JOANNA TROĆ
ur. 1929; Lublin
Miejsce i czas wydarzeń Lublin, 1944 rok
Słowa kluczowe okupacja niemiecka, wyzwolenie Lublina, Zamek w Lublinie
Wynoszenie ciał ofiar masakry z 22 lipca 1944 roku na Zamku w Lublinie Tu wokół zamku były wieże strażnicze. Tam z jednej strony, z drugiej strony, z trzeciej i z czwartej. Podczas okupacji tam było więzienie przecież. Tam było więzienie, proszę pana. I w czterdziestym czwartym roku byłam jak wynosili te trupy z zamku. Widziałam to, bo tam koło zamku był dół ogromny wykopany. I Niemcy, sami Niemcy, wynosili tych trupów z zamku, na noszach. I jeden stał… tam stali na dole, podawał tego trupa, kładł ich. A tam inni, proszę pana, woda… to nie była, tylko to było… jak to się nazywało… wapno. I kropili te trupy. Odkażali tam, żeby to nie dostało się na wierzch.
[Czy dzieci mogły na to patrzeć?] A dlaczego nie? Wyganiali tam. Wyganiali rodzice, kto by tam nie był ze starszych, to wyganiali nas. „Wynoście się, wynoście, to nie dla was…”. Ale myśmy, jak to młodzież… ja to byłam wszędzie. Ja cały czas na to patrzyłam. Ale nie rzucali tak o tymi ciałami. Nie wolno było. Tam stał żołnierz rosyjski, pamiętam, i poganiał ich. Poganiał ich, poganiał. A to byli niemieccy jeńcy.
Bo oni tych niemieckich jeńców, których połapali, oficerowie tam byli. Tylko już nie mieli tych [pagonów]… Bo naturalnie oni ściągali sobie [te pagony], żeby nie być oficerem. Ale tutaj oni mieli te swastyki pod pachą. Podobno mieli te swastyki pod pachą, tatuaże takie. Jakoś tak. Podobno tak. Ja nie widziałam, to ja nie mogę powiedzieć.
Dwudziestego drugiego lipca [Rosjanie] weszli do Lublina. To to było koło dwudziesty jakiś szósty, piąty. Dwudziesty czwarty. O tak.
Tutaj myśmy chciały z koleżanką wejść tam na ten zamek. Ale tam pilnowali i nie wolno było wejść tutaj. Tam krew na podwórku lała się. Trup na trupie leżał. Bo oni tak brali, wie pan, strzelali, zabijali. W celi przychodzili z karabinu maszynowego i koniec, no. To Niemcy zrobili. Niemcy, Niemcy, no kto mógł to zrobić. Niemcy, proszę pana.
Data i miejsce nagrania 2013-11-20, Lublin
Rozmawiał/a Marek Nawratowicz
Transkrypcja Elżbieta Graboś
Redakcja Maria Radek
Prawa Copyright © Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN"
