& p j f m i w z d a i u £
( J lJ w z p i& e z c d n i & f L ó l t e z j t e £
W (J)frZUCLtlilL
za m k 1937
S f u m m a z d a m e
OLbezpiitczalni cSpółeezitej
w ( J ) o - z n . c l u l u .
za rok 1937
/
VVv\VW\^
S p i s r z e c z y
Str.
W s t ę p ... 7
I. Ubezpieczeni i zakłady p r a c y ... 11
II. Podstawy finansowe ubezpieczenia na wypadek choroby i ma cierzyństwa ...14
III. Świadczenia ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa 17 IV. Działalność na rzecz innych rodzajów ubezpieczeń i Funduszu P r a c y ...45
V. Organizacja i koszty a d m in is tr a c y jn e ... 50
VI. Zarząd m a ją tk ie m ... 53
VII. Zamknięcie rachunkowe za rok 1937 ... 57
CZCIONKAMI DRUKARNI M. PUTIATYCKI P O ZN A Ń UL. BUKOWSKA NR 4 6
J?og.^'XŁQ.<5,g.cg.<5/~ai<s
idI
clćjóujoJ^
le ć Z S L T U jC JŁ u d p L ?~2jCL fe z ^ Q ./~ 2 .Ł < 2 ^ W jQ X P is2C ^ęJj- 3± S& ołśsjCSLnifZJ w ^ b y ^ u a ^ u - i.
Cbr-fro uto 9 PocĆędi~Z£
%
® y !
T f i a s i a / o o u i a ź o u G j
7{2a.<stQ.ć'2jk.a .^ j
“ “ “ 5 i-* i/-iL C a tei^ ei^ L U . d Z L a łb & ę ia .i p o w i
““ —■X olo p diL>u.toroujQ . f T j
“ K o l o j j Q d / ^ .o to i X ) io a **
<£e.fcQJL~7j3. d o 77^0 LOL Q
c F e / z a r z <2. ó y o a c jc d iS c L * » . •;
oCcsJk o jrs.o . a e j~ itijj'c u ,
o J fp to J k -L $ *
S s z A th - d tf r - z y o x x h o l& C 2 j ~xlc1 x g g
e f z p L t a l e \
O S l^ O dfejL ŹdrOLOLCL ' >
• ) C # S ł i ^ n 5
’xS)PGjr2 - p /H . H o rzłco ljiij IL.&'.
Jtri i 1 1
*
A
El
#-
v
1 T)oLrk.
W S T Ę P .
Podobnie jak w roku zeszłym podaje Ubezpieczalnia do wiadomości Ubezpieczonych i Pracodawców rezultaty swej działalności za ubiegły okres sprawozdawczy, t. zn. za rok 1937.
W okresie tym nie uległ zmianie terytorialny, ani ustawowy zakres
* działania Ubezpieczalni.
Wyszły natomiast niektóre rozporządzenia wykonawcze normujące sposób wykonywania obowiązujących us'taw o ubezpieczeniu społecznym.
Wymienić tu należy w szczególności:
1. Rozporządzenlie Rady Ministrów z dnia 29. I. 1937 r. o przekazywaniu składek za pracowników umysłowych i łączeniu uprawnień emerytal
nych (Dz. U. R. P. Nr. 11, poz. 76) — którym unormowano kwestię wzajemnego przekazywania składek oraz uprawnień emerytalnych w razie przejścia pracownika z zatrudnienia uzasadniającego obowią
zek ubezpieczenia społecznego do zatrudnienia, powodującego wyłą
czenie go z tegoż obowiązkowego ubezpieczenia powszechnego i od
wrotnie (n. p. ze służby państwowej lub samorządowej do prywatnej).
2. Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej z dnia 24. II. 1937 r.
w sprawie zakładów pracy związanych ściśle z rolnictwem, a nie po
siadających przeważającego charakteru przemysłowego lub handlo
wego (Dz. U. R. P. Nr 16, poz. 107) — które wylicza warunki, jakim musi odpowiadać .zakład pracy położony na obszarze gospodarstwa rolnego, leśnego, ogrodowego lub hodowlanego, aby mógł być uwa
żamy za zakład pracy ściśle z rolnictwem związany. Charakter bo
wiem zakładu ma wpływ na zakres ubezpieczenia pracowników w nim zatrudnionych. Pracownicy zakładów pracy ściśle z rolnictwem zwią
zanych nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa.
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15. V. 1937 r. w sprawie zmiany rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25. VI. 1932 r.
o postępowaniu egzekucyjnym władz skarbowych (Dz. U. R. P. Nr 43, poz. 340), które zmienia dotychczasowy system egzekucji administra
cyjnej. Mianowicie z dniem 1. VII. 1937 r. obowiązek doręczania upomnień egzekucyjnych spadł na Ubezpieczalnię, a ponadto wprowa
dzono szereg zmian w samej manipulacji biurowej.
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29. IX. 1937 r. o rozszerzeniu listy chorób zawodowych, objętych ubezpieczeniem od wypadków -w zatrudtiieniu i chorób zawodowych (Dz. U. R. P. Nr 72, poz. 528).
Ubezpieczeniem objęte były dotychczas 3 rodzaje chorób zawodo
wych, a mianowicie: zatrucie ołowiem i jego zWiązkami, zatrucie rtę
cią i jej związkami oraz zakażenie wąglikiem. Rozporządzenie rozsze
rza listę chorób zawodowych, objętych ubezpieczeniem od wypadków w zatrudnieniu i chorób zawodowych na:
1. zachorowanie na krzemicę,
2. zachorowanie z powodu zatrucia arsenem i jego związkami, fosfo
rem, siarczkiem węgla, benzolem, chloropochodnymi węglowo
dorów,
3. zmiany chorobowe, wywołane działaniem promieniami Roentgena, radem,
4. nabłoniaki skóry.
Wreszcie wspomnieć należy o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 29. I. 1937 r. o dostawach i robotach na rzecz Skarbu Państwa, samorządu oraz instytucyj prawa publicznego (Dz. U. R. P. Nr 13, poz. 92), które ma również zastosowanie do instytucyj ubezpieczeń społecznych. Rozporządzenie to normuje szczegółowo sposób i formę dokonywania zakupów oraz powierzania robót i dostaw zaintereso
wanym firmom.
Ubezpieczalnia Społeczna w Poznaniu obejmuje swoją działalnością miasto Poznań oraz powiaty poznański i śremski, których łączny obszar wynosi 2264,3 kim.2 a ilość mieszkańców 394.956.
W szczególności, według ostatniego spisu ludności, miasto Poznań liczy 246.470 mieszkańców i zajmuje obszar 67,42 km2. Powiat poznań
ski, którego charakter jest wybitnie rolniczy, zajmuje obszar 1273,96 km2 i liczy mieszkańców 91.182, zaś powiat śremski wraz z miastem powiato
wym Śremem zajmuje powierzchnię 922,92 km2, zamieszkaną przez 57.304 mieszkańców. Z obu wymienionych powiatów wraz z miastami zareje
strowano w Ubezpieczalni Poznańskiej przeciętnie 72.000 ubezpieczonych i około 80.000 członków rodzin. Razem więc mniej więcej 40% ludności posiada uprawnienie do korzystania ze świadczeń ubezpieczeniowych.
Jeśli chodzi o większe skupienia ubezpieczonych i zakładów pracy to — poza Poznaniem, w którym poważne i liczne przedsiębiorstwa fabryczne są dowodem silnie rozwiniętego przemysłu — wykazują je miejscowości:
Swarzędz, Luboń, Żabikowo i Fabianowo.
Swarzędz znany jest jako wybitny ośrodek przemysłu stolarskiego, Luboń jako placówka produkcji przetworów ziemniaczanych, Żabikowo i Fabianowo posiadają wielkie cegielnie.
W działalności Ubezpieczalni stanowiło lecznictwo część najistotniej
szą, które wykazało w okresie sprawozdawczym duży wzrost wydatków — przede wszystkim w dziale profilaktyki, którego budżet był z górą dwu
krotnie wyższy niż w roku 1936, a siedmiokrotnie wyższy niż w roku 1933.
O r g a n a i W ła d z e Nad- Organami Ubezpieczalni Społecznej w myśl art. 26 ustawy o ubezpie-
z o r c z e U b e z p ie c z a ln i. c z e n iu s p 0 }e c z n y m są:
1. Rada Ubezpieczalni 2. Komisja Administracyjna 3. Dyrekcja
4. Komisja Rozjemcza 5. Komisja Rewizyjna.
Ponadto jako ciało doradcze przy Lekarzu Naczelnym powołana zo
stała
6. Rada Lekarska.
Funkcje Rady i Komisji Administracyjnej pełni powołany przez Pana Ministra Opieki Społecznej na okres przejściowy Komisarz, którym jest profesor Uniwersytetu Poznańskiego, Dr Stefan Różycki.
Do zakresu działania Komisarza Ubezpieczalni należą wszystkie obo
wiązki i prawa, które w myśl przepisów ustawowych i statutowych przy
sługują Radzie i Komisji Administracyjnej Ubezpieczalni (art. 39 i 44 ustawy z dnia 28. III. 1933 r. o ubezpieczeniu społecznym i §§ 81 i 85 Statutu Ubezpieczalni).
W roku sprawozdawczym Komisarz Ubezpieczalni odbył 36 posie
dzeń, na których załatwił 236 spraw, w posiedzeniach brał również udział b. często Delegat Pana Ministra Opieki Społecznej, radca mini
sterialny, mgr Jan Szulc.
Dyrekcja jest organem wykonawczym Ubezpieczalni. W skład jej wchodzą: Dyrektor, Lekarz Naczelny oraz Kierownicy działów — Wice
dyrektorzy.
Dyrektorem Ubezpieczalni był w okresie sprawozdawczym mgr Cze
sław Mańkowski, Lekarzem Naczelnym Dr Erazm Wierzbicki, zaś Wice
dyrektorami pp. Jan Warmuziński i Józef Krejczy.
Do zakresu działania Dyrekcji należy opiniowanie spraw do decyzji Komisarza lub Dyrektora Ubezpieczalni (art. 45 ustawy i § 86 statutu U- bezpieczalni), a w szczególności spraw preliminarzy budżetowych i zam
knięć rachunkowych, regulaminów wewnętrznych i planów finanso
wych i t. p.
Zakres prac i obowiązków Dyrektora określa art. 46 ustawy i § 87 statutu.
Odwołania od orzeczeń Dyrektora w sprawach świadczeń Ubezpie
czalni z tytułu ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa roz
strzygała w roku sprawozdawczym Tymczasowa Komisja Rozjemcza, powołana przez Pana Ministra Opieki Społecznej w następującym składzie:
Przewodniczący Komisji: Radca Kaysiewicz Henryk z Urzędu Woje
wódzkiego Poznańskiego,
Zastępca: Głowacki Józef, przysięgły rewizor ksiąg, Członkowie z grupy pra
cowników:
a) spośród pracowników u- mysłcwych:
jego zastępca:
b) spośród robotników:
ich zastępcy:
Członkowie z grupy pra
codawców:
ich zastępcy:
Szklarz Wojciech, prokurent Państwowego Banku Rolnego,
Prawowski Stefan, urzędnik Poznańskiego Banku Ziemstwa Kredytowego,
Kamiński Czesław, robotnik Polskiego Mono
polu Tytoniowego,
Pawlak Ludwik, robotnik Gazowni Miejskiej, Linkowski Antoni, robotnik Zarządu Miej
skiego,
Frankowska Łucja, pracownica biurowa, Thomas Ignacy, dyrektor Drukami Mie
szczańskiej,
Wilczyński Władysław, spedytor, Pokora Władysław, przemysłowiec,
Miądowicz Stanisław, likwidator Tow. Akc.
„Konfekcja damska",
Zajączkowski Józef, dyrektor Związku Cen
trali Maszyn,
Greger Kazimierz, kupiec.
Komisja Rozjemcza odbyła w roku 1937 — 14 posiedzeń, na których rozpatrywała 72 sprawy i wydała orzeczeń:
57 oddalających skargę,
7 uwzględniających częściowo skargę, 8 uwzględniających całkowicie.
Tymczasowa Komisja Rewizyjna kontroluje czynności organów za
rządzających i wykonawczych, a mianowicie: Komisji Administracyjnej i Dyrekcji oraz dokonuje rewizji ksiąg, dokumentów i zasobów kaso
wych Ubezpieczalni.
Tymczasowa Komisja Rewizyjna pełniła w okresie sprawozdawczym swe czynności w składzie:
Przewodniczący Komisji: Kisielewski Stefan, dyrektor młyna,
Cierniak Jan, urzędnik bankowy (do 21 kwie
tnia 1937 r.) a następnie funkcję tę objął Jachimowicz Stanisław, urzędnik Państwowe
go Banku Rolnego,
Członkowie z grupy robot- Nowicki Tomasz, pracownik Gazowni Miej- Członkowie z grupy pra
cowników:
zastępca:
ników:
zastępca:
Członkowie z grupy pra
codawców:
zastępca:
skiej,
Grzelak Franciszek, pracownik Gazowni Miejskiej,
Rączkowski Józef z Piątkowa, pow. poznań
ski,
Stempniewicz Stanisław, przemysłowiec, Kotarski Aleksander.
W roku sprawozdawczym odbyła Komisja Rewizyjna 10 posiedzeń, z których protokóły przedłożono każdorazowo Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych.
Ubezpieczeni
Zwierzchni nadzór nad Ubezpieezalnią Społeczną sprawuje Minister Opieki Społecznej (art. 234 ust. z dnia 28. III. 1933 r.) zaś bezpośredni
— Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie (rozp. M. O. S. z dnia 14. I. 1935 r. Dz. U. R. P. Nr. 3, poz. 23).
I. UBEZPIECZENI I ZAKŁADY PRACY.
Rok sprawozdawczy wykazuje w stosunku do roku 1936 różnicę w stanie ilościowym ubezpieczonych i zakładów pracy. Z końcem roku 1936 ogólna ilość ubezpieczonych pozostających w ewidencji Ubezpie
czalni wynosiła około 145.000, z czego 118.000 przypadło na robotników i 27. 000 na pracowników umysłowych. Przeciętna ubezpieczonych w ro
ku 1935 wynosiła 68.000. Ilość ubezpieczonych na końcu roku 1937 wynosiła około 165.000, z czego 135.000 pracowników fizycznych, 30.000 pracowników umysłowych. W porównaniu z rokiem ubiegłym rejestr ubezpieczonych wzrósł o około 20.000 — co stanowi 13.8°/o.
Ilość obowiązkowo ubezpieczonych, czynnych (t. j. takich, za których w poszczególnych miesiącach liczono składki) wynosiła w roku 1937 przeciętnie 71.600, t. zn. w stosunku do roku poprzedniego więcej o ca 4.000, czyli o 5.74° o.
Wzrost ilości ubezpieczonych nie nadążał za wzrostem ilości zgłoszeń oraz ruchu ubezpieczonych. Zjawisko to oznacza, że chłonność rynku pracy wzrosła, jednakże nie wykazując większej stałości zatrudnienia, co było wynikiem zatrudniania bezrobotnych na robotach publicznych, w trybie turnusowym, na krótkie okresy czasu.
Najlepiej ilustruje ten stan rzeczy poniższe zestawienie:
Wyszczególnienie 1936 r. 1937 r. Wzrost
Ilość zgłoszeń o wstąpieniu do
pracy 81.000 89.000 8.000 9.8%
Ruch ubezpieczonych przeciętny 11.900 14.000 9.100 17.6%
Stan ubezpieczonych czynnych
per 31. XII. 37 r. 68.500 70 600 2.100 3.12%
Skutkiem zwiększonego ruchu ubezpieczonych nastąpił więc wzrost czynności administracyjnych Ubezpieczalni Społecznej bez uzyskania odpowiedniego ekwiwalentu w przypisie składek.
Do liczby ubezpieczonych należy zaliczyć jeszcze kategorię człon
ków dobrowolnie ubezpieczonych lub kontynuujących ubezpieczenie, których było ogółem 294 osób.
Ogólna liczba osób pozostających w zatrudnieniu, a podlegająca ubezp., wynosiła w końcu 1936 roku 69.528 osób, zaś w końcu 1937 roku 70.600, gdy przeciętna ubezpieczonych za 1936 rok stanowiła 68.000 osób, to za 1937 rok — 71.600.
Wzrost ilości ubezpieczonych według poszczególnych zawodów przed
stawia się następująco (w końcu każdego roku):
L. p. Stan ubezpieczonych
w poszczególnych zawodach Ilość 0
1936 1937 1936 1937
1. Gospodarstwa rolne, ogrodnicze
hodowl. i leśne*) . . . . 486 424 0.7 0.6 2. Przemysł metalowy i maszynowy 9717 10875 14.2 15.4 3. Przemysł chemiczny... 3678 4115 5.3 5.8 4. Przemysł m in e ra ln y ... 1705 1682 2.4 2.3 5. Przemysł włókienniczy . . . . 715 811 1.4 1.2 6. Przemysł papierń, i poligraficzny 3927 3993 5.8 5.7 7. Przemysł g a r b a r s k i... 189 222 0.2 0.3 8. Przemysł drzewny... 1368 1451 1.8 2.1 9. Przemysł spożywczy... 8230 7912 12.0 11.2 10. Przemysł odzież, i galant. . . 3475 3562 5.1 5.0 11. Przemysł budowlany... 3667 2753 5.4 3.9 12. Zakł. elektr. wodoc. i kanał- 3426 2348 5.0 4.0 13. Przedsiębiorstwa transp. . . . 4068 5001 5.9 7.1 14. Handel, biura,szkoły, zakł. widów. 23855 24993 34.8 35.4 R a z e m : 68506 70.642 100 100 Terytorialne rozmieszczenie ubezpieczonych następujące:
w m. Poznaniu ... ca 63.700 w pow. p o z n a ń s k im ... ,, 5.600 w pow. śrem skim ... ,, 2.300
Ponadto należy wspomnieć również i o ruchu terytorialnym ubez
pieczonych.
Ubezpieczony, zgłoszony po dniu 1. I. 1934 r. po raz pierwszy w Ubez
pieczalni, otrzymuje numer rejestracyjny (nr. legitymacji) ważny na tere
nie wszystkich Ubezpieczalni Społecznych.
Pod tym numerem rejestracyjnym zakłada się ewidencję ubezpieczo
nego, prowadzi wszystkie akta i przebieg ubezpieczenia, zgodnie z wy
mogiem ciągłości i jedności ewidencji, co ma podstawowe znaczenie w razie udzielania świadczeń, zwłaszcza z zakresu ubezpieczeń długoter
minowych. W związku z tym kierują Ubezpieczalnie przebieg ubezpie
czenia w ślad za ubezpieczonym w wypadkach zmiany jego miejsca pracy.
