Hr 10 (eg. zb. 60) Październik 1950 r. Hok V I
D . D E M O K R A T Y C Z N Y P R Z E G L Ą D P R A W N IC Z Y
ORGAN MINISTERSTWA SPRAWIEDLIWOŚCI I G E N E R A L N E ! P R O K U R A T U R Y
R. P.
oV
W NUMERZE \ REFORMA WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI
* Q ll y
h
O d R e d a k c j i
W zw ią zku z re fo rm ą w ym iaru s p ra w ie d liw o ści i p ow staniem G eneralnej P ro k u ra tu ry R zeczypospolitej P olskiej ulega zm ianie zakres i częściowo ch arakte r zadań naszego pisma. W yraża się to w zm ianie nazw y pism a oraz w zm ia
nie składu K om itetu Redakcyjnego.
U stępującym członkom K om itetu R edakcyjnego' składa- my na tym m iejscu podziękow anie za dotychczasow ą w spół
pracę.
K O M I T E T R E D A K C Y J N Y
A a czelny R e d a k to r—p ro f. d r Leszek L e n ie li, dyrektorDep. Ustawodawczego.
C zło n k o w ie : P ro f. H e n ry k Ś w iątkow ski, Minister Sprawiedliwości, S tefan K alinow ski, Generalny Prokurator RP., Tadeusz Rek, W i ceminister Sprawiedliwości, H e n ry k Podlaski, zastępca Generalnego Prokuratora RP., K a zim ie rz B zow ski, prezes Sądu Najwyższego, d r Ig o r A nd re je w , sekretarz K o m isji Konsultacyjna - Naukowej p rz y Min. Sprawiedl. Gustaw A uscaler, prokurator Generalnej Pro
kura tury, H e n ry k Chm ielewski, drr. Uep. Nadzoru Sądowego, M a u rycy G rudziński, sędzia Sądu Najwyższego, p ro f. d r Jerzy S aw icki, dyrektor Biura Obr. Prawn. z Zagr. Min. Sprawiedliwości, p ro f. d r Sew eryn Szer, sędzia Sądu N a jw y ższego.
S ekreta rz R e d a k c ji — Roman K orab - Ż e b ryk
N O W E PRAW O
ORGAN MINISTERSTWA SPRAWIEDLIWOŚCI I G E N E R A L N E J P R O K U R A T U R Y R.P.
10 (og. zb. 60). P A Ź D Z IE R N IK 1950. ' R O K V I
„MOWĘ PRAWO“
Z m ia n a n a z w y naszego pisma, połączona z _re- 0r9an/zac/q k o m ite t u re d a k c y jn e g o jest ściśle po- wJ lP n n a z d w o m a o g ro m n ie d o n i o s ł y m i i naczeł- nyrni p ro b le m a m i, j a k i e m a m y o b ecnie na o d c in k u
y ^ o a m s p ra w ie d liw o ś c i.
S p ra w a p i e r w s z a — to w i e l k a re fo rm a l>sL, o ju i o r g a n iz a c ji w y m i a r u s p r a w ie d liw o ś c i
^n ia 20 lip c a 1950 r., to p o w o ła n ie n o w e j, je d n o łi- tei ' o p a r te j na n o w y c h założeniach i w y p o s a ż o n e j nowe f u n k c j e p r o k u r a t u r y oraz g r u n t o w n a prze
mowa sy s te m u sądowego.
^ S p ra w a d r u g a — to u c h w a ła P re z y d iu m
^ Z(?du w s p ra w ie o p ra c o w a n ia n o w y c h k o d e k s ó w
° l s k i L u d o w e j, k a rn e g o i c y w il n e g o i w y n ik a j ą c e tei u c h w a ły zadania.
^ P o w o ła n ie do ż y c ia urzędu Ge n e ra ln e g o Pro- - fQfora R z e c z y p o s p o lite j, p o w s ta n ie n o w e j w sen- , ZQsad o r g a n i z a c y jn y c h i zakre su d zia ła n ia pro-
^ ra tu r y , to n o w y etap r o z w o ju naszego ap a ra tu j Yn,'a r u s p ra w ie d liw o ś c i. W y o d r ę b n i e n ie p ro k u -
* tu r Y od sądu, z w ię k s z e n ie j e j u p ra w n ie ń , o p a rcie Piz
cll
O s a d a c h n ie z a w is ło ś c i i c e n tr a liz m u j e j org a- ,, Clcj i — u m o ż l iw ia naszemu w y m i a r o w i s p r a w ie - Xvości w z m o ż e n ie w a ł k i z przeslęnczo ścią, w z m o - w a ł k i o s o c ja lis ty c z n ą p ra w o rz ą d n o ś ć , w a lk ę ochr
fie onę w ła s n o ś c i s o c ja lis ty c z n e j i s o c ia lis ty c z - 3 ° sy stemu naszej g o s podarki.
N o w e , szersze i bogatsze u p r a w n ie n ia i for- Pl y
v; u r 9 a n iz a c y jn e p r o k u r a t u r y są z je d n e j s t r o n y z (/ ,Q?Cm W 7mocnienla a p a ra tu p ro k u r a to rs k ie g o , 0 „ l(P ~! s t r o n y są one w y ra z e m tego, że prze d ty m
r " e m w y r a s t a j ą n o w e w y ższe zadania.
^ ° ’v n ,e ż 1 na o d c in k u r e f o r m y s ą d o w ej, będą-
^ Y ra z e tn te n d e n c y j w k i e r u n k u d e m o k r a ty z a c ji
s ą d o w n ic tw a , w z m o c n ie n ia ¡ego b a z y społecznej, a u to r y te t u , u s p ra w n ie n ia je g o p r a c y — także w y ra s ta ją p rzed aparatem, s ą d o w y m n o w e zadania.
Po u c h w a le n iu u s ta w z d n ia 20 lip c a 1950 r., o rg a n y w y m i a r u s p ra w ie d liw o ś c i, z a ró w n o p r o k u r a t u ra ja k i sąd, s ta n ę ły w o b e c w i e l u tr u d n y c h zagadnie ń o rg a n iz a c y jn y c h , k t ó r y c h ro z w ią z a n ie p o z w o li w c ie l ić w s k a z a n ia ty c h u s ta w w życie, p o z w o li na ich p o d s ta w ie d ź w ig n ą ć p racę całego naszego ap a ra tu w y m i a r u s p r a w ie d liw o ś c i na w y ż szy szczebel.
Pismo nasze „ N o w e P r a w o " będące odtą d o rg a nem M in is t e r s t w a S p r a w ie d liw o ś c i i P r o k u r a t u r y R. P. w in n o w ty c h w a r u n k a c h a k t y w n i e pomagać re a liz a c ji ty c h zadań, j a k ie na g ru n c ie re fo rm z 20 lip c a 1950 r. s to ją przed aparatem w y m ia r u s p ra w ie d liw o ś c i.
W ie m y , że t y l k o w ó w c z a s pism o będzie m o g ło sprostać ty m zadaniom, w ó w c z a s t y l k o będzie m o g ło b y ć tr y b u n ą całego naszego aparatu w y m ia r u s p r a w ie d liw o ś c i, je ż e li będzie ściśle p o w ią zane z terenem, z je g o potr ze b a m i, je ż e li p o tr a fi z orga
n iz o w a ć a k t y w n y i s z e ro k i w s p ó łu d z ia ł p r a c o w n i k ó w w y m i a r u s p r a w ie d liw o ś c i w piśmie.
Pismo nasze, będąc w s p ó ln y m o rg a n e m sądów - n i c t w a i p r o k u r a t u r y , ma w i e l k i e i s z e ro k ie m o ż li
w o ś c i dla p o g łę b ie n ia k o n t a k t ó w i w s p ó łp ra c y ty c h o rg a n ó w , dla d y s k u to w a n ia i o m a w ia n ia Vvspólnych p ro b le m ó w .
,,N o w e P ra w o " w in n o n ie t y l k o u t r w a l i ć d o ro b e k „D e m o k r a t y c z n e g o Przeglądu P raw nic zego n ie t y l k o k o n ty n u o w a ć d o ty c h c z a s o w ą l in i ę po - ty c z n ą pisma, ale w z m ó c s w o ją w a lk ę n n o w ą so
c ja lis ty c z n ą pra w o rzą d n o ść, o n o w e s o c ja lis ty c z n e
S tr. 2 N O W E P R A W O N r 10
p ra w o , o n o w y s o c j a li s ty c z n y w y m i a r s p r a w i e d l i wości.
*
U c h w a la P r e z y d iu m Rządu z d n ia 27 w rz e ś n ia 1950 r. p o s ta w iła p rzed M i n is t e r s t w e m S p r a w ie d li- w o ś c i i i n n y m i re s o rta m i, prze d p r a c o w n ik a m i n a u k i i p r a k t y k i p ra w n ic z e j, zadania na dużą miarę.
O p r a c o w a n ie n o w y c h k o d e k s ó w p o d w zg lę d e m treści i i o r m y o p a rt y c h na z a łożeniach n a u k i m a r
k s is to w s k ie j, na b o g a ty m d o ś w ia d c z e n iu p ra w a ra d zie ckie g o , o d p o w ia d a ją c y c h naszemu e ta p o w i roz
w o jo w e m u , k o n k r e t n y m w a r u n k o m i p o trz e bom — to o g ro m n e zadanie, w y m a g a ją c e p o w a ż n y c h , i n t e n s y w n y c h w y s i ł k ó w . W y m a g a to p o w a ż ne j, rz e te ln e j p r a c y ba d a w c z e j, g r u n to w n e g o p r z y g o t o w a n ia te o re ty cznego, o p r a c o w a n ia w i e l u p r o b le m ó w z p u n k t u w id z e n ia na
szych k o n k r e t n y c h potrzeb, w y m a g a w z m o ż o n e j p r a c y o rg a n iz a c y jn e j.
W y k o n a n i e tego b o jo w e g o z a d a n ia może byc z re a liz o w a n e j e d y n i e dro g ą p rz y c ią g n ię c ia do p i aC w s tę p n y c h s z e ro k ie g o a k t y w u p r a k t y k ó w i t e o l e' t y k ó w przez szero ką d y s k u s ję i w y m ia n ę zdań.
Trzeba do w y k o n a n i a dzieła k o d y i i k a c j i mo~
b iliz o w a ć w s z y s tk ie w y s i ł k i . D o m o b i li z a c ji sił dla w y k o n a n i a zadania p o s ta w io n e g o przez Rząd, dla w y p r a c o w a n i a n o w e g o p r a“ w a Polski L u d o w e j, d la l i k w i d a c j i „ o g o n ó w " s ta r y c h prze p i' sów, s łu ż y ć będzie „ N o w e P r a w o " , k tó r e g o lamY o d d a je m y dla s z e ro k ie j d y s k u s j i na te m a ty z w id ' zane z k o d y f i k a c j ą .
U c h w a la P re z y d iu m Rządu s ta w ia p rzed nami zadanie p o lit y c z n e w i e l k i e j w a g i. S ta w ia do i ° z' w ią z a n ia szereg zagadnie ń o b o g a te j i g łę b o k ie ] treści id e o lo g ic z n e j. P r o b le m a ty k a ta będzie w P°”
w a ż n y m s to p n iu te m a ty k ą naszego pisma. Pismo nasze s k u p i swe w y s i ł k i na w s z e c h s tro n n y m ośw ie ' t l a n iu zagadnie ń k o d y f i k a c y j n y c h , s k u p i sw e w y ' s i l k i d la r e a liz a c ji tru d n e g o i d o n io s łe g o dzieło tw o rz e n ia n o w y c h , lu d o w y c h k o d e k s ó w .
--- U C H W A Ł A P R E Z Y D I U M R Z Ą D U ---
Prezydium Rządu KP rozpali ująć w dr: i u 27 września 1950 r.
projekt uchwały w sprawie opracowania nowych kodeksów Polski Ludowej — karnego i cywilnego, powzięło uchwałę następującej treści:
P r e z y d iu m R z ą d u p o s ta n a w ia :
1. Uznać za sprawę pilną i konieczną opracowanie nowych ko
deksów Polski Ludowej — karnego i cywilnego.
2. Zlecić M inisterstwu Sprawiedliwości opracowanie do 1 w rze
śnia 1951 roku projektów Obu kodeksów, przy szerokim udziale pracowników w ym iaru sprawiedliwości i nauki.
3. Zobowiązać Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, M i
nisterstwo Obrony Narodowej, Państwową Komisję Plano
wania Gospodarczego, Ministerstwo Szkół Wyższych i N auki oraz inne zainteresowane resorty ja k również Główną Komisję Arbitrażow ą do współdziałania z M inisterstwem Sprawied
liwości w wykonaniu tej uchwały oraz zwrócić się do Rady Państwa o wydanie takiegoż polecenia Generalnej P rokura
turze Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Zobowiązać M inistra Sprawiedliwości do składania Prezydium Rządu kw artalnych sprawozdań z przebiegu prac kodyfika
cyjnych.
P R E Z E S R A D Y M I N I S T R Ó W J ó z e f C y r a n k ie w ic z
N r 10 N O W E P R A W O S tr. 3
0 z a d a n i a c h P r o k u r a t u r y R.P.
S te fan K a lin o w s k i, G eneralny P ro ku ra to r R. P.
W y z w o le n ie P o ls k i p rz e z b o h a te rs k ą A r m ię R adziecką z n ie w o li h itle ro w s k ie g o o k u p a n ta 0 l'az ja rz m a ro d z im y c h i z a g ra n ic z n y c h w y z y s k i
w aczy z m ie n iło d o ty c h c z a s o w y b ie g h is to r ii n a - SZego p a ń s tw a .
Z o s ta ło u s ta n o w io n e . P a ń s tw o D e m o k ra c ji L u d o w e j, k tó r e s p e łn ia p o d s ta w o w e fu n k c je d y
k ta tu ry p r o le ta r ia tu i — ja k m ó w i P re z y d e n t B ie -
^u t •— „ je s t fo rm ą w y p ie ra n ia i s to p n io w e j l i - _ W id a c ji e le m e n tó w k a p ita lis ty c z n y c h , a zarazem
° r m ą r o z w ija n ia i u m a c n ia n ia p o d s ta w p rz y s z łe j g o sp o d a rki s o c ja lis ty c z n e j“ .
P o ls k ie m a sy lu d o w e s tw o r z y ły n o w y , w y ż - Szy ty p p a ń s tw a .
M a s y p ra c u ją c e d o p ro w a d z iły do r e w o lu c y j
nych p rz e o b ra ż e ń sp o łe cznych , gosp o d a rczych i k u ltu r a ln y c h . N a d s z e d ł czas, k ie d y w m y ś l s łó w er*ina: „P ro s te m u r o b o tn ik o w i i c h ło p u m y ś m y
®Woje p o ję c ia o p o lity c e d a w a li w fo r m ie d e k re -
°W “ . Z g o d n ie z z a p o w ie d z ią M a n ife s tu L ip c o w e - u k a z a ły się: d e k re t o R e fo rm ie R o ln e j, d e k re t P rze ję ciu na w ła sn o ść p a ń s tw a k lu c z o w y c h p o - 2f c j i g o s p o d a rk i n a ro d o w e j, p o ja w iły się in n e k ty u s ta w o d a w cze , k tó r e w p r o w a d z iły w k r a ju
°W y p o rz ą d e k , p o d y k to w a n y in te re s a m i m as p r«cu ją cych, in te re s a m i k la s y ro b o tn ic z e j, s to ją - Cei u s te ru w ła d z y .
D z ię k i ty m p rz e o b ra ż e n io m o ra z d z ię k i szc c h s tro n n e j p o m o c y Z w ią z k u R a d zie ckie g o , u zie la n e j P olsce L u d o w e j od c h w ili je j p o w s ta - a> k r a j nasz m ó g ł z ła m a ć k a p ita lis ty c z n e o k o -
^ y> k rę p u ją c e ro z w ó j s ił w y tw ó rc z y c h i w e jś ć d ro g ę b u d o w n ic tw a s o c ja lis ty c z n e g o .'
, Je d n a kże w y d a n ie n o w y c h a k tó w u s ta w o - Wczych, chociaż d o n io s ły c h w s w y m znacze- U, n ie m o g ło b y sam o p rze z się d o p ro w a d z ić do
^ cu P rze m ia n , g d y b y ś m y re a liz u ją c je n ie ła m a li tw a rd e j c o d zie n n e j w a lc e z a c ie k łe g o o p o ru r °ga klasow ego.
W ro g o w ie m as p ra c u ją c y c h , w ro g o w ie p o stę - 1 P o k o ju s ta r a li się w s z e lk im i s iła m i p o d e r- Pu
nasz3 R e p u b lik ę L u d o w ą . S zp ie g o stw o , d y - n sl a - -s z k o d n ic tw o gospodarcze, szeptana p ro - V^r, n ^ a- szerzenie p a n ik i — to t y lk o p rz y k ła d o - ty W y m ie n io n e fo r m y d z ia ła ln o ś c i prze stę p cze j
•ty ®a. N a le ż y z c a ły m n a c is k ie m p o d k re ś lić , że jn j P ^ rw s z y c h szeregach w a lc z ą c y c h z p o d z ie - enh z w ro g ą a g e n tu rą , z d y w e rs ją i b a n d y
ty z m e m b y l i i są o fia r n i i z a h a r to w a n i, w w a l
ce z w ro g ie m k la s o w y m p ra c o w n ic y o rg a n ó w B e zp ie cze ń stw a P u b lic z n e g o i M i li c ji O b y w a te l
s k ie j. P o w a żn ą ro lę w z w a lc z a n iu szpiegostw a, sa b o ta żu i d y w e r s ji o d e g ra ło ró w n ie ż s ą d o w n i
c tw o w o js k o w e .
P o w s ta łe m u w w y n ik u r e fo r m y ro ln e j i uspo
łe c z n ie n ia p rz e m y s łu p o tę ż n e m u s e k to ro w i gospo
d a r k i p a ń s tw o w e j, k t ó r y u k r ó c ił a n a rc h ię k a p ita lis ty c z n ą , w p ro w a d z ił g o sp o d a rkę p la n o w ą i s tw o r z y ł w a r u n k i b u d o w n ic tw a so c ja lis ty c z n e g o , za
g ra ż a ł w o k re s ie w s tę p n y m tę p y b iu ro k ra ty z m , b r a k in ic ja ty w y i z a in te re s o w a n ia d o b re m p u b lic z n y m , ro z rz u tn o ś ć i m a rn o tra w s tw o . D u ża część a p a ra tu u rz ę d n ic z e g o b y ła obciążona tr a d y c ją s łu ż e n ia k a p ita liś c ie i o b s z a rn ik o w i; z je d n e j s tro n y tr a k to w a ła w ła sn o ść p a ń s tw o w ą ja k o rzecz bezpańską, z d ru g ie j zaś s tr o n y d a w a ła c h ę tn ie p o s łu c h d e fe ty s ty c z n y m , a n ty p a ń s tw o w y m po g lą d o m , s z e rz o n y m p rze z w ro g ie k o ła re a k c y jn e . S y tu a c ja , w k tó r e j z n a la ż ło się m ło d e P a ń stw o L u d o w e , b y ła t y m tru d n ie js z a , że z rę b y s o c ja li
s ty c z n e j g o s p o d a rk i za k ła d a ć trz e b a b y ło w o k re sie tru d n o ś c i w y n ik a ją c y c h ze zniszczeń p o w o je n n y c h , -z g ło d u to w a ro w e g o i k o n ie czn o ści re g la m e n ta c ji to w a ró w .
W ty c h w a ru n k a c h , ró w n o le g le do p rz e o b ra żeń u s tro jo w y c h , s p o łe cznych i gospodarczych, n a s tą p ić m u s ia ły p rz e o b ra ż e n ia w w y m ia rz e s p ra w ie d liw o ś c i, w o b o w ią z u ją c y m p ra w o d a w s tw ie .
S ta lin w a r t y k u le „ W s p ra w ie m a rk s iz m u w ję z y k o z n a w s tw ie “ uczy, że „K a ż d a baza ma s w o ją o d p o w ia d a ją c ą je j n a d b u d o w ę . J e ż e li baza u le g n ie z m ia n ie i lik w id a c ji, to w śla d za n ią u le g a z m ia n ie i lik w id a c ji je j n a d b u d o w a ; jeżeb p o w s ta je n o w a baza, to w ślad za n ią p o w s ta je o d p o w ia d a ją c a je j n a d b u d o w a “ . I d a le j: „m ożna i n a le ż y zniszczyć d a w n ą n a d b u d o w ę i zastąpić ją n o w ą w cią g u k i lk u la t, b y s tw o rz y ć p o le dc ro z w o ju s ił w y tw ó rc z y c h sp o łe czeń stw a — po to, b y je j (bazie) s łu ż y ła , b y a k ty w n ie p o m a g a ła je j u k s z ta łto w a ć się i u tr w a lić , b y a k ty w n ie w a lc z y ł?
o lik w id a c ję d a w n e j b a zy, z b liż a ją c e j się do k re su sw ego ży c ia w ra z z je j d a w n ą n a d b u d o w ą “ .
P ra w o je s t n a d b u d o w ą i orężem w ła d z y , k t ó re j w in n o słu żyć.
R e fe ra t w ygłoszony na k o n fe re n c ji p ro k u ra to ró w w o je w ó d z k ic h w d n iu 25 w rze śn ia 1950 r.
S t r . 4 N O W E P R A W O N r 10
P ra w o je s t w ię c n a rz ę d z ie m w a lk i z w ro g ie m k la s o w y m . S k o ro zaś w o k re s ie p rz e jś c ia od k a p ita liz m u do s o c ja liz m u p o lity k a w y p rz e d z a e k o n o m ik ę , s k o ro p o lity k a a k ty w n ie k ie r u je ro z w o je m e k o n o m ic z n y m k o rz y s tn ie d la k la s y ro b o t
n ic z e j, z ro z u m ia łe ' je s t, że w ś ró d za g a d n ie ń p o li
t y k i naszego k r a ju m u s ia ły b y ć od ra z u ro z s trz y g n ię te zasadnicze za g a d n ie n ia p ra w o d a w c z e w te n sposób, b y u ła tw ić ro z w ó j s to s u n k ó w e k o n o m ic z n y c h k o rz y s tn y c h d la k la s y ro b o tn ic z e j.
W te n spcsób doszło do w y d a n ia szeregu a k tó w u s ta w o d a w c z y c h , m a ją c y c h na c e lu o ch ro n ę w ła d z y lu d o w e j i w ła s n o ś c i sp o łe czne j. Z o s ta ły uchw adone: d e k re t o p rz e s tę p s tw a c h szczególnie n ie b e z p ie c z n y c h w o k re s ie o d b u d o w y p a ń s tw a , d e k re t o u tw o rz e n iu i z a k re s ie d z ia ła n ia K o m is ji S p e c ja ln e j do w a lk i z n a d u ż y c ia m i i s z k o d n ic tw e m go sp o d a rczym , d e k re t o p o s tę p o w a n iu d o ra ź n y m , u s ta w a o z w a lc z a n iu d ro ż y z n y i n a d m ie rn y c h zys
k ó w w o b ro c ie h a n d lo w y m i szereg in n y c h u s ta w . N ie w y s ta rc z a ło je d n a k w y d a n ie n o w y c h u s ta w . U s ta w y te m u s ia ły b y ć re a liz o w a n e . M u s ia ł w ię c zostać s tw o rz o n y o b o k in n y c h o rg a n ó w w ła d z y a p a ra t do w y k r y w a n ia i ścig a n ia p rz e s tę p s tw , k tó re b y n o w e u s ta w y w życie w p ro w a d z a ł zg o d n ie z ic h tre ś c ią , k t ó r y b y je s to so w a ł n ie fo rm a ln ie , ale u w z g lę d n ia ł ic h tre ś ć p o lity c z ną: O rg a n e m ty m s ta ła się K o m is ja S p e cja ln a . K o m is ja S p e c ja ln a o p a rła się w sw e j d zia ła ln o ś c i na b lis k im k o n ta k c ie z m a sa m i p ra c u ją c y m i, k ie ro w a ła się k la s o w y m in te re s e m , w a lczą c na s w y m w a ż n v m . o d c in k u o u m o c n ie n ie w ła d z y lu d o w e j. K o m is ja S p e c ja ln a w y p ra c o w a ła m e to d y w d z ie d z in ie ścig a n ia p rz e s tę p s tw gospodarczych, w szczególności na o d c in k u w a lk i ze sp e k u la c ją , w y p ra c o w a ła p e w n e m e to d y w d z ie d z in ie o g ó l
n ego n a d z o ru i s ta ła się s p ra w n y m , s z y b k im , o d u że j o p e ra ty w n o ś c i d z ia ła n ia k la s o w y m in s tr u m e n te m re p re s y jn y m .
P le n u m S ie rp n io w e K o m ite tu C e n tra ln e g o P o ls k ie j P a r t ii R o b o tn ic z e j w s k a z a ło na k o n ie c z ność d o k o n a n ia zasadniczego p rz e ło m u w p ra c y a p a ra tu p a ń s tw o w e g o . M ię d z y in n y m i P le n u m to za o s trz a ją c naszą czu jn o ść w s k a z a ło na k o n ie c z ność lik w id a c ji za co fa n ia w d z ie d z in ie d e m o k ra ty z a c ji a p a ra tu w ła d z y . O d n o s iło się ró w n ie ż do a p a ra tu w y m ia r u s p ra w ie d liw o ś c i.
P r o k u r a t u r y sądów p o w sze ch n ych , k tó r e w o k re s ie p o p rz e d z a ją c y m b y ły w zasadzie o d e rw a n e od s p o łe c z n o -p o lity c z n e g o n u r t u w k r a ju , p o czę ły z m ie n ia ć s w ó j c h a ra k te r. O s ią g n ię te z o s ta ły p e w ne sukce sy w d z ie d z in ie w y p ra c o w a n ia n o w y c h fo r m w a lk i z przestępczością, szczególnie gospo
darczą, i u z y s k a n o p e w n e o sią g n ię cia w d z ie d z in ie o g ó ln e g o n a d z o ru . Z m ie n io n y z o s ta ł dość znacznie s k ła d o so b o w y p r o k u r a tu r ; w e s z li doń lu d z ie z w ią z a n i z k la s ą ro b o tn ic z ą , u m ie ją c y re a liz o w a ć w p ra c y in te re s y t e j k la s y .
J e d n a k ż e is tn ie n ie p a ru a p a ra tó w ścigania w p r o w a d z iło w ie lo to ro w o ś ć p rz e d e w s z y s tk im w te j n ie z w y k le w a ż n e i d zie d z in ie , ja k ą je s t ściganie p rz e s tę p s tw g o sp o d a rczych . F a k t, że p rz e s tę p s tw o gospodarcze m o g ło b y ć ścigane p rze ż d w a
do o rg a n a , w p ro w a d z a ł n ie ja s n ą s y tu a c ję w terenie i d o p ro w a d z a ł n ie k ie d y do p a ra d o k s a ln e g o stanu, k ie d y o rg a n iz a c je gospodarcze same d e cyd o w a ły!
k t ó r y o rg a n z a jm ie się k o n k re tn ą s p ra w ą . DWU"
to ro w o ś ć ścig a n ia p rz e s tę p s tw ' u n ie m o ż liw ia ^3 u s ta le n ie je d n o lite j p o lit y k i re p re s y jn e j cra z r°Z"
d z ie la ła s iły i ś ro d k i p o s ta w io n e do dyspozyc3’
p rze z w ła d z ę lu d o w ą . Z a is tn ia ła w ię c konieczność p o w o ła n ia n o w e g o je d n o lite g o o rg a n u .
P o w o ła n ie go w c h w ili obecnej u m o ż liw io n e zo sta ło - p rze z fa k t, że e n e rg ic z n ie prow adzone s z k o le n ie n o w e j k a d r y p r o k u r a to rs k ie j doprowa d z iło do p o z y ty w n y c h re z u lta tó w , s ta w ia ją c d y s p o z y c ji P a ń s tw a L u d o w e g o po ka źn ą kczbĘ w y ro s ły c h z k la s y ro b o tn ic z e j i p ra c u j ąceg°
c h ło p s tw a o ra z p o s tę p o w e j in te lig e n c ji m ło d y c p ra w n ik ó w .
T y m n o w y m o rg a n e m je s t p o w o ła n a ustaW3 z d n ia 20 lip c a 1950 r. P ro k u r a tu r a RzeczypoSP0* ' lit e j P o ls k ie j.
P o w o ła n ie w ię c P r o k u r a t u r y Rzeczypospolitą P o ls k ie j je s t k o n s e k w e n tn y m w y ra z e m re w o lu c y ) n e j l i n i i ro z w o jo w e j u s tr o ju P o ls k i. F a k t, łż u zy^g 3 liś m y m o ż liw o ś ć p o w o ła n ia te g o o rg a n u , zawdz*S czarny w o lb rz y m ie j m ie rz e d o św iadczeń' 0" 3 Z w ią z k u R a d zie ckie g o . T e d o św ia d cze n ia w s k a z a li n a m konieczność s tw o rz e n ia ta k ie g o w ła ś n ie ° r £a.
n u ; n a u c z y ły nas, że P r o k u ra tu ra m oże i nr"
stać się n ie o d z o w n y m i n ie z b ę d n y m in s tru m e n te d y k ta t u r y p ro le ta r ia tu , in s tru m e n te m , k tó re g o z3_
sa d n ic z y m za d a n ie m je s t w a lk a o o chronę w o rz ą d n o ś c i lu d o w e j, a w ię c o w z m o c n ie n ie d z y k la s y ro b o tn ic z e j. W ie lk ie i c h lu b n e św ia d cze n ia P r o k u r a tu r y Z w ią z k u R adzieck'-0^
w s k a z a ły n a m d ro g ę w o rg a n iz a c ji naszej P ro n r a tu r y , p o m o g ły n a m w y ja ś n ić sobie, ja k m a _ z b u d o w a n y te n o rg a n i ja k m a w p ra k ty c e dzia lać.
U s ta w a o P ro k u ra tu rz e R. P. g ło s i, ze . iest ona p o w o ła n a „ w ce lu u g ru n to w a n ia p r a w ° rZ5 . nooci lu d o w e j, o c h ro n y m ie n ia społecznego i g a n ia p rz e s tę p s tw “ .
Z a s a d n ic z y m w ię c z a g a d n ie n ie m s ta ją cL ^ p rz e d P r o k u ra tu rą je s t u g ru n to w a n ie p r a w orz3 ności. S fo rm u ło w a n ie to zgodne je s t z n a '^ jtl L e n in a o p ra w o rz ą d n o ś c i s o c ja lis ty c z n e j. - '' , p o d k re ś la konieczność n a jś c iś le js z e g o przest -
że tu ry g a n ia p ra w o rz ą d n o ś c i s o c ja lis ty c z n e j i w p r ' d ze n ia ścisłego p o rz ą d k u p ra w n e g o . U c z y ° n w s z e lk ie n a ru s z e n ie u s ta w p a ń s tw a d y k t a ^ ^ . p r o le ta r ia tu o b ie k ty w n ie id z ie na rę k ę
k la s o w e m u , s ta n o w i szczelinę, p rze z k tó r ą "
ją się w s z y s tk ie e le m e n ty w ro g ie . Dlatego ^ m u s i is tn ie ć o rg a n , k tó re g o z a sa d n iczym c j je s t o ch ro n a p ra w o rz ą d n o ś c i s o c ja lis ty c z 11 ■ ^ u m a c n ia n ie w te n sposób d y k ta t u r y p r o l e t a r i^ ^ D o ty c h w s k a z a ń n a w ią z u je nasza u s ta w a o ,
k u ra tu rz e R. P. ,
Jasne w ię c je s t, że P ro k u r a tu r a R. P- xna elTj b o jo w y m o rg a n e m P a ń s tw a L u d o w e g o , °ySa° , d y k ta t u r y p ro le ta r ia tu w d z ie le u m o c n ie n ia v Q w o rz ą d n o ś c i lu d o w e j, o rg a n e m w a lk i z w szei
N r Ifl N O W E P R A W © S tr. !5
ro d z a ju przestępczością, a w szczególności z z a k u sam i w ro g a kla so w e g o , u s iłu ją c e g o u tr u d n ić n a m b u d o w ę s o c ja liz m u w n a szym k r a ju .
P o w o ła n ie P r o k u r a t u r y R. P . p rz y c z y n ić się rousi d o w z m o c n ie n ia w a lk i z w s z y s tk im i, k tó r z y Naruszać będą u s ta w y P o ls k i L u d o w e j i do u s ta n o w ie n ia ścisłego p o rz ą d k u p ra w n e g o w p a ń s tw ie . P o rzą d e k t a k i n ie z b ę d n y je s t d la u m o c n ie n ia d y k t a t u r y p r o le ta r ia tu w w a lc e z w ro g ą m i lu d u p ra cującego m ia s t i w s i, w w a lc e ze S p e k u la n ta m i, la p o w n ik a jn i, s z k o d n ik a m i i k o n tr r e w o lu c y jn ą ak e n tu rą .
W s w e j o rg a n iz a c ji P ro k u r a tu r a R. P. o p ie ra s*ę na le n in o w s k ic h zasadach, za ło ż o n y c h u fu n d a m e n tu o rg a n iz a c ji P r o k u r a t u r y R a d z ie c k ie j, za d a r t y c h w p iś m ie do S ta lin a : „O p o d w ó jn y m p o d p o rz ą d k o w a n iu i o p ra w o rz ą d n o ś c i“ . L e n in pisze ta m : ,,P ro k u r a to r o d p o w ia d a za to , a b y żadna de
cyzja m ie js c o w e j w ła d z y n ie b y ła n ie zg od n a z p rą d e m i t y lk o z tego p u n k tu w id z e n ia p ro k u r a to r o b o w ią z a n y je s t do w n ie s ie n ia p ro te s tu p rz e c iw k o każdej n ie p ra w n e j d e c y z ji, p r z y cz y m p r o k u r a to r tde m a p ra w a w s trz y m y w a ć w y k o n a n ia d e c y z ji, lecz je d y n ie o b o w ią z a n y je s t u ż y ć ś ro d k ó w , z m ie rz a ją c y c h do tego, b y p o jm o w a n ie p ra w o rz ą d n o ś c i b y ło a b s o lu tn ie ta k ie sam o w c a łe j re p u b lic e .
N a le ż y p a m ię ta ć że w o d ró ż n ie n iu od w s z e l
k ie j w ła d z y a d m in is tra c y jn e j n a d z ó r p r o k u r a to r s k i n ie posiada ża d n e j w ła d z y a d m in is tra c y jn e j 1 n ie k o rz y s ta z g ło s u ro z s trz y g a ją c e g o w ża d n e j s p ra w ie a d m in is tra c y jn e j“ . Ja kże a k tu a ln e i n ie - Z w y k le cenne są s ło w a n a u k i L e n in a p r z y z a k ła d a n iu fu n d a m e n tó w naszej n o w e j P r o k u r a tu r y , d u s im y g łę b o k o u tr w a lić sobie zasadę, że p ro k u - lo r n ie m oże zastępow ać in n y c h o rg a n ó w w ła - Czy, n ie m oże a d m in is tro w a ć .
O b o w ią z k ie m p ro k u r a to ra je s t n a to m ia s t p i- L e n in „d o g lą d a ć b ie g u w p ro w a d z e n ia rz e c z y w iście je d n o lite g o p o jm o w a n ia p ra w o rz ą d n o ś c i W c a łe j R e p u b lic e , n ie bacząc na żadne ró żn ice w*-ej scowe i w b r e w w s z e lk im w p ły w o m m ie js c o w y m “ . T a k w ię c p r o k u r a to r (zasada ta je s t P rze ję ta p rze z naszą u s ta w ę — ą rt. 11) w d z ia
d a ości s w e j m u s i b y ć n ie z a le ż n y od ja k ic h k o l
w ie k o rg a n ó w w ła d z y m ie js c o w e j. T a k ie je d y n ie W stawienie go u m o ż liw i m u rz e c z y w iś c ie o d e rw a - We s ię 0(j w p ły w ó w i n a c is k ó w m ie js c o w y c h i d o g lą d a n ie b ie g u w p ro w a d z e n ia je d n o lite g o p o ję c ia
° P ra w o rzą d n o ści.
. O c z y w iś c ie n ie m n ie j k o n ie czne je s t, b y p ro - U ra to r, c z ło n e k p a r t ii, b y ł w s w e j p ra c y ściśle zw ią z a n y z K o m ite te m P a r ty jn y m i b y t k w i ł W c a ło k s z ta łc ie n u r t u ż y c ia s p o łe c z n o -p o lity c z n e g o S,Wego te re n u . T y lk o w ty m b o w ie m w y p a d k u b ę -
^ z’ e u m ia ł s łu szn ie in te rp r e to w a ć tre ś ć u s ta w y lu -
°W ej. S łu szn a in te rp r e ta c ja oznacza b o w ie m i n te rp re ta c ję zgodną z in te re s a m i k la s y ro b o tn ic z e j,
W y ty c z n y m i P a ń s tw a L u d o w e g o .
N a tu ra ln e je s t, że u s ta w a nasza s ta tu u je za- ac*ę s c e n tra liz o w a n e g o k ie ro w n ic tw a , p o d p o rz ą d
kowanie w s z y s tk ic h p r o k u r a to r ó w G e n e ra ln e m u 'r ° k u r a to r o w i R. P. W s w e j o rg a n iz a c ji w e w -
^ W z n e j P r o k u ra tu ra o p a rta je s t n a zasadzie M a r c h ii i ś cisłe j d y s c y p lin y .
*
N a czo ło zadań P r o k u r a t u r y w y s u w a się n a d z ó r o g ó ln y . Z a ró w n o w K o m is ji S p e c ja ln e j ja k i w P ro k u ra tu rz e S ą d ó w P o w sze ch n ych w y p ra c o w a n o ju ż p e w n e m e to d y n a d z o ru o gólnego k tó r e w da lsze j p ra c y naszej będą się ro z w ija ć . I ta k n p . n a d z ó r n a d a k c ją s ie w n ą i k a m p a n ią
^ n iw n ą , n a d k o n tr a k ta c ją i s k u p e m p ro d u k tó w ro ln y c h ,vn a d z ó r n a d d y s tr y b u c ją to w a ró w w sieci h a n d lu uspołecznionego', n a d z ó r n a d w y k o n a n ie m u s ta w y o s o c ja lis ty c z n e j d y s c y p lin ie p ra c y , d a ły n a m p e w n e dośw iadczenia.
N a d z ó r o g ó ln y je s t to szczególnie w a ż n y i n ie w ą tp liw ie tr u d n y o d c in e k p ra c y p ro k u ra to ra . W a ż n y — bo n a d z ó r o g ó ln y ja k o je d n a z m etod w w a lc e o o ch ro n ę p ra w o rz ą d n o ś c i s o c ja lis ty c z n e j m a na celu zabezpieczenie je d n o lite g o s to s o w a li’ a i ścisłego p rz e s trz e g a n ia u s ta w i in n y c h a k tó w p ra w n y c h w ła d z c e n tra ln y c h na te re n ie całego k r a ju , p rz e d s ię w z ię c ie d z ia ła ń z m ie rz a ją c y c h do o c h ro n y m ie n ia społecznego p rz e d w s z e lk im i p ró b a m i je g o n a ru s z e n ia oraz o c h ro n ę p r a w o b y w a te li.
W c h w ili obecnej na czoło za gadnień, k tó re w in n iś m y ro z w ią z y w a ć w ra m a c h n a d z o ru o g ó l
nego, w y s u w a się k o n tr o la w y k o n a n ia i p rz e s trz e g a n ia w te re n ie u s ta w y ó za b ezpieczeniu s o c ja li
s ty c z n e j d y s c y p lin y p ra c y . D o za g a d n ie n ia tego P a rtia i R ząd p rz y w ią z u ją o g ro m n e znaczenie, ja k o do niezbędnego e le m e n tu zabezpieczającego w y k o n a n ie p la n ó w p ro d u k c ji. D u że znaczenie m ieć będzie n a d z ó r P r o k u r a t u r y n a d w ła ś c iw y m w y k o n a n ie m p rz e p is ó w s p rz y ja ją c y c h ro z w o jo w i w y n alazczości i ra c jo n a liz a to rs tw -a w ś ró d ro b o tn ik ó w , ja k ró w n ie ż n a d z ó r n a d w y k o n a n ie m p rze p is ó w co do za sp o k o je n ia b y to w o - k u ltu r a ln y c h p o trz e b p ra c u ją c y c h . W ra m a c h te j k o n tr o li m u s im y z w ró cić uw a g ę, ja k p o d n o s i się w y d a jn o ś ć p ra c y za
k ła d ó w w z w ią z k u z k o n s e k w e n tn y m i p e łn y m p rz e s trz e g a n ie m p rz e p is ó w o za b ezpieczeniu so
c ja lis ty c z n e j d y s c y p lin y p ra c y .
D r u g im za g a d n ie n ie m je s t s k u p zboża. N a d zó r nasz n a d ś c is ły m p rz e s trz e g a n ie m p rz e p is ó w o s k u p ie zboża m oże i m u s i p rz y c z y n ić się do p o w o dzenia te j n ie z w y k le w a ż n e j z p u n k tu w id z e n ia całości in te re s ó w naszego P a ń s tw a k a m p a n ii.
W k o ń c u w t r y b ie n a d z o ru og ó lne g o z w ró c ić m u s im y u w a g ę na to, c zy i ja k w ła d z e te re n o w e , o rg a n iz a c je , p rz e d s ię b io rs tw a re a g u ją n a s k a rg i i z a ża le nia o b y w a te li. S ku te czn a k o n tr o la na ty m o d c in k u b ę d zie p o w a ż n y m n a szym w k ła d e m w w a lc e p rz e c iw k o b iu r o k r a ty z m o w i o d g ra d z a ją cem u c z ło w ie k a p ra c y od je g o w ła d z y .
W r o k u 1934 P rz e w o d n ic z ą c y P re z y d iu m R ady N a jw y ż s z e j Z S R R K a lin in ta k m ó w ił o nadzorze o g ó ln y m : „W y m a g a m y od p ro k u r a to ra ta k ie g o s ty lu p ra c y , ta k ie j o rg a n iz a c ji w a lk i o p ra w o rz ą d ność s o c ja lis ty c z n ą , a b y k a ż d y ro b o tn ik , każdy k o łc h o ź n ik , k a żd a ra d z ie c k a in s ty tu c ja b y l i za
b e zp iecze n i p rz e d .w y p a c z e n ia m i b iu ro k ra ty z m ;!
a b y k a ż d y m ia ł pew ność, że je g o u s ta w o w e p ra w a i in te re s y są c h ro n io n e , że n a s tra ż y ty c h in te r e só w s to i s p e c ja ln ie p o w o ła n y p rz e z w ła d z ę ra -
N O W E P R A W O ' N r 10 S tr. 6
d iie c k ą p r o k u r a to r “ . T e s ło w a w in n y b y ć w y ty c z n ą w naszej p ra c y .
*
Ś c ig a n ie przestępczości je s t je d n ą z fo r m w a l
k i O' o c h ro n ę p ra w o rz ą d n o ś c i lu d o w e j.
P ro w a d z e n ie s k u te c z n e j w a lk i z p rze stę p czo ścią — to s z y b k a i o d p o w ie d n io s u ro w a re p re s ja k a rn a .
P ie rw s z y m w a ru n k ie m i p ie rw s z y m s ta d iu m s to s o w a n ia re p r e s ji k a rn e j je s t p o s tę p o w a n ie p r z y g o to w a w cze , c z y li śle d z tw o .
K ie r o w n ik W y d z ia łu Śledczego P r o k u r a tu r y Z S R R S z e jn in p r z y r ó w n u je p ra c ę . śledczą do s łu ż b y z w ia d o w c z e j w w o js k u . „P ra c o w n ic y śledczy p ie rw s i a ta k u ją w ro g a , o n i p ie rw s i w s tę p u ją z w ro g ie m w b ó j. I ta k , ja k na fro n c ie od p ie r w szego b o ju zależą lo s y c a łe j b itw y , ta k te ż od w ła ś c iw ie p rz e p ro w a d z o n e g o w stę p n e g o ś le d z tw a z a le ż y p o w o d z e n ie c a łe j s p ra w y “ . D la te g o też ś le d z tw u i p ro w a d z ą c y m ś le d z tw o s ta w ia m y duże w y m a g a n ia . .
Ś le d z tw o n a le ż y w szczynać d o p ie ro w te d y , k ie d y f a k t p o p e łn ie n ia p rz e s tę p s tw a n ie b u d z i w ą tp liw o ś c i. J e ż e li n ie m a p e w n ości, czy p rz e s tę p s tw o is to tn ie p o p e łn io n o , n a le ż y d o ko n a ć czyn n o ści w s tę p n y c h i w zależności od ic h w y n ik u b ądź w szcząć ś le d z tw o , b ądź też zaniechać wszczę
cia i p rz e p ro w a d z e n ia ś le d ztw a .
Z a s a d n ic z y m celem ś le d z tw a je s t u s ta le n ie f a k t u p rz e s tę p s tw a , w y k r y c ie s p ra w c ó w , w szech
s tro n n e w y ja ś n ie n ie o k o lic z n o ś c i s p ra w y d ro g ą z e b ra n ia p o trz e b n y c h w ia d o m o ś c i, ś la d ó w i d o w o d ó w i u tr w a le n ia ic h d la sądu w y ro k u ją c e g o .
In n y m i s ło w y ś le d z tw o — to p rz y g o to w a n ie p ro ce su ka rn e g o , k tó re g o w y n ik w d u że j m ie rz e z a le ż n y je s t od tego, c z y ś le d z tw o z o s ta ło dobrze, czy też źle p rze p ro w a d z o n e .
Ś le d z tw o d o b rze p rz e p ro w a d z o n e — to śledz
tw o p ro w a d z o n e su m iennie,. d o k ła d n ie , w n ik liw ie , d o g łę b n ie — to ś le d z tw o w n ik a ją c e w is to tę za
g a d n ie n ia , u jm u ją c e ro z p ra c o w y w a n e za g a d n ie n ia p ro b le m o w o , n ie z a s k le p ia ją c e się w . k rę g u j a k ie g o ś o d e rw a n e g o fa k t u — z a rz u tu , lecz w y b ie g a ją ce poza je g o g ra n ic e , to śle d z tw o , k tó r e w y ja ś n ia i u s ta la c a ło k s z ta łt b a d a n y c h zagadnień, z b ie ra , s e g re g u je i u tr w a la d o w o d y w in y , u s ta la w a d y , b łę d y i b r a k i o rg a n iz a c y jn e , d a je p o d s ta w ę do w k ro c z e n ia w ła ś c iw e j w ła d z y w ce lu u s u n ię c ia s tw ie rd z o n y c h n ie d o c ią g n ię ć i b ra k ó w o rg a n iz a c y jn y c h .
N a o d w ró t ś le d z tw o źle p rz e p ro w a d z o n e k o ń czy się b ądź u m o rz e n ie m s p ra w y , b ądź też w y r o k ie m u n ie w in n ia ją c y m .
W p ro w a d z e n ie p rze z u s ta w ę o P ro k u ra tu rz e R. P. in s ty tu c ji re fe re n d a rz y śle d czych , a w ię c o rg a n u p ro k u ra to rs k ie g o z a jm u ją c e g o się w y łą c z n ie p ro w a d z e n ie m ś le d z tw a w e w ła s n y m za kre sie , d o w o d z i, że in te n c ją u s ta w o d a w c y b y ło s tw o rz e n ie p rz e z P ro k u r a tu r ę w ła sn e g o , s p ra w n e g o , o p e ra ty w n e g o a p a ra tu śledczego, a p a ra tu d zia ła ją c e g o n a w s z y s tk ic h szczeblach, a w ię c w P ro k u ra tu rz e P o w ia to w e j, W o je w ó d z k ie j i G e n e ra ln e j.
S tw o rz e n ie w ła s n e g o a p a ra tu śledczego p rze k re ś la ra z na zaw sze sto so w a n ą do tych cza s w p ra k ty c e zasadę, że ś le d z tw o p ro w a d z o n e osobiście p rze z p ro k u r a to ra o d p o c z ą tk u do ko ń ca należało ra c z e j do w y ją tk ó w . A p a r a t śle d czy P ro k u ra tu ry
— w m ia rę sw ego ro z w o ju — będzie p ro w a d z ił coraz w ię c e j ś le d z tw w ła s n y c h i b ę d zie je p ro w a d z ił coraz le p ie j. J e st rzeczą o c z y w is tą , że śledztw a p ro w a d z o n e p rze z p ro k u r a to r ó w w e w ła s n y m za- k re s ie n ie m ogą w ż a d n y m w y p a d k u stać na n iż ' s z y m p o z io m ie od ś le d z tw p ro w a d z o n y c h przez in n e o rg a n a śledcze.
O d p ra c y p ra c o w n ik a śledczego, od je g o su' m ie n n o ś c i i ta le n tu , od s to p n ia w ew m ętrzneg0 p rz e k o n a n ia i d o k ła d n o ś c i a n a liz y z a le ż y ż je d n e j s tr o n y tr a fn e u ja w n ie n ie p rz e s tę p s tw a , z d r u g ie j" ; lo s c z ło w ie k a . W p ra c y śledczej p ro k u r a to r mns1 b y ć b o jo w y i n ie u s tę p liw y , p rz e ja w ia ć o fe n s y vV' ność i b e z k o m p ro m is o w o ś ć w z w a lc z a n iu p rz e s tą p ' s tw a , a je ś li n a p o tk a na n ie p o rz ą d k i lu b a tm 0' s fe rę s p rz y ja ją c ą przestępczości m u s i dom agać sić u su n ię c ia ty c h p rz y c z y n i żądać w p ro w a d z e n ia ta k ic h w a ru n k ó w , p rz y k tó r y c h -p rze stę p stw o m e m o g ło b y b y ć p o p e łn ia n e .
P rz y ś c ig a n iu p rz e s tę p s tw z w ra c a ć będziem y szczególną u w a g ę na p rz e s tę p s tw a godzące v?e w ła sn o ść społeczną, k tó r a je s t p o d s ta w o w y m czyn n ik ie m ro z w o ju P o ls k i L u d o w e j na d ro d ze do so
c ja liz m u . W s p ra w a c h o z a b ó r m ie n ia społecznego 0 s p e k u la c ję , o s z k o d n ic tw o gospodarcze o ra z ka- ry g o d n e n ie d b a ls tw o p ro k u r a to r m u s i b y ć u zbro
jo n y w zn a jo m o ść p o d s ta w o w y c h zasad b u ch a *' t e r ii, ra c h u n k o w o ś c i i sp ra w o zd a w czo ści.
Ś le d z tw a je d n a k o w o ż p ro w a d z o n e bezpośred
n io p rze z p r o k u r a to ra to ty lk o s k ro m n a czćsC o g ó ln e j lic z b y ś le d z tw , p ro w a d z o n y c h w k r a j11, W p rz e w a ż a ją c e j lic z b ie s p ra w k a rn y c h — śledz
tw o p ro w a d z i M . O. Ś le d z tw a m ilic y jn e w s p ra w a c h n a le ż ą c y c h do S ą d ó w G ro d z k ic h d o ty c z y ły na o g ó ł s p ra w d ro b n y c h , n ie m n ie j je d n a k sta n 0' w ią c y c h W 1949 r o k u 70°/o o g ó ln e j lic z b y s p ra ^ ; S p ra w y te d o ty c z y ły ró w n o c z e ś n ie s z e ro k ic h m 3*
sp o łe czeń stw a . N ie z a le ż n ie je d n a k od s p ra w r ° z’
p o z n a w a n y c h d o tą d p rze z S ą d y G ro d z k ie o rg a n3 M . O. p ro w a d z iły ś le d z tw a ró w n ie ż w s p ra w a 0 n a le ż ą c y c h do w ła ś c iw o ś c i S ą d ó w O k rę g o w y 1"
1 S ą d ó w A p e la c y jn y c h . O g ó łe m ś le d z tw a proW a dzone p rze z M . O. i in n e o rg a n a (z w y ja tltie I^
w ła d z be zp iecze ń stw a ) s ta n o w ią w r o k u 1949 ° h ° ło 80°/o o g ó łu s p ra w .
O becnie po s tw o rz e n iu P r o k u r a t u r W o jo w ó d 2 k ic h i P o w ia to w y c h o rg a n a M . O. p ro w a d z ić bć 4 ś le d z tw a w w ię k s z e j ilo ś c i ró w n ie ż w s p ra w a 0^
p o w a ż n ie js z y c h , stą d też s ta ją n o w e za d a n ia Prz£
P ro k u ra tu ra m i.
N a le ż y s tw ie rd z ić na p o d s ta w ie a n a liz y PlZ ^e stępczości z r o k u 1949, że a p a ra t p ro k u r a to rs k i 11 u d z ie la ł do sta te czn e j u w a g i p ro b le m a ty c e spra
p ro w a d z o n y c h p rze z M . O. ^
"W ysoki odsetek w y r o k ó w u n ie w in n ia j tu d z ie ż p o w a ż n y o d se te k s p ra w u m o rz o n y c h v/sv ż u je , że n a d z ó r p ro k u r a to ra n a d ś le d z tw e m Prcn d z o n y m p rz e z M . O. b y ł b a rd z o n ik ły , że PoSia
N r 10 N O W E P R A W O S tr. ?
on jeszcze szereg is to tn y c h b ra k ó w , k tó r e w znacz
n y m s to p n iu o s ła b ia ją skuteczność w a lk i z p rz e stępczością. Baz dostatecznego n a d z o ru p ro k u r a to ra ś le d z tw a p ro w a d z o n e p rze z M . O. są często
k ro ć p o b ie żn e i p o w ie rz c h o w n e , co w k o n s e k w e n c ji po cią ga za sobą b ądź u m o rz e n ie s p ra w , bądź
■Wyroki u n ie w in n ia ją c e , bą d ź też o d ro cze n ia ro z p ra w , a co za ty m id z ie p rz e w le k ło ś ć pro ce su są
dow ego i o p ó źn io n ą re p re s ję .
Z a g a d n ie n ie u c z e s tn ic tw a fu n k c jo n a riu s z y k l. O. ja k o o s k a rż y c ie li p u b lic z n y c h n a ro z p ra w a c h W Sądach G ro d z k ic h ró w n ie ż p o z o s ta w ia w ie le do byczenia. O s k a rż y c ie le p u b lic z n i p o z b a w ie n i p o m o cy p r o k u r a to ra n ie z a p o w ia d a ją z re g u ły i n ie W yw odzą r e w iz ji. W s k a z u je to na z u p e łn y b r a k Z a in te re so w a n ia ze s tr o n y p r o k u r a to ra i n a ty m o d c in k u .
N a d a n ie p rze z k p k M i l i c j i O b y w a te ls k ie j U p ra w n ie ń u m a rz a n ia ś le d z tw a w s p ra w a c h n a - leżących d o tą d do w ła ś c iw o ś c i S ą d ó w G ro d z k ic h W ysuw a konieczność w z m o c n ie n ia n a d z o ru p ro k u ra to rs k ie g o n a d M . O., a w szczególności n a d śle d z tw e m p ro w a d z o n y m p rze z o rg a n a M . O., n a d Pracą o s k a rż y c ie li p u b lic z n y c h o ra z konieczność W zm ożenia k o n tr o li z a trz y m a ń i a re sztó w .
S tą d w y n ik a szerszy o b o w ią z e k p ro k u r a to ra W s z k o le n iu z a ró w n o a p a ra tu śledczego M . O. ja k 1 o s k a c ż y c ie li p u b lic z n y c h , s tą d o b o w ią z e k ś c iś le j
szej w s p ó łp ra c y z M . O. i u d z ia ł p r o k u r a to ró w W o d p ra w a c h m ilic y jn y c h .
O rg a n a P r o k u r a t u r y p r z e ję ły o d K o m is ji S p e c ja ln e j fu n k c ję n a d z o ru n a d S p o łe c z n y m i K o m is ja m i K o n t r o li Cen. S e k re ta rz e m S K K C będzie P ra c o w n ik P r o k u r a t u r y P o w ia to w e j, w n io s k i S K K C o u k a ra n ie osób n a ru s z a ją c y c h p rz e p is y U staw y o z w a lc z a n iu d ro ż y z n y b ędą w p ły w a ły do p r o k u r a tu r y P o w ia to w e j. P r o k u r a to r W o je w ó d z k i 1 P ro k u r a to r P o w ia to w y b ę d zie w ię c o d tą d o d p o w ie d z ia ln y za s ta n w a lk i ze s p e k u la c ją na .s w o im terenie.
P re z y d e n t B ie r u t p o w ie d z ia ł n a I V P le n u m K o m ite tu C e n tra ln e g o P Z P R : „ W p e w n y c h o k re sach i d z ia ła c h m o ż e m y n a w e t za o b se rw o w a ć W zm ożenie d z ia ła ln o ś c i s p e k u la c y jn e j. E le m e n ty k a p ita lis ty c z n e o g ra n ic z o n e w s w o ic h m o ż liw o
ściach o sią g an ia d u ż y c h z y s k ó w i w y p ie ra n e z h a n d lu p rze z s e k to r s o c ja lis ty c z n y p rz e rz u c a ją często d o n ie le g a ln e g o h a n d lu ła ń cu szko w e g o lu b s k u p u ją w w ie lk ic h ilo ś c ia c h n p . m a te r ia ły W łó kie n n icze , t r a k tu ją c je ja k o lo k a tę , pochodzą
cych z w y z y s k u i s p e k u la c ji k a p ita łó w . J e st to s p o is ta fo r m a w a lk i k la s o w e j, p ro w a d z o n e j przez e le m e n ty k a p ita lis ty c z n e p rz e c iw k o m asom p ra c u - 3^c y m i P a ń s tw u L u d o w e m u . Rzecz ja sn a , że zao- strz e n ie w a lk i k la s o w e j ze s tr o n y s p e k u la c y jn y c h e le m e n tó w k a p ita lis ty c z n y c h m u s i s p o tk a ć się ze Z d e cyd o w a n ym o d p o re m ze s tr o n y p a ń s tw a i k la s y r ° b o tn ic z e j. W a lk a ze s p e k u la c ją została za o strzo - a n a s ile n ie je j w in n o się w zm a g a ć s y s te m a ty c z n ie “ .
H a n d e l ła ń c u s z k o w y , w y k u p y w a n ie i g ro m a - en ie to w a ró w p rze z s p e k u la c y jn e e le m e n ty k a b a lis ty c z n e , d z ia ła ją c e n ie k ie d y w p o ro z u m ie n iu
z n ie u c z c iw y m i p ra c o w n ik a m i h a n d lu u sp o łe czn io nego, do d n ia d zisie jsze g o u tr u d n ia ją lu d z io m p ra c y n a b y w a n ie n ie k tó ry c h , b a rd z ie j p o s z u k iw a n y c h to w a ró w , d e z o rg a n iz u ją nasz o b ró t to w a ro w y i n o rm a ln e fu n k c jo n o w a n ie h a n d lu u s p o łeczn io n e go. O rg a n iz a c ja z w a lc z a n ia ty c h p rz e s tę p s tw w in na b y ć je d n y m z g łó w n y c h zadań s to ją c y c h p rze d P r o k u r a tu r a m i W o je w ó d z k im i i P o w ia to w y m i.
S K K C w in n y w d a ls z y m cią g u m o b iliz o w a ć m a sy p ra c u ją c e do w a lk i ze s p e k u la c ją , w cią g a ć r a d y Z w . Z a w . i R a d y Z a k ła d o w e &o o rg a n iz a c ji a k c ji k o n tro ln y c h . N ie w o ln o a n i na c h w ilę do
pu ścić do o s ła b ie n ia p ra c y S K K C m im o p rz e p ro w a d z o n e j re o rg a n iz a c ji. N ie n a le ż y p o zo sta w ia ć n ie o b s a d z o n y m i s ta n o w is k s e k re ta rz y S K K C .
P o w ią z a n ie S K K C z P ro k u r a tu r ą P o w ia to w ą w in n o p rz y n ie ś ć w e fe k c ie u tr z y m a n ie lu b z w ię k szenie d o tych cza so w e g o zasięgu d z ia ła ln o ś c i te j k o m is ji i w y d a tn e p o d n ie s ie n ie p o z io m u postę p o w a n ia p rz y g o to w a w c z e g o w S K K C , k t ó r y pozo
s ta w ia ł do tych cza s w ie le do życzenia.
*
Je d n ą z p o d s ta w o w y c h f u n k c ji p r o k u r a to ra je s t je g o u d zia ł w ro zp raw ie sądowej. T rz e ba tu t a j z w ró c ić uw a g ę, że fu n k c ja ta n ie po
w in n a b y ć o d ry w a n a o d in n y c h f u n k c ji p r o k u r a to ra . W e w s z y s tk ic h s ta d ia c h procesu k a rn e g o p ro k u r a t o r o b o w ią z a n y je s t s p ra w o w a ć n a d z ó r n a d le g a ln o ś c ią czyn n o ści o rg a n u śledczego i n a d le g a ln o ś c ią d z ia ła n ia sę d zió w w ra m a c h o b o w ią z u ją c y c h p rz e p is ó w są d o w ych . S łu ż y m u p ra w o z a s k a rż a n ia w s z y s tk ic h n ie z g o d n y c h z p ra w e m orzeczeń są d o w ych.
P r o k u r a to r w procesie s ą d o w y m — to n ie t y lk o s tro n a , ale i o rg a n n a d z o ru n a d sto so w a n ie m p ra w a p rze z Sąd, a sto so w a n ie p ra w a to s to s o w a n ie go w sposób z g o d n y z in te re s a m i P a ń s tw a L u d o w e g o . D la te g o te ż u d z ia ł p r o k u ra to ra w p ro ce sie s ą d o w y m i je g o p o s ta w a ja k o o s k a rż y c ie la w in n y stać na w y s o k im p o zio m ie p o lity c z n y m , p rz e k o n y w a ją c y m i w y c h o w u ją c y m s z e ro k ie m asy. T ry b u n a sądow a p o w in n a stać się tr y b u n ą p ro p a g a n d y p ra w a lu d o w e g o i w y c h o w a n ia w d u c h u lu d o w e j, re w o lu c y jn e j p ra w o rządności.
Z a d a n ie m , n a k tó r y m p rze d e w s z y s tk im m u si s k u p ić u w a g ę P ro k u ra tu ra R. P. je s t k w e s tia p o lit y k i k r y m in a ln e j sądów . M im o n ie w ą tp liw e go p o d n ie s ie n ia się p o z io m u o rz e c z n ic tw a sądów c ią g le jeszcze m a m y do c z y n ie n ia z w y r o k a m i zasadniczo n ie s łu s z n y m i. N iesłuszność w y r o k ó w ty c h polega na n ie z ro z u m ie n iu is to ty p o lity c z n e j i społecznej ro z p a try w a n e j s p ra w y i n ie u w z g lę d n ia n iu m o m e n tu kla so w e g o .
T a k w ię c o rg a n a P r o k u r a t u r y L u d o w e j w w y k o n a n iu s w e j f u n k c ji o s k a rż y c ie la p u b lic z n e g o w in n y b e z w z g lę d n ie dom agać się s u ro w e j k a r y d la w ro g ó w lu d u p ra c u ją c e g o , d la ty c h , k tó r z y podnoszą rę k ę n a m ie n ie społeczne, d la s p e k u la n tó w i ła p o w n ik ó w .
Z d ru g ie j s tr o n y p rz y c a ły m s w y m n ie p rz e je d n a n iu m uszą one u m ie ć o d ró ż n ia ć p rz e s tę p s tw o p o p e łn io n e z ch ę ci z y s k u o d p rz e s tę p s tw a
S ir . 8 N O W E P R A W O N r 10
w y n ik a ją c e g o z b r a k u n a d z o ru , p rz y g o to w a n ia do w y k o n y w a n y c h czyn n o ści a n iepołączonego z chęcią zysku .
Z a g a d n ie n ie m n a s tę p n y m je s t s p ra w a w y k o n a n ia w y ro k ó w .
Zasadą je st, że p rz e p is u s ta w o w y : „ W y r o k w y k o n u je się n a ty c h m ia s t po u p ra w o m o c n ie n iu “ w in ie n b y ć ja k n a jś c iś le j p rz e s trz e g a n y , T y m czasem częste je s t z ja w is k o , że p r o k u r a to r z y m a ło sp rę żyście re a liz u ją to zadanie, u le g a ją c ró ż n y m w o ly w o m m ie js c o w y m . O czyw iście , p o s ta w ie n ie te j te z y n ie oznacza b y n a jm n ie j, iż z p r a k t y k i p r o k u r a to r s k ie j w in n y z n ik n ą ć w o g ó le odrocze
n ia i p rz e r w y k a ry . Oznacza to je d y n ie , że p o li
ty k a p rz e rw , odroczeń, ro z k ła d a n ia g rz y w n y na r a t y w in n a b y ć k o n s e k w e n tn a i d o b rze p rz e m y ślana.
T rz e c im za gadnieniem - je s t za g a d n ie n ie u d z ia łu p ro k u r a to ra w s p ra w a c h c y w iln y c h . Z a g a d n ie n ie to je s t n o w e d la P r o k u r a t u r y i d la te g o u d z ia ł p ro k u r a to ra w ty c h s p ra w a c h na p ie r w szy o kre s w in ie n b y ć dość s k ro m n y . W p ro w a d z e n i p r o k u r a to ró w do p r o b le m a ty k i c y w ilis ty c z - n e j w in n o się w ię c o d b yć od s tro n y n a jb a rd z ie j p rz y s tę p n e j, a społecznie w a ż n e j, tj. od s tro n y p ra w a ro d zin n e g o . I tu z a d a n ie m P r o k u r a tu r y bęazie d o p ro w a d z e n ie do tego, b y p ro k u r a to rz y za
ję li się ty m i s p ra w a m i, b rę n ią c w n ic h in te re só w je d n o s te k , k tó re ze w z g lę d ó w sp o łe cznych szczególnie te j o c h ro n y p o trz e b u ją , a m ia n o w ic ie s p ra w y o a lim e n ty oraz o re n ty po p o le g ły c h b o jo w n ik a c h o w o ln o ść i s o c ja liz m .
In n e za g a d n ie n ia p ra w a c y w iln e g o w in n y b v ć do p r a k t y k i p r o k u r a to r s k ie j w p ro w a d z a n e sto p n io w o .
Na o d c in k u re p re s ji k a rn e j p o w in n a P ro k u ra tu r a szeroko k o rz y s ta ć z o rz e c z n ic tw a K o m is ji S p e c ja ln e i i je j D e le g a tu r w o je w ó d z k ic h .
K o m is ja S p e c ja ln a ja k o o rg a n o rz e k a ją c y na w n io s e k p ro k u r a to ra je s t o s try m i s k u te c z n y m in s tru m e n te m w ła d z y lu d o w e j w z a o s trz a ją c e j się w a lc e k la s o w e j. K o m is ja S p e c ja ln a będzie ro z p a - tiy w a ć z a ró w n o s p ra w y o s z k o d n ic tw o gospo
darcze. ja k i in n e s p ra w y o p rz e s tę p s tw a godzą
ce w in te re s sp o łe c z n y p a ń stw a , np. s p ra w y o sze
rze ń e p a n ik i lu b ro zp o w s z e c h n ia n ie n ie p ra w d z i
w y c h w ia d o m o ś c i. K o m is ja S p e c ja ln a za p e w n i szyb ką i je d n o litą re p re s ję w z w a lc z a n iu p rz e s tę p s tw m a so w ych . M oże ona na p o d s ta w ie zno
w e liz o w a n e g o d e k re tu z d n ia 16 lis to p a d a 1045 r. w y m ie rz y ć w k a ż d e j s p ra w ie g rz y w n ę o bok k a r y obozu, m oże w y m ie rz y ć b a rd z o s k u teczne k a r y d o d a tk o w e ja k zakaz p o b y tu s p ra w cy w w o je w ó d z tw ie je g o d o tych cza so w e g o m ie j
sca za m ie szka n ia , p rz e p a d e k u rzą d ze ń p rz e d s ię b io rs tw a lu b in n e k a ry . N a le ż y k ie ro w a ć z w n io s k ie m do K o m is ji S p e c ja ln e j n ie ty lk o s p ra w y z u s ta w y o z w a lc z a n iu i n a d m ie rn y c h z y s k ó w w o b lo c ie h a n d lo w y m , a le ró w n ie ż n ie k tó re s p ra w y o n a d u ż y c ia gospodarcze, p rze s tę p s tw a d e w iz o w e , k o ru p c je , ła p o w n ic tw o , o n ie le g a ln y ga. b u n e k lu b h a n d e l s k ó ra m i, o p rz e s tę n s tw a k a rn o -s k a rb o w e , o szeptaną p ro p a g a n d ę i sze
rz e n ie p a n ik i.
*
P o w o ła n ie P r o k u r a t u r y R z e c z y p o s p o lite j P o l' s k ie j p rz y p a d ło d o .iła d n ie w ty m s a m y m czasie»
co u c n w a le n ie p rze z S e jm U sta w m d a w czy p la n 11 6-le tn ie g o , w czasie k ie d y p o V P le n u m K c P Z P R P a rb a i R ząd k ie r u je w y s iłe k całego n a ' ro d u na p rz e k s z ta łc e n ie naszego k r a ju w P a ń ' st w o S o c ja lis ty c z n e , w czasie g d y p rz y s tę p u je m y do szy b k ie g o z a k ła d a n ia p o d s ta w e k o n o m iczn ych d la je g o ro z w o ju .
N a V P le n u m K C P a r t ii P re z y d e n t B ie ru l p o w ie d z ia ł: „ Z n a m y tw a rd e p ra w a w a lk i k la s « ' w e j. T o te ż w ie m y , że na nasz p la n 6-le tn i w ró g o d p o w ie jeszcze w ś c ie k le js z ą nienaw iścią»
jeszcze p o d s tę p n ie js z ą w a lk ą , jeszcze b a rd z ie j niż do tych cza s p e rfid n ą i z a tru tą .b r o n ią “ .
P o d s u m o w u ją c d y s k u s ję na I i ' K o n fe re n c ji W a rs z a w s k ie j to w . M in c m ó w ił: „C z y on i w alczą z n a m i? — W alczą. J a k im i sposobam i? S a b o tu ją nasz ro z w ó j g ospodarczy. S ta ra ją się opaskudzić»
o p lu ć, o p lu s k w ić nasze w s z e lk ie zdobycze i o s ią g ' n ię cia . R o zp o w sze ch n ia ją p lo tk i, straszą lu d z i, s p e k u lu ją , w y k u p u ją to w a ry , s ta ra ją się organi' zow ać p a n ik ę “ .
W ró g k la s o w y p o b ity w o tw a r ty m b o ju , ale jeszcze n ie d o b ity , z m ie n ił m e to d y i fo r m y w a lk i z w ła d z ą lu d o w ą W ro g ie e le m e n ty p rz e s z ły do b a rd z 'e j za m a s k o w a n y c h fo r m w a lk i. C h w y ta ją się ró ż n y c h ś ro d k ó w : w ro g ie j p ro p a g a n d y , p ł ° ' te k , o rg a n iz o w a n ia c u d ó w , p a n ik a rs tw a , d y w e rs ji, szpiegostw a, sabotażu.
O d p o w ie d z ią o rg a n ó w P r o k u r a t u r y p o w in n a b y ć w zm o żo n a czujność. N ie w o ln o b a g a te łizO ' w a ć n a jm n ie js z y c h c h o c ia ż b y 1 p rz e ja w ó w w ro g ie j d z ia ła ln o ś c i. T rz e b a poznać d o k ła d n ie całą n*e' c h a n ik ę w ro g ie j ro b o ty , u d a re m n ia ć je j zam !e' rże n ia , k rz y ż o w a ć je j p la n y , w y k r y w a ć , w p ° r ^ z a m y s ły w -o g a i b e z w z g lę d n ie coraz s k u te c z n e j i b a rd z ie j b e z k o m p ro m is o w o , z cała n a sją i nie n a w iś c ią zw a lcza ć w ro g a na k a ż d y m o d cin k'a naszego życia.
W naszej p ra c y p ro k u r a to rs k ie j p o w in n o r>aS cechow ać b o ls z e w ic k ie n ie p rz e je d n a n ie wobec n a jm n ie js z e g o ch o c ia ż b y p rz e ja w u . d z ia ła ln o ś c i w re g a .
P r o k u r a to r m u s i b y ć p o lity c z n ie w yro b io n y»
po b o ls z e w ic k u p ry n c y p ia ln y , n ie u s tę p liw y , a je d nocześnie ta k to w n y i o p a n o w a n y.
T a k w ię c w c a łe j s w o je j d z ia ła ln o ś c i o rg a n 3 F r o k u r a t u r y w z ią ć m uszą n a ja k tu a ln ie js z y udzia » b e z p o śre d n io w łą c z y ć się do p o m o c y w r e a liz a c ji W ie lk ie g o P la n u S ześcioletniego, z g o d n ie ze s h ł w a m i P re z y d e n ta B ie r u ta na V P le n u m ^ P a r tii: „W a r u n k ie m naszego z w y c ię s tw a je st, ah^
k a ż d y c z ło w ie k p ra c y w Polsce s ta ł się ś w ia d 0' m y m tw ó rc ą p la n u 6-le tn ie g o . T rz e b a w ię c aby k a ż d y — od d zie cka s z ko ln e go p o c z y n a ją c — z° a p la n i p ro g ra m b u d o w n ic tw a s o c ja liz m u , a b y h aZ d y c z ło w ie k p ra c u ją c y s ta ł się o d d a n y s p ra w ie b u d o w y s o c ja liz m u , b o jo w n ik ie m i o fia r n y m rea liz a to re m p la n u 6-le tn ie g o “ .
P a m ętać m u s im y na k a ż d y m k r o k u nas?el d z ia ła ln o ś c i, że p la n 6 -le tn i je s t p la n e m r ° z' w o ju i p rz e b u d o w y gosp o d a rcze j P o ls k i, je s t Pla '
