Uwagi o sedymentacji warstw krośnieńskich występowaniu mikrofauny w obszarze synkliny Bobowej

Tadeusz BlRECKI

Uwagi o sedymenłacii warstw krośnieńskich występowaniu mikrofauny w obszarze synkliny

Bobowei

iWSTĘP

Obserwacje terenowe przeprowadzono w latach 1<955-1957. Objęto

nimi tę część synkliny Bobowej, która zn:ajduje się w obręhie arkusza GOT lice i Pilzno.

Stratygrafię i sposób rozpoziomowania warstw kroś:nieńskichi utwo- rów starszych przyjęto, z małymi różnicami, zgodnie z poglądami auto- rów zawartymi w pracach dotyczą1cych sąsiednich r,ejornów (H. Świdziń­

.ski, 1950; K. Guz~k:, W. Pożary:ski, 1949; A.ŚlącZlka, 1959 b).

Pra'gnąc whrawwać kierunki sedymentacji warstw krośnieńskich

w tym obszarze, dokonano na terenie synkliny Bobowej ^około stu pomia-

irÓW kierunkó\ll?: hieroglifów prądowych i wleczeniowych oraz :poczyniono szereg obserwacji nad wykształceniem litologicznym tych warstw-

główn'ie piaSkowców.

PO'Iladto Zlbadano w profilu warstw krośnieński~h mikrofaunę, po-

pobraną w trzech poprzecznych przekroJach (600 próbek) z przewarstwień łupkowych. Mikrofauna została oznaczona przez dr E. Łuczkowską

i dr S. Ge:rocha.

Badania· powyższe wykonano pod kierunkiem prof. dr H.Świdziń­

skiego, ldóremu za wska,zówki i uwagi składam serdeczne podziękowanie.

Dziękuję TÓwnjeż

za

i dr S. Gerochowi.

ZARYS STRATYGRAFII I LITOLOGII SYNKLINY BOBOWEJ W obszarZie synkliny !Bobowej autor ,(T. Birecki, 1964) miał możność zbadać tylko najmłodsze s:tratygraficzno-l'itologiczne serie jednostki

śląskiej, a mianowicie: eocen podmEmilitowy, serię menilitową, warstwy

kł-ośnieńS'kie.

Sprawa wieku serii menilitowej i warstw krośnieńskich znajduj,e się

obecnie w ogniu dyskusji. S. Jucha i J. Kotlarczyk 1(1959, 196'1~ w opar-

Kwarta.ln1k Geologlc:liDY - 9

826 TaldeuSlZBi!"ecki

, CiężkowicB

ImHHWf !*:@2 _3 f;W!BiD!J4.aliłS

~6

D _8 ...

@f2

Fig. 1. Szkic geologiczny synkliny Bobowej Geological sketch ot the Bobowa. syncUne

e o c e n p o d m e n iIi t o w y: 1 - pia&kpwce ciężkowiekii!" 2 - łupki sza.rozielone i czerwone oraz m&rgle globigerynowe, 3 - seria men1lltowa.; war s t w y do o l n o- k roś n i e ń s li: 1 e: 4 - gruoboławioowe plaakowce, 5 - poziom łupkowy z do1omlit&mi

żelazistymi w stropie; war s t w y ś r o d k o w 0- i g 6 r·n o li:. roś n i e ń s k i e:

6 - seria łu,pkowa pod łupkami jasielskimi, 7 - seria łup·kowa nad łu,pkami jasielskimi;

8 ..,.. płaszczOWina IIl!I<gurslta; 9 - oś syn-kliny; 10 - 'bIeg i Upad warstw; lU. - miejsca

pobrania próbek z mikrofauną; 12 - odkrywki z ma~rofauną .

S u b - m e n i 11 t a :El o c,ę n e: .1 - O1ężkow1ce sand.stones, 2 - grey green shales, 'red shales and globlgerina mar~ 3 -memUte senes; !L o w e r iKr o s n o.b e d s: . 4 -

·thiok-·bed.ded sandstxmes, 5 - shale biorizon Wlith ferlrugdnous doklm1tes illit ,the top;

Midd! e- andUpper Krosno bads: 6 - shale sertes under the Jasło shales;

7 - shale sertes above thie Jasło sha.les; 8 - ~ra nappe; 9 - syncUne a.x1s; 1 0 - direction and d1p of 'beds; 1-1 - sltes ot sampl1ng microtauna; 12 - exposures With macrofauna

oCiu ^O ap,alizę poziomów korelacyjnych, takich jak łupki ja,sielskie i d'ia- tomity oraz na podstawie ogólnych rozważań litologiczno....fa,cjalnych, doszli między innymi do wniosku, że warstwy krośn'ieńskie i seria meni- litowa mają w różnych częściach Karpat rozmaity wiek. !Podo:bne stano- wisJ.m zaj,ęli też L. Koszarski i K. Zytko 1(19'59).

Na terenie synikliny Bolbowej autor nie znalazłrtowszych dowodów paleontologicznych, które lPozwoTiłyby na ustosunkowanie się do tego zagadnienia i wohec tego zachował dawną stratygrafię, przyjmowaną

przezF. Biedę 1(1946, 119M), M. Książkiewicza (1951), H. ,Świdzińskiego (1947, 1950) i innych, zaliczając serię menilitową i spągową część grubo-

ławicowych p,iaskowców krośnieńskich do górnego eo'cenu, ,a ^wyższe ogni- wa warstw krośnieńskich do oligocenu.

821

EOCEN PODMEN'ILITOWY

Do utworów tych zaliczono pias$:owoe ciężkowickie przewanstwiane

łupkami ,pstrymi i szarozielonymi z cienkoławicowymi piaSkowcami hie- roglifowymi orazmargleglobigerinowe', występujące w ich stropie. Na mapie geOlogicznej (fig. l) wydzielono'trzeci, drugi i. pierwszy poziom

gruboławioowych piaskowcówciężkowickich oraz przewars:twiające je trzy poziomy łupków pstrych i: szarozielonych, zawierają-cych liczne

wkładki piaskowców hieroglifowych.

'W stropie tych osadów stwierdzono prawie wszędzie 20+30 m po,ziom margli glO-bigerirtowych, które w płytkach cienkich wykazują lbardw

dużą UO,ŚĆ ikalcytowych skorupek otwo!I"nic, głównie globigerin.

SERIA MENILITOWA

W profHu serii, menilitowej wydzieloI).o: wa!Stwy podrogOto/Co\ye

!Stanowiące dolną :część profilu; rogowce z marglami rogowcowymi

zajqlującę, środkową część profil'u; oraz łupki menilitowe z soczewkowato wyksztakOlIlymi piaskowcami kliwskimi - reprezentujące górną część

profilu; · -

• W rejonIe tym, w stropowej części warstw podrogowcowych, podohnie jak i w innych obszarach Karpat, występuje li'Czm.a fauna mi~zaków,

zgrupowana w soczewkowato wykształconych ,wkładk:achbrązowoszarych,

ilastych piaskowców (fig. 1).

W A.RSI!WY KROŚNIEŃSKIE •

W sYnklinie BoJborwej', pomimo dużej zmi,enności warstw krośnień­

skich wzdłuż rozciągłości; okazało się możliwe wydzielenie kilku lito- logic2Jnych poziomów. !Niektóre z nich, jak na przyk,ład gruboławicowe

piaskowce dolnokrośnieńskie, wykazują nawet dość stałą miąisZO\Ść.

W młodszych osada'ch warstw krośnieńskiCh, w których zmi,enność lito- logiczna na terenie synklinY jest ^więlGza, rozpoziomowanie warstw prze- prowadwno ^IW oparciu o poziomy korelacyjne, charakteryzujące się du-

żym zasięgiem, takie jak łupki jasielskie i dolomity żelaziste 1.

W konsekwencji tego

w

a - poziom gruboławioowych piaskowców; .

b - łu,pki szare ż gruboławi'coWymi piaskowcami i dolomitami żela..;

zistymi w. stropie; " . . . c - serię łupków, leżącą pod łupkami jasielskimi;

d - łupki jasielskie;

e - serię łupkoIWą, leżącą nad- łupk,ami jasielskimi.

Pierwsze dwa pomomy załiczono do ·warstw dolnoikI'<lŚnieńskich,

z uwagi na prreważający tu typ piaskowców charakterystycznych dla tego poziomu i ^obecność dolomitów żelazistych, których występowanie

w dotychczasowej literaturze karpackiej notowane bywa tylkO. z warStw'

1 Il'fII."m1n .,dOlomity ~ .. !przyj~o za w. ^{Nvębsldm (19574).}

I

.J

828

dolnokrośnieńskich i przejściowy<:h. Wyżsże zaś poziomy, w przeciIWień­

stwie do ostatnich poglądów L. KoszarSkiego i K. Zytki (1959), zdaniem autora odpowiadać mogą warstwom środk.owo- i górnokrolŚnieńskim według padzi·ału L. Horwitza {1929~ i autorów opracowujących sąsiednie

obszary synkliny. __

W obrębie synkliny Bobowej małe zróżnicowanie osadów, leżą<:ych

nad warstwami dolnokrośnieńskimi, nie da:je jednak podst,aw do 2ldecy- dO'wanego litologicznego ich x<>zpoziomowania na warstwy śr()o(jkO'wo­

i górnoikrośnieńskie, .co podkreślił już wcześniej A. Śląc2lka -(1959b).

W 'hard2lO monotonnym profilu tych warstw łupki jasielskie stają się,

ze względu na swą pozycję, bardzo ważne jaiko po'ziom kOTelacyjny, tym bardziej że rozprzestrzenienie i'ch znane j·est szerokO' w Karpata<:h środ­

kowych. W obszarze synkliny, w ujęciu autora, rozgraniczają one wyższy

profil warstw krośnieńskich na serię łupkową pod. łupkami jasielskimi i serię łupkową nad łupkami jasielskimi, które litologiczni e tyl'ko nie-

znacznie się różn~ą. .

UWAGI O SIDDYMENTACJI WA!RSTW KROŚNIEŃSKICH

W literaturze karpackiej zagadnienie sedymenta<:ji warstw ikrośnień­

skich w szerszym lub ^węższym zmesie poruszone ^{byłO' IW} pracach M. Ksiąikiewkza (~~56, 1958), Z. ObuchO'wicza ('195'3, 1957), S. Dżułyń­

skiego, A. Ślączki (1958), W. SikO'ry (1959) i inp.y<:h. Jedne z nich rozpa-

trują to zagadnienie szerzej, inne ^dotyczą niewielkich d'bszarów. W niniej- szym rozdziale autor pragnie pr~edstawić O'bserwa'Cje poczynione nad tym zagadnieniem w obszarze synkliny Bobowej, oraz podać ogólne uwagi, jakie nasuwają się przy sz·czegółowym kartograficznym O'pracowywaniu

warstw krośnieńskich. .

Przy O'pracowywaniu warstw 'krośnieńskich ka:żdego obserw.atora ude-

rzają takie charakterystyczne '.zjawi$ka jak:

1 --- duża monoitonność w wyks21tałceniu łupków i piaskowców;

2 - częste powtarzanie się identycznych osadów ^IW profilu;

3 - zmienność osadów w profilu piol!owym i po'ziomym; .

4 - du'Ża wapnistość i zawartość łyszczyków tak w piaSkO'wcach, jak

i w łupka<:h; .

5 - drobna ziarnistość-osad6w i najczęściej dO'bre wysortowanie mate-

riału;

6 - hieroglify, przeważnie pochodzenia mechanicznego;

7 - prawie kompletny brak makrofauny· i niewielka ilość mikrofauny; . 8 - Ibardm silny stopiell zniszczenia skO'rupek faunY.

Wszystkie powyższe cechy warstw krośnieńskich, 'Wskazują na, pewną

ich odrębność i swoistość w stosuniku do starszych utworów flismwych Karpat środkowych. "

W czasie pracy terenowej zwrócono specjalnie uw.agę na kieruniki hierO'glifów prądO'wych i wleczeniowych oraz na zmienność litologiczną

warstw, przejawiającą ,się tak w poprzek, jak i w~dłuż uławicenia. Roz . ...:

mies2lCzenie i wyniki pomiarów kierunków hieroglifów przedstawia map- ka (fig. 2). ^Widać z niej, ^że kierunki hieroglifów prądowy,eh i wleczenio- wych w całym profilu warstw krośnieńskich są ogólnie ·z wrNW na ESE,

Wlal1S'twy krośniieńskie sY:Il'klillly Bobowej 829

o

Fi~ 2. Kierunki hieroglifów prądowych i wleczeniQwych w warstwach krośnień ..

s-ki·ch synkliny Bolbowej

Directi.on:s ofcurrent and drag hieroglyphs in the Krosno. beds of the Bo- 'bowa sync1in-e

,~ - kierunki łUerogllfów prądowych I wleczenlowycb, 2 - przebieg wYchodni serti menUi- towej I po2llomu łU(pków jeslelsklch" 3 - granica na.sunlęcla lPłaBtrozowtny ma.gursklej

~ - dlrectl'ons o.f cUl"rent and drag hleroglyphEl, 2 - <lourse o.f menUlte serles putcrop and o.f the Jasło Sihale horlzon, 3 - bounda:ry Ot! overthl"Ust ot the M&gura nappe

Fig. 3. Diagram kie-runków hieroglifów

prądowych i wleczeniowych w w,ar- stwa-ch krośnieński~h ,synkliny Bo- bowej

Diagram of directi<liIls of -curroen',;

and drag hiero.glyphs in theKoo- sno beds Ofh the Bobowa syncline

330

N O

180-S

a po 'częś-ci 'z W naE. Dobrze obrazujoe to, diagram (fig;, 3). Z~:ze'branego

materiału wynika, ^że rejon źródłowy, dostarcz,ający materiał klastyczny dla sedymentacji warstw krośnieńskich z obszaru synkliny Bo'bow'ej, po-

łożony byt! w ^całym okresie ich tworzenia się gdzieś na zachodzie.

W pracy S. [)żu'łyńskiego i A. Ślączki ((958) zagadnienie kierunków

prądów zo,stało potraktowane regionalnie i przyjęte . przez: nich -kierunki

830 TadeUiSZ Bireakiil

dla terenu syIIlkliny Bobowej niezupełnie pokrywają się z pom.ierzonymi przez autora. Dotyczy to przede wszystkim ni'ższej części profilu warstw

krośnieńskich. Wspomniani .autorzy podkreślają" żepomięd·zy kierun- kami prądów w niższych i wyższych warstwach krośnieńskich istnieje zasadnkza ^różnica. Poczynione ^zaś przez autocra .obserwacje hieroglifów na terenie synikliny nie wydają s~ę potwierdzać tego, pogląd'll:(ifiig.2), lecz,

wska'zują na ten sam kierunek transpocrtu w całym profilu warstw ikroś­

nieńs1kich. Podobnie zresztą przyjmują kierunki hierogl'ifów:(z.·NIW i W) w całym pr.ofilu warstw krośnieńskich Z. Obuch.owicz 1(1957) - W re- jooie Beska kiSanoka - i M. Ksiąilkiewicz (1958) - w .okoIicachKr08na.

W. Sikocr.a :(195'9), opracowując w.arstwy krośnieńskie we wschodniej

części centralnej depresji środkowych Kar.pat, przyjmuje również głów­

ne kierunki prądów z NW w całym profilu warstw krośnieńskich, a tyllko

częściowo z NE i SW. A. Ślączka zaś (1959a) poda'je w rej.onie K.omańczy­

Wisłoki Wielkiej ten sam kierunek hieroglifów ^prądowych nie tylko dla typowych warstw krośnieńskich, ale i dla w.arstw przejści.owych ocraz

piask.owcówcergowskich. .

Kierunek sedymentacji -Warstw krośnieńskich, wyznac:1'lOny za pomocą

hieroglifów ^prądowych i wleczeni.owyeh, potwie:rdzają również zmiany litologiczne warstw 'za·ch.odzące w synklinie B.o·bowej, które wyrażalją się zmniejlSza'niem się ilości .i miąższości przewarstwień piaskowców z za- chodu .na ,wschód. W ^części BE i E synkliny, na o.bszarze Staszkówki i ^Łuż­

nej, seria łupk.owa, która leży nad łupkami jasielskimi, po,siada tylko nieliczne przewarstwienia piask.owców, doch.odzącezaledwi,e do 10°1 .. , pod- czas .gdy w tych samych warstwae:h w części W, na terenie Liopriicy 'Wiel- kiej i Brzap.y, udział piaskoWców d.ochodzi 0030, a nawet 40010'- Podo.bnie

przedstawi:asię te·ż zmie11'riość litol.ogiczna warstw serii łupkowej leżącej

pod łupkami jasielskimi.

'W .obrębie !Warstw dolnokrośnieńskich wzrasta również ilość łupków

w kierunku SE. W pozi.omie tym w tym samym ki'eruniku wzrasta ^także

ilość wlcl:adek tak :zwanych "dolomitów żelazistych". Wszystko to wydaje

się wSkazywać na bardziej spokojne warunki powstawania osadów w ob.,.

szarze SE synkliny ^niż w

N"W.

wisko. powstawania "dolomitów żelazistych" w warstwach krośnieńskich

przyjmuje, ^że ... osady te zostały zło.żone w dość głębokim :i spokojnym morzu" (str. 53).

Spostrzeżenia autor.a ^odnośnIe do lokalizacji kordyliery, dostarczają,cej' materiał klastyczny w czasie sedymentacji warstw krośnieńskich syn- kliny Bobowej, pokrywają -się także z po,glądami M. Książkiewicza (19:5'6).

W pracy :tej wspomniany autor wskazuje na istnienie na półn.ocnym ·za- chodzie .od ,synkliny Bobo,wej Ikilku.mniejszych kordylier, które dostar-

czały materiał k1astyczny ^już w czasie sedymentacji .starszych formacji geologicmych Karpat fliszowych. iNie jest więc wykluczone, że obecność

tych ko.rdylier mi.ała także miejsce w czasie sedymentacji wars:bw kroś­

nieńskich.

Lokalnązmi.enn.ość osadów, tak w profilu pionowym, jak i poziomym, najlepiej o'brazują nam profile litologiczne od!słonięć. warstw krośnień­

skich, które zestawiono z obszaru Turzy w· pozi.omie łup~ów jasielskich (fig. 4). 'W odsłonięcia·ch d.okładnie pomierzono miąższości poszcz;ególnych

831

m .200

180

III II

180

«o

120

iOO

aD

80

IV wktadki

4fJ

BIlOII

~

•. •••.••• • •• ,0'

Fig. 4. Profile litol<lgiczne warstw krośnieńskich w pozycji występowania łupków

jlasielskieh z obszaru Turzy

Lithological profiles .af the !Krosno beds in position of the Jasło shale occurrence from the Turza :area

.'1 - pIaskowce alB/bo uwarstwtonetypu dolnokrośnIeńskIego; 2 - pla&kowce o łu;p'liwo!lcl

płytkowej; 3 - piaskowce Skorupowe; 4 - ~ Ull8to-ma.rg1l.ste, szarozielone; 5 - łupki

jaslel8kle

'l ....;. feeble bedded sa.:ri.datonee ot ,the iLower Krosno type; 2 - sandstonee ot pla.ty fra.cture;

3 - crust-l1ke sandston'es; 4 - grey green cla.yey .marly shales; 5 - Jasło eha.lee

przewarstwień piaskowców i łupków, a lako poziom korelacyjny przyjęto łupki jasielskie.

Ogólna sytuacja geologiczna tego obszaru oraz ułożenia pomierzonych biegów i upadów warstw (fig. 11) /Wskazują, że łU'Pki jasielskie w przed- stawionych profilach i(fig. 4), pomimo swej zmienności pod względem ilości wkiadek i ich miąższości, stanowią w zasadzie ten sam poziom i występują w serii warstw spokojnie zalegających. 'Zespół warstw kroś-

--.- -- -._- -- -- - --:". . .. _:.1 ^!

832 Tadeusz Birecki

nieńskich obserwowany w odilaJnwkach pod i nad łupkami jasielskimi wykazuje natomiast dużą zmienność, i to :przy niewielkich odległościach między po8z;czególnymi odkrywkami. ^Zmienność ta jest tak Z!Ilaezn:a, ^że stwarza ^trudności przy identyfikowaniu poszczególnych przewarstwień

piaskowców w łupkacil. Nasuwa' się więc stąd przypuszczenie, że tak

ławice piaskoWCÓW grubołąwicowych, jak i ^średnio- czy cienkoławico­

wych w 'wyższych po,ziornach warstw 'krośnieńskich nie posiadają więk­

szego rozprzestrzenienia i wykształcone są raczej jako soczewkowate prze- warstwienia o niedu~ym zasięgu.

N S

Fig. 5. Odkrywka serii łupkowej nad łup­

kami jasielskimi - Siedliska Outcrop of the shale series above the Jasło shales - Siedliska

1 - łupki szarozielone; 2 - pla.skowce zbite, c1en:k:oła.wlcowe; 3 - p1askowce o łupliwośc1 płytkow·ej; 4 - zwietrzelina;

5 - usy.p1sko

'1 - grey green &hales; 2 - tb1n-betLded CODliP&ot sa.ndatones; 3 - S4IoIld&tones of pIaty fracture; 4 - weath.ered :m&terl&l;

5 - sl1de rookfl

WY'klinowania się piaskowców w pewnym stopniu mogą powodować przypuszcżalnie rozmycia wywołane prądami dennymi. W wielu bowiem przypadkach ohsel'lWuje się górną po'wierzchnię ławic piaskowców ostro

odgraniczającą się od wyżejległY'ch łupków i nie wykazującą 5to'Pn:io~

we go przejścia. POIIladto ułożenie lamin w przekroju piaskowców, przy

często pojawiających się zgrubieniach ławic, wskazuje, że nie zawsze

powstawały one na droidz'e ,spływu (tabl. l, fig. 1), ale przedstawiają du-

żych rozmiarów hierogl1fy ^prądowe (tab!. l, fig. 2, 31). Wydaje ^się zatem 'bardzo prawdopodobny pogląd, że 'w przypadkach rozmycia-,bra-

kującej górnej części ławic piaskowców dużą rolę odegrały prądy denne.

TegO' rO'dzaju lWy~1inowywanie się ławic piaskowców dobrze jest Widoczne w odkrywce 'z Siedlisk- (fig. 5). Tutaj, podo'bnie jak i w kilku innych

odsłonięciach, można byg:o wprost stwierdzić, że wyklinO'wująca się ławica

na przestrzeni zaledwie 'lO m posiada zarówno od dołu, jak i O'd góry O'stre grani-ce.

Dolna ipOwi erzchni a ^ławicy tworzy nawet ^wyraźny profil, wynikający

z obecności dużych rozmiarów hieroglifów prądO'wych, a których kierunek jest mniej więcej prostopadły dO' ^ściany odkrywki. T.ego rodzaju przy,..

czyna cienienia i wyklin<lwywania ^{się ławic} piaskowców jest raczej, oibok innych, doŚĆ częstym zjawiskiem w warstwaehkrośnieńskich. 'lstnien:'e

dużej facjalnej Zmienności warstw lrrośnieńskich i wynikającej stąd zna- cznej trudności ich rozpoziomow:ania 'było niejednokro,tnie poruszane w lit era'turze , a przede -wszystkim przez K. Guzika i W.Po.żaryskiego

(1949), ,J. WdO'Wiarza (1946) i innych. . Autor art)7ikułu na podstawie analiz makroslmpowych i mikrO'skopo- wych składu osadów waI'!Stw krośnieńskich synkliny Bobowej oraz

- w

eiu o danemi,krofaunistyczne doszedł do. wniosku, że materiil.łdostarcżany

WaNtwy krośn!ieńsI~ie synkliny BoIbowej 833

do basenu sedymentacyjnego pochodził prawdopodohnie ze skał osado- wych starszego fliszu, a po ,części też ze skał metamorl:kzny:ch, które prawdopodobnie najpierw 'ZIOS'tały zeTOdo.wanei złożone j:alko luźny

osad wokół kordylier, a stąd następnie były redeponowane prz,ez prądy

zawiesmorwe i denne (pogląd o. redepozycji osadów flisZlOwy:ch w ogól-

ności wysunął już wcześniej M. KsiąŻ'kiewicz - 1954).

Występolwanie bo,wiem rozdrobnionych łyszczyków, głównie białej

miki, 'w znacznie większych ilościach·· niż to ma miejsce w starszych tformacjach fliszu karpackiego, wydaje się wskazywać na udział skał me- tamoriiocznych. '8. Jaskólski t(1931, 1'939), J. Tokarski 1(1947) i A. Oberc (1947) podkreślają ponadto, że warstwy krośnieńskie w porównaniu ze starszymi utworami fliszu karpa'Ckiego zawierają większą ilość grana- tów i biotytu. Dlatego też, między innymi, trudno jest przyjąć twier-

dzenie"że Iwarstwy krośnieńskie pochodzą ty łko. z erozji starszych skał

osadowych fliszu karpackiego, albowiem w tym' przypadku minerały

te ^.byłyby tP0cLdane podwójnemu wietrzeniu. i transportowi oraz nie wj-

stępow,ały'by w ilościach większych niż w tych skałach. 'WedłU'g S. J as- kólskiego 1(1939:) granaty ^dowodzą " .. .istnienia nie tyle specjalnych ^skał pr,akarpackich, ile głównie płaszcza łu:pków krys:talic2lIlych" (str. 74).

N'ależy ponadto zauważyć, ,że pod mikroskopem stwierdza się w płyt­

kach denkkh piaskowców najczęściej bardzo ^sła'bo, obtocro.ne ziarna kwarcu. !Do rzadkości należą ziarna kwarcu posiadające otoc7Jk:i regene- racyjne. Częste są natomiast tal~ w .łupkach, jak

u

łyszczY'ków; głównie muskowitu, chlorytu, biotytu i innych. Obserwo- w.any biOotyt bywa zazwycz,aj silnie zwietrzały . 'Wszystko to zdaje ^się

również przemawiać za częściowym udziałem skał krystalicznych w ma- teriale wyjśdowym przy sedymenta:cji warstw krośnieńskich .

.Q pOIwstaniu warstw krośni,eńskich w pewnym stopniu ze sikał osa- dowych świadczy natomiast dość liczne ;pojawianie się w piaskowc,ach dobrze obtoczonych fr,agment6w ilasto-marglistych łupków, głównie sza- rych i szarozielonych. Ważnym wskaźnikiem jest ^również stosunkowO'

duża ;ilość gloibO'trunkan, stwierdzona w mikmf,auni,e pochodzącej z łup­

ków krośnieńskich, która nieWątpliwie wskazuje, że powa'żną l"Io.}ę, jako

mateT:iał wyjściowy dla war'stw krośnieńskich SJ71nkliny BOOOw'ej, stano-

wiły osady kredow'e, prawdopodobnie typu serii margli węglorwieckich ..

Biorąc za kryterium cechy strukturalne i tekstur,alne osadów, które

są identyczne w całym pro,filu warstw krośnieńskich, słuszne wydaje się

przYPusZiczenie, ^że utwory ^wyŻlSzych warstw krośnieńskich powstawały

w takich samych warunkach sedymentacyjnych jak i warstwy dolno-

krośnieńskie, ale twOorzy.ły się z odmiennego materiału wyjściowego.

Warstwy dolnokrośnieńskie, wykszta~oone.w postaci gruboławicowych

piaskowców, mogą zatem odpowiadać młodszemu stadium rozwoju krajo- brazu .na otaczających je lądach czy kordylierach, a więc są produktem silnie1szej erozji. Wyższe zaś ogniwa warstw krośnieńskich, o. bardziej pelitycznymcharakterze, mogą natomiast wskazywać.na starszy krajobraz

otaczających je lądów, z którego dostarczany był w większości d.robny

materiał klastyczny.

834 Tadeusz BirecIti

MAKROFAUNĄ. I MIKROFAUNA

W odróżnieniu od. innych rejonów Karpat na terenie synkliny Bobo- wej w profilu warstw krośnieńskich nie zauważa się zle.pieńoow:atych przewarstwień pi.askowców, z !którymi mogłyby się wiązać wystąpienia

makrofauny. W nielicznych tylko przypadkach, w obrębie 'grt:(boławioo­

wych piaskowców dolnokrośnieńskich, zauważono soczewkowate ^wkładki z materiałem grubszym. !Pomimo usilnych poszukiwań nie znalezio'llo w nich jednak makrofauny z wyjątkiem nielicznych, bardzo drobnych, ni€Oznaczalnych szczątków.

Niewielkie ^ilości maikrOtfauny ^{udało się} natomiast ^zebrać z ^wkładek

słabo zwięzłych, drobn,oziarnistych, ilasty'ch piaskowców, występujących

w serii menilitowej. Nagromadz,enie fauny stwierdrono w dwu odsłonię­

ciach: w Bukowcu i OBtrusz,y, w stropowej części warstw podOOogowco- wych I(fig. 11). Wkładki te, o barwie ciemnobrąZIQweji,' posiadają IWY'gląd s~mienia,łego błota. Zawierają one dużą, ilość makrofauny, głównie mię­

czaków. Opracowaniem tej fauny, zebr.anej w niewielkiej ilości przez autora, zajął się prof. dr W. Krach.

Z utworów łupkowych warstw krośnieńskich poibrano 60 próbek do

,badań mikrofaunistycznych. Jedynie w szesnastu stwierdzono mikro-

faunę, która ponadto okazała się źle zachowaną i występującą w niewiel- kich ilościach. Miejsce pobrania tych próbclr zaznaczono na szkicu geolo- gicznym synkliny (fig. 1). Niżej przytoczono spis stwierdzonych form

Według oznaczeń dr E. Łuczkowskiej i dr S. G ero cha.

Próbka nr 2, rzadkie okazy:

Próbka nr lO, liczne:

Globotruncana BlP. indet., Lagena .sp. mełt.

Diatomeae' SiP. indet., Rhabdammina sp.

Próbka nr 15, nieliczne uszkodwne okazy:

Globotruncana arca (e u s h m.), Globotruncana formieata p l u m m e r, ,Globotruncana sp. indet.,

Globigerina cretacea d' O rb., Bulimina inflata S e q u e n z a, VirgulineUa sp.

Próbka nr 18, liczne :i uszk.odzone okazy:

Globotruncana indet., Globigerinn indet.,

Nonion pompiHoides (F i c h t e 1 et M 011), Gyroidina sp.,

Elphidium maceUum? (F ic h t e l et M 011), Ehrenbergina sp.,

Eponides sp.

Próbka' nr 20, rzadkie i uszkodzone okazy:

Globotruncana lapparenti tricarinata Q u e r e a u, Globotruncana SJP. ilndet.,

Globigerina buHoides d' O rb., Valvulineria comp'lanata (?) d' O rb.

Próbka nr 2~, dość diczneotwornf.ce:

Globorotalia scłtwla (B 'r a d y), mioc-rec., Globigerina bulloides

<i'

Globigerina sp.,

V~lvubineria elOmplanata d' O rb., mioc.;

Cibicides ungerianus d' ^O rb." eocen-rec., Cibicides boueanus d' ,011' b., pa(leogen-miocen,

B.ulimina elongata d' O rb., trzec1orzęd-rec.,

B.ulimina affinis d'O rb., torton-rec., lKarreriella siphanella (R e u s s),

Gyroidina so,ldanii (d' O rb.), paloogen-rec., Nonion $.

Próbka nr 29, rzadkie i uszkod.zon.e okazy:

Globotruncana area G u s h m., Giobotruncana sp. i'ndet., B.ulimina sp.,

Dentalina sp.

Próbka nr 33, rzadkie okazy:

Globotruncana s.p. indet.

Próbka nr :N, !Lczne iloo!nIkTeejte rpUrytoiWei.

Poróbkla lIl'1' ~, rzadlkie i U!S:zJk0<tzJ0nie ,okazY:

Globotruneana sp. indet.,

Rhabclammina cylindrica G 1 a es s n e r.

Pr6bka nr 46, liczne ułamki:

Rhabdammina cyWndrica G l a e s s n e r.

Próbka nr 49, liczne uszkodzone okazy:

Próbka nr 53:

Globigerina bu.zzoides d' O rb., Globigerina sp. mdet.,

Nonion .sp.

Globigerina rSIp.

Próbka nr 54, uszIrocloone okazy:

Próbka IIlr53:

Eponides sp., Cibicides sp.

Globigerina sp.

Próbka nr 54, uszkodzone okazy:

Eponides sp., Cibicides sp.

Próbka nr 56, uszkodzone okazy:

Rhabdammina cylindrica G 1 a e s ,sn e t, Trochanninoides sp.,

GYToidina sp.,

Globotruncana a roo C u 's 'D m., Globigerina sp. indet.,

Cibicides sp. i'ndet., Uvigerina sp. indet., Elphidium sp.mdet.

83,5

836 ^{TadelliSz Birecki}

W przytocz.onym zestawieniu wśród wapiennych .otwornic wyrÓ'żnić można allochtoniczne i autochtoD.iczne. Otwornice allochtonirczne (globo- truncany, glo;bigeriny) Zldaniem dr S. Gero,cha mogą nasuwać przypu- szczenie, że pochodzą one z marglistej serii górnej kredy i starszeg.o trze-

ci.orzędu typu jednostki podsląskiej, ,gdyż wykazują najwięcej podo-

bieństw d.o mikrofauny tych serii.

Otw.ornice autochtonicZI!e warstw krośnieńskich synkliny Bobowej, z uwagi na ziły stan zachowania i rżadkość ich występowania .oraz brak

zespołÓ'w i f.orm przewodnich, nie pozwalają na wysunięcie wniosku 00 do wieku skał. Na ich podstawie nie można też wyznaczyć chociażby lokal- nych poziomów korelacyjnyrch. iNajlepiejzachowane ot,wol"nice, ~awie wyłącznie autochtoniczne, znajdują się jedynie w prObce nr 2,6. Niektóre z nich, jak GloboTotalia scittila ('B r a d y), Valvulineria complanata d' O rb., Bulimina affinis d' O r b. zI].ane ^są dopier.o od mioceI].u.

Podobieństw.o mikrofa'Ully warstw polanickich do mikr.ofauny warstw d.olnoworotyskirch (zaliczanych do miocenu - dolna część m.olasow:ej serii PrzedJkarpacia) stwiel"dza ^też L. W. Iwan.owa (195;6), tłumacząc podo-

bieństw.o mikr.ofauny 'k.olejnym naStępstwem basenów.

M. J. Sierowa (1955), rozpatrując mikrofaunę serii kosmaclriej (od- powiednik górnych warstw krOlŚnieńskichi) z rejonu na zachód od Bory-

sławia, wyróżnia r6wnież .otw.ornIce allochtoniczne i autochtoniczne,

stwierozając przy tym, że zespoły otw.ornic występujące na pierwotnym

złożu nie ^pozwalają na .określenie wieku ^skał, ale wy1kazują duże podo-

bieństwa do mi·kr.ofauny d.olnej formacji solonośnej. Wiele form oligo-

ceńsko-mioceńsldch stwierdzają też w warstwach krośnieńskich S. Gucik i J. Morgiel (1'960) "'- z okolicy Leszawy IGórnej oraz F. Hass (19'57) - z .ok.olic Węglówki.

Powyższe dane w dużym stopniu przemawiają za tym, że mikrofauna warstw lq-ośnieńskich posi.'ada wiele cech ,,młodych".

Instytut Naftowy IW Kra.kCl'W'ie

Nadesłano 4n1a 2ll wletnla 1963 r.

PISMIENNICTWO

BIEDAF. (il946) - Stratygrafia .fliszu Karpat polskich na podstawie dużych otwor- nic, Rocz. Pol. Tow. 'Geo1., 16, p. 1..-41.. Kraków.

B'llR:ECKI T. (1964) - Budowa ógeo1ogi;czn.a, ISj'nklm.y Bobowej. Pr. grol. iPAN, iIlX 2'1.

Wars'zawa. .

DroŁ~SKI S., SLĄ~KA A. (il959) - Sedymentacja i w.s.kaźniki kierurikowe transportu w warstwach krośnieńskich. Rocz. Pol. Tow. Geot; 28, nr 3, p. 207-000. Kraków.

GUClK :S., MORGIEL J. (1<960) - MikrofaUJh'!i z'WIaI'!S1NrkToścnień,s;kich w Delszawite Górnej. Kw,art . . geol., ol, ,p. 484-4M-; nr '2. Warszawa.

GUZJrK K., POZARY1SIKI 'W. '(1'91419) - FaM Biecza ~rpaty Srodkowe). BiuI.

lPaństw . .Inst. Geol., 53. ·Warszawa.

837

HOR'WI''DZ L. !Gli912l9) - ~rawozdanie z badań geologicznych wykonanych rw r. 1008 na arlk. Ustrzykl IDolne. ~iedz. Nauk. Państw. Inst. Geol., nr ~,

p. :17~9. w.arszawa. ' . .

HUSS F. (1957) - Stratygrafia jednostki Węglówki na podstawie mIkrofauny, Acta geol. pol., 7, nr l. Warszawa.

HBAHOBA JI. B. {1956) - K xapaxreJ)HcTMKe q,OpaMHHHq,ep nOJI~o:ił cepIDł

H IrnlKHeBOpoTbIIIJ;eHCKOO OBH'I'bI npe,I\Kapnar.t'bJl:. reoJI. C6op. JIbBOB. reoJI.

Oom;., N2 2-3, CTP. 325-328. JlbBOB.

JAlSKÓIBKI s. 01OO1? - Materiały do geologii i petrografii illiszu karpackiego okolic Ryrnanowa. Spraw. Państw. Inst. Geol., 6, nr 4, p. 697-765.

Warszawa.

J.A1SKÓIBKI J. (10019) - Wstęp do charakterystyki petrograficznej niektórych \Serii l"orpnych Karpat f.lislJOwych. Biul. Państw. Inst. Geol., 23. _Warszawa.

JUCHA S., (KOm...ARJaZYK J . . QlI959) ~ Próba ustalenia nowych poziomów korela- cyjnych rw warstwach krośnieńskich Karpat Polskich. Acta geoL pol., 9, p. 5i5---tlilil, nr 11. Warszarwa.

JUCHA ~., ~OTLA.RICZY;K J. (UlIIJ1) - Seria menilitowo-krośnieńska w Karpatach ,srodlrowyC'h, \Prace ,geol. PAN, 4. Warszawa.

KOSZARSIKI L., ŻYTKO iK. ~1959) - Uwagi o rozWoju i pozycji stratygraficznej

łupków jasielskich w serii menilitowo--krośnieńg.kiej Karpat środkowych.

:Kwart. geo!., 3, ;P. 991&-\101'5, nr 4. Warszawa.

K:SIĄŻKIEWICZ iM. ,~1001,) - ObjalŚllienia arkUlSza Wadowice. Ogólna JD..a4>a goolo- giczm.a Pooski, z. 5, 'Państw. Inst. Geol. Warszawa.

KSIĄZKIEWlCZ IM. (19514!) - Uw:arstwienie tfrakcjonalne i la,minowe we fliszu karpackim, Rocz. P'ol. Tow. Geol., 22, nr 4, p. 3919-438. Kraków.

KSIĄŻKIEWICZ IM. (11006) - Geoł.ogy ,of the northern Carpathians. Geol. Rundsch., 45, nr 2, p. 369t-4J111. Stuttgart.

KSIĄżKrE'Wl'CZ M. '011900) - Sediiffiantation in the Carpatbian Flyscih sea Geol.

iRundsch., 47, nr l, p. 41&-422. Stuttgart.

NARĘBSKI W. ,(19517a) - O diagenetycznych dolomitach żelazistych w Karpatach If'liszowych. Rx>cz. !Pol. T~w. Geol., 26, nr l, p. 29-43. 'Kraków.

NARĘBSKI W. (lBl67b) - Mineralogia i geochemiczne warU'Il.ki genezy bJW. ·syde- rytów f1'iszu karpackiego. Arch. Mineral.; 21, nr 2. !Warszawa.

OBERC A. (19417) - Stratygrafia warstw krośnieńskich na podstawie ciężkich mine-

rałów, Spraw. PAU, 48, nr 6. Kraków.

OBUCHOWICZ Z. Q11957) - WlStępne badania nad roz;poziomowanie.m warstw kroś­

nieńskich (,oligocen) centralnej depresji karpackiej. Bi.ul. Inst. Geol., 116, p. 1-1212. Warszawa.

CEPOBA M. H. (1955) - CTpaTm'paq,MH H q,aYHa q,OPaMmmq,ep MHOqeHOBbIX OT- JI01KeHH:ił npe,I\KapnaTbH. rocreoJITe<XH3,n:aT. MoOKBa.

SIKORA W. (1900) - Uwaogio·stratygrafii i paleogeografii 'warstw krośnieńskich

na iPrzEXtx>lu Otrytu między 'Szewczenkiem a ,polaną. Kwart.geol., 3, p. 569--{i6il, nr 3. Warszawa.

śLĄCZKA A. (1959a) - StraWgrafia fałdów dukielskich okolic Ko.mańczy - Wis-

łoka Wielkiego. -Kwart. geol., 3, ,p. 583---600, nr 3. Warszawa.

SLĄCZK,A A. (l~91b) . - Nowe dane o rozwoju warstw krośnieńskich w synklinie l3oboWlej (lraz na ;POłudnie ,od Tarnawy - Wielopola, Kwart. geol., 3,

p. ^605-61'9,

nr

838 Tadeusz Birecldl

SWIDZIŃrSKII H. (I9fiG)- Łuska Stróż koło Gryibowa (Karpaty środloowe), Blul.

Państw. Inst. Geo!., nr 59. Warszawa.

TOKARSKI J. ~194/7) - Cię'i;kie minerały jako WlSkaźniiki stratygra·ficzne serii fli- o szowych, Nafta, 3, p. 2/U'-:!!64, nr 9. Katowice.

WDOWIARZ J. ~119146) - Tektoniczne jednostki centralnej depresj,i Karpat środloo­

wy.ch i ich ro,pronOlŚność. Nafta. 2, !p. 8&-00, nr 9. Katowice.

Ta~ey:rn BHPED;KH

3AME1łABHR O CE~EHTAn;HH KPOCHEHCKHX CJIOEB

H PACDPOCTPABEHHH MHKPOcIJAYHLI B PARoHE CHHKJIHBAJIH BOBOBOR

Pe3IOMe

B JlKTOJIOl'H'leCKOM OTHOWeHHH o6pa30BaHKH paHoHa CKHKJIKRaJIK B06OBOH npe~­

CTaBJlem.I Ha KPbi.m.mc nO~eHHJUfTOBbIMJf 90qeHOBbJMK OTJlOJKeHHHMK K MeHK.1IJł.'l'D­

BOH CBKTOH, B ~eHTPaJlbHOH 'łaCTJf - KpOCHeuCKKMK CJIOHMJf. nO~eHwmTOBble 30qeHoBbIe OTJlO2KeHHH pa3BKTbI B B~e necTPbIX H cepo-3eJleHbIX CJlaHqes, nepe- CJlaKBalOIqJfXCH KpynHOCJlOJfCTbIMM qea:2KKOBKqKinn{ neć'iaHKKaMK, H rJl06KI'epKHO- Bbrx .MepreneH, 3aJleraIO~X B KpooJle.

MeHHJlJfTOBaH CBJfTa npe~CTaBJleHa no~rOBHKOBbIMU CJlOHMJf, porO'BJf!KaMK, pO- roBJfKOBhlMH MepreJlHMJf H MeHKJtKToBbIMK CJIaHqaMM c KJlJfBCKKMH necqaHKKaMH JlKH3e!BK,lĘHotl: <pOPMbI.

B BepTKKaJlbHOM npo<pJfne KpocHeHCKJfe CJlOJf MOOKHO no~pa3AeJlJfTb Ha CJIeAyIO-

~e JlKTOJlOrK'łecKJfe rOpJf30HTbI(Ha'łKHaH CHH3Y):

a - ;ropH30ąT KpynHOCJlOJfCTbrx neC'łaHKKOB;

6 - cepbIe CJIaHqbI c KPynaOCJlOJfCTbIMJ{ nec'ł8HKK8Ml{ H 2KeJle3KCTbIMK AOJlo- MHT8.MK B KPOBJloe;

B

0 -

r - HCeJlbCKJfe CJlaHqbI;

A - CJlaHqeBaH CBJfTa, 3aJleraIOIqaH Han JiCeJlbCKKMH CJlaHqaMM.

ABTOPOM npKHKMaeTCH CTpaTJfrpa<pJfH pa3pa60TaHHaJl: B nepHOA 1949-1959 rr., Ha OCHO!BaHJfH KOTOpOtl: MeHHJlHTOBaH CBHTa Jf nOAOWBeHHaH 'łaCTb KpynHOCJlOJfCTbIX KPOCHeHCKJfX nec'łaHJfKOB OTHOCHTCH K BepxHeMy 90qeuy, a BbICWKe 3BeHbH KpoC- HeHCKKXo CJloeB - K OJIKI'oqeuy.

C qeJIbIO OCBeIqeHHH HanpaBJleHHH Te'łeHHH B 6acceHHe, B KOTOPQM OTJlaraJIKCb KpócH'elHCKJfe CJlOK, npoJf3BeAeao OKOJlO 100 3aMepoB HanpaBJ1eHKH 3H8IKOB Te'lemm H BOJIO'łeHHH (<PKI'. 2). H3 COnOCTaBJIeHKH AaHHbIX 3aMepoB CJleny-eT, ąTO H.anpaBJle- HKe TeąeHHt!: npoHCXÓAHJIO, B OC'HOBROM, c cesepo-3~a OH, 'łaCTJf'łHO, 3~a Ha IOrO-BOCTOK H BOCTOK BO BCeM npO<pKJle KpOCHeHCKKX CJIOOB. Ha HaDpaBJleHHe re- 'łeHKH K npKBHOC KJlaCTK'łecKOrO MaTepKaJIa c ceBepo-3an~a H 3anaAa yKa3bIBaIOT TaK2Ke JlKTOJIorWIeCKKe K3MeaeHHH CJloes, HaBJlIOnaIOIqKecH BAOJIb CJIOKCTOCTJf, TaK KaK Ha BceM npOTH2KeHKK npocpHJtH KpOCHeHCKHX CJloes OTMe.qaeTCH 60JlbWee y'łac_^o THE! neC'łaHHKOB B 3an~HOH H cesepo-3ana~HOH, 'łeM IOro-BOCTO'łHOH H BOCTO'łHOH^o 'łaCTmc CKHKJlKHaJlK.

streszczenie 839

3aTparHBaH BonpoC 06JIaCTH IIHTaHHSI, ,lI;OCTaBJIHlOm;eil: KJIaCTH'qecKHil: MaTepHaJI B 6acceIDI, B KOTOpoM OTJIaraJIHCb Iq>OC'HeHCKHe CJIOH, a-BTOp, Ha OCHOBaHHH JIH'l'epa- TYPHhIX ,v;aHHbIX H MHOrOqHCJIeHHbIX Ha6BJIIO,lI;eHHit, IIPHXO,ll;H1'. K BbIBO,!l;Y, qTO STY 06JIaCTb 4>OPMHPOBaJIH MeTaMop4>H'IeoKHe H oca,v;O'iHhle (,v;peBHe4>JIHIIIeBbIe K ,7J;p.) nopo,Zl;bL B nOJIb3y yqaCT;Jm MeTaMopq,H'IecKHX nopo,ll; YK33bIBaeT KaK 6y,lI;TO 6oJIb- mee KOJl'HqecTBO CJIIO,ZI;bI (6eJIa1{ CJIIO,!I;a, 6HOTH1') K rpaaa'l'OB B KPOCHeHCKHX CJIOHX,

qe~ B ,IJ;peBHHX OTJIOlKeHHHX KapnaTCKoro 4>JIHma. 0 yqaCTHK lKe OC3,D;O'iHhIX no- PO,ll; CBH,!I;eTeJIbCTBYIOT raJIbKa rJJKHHC'l'bIX cepo-3eJIeHbIX CJI~es, pe,ZI;KaH l'aJIbKa H3BecTHSIK'OB, pacnpoCTpaHeHHaH B TOJIID;aX necqaHHKOB H 6oJIbmoe KOJIH'Iec'l'BO 4>0- PaMHHH4>ep Globotruncana, BCTpe'iaIOIIJ;HXCH B CJIa~eBaTbIX 66pa30BaHHHX. Mmrpo-

4>ayaa KpocHeBCKJfX CJIa~es O'ieHb CKY,lI;Ha. J:13 'lHCJIa 60 H3yqeBHbIX 06pa3~OB 'l'OJIbKO B 16 6bIJIH Hati,!l;eBbI 4>OpaMHHHcPePbI (<<PHX'. 1), IIPeHMYID;ecTBeHHo oqeHb pa3pymeHHhIe; ORK KaK aJI.ll'OXTOHHoro, 'l'aK H aBToxTOHHorO THnOB. nOcJI~e 06JIa-

;P;aIOT MHOI'HMH "Mom,v;bIMH" qepTaMH, O,ll;HaKO He no3BOJIHlOT c,lI;eJIaTb BbIBO,!l;OB OTHO- CKTeJIbHO BospaCTa nopo,ll;.

Tadeusz BI~I

REMARKS ON SEDIMENTATION OF THE KROSNO BEDS AND ON MICROFAUNA IN THE AREA OF THE BOBOWA SYNCLINE

Summary

-'The .liIthiology -of the Bobowia ~l:iJne lis 'oopresEmi1:ed ra<t t>he !liiJmIbs' iby d~

of sub-menilite Eooene and by menilite ,series, the middle part being occupied 'by the Krosno heels. The sub-.menilite Eoce!ne is developed as variegated grey ,green shales intercalated by thick ... bedded Ci~zkowice sandstones and globigerina marls at the top.

The menilite series is built up of sub-hornstone beds, hornstones and horn--- stone marls, as well as of mE!lIlilite shales with lens-Uke developed Kliwa san-dstones.

The Krosruo beIde may be -subdiovided,iln the veriica·l section, mto the lli;ho- logical horizons, to begin from the bottom, as follows:

a) horizon of thick ... bedded -sands-tones,

'b) grey shales with thick-bedded sandstones and ferruginous oolomites at the top,

c) -shale series Ui!lder the Jaslo shales, d) Jaslo shales,

e) !Shale serie,s above the Jas}o shales.

When .study.i!ng, the :siJ:'laJtj,graph:y from 1949-1959 'Was applied, !thu!s !the meniiliilte series and the 'bottom part of thick-bedded Krosno sandstones were a,ssigned to the Upper Eocene, and the upper members of the Krosno bedS to the Olig·ocene, To trace the trends of currents in the .sedimentary .hasiln of the Kroono beds ..

about 100 measurements of the directions ·ofcurrent and drag hieroglyphs have been made (Fig. 2). It results of their comparison that the direction of currents within whole section of the -Krosno bed~ was mainly from northeast, partly also

840 TadeUlSz Birecki

from west t.owards southeast and east. This direction of currents and inflow .of da.sti:c .roarberliJall from norrt;hrwesll; land !West are :aJ.SIO ,prov.ed bY :the i1iIt~oalchJa,nges

of beds, .occurring al.ong the bedding, this fact being observed in the western and northwestern portion of the syncline, where the whole profile of the Krosno beds conta:ilIlJ9 more sallldsOOneS', tthoo ,that!; in :the oouf;heatSl:emt iClIlld eas1lern pta1"1s.

Discussing the problem .of a source suply~ng the clastic material into the sedimentary basi+l of the Kmsno beds, the author came t.o a conclusion based on the literature data and on his own observations that the source was comp.osed of metam.orphic and sedimentary rocks (.older Fly8ch rocks and others). The .occurrence of metamorphic rocks in tMs a.rea may be proved by micas (white mica, biotite) and garnets found in greater quantities in the Kw·sno ·beds, than in the .older deposits of the Carpathim flysch. The presence of sedimentary rocks is also confirmed by pebbles .of grey green clay Bhalesa-nd scarce limestone pebbles sticking in SOilldstone banks, as weUas by a great am.ount of Globo- trunc'ana.e·reported from the shale formations. Micr.ofaun·a of the iKrosn.o shales is very poor. Among 60 samples examined only 16 .of them contain ·f.oraminifers (Fig. 1),' both of allochthon.ous andautochthanollS typeB, usually strongly destroyed.

These latter show a grea.t deal .of "young"' features, Ille'vertheless they do n.ot all.ow to draw conclusions ,about the age of these ro·cks.

TA'BLICA I

Fig. 1. Piask.owiec zbity, cienkolawioowy, 0 typowej splyw.owej- strukturze. -

'seri.a lupKo<wa nad rulPlmtDl'i jasielskiJm.f - ~7JilS7.OW'a; Wlie1kioSc, lnat!;umln!a

Thin-bedded compact sandstone of typical flow' texture. Shale series above the J:aJSloSihailes from SEldzi^ls'7JO'Wa, 'l1Jart;ul'la[ size

Fig. 2. Hieroglify prlldowe na grubolawicowYch piask.owcach - warstwY dolno- kroSnieiioskie - PlalWlIlla

Current hieroglyphs on the thick-bedded s'andstones. Lower Kr.osno beds from Ptawna

Fig. 3. Hieroglify prlldowe na cienkolawicowych, zbitych' piaskoweach - seria IlltPkOWia nad h1pkamijasie'lrsIman:i - Tur7Ja .

Current hieroglyphs on thin-bedded c.ompact sandstones. Shale sedes .above 100 Jaslo shales Turza.

Kwart. geol.. 'Ilr 4. 1004 r. _TAlBLIOAI

Fig. 1

Fig. "2

Fig. 3

Tadeusz BIiRJElCIK.I - U'WagL 0 sedymen1;acji warstw krosniefu;'kich d. wY'St~,J)ow-a;niu mLkrofa.uny w obsza,rze synkliny BQbo'WeJ