MGR MICHAŁ KIEDRZYNEK
Prawo administracyjne - stosunki ustrojowo-prawne między
podmiotami administrującymi
CENTRALIZACJA
Centralizacja w pierwszym znaczeniu oznacza taką strukturę organizacyjną administracji,
która składa się wprawdzie z kilku stopni organizacji, ale w której decyzje
podejmowane są jedynie przez organ (organy w układzie wieloresortowym) centralny.
Pracownicy jednostek organizacyjnych niższego szczebla pełnią w procesie
podejmowania decyzji przez organ zwierzchni
jedynie funkcje pomocnicze, polegające na
zbieraniu materiałów w danej sprawie lub na
decydowaniu, ale wedle dyspozycji organu
zwierzchniego.
CENTRALIZACJA
Centralizacja w drugim ujęciu
(współczesnym) oznacza, że część zadań publicznych jest wykonywana poprzez
organy administracji państwowej. Reszta zadań jest wykonywana przez organy
administracji niższego szczebla, która nie jest związana poleceniami i
decyzjami organu zwierzchniego.
Niekiedy struktury administracji publicznej mogą być wysoce
zhierarchizowane.
CENTRALIZACJA
Istotne elementy prawne współczesnej centralizacji:
Ścisłe wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji na każdym stopniu
organizacyjnym administracji,
Możliwość ich dekoncentrowania na organy niższego stopnia,
Zachowanie hierarchicznego
podporządkowania w sferze realizacji
tych kompetencji.
HIERARCHICZNE
PODPORZĄDKOWANIE
Hierarchiczne podporządkowanie –
obejmuje możliwość wydawania dyspozycji ogólnych, indywidualnych poleceń i
instrukcji szczegółowych, ale także możność załatwiania sprawy za organ niższy, jak
również bezpośrednie działanie organu
zwierzchniego wobec najniższego organu w strukturze, z pominięciem organów na
stopniach pośrednich. Organy niższych
stopni nie są upoważnione do tworzenia
prawnych podstaw swego działania, a ich
działanie ma jedynie charakter wykonawczy.
DEKONCENTRACJA
Przez dekoncentracje należy rozumieć przeniesienie kompetencji na organy (organ) niższy bądź równorzędne,
dokonane w drodze aktu normatywnego organu przenoszącego kompetencje, z
zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji.
Dekoncentracja może być rozpatrywana w dwóch ujęciach: statycznym i
dynamicznym.
DEKONCENTRACJA
Dekoncentracja w sensie statycznym – jest to obraz aktualnego podziału kompetencji pomiędzy poszczególnymi organami
administracji publicznej. Ilość kompetencji oraz ich ranga mają znaczenie nie tylko dla oceny, czy zjawisko istnieje, ale także dla ustalenia stopnia jego intensywności.
Jeśli organy niższego stopnia będą mieć w stosunku do organów wyższego stopnia duży zasób kompetencji dużej rangi to można mówić o wysokim stopniu
dekoncentracji.
DEKONCENTRACJA
Dekoncentracja w ujęciu dynamicznym – pojęcie to równoznaczne jest z procesem dekoncentrowania, czyli przenoszenia
kompetencji z jednego podmiotu na drugi lub z jednego na kilka podmiotów. Dotyczy to
przekazywania kompetencji organom niższym.
Proces łączenia kompetencji i skupiania ich w
obrębie jednego podmiotu administrującego
zwany jest koncentrowaniem – jest to proces
odwrotny do dekoncentracji.
DEKONCENTRACJA
Rodzaje dekoncentracji:
Pionowa – przeniesienie kompetencji na organy niższego szczebla.
Pozioma – przeniesienie kompetencji z organu jednego resortu na drugi organ w innym resorcie.
Skośna – kompetencje organów
jednego resortu przeniesione zostają
na organ niższego stopnia w innym
resorcie.
DECENTRALIZACJA
Decentralizacja – oznacza system
organizacyjny administracji publicznej, w którym poszczególne podmioty
administrujące maja wyraźnie
określone kompetencje, ustalone bądź przekazywane z innych (wyższych)
organów w drodze ustawowej,
realizowane w sposób samodzielny i
podlegające w tym zakresie jedynie
nadzorowi weryfikacyjnemu organów
kompetentnych.
NADZÓR
Nadzór – w przypadku prawa
administracyjnego oznacza badanie działalności danego podmiotu
administrującego (kontrola) połączone z możliwością pomocy, wpływu, a także
modyfikacji tej działalności, dokonywane przez organ zwierzchni organizacyjnie
bądź funkcjonalnie, w celu zapewnienia zgodności tej działalności z prawem, a w określonych przypadkach zgodności z
pewnymi wartościami szczególnymi (także
określonymi prawnie).
KONTROLA
Kontrola – oznacza ona:
Badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanym,
Ustalenie zasięgu i przyczyn ewentualnych rozbieżności,
Przekazanie wyników tego ustalenia, a czasem i wynikających stąd dyspozycji zarówno
podmiotowi kontrolowanemu, jak i podmiotowi organizacyjnie zwierzchniemu.
