Rolnik : dodatek poświęcony sprawom rolniczym : organ T.R.P. : dodatek do "Głosu Wąbrzeskiego" 1934.11.29, R. 2 [i.e. 4], nr 24

Wąbrzeźno,

Dodatek de „Głosu Wąbrzeskiego"

KOMUNIKATY T.R.P.

Komunikat 102

Kółka Rolnicze, na których terenie łąki są podmokłe, winny pomyśleć i omówić sprawę ich odwodnienia. Ponieważ rolnicy nie mają pieniędzy na zapłacenie, powinni pomyśleć o od­

wodnieniu terenów podmokłych własnemi siła­

mi, zapomocą rowów otwartych. Zainteresowane Kółka Rolnicze winny zwrócić się do instruktora T. R. P., a ten już postara się o to, żeby przybył do Kółka fachowiec - meljorator i dał bezpłat­

nie wskazówki, jak należy się zabrać do melio­

rowania łąlc własną pracą, lak zrobiło Kółko Rolnicze Rybno powiatu działdowskiego, które posiada około 1000 mórg podmokłych łąk. We wrześniu stosownie do wskazówek instruktora T. R. P. wzięło się ono do kopania rowów od­

wadniających. Pracę tę będzie przeprowadzało w dalszym ciągu po ustaniu mrozów, a na wio­

snę już spodziewa się mieć część podmokłych terenów odwodnioną. To samo dotyczy utrzyma­

nia w odpowiednim stanie urządzeń spółek wod­

nych oraz dren. W okresie zimowym trzeba o tern pomyśleć.

Komunikat 103

W dniach 5 i 6 listopada odbył się w Urzę­

dzie Wojewódzkim w Toruniu Zjazd Komisarzy Ziemskich, w którym wziął również udział p. Dr. Zakrzewski, jako reprezentant P. T. R.

i wygłosił referat na temat współpracy Towa­

rzystw Rolniczych Powiatowych z pp. Komisa­

rzami Ziemskimi.

Komunikat 104

Przypomina się pp. członkom Kółek Rolni­

czych, aby na wszystkie zebrania, zjazdy, posie­

dzenia, zwoływane przez Towarzystwa Rolnicze Powiatowe, zabierali ze sobą legitymacje człon­

kowskie, gdyż wstęp na salę mają, według regu­

laminu, tylko ci, którzy okażą kontroli przy drzwiach legitymacje członkowskie, ważne na dany okres. Przy zasięganiu porad u pp. instruk­

torów T. R. P. członkowie winni bez pytania

okazać legitymację, kto zaś legitymacji nie oka- że ten nie otrzyma w sekretarjacie powiatowym żadnej porady ani ustnej, ani pisemnej. Przypo­

minamy o tern pp. członkom Kółek Rolniczych, żeby nie mieli pretensyj, o ile nie załatwi ich instruktor T. R. P., gdy nie okażą legitymacji członkowskiej i będą musieli wracać do domu po legitymację, żeby na drugi dzień znów iść do sekretarjatu powiatowego.

Komunikat 105

Pomorskie Towarzystwo Rolnicze prosi o jaiknajrychlejsze dostarczenie do sekretarja- tów Towarzystw Rolniczych Powiatowych spi­

sów członków Kółek. Spisy te będą ostateczne, albowiem celem ułatwienia pracy pp. Sekreta­

rzom i prezesom Kółek w przyszłości członko­

wie nowi, którzy przystąpili jako członkowie do Kółek po dniu 1 listopada 1934 r. będą mu­

sieli podpisać odnośne zgłoszenie, na podsta­

wie którego zostaną przyjęci na członka i spisy członków Kółek będą uzupełniane przez in­

struktorów powiatowych na podstawie wpły­

wających zgłoszeń nowych członków, względ­

nie pisemnie zgłaszanych wystąpień, wobec czego pp. sekretarze nie będą zmuszeni robić corocznie nowych spisów, co było dużą trud­

nością.

Komunikat 106

Z dniem 1 listopada minął ostateczny termin wpłacania składek członkowskich. Wobec tego uprzejmie prosimy pp. Skarbników i Prezesów Kółek Rolniczych o bezwzględne spowodowanie wpłacenia składek przez tych członków, któ­

rzy tego jeszcze nie uczynili. Nie jest do po­

myślenia przeprowadzanie koniecznych prac w zakresie obrony zawodowej bez środków finan­

sowych. Nasze wydatki zmniejszyliśmy do minimum możliwego, dalej iść nie możemy.

Żądacie od nas pracv musicie nam tę pracę u- możliwić. Bez składek będziemy musieli nasze biura powiatowe i naszą centralę zwinąć, do

_ 2 —A czego za wszelką cenę nie należałoby dopuścić.

Składki są minimalne, niech każdy czuje ®ię w obowiązku uiścić je na czas.

Komunikat 107

W ostatnich tygodniach zanotowano kilka wypadków, że władzę nakładają grzywny za nieprzestrzeganie przepisów policyjno - ognio­

wych.

Wobec tego Pomorskie Towarzystwo Rol­

nicze wyjaśnia, iż w obecnej porze, kiedy rol­

nik używa światła przy oprzęcie inwentarzy, należy szczególną uwagę zwrócić na te przepi­

sy i ewentualnym niedomaganiom zapobiec, względnie je niezwłocznie usunąć, gdyż oprócz niebezpieczeństwa pożaru można narazić się na grzywnę lub wysoką karę pieniężną.

W miejscach narażonych na niebezpie­

czeństwo ogniowe przedewszystkiem na stry­

chach, stodołach, stajniach i oborach, używanie ognia lub światła bez osłony, jak również pa­

lenie tytoniu i rzucanie niedopałków jest wzbro­

nione.

Większych zapasów łatwopalnych mater- jałów, a przedewszystkiem siana i słomy nie wolno przetrzymywać na strychach domów mieszkalnych i innych budynkach, chyba w ogniotrwałych, odosobnionych pomieszczeniach.

W odległości mniejszej niż jeden metr od kominów nie wolno przechowywać na stry­

chach nawet mniejszej ilości łatwopalnych ma­

ter jalów.

Komunikat 108

Warunkami nabycia osady zobowiązani są wszyscy osadnicy do ubezpieczania od ognia w pełnej wartości budynków oraz inwentarza ży­

wego i martwego w tej instytucji ubezpieczenio­

wej, którą wskaże Urząd Wojewódzki Pomorski

— Wydział Rolnictwa i Reform Rolnych. Od­

szkodowanie pozatem winno być zastrzeżone na rzecz Skarbu Państwa względnie Państwowego Banku Rolnego.

Tako instytucję, w której winni być osadni­

cy ubezpieczeni, wyznaczył Urząd Wojewódzki Pomorski, Zakład Ubezpieczeń \\ zajemnych w Poznaniu Oddział w Toruniu.

Osadnicy, którzy dotychczas są ubezpiecze­

ni w innem towarzystwie, winni zatem w naj­

bliżej dopuszczalnym terminie ubezpieczenie to wypowiedzieć. W tym celu należy dokładnie zbadać końcowy termin tego ubezpieczenia w po­

siadanej polisie, oraz, na podstawie ogólnych wa­

runków tego towarzystwa dokładnie stwierdzić, kiedy i w jaki sposób należy dokonać tego wy­

powiedzenia. O ile ubezpieczenie w innem towa­

rzystwie jest tylko częściowe, należy doubeżpie- czyć się w Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych do pełnej wartości.

Urząd Wojewódzki Pomorki przystąpił obec­

nie do rejestracji poszczególnych umów ubezpie­

czenia i wezwie dotąd nieubezpieczonych w Za­

kładzie Ubezpieczeń Wzajemnych do wykonania obowiązku ubezpieczenia.

Komunikat 109

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24 października 1934 r. o obniżeniu zadłużenia gospodarstw rolnych z tytułu należności Fundu­

szu Obrotowego Reformy Rolnej (Dz. U. R. P.

Nr. 94, poz. 842) reguluje m. in. sprawę osad ob­

ciążonych rentą i to tak o ile chodzi o zaległości jak i w odniesieniu do rat bieżących.

