Najbliższa rodzina - Pinchas Kidron - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

PINCHAS KIDRON

ur. 1922; Końskie

Miejsce i czas wydarzeń Puławy, dwudziestolecie międzywojenne

Słowa kluczowe Puławy, dwudziestolecie międzywojenne, rodzina, matka, ojciec, dziadkowie, rodzeństwo

Najbliższa rodzina

Pinchas Kidron, urodzony 13.02.1922 roku w Końskich. W roku 1924 moi rodzice przeprowadzili się do Puław na ulicę Zielonej. Tam mieszkała nasza rodzina, aż do wygnania do getta i likwidacji getta. Pierwszą klasę ukończyłem w szkole powszechnej Adlera. Od drugiej klasy uczyłem się w szkole Tarbut w języku hebrajskim. Po zakończeniu szkoły pracowałem kilka miesięcy u stolarza i w drukarni na ulicy Szpitalnej. W roku 1937-8 uczyłem się w Warszawie. W roku 1938-9 byłem w Łodzi w Hahszarze, do wybuchu wojny. Mój ojciec Abramiasz urodził się w 1890 roku w Końskich. Mniej więcej, nie jestem pewien czy to dokładny rok. Jego ojciec Eliezer, a matka Kajla. Moja matka Gitel, Lewkowicz z domu. Jej ojciec Eliezer, a matka Rachel z Sulejowa. [Matka] była młodsza od ojca, [skończyła] szkołę powszechną.

[Rodzice] czytali, pisali po polsku i żydowsku. Ojciec mówił po niemiecku i rosyjsku.

Modlił się po hebrajsku, rozumiał, ale nie mówił po hebrajsku. Matka mówiła, czytała i pisała po polsku, i żydowsku, i rozumiała język niemiecki. Modliła się po hebrajsku.

Rodzice czytali gazetę żydowską „Hajnt”, po polsku „Dziś”. Nasza rodzina była religijna, ale nie konserwatywna. Świętowaliśmy święta, ubieraliśmy się w zwykłe, nietradycyjne ubrania. Uczyliśmy się w szkołach niereligijnych. Języka żydowskiego uczył nas nauczyciel, który przychodził do domu. Mieliśmy bardzo dobre warunki do [zabawy] dla dzieci. Ogród z owocami, huśtawka, sprzęt sportowy, pin-pong, konie, dorożka, sanki, dwa kucyki. Dzięki temu koledzy i krewni przychodzili do nas. W domu było sześcioro dzieci. Najstarsza siostra Kajla, urodziła się w roku 1915/16 w Puławach. Uczyła się i zrobiła maturę w gimnazjum. Przed wojną wyszła za mąż, mieszkała na pierwszej ulicy na prawo od ulicy Zielonej w kierunku do ulicy Lubelskiej. W getcie urodziła syna, jej mąż wrócił z okupacji rosyjskiej, dokąd uciekł [z getta] zaraz po urodzeniu syna. Mój brat, Dawid, urodzony w roku 1917 skończył szkołę powszechną u pana Adlera i uczył się wieczorowo w Puławach. Pracował w fabryce octu razem z ojcem. [Kolejny brat], Szlomo, urodzony w roku 1919/20, skończył szkołę powszechną u Adlera. Praktykował u technika dentystycznego. [Brat]

(2)

Eliezer urodzony w roku 1926 albo 1927 uczył się w szkole Tarbut. Siostra Raizel urodziła się w roku 1930. Poszła do [żydowskiego] przedszkola. Tam się już uczyli po hebrajsku i [potem] do szkoły Tarbut. Razem z nami mieszkał młodszy brat ojca, Icchak i jego żona Mania. Brat ojca był [jego] wspólnikiem w fabryce octu. [Mieli dzieci], syn Lolek, Eliezer, urodzony w roku 1929 roku, uczył się w szkole Tarbut i [córka] Zosia,[która] urodziła się w roku 1932 [i także] uczyła się w szkole Tarbut.

Data i miejsce nagrania 2003-10-01

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Redakcja Weronika Prokopczuk