Ill
Bezpłatny dodatek do „Głosu Wąbrzeskiego poświęcony zagadnieniom
Motto;
„Uczcie się wzbogacaj
cie się — czekajcie.
rolniczym
Nr. 9 Wąbrzeźno, dnia 4 kwietnia 1931 r. Rok 3
POWIATOWEMU ZARZĄDOWI POM. TOW. ROLNICZEGO, ZARZĄDOM I CZŁONKOM KÓŁEK ROLNI
CZYCH ORAZ CZYTELNIKOM „ROLNIKA" Z OKAZJI ŚWIĄT WIELKIEJNOCY „WESOŁEGO ALLELUJA** ŻY- REDAKCJA.
VzJu X
O nawozach saletrzanych
Rady gospodarskie.
Wgospodarce rolnej bardzo często zachodzi potrzeba użycia nawozów szybko 1 i łatwo działa
jących. Jeszcze do niedawna rolnictwo polskie, wobec braku własnych szybko działających nawo zów azotowych, używało w tych wypadkach głó wnie saletry chilijskiej, przywożonej do nas z A- meryki Południowej, z kraju Chili, skąd pochodzi nazwa tego nawozu.
Obecnie zaś już od kilku lat posiadamy własne, krajowe nawozy saletrzane, wyrabiane przez Pań stwową Fabrykę Związków Azotowych w Chorzo
wie, które działaniem swojem, jak to stwierdzają liczne doświadczenia, nietylko dorównywują sale trze chilijskiej, ale w wielu wypadkach nawet ją przewyższają, a przytem są tańsze od saletry chi lijskiej. Dlatego też bardzo ważną rzeczą jest, aże by najszersze rzesze naszego rolnictwa we włas nym interesie dokładnie znały zarówno własności tych nawozów jak i sposoby ich użycia.
Zajmiemy się więc pokrótce opisem własności i sposobów użycia saletry chorzowskiej ,, Nitro fos . Zawiera ona 115,5 proc, azonu i 9 proc, ogólnego kwasu fosforowego. Otrzymuje się ją przez zmie szanie saletry amonowej z miałką krajową mączką fosforytową. Otrzymany w ten sposób nawóz za wiera połowę azotu (t. j. 7,75 proc.) w postaci sa- 1 trzanej (jak w saletrze chilijskiej) i drugą poło wę — 7,75 proc, azotu w postaci amonowej (jak w siarczanie amonowym), oraz 9 proc, kwasu fosfo
rowego. Część saletrzana jest odrazu gotowym i szybko działającym pokarmem dla roślin, zwłasz
cza dla młodych i dopiero rozwijających się. Część amonowa natomiast zostaje zatrzymana przez zie
mię i staje się pokarmem dla roślin dopiero w dal
szych okresach ich rozwoju.
Zawartość azotu w saletrze chorzowskiej „Ni- trofos*' pozwala na stosowanie tego nawozu za
równo w jesieni pod oziminy, jak i pod zboża jare
na wiosnę przed siewem lub pogłównie.
— 38 — IHGFEDCBA
O b o k azo tu ,,N iŁ rb fo s“ z a w ie ra o k o ło 9 p ro c, k w asu fo sfo ro w eg o w p o stac i k rajo w y ch fo sfo ry
tó w . F o sfo ry ty k ra jo w e n a le żą d o t. zw . fo sfo ry -
•tów m ięk k ich . M ą c z k a fo sfo ry to w a — ja k to w y k a z a ły d o św iad czen ia — d o sta rc z a ró w n ież p o k a r
m u d la ro ślin . Z asilając w ięc ziem ię ,,N itrofo sem '‘, o b o k p e łn o w arto ścio w e g o n a w o ż e n ia azo to w eg o , zasilam y g leb ę ta k ż e u ży teczn y m d la ro ślin k w a sem fo sfo ro w y m . jN itro fo s” n ie p o z o staw ia w z ie
m i żad n y ch szko d liw y ch lu b n ieu ży teczn y ch d la ro li i ro ślin sk ład n ik ó w .
O w a rto śc i n aw o zo w ej sa letry ch o rzo w skiej
„N itro fos" p rz e k o n y w u ją w y n ik i liczn y ch d o św iad czeń , p rz e p ro w a d z o n y c h z ty m n aw ozem n ie ty lk o p rz e z n asze stacje d o św iad czaln e, lecz ta k że p rzez p ra k ty k ó w ro ln ikó w . W y n ik i ty ch p ró b stw ierd z i
ły , że ,,N itro fo s“ d ziałan iem sw ojem w k ażd y m ra zie d o ró w n y w u je zag ran iczn y m saletro m , t. j. (ch i
lijsk iej, n o rw esk iej i t. d .). D lateg o też sa letra ch o rz o w sk a ,,N itro fo s“ o b e c n ie cieszy się w śró d n a j
szerszy ch w a rstw n aszeg o ro lnic tw a w ielk iem p o w o d zen iem .
,jiN itroifos“ n a d a je się n a w szystk ie g leb y . S a le
tra ta m o że b y ć m ieszan a ze w szy stk iem i n a w o z a
m i, o p ró cz w a p n a i n aw o zó w z a w iera jąc y c h w a p n o (jak n p . to m asy n a, azo tn iak ). W o k resie je sie n
n y m n a leż y sto so w a ć p o ło w ę — lu b jed n ą trz e cią część d aw k i, p rz ez n a c zo n e j p o d u p ra w ia n e p ło d y . G łó w n e je d n a k z a stoso w a nie sa le try ch o rzo w skiej
,/N itro fo s“, jak o n aw o zu szy b k o i ła tw o d z iała jąc e go, p rzy p a d a n a p o rę o b ecn ą, t. j. n a w io sn ę. W ty m czasie je st o n a n ajo d po w ied niejszy m n a w o zem ido p o g łó w n eg o zasilan m p rz em a rzły c h i źle p rzezim ow an y ch o zim in , co w w ielu w y p ad k a ch m o że u su nąć k o n ieczn o ść ich p rzy o ry w an ia.
Ja k o n aw ó z szy b k o d ziałający , a ró w n o cześn ie n ie n a ra ż o ny n a zb y t ła tw e w y m y cie lu b w y p łu k a
n ie w g łąb ziem i, ,,iN itro fo s" sp ec ja ln ie n a d a je się d o p o g łó w neg o zasilan ia b u ra k ó w p a stew n y c h i cu k ro w y ch . P o d z b o ż a jare, n a łą k i i p a stw isk a w o k resie w io senn y m sa letra ,,iN itrofos*' m o że b y ć u ży w an a w cało ści p rz e d siew em , jak i w k ilk u d aw k ach . P o d zb o ża ja re i o k o p o w e n a leż y u ż y w ać 2 0 0 k g . sa letry ch o rzo w sk iej „•N itro fo s” n a h e k ta r. P o d zb o ża o zim e w jesien i sto su jem y o k o ło 100 k g , sa le try n a h a. T ro ch ę w ięk sz ą d a w k ę n a w io sn ę p o g łó w n ie.
,,N itro fos,‘ p rzech o w y w ać n a le ż y w su ch em m iejscu , ch ro n ić o d w ilgo ci, g d y ż m o g ło b y się to p rzy czy n iać d o ,,ro zp ły w an ia się " jej. N ie n a le ży sta w ia ć w o rk ó w z sa letrą n a ziem i, lecz n a d re w n ian ej p o d ło d ze lu b n a d e sk ac h w y słan y ch sło m ą.
W ra z ie ro z p ły w an ia się sa letry ch o rzo w sk iej alb o n a siąk a n ia w ilg ocią n a leż y z a w a rto ść w o rk a p rz e
su szy ć, ro zsy p u jąc sa le trę w cienk iej w a rstw ie n a d esk ach . P rz e z ta k ie p rz e su sz e n ie ,;N itro fo s". n ie tra ci n ic n a sw o jej w a rto śc i n aw o zo w ej.
S ta ry p ra k ty k .
Z ałożenie pasieki.
A b y p a siek a p rz y nio sła zy sk i n ie n a ra z iła p sz c ze la rz a n a zaw ó d , p o trz eb a trz e ch w aru n k ó w : d o b reg o u la, u m iejętn o ści p sz c ze larsk iej i o k o licy b o g atej w p o ź y te k k , to je st o b fitu jącej w k w ia ty m io d u jące. D o b ry u l i .zn ajo m o ść p sz c ze la rstw a w p ły w ają w zn aczn ej m ierze n a p o m y śln y w y n ik g o sp o darstw a p szczeleg o . T a k w ięc, n p . p szczo ły w m ałej k ó sz c e sło m ian ej czy w ciasn y m u lu , n ie m ający m n a d sta w k i, w sk u te k ciasn o ty p o m iesz czen ia b ę d ą w y d a w ały ro je zam iast zn o sić m ió d , p a sie k a zaś n ie d a w te d y zy sk u . N ie b ęd zie m iał ró w n ież n ależy teg o zy sk u z p a siek i ten , k to n ie p o siad a n iezb ęd n y ch w iad o m o ści p sz cz e la rsk ich . W szak że n ajp ierw szy m i n ajw ażn iejszy m w a ru n
k iem p o w o d zen ia p a siek i jest o k o lica m io d od ajn a:
jeżeli b o w iem w o k o licy b ra k k w iató w , o b fitu ją
cy ch w n e k ta r, to n ic n ie zd o ła teg o b ra k u z a stą
p ić. W y b ó r zatem sto so w n ej o k o licy je st d la p szczelarza rz e c z ą n iezm iern ej w ag i.