1) Zaległości.

Zaległości rentowe na dzień 30 września 1934 roku ulegają z mocy prawa, w myśl wyżej wy­

mienionej ustawy, rozłożeniu na raty, płatne w ciągu łat 30 bez oprocentowania. (Każdy więc może sobie obliczyć ile mu wypada do spłaty co­

rocznie) .

O ile jednak zaległości rentowe osadnika nie przekraczają sumy czterech półrocznych rat ren­

towych, lub też wynoszą mniej niż 300 zł, to mo­

gą one być rozłożone na raty płatne w okresie nie dłuższym niż lat 15 bez oprocentowania.

Termin płatności pierwszej raty zaległości przypada na dzień 1 października 1934 r. O ile jednak należność z tytułu raty bieżącej oraz raty z tytułu zaległości będzie przekraczać, w stosun­

ku rocznym, 12 zł z 1 ha w powiatach chojnic­

kim, kartuskim, kościerskim i morskim, a 20 zł w pozostałych powiatach województwa pomor­

skiego, to wobec tego osadnik będzie mógł roz­

począć spłacanie zaległości rentowych dopiero na 1 października 1936 r.

W wypadku, gdyby osadnik zalegał z opłatą rat bieżących względnie rat z tytułu rozłożonych zaległości rentowych, Państwowy Bank Rolny może zażądać przedterminowej spłaty całej sumy.

W stosunku do należności rentowych ustawa upoważnia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych do stosowania dalszych ulg w indywidualnych wypadkach w rozmiarach stosownie do swego uznania, gdyby osadnik znajdował się w specjal­

nie trudnych warunkach finansowych i to tak w zakresie zaległości jak i rat bieżących.

2) Bieżące raty rentowe.

W odniesieniu do bieżących rat rentowych, płatnych poczynając od 1 października 1934 r., to wymienione rozporządzenie daje p. Wojewo­

dzie Pomorskiemu upoważnienie do częściowego umarzania tych rat, w przypadkach uzasadnio­

nych względami gospodarczemi przy uwzględnie­

niu zasady, by obniżona spłata roczna na jeden hektar nie wynosiła mniej niż 12 zł dla osad, po­

łożonych w powiatach chojnickim, kartuskim, kościerskim i morskim, a 20 zł w pozostałych po­

wiatach województwa pomorskiego. Suma ule­

gająca umorzeniu ftie może przekraczać połowy wysokości poszczególnych rat.

Wnioski o częściowe umorzenie rat rento­

wych, płatnych na 1 października 1934 r. można składać w ciągu roku od dnia wejścia w życie wymienionego rozporządzenia tj. do 28. X. 1935 r.

B. Osadnictwo z parcelacji prywatnej.

Również w ostatnich ustawach osadnictwo prywatne uzyskało duże ulgi, albowiem artykuł 54 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o konwersji i upo­

rządkowaniu długów rolniczych (Dz. U. R. P.

Nr. 94, poz. 841) upoważnia Urzędy Rozjemcze do obniżania długów z tytułu reszty ceny kupna, pozostałej przy nabyciu w okresie od 1 stycznia

1$26 r. do 1 lip ca 1932 r. p rzez o sad n ik ó w p ry ­ w atn y ch o sad w d ro d ze p arcelacji.

P o stęp o w an ie U rzęd u R o zjem czeg o w d an y m w y p ad k u jest n astęp u jące: U rząd R o zjem czy u - atali ja k a su m a zo stała d o ty ch czas zap łaco n a p rzez o sad nik a p ry w atn eg o o raz ja k a zo stała u - m ó w io n a cen a sp rzed aży . N astęp n ie o b liczy za ja k ą id ealn ą część n ieru ch o m o ści zap łata ju ż w cało ści n astąp iła. P o czem U rząd R o zjem czy d o k o n a o szaco w an ia n ieru ch o m o ści w ed łu g b ie­

żący ch cen ry n k o w y ch z u w zg lęd n ien iem n o rm szacu n k o w y ch , sto so w an y ch p rzez U rząd W o je­

w ó d zki do o sad z p arcelacji p ań stw o w ej. W k o ń ­ cu U rząd R o zjem czy u stali, n a p o d staw ie teg o o szaco w an ia, w arto ść id ealn ej części o sad y , za k tó rą zap łata jeszcze n ie n astąp iła i o b n iży resztę cen y k u p n a do w y so k o ści tej w arto ści. N . p . o sa­

d n ik k u p ił 10 h ek taró w za d ziesięć ty sięcy zło­

ty ch i zap łacił d o ty ch czas ty lk o 1000 zło ty ch , p o ­ zo stało do zap łacen ia 9.000 zło ty ch . W o n ec teg o U rząd R o zjem czy u zn a, iż id ealn ą częścią o sad y całk o w icie zap łaco n ą jest 1 h a, p o zo stałe 9 h a o szacu je n ap rzy k ład p o 700 zł za 1 h ek tar, w o b ec czeg o o rzek n ie, iż resztę cen y k u p n a o b n iża się z 9.000 zł n a 6.300 zł (tak sam o m n iej w ięcej b ę­

d zie p o stęp o w ał U rząd R o zjem czy p rzy o b n iża­

n iu d łu g ó w z ty tu łu reszty cen y k u p n a g o sp o­

d arstw zw y kły ch i p rzy d o k o n y w an iu o b n iżk i d łu g ów z ty tu łu d ziałó w ro d zin n y ch i sp ad ­ k o w ych ).

S p łatę o b n iżo n ej o sad n ik o m reszty cen y k u p ­ n a ro zk ład a się n a raty , p łatn e w ciąg u d w u n a ­ sto letn iego o k resu , n astęp u jąceg o p o u p ły w ie trzech la t od d n ia o rzeczen ia U rzęd u R o zjem cze ­ go, p rzy czem o p ro cen to w an ie n ie m oże b y ć w y ż­

sze an iżeli 3% w sto su n k u ro czn y m .

W n iosek o o b n iżen ie reszty cen y k u p n a m o­

że b y ć w n iesio n y do d n ia 28 p aźd ziern ik a 1937 r.

C. Osadnictwo z parcelacji Państwowego Banku Rolnego.

W celu u p o rząd ko w an ia d łu g ó w w o b ec P ań ­ stw o w eg o B an k u R o ln eg o zo stał stw o rzo n y o d ­ ręb n y F u n d u sz O d d łu żen ia P . B . R . M in istro w ie R o ln ictw a i S k arb u zo stali u p o w ażn ien i p rzez P an a P rezy d en ta R zeczy p o sp o litej do u stalan ia zasad i w aru n k ó w u lg o raz częścio w y ch lu b cał­

k o w ity ch u m o rzeń , jak ie P ań stw o w y B an k R o l­

n y u d zielać b ęd zie sw y m d łu żn ik o m z su m F u n ­ d u szu O d d łużen ia. N a p o d staw ie teg o u p o w ażn ie­

n ia zo stan ą w y d an e ro zp o rząd zen ia w y ko n aw ­ cze, k tó re o k reślą jak ie u lg i sto suje się w zględem o sad n ik ó w z p arcelacji P ań stw o w eg o B an k u R o l­

nego. P rzy p u szczać n ależy , iż w n astęp n y m b iu ­ lety n ie b ęd ziem y m o g li ju ż b liżej p o in fo rm ow ać zain tereso w an y ch o sad n ik ó w z p arcelacji P .B .R . K o m un ik at 110

W zw iązk u ze staran iam i P o m o rskieg o T o­

w arzy stw a R o ln iczeg o o p o d w y ższen ie n o rm p rzeciętn ej ilo ści ży w eg o i m artw eg o in w entarza, p o trzeb n eg o do n o rm aln eg o p ro w ad zen ia g o sp o ­ d arstw ro ln y ch o raz ilo ści zb o ża, sian a, sło m y i in n y ch ziem io p ło d ó w , n iezb ęd n y ch n a n ajb liż ­ szy zasiew i u trzym an ie lu d zi aż d o n o w y ch zb io­