W przytoczonej na wstępie cyfrze zarejestrowanych ubezpieczonych jest znaczny odsetek tych właśnie, którzy przeszli z terenu innych Ubezpie-
*) obejmuje tylko pracowników umysłowych.
czalni do Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu. Ruch terytorialny ubez
pieczonych między innymi Ubezpieczalniami, a Ubezpieczalnią Społecz
ną w Poznaniu wyniósł w roku 1937 — 10.000 osób, podczas, gdy w roku 1936 tylko 7.884.
Ruch ten był szczególnie wzmożony między Ubezpieczalnią w Pozna
niu, a Ubezpieczalniami w Szamotułach, Gnieźnie, Grodzisku, Gdyni, Warszawie, a pod koniec roku również i Ubezpieczalnią Społeczną w Rze
szowie.
Do końca 1937 r. wydano 92.000 legitymacyj ubezpieczeniowych, z czego w roku sprawozdawczym 19.000.
Z a k ła d y p ra c y Liczba czynnych zakładów pracy wynosiła:
w końcu roku . . . 1936 1937 a) w zakładach zatrudniających do 3 pracowników 14.500 15.356 b) w zakładach zatrudniających ponad 3 pracowników 2.199 2.315
razem: 16.699 17.671
Wzrost zatem wynosi 972 zakłady pracy, czyli 5,8%.
Powyższe dane świadczą, że nasilenie życia gospodarczego na terenie objętym działalnością Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu w roku 1937 w porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosło.
Ubezpieczalnia Społeczna zobowiązana jest do przeprowadzania okre
sowych inspekcji zakładów pracy z zakresu prawidłowości zgłaszania pra
cowników do ubezpieczenia, prawidłowości obliczania składek, oraz w za
kresie ryzyka wypadkowego.
Inspekcja zakładów pracy odbywa się według ustalonego planu. O- prócz inspekcji programowej, ustalonej własnym planem, załatwia się również czynności zlecone przez inne Wydziały Ubezpieczalni, przez Za
kład Ubezpieczeń Społecznych i bratnie Ubezpieczalnie.
Celem inspekcji jest ustalenie na miejscu faktycznej sytuacji, mającej wpływ na ubezpieczenie zatrudnionych osób, oraz ustalenie stopnia bez
pieczeństwa zakładu pracy.
Wyniki inspekcji za okres sprawozdawczy były następujące:
Inspekcja planowa : Czynności zlecone:
zakładów pracy ubezpieczonych uzyskano dodat
kowy przypis składek zł
Załatwiono spraw
8.279 39.537 63.722.33 3.204
Wykazana wyżej suma przedstawia dodatkowy wymiar składek dla pracodawców, którzy zaniedbali wykonania obowiązków, wypływających
z ustawy.
Z powyższego zestawienia można wnioskować, że niektórzy praco
dawcy nie wypełniają należycie dokumentów ubezpieczeniowych, nara-
żając się przez to na późniejszy dodatkowy wymiar składek i odsetek, oraz dodatkowe dopłaty. Ścisłe i akuratne wypełnianie przepisowych for
mularzy ma podstawowe znaczenie dla sprawy ubezpieczenia społecznego.
Na podstawie bowiem tych zgłoszeń prowadzi się ewidencję ubez
pieczonych i zakładów pracy, a wszelkie zbyteczne nieścisłości pociągają za sobą oprócz skutków prawnych reklamacje, a nawet konieczność wzy
wania ubezpieczonych do udzielania wyjaśnień, co opóźnia udzielanie świadczeń, wywołując przez to nieuzasadnione narzekania na funkcjono
wanie Ubezpieczalni.
II. PODSTAWY FINANSOWE UBEZPIECZENIA NA WYPADEK CHOROBY I MACIERZYŃSTWA.
Podstawą samodzielnej gospodarki finansowej Ubezpieczalni są skład
ki z tytułu ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa. Składki bowiem, należne z tytułu ubezpieczeń długoterminowych, przekazuje Ubezpieczalnia Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych.
Na skutek wzrostu ilości ubezpieczonych i wzrostu przeciętnych za
robków przypis składek i odsetek był w roku sprawozdawczym wyższy, niż w roku 1936 i wynosił 4.933.028.51 zł (gdy w roku ubiegłym 4.531.447.56 zł), czyli wzrósł o sumę 401.580.95 zł t. j. o 8.86°/o.
Również przeciętna składka wzrosła, co wynika z podwyższeń zarob
ków ubezpieczonych. Mianowicie w roku 1936 wynosiła ona rocznie na jednego ubezpieczonego zł 65.16, a w roku 1937 zł 66.92. Wzrost wynosi zatem 1.76° <>.
Osiągnięty wpływ z tytułu składek i odsetek wyniósł w roku 1937 zł 4.923.687.47 t. j. 99.81% przypisu.
Niezależnie od dochodów ze składek ubezpieczeniowych i odsetek posiada Ubezpieczalnia jeszcze inne wpływy, a mianowicie: dopłaty ubezpieczonych za porady lekarskie, leki i środki pomocnicze, jakoteż opłaty za zabiegi i protezy dentystyczne, które dały zł 78.761.12, gdy w roku 1936 wynosiły tylko zł 68.830.19.
Zwiększenie nastąpiło wskutek wzrostu ilości ubezpieczonych co po
woduje wzmożenie się ilości porad lekarskich i recept.
Ubezpieczalnia udzielała również świadczeń na zlecenie bratnich Ubezpieczalni, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Skarbu Państwa, a otrzymane z tego tytułu zwroty wynosiły zł 289.484.85 z czego przy
pada na:
Ubezpieczalnie b r a t n i e ... zł 48.069.32 Fundusz Ubezpieczenia Emerytalnego Robotników . " 7.325.57 Fundusz Ubezpieczenia Emerytalnego Pracowników U-
mysłowych ... ... 24.113.27 Fundusz Ubezpieczenia od Wypadków i Chorób Zawo
dowych ... 141.555.36 Skarb Państwa za inwalidów wojennych... u 68.288.24 inne ... ... 133.09
Pozostałe dochody Ubezpieczalni wynosiły:
1) z własnych n ie ru c h o m o śc i... zł 975.12 2) z odsetek od lokat i w k ła d ó w ... „ 13.104.68 3) z tytułu zwrotu kosztów prawnych i sądowych . 295.05 4) z wpływów na reaktywowanych należnościach . „ 9.248.73 5) z przypisów składek i odsetek z ustawy 19. V. 1920 r. „ 20.163.27 6) zwroty za nieprawnie pobrane świadczenia . 494.64 7) subwencje od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na
koszty wystawy h ig ie n ic z n e j... „ 6.000.—
8) nadwyżka uzyskana ze sprzedaży ruchomości 875.—
9) nadwyżka z odsprzedaży d r u k ó w ... „ 2.024.41 10) różne inne drobne ... 1.612.64 r a z e m : zł 54.793.54 Z powyżej wykazanych wpływów pokrywa Ubezpieczalnia wszelkie wydatki, a w szczególności koszty udzielanych świadczeń, koszty admi
nistracyjne i ogólne itp.
Również z tego samego źródła spłaca Ubezpieczalnia zadłużenie swe z lat ubiegłych.
Zadłużenie wobec Ubezpieczalni na rzecz ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa wynosi:
z grupy I (obowiązkowo ubezpieczeni) . . . . zł 924.826.66 ,, III (kontynuujący ubezpieczenie) . . . . ,, 114.22 ,, IV (dobrowolnie ubezpieczeni)... . 177.98
o g ó ł e m : zł 925.118.86 co stanowi cokolwiek ponad dwumiesięczną kwotę przypisanych składek, przyjmując przeciętną za rok 1937 w wysokości 411.000 miesięcznie.
Na doręczonych pracodawcom 141.060 nakazów płatniczych na kwotę zł 5.331.966.27 inkasenci
zainkasowali 67.621 nakazów na zł 1.831.016.78 doręczyli 70.060 ,, ,, „ 3.316.501.95 i zwrócili 3.379 ,, ,, ,, 184.447.54
Do czynności inkasentów należało poza tym częściowe doręczanie upomnień, stwierdzanie zmian adresowych i wreszcie ściąganie należno
ści innych Ubezpieczalni Społecznych.
Celem ściągnięcia wykazanego wpływu składek, Ubezpieczalnia zmu
szoną była wdrożyć postępowanie egzekucyjne w 8.506 wypadkach.
Urzędy Skarbowe załatwiły pozytywnie 3.030 wniosków, a w 567 wy
padkach spisano protokóły bezowocnej egzekucji.
Do przetargu przymusowego nieruchomości (przyłączenie) zgłoszono zaległości w 33 wypadkach.
Do upadłości zgłoszono s p r a w ...5 na zł 47.337.%
z tego ukończono postępow ania... 2 ,, ,, 930.26 nieukończono . . . 3 na zł 46.407.70
Pretensje Ubezpieczalni b. Kasy Chorych zahipotekowano p r z y m u sowo w 10 wypadkach, na kwotę zł 68.021.
Wniosków o złożenie przysięgi wyjawienia przez pracodawców, u któ
rych egzekucja wypadła bezowocnie sporządzono 202.
Doniesień karnych z art. 58 prawa o wykroczeniach wystawiono 173.
Wywiadów majątkowych u uporczywych płatników przeprowadzono dla potrzeb Ubezpieczalni i b. Kasy Chorych...1.555 i dla bratnich Ubezpieczalni... 125
Wobec pracodawców, których zaległości powstały wskutek okolicz
ności od nich niezależnych lub w wypadkach, gdy warunki gospodarcze tego wymagały, Ubezpieczalnia stosowała daleko idące ulgi, rozkładając dłużne kwoty na raty. W okresie sprawozdawczym rozłożono na raty w 3.003 wypadkach.
W myśl art. 239 i 244 ustawy Ubezpieczalnia zobowiązana jest wpła
cać Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych — Ogólny Fundusz Ubezpiecze
nia na wypadek choroby — stałą opłatę ustaloną przez Pana Ministra Opieki Społecznej, która przeznaczona jest na tworzenie specjalnego fun
duszu, a między innymi na udzielenie subwencyj ubezpieczalniom, które wskutek lokalnych warunków gospodarczych i społecznych potrzebują pomocy materialnej.
W roku 1937 wpłaciła Ubezpieczalnia do Zakładu Ubezpieczeń Spo
łecznych na wspomniany fundusz zł 566.244.06, a otrzymała z tego sa
mego funduszu tytułem subwencji kwotę zł 1.071.103.25, z przeznaczeniem na:
1. zwiększenie zasiłków pieniężnych...
2. na kolonie l e t n i e ...
3. na półkolonie i obozy z im o w e ...
4. na akcję dożywiania dzieci i młodzieży w okresie z i m o w y m ...
5. na pomoc zimową dla bezrobotnych...
6. na prowadzenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecz
nych akcji obozów zimowych dla młodocianych . 7. na zwiększenie ś w ia d c z e ń ...
8. na prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecz
nych leczenie sanatoryjno - uzdrowiskowe . 9. na zwiększenie funduszu rezerwowego celem umo
żliwienia statutowego rozszerzenia świadczeń .
zł 70.000.—
25.000.—
15.000.—
24.000.—
39.000.—
3.803.25 100.000.—
88.300.—
706.000.—
III, ŚWIADCZENIA UBEZPIECZENIA NA W YPADEK CHOROBY I MACIERZYŃSTWA.
Szybka pomoc dla ubezpieczonych w wypadkach choroby względnie macierzyństwa, to główne zadanie ubezpieczenia chorobowego. Udzie
lanie świadczeń czy to leczniczych, czy pieniężnych następuje więc bez pisemnych wniosków, a wyjątkowo tylko, w wypadkach spornych, zgła
szają ubezpieczeni roszczenia na piśmie.
W roku 1937 wpłynęło roszczeń pisemnych:
o pomoc leczniczą względnie szpitalną . . . 57 o zasiłki p i e n i ę ż n e ... 154 o zwrot kosztów le c ze n ia ...363
r a z e m : 574
Jest to nikła cyfra w porównaniu do masy osób korzystających ze świadczeń. Świadczy ona o precyzyjnym zaspokajaniu przez Ubezpieczal- nię słusznych roszczeń ubezpieczonych. Świadczy o tym również niewiel
ka liczba spraw spornych rozstrzygniętych przez Tymczasową Komisję Rozjemczą, instancję odwoławczą od decyzji Dyrektora Ubezpieczalni, której działalność naszkicowano we wstępie do niniejszego sprawozda
nia. Jeżeli zaś zachodzą sporadycznie, to przeważnie sprawiają je niedo
kładności popełniane przez pracodawców przy wystawianiu poświadczeń stosunku pracy w legitymacji ubezpieczeniowej.
D t l a ł a l n o ić św iadczę- 1) Zasiłki pieniężne.
Liczbę osób korzystających z zasiłków, liczbę dni zasiłkowych, oraz kwoty poszczególnych zasiłków wypłaconych w roku 1937, wykazuje na
stępująca tabela:
Ilość
osób Liczba dni
zasiłków. Kwota zł Razem zł
1. Zasiłki z tytułu
niezdolności do pracy , . 7.675
chorobowe... 202.198 369.660.07 d o m o w e ... 31.622 34.334.93 szpitalne... 48.538 10.014.64
dodatki na dzieci . . . . 24.697 7.640.02 421.649 66
2. Zasiłki połogowe 600 28.378 36.283.45
3. Zasiłki dla karmiących
ubezpieczone... 479 38.653 7.725.25
członkowie rodzin . . . . 2.400 198.936 20.105.86 27.831.11 4. Zasiłki pogrzebowe
za ubezpieczonych . . . 299 26.317 —
dla członków rodzin . . 871 40.987.50 67.304.50 O g ó ł e m : zł 553.068.72 W porównaniu do roku 1936 ogólna suma wypłaconych zasiłków wzro
sła o zł 157.000.— . Główną przyczyną tak pokaźnego wzrostu zasiłków
jest wprowadzenie z dn. 1. V. 1937 r. świadczeń dodatkowych, a w szcze
gólności podwyższenia zasiłków chorobowych z 50% do 60% zarobku i połogowych z 50% do 75 % zarobku.
Również poważny wzrost liczby ubezpieczonych na wypadek choroby zaważył na wysokości wypłaconych zasiłków, gdyż w roku 1936 pobierało zasiłki chorobowe wzgl. domowe lub szpitalne 6.569 osób, a w 1937 roku 7.675 osób.
Przeciętnie, w ciągu jednego miesiąca korzystało z zasiłków choro
bowych w roku sprawozdawczym 1.027 osób, a w 19^6 roku 831 osób, a z zasiłków połogowych 58 osób.
Nowych wypadków choroby powodujących niezdolność do pracy i uprawniających do zasiłków zanotowano 7.920 (w 1936 r. 6.807). Nato
miast porodów uprawniających do zasiłku połogowego było mniej niż w 1936 roku, bo tylko 553, gdy w roku ubiegłym 606.
Okres zasiłkowy wynoszący 26 tygodni wyczerpały całkowicie 453 osoby, podczas gdy w roku 1936 tylko 311 osób.
2) Zwroty gotówkowe.
Świadczeń leczniczych udziela Ubezpieczalnia w naturze przez zakon
traktowanych lekarzy, akuszerki, apteki, szpitale itp. Jeżeli uprawniony do świadczeń nie skorzysta z pomocy zorganizowanej przez Ubezpieczal- nię, to zasadniczo nie przysługuje mu zwrot poniesionych kosztów lecze
nia. Ubezpieczalnia obowiązana jest do zwrotu kosztów prywatnej po
mocy leczniczej tylko w wypadku nagłym, w którym zwłoka grozi nie
bezpieczeństwem, a osiągnięcie lekarza Ubezpieczalni jest niemożliwe.
To też zwroty gotówkowe mają charakter wyjątkowy i pod tym ką
tem widzenia należy oceniać niżej podane liczby i kwoty wypłat.
W szczególności, w roku 1937, wypłacono tytułem zwrotu kosztów:
Ilość wypłat Kwota zł
1) pomocy lekarskiej 158 2.965.65
2) środków leczniczych 81 602.92
3) pomocy akuszeryjnej 251 5.580.70
4) pobytu w szpitalu
i innych kosztów 52 2.322.35
r a z e m : 542 11.471.62
Inny charakter mają natomiast zwroty kosztów przejazdów chorych do lekarzy wzgl. szpitali. Ubezpieczalnia zwraca bowiem tego rodzaju koszty zawsze, ilekroć stan zdrowia względnie odległość uzasadniają użycie środków lokomocji. Wypłat kosztów podróży dokonano w roku sprawozdawczym w wypadkach 3.157 na ogólną sumę 14.861,05 zł, pod
czas gdy w roku 1936 tylko 1.258 na sumę zł 7,744,11.
OPIEKA LEKARSKA.
L e k a rze d o m o w i Opiekę lekarską nad chorymi ubezpieczonymi i członkami1 ich rodzin sprawowało w okresie sprawozdawczym 62 lekarzy domowych, którzy działają w przydzielonych im rejonach, obejmujących przeciętnie po ca 1.200 ubezpieczonych.
Teren miasta Poznania obejmuje 49 rejonów lekarzy domowych, po
wiatu poznańskiego — 7 rejonów i powiatu śremskiego — 6 rejonów.
Działalność lekarzy domowych w roku 1937 przedstawia tabelka, w której dla porównania ujęto również dane za rok 1936:
Zestawienie porad udzielonych przez lekarzy domowych:
Rok
w gabinecie lekarza w domu chorego
Ogółem:
ubezpie
czonym
członk.
rodzin razem: ubezpie
czonym
członk.
rodzin razem.:
1937 1936
227.314 196.819
183.941 155.570
411.255 352.389
17.514 16.068
21.254 19.064
38.768 35.132
450.023 387.521
W porównaniu do roku 1936 liczba porad udzielonych przez lekarzy domowych wzrosła w roku 1937 o 62.502 t. j. o 16, l°/o.
Zaobserwowany od kilku lat wzrost udzielonych porad (wzrost ten w roku 1936 w porównaniu do roku 1935 wynosił 5,5°/o), należy tłuma
czyć stałą, niezmienną opieką lekarską rejonowego lekarza domowego oraz częściowo także i zwiększoną liczbą ubezpieczonych na wypadek choroby i macierzyństwa.
L e k a rz a sp e c ja liś c i Obok lekarzy domowych sprawuje opiekę lekarską nad ubezpieczo
nymi i ich rodzinami w Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu jeszcze 32 lekarzy specjalistów, a mianowicie:
5 lekarzy specjalistów chorób dziecięcych, 4 ,, ,, ginekologów - położników, 8 ,, ,, chorób skórnych i wenerycznych, 4 „ „ chorób uszu, gardła i nosa,
3 „ ,, chirurgów,
3 „ „ chorób nerwowych,
3 ,, „ chorób oczu oraz 1 chirurg - ortopeda i
1 fizjolog.
Lekarze ci przyjmują chorych w swoich gabinetach.
Między lekarzami domowymi, a lekarzami specjalistami istnieje ścisła współpraca, polegająca na wzajemnym komunikowaniu sobie spostrze
żeń o stanie zdrowia i wynikach leczenia chorych.
Zasadniczo chorych kieruje do leczenia u specjalisty lekarz domowy, jeśli uzna ten rodzaj • leczenia za konieczny. Zasada ta nie obowiązuje
w przypadkach porodów, chorób dzieci do lat 7 i chorób wenerycznych, kiedy to chory może udać się do lekarza specjalisty bezpośrednio, który jednak po ukończonym leczeniu przesyła lekarzowi domowemu szczegółowy opis przebiegu choroby i leczenia.
Następująca tabela ujmuje zestawienie porad udzielonych przez leka
rzy specjalistów w roku 1937 i 1936:
Rok
w gabinecie lekarza w domu chorego
Ogółem:
ubezpie
czonym członk.
rodzin razem ubezpie
czonym członk.
rodzin razem
1937 137.792 110.313 248.105 878 3.460 4.338 252.443 1936 123.257 92.418 215.675 1.239 3.600 4.839 220.514 Jak z zestawienia tego wynika, w roku 1937 lekarze specjaliści udzie
lili o 31.929 porad więcej aniżeli w roku ubiegłym. Procentowo wyraża się to cyfrą 14,4%.
L e karze d e n iy ic i Poza lekarzami domowymi i lekarzami specjalistami Ubezpieczalnia zatrudnia również lekarzy dentystów, którzy posiadają gabinety roz
mieszczone we wszystkich dzielnicach miasta Poznania i na prowincji.
Rozmieszczenie lekarzy - dentystów na terenie działalności Ubezpie
czalni Społecznej w Poznaniu przedstawia się jak następuje:
Mfastc Poznań; 14 lekarzy - dentystów, 1 lekarz - dentysta chirurg, 2 lekarzy - dentystów szkolnych.
Powiat Poznański: 3 lekarzy - dentystów w miejscowościach:
Luboń, Swarzędz, Pobiedziska.
Powiat Śremski; 2 lekarzy - dentystów w miejscowościach:
Śrem, Mosina.
Z opieki dentystycznej może korzystać każdy ubezpieczony i członek rodziny na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej, przy czym w wyborze lekarza - dentysty nie jest krępowany .
Niezależnie od zakontraktowanych i praktykujących w swoich gabine
tach lekarzy - dentystów istnieje w Poznaniu, przy ul. Pocztowej 8 własny Zakład Lekarsko - Dentystyczny Ubezpieczalni, w którym wykonuje się sztuczne uzębienia i wszelkiego rodzaju protezy, oraz przeprowadza się leczenie chirurgiczno-operacyjne schorzeń zębów i jamy ustnej.
Skład personelu Zakładu Lekarsko - Dentystycznego jest następujący:
1 lekarz - dentysta,
3 techników dentystycznych, 2 siły pomocniczo - lekarskie, 1 praktykantka,
1 pracownica biurowa.
2 0
P o g o to w ie
A ku sze rk i
Następująca tabelka przedstawia porównawcze zestawienie ilości za
biegów lekarsko - dentystycznych, wykonywanych w latach 1936 i 1937:
Rok Udzielono zabiegów R a z e m :
obowiązkowych nieobowiązkowych
1937 40.274 48.561 88.835
1936 31.645 45.723 . 77.368
W roku sprawozdawczym liczba wykonanych zabiegów dentystycz
nych wzrosła o 11.467 zabiegów t. j. o 14,8%>.
L e karsk ie W wypadkach nagłych zachorowań i kiedy nie można z jakichkolwiek powodów uzyskać pomocy lekarza domowego, specjalisty czy dentysty — członkowie Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu mają możność korzy
stania z pomocy Lekarskiego Pogotowia Ratunkowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Poznaniu, ul. Fredry 7, telefon: 55-44 i 66-66.
Do obowiązków Pogotowia należy:
1. udzielanie pierwszej pomocy chorym zgłaszającym się na stację Pogotowia,
2. przewóz lekarzy do chorych w celu udzielenia natychmiastowej pomocy,
3. przewóz lekarzy Wyjazdowej Polikliniki Położniczej do nagłych porodów czy poronień,
4. przewóz chorych do szpitali, klinik, zakładów leczniczych i do zakładów zamkniętych.
Pogotowie jest czynne całą dobę bez przerwy.
Działalność Pogotowia w roku 1937 obrazuje następujące zestawienie:
Rodzaj czynności Ilość
przewozów
Ilość kim.
Przewozy chorych do szpitali i zakładów 5.974 67.924
Przejazdy lekarzy do chorych 9.406 54.862
Wyjazdy z Polikliniką Położniczą 758 10.423
R a z e m : 16.138 133.209
Na stacji udzielono pomocy lekarskiej 1.445 osobom.
Ubezpieczalnia Społeczna w Poznaniu posiada zakontraktowane aku
szerki z Poznańsko - Pomorskiego Związku Akuszerek w liczbie 88.
Z pomocy akuszeryjnej mogą ubezpieczone korzystać bezpośrednio za okazaniem legitymacji ubezpieczeniowej, stwierdzającej uprawnienie do świadczeń.
Personel
A pteki
Akuszerki są rozmieszczone na całym terenie działalności Ubezpie- czalni.
W okresie sprawozdawczym czynność akuszerek przedstawia się, jak następuje:
Rodzaj pomocy Liczba osób
porody 2 558
poronienia 552
R a z e m : 3.110
pom ocniczo- Ubezpieczalnia Społeczna w Poznaniu zatrudnia 7 higienistek, do których zadań należy pełnienie opieki pomocniczo - lekarskiej w domu chorego, w gabinetach lekarzy domowych, asystowanie lekarzom w komi
sjach lekarskich itp.
W szczególności do zadań higienistek należy:
a) wykonywanie drobnych zabiegów (zastrzyki, stawianie baniek, opa
trywanie ran i t. d.),
b) udzielanie chorym porad i wskazówek o sposobie zachowania się podczas choroby, zwracanie uwagi na warunki higieniczne, pouczanie co do zażywania leków zgodnie z zaleceniami lekarzy i t. p.,
c) przeprowadzanie wywiadów domowych i stwierdzanie, czy warunki sanitarno-higieniczne w domu chorego nie przeszkadzają w skutecz
nym leczeniu go i t. p.
Czynności te spełniają higienistki na polecenie lekarzy administra
cyjnych Ubezpieczalni, którzy porozumiewają się z lekarzami domowymi wzgl. specjalistami.
Dla zobrazowania działalności personelu pomocniczo - lekarskiego służy następująca tabela porównawcza z lat 1936 i 1937:
Rok
Liczba wykonywanych zabiegów Liczba udzielon. porad wskazówek w ambula
toriach w domu
chorego razem w ambula
toriach
w domu
chorego razem
1937 4.281 1.431 5.712 3.156 1.038 4.194
1936 2.554 1.391 3.945 4.882 1.245 6.127
LEKI, ŚRODKI LECZNICZE I POMOCNICZE.
Ubezpieczalnia dostarcza ubezpieczonym i ich rodzinom leków i środ
ków leczniczych za pośrednictwem apteki własnej, aptek zakontrakto
wanych oraz punktów rozdawnictw leków. Rozmieszczenie tych placó
wek w terenie nie zostało1 przeprowadzone tak, aby ubezpieczeni mieli łatwy dostęp i szybko mogli zaopatrzyć się w leki. Z tych wzgędów za
kontraktowano apteki według z góry ustalonego planu, uwzględniając odległości między poszczególnymi aptekami, większe skupiska ubezpie
czonych i t, p.
22
Rozmieszczenie aptek i punktów rozdawnictwa leków przedstawia się w okresie sprawozdawczym jak następuje:
Miasto Poznań — 1 apteka własna,
20 aptek zakontraktowanych
1 punkt rozdawnictwa leków w dzielnicy Górczyn.
Powiat Poznański — 7 aptek zakontraktowanych w miejscowościach:
Kostrzyn,
Murowana Goślina, Pobiedziska, Stęszew, Swarzędz,
Tarnowo Podgórne, Żabikowo.
1 punkt rozdawnictwa leków w miejscowości Żabikowo.
Powiat Śremski — 5 aptek zakontraktowanych w miejscowościach:
Dolsk, Kórnik, Książ, Mosina, Śrem
oraz 2 punkty rozdawnictwa leków w miejscowościach:
Puszczykowo, Książ.
Własna apteka Ubezpieczalni mieści się w Poznaniu, przy ulicy Pocz
towej 25.
Personel jej składa się z:
4 magistrów farmacji,
1 pracownika laboratoryjnego, 1 robotnika - gońca,
1 uprzątaczki.
Poza wydawaniem leków ubezpieczonym, apteka Ubezpieczalni do
starcza leków przeciwkiłowych lekarzom specjalistom chorób wene
rycznych oraz wyrabia wszelkie preparaty galenowe we własnym labo
ratorium farmaceutycznym.
W roku 1937 wydano ogółem 549.272 leków, a mianowicie:
w aptece własnej ... 108.266 leków w aptekach zakontraktowanych . 432.826 ,, w punktach rozdawnietw leków . . 8.180 ,,
Przeciętnie na jedną aptekę zakontraktowaną przypada 13.525 leków.
ŚRODKI PRZECIW ZNIEKSZTAŁCENIU I KALECTWU.
Wszelkie środki pomocnicze oraz środki przeciw zniekształceniu i kalectwu wydaje się ubezpieczonym za pośrednictwem zakontraktowa
nych fachowych firm, mających swe siedziby w Poznaniu.
S zp ita le
W szczególności zakontraktowano:
2 zakłady optyczne,
5 wytwórni pasów brzusznych i innych środków pomocniczych, 2 zakłady wykonujące aparaty ortopedyczne i protezy.
W okresie sprawozdawczym wydano ogółem 7.612 omawianych środ
ków według poniższego zestawienia:
R o d z a j ś r o d k a Ilość
o k u l a r y ... 6.174 p r o t e z y ... 6 pasy brzuszne i r u p t u r o w e ... 735 aparaty i obuwie ortopedyczne, gilzy na nogi, wkładki
na płaskostopy, pończochy gumowe . . . . 391 opaski elastyczne ... 4 inne środki (inhalatory, irygatory, pesaria, termo
fory itp.) ... 302 O g ó ł e m : 7.612 szt.
LECZENIE SZPITALNE, SANATORYJNE I ZAKŁADOWE.
Poza własnym szpitalem chorób wewnętrznych dysponuje Ubezpie
czalnia 16 szpitalami zakontraktowanymi, reprezentującymi wszystkie specjalności.
Terenowe rozmieszczenie szpitali:
15 szpitali w mieście Poznaniu (łącznie z własnym),
2 szpitale w powiecie śremskim, w miejscowoścach Kórnik i Śrem.
Frekwencja chorych w szpitalach w roku 1936 i 1937 przedstawiała się następująco:
1937 r. 1936 r.
liczba osób liczba dni
szpitalnych liczba osób liczba dni szpitalnych szpital własny
szpitale obce
1.099 10.064
27.064 203.189
1.145 7.695
30.388 137.112
R a z e m 11.163 230.253 8.840 167.500
W roku 1937 leżało w szpitalach dziennie przeciętnie 588 chorych, zaś przeciętny pobyt chorego w szpitalu trwał 20.6 dni.
W roku 1937 przekazano do szpitali o 2.323, t. j. o 30,8% chorych więcej, aniżeli w roku 1936.
Zwyżkę osób przekazanych w roku 1937 do leczenia szpitalnego tłu
maczy się:
24
a) zwyżką liczby ubezpieczonych na wypadek choroby i macierzyń
stwa,
b) rozszerzonym zakresem świadczeń leczniczych, c) epidemiami błonicy, płonicy i grypy.
S z p ita l C h o r ó b W e w n . Szpital własny Ubezpieczalni mieści się w Poznaniu przy ulicy Ra-
U b e z p ic c z . S p o łe c z n e j czyńskich 13/14 i zajmuje budynek dwupiętrowy,
w P o z n a n iu
Szpital Ubezpieczalni posiadał w roku 1937 — 100 łóżek, rozmieszczo
nych w 11 obszernych salach, odpowiadających wszelkim wymogom sani
tarno - higienicznym. Przeciętna powierzchnia podłogi w salach wynosi na 1 chorego 6,5 m2, a kubatura 21 m3.
Poza wspomnianymi salami, szpital posiada osobny pokój izolacyjny, salę rentgenowską, ciemnię, laboratorium, gabinet fizykalny, pokój do badań specjalnych oraz zabiegów, pokój do badań pacjentów ambulatoryj
nych, 5 łazienek i ustępy.
Kuchnia dysponuje 5 obszernymi ubikacjami, z których jedna służy jako kuchnia właściwa, jedna jako pomywalnia, dwie jako spiżarnie i jedna jako refektarz dla obsługujących Szpital sióstr zakonnych.
W skład dalszych ubikacyj wchodzi biuro Szpitala, gabinet kierow
nika, pokój dyżurny, 2 pokoje mieszkalne lekarzy, 4 oddzielne pokoje mieszkaniowe dla sióstr, pomieszczenie dla służby i na każdym piętrze odpowiednie ubikacje jako kuchnie podręczne oraz halle dla chorych i odwiedzających rodzin.
Na magazyny i szatnie służą obszerne, odpowiednio przystosowane ubikacje. Kaplica mieści się oddzielnie, na drugim piętrze. Ponadto Szpital posiada ogród, oraz obszerne podwórze dla chorych.
Oświetlenie Szpitala jest elektryczne, ogrzewanie centralne i wszędzie instalacje wodociągowe do ciepłej i zimnej wody.
Wyposażenie Szpitala jest zupełne i stoi na poziomie nowoczesnych wymogów. Na specjalną uwagę zasługuje urządzenie laboratorium, sali rentgenowskiej oraz gabinetu fizykalnego.
Skład obsady personalnej Szpitala obejmuje 23 osób i przedstawia się jak następuje:
Kierownik Szpitala i ordynator, Dr Stanisław Wawrzyniak, I. lekarz - asystent,
II. lekarz - asystent,
10 Sióstr Zakonu S. S. Elżbietanek, 1 pielęgniarz,
1 woźny,
8 osób służby pokojowej.
26
Oprócz stałych lekarzy w Szpitalu pracują lekarze stażyści odbywają
cy przepisowy rok praktyczny, lekarze wolontariusze, oraz studenci me
dycyny.
Personel lekarski Szpitala pracuje naukowo i bierze czynny udział w zjazdach oraz posiedzeniach lekarskich. Prace te oparte na materiale Szpitala ogłasza się w czasopismach lekarskich.
W roku sprawozdawczym leczono w Szpitalu 1.099 osób.
Zabiegów specjalnych wykonano:
f i z y k a l n y c h ... 2.074 prześwietleń rentgenowskich . . . 1.080 zdjęć rentgenow skich... 145
Przy Szpitalu znajduje się Zakład Rozpoznawczy i Komisja Odwoławcza, do których zgłaszają się pacjenci, skierowani przez lekarzy domowych wzgl. Obwody Lecznicze. Chorzy podlegają badaniu klinicznemu, labora
toryjnemu, rentgenologicznemu, a w razie potrzeby badaniu przez leka
rzy specjalistów innych diziedlziń jak: chirurga, ginekologa, neurologa, oku
listy, laryngologa, wenerologa, stomatologa. Po ustaleniu rozpoznania otrzymuje pacjent opis przeprowadzonych badań i rozpoznanie dla leka
rza leczącego, a orzeczenie Komisji Odwoławczej kieruje się do Naczel
nego Lekarza Ubezpieczalni. Nadto w zakres działalności Zakładu Roz
poznawczego, wzgl. Komisji Odwoławczej, wchodzi określanie zdolności wzgl. niezdolności do pracy oraz konieczność leczenia szpitalnego wzgl.
sanatoryjnego.
Zakład Rozpoznawczy jak i Komisja Odwoławcza korzystają z wszel
kich urządzeń Szpitala.
W roku 1937 Zakład Rozpoznawczy i Komisja Odwoławcza zbadały 381 osób.
S z p ila l* za k o n tra k to - Ubezpieczalnia korzystała w roku sprawozdawczym z usług następu-
w a n e jących szpitali i klinik w Poznaniu:
1. Szpital Miejski
2. Szpital Okręgowy Wojskowy Nr VII
3. Klinika Chorób Dziecięcych Uniwersytetu Poznańskiego 4. Klinika Chorób Nerwowych Uniwersytetu Poznańskiego 5. Klinika Oczna Uniwersytetu Poznańskiego
6. Klinika Ortopedyczna Uniwersytetu Poznańskiego 7. Klinika Oto-laryngologiczna Uniwersytetu Poznańskiego' 8. Klinika Chorób Wewnętrznych (Diagnostyczna) Uniwersytetu 9. Ewangelicki Szpital S. S. Diakonisek
10. Zakład S . S. Miłosierdzia 11. Zakład św. Elżbiety 12. Zakład św. Józefa
13. Lecznica Oczna Prof. Dra Stasińskiego 14. Zakład Położniczo - Ginekologiczny Pozn.
oraz na prowincji:
Samorz. Wojew.
15. Szpital Powiatowy w Śremie i 16. Zakład S. S. Miłosierdzia w Kórniku.
S a n a to r ia i Z a k ła d y Psychiatryczne
Z opieki szpitalnej korzystają ubezpieczeni i członkowie ich rodzin na podstawie przekazów, wystawianych przez lekarzy domowych względnie specjalistów a zatwierdzanych przez lekarzy administracyjnych Ubezpie
czalni.
Leczenie sanatoryjne i chorych umysłowo ubezpieczonych Ubezpieczal
ni Społecznej w Poznaniu odbywa się w następujących sanatoriach i za
kładach:
Sanatoria:
1. Sanatorium Zakładu Ubezpieczeń Społecznych „Lwigród" w Kry
nicy
2. Sanatorium Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ,,Excelsior“ w Iwo
niczu
3. Sanatorium Ubezpieczalni Krajowej w Inowrocławiu
4. Sanatorium Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dla dzieci) w Kie- krzu
5. Sanatorium Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dla płucno-cho- rych) w Ludwikowie
6. Sanatorium Zakładu Ubezpieczeń Społecznych „Warszawianka"
w Zakopanem
7. Wojewódzkie Sanatorium dla płu-cno - chorych w Smukale 8. Sanatorium dla płuc no - chorych w Kowanówku pod Obornikami 9. Dom Kuracyjny w Inowrocławiu
10. Sanatorium dla dzieci w Busku.
Zakres leczenia w sanatoriach obrazuje poniższa tabela:
Rok Ilość osób leczonych Ilość dni sanatoryjnych
1937 452 23.999
1936 416 22.403
Pobyt chorych w sanatoriach trwał przeciętnie w 1937 roku 38 dni.
W okresie sprawozdawczym przebywało i leczyło się w sanatoriach prze- cię tnie 53 pacjentów dziennie z Ubezpieczalni Poznańskiej.
Zakłady Psychiatryczne:
1. Wojewódzki Zakład Psychiatryczny w Owińskach 2. Krajowy Zakład Psychiatryczny w Kościanie 3. Zakład Psychiatryczny w Dziekance
4. Zakład Psychiatryczny w Kocborowie.
Zakres leczenia chorych w zakładach psychiatrycznych ujmuje nastę pująca tabelka:
2 8
1937 rok Ilość osób leczonych Ilość dni szpitalnych
Kościan . . . 101 6.586
Dziekanka . . 4 142
Owińska . . . 5 186
Kocborowo . . 1 37
r a z e m 111 6.951
Przeciętnie dziennie przebywało i leczyło się w zakładach psychia
trycznych 19 chorych, a przeciętny okres kuracji liczył 63 dni.
Zakłady leczenia specjalnego.
Z a k ła d P rzy ro do lec z- Ubezpieczalnia posiada własny Zakład Przyrodoleczniczy, który mie- nic*y ści się w Poznaniu, przy ul. Pocztowej 8 i zajmuje cały parter oraz I piętro.
Kierownikiem Zakładu jest Dr Józef Jankowiak.
Na I piętrze znajduje się gabinet lekarski, kancelaria oraz oddział elek- troleczniczy, posiadający dużą poczekalnię, dział diatermii, dział elektryza- cji, dział światłolecznictwa, odrębnie dla mężczyzn i kobiet. Oddział E- lektroleczniczy wyposażony jest w następujące aparaty:
16 lamp kwarcowych 1 lampa Kromayer a 3 lampy Sollux duże 2 lampy Sollux małe
1 lampa Sollux przy Lankederze 4 lampy Rosultra
2 lampy Minina 5 diatermii 4 pantostaty
2 aparaty przenośne do elektryzacji 1 kąpiel cztero - komorowa
1 aparat do masażu wibracyjnego 2 radiochorusy
2 aparaty na gorące powietrze (Fóhn) 2 aparaty Sanoca.
Na parterze znajduje się kancelaria, poczekalnia, Oddział Wodolecz
niczy wyposażony w 12 wanien do kąpieli:
3 nasiadówki
1 kamerę do kąpieli parowych 2 aparaty do kąpieli węglikowych 1 aparat do kąpieli perełkowych 1 kąpiel wodno-elektryczna
1 salę do zabiegów hydropatycznych.
Fragment Zakładu Przyrodoleczniczego Ubezpieczalni
Budynek własny Ośrodka Zdrowia w Swarzędzu
Poza tym mieści się na parterze dział ciepłolecznictwa i masaży z na
stępującymi aparatami:
1 Solar (kąpiel elektryczna całkowita)
20 łuków żarówkowych (kąpiele elektryczne częściowe) 2 termofory.
Ilość wykonanych zabiegów w roku 1937.
Rodzaj wykonanych zabiegów Liczba wykonanych zabiegów
Naświetlania lampą k w a rc o w ą ... 26.892 Nagrzewania diaterm ią... 39.222 Fadaryzacja i galwanizacja... 15.233 Naświetlania żarów kow e... 40.001 Kąpiele lecznicze ... 18.196 N a try s k i... ... 4.218 Inne z a b i e g i ... 64.289
r a z e m : 208.051
Obsada personalna Zakładu:
1 lekarz kierownik 2 lekarzy
2 pracowników biurowych 13 pomocniczych sił lekarskich
1 kąpielowa 1 kąpielowy 1 palacz 3 uprzątaczki.
Zakład jest utrzymany na wysokości współczesnych wymagań wiedzy lekarskiej i przyczynia się niewątpliwie do podniesienia zdrowotności członków Ubezpieczalni. Pacjentów nie mogących przybyć o własnych si
łach do Zakładu dowozi się samochodami sanitarnymi Lekarskiego Pogoto
wia Ratunkowego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, a w wypadkach oblożności wysyła się personel do domu chorego, celem wykonania zale
conych przez lekarza zabiegów. W tym celu Zakład posiada odpowiednie przenośne aparaty.
Zakład Przyrodoleczniczy jest czynny codziennie od godziny 8-—12.30 i od 16.30— 19-ej z wyjątkiem niedziel i świąt.
Z a k ła d R entgenolo- Prześwietlenia, zdjęcia oraz naświetlania rentgenologiczne odbywają
g iczn y się w zakontraktowanym Zakładzie Rentgenologicznym Dra Aleksandra Schreibera w Poznaniu, przy ul. Franciszka Ratajczaka 31.
W okresie sprawozdawczym Zakład ten wykonał ogółem 25.364 za
biegów t. j. o 2.600 (ca 11.5%) zabiegów więcej niż w roku 1936.
A n a lity c zn e la b o r a to ria chem iczno - b a k te rio lo g ic zn e
W s p ó łp ra c a z b ra tn im i U b e zp ie c z , w za k re s ie p o m o cy le c z n ic z e j
W szczególności w roku 1937 wykonano:
p r z e ś w ie tle ń ... 11.686 z d j ę ć ... 6.007 n a ś w i e t l a ń ... 7.671
Lekarze domowi i specjaliści obecnie często korzystają z urządzeń po
mocniczo - leczniczych, co wpływa na zwiększenie liczby zabiegów.
Przy Zakładzie Rentgenologicznym znajduje się Instytut Radowy, który udziela członkom Ubezpieczalni pomocy leczniczej w formie naświe
tlań radem.
Zabiegów tych w roku 1937 wykonano u 102 osób.
Ubezpieczalnia Społeczna dysponuje następującymi laboratoriami:
1. Laboratorium własne przy Szpitalu Chorób Wewnętrznych 2. Państwowy Zakład Higieny
3. Zakład Mikrobiologii Lekarskiej Uniwersytetu Poznańskiego 4. Laboratorium Dr Karłowskiej
5. „Serowac Poznański".
Prace wykonywane przez laboratoria analityczne mają doniosłe zna
czenie dla rozpoznania chorób i właściwego ich leczenia.
W laboratorium własnym Ubezpieczalni pracuje lekarz szpitalny, 2 la- borantki, lekarze stażyści, lekarze wolontariusze, oraz studenci medycyny i kandydatki na laborantki, które zapoznają się pod nadzorem lekarza z pracą laboratoryjną.
Laboratorium jest dobrze zaopatrzone w nowoczesne urządzenia, umo
żliwiające wykonanie wszelkich potrzebnych badań.
Działalność laboratoriów ilustruje poniższe zestawienie:
Rok Wykonano analiz w laboratoriach
własnym obcych r a z e m
1937 19.634 5.083 24.717
1936 17.960 5.088 23.048
Jak z zestawienia tego wynika, 79 r'i, analiz wykonało własne labora
torium, a 21°/o analiz laboratoria obce.
Dziennie wykonuje się przeciętnie 68 analiz.
Jeśli ubezpieczony, lub członek rodzimy, wyjedzie poza teren działal
ności swojej Ubezpieczalni, wówczas korzysta on ze świadczeń tej Ubez
pieczalni, na której terenie przebywa. Świadczeń udziela się na podstawie przekazu właściwej Ubezpieczalni.
W roku 1937 wystawiono przekazów na leczenie do bratnich Ubezpie
czalni:
32
dla ubezpieczonych...834 dla członków ro d zin ...750
r a z e m : . . 1.584
W tym samym okresie wpłynęło do Ubezpieczalni Społecznej w Pozna niu przekazów na leczenie z bratnich Ubezpieczalni:
dla ubezpieczonych...605 dla członków ro d zin ...713
r a z e m : . 1.318
DZIAŁALNOŚĆ PROFILAKTYCZNA.
Niezależnie od ustawowo przewidzianych świadczeń leczniczych — U- bezpieczalnia Społeczna w Poznaniu rozwija ożywioną działalność profi
laktyczną t. zn. zapobiegającą powstawaniu i szerzeniu się chorób.
Działalność ta obejmuje tak ubezpieczonych i członków ich rodzin, jak i nieubezpieczoną niezamożną ludność miejską i wiejską,
Ubezpieczalnia spełnia swą rolę na tym odcinku za pośrednictwem własnych urządzeń profilaktyczne - zapobiegawczych, albo też wspiera swymi funduszami podobne instytucje obce.
Dział ten posiada następujące placówki:
O ś r o d e k Ośrodek ten istnieje przy Szpitalu Chorób Wewnętrznych Ubezpie-
d la p łu c n o - cho ry ch
czarni i jest całkowicie przez nią utrzymywany.
W Ośrodku pracuje 2 lekarzy, jedna higienistka, 1 siła pomocnicza.
W zakres działalności Ośrodka wchodzi:
a) rozpoznawanie chorób płucnych,
b) opieka nad chorymi leczonymi ambulatoryjnie i ich rodzinami, c) opieka nad chorymi zwolnionymi z sanatoriów i szpitali,
d) komisyjne badanie płucno - chorych celem ewentualnego przeka
zania do sanatoriów i szpitali,
e) orzecznictwo o niezdolności do pracy, f) leczenie odmą sztuczną,
D c i} wic nie dzieci w O śro dku Z d ro w ia w Swarzędzu
Półkolonie letnie chłopców w Ośrodku Zdrow ia w Swarzęd;
54
g) umieszczenie płucno - chorych dla obserwacji względnie zabiegów w Szpitalu Chorób Wewnętrznych Ubezpieczalni,
h) orzecznictwo w sprawie przerwania ciąży u chorych cierpiących na gruźlicę,
i) orzecznictwo dla klinik, względnie szpitali dziecięcych, o stanie zdrowia matki, ojca lub członka rodziny,
j) pośrednictwo w sprawie otoczenia opieką chorego względnie jego rodziny przez Wydział Opieki Społecznej,
k) badanie warunków socjalnych chorych,
1) propaganda wiadomości o zabieganiu i zwalczaniu gruźlicy,
m) kształcenie lekarzy i studentów medycyny w leczeniu i rozpozna
waniu gruźlicy.
Działalność Ośrodka w roku sprawozdawczym wyraża się w cyfrach następujących:
było w opiece o s ó b ... 2.337 porad udzielono . ... 6.885 odmą sztuczną l e c z o n o ... 444 odmę założono po raz pierwszy . 64 dopełniono odmy osobom... 4.163 umieszczono w szpitalach... 130 umieszczono w sanatoriach . . . . 343 badano plwocinę na laseczniki Kocha . 1.192 analiz chemicznych wykonano . . 2.208 zabiegów rentgenologicznych:
p r z e ś w ie t le ń ... . 2.497 z d j ę ć ... 622
Ośrodek jest czynny codziennie od godziny 9— 14 i od godziny 16— 19.
O ś ro d e k ] Z d r o w ia Ośrodek Zdrowia w Swarzędzu utrzymywany jest z funduszów Ubez-
w S w a r z ę d z u pieczalni przy częściowym finansowym współudziale związków samorzą
dowych (powiatu poznańskiego i Zarządu Miejskiego w Swarzędzu), Urzę
du Wojewódzkiego i Towarzystwa Przeciwgruźliczego.
W Ośrodku tym istnieją:
Stacja Opieki nad Matką i Dzieckiem, Poradnia dla niemowląt,
Kuchnia mleczna,
Poradnia przeciwgruźlicza, Poradnia przeciwjaglicza, Poradnia przeciwweneryczna, Poradnia higieny szkolnej,
Poradnia sportowo-lekarska, Kąpielisko,
Gabinet lekarsko - dentystyczny, Laboratorium.
W Ośrodku pracuje 2 lekarzy, lekarz - dentysta, 1 higienistka stała, 1 higienistka i 5 uczenic Szkoły Pielęgniarstwa Polskiego Czerwonego Krzyża na praktyce i 3 siły pomocnicze.
Działalność Ośrodka w roku 1937 przedstawia się jak następuje:
Poradnia dla niemowląt — zarejestrowano 480 dzieci, porad — 1.643 Kuchnia mleczna — wydano 11.222 litrów mleka, porcyj 64.053 Poradnia przeciwgruźlicza — zarejestrowano 70 osób, porad i zabie
gów 530
Poradnia przeciwjaglicza — zarejestrowano 30 osób, porad i zabie
gów 342
Poradnia przeciwwene- — zarejestrowano 50 osób, porad i żabie-
ryczna gów 1.539
Poradnia higieny szkolnej — zbadano 1.159 dzieci Poradnia sportowo-lekar- — zarejestrowano 74 osób
ska
Kąpielisko — wykąpano 1.598 osób
Gabinet lekarsko - denty- — wykonano 1.767 zabiegów u 1.074 osób.
styczny
Z pomocy i opieki Ośrodka w roku 1937 korzystało ogółem 6.425 osób.
W Ośrodku odbywają się ponadto bezpłatne wykłady publiczne z za
kresu popularnej higieny.
W okresie sprawozdawczym urządzono w Ośrodku dwa kursy:
1. Kurs młodych matek dla absolwentek szkół powszechnych — słucha
czek 20,
2. Kurs obrony przeciwgazowo - lotniczej -— słuchaczy 80.
Urządzono dalej w Ośrodku wystawę przeciwalkoholową, którą zwie
dziło 1.464 osoby.
Specjalną troską otacza się w Ośrodku dzieci, którym wydaje się w okresie zimy tran, surową marchew, naświetla się dzieci krzywicze lam
pami kwarcowymi itp. W roku sprawozdawczym przeprowadzono bez
płatnie szczepienia dzieci przeciw błonicy i płonicy, szczepiąc ogółem 972 dzieci. Wreszcie urządzono gwiazdkę, obdarowując 102 dzieci.
O ir o d e k Z d r o w ia Ośrodek ten jest utrzymywany przez Ubezpieczalnię na tych samych
w Ś re m ie zasadach współpracy finansowej, jak Ośrodek Zdrowia, w Swarzędzu.
W Ośrodku tym istnieją:
Stacja Opieki nad Matką i Dzieckiem, Poradnia dla niemowląt,
Kuchnia mleczna,
Poradnia przeciwgruźlicza, Poradnia przeciwjaglicza, Poradnia przeciwweneryczna.
36
W Ośrodku Zdrowia w Śremie pracuje 2 lekarzy, 1 siła pomocniczo- lekarska i jedna siła pomocnicza.
Działalność Ośrodka w roku 1937 przedstawia się jak następuje:
Poradnia dla niemowląt — zarejestrowano 128 dzieci, porad 1.122 Kuchnia mleczna — wydano 16.509 litrów mleka, porcyj 24.275 Poradnia przeciwgruźlicza — zarejestrowano 371 osób, porad i zabie
gów 1.320
Poradnia przeciwjaglicza — zarejestrowano 117 osób, porad i zabie
gów 933
Poradnia przeciwwene- — zarejestrowano 58 osób, porad i zabie-
ryczna gów 1.017.
W roku 1937 z opieki Ośrodka korzystało 773 osób.
K o lo n ie , P ó łk o lo n ie , Kolonie letnie dla dzieci zorganizowała Ubezpieczalnia bądź we włas-
O b o z y nym zakresie, bądź też wspólnie z organizacjami społecznymi i władzami szkolnymi.
Kolonie dla dzieci zorganizowano względnie subwencjonowano, w cza
sie od 23. VI. do 31. VIII. 1937 r., w następujących miejscowościach:
1. Jastarnia - Bór 2. Pobiedziska 3. Chożępowo
4. Góra pod Sierakowem 5. Kwilcz
6. Kobylnica 7. Kiekrz 8. Zaniemyśl 9. Brenno 10. Kępa Wielka 11. Krzyżowniki 12. Łężczki 13. Czernice 14. Oborniki 15. Kobylnica 16. Otorowo 17. Rabka 18. Inowrocław
w których przebywało na koszt Ubezpieczalni razem 356 dzieci.
Kolonie, względnie obozy letnie, zorganizowano w czasie od 1. VI.
do 31. VIII. 1937 r. w miejscowościach:
Powidz, Chodzież, Niwka, Sieraków, Kiekrz, Skoki i Radgoszcz
oraz nad morzem, w Rozewiu.
Z akcji tej korzystało w roku sprawozdawczym 459 młodocianych pracowników umysłowych i fizycznych.
Półkolonie letnie zorganizowała Ubezpieczalnia w czasie od 25. VI. do 31. VIII. 1937 r. w porozumieniu z Miejskim Komitetem Wychowania Fi
zycznego miasta Poznania w 9 ośrodkach, na terenie dziecińców i ogro
dów miejskich. Poza tym zorganizowano względnie subwencjonowano półkolonie na przedmieściu Poznań - Główna oraz w Śremie i w Swa
rzędzu.
Akcją półkolonijną objęto w roku sprawozdawczym razem 1.441 dzieci, w tym 1.376 z miasta Poznania.
W miesiącu grudniu 1937 roku zostały zorganizowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, w porozumieniu z Państwowym i Okręgowymi Urzędami W. F. i P. W., zimowe kolonie leczniczo-wypoczynkowe, które trwały do 26 marca 1938 roku i obejmowały swym programem także przy
sposobienie narciarskie.
Z Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu otrzymało przydział na te ko
lonie względnie kursy w Szczyrku, Poroninie, Istebnej oraz w Zakopanem razem 298 osób.
Wszyscy uczestnicy kolonii, półkolonii i obozów mieli zapewnioną na
leżytą opiekę lekarską, dobre zakwaterowania i odżywianie. Dzieci kwa
lifikowano na kolonie i półkolonie na podstawie opinii lekarzy i kotnisyj lekarskich. Na kolonie wysyłano przede wszystkim dzieci niedożywione, skrofuliczne, anemiczne, rekonwalescentów, jak również i dzieci ubogie, zamieszkujące w złych warunkach mieszkaniowych.
W ogólności objęto akcją kolonii, półkolonii i obozów letnich łącznie 2.554 osób kosztem około 80.000 zł.
38
P ó łk o lo n ie le tn ie w P o z n a n iu : d z ie c i w b a s e n ie k q p ie lo w y m