D o b rą o k o licą n azy w am y ta k ą , w k tó re j k w ia ty m io d u jące k w itn ą p ra w ie b e z p rz e rw y jed n e p o id ru g ich , p o cząw szy o d w io sn y p ra w ie a ż d o jesie n i. K w iató w m io d u jący ch p o trz eb n a jest d la p a siek i zn aczn a ilo ść, p o n iew aż k ażd y k w ia tek w y d ziela z a le d w ie o d ro b in ę n e k ta ru . T ę zaś o k o licę n azy w am y u b o g ą, w k tó re j p szczo ły zn o szą ty lk o n iezn aczn ą ilo ść m io d u, p o n iew aż p o ż y te k trw a w n iej k ró tk o i k o ń czy się ju ż z n ad ejściem żn iw . C h cąc p rz e to m ieć zap ew n io n y z p asiek i zy sk, w y b ieram y n a jej zało żen ie sto so w n ą m iejsco w o ść, n ie łu d ząc się tern , że w d alszej o k o licy jest d u żo p o ży tk u . M u ch a b o w iem n ie leci p o n e k tar ta k d a
lek o jak sąd zim y , i z d a rz a się, że w p ew n ej m iej
sco w o ści p szczo ły g ło d u ją, p o m im o , że o 3— 4 k im . zn ajd u je się d o sta te k p o żytk u .
O k o licę z n a tu ry u b o g ą, m o żem y w p ew n ej m ie
rze p o p raw ić, u p raw iając n a zn aczn iejszej p rz e
strz e n i ro ślin y m io d u jące. N ie k tó re z ty ch ro ślin d a ją p szczo ło m p o ż y te k w k ró tc e p o zasian iu , ja k n p .: rz e p a k , g o rczy ca b ia ła , k o n ic zy n a b ia ła i szw ed zk a; in n e d o starc z ą p o ż y tk u w p rzy szło ści, n a p rz y k ład : ak acje, lip y , w ierzb y , k lo n y , k a sz tan y i in n e. G o rczy ca ro śn ie n a w e t n a p ia sk ac h i n ie u ży tk ach , m io d u je zaś lep iej n a ziem iach p ia sz c z y
sto - w ap ien n y ch , n iż n a g lin ie. G ry k a m io d u je o b ficiej n a g leb ie k rz em ie nk o w a te j n iż n a w a p ie n n ej. P o n iew aż zw y k le jest zasiew an a w w ięk szy ch ilo ściach , w ięc d la całk o w iteg o w y zy sk an ia n e k ta ru p rzez p szczo ły, lep iej jest siać ją w p ew n y ch o d stęp a ch czasu . K o n iczy n ę b ia łą siejem y a lb o o d d zieln ie, alb o też d o d ajem y ją d o k o n iczy n y c z e r
w o n ej, a w te d y w y rośn ie zn aczn ie w y żej i k w itn ą ć b ęd zie w ciąg u 10 d n i p rz e d z a kw itnię cie m k o n i
czy n y czerw o n ej, d a ją c p rz e z te n czas p szczo ło m p o ż y te k . A k acje ro sn ą szy b k o i m iiod u ją n a k ażd ej g leb ie. W m ło d o ści są czu łe n a w ia tr. L ip y m io d u - ją o b ficie n a g lin ie.
K to m a zam iar n a u c zy ć się p sz cz ela rstw a , te n w in ien o d b y ć ch o ćb y k ró tk ą p ra k ty k ę u w y tra w n eg o p sz c ze larz a , celem o b zn ajm ien ia się z czy n n o ściam i p asieczn em i, ta k ż e czy ty w ać k siążk i i
m iesięczn ik i p sz cz e larsk ie. Z e w szy stk ich b o w iem g ałęzi ro ln ictw a p sz cz e larstw o w y m aga n ajw ięcej n au k i i w ciąg u o sta tn ic h la t p o stąp iło n ap rzó d.
N ie ste ty , u n as w ied za p sz c ze la rsk a je st całk o w i
cie z a n ied b a n a i zaled w ie o sta tn ie la ta p rzy nio sły n ieco p o p raw y . D aw n iej w szak że, aż d o w o jen szw ed zk ich , w n aszej o jczy źn ie d ziało się p o d ty m w zg lęd em lep iej i p sz c ze la rstw o b ard zo w y sok o stało .
W n aszy ch czasach p ra w ie w k ażdej w si m o żn a b y ło b y h o d o w ać p o k ilk an a ście , n a w e t p o 3 0 — 40 p n i, k tó re n ie d aw ały b y w p raw d zie w ięk szeg o z y
sk u , ale p rzy n ajm n iej co p ew ien czas, m ian o w icie
39 — RQPONMLKJIHGFEDCBA
w lata pom yślne. L ecz pasiekę dużą m ożem y za
łożyć jedynie w okolicy bogatej, P raw dziw em i skarbnicam i m iodu są nasze żyzne ziem ie P odola, W ołynia i M ałopolski W schodniej; bogate jest rów nież w pożytek L ubelskie, a także iK ieleckie i część P oznańskiego, N a bogatych glebach rośli
ny m iadujące w ydzielają o w iele w ięcej nektaru, niż gdziekolw iek, w skutek czego pszczoły na W o
łyniu i P odolu zbierają olbrzym ie ilości m iodu, S łyną z m iododajności okolice nad H oryniem .
O bfitość pożytku w danej okolicy w inna nam w skazyw ać, ile pni pszczelich m ożem y utrzym ać
B ądźcie ostrożni!
K ilkakrotnie ostrzegaliśm y naszych C zytelni
ków przed kupnem prem jów ek w ątpliw ych ban
ków od przyjezdnych agentów . A genci ci, gęsto rozsiani po kraju, chodzą od dom u do dom u, sprze
dając prem jów ki i dolarów ki na raty, pobierając z góry pierw szą ratę, tj, 12 złotych, każąc później przekazyw ać m iesięcznie po 12 złotych. O kazało się, że w w iększej części jest to zw ykłe oszustw o.
Jak np, w P ow szechnym Z akładzie K redytow ym w e L w ow ie, O tym Z akładzie donoszą ze L w ow a:
„Ś ledztw o sądow e, prow adzone w spraw ie nad
użyć, popełnionych przez P ow szechny Z akład K redytow y w e L w ow ie, dostarczyło obfitego m a- terjału dow odow ego przeciw ko dyrektorom tej in
stytucji, którzy jak w iadom o, po ujaw nieniu afery, zbiegli przed kilku tygodniam i zagranicę. D otych
czas ustalono, że straty w yrządzone przez tę in
stytucję dochodzą do kw oty pół m iljona złotych,"
P ieniądze te, które skradli, są przez agentów zebrane, na tzw , dolarów kach i prem jów kach,
'W ystrzegajcie się ich! D olarów ki i losy nabyć m ożna w bankach m iejscow ych, lub znanych k o
lekturach, " (-)
DRZEWKA OWOCOWE I SADZONKI SOSNY.
P om . Izba R olnicza w bieżącym sezonie m a do sprzedania tylko jabłonie w cenie 4 zł. za 1 sztukę (100 szt, — 375 zł.) Inne gatunki drzew o- w ocow ych będą na jesieni. W arunki sprzedaży:
14 za gotów kę przy zam ów ieniu, na resztę pew ne w eksle.
S adzonki sosny i św ierku w cenie 1 zł, za 1000 szt. P ow yższe podaję do w iadom ości członkom P, T . R , w celu w ykorzystania,
Pow , Instruktor rolny P, T , R , L, G rabow ski,
WPŁYW ALKOHOLU NA ŚMIERTELNOŚĆ.
S tatystyki biur ubezpieczeniow ych podają zastraszające liczby śm iertelności w śród ludności S t, Z jednoczonych, spo
w odow anej nadużyciem alkoholu. O d roku 1920 liczby te w zrosły z 10 na 30 proc, w ypadków na ogólną śm iertelność.