ró w , k tó re służą jak o w y ty czn e p rzy eg zek u cjach p ro w ad zo n y ch p rzez eg zek u to ró w U rzęd ó w S k ar­

b o w y ch , Izb a S k arb o w a w G ru d ziąd zu po o d b y ­

tej k o n feren cji z o rg an izacjam i ro ln iczem i za­

rząd ziła zm ian y ty ch n o rm . N o rm y te P . T . R . p o d ało n a stro n ach 80— 88 sw eg o ro czn eg o sp ra­

w o zd an ia za ro k 1932. W o b ec teg o w b rak u m iej­

sca p o d ajem y d ziś ty lk o u zu p ełn ien ie w p ro w a­

d zo n e o statn io , o d sy łając w n u m eracji stro n d o w y żej w y m ien io n eg o sp raw o zd an ia, k tó re zn aj­

d u je się w b ib ljo teczce k ażd eg o K ó łka R o ln icze­

go. W ro k u u b ieg ły m p p . p rezesi K ó łek sp raw o­

zd an ia te o d eb rali.

W u zu p ełn ien iu p o d ajem y : str. 82 w iersz 13.

zg ó ry u zu p ełn io n o sło w am i: D ró b zaro d ow y za­

jęciu n ie p o d leg a.

str. 83 w iersz 14— 18 licząc z d o łu stro ny sk reślić, w jeg o m iejsce w staw ić n astęp u jący u stęp :

5 10 15 20 25

26 w w w w w

g o sp o d arstw ro ln y ch o o b szarze d o : ączn ie n ależy p rzy jąć 4 jed n o stk i ączn ie n ależy p rzy jąć 6 jed n o stek ączn ie n ależy p rzy jąć 8 jed n o stek ączn ie n ależy p rzy jąć 10 jed n o stek ączn ie n ależy p rzy jąć 11 jed n o stek . D la

h a h a h a h a h a

D la g o sp o d arstw ro ln y ch o o b szarze p o w y żej h a do 100 h a w łączn ie n ależy p rzy jąć n a ziem i:

m o cn ej (ty p A ) n a k ażd e 2 h a — 1 jed n o stk ę śred n iej (ty p B ) n a k ażd e 2 ^ h a — 1 jed n ostk ę lek k iej (ty p C ) n a k ażde 3 h a — 1 jed no stk ę.

str. 88 u zu p ełn io n o sło w am i: P o n ad to n ie p o d leg a zajęciu in n eg o ro d zaju in w en tarz m ar­

tw y , n iezb ęd n y do p ro w ad zen ia g o sp o d arstw a.

N a żąd an ie zo b o w iązan eg o p o b o rca u stali in n y p o trzeb n y in w en tarz p o w y słu ch an iu o p in ji b ie­

g ły ch .

str. 8? w iersz 8 od d o łu u zu p ełn io n o sło w am i:

k tó ry ch term in u stala się n a d zień 1 w rześn ia.

str. 8? i str. 85 w zap o trzeb o w an iu n a w y ­ siew p o d w y ższo n o ilość ży ta n a 1,60 q, p szen icy n a 1,60 q, jęczm ien ia n a 1,80 q, o w sa n a 1,80 q, g ro ch u „W ik to rja“ n a 2,60 q, g ro ch ów in n y ch n a 2,00 q, w y k i n a 1,60 q, łu b in u n a 2,00 q, k o n iczy ­ n y czerw , n a 0,24 q, rzep ak u n a 0,16 q.

Str. 85 p rzy „d aw k a n a 1 k o n ia d zien n ie"

p o d w yższo no z 3 k g ziarn a n a 4 kg, i z 1 k g n a 4 k g śció łk i. P rzy „m iesięczn ie" z 90 k g ziarna n a 120 k g ziarn a i z 30 k g śció łk i n a 120 k g śció ł­

k i — p rzy „ro czn ie" z 11 q ziarn a n a 14,6 q ziarn a i z 3 q śció łk i n a 12 q ściółk i.

