, element centralny nowego kultu i kanał nowego życia, jest znakiem owego życia i środowiskiem zarazem. Dzięki temu obrzędowi Chrystus chwalebny uobecnia się tajemniczo, aby nam umożliwić zjednoczenie się z ciałem i krwią, które złożył za nas w ofierze, i abyśmy w ten sposób wszyscy byli jednym ciałem, uwielbiając Ojca przez Chrystusa i z Chrystusem , pozostając pod działaniem Ducha Świętego. (1 Kor 10,16n;ll,24nn;Ffp3,3)”.
3. „Prezbiterzy choć nie posiadają szczytu kapłaństwa i w wykonywaniu swej władzy zależni są od biskupów, związani są jednak z nimi godnością kapłańską i na mocy sakramentu kapłaństwa, na podobieństwo, najwyższego i wiekuistego Kapłana, wyświęcam są, aby głosić Ewangelię, być pasterzami wiernych i sprawować kult Boży jako prawdziwi kapłani Nowego Testamentu.(...) Swój zaś święty urząd sprawują przede wszystkim w kulcie czy uczcie eucharystycznej, w której działając w zastępstwie (in persona) Chrystusa i głosząc Jego tajemnicę, łączą modlitwy wiernych z ofiarą Tego, który jest ich Głową, i uobecniają we mszy świętej aż do przyjścia Pańskiego, jedyną ofiarę świętą Nowego Testamentu”. (KK 28)
4. „Rzeczywista obecność Pana naszego Jezusa Chrystusa w Najświętszym Sakramencie Eucharystii. - Najpierw święty Sobór naucza oraz otwarcie i jasno wyznaje, że w Boskim Sakramencie św. Eucharystii po konsekracji chleba i wina Pan nasz Jezus Chrystus , prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek , znajduje się prawdziwie, rzeczywiście i substancjalnie pod postaciami owych widzialnych rzeczy. Albowiem nie jest to sprzeczne, aby Zbawiciel nasz zasiadał zawsze w niebiosach po prawicy Ojca naturalnym sposobem obecności, a mimo to był obecny w swojej substancji na wielu innych miejscach sposobem istnienia wprawdzie ledwo słowami wyrażalnym, który jednak jako dla Boga możliwy możemy pomyśleć i mocno mamy wierzyć”. (BF, 289)
5. „Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6, 53-54).
6. „Chrystus jest obecny w swoim Słowie, albowiem gdy w Kościele czyta się Pismo Święte,wówczas On sam mówi” (KL 7).
„Kościół miał zawsze we czci Pisma Boże, podobnie jak samo Ciało Pańskie. Pismo Świętei Ciało Pańskie karmią całe życie chrześcijańskie i kierują nim. <Twoje słowo jest lampą dlamoich stóp i światłem na mojej ścieżce (Ps 119,105)>.”
( KKK 141)
7. „Kościół, dom Boży jest właściwym miejscem modlitwy liturgicznej dla wspólnoty parafialnej. Jest on również uprzywilejowanym miejscem adoracji rzeczywistej obecności Chrystusa w Najświętszym Sakramencie. Wybór sprzyjającego miejsca nie jest obojętny dla prawdziwości modlitwy”. (KKK 2691)