P o w prow adzeniu prohibicji początkow o zm niejszyła się śm iertelność w U . S. A ., w ostatnich zaś latach gw ałtow nie w zrosła, pow yżej norm prohibicyjnych. N adużycia alkoho
low e pow odują częściej w ypadki śm iertelne, niż szk arlaty
na, odra, tyfus i tężec. S zkodliw y w pływ alkoholu bardzo silnie zaw ażył także na zdrow otności kobiet. D okładnych liczb niestety podać nie m ożna, m im o szczegółow o prow a
dzonej statystyki, poniew aż lekarze am erykańscy stw ierdza
jąc w ypadek śm ierci z pow odu nadużycia alkoholu, w ydają częstokroć św iadectw o zgonu, spow odow anego rzekom ą cho-
bez obaw y narażenia pszczół na głód. R olnicy na W ołyniu częstokroć posiadają w jednej w si po k il
kaset pni i sprzedają nieraz po kilkanaście beczu łek m iiodu, W okolicach T arnopola i Z baraża ist
nieją m iejscow ości, w których duże gospodarstw o rolne nie przyniesie tyle zysku, ile przynosi p a
sieka, Z achodnia część naszej O jczyzny nie posia
da ani tak żyznej gleby, ani takiego bogactw a kw iatów ; w najbogatszej przeto okolicy nie utrzy
m am y w ięcej nad 100 pni, w średniej m ożem y u- trzym ać 40— 50, w uboższej zaś zaledw ie 15— 30.
ro b ą w ątroby. Jak w idzim y z pow yższego „odw rotna stro
na m edalu” prohibicji przedstaw ia o w iele gorzej zysk ze znanych i uznanych jej zalet.
U praw a lnu i m aku.
C iężki kryzys, jaki przeżyw a rolnictw o polskie, zm usza nas do' szukania now ych dróg w gospodarce rolnej. G dy u- praw a zboża zaczyna być m ało popłatna, gdy rów nież h o
dow la nie daje spodziew anych zysków , m usim y pom yśleć o upraw ie takich produk tów , któreby rolnikow i m ogły zapew nić zysk. Jednym z takich produktów , którego^ upraw ę w P olsce m ocno zaniedbainio, jest len. U praw ą lnu zajm ują się w P olsce przew ażnie kobiety. P ow inny też w iedzieć, czego po niej spodziew ać się m ożna.
L en daje najlepsze zbiory n a glebach piaszczystych, za-
• sobnych w próchnicę, a spoczyw ających na przepuszczalnem podłożu. T akich gleb w P olsce jest dużo i len w szędzie p ra
w ie dobrze udaw ać się m oże, przytem pokup na len m ożem y znaleźć i w kraju i zagranicą. T rzeba też zaznaczyć, że pro
dukcja lnu zaczyna w P olsce w zrastać. P rzed w ojną w la
tach .1908— '1913 na obszarach, k tó re stanow ią teraz państw o polskie, upraw iano len na przestrzeni 81.880 ha, a natom iast w roku 1929 było obsianych lnem 122.425 hektarów .
P roduku ją len u nas przew ażnie gospodarstw a drob
ne, przerabiając go na w łasne potrzeby gospodarcze. S kut
kiem tego m ało jeszcze naszego lnu idzie zagranicę (tylko 25 proc, zbiorów ), pom im o, że jest na niego* dobry zbyt.
G łów nym i odbiorcam i polskiego lnu są: C zechosłow acja, N iem cy, B elgja, F rancja, A nglja i Ł otw a. K raje tę kupow ały
by u nas jeszcze w ięcej lnu, gdyby był lepiej obrobiony, to jest przy pom ocy now oczesnych narzędzi, oraz gdyby był zu
pełnie czysty, bez żadnych dom ieszek. O tem bow iem zaw sze pam iętać trzeba, że tylko doskonałością tow aru zyski
w ać sobie m ożna m iejsce na rynkach zagranicznych i pobić w spółzaw odników . U nas tym czasem do obróbki lnu używ a się przew ażnie niezdarnych, ręcznych m iędlarń, przy których robota zajm uje dużo czasu, a deja m arne w yniki. Jednakże znajduje się już w P olsce dw adzieścia kilka m echanicznych m iędlarń, z których w roku 1930-tym czynnych było 15. Ist
nieje rów nież 6 przędzalń i tkalni m aszynow ych.
N ajw ięcej lnu upraw iają w ojew ództw a: w ileńskie, now o
gródzkie, białostockie i poleskie. B ardzo dobrze rów nież u- daje się len na P odkarpaciu i należałoby go tam zasiew ać w ięcej.
D la lnu i w łaśnie dla jego gorszych gatunków (bo zagra
nica kupuje tylko najlepsze) m ożem y znaleźć pokup i w kraju, a m ianow icie — dla w ojska. W ładze w ojskow e bo- '"w iem , dążąc stale do tego, by w szystkie potrzeby w ojska za
spakajać w kraju, uniezależniając się całkiem od zagranicy,
— zw róciły też uw agę na Iniarstw o krajow e i usiłują w pro
w adzić krajow e w yroby lniane dla w yrobu bielizny w ojsko
w ej. R ów nież inne w ładze rządow e pragną zastosow ać ten
m aterjał do potrzeb kolejnictw a, policji i w ięziennictw a. M o-
—■ —