p rzy : d aw k a n a 1 k ro w ę d zien n ie: p o d w y ż­

szono z 3 k g n a 4 k g siana, z 2 k g n a 5 k g śció łk i, z 20 k g n a 25 k g o k o p o w y ch , p rzy „m iesięczn ie"

z 90 k g n a 120 k g siana, z 60 k g n a 150 k g śció łk i, z 6 q o k o p o w y ch n a 7,5 q o k o p ow y ch; p rzy „ro­

czn ie" z 6 q n a 8,4 q siana, z 7 q n a 18 q śció łk i, z 42 q n a 52,5 q o k o p o w y ch .

str. 86 p rzy : d aw ce n a jed n ą o w cę „d zien ­ n ie" d o d an o 1 k g śció łk i; „m iesięczn ie" 30 k g śció łk i; p rzy „ro czn ie" 3,65 q śció łk i.

N ajw ażn iejszem p o stan o w ien iem w ty ch zm ian ach jest zw ięk szen ie d la m ały ch g o sp o­

d arstw ro ln y ch ilości jed n ostek in w en tarza ży ­ w ego, n ie p o d leg ający ch zajęciu .

Z m ian p o w y ższy ch p ro sim y n ie p u b lik ow ać, in fo rm acy j u d zielać d ro g ą k o resp o nd en cji lu b

K o m u n ik at 111

W w y n ik u d łu g o trw ały ch u siln y ch zab ie­

g ó w o rg an izacy j ro ln iczy ch w N r. 94 D zien n ik a

01049

— 4 — Ustaw z dnia 28 października 1934 r. ukazało się

5 wydanych ostatnio przez Rząd rozporządzeń oddłużeniowych.

Rozporządzenia te w przeważnej mierze ma­

ją charakter ramowy, to znaczy ogólny z tern, iż upoważniają Ministrów Skarbu i Rolnictwa do wydania na ich podstawie rozporządzeń wyko­

nawczych. Z tego względu nie będziemy omawiać w niniejszym biuletynie tych ulg przewidzianych w nowem ustawodawstwie, co do których niema , jeszcze rozporządzeń wykonawczych, a ograni­

czymy się-tylko do treściwego omówienia: 1) dłu­

gów w bankach i instytucjach kredytowych i 2) długów prywatnych podpadających pod kom­

petencję Urzędów Rozjemczych.

A. Długi bankowe.

1) Banki Państwowe, tj. Państwowy Bank Rolny i Bank Gospodarstwa Krajowego.

Jak już zostało nadmienionem w dziale osad­

niczym, przy każdym z banków państwowych tworzy się Fundusz Oddłużenia. Rozporządzenie z 24 października 1934 r. upoważnia Ministrów Skarbu i Rolnictwa do ustalania zasad i warun­

ków ulg oraz częściowych lub całkowitych umo­

rzeń, jakie banki państwowe udzielać będą swo­

im dłużnikom z sum Funduszu Oddłużenia. Jak więc widzimy, konkretnie nie jest jeszcze posta- nowionem, jakie ulgi zostaną przyznane rolni­

kom, którzy zaciągnęli pożyczki w Państw owym Banku Rolnym i Banku Gospodarstwa Krajowe­

go. Gdy tylko ukaże się rozporządzenie wyko­

nawcze, omówimy je w jednym z następnych biuletynów.

2) Banki i instytucje kredytowe prywatne (z wy­

łączeniem instytucyj kredytu długotermino­

wego np. Poznańskie Ziemstwo Kredytowe itd.)

Dotychczas, jak wiemy, przy konwersji dłu­

gu na Bank Akceptacyjny uzyskiwało się rozło­

żenie długu na lat 7 i obniżkę oprocentowania do 6 i % %. Na ile lat zostaną rozłożone długi ban­

kowe i przy jakiem oprocentowaniu — określi ró­

wnież rozporządzenie wykonawcze w najbliż­

szych tygodniach. Prawdopodobnie będzie to do lat 14 przy 4 i nie jest to jednak ostatecz­

nie ustalonem. Najważniejszą rzeczą jest to, że instytucje kredytowe obecnie według nowych przepisów nie mogą, ale muszą zawrzeć układ konwersyjny, — i to, o ile chodzi o rolników do 50 ha, bez względu na wysokość długu i szacu­

nek gospodarstwa, oraz w odniesieniu do rolni­

ków’ od 50 do 500 ha jeżeli ich zadłużenie nie przewyższa 75% szacunku instytucyj długoter­

minowego kredytu ziemskiego. Wobec tego, o ile instytucje kredytowe n. p. K. K. O. wszczęłaby egzekucje do nieskonwertowanego długu, rolnik może udać się do Urzędu Rozjemczego, a ten bę­

dzie mógł zawiesić egzekucję do czasu uregulo­

wania sprawy i zawarcia układu. O ile nie doj­

dzie do zawarcia układu konwersyjnego między instytucją kredytową, a dłużnikiem, wówczas Komitet Konwersyjny Banku Akceptacyjnego orzeknie z czyjej winy do układu tego nie do­

szło. O ile wina była po stronie instytucji wie-

rzycielskiej, wówczas należność jej zostanie pod­

dana pod kompetencję Urzędu Rozjemczego. O iłeby jednak stwierdzono, że układ nie doszedł do skutku z winy rolnika, wówczas zostanie on pozbawiony możliwości korzystania z ulg usta­

wowych, czyli że gospodarstwo poszłoby na sub- hastę. Co się tyczy tych rolników, którzy zawarli już układy z instytucjami kredytowemi, to wyj­

dzie rozporządzenie Ministra Skarbu, które okre­

śli zmiany warunków układów, zawartych przed dniem 1 grudnia 1934 r. przez instytucje wierzy- cielskie z rolnikami.

B. Urzędy Rozjemcze.

W odniesieniu do gospodarstw małych i średnich, to znaczy do gospodarstw nie więk­

szych aniżeli 500 ha, zapłatę długów, prywat­

nych, których płatność już nastąpiła lub nastą­

pi przed dniem 1 kwietnia 1935 r., ustala się w 28 równych ratach, płatnych w dniach 1-go kwietnia i I-go* października każde-go roku, przyczem pierwsza z tych rat przypada na dzień 1 kwietnia 1935 r. Rozłożeniu na raty z mocy samego prawa ulegają również długi, których terminy płatności ustalone zostały u- kładami lub orzeczeniami Urzędów Rozjem­

czych, choćby terminy te następowały po> dniu 1 kwietnia 1935 r. Rozłożeniu na raty ulega dług zaciągnięty przed 1 lipca 1932 r. oraz od­

setki i inne uboczne koszty należne za czas do dnia 1 listopada 1934 r. Odsetki od tych długów za czas od dnia 1 listopada 1934 r., choćby już zasądzone, lub ustalone orzeczeniem Urzędu Rozjemczego, obniża się do 3% w stosunku rocz­

nym.

W ciągu trzech lat, to jest do dnia 28 paź­

dziernika 1937 r. rolnicy mali do 50 ha będą mogli spłacać w całości lub części swe długi przedterminowo, z tern że każde spłacone 100 zk liczy się za 150 zł. W ten sposób jest możność redukcji swego długu.

Ulgi powyższe uzyskują skutek z mocy sa­

mego prawa, bez osobnych wniosków i starań indywidualnych, jednakże o ile wierzyciel czu­

je się tern pokrzywdzony, lub też sytuacja wie­

rzyciela jest gorsza aniżeli sytuacja dłużnika, wówczas może on stawie wniosek do Urzędu Rozjemczego o orzeczenie natychmiastowej spłaty całego długu, lub w terminach krótszych aniżeli ustawowo przewidziane, względnie o p<xlwyższenie oprocentowania do 4 i pół proc, rocznie. O ile Urząd Rozjemczy dojdzie do przekonania, że wierzycielowi dzieje się krzy­

wda, będzie mógł rozstrzygnąć wniosek wie­

rzyciela według własnego uznania.

W razie zalegania z płaceniem dwóch ko­

lejno po sobie następujących rat, dług może się stać odrazu wymagalny w całości.

Za Zarząd T. R. P.

(—) Wł. Klimek wiceprezes (—) J. Ewertowski sekretarz

Książnica Kopemikańska w Toruniu