mflssMm r n s m ® |
??■ ■
J F f f r '
■ Jif' ■ X • •'"'
”f'"'
i @ f c
^ u n i . :» i ^ i a
.. . -
m m m
. . . .
Lecznica bracka przeciw gruźlicza w W odzisław iu.
SPRAWOZDANIE
W T A R N O W S K IC H G Ó R A C H Z A R O K
1 9 2 7 .
ODBITO W DRUKARNI SPÓŁKI BRACKIEJ W TARN. GÓRACH.
Sprawozdanie
Spółki B rackiej w T a rn o w sk ic fi G ó r a c k za ro k 1927,
S p ra w o z d a n ie Spółki Brackiej za rok 1927 z a ch o w u je na ogół fo rm ę i układ sp ra w o z d ań z lat ubiegłych z tern jed n ak że, że jest w zb o g aco n e o sp ecjaln y dział w y k re so w y , poza w y k re sam i w tek śc ie. D ział te n o b razuje w 8 ry cin a ch najw ażniejsze d a n e p o ró w n a w c z e co do p en sy j, składek i zaro b k ó w w dw ó ch in n y ch in sty tu c ja c h u b e z p ie c ze n ia górniczego na G ó rn y m Śląsku - - B ractw o P szczyńskie i B ractw o G liw ickie p rze c iw sta w ia dalej k ształto w an ie się p e n sy j b rac k ich kształtow aniu się w skaźnika drożyźnianego, zarobków , składek i .cen w ęgla, w końcu daje graficzny pogląd n a ru c h członków K asy P ensyjnej, p en sjo n istó w b rack ich i kapitału re z e rw o w e g o K asy P e n sy jn e j i to od roku 1908 po cząw szy .
S p raw o zd an ie sa n ita rn e , k tó re w edług zap o w ied zi w sp raw o zd an iu za rok 1926 w yjść m iało razem z niniejszą p rac ą , nie je s t jeszcze w y k o ń c z o n e , w o b e c czego w y d a n e zo stan ie osobno.
T arn o w sk ie G ó ry , w grudniu 1928 r.
Zarząd Administracja Spoiki Brackiej
( —} C iszew ski ( —) D r. P o tyka p rze w o d n ic z ąc y . d y re k to r.
X t o g s i h
w K atowicach,
Bibljofe^a
- 2 -
i r e s c .
A . Tekst.
Słowo w s tę p n e . • . • ■ • ■ ■ . . .
ł. O rganizacja i A d m in istracja Spółki Brackiej . . . . . . .
II. Stan rokow ań z' R ząd em N iem ieckim w sp ra w ie przelan ia re z e rw i podziału m a jątku daw niejszego O . S. K. V- oraz u sto su n k o w an ia do b ra c tw niem ieckich III. Składki i ś w ia d c z e n ia ...
IV. L eczn ictw a
V. Z akłady brack ie i ich załogi . . . .
VI. U b e z p ie c z e n ie na w y p a d e k c h o ro b y (K asa C h o ry c h ) VII. U b e z p ie c z e n ie p e n s y jn e CKasa P e n sy jn a )
VIII. S p raw o zd an ie k a so w e K asy C h o ry c h
IX. ,, ,, K asy P ensyjnej
X. P rzegląd m ajątku K asy C h o ry c h i K asy P en syjnej za rok 19Z7
stro n a 3
B. Tabele.
I. M ajątek daw niejszego O . S. K. V. Cptzed p o d z ia łem )
Ii. U p raw nieni i n ie u p ra w n ie n i' członkow ie ak ty w n i K asy Pensyjnej III. U p ra w n io n e i n ie u p ra w n io n e członkinie a k ty w n e K asy P en syjnej IV. Inw alidzi
V. Inw alidki
VI. Inw alidzi i inw alidki m niejszego p raw a VII. W d o w y
VIII. W d o w y m niejszego p raw a IX. P ółsieroty
X, P e łn o sie ro ty C . W y k re sy .
12 13 16 30 33 42 51 57 62
Rye. 1 P en sje w S półce Brackiej, B ra c tw ie P szczy ń sk iem i B ra c tw ie G liw ickiem R yc. 2 W sk aźn ik drożyźniany, zarobki, składki b rac k ie i św iadczenia K asy P en sy jn ej Ryc. 3 Składki p e n sy jn e w Spółce Brackiej, B ra c tw ie P szczy ń sk iem i B ra c tw ie G liw ickiem Ryc. 4 S to sunek składek b rack ich do zaro b k u rę b a c z a
R yc. 5 O b c ią że n ie p rze m y słu w ę g lo w e g o składkam i brack iem i Ryc. 6 R uch członków i u b e z p ie c z o n y c h w Kasie Pensyjnej Ryc. 7 R uch p e n sjo n istó w K asy Pensyjnej
Ryc. 8 R uch kapitału rez e rw o w e g o .
Słowo w stępne.
Rok. 1927 ro zpoczął się dla Spółki Brackiej d o sy ć niepom yślnie. S tosunkow o d o b ra koniunktura w Śląskiem g ó rn ictw ie w ęg lo w em , w y tw o rz o n a w drugiej p o ło w ie roku 1926 p rz e z strejk angielski, uległa z k o ń cem teg o roku, po zlikw idow aniu strejku, zn ó w pogorszeniu. P rodukcja w ęgla, osiągnąw szy w m iesiącach letn ich i jesie n n y ch roku 1926 c y fry m aksym alne, zaczęła sp a d ać i zbliżać się do p o ziom u p rz e d stre jk o w e g o . Z zm niejszeniem produkcji ulegały załogi zakładów brackich p o n o w n y m zn aczn y m redukcjom , w n a s tę p s tw ie czego zm niejszała się ilość c z y n n y ch członków obu kas brackich.
Z drugiej s tro n y w zrastała liczba in w alidów i w d ó w brackich, w zrastała p o z a te m drożyzna, która w końcu c z e rw c a 1927 r. z w skaźnikiem d rożyźnianym 205,29 zł osięgła swój p u n k t kulm inacyjny.
W o b e c takiego sta n u rz e c z y należało św iadczenia obu kas b rack ich p o d w y ż sz y ć , co nie mogło n a stąp ić b e z o d p o w ied n ieg o p o d w y ż sz e n ia składek. JVhmo to nie udało się, conajm niej w Kasie Pensyjnej, w ięk szy ro zc h ó d w y ró w n a ć p o w ięk szo n y m d o ch o d e m i b u d ż e t K asy P ensyjnej zam knął się z znacznym , bo w y n o sz ą c y m 1 390 771,27 zł, d e fic y te m , p o d c z as g d y zam knięcie roku 1927 w Kasie C h o ry c h w y kazało n a d w y ż k ę w w ysokości 486136,94 zł, tak że w całości rok 1927 zam knął się d e fic y te m w w y sokości 904 634,33 zł.
R uch członków K asy C h o ry c h i Kasy Pensyjnej z jed n ej stro n y , pen sjo n istó w z drugiej stro n y p rz e d s ta w ia się w n a stę p u ją c y c h liczbach z po czątk u i k o ńca roku s p ra w o z d a w c z e g o :
członków członków inwalidów wdów sierot
Kasy Kasy
Chorych Pensyjnej
1 I 1927 r. . . . 99 365 86 464 18 825 15 410 15 252
1 XII 1927 r. . . 90 399 79 271 20 003 15830 14 380
P rzeg ląd m ajątku należącego do niepodzielonej m asy m ajątkow ej daw niejszego O b e rsc h le sisc h e r K n a p p sc h a ftsv e re in a znajdującego się w zarząd zen iu p rz e z Spółkę B rack ą jest u w idoczniony w ta beli I. Ł ączna w a rto ść teg o m ajątku obliczona w fran k ach zło ty ch w ynosiła p o d koniec roku 1927
15 707 474,44.
L iczba osób u p raw n io n y c h do leczen ia na koszt Spółki Brackiej w ynosiła w e d łu g liczenia w dniu p rzeło m o w y m I-g o m aja 1927 r. 337 180.
JVlimo n iep o m y śln eg o położenia finansow ego Spółki Brackiej, zm uszającego Z arząd i A dm ini- .strację do jaknajdalej posuniętej o szczędności, nie zan ied b an o w niczem obow iązku konserw acji m ajątku
n ieru c h o m e g o i ruchom ego.
P ra w ie w e w szystkich lecznicach w ykonano o b sz ern iejsze p ra c e m alarskie. B udynki lecznicy w S iem ianow icach p o d d a n o po o s ta te c z n e m ro zstrzy g n ięciu na korzy ść Spółki Brackiej p ro c e su gór
niczego g ru n to w n e m u rem o n to w i. P rz e sta rz a łe u rz ą d z e n ie tele fo n ic zn e te jż e lecznicy zastąpiono zu p ełn ie n o w o c z e sn e m u rzą d z e n ie m . W lecznicy katow ickiej n a d b u d o w a n o III p ię tro oraz hall i taras jako IV p iętro . R ó w n o c ze śn ie zainstalow ano tu jed n o lite o g rze w an ie ciepłą w odą, n o w o c z e sn e u rz ą d z e n ie św ie tln e oraz dźw ig osobow y. W lec z n ic y w O rz e sz u n a d b u d o w a n o jed n o p iętro n a d b u d y n k iem g o sp o d a rc z y m , w e W o d zisław iu ro z b u d o w a n o .k o tło w n ię, w in n y ch leczn icach p rz e b u d o w a n o w zg lęd n ie n a p raw io n o o g rze w an ie c e n tra ln e i in n e u rząd zen ia (w o d o ciąg o w e, sa n ita rn e i t. p.}. In stru m e n tariu m chiru rg iczn e sk o m p leto w an o i sp ro w a d zo n o w m iarę k r e d y tó w drogie ale p ie rw sz o rz ę d n e in stru m e n ty z e stali n ierd zew iejącej, zastę p u ją c sta re z u ż y te p rz y rz ą d y lecznicze najlepszem i ap aratam i n o w o czesnej tech n ik i lekarskiej.
D la p rz e w o z u c h o ry c h zakupiono do d w ó c h już istn iejący ch sanitarek jed n ą dalszą ty p u ,,R e n a u lt“ .
L O rg a n iz a c ja i A d m in istra c ja Spółki Brackiej.
1. W aln e Zebranie,
k tó re odbyło się 15 stycznia 1927 r., zm ieniło s ta tu t z dnia 28 lutego 1925 r. w różnych p u n ktach.
Z m iany te zestaw iono w II dodatku.
P o z a te m dokonano na W a ln e m Z eb ran iu uzup ełn iający ch w y b o ró w do Z arządu.
2. Z arząd.
W skład Z arządu w chodzili w roku 1927 n a stę p u ją c y członkow ie:
r e p r e z e n
tu ją c y A. C zło n k o w ie zw yczajni: B. P ierw si z a stę p c y : C . D ru d z y z a stę p c y :
a) R ząd in ży n ier 'W łodzim ierz H ana=
siew icz, naczelnik O kręgo=
w eg o U rz ę d u G órniczego w T arnow skich G ó ra c h
b ) p osia
d a c zy za
kładów
1. g e n e ra ln y d y re k to r A le k s a n d e r C iszew ski, W ełn o w ie c , p rzew o d n iczący ,
2. d y re k to r D r. Juljan Zagó=
row ski. Król. H u ta , p ierw sz y z a stę p c a p rzew o d n icząceg o , 3. sta rszy d y re k to r górniczy
F r y d e ry k fän g st, Z ałęże, drugi z a stę p c a p rz e w o d n i
czącego,
4. n a d d y re k to r k o p alń R o b ert Sznapka, Siem ianow ice, 5. n a d d y re k to r k o p alń B runon
Buzek, Św iętochłow ice,
d y re k to r A n to n i K am ieński, S trzybnica,
d y re k to r górn iczy B ronislaw P ietrzykow ski, Ruda, dyr. górniczy Jerzy Jüngels,
C h e b z ie,
d y re k to r górn iczy M a u ry c y E d elm an n , K atow ice, dyr. górniczy D r. Jan Plocb,
K atow ice,
d y re k to r górniczy T a d e u sz S tadnikiew icz, K atow ice- D ą b ,
d y re k to r górniczy S tanisław K ontkiew icz, T arn. G ó ry , d y re k to r górniczy A d o lf
M ikscb, Łagiewniki,
d y re k to r górniczy Józef U r^
banow icz, C zerw ionka, d y re k to r górn iczy D r. Józef
G o ro l, C h e b z ie, c} człon
ków
1. sta rsz y b ra c k i K a ro l Szym ik, N ie d o b c zy c e ,
2. sta rszy b ra c k i Józef Mular=- czyk, K am ień,
3. sta rszy b ra c k i Jan P oloczek, Z ałęska H ałda,
4. sta rszy b rac k i K a ro l W ilk, B ielszow ice,
5. sta rszy b ra c k i S tanisław M usialski, K ochłow ice.
sta rszy b rac k i F ra n c is z e k M o ty k a, kopalnia Szarloty, sta rszy b rac k i L eopold D zia^
dek, Łagiewniki,
sta rsz y b rac k i F ra n c is z e k O rzeł, M ała D ąb ró w k a, sta rszy bracki, T e o d o r Sto=
larczyk, Ligota P szczyńska, sta rszy b ra c k i P io tr A c h te lik ,
Bogucice.
sta rszy b rac k i Jan U rb a n e k , Pszów ,
sta rszy b rac k i P aw eł Ligoń, K rólew ska H u ta ,
sta rszy b ra c k i F ra n c isz e k W ożniczka, O rzeg ó w , sta rszy b ra c k i P io tr M ajow=
ski, K rólew ska H u ta , sta rszy b ra c k i F ra n c is z e k
N aw rat, C h orzów .
Z po w y żej w y m ien io n y c h członków Z arządu Spółki Brackiej w y stąpili w roku sp ra w o zd a w cz y m : I. P ierw si z a s tę p c y :
a} d y re k to r A n to n i K am ieński, S trzybnica, w sk u te k u stą p ie n ia z stanow iska służbow ego, b ) sta rsz y b racki F ran ciszek O rzeł, M ała D ą b ró w k a , w sk u te k w y stą p ie n ia z zatrudnienia,
uzasadniającego jego w y b ieraln o ść.
II. D ru d z y z a s tę p c y :
S tarszy bracki N a w ra t w sk u te k u p ły w u c z aso k resu w y b o rczeg o .
Z a rzą d w roku 1927 o d b y ł 11 posied zeń . Kom isje p e rso n a ln a i g o sp o d arcza z e b ra ły się U r a z y . N a p o sie d z e n ia c h załatw iono sp ra w y ustalen ia św ia d cz e ń i składek, zarządzania m ajątkiem , u reg u lo w an ia opieki lekarskiej, u stalen ia o b w o d ó w członkow skich, sp ra w y w y b o ró w sta rszy c h brackich, k w e stje p e rso n a ln e.
3. G fów na A dm inistracja w Tarnowsfeicfi G ó rach .
Z atru d n ien i byli w A dm inistracji G łów nej w dniu 31 grudnia 1927 r.:
A. P erso n el biurow y. B. Inny personel.
O ddział
>N CtS
"d j G
CöÖ
’dG ^ U ! g5-1
D y r e k c j a ... ....
O d d z ia ł K a sy C h o r y c h
„ „ P e iis y jn e j ,, p r z y ję c ia . . .
„ p o m o c y p o ł o g o w e
„ k o n tr o li s k ła d e k
„ r a c h u n k o w y . ,, p e r s o n a ln y . . K a s a ...
B iu r o r e w iz y j n e . . . . O d d z ia ł b u d o w la n y . .
g o s p o d a r c z y G łó w n a k a n c e la r ja i e k s p e
d y c ją ...
R e g i s t r a t u r y ...
W a r s z ta ty p p ...
.w d n iu 31 XII 1926 r. ii 3i n ii ii 6
5 13 3
1
8' 5 7, 2
3 4 1 9
13 6 38 II 1]-IU|46 t|1 5 |9 8 l40| 141270
I . 271
14 4 3
14 61 1 4| 3 2| 2
O gółem w roku 1926 352
„ „ 1927 329
59 59
W roku sp ra w o zd a w cz y m w y stąp ił ze' służby brackiej na w ła sn e ż y c ze n ie se k re ta rz Zielonka.
E m e ry to w a n a została u rzęd n iczk a Foicików na. Zw olniono z e służby brackiej kierow nika biura W olnego.
Po w y stąp ien iu d y rek to ra C zapli z e słu żb y brackiej u stan o w ił Z arząd d y re k to re m Spółki Brackiej D r. Potykę, byłego s ta ro s tę p o w iatu św ięto cliło wieki ego, p rzy ję te g o 15 w rześn ia 1927 r.
w c h a ra k te rz e w ic e d y re k to ra .
łako n ad re w iz o ra p rzy ję to w kw ietniu 1927 r. inżyniera C z e sła w a N arkiew icza.
D zienniki 12 re je s tra tu r w y k a z u ją :
w p ł y w ó w ... 307 788
p rz e c ię tn ie na dzień r o b o c z y ■ . 1026
Z ty c h w p ły w ó w , do ty czy ło :
w y k a z ó w b a d a ń członków , now o p rz y ję ty c h do K asy P ensyjnej ... 4 256 m e try k uro d zen ia członków , now o p rz y ję ty c h do K asy P e n s y jn e j... 4 2 5 6 w niosków o p o n o w n e p rzy ję cie b y ły ch członków do K asy P e n s y j n e j ... 2 011
w y k a z ó w osób p rz e ję ty c h z innych kas b rack ich 714.
w niosków osób p rz e k a z an y c h do in n y ch kas b r a c k i c h ... 3 426
spisów , dot. zm ian zaszłych w stan ie ro d zin y c z y n n y c h członków Kasy P e n s y j n e j ... 282
w niosków o płacen ie u znaniów ek .<*•... 2 172 „ o z w ro t s k ł a d e k ... 177
doniesień o p o n o w n e m przyjęciu członków do l e c z e n i a ... 621
,, o zw olnieniu osób n i e w y l e c z o n y c h ... . . . 58
p rze k a z ó w do klinik d e n ty s ty c z n y c h i d e n t y s t ó w ... 524
w niosków o u m ie sz cz e n ie w letniskach: a) członków K asy C h o r y c h ... . 723
b ) żon c z ł o n k ó w ... 39
c ) dzieci c z ł o n k ó w ... 871 do p rzen iesien ia 21 156
- 7 -
z przen iesien ia 21 156
w d ro ż e n ia leczen ia p rze z Z akład U b e z p ie c z e ń S p o łecznych ... 390
w niosków o ud zielen ie leczenia szpitalnego osobom z ro d ziny członków : żon . . . . 2166
d z i e c i ... 1 636 . w niosków o u d zielenie leczen ia szpitalnego pen sjo n istó w ... 1 189 spóźnionych zgłoszeń do kuracji ... 53
udzielania p o m o c y połogow ej dla n ieu b e z p ie c z o n y c h osób z ro d zin y członków Kasy C h o ry c h 9 869 udzielania p o m o cy połogow ej dla c z ło n k i ń ... 61
po św ia d cz e ń położnic na k a r m i e n i e ... 19 738 w niosków o lec z e n ie osób um ysłow o c h o r y c h ... 45
p o ś m i e r t n e g o ... 524
udzielania p o g rze b o w eg o dla żon i dzieci (388 + 2303j) ... 2 691 je d n o ra z o w y c h n ad z w y c z ajn y c h w sp a rć z Kasy C h o r y c h ... 794
w s p a rć k ą p i e l o w y c h ... ' ... 6
d o niesień o poszk o d o w an iu kasy z w iny członka (§ 3 3 ) ... 758
p rzy zn an ia pensji in w a lid z k ie j... ... 3 497 „ „ w d o w i e ) ... 1559
„ zasiłku sierocego ... 1 200 udzielania ró żn y c h b ież ą c y ch w s p a rć z K asy Pensyjnej ... 250
V, jed n o ra zo w y c h n ad z w y c z ajn y c h w sp a rć z Kasy P e n s y j n e j ... 236
p rzy z n a n ia p o g rze b o w eg o dla inw alidów 830 „ „ „ w d ó w i żon i n w a l i d ó w ... 709
„ „ „ sie ro t i dzieci inw alidów ... 140
ró żn y c h zapom óg w zg lę d n ie w s p a r ć ... 257
o d p raw y w d ó w w sk u tek p o n o w n e g o z a m ą ż p ó jś c ia ... 114
w strz y m a n ia pensji in w a lid z k ie j ... 86
„ w d o w i e j ... 1
„ ró żn y c h b ie ż ą c y c h n a d z w y c z ajn y c h w s p a r ć ... 70
p o d w y ż sz e n ia w zg lę d n ie obniżenia pensji i n w a l i d z k i e j ... 130
„ ' „ w d o w i e j ... 22
„ „ „ zasiłku s i e r o c e g o ... 17
o dm ów ienia pensji i n w a l i d z k i e j ... 833
„ „ w d o w i e j • 51 „ zasiłku s ie r o c e g o . . . 33
„ ró żn y c h b ie ż ą c y c h n ad z w y c z ajn y c h w sp a rć z K asy P e n s y j n e j ... 133
„ je d n o ra z o w y c h w s p a rć z Kasy P e n s y j n e j ... 420
„ ró żn y c h w s p a r ć ... 3
odw ołań do B rackiego S ądu R o z je m c z e g o ... 1 262 „ p rze c iw k o rozstrzy g n ięciu adm inistracji odnośnie do św ia d cz e ń K asy P e n s y j n e j ... 39
„ C h o r y c h ... 31
„ „ in n y ch p ra w lub obow iązków w o b e c K asy P en sy jn ej ... 159
zażaleń do W y ż sz e g o U rz ę d u G ó r n ic z e g o ... 262
re k u rsó w do M in iste rstw a dla P rzem y słu i H a n d lu . . . 31
p ro c e só w p rz y sąd ach z w y c z a jn y c h w zg lęd n ie a d m in is tra c y jn y c h ... 47
rozliczeń z rach m istrzam i zakładów , z lecznicam i i ró żn y c h s p ra w kasow ości i rachunkow ości 15 482 k o resp o n d e n c ji w yd ziału b u d o w la n e g o i m a s z y n o w e g o ... 11953
,1 o d n o śn ie adm inistracji i ustroju Spółki Brackiej, personalji, nieruchom ości, in w e n ta rza , gospodarki m aterjałam i, żyw ności, opieki społecznej, m ajątku, po=
ży czek, sta ty sty k i i t. d 33 565
różnej k o resp o n d e n c ji, d e k re tó w u rz ę d o w y c h , d o c h o d z e ń , rep ro d u k c ji w sp ra w a c h człon
kow skich, opieki c h o ry c h i i n w a l i d z k i c h ... 174 316 raz e m 307 788
O p ró c z tego w p ły n ęło :
d o w o d ó w k a s o w y c h 12 275
„ k o n to w y ch 4 261
„ rozliczeń 28 293
św ia d e c tw życia pen sjo n istó w 55 931
obliczeń, d o ty cz ą c y ch sta tu to w e g o odszkodow ania sta rszy c h b rack ich ... 430 rach u n k ó w za w y ło ż o n e p o rto rju m sta rszy c h b r a c k i c h ... 214
rac h u n k ó w a p te k a r z y 1 010
list s k ła d k o w y c h ... -457
u staleń d ie t w lecznicach, w y k azó w d o chodu, ro zc h o d u i sp o trz e b o w a n ia w ik tu . . . 54 6 4
k a rte k z a m ó w ie ń 3 000
w y k azó w c h o ry c h członków K asy C h o r y c h ... 85 298
„ „ osób z rodzin i p en sjo n istó w (102 875 -j- 39 277} 142152
k a rt sta ty s ty c z n y c h osób leczo n y ch w lecznicach na gruźlicę wzgl. c h o ro b y w e n e ry c z n e 1 965
zaw e z w a ń aku szerek o p o m o c lekarską do p o r o d u 1 961
razem 342 711 O gólna liczba w p ły w ó w w ynosiła 650 499
t. j. p rz e c ię tn ie na dzień ro b o cz y . 2 168
Ilość ak t w ynosiła
akt rę c z n y c h ... 14 600 t o m ó w ... 7 200 akt p e rso n a ln y c h c z ł o n k ó w ... 198 000 p o d rę c z n y c h akt p e rso n a ln y ch c z ł o n k ó w ... 7 700 akt p e rso n a ln y ch w sparcio b io rcó w ... 75 300 p o d rę c z n y c h ak t p e rso n a ln y c h w s p a r c i o b i o r c ó w ... 70 600 raz e m 373 400
W roku 1927 k o sz ty ad m in istracy jn e w ynosiły
w sto su n k u do d o c h o d ó w Kasy C h o r y c h ... 7,15 °/o
„ „ K asy P en syjnej . . . 5,25 0 0
„ „ „ w y d a tk ó w Kasy C h o r y c h 7,42 %
„ „ „ „ K asy P ensyjnej . . 4,88 %
roku pozostało 109 o b w o d ó w sta rszy c h brackich.
Z m iany na stan ow iskach starszy ch b rack ich nastąpiły z p o w o d u
a} złożenia u rzę d u
kopalnia Jerzy I m aszy n ista O rzeł
b ) rozw iązania o b w o d u
kopalnia H rab in a Laura III rę b a c z Sm ółka N a sta rsz y c h b rack ich zostali w y b ran i:
w o b w o d z ie kopalnia F lo re n ty n a III kow al P aw ełek
,, „ „ K leofas II d ozorca Tauszke
„ „ ,, M a ty ld a I w y d a w c a m aterjału w y b u c h o w eg o Jajszczok.
O d sz k o d o w a n ie sta rszy c h b rack ich za ich czynności w ynosiło 13 groszy m iesięcznie za ka:
członka i p e n sjo n istę danego obw odu,
5. W y d ział do fcadania rachunkow ości Spółki Brackiej.
B adanie i o d biór rach u n k u rocznego należy do w y b ie ra n e g o p rze z W a ln e Z e b ran ie W y d ziału dla zbad an ia i p rzy ję cia rac h u n k ó w rocznych.
D o niego należeli panow ie
d y re k to r górniczy K olbe, kopalnia Jerzy
„ „ R iedel, Kam ień
sta rsz y bracki Kuc, K okociniec
„ „ Jonas, K rólew ska H u ta
6. W ydział A dm inistracyjny.
R o z strzy g n ięcie w niosków o spen sjo n o w an ie i u sta le n ie w ysokości św ia d cz e ń g o tó w k o w y ch z K asy P en sy jn ej oraz sp rz e c iw ó w p rzeciw k o orzeczeniom A dm inistracji należy do W ydziału A dm ini
stracy jn eg o , w skład któ reg o w chodzili p an ow ie:
1. D y re k to r górniczy Kolbe, M ała D ą b ró w k a ,
2. „ „ Lebiedzik, K atow ice,
3. ,, „ Pietrzykow ski, R uda,
4. ,, „ Rowiński, K rólew ska H u ta , 5. ,, „ U rbanow icz, C zerw io n k a, 6. g e n e ra ln y d y re k to r N oakow ski, T arn o w sk ie G ó ry , 7. starszy bracki D ziad ek , Łagiewniki,
8. „ „ Kulik, K rólew ska H u ta , 9. „ „ M ularczyk, K am ień, 10. „ ,, O rzeł, }Aa\a D ąbrów ka, 11. „ „ Tom as, R ydułtow y, 12. „ „ W ilk, Bielszow ice.
W roku sp ra w o zd a w cz y m W ydział A d m in istracy jn y ro z p a trz y ł na 8 p o sie d z e n ia c h 9119 sp ra w i załatw ił je w n astę p u jąc y sposób
z a t w ie r d z ił o d m ó w ił o d e b r a ł z m ie n ił
A . w n io s k ó w o u s t a le n ie w z g l ę d n i e u d z i e le n i e
p e n s j i i n w a l i d z k i e j ... - ... 3 497 833 86 130
„ w d o w i e j ... 1 559 51 1 22 z a s iłk u s i e r o c e g o ... 1 2 0 0 33 1 17 b i e ż ą c e g o n a d z w y c z a j n e g o w s p a r c ia z K a sy P e n s y jn e j . . . . 250 133 70 — j e d n o r a z o w e g o w s p a r c ia g o t ó w k o w e g o z Kasy_ P e n s y j n e j
w ł ą c z n ie p o z o s t a w ie n ia n ie s łu s z n ie w y p ła c a n y c h ś w ia d c z e ń . 236 420 — — j e d n o r a z o w e g o w s p a r c ia g o t ó w k o w e g o z K a sy C h o r y c h
( u d z i e le n i a w y ż s z e g o w s p a r c ia a n iż e li A d m in is tr a c ja z r e g u ły
u d z i e l a ) ... 76 14 ___ ___
in n y c h w s p a r ć ... 257 3 — '—' B. p r o t e s t ó w p r z e c iw r o z s tr z y g n ię c io m A d m in is tr a c ji ( d o t . p r e te n s ji
d o ś w ia d c z e ń z K a sy P e n s y j n e j ) ... — 39 — p r e t e n s j i d o ś w ia d c z e ń z K a sy C h o r y c h ... — 31 - - 1 in n y c h p r a w i o b o w ią z k ó w w o b e c K a s y P e n s y j n e j ... — 159 ' '
~
7. B racki Sąd Rozjemczy,
In stan cją ro zjem czą dla odw ołań, w n iesionych p rze c iw o rzeczeniom W ydziału A dm inistracyj
nego, jest Bracki Sąd R ozjem czy, u tw o rz o n y dla okręgu W y ż sz e g o U rz ę d u G órniczego w K atow icach ro zp o rz ą d ze n iem p an a M inistra dla Przem yski i H an d lu z dnia 15 m arca 1923 r.
. P rz ew o d n ic z ą cy m sądu został m ian o w an y p a n D r. A d am Benisz.
F u n k c je ław ników B rackiego Sądu R ozjem czego w yk o n y w ali panow ie:
1. in sp e k to r górniczy W ik to r T om aszew ski, K ato w ice-Z ałęże 2. d y re k to r ,, O to n Szw eidnitz, M k h a łk o w ic e
3. n a d in sp e k to r „ E m il S tep h an , Siem ianow ice,
- 10 ^
4. d y re k to r górniczy S. Kirszniok, W ełnow iec, Jerzy F ry d a , M ysłow ice,
Stanisław K ontkiew icz, T a rn o w sk ie G ó ry , F ra n cisz ek S z rete r, Szarlej,
Piotr A chtelik, K atowiceTBogucice, Jan W olłnik, K atow ice-Z ałęże,
Jakób Kuc, Kokociniec, . Ludw ik Kam iński, Łagiewniki.
Bracki Sąd R ozjem czy w roku 1927 ro zp a try w a ł:
5. nad in ży n ier 6. d y re k to r . 7. sta rsz y bracki
10.
11.
skarg do ty czący ch
p e n s ji in w a lid z k ie j
p e l n e i
S3
p e n s j i w d o w ie j
jo w z g l.
te g o praw
z a s iłk u s ie r o
c e g o
r .n le j- ra
p o g r z e b o w e g o
o d p r a w y w d o w ie j
p r z y n a l e ż n o ś c i
w z g l.
s k ła d k o - w a n ia d o K a sy P e n s y j -
11 ej
u b e z p i e c z e n ia n a w y p a d e k c h o r o b y
u b e z p i e c z e n ia b r a c k ie -
w o g ó l e
z la t p o p r z e d n ic h d o t. o d m ó w ie n ia w z g l.
w y g a ś n ię c ia p r e t e n s j i ... 340 45 6 1 1 47 25 . 465
z ro k u 1927 „ „ „ . . . . 220 35 4 — 53 24 336
z la t p o p r z e d n ic h d o t. o b lic z e n ia w z g l ę d n i e
164 65 818
c z a s o w e g o o g r a n ic z e n ia p r e t e n s j i . . 581 — 8 — — -
z ro k u 1927 „ „ „ . . . 370 69 17 1 4 — — 461
r a z e m sk a rg 1 5 1 1 313 92 2 13 100 49 2 080
Z t y c h s p r a w z a ła t w io n o w ro k u 1927 o r z e c z e n ie m w s t ę p n e t o p r z e w o d n i
c z ą c e g o S ą d u R o z j e m c z e g o n a k o r z y ś ć
w n i o s k o d a w c y ... 3 1 4
n a k o r z y ś ć S p ó łk i B r a c k i e j ... 208 50 5 1 2 13 7 286
o r z e c z e n ie m B r a c k ie g o S ą d u R o z j e m c z e g o
n a k o r z y ś ć w n i o s k o d a w c y ... 1 — — — 4 3 8 '
n a k o r z y ś ć S p ó łk i B r a c k i e j ... 78 7 1 — 2 6 4 98
p r z e z z n i e s ie n i e o d w o ła n e j d e c y z j i . . . 168 9 1 — 1 — — 179
p r z e z c o f n i ę c ie o d w a l a n i a ... 260 76 34 — — 1 1 372
p r z e z u g o d ę w z g l ę d n i e w in n y s p o s ó b . 20 3 — — — 1 1 ■ 25
o g ó ln a l ic z b a z a ła t w io n y c h o d w o ła ń . . 738 146 41 1 5 25 16 972
S p r a w n ie z a ła t w io n y c h p o z o s t a ło w i ę c n a
k o ń c u ro k u 1927 ... 773 167 51 1 8 75 33 1 108
Bracki Sąd R ozjem czy od b y ł w roku sp ra w o zd a w cz y m 11 p o sied zeń , na k tó ry c h rozp atry w ał 183 s p ra w y ; o rze c z eń w s tę p n y c h w y d a n o ogółem 704. Przeciw ko 166 o rzeczen io m w s tę p n y m p o w o d o w ie w nieśli o u stn ą rozp raw ę,- zaś Spółka B racka w niosła o u s tn ą ro z p ra w ę w 18 n a jej n ie
k orzyść ro z strz y g n ię ty c h spraw ach. C o do w szy stk ich in n y ch w y p a d k ó w nie było w ia d o m e m w końcu roku, c zy o rzeczen ia w s tę p n e u zyskały p raw om ocność.
Bracki S ąd R ozjem czy przesłał Spółce Brackiej 24 w niosków p e n sjo n istó w w zg lęd n ie członków , k tó rzy zw rócili się do niego p rz e d u d zieleniem o rzeczen ia, zaw ierającego p o u c z e n ie praw ne.
W y ż sz y Bracki Sąd R ozjem czy p rze w id z ia n y u sta w ą jako instan cja rew izy jn a nie został jeszcze- u tw o rzo n y .
Z aległych s p ra w rew izy jn y ch je s t 213.
8. W yższy U rz ą d G órniczy,
P rzeciw ko decyzjom organów Spółki Brackiej, od k tó ry c h od w o łan ie do B rackiego Sądu R ozjem czego nie je st do p u szczaln e, m ożna w n ie ść zażalenie, z w y k lu czen iem drogi sądow ej, do W yższego U rz ę d u G órniczego, w dalszej instancji do JVlinisterstw a P rz em y słu i H an d lu . W sz cze
gólności odnosi się to do decyzji w sp ra w ac h św iad czeń , k tó ry c h u sta le n ie w zg lęd n ie udzielenie p o d leg a k o m p ete n cji jed n eg o z organów Spółki B rackiej, jak n. p. n a d z w y c z ajn e zapom ogi, lec z e n ie z ę b ó w , p o m o c dla osób z rodzin i t. p., u stalen ie kar p o rzą d k o w y ch , dalej p rzeciw k o d ec y zjo m Z arząd u co do w ażności w y b o ru starszego brackiego, n are sz c ie co do działalności Z arządu w ogólności.
- 11 -
W y ż sz y U rz ą d G ó rn iczy ro zp a try w a ł w roku 1927 teg o rodzaju zażaleń p rzeciw ko S półce Brackiej a d o ty c z ą c y c h
w s p a r c ia z K a sy P e n s y jn e j
w s p a r c ia z K a s y C h o r y c h
k ar i in n y c h s p r a w
o g ó łe m s p r a w
w n ie s i o n y c h w la ta c h p o p r z e d n i c h ... 62 4 1 67
„ w r o k u s p r a w o z d a w c z y m ... 239 8 15. 262
Z t y c h u z n a n o
r a ze m 301 12 16 329
za u z a s a d n i o n e ... 11 4 __ 15 za n i e u z a s a d n i o n e ...
P r z e d r o z p a t r y w a n ie m p r z e z W y ż s z y U r z ą d G ó r n ic z y z a ła t w io n o
207 4 11 222
p r z e z c o f n i ę c ie ... 2 — — 2
p r z e z o d d a n ie w e d l e w ł a ś c i w o ś c i d o in n e j in s ta n c ji . . 7 — _ 7
w in n y s p o s ó b ... 8 — 3 11 S p r a w w o g ó l e z a ł a t w i o n o ... 235 8 14 257 N i e z a ł a t w i o n y c h p o z o s t a ł o ... .... 66 4 2 72
P rz ec iw decyzji W y ż sz e g o U rz ę d u G órniczego rek u rs do jVIinistra dla P rzem y słu i H a n d lu został założony w roku sp ra w o zd a w cz y m w 31 w y p a d k a c h . Z p o m ię d z y rek u rsó w w roku 1927 zo
stało ro z strz y g n ię ty c h 15 na korzyść Spółki Brackiej a 2 na korzyść żalącego się. N iezałatw io n y ch pozostało 14.
9. Przegląd sporów praw nych.
S p o ró w p ra w n y c h , d o ty c z ą c y c h b e z p o śre d n ic h p ra w i obow iązków Spółki Brackiej w roku 1927 b y ł o :
p r z e d p r z e d są d a m i z w y c z a j n e m i w s p r a w a c h p r z e d p r z e d
są d a m i d o t y c z ą c y c h są d a m i w y d z i a
u b e z p i e w y n a u m ó w d o s t a w o d s e t e k in n y c h r a z e m a d m in i- ła m i - c z e n i a - g r o d z e s ł u ż b o h ip o s p r a w str a c y j- r o z je m -
w e m i n ia w y c h t e c z n y c h n e m i c z e m i
s z k ó d
r o z p o c z ę t y c h w la t a c h p o p r z e d n ic h
p r z e z S p ó łk ę B r a ck ą . . . . 2 7 — 1 ' 3 — U 3 —
p r z e c iw k o S p ó ł c e B ra ck iej . '7 1 1 — 1 — 3 — —
n o w o w n ie s i o n y c h *■
p r z e z S p ó łk ę B ra ck ą . . . . — 14 1 1 11 — 27 3
p r z e c iw k o S p ó ł c e B r a ck ie j . 4 4 4 — 5 14 — — .
r a z e m w i ę c 13 26 6 15 5 55 6 _
Z t y c h s p r a w z a ła t w io n o
n a k o r z y ś ć S p ó łk i B r a ck iej . 6 U 1 — — 4 16 1 —
n a n ie k o r z y ś ć S p ó łk i B ra ck ie j . 1 2 1 1 2 — 6 — ---
p r z e z u g o d ę ... — 2 — — — — 2 — —
r a z e m 7 15 2 1 2 4 24 1 -
N ie z a ł a t w i o n y c h p o z o s t a ło . . . 6 11 4 13 1 31 5 —
p o m i ę d z y n ie m i sk a rg S p ó łk i
B r a c k i e j ... 1 7 — 1 13 — 21 5 —
S p ra w sp o rn y c h d o ty c z ą c y c h O b e rsc h le sisc h e r K n a p p sc h a ftsv e re in w to k u 1927 było
p r z e d p r z e d s ą d a m i z w y c z a j n e m i w s p r a w a c h p r z e d
są d a m i d o t y c z ą c y c h s ą d a m i
u b e z p i e - u s z k o w y n a u m ó w d o s t a w w a lo r y z . r a z e m a d m in i- c z e n i o - d z e ń g r o d z e s ł u ż b o h ip o t e k s tr ą c y j-
w e m i g ó r n i n ia s z k ó d w y c h n e m i .
" c z y c h
r o z p o c z ę t y c h w la t a c h p o p r z e d n ic h
p r z e z S p ó łk ę B ra ck ą . . . . — 4 T- ' — — 2 6 —
p r z e c iw k o S p ó ł c e B ra ck iej — — — 2 — 3 5 —
n o w o w n ie s i o n y c h
p r z e z S p ó łk ę B ra ck ą . . . . - — — • — 2 2 —
p r z e c iw k a S p ó łc e B r a ck iej — — — - — — 1 1 —
r a z e m 4 — 2 _ 8' 14 —
Z t y c h s p r a w z a ła t w io n a
n a k o r z y ś ć S p ó łk i B r a ck ie j — 1 _ ~ — 2 3 —
n a n ie k o r z y ś ć S p ó łk i B rack iej — — 1 — — 1 —
r a z e m - 1 — 1 - 2 4
N ie z a ła t w io n y c h p o z o s t a ło . . . .__. 3 __ 1 _ 6 10 —
p o m ię d z y n ie m i sk a rg S p ó łk i B ra ck iej . . — 3 — — — 4 7 —
- 12 -
II. Stan rokowań z Rządem Niemieckim w sprawie przelania rezerw na podstawie art. 312 T raktate Wersalskiego, podziału majątku dawniejszego Ok er schlesischer Knappschaftsverein oraz ustosunkowania do niemieckich
hractw górniczych.
R o z p o c z ę te w październiku 1926 r. n a ra d y p o m ię d z y R z ą d e m Polskim i R ząd em R zeszy, m a
ją c e na celu u sto su n k o w an ie całokształtu u b e z p ie c z e ń sp o łe c z n y ch m ię d z y o b y d w o m a p a ń stw am i oraz p rzelan ie re z e rw daw niejszego O b e rsc h le sisc h e r K n a p p sc h a ftsv e re in n a Polskę po m yśli art. 312 T ra k ta tu W ersalsk ieg o , w ciągu roku sp ra w o zd a w cz e g o b y ły dalej k o n ty n u o w a n e . W n a ra d a c h brali udział p rz e d sta w ic ie le Z a rzą d u i A dm inistracji Spółki Brackiej.
P odczas g d y w sp ra w ie w zajem ności w dziedzinie u b e z p ie c z e n ia sp o łeczn eg o p o d koniec 1927r.
doszło m ię d z y stro n am i do p e w n e g o porozum ienia, rokow ania w sp ra w ac h podziału m ajątku i p rz e lania re z e rw do końca roku sp raw o zd aw czeg o nie dały żad n eg o p o z y ty w n e g o w yniku.
W spraw o zd an iach z ubiegłych lat ogłosiliśmy „ Z e sta w ie n ie n iep odzielonego jesz c ze m ajątku daw niejszego O b e rs c h le s is c h e r K n a p p sc h a ftsv e re in “. Z p o w o d u u k o ń czen ia n iek tó ry ch p ro c e só w tu d zie ż w sk u te k p o n o w n eg o u stalen ia zw aloryzow anej w a rto śc i n iek tó ry ch p rz e d m io tó w w a rto śc io w y c h oraz doliczenia o d se te k , m ajątek te n doznał podw yżki. W „ ta b e li I“ do niniejszego sp raw o zd an ia uw idoczniliśm y w yso k o ść m ajątku p o d koniec roku sp ra w o zd a w cz e g o . K w o ty z a p o d a n e n. p. p o d
„pożyczki w N ie m c z e c h “ ulegną jesz c ze zm ianie, g d y ż p rzy ję to w z e sta w ien iu jako w a rto ś ć zw alo ry z o w a n ą 12,5% o d nom inalnej w a rto śc i pożyczki, p o d c z as g d y w rzeczy w isto ści sto p ie ń w aloryzacji p o w inien b y ć w yższy.
B rak u m o w y m ię d z y p ań stw o w ej, regulującej p raw o do św ia d cz e ń b rack ich w razie zam ieszki
w ania w drugiem p a ń stw ie oraz zabezp ieczającej u b e z p ie c z a n y m u trz y m a n ie n a b y ty c h p r a w do św ia d cz e ń w b ra c tw ie drugiego p a ń stw a, d aje się coraz to w ięcej w e znaki. Liczba p en sjo n istó w b rackich, k tó ry m zo b o w iązan e b ra c tw a nie w y p ła c ają pensji, w zro sła do kilku ty się c y osób. Spółka B racka w y p ła c a n ad al p ensjonistom B ezirk sk n ap p sch aft w G liw icach, zam ieszkującym w Polsce, św iad czen ia w e w ysokości ś w ia d c z e ń /ja k ie przy słu g iw ały b y im, g d y b y byli u p raw n ien i w o b e c Spółki Brackiej, o d w ro tn ie czyni to B ezirk sk n ap p sch aft w G liw icach u p en sjo n istó w Spółki B rackiej, za
m ieszkujących w N ie m c z e ch , przeliczając od Spółki Brackiej p rzy słu g u jące św iad czen ia n a m arki n ie
m ieckie. O p ró c z ty c h św ia d cz e ń w y p ła c a Spółka B racka ró w nież udziały w p e n sja c h przy słu g u jący ch u p raw n io n y m od in n y ch niem ieckich b ra c tw górniczych z p o za G ó rn e g o Śląska w e w szy tk ich ty ch w y p a d k a c h , w k tó ry c h u p raw n io n y b y ł częściow o te ż u b e z p ie c z o n y w Spółce Brackiej lub w d aw niej
szym O b e rs c h le s is c h e r K n a p p sc h a ftsv ere in . N iem ieck ie b ra c tw a stosują w ty c h w y p a d k a c h p rze p isy u s ta w o w e o spo czy w an iu św iad czeń i d o ty ch c z a s ich nie w ypłacają. D o d a ć trz e b a , że p o n a d to za
m ieszkuje n a te re n ie W o je w ó d z tw a Śląskiego je sz c z e kilkuset d a lszy ch p en sjonistów , m ający ch praw o do p ensji tylko w o b e c b ra c tw niem ieckich z p o za G ó rn e g o Śląska. T ym osobom w y p ła c a n a razie Skarb Śląski zap o m o g ę w m iejsce w s trz y m a n y c h im św ia d cz e ń brackich.
W celu u trz y m y w a n ia n a b y ty c h p ra w po w y stą p ie n iu z b ra c tw a w drugiem p a ń s tw ie na m o c y u m o w y , z a w artej już w roku 1925 z R e ic h sk n a p p sc h aftsv e re in w C h a rlo tte n b u rg , przed łu żo n o term in płatn o ści uzn an ió w ek aż do uregulow ania tej kw estji dro g ą u m o w y m ię d z y p ań stw o w ej.
P o c z ą w sz y o d 15 stycznia roku sp ra w o zd a w cz e g o udzielają tak Spółka B racka jakoteż B ezirks
k n a p p s c h a ft w G liw icach opieki lekarskiej w szy stk im u b e z p ie c z o n y m i p ensjonistom oraz osobom z ich rodzin, zam ieszkującym w drugiem p a ń s tw ie n a ra c h u n e k zobow iązanego b ra c tw a . W y d a tk i z teg o ty tu łu są m iesięcznie rozliczane. U m o w ę p rz e d m io to w ą , k tó rą za w a rto p o d koniec roku 1926, z atw ierd ziły z a rz ą d y o b y d w u c h b ra c tw w p o c z ątk u roku spraw ozdaw czego.*
