UCHWAŁA NR ...
RADY MIEJSKIEJ W SŁUPSKU z dnia ... 2018 r.
w sprawie przyjęcia aktualizacji ,,Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Słupska”
Na podstawie art. 19 ust. 8 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2018 r.
poz. 755) oraz art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r.
poz. 1875 i poz. 2232, z 2018 r. poz. 130)
Rada Miejska w Słupsku uchwala, co następuje:
§ 1.
Przyjmuje się aktualizację ,,Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Słupska”, w brzmieniu stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2.
Traci moc uchwała Nr XXIV/358/12 Rady Miejskiej w Słupsku z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie przyjęcia ,,Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Słupska”.
§ 3.
Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Słupska.
§ 4.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia
Aktualizacja projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe dla Miasta Słupsk
Słupsk 2017
Opracowanie:
Future Green Innovations S.A.
ul. Podole 60 30-394 Kraków Telefon: +48 12 632 41 29
Fax: +48 12 418 26 30
E-mail: office@greenfuture-projekt.pl
Spis treści
1. Wstęp...5 1.1. Podstawy prawne opracowania 5
1.2. Zakres opracowania 9
2. Charakterystyka Miasta Słupsk...10 2.1. Położenie 10
2.2. Formy użytkowania terenu 10 2.3. Ludność 11
2.4. Struktura społeczeństwa 11 2.5. Zasoby mieszkaniowe 12 2.6. Przemysł 13
3. Charakterystyka systemów zaopatrzenia w energię Miasta Słupsk...18 3.1. Systemy ciepłownicze 18
3.2. Pozostałe systemy zaopatrzenia w ciepło 21 3.3. System gazowniczy 22
3.4. Przewidywane zmiany zapotrzebowania na gaz 23
4. Analiza bezpieczeństwa energetycznego Miasta Słupsk...27 5. Lokalne utrudnienia w dostępie nośników energii...31 6. Bilans zapotrzebowania w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe...33 6.1. Bilans zaopatrzenia w ciepło 34
7. Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych ...36 A. Dyrektywa dotycząca popierania energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii na wewnętrznym rynku energii elektrycznej (2001/77/EC). 36
B. Dyrektywa dotycząca efektywności energetycznej budynków(2002/91/EC). 37
C. Dyrektywa dotycząca popierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie ciepła użytecznego na wewnętrznym rynku energetycznym(2004/8/EC). 37
D. Dyrektywa dotycząca zasad handlu emisjami gazów cieplarnianych (2003/87/EC) 38 E. Dyrektywa w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych (2006/32/WE) 38
8. Ocