Ucieczka na Wschód - Rywka Sztokfisz - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

RYWKA SZTOKFISZ

ur. Lublin

Miejsce i czas wydarzeń ZSRR, II wojna światowa

Słowa kluczowe projekt W poszukiwaniu Lubliniaków, projekt W

poszukiwaniu Lubliniaków. Izrael 2006, II wojna światowa, ucieczka na Wschód

Ucieczka na Wschód

To jest życie, to życie. To jest nie do opowiadania. Ciężko jest pojąć to, co się przeżywało. Przed wojną Dawid rozstał się ze mną i on oddzielnie uciekł. A ja zostałam w Lublinie. A później Lublin był zajęty przez Niemców i ja byłam tamu Niemców, ale powiedziałam, że mieszkam w [zachodniej Ukrainie], to przeszłam przez [granicę]. Przecież dużo było bieżeńców, uchodźców się spotykało. [Ja wiedziałam, że Dawid jest w Kowlu] i tam żeśmy się spotkali. A syn się urodził w Kijowie. Na furmance myśmy tam przyjechali. Przyjechali na furmance, dali nam przejść granicę. Tak. Dali nam przejść granicę i gdzieś poszliśmy do dobrych ludzi, co nas przyjęli. Tak. I… [myśmy nie poszli do kopalni węgla]. On [poszedł pracować]

do drukarni. Drukarnia była wielka, duża. Posłali go tam pracować, a ja do szwejnej fabryki, to jest fabryka, gdzie się szyje. I tak myśmy się… To jest tyle do opowiadania.

Data i miejsce nagrania 2006-11-19, Ramat Gan

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Transkrypcja Jarosław Grzyb

Redakcja Maria Radek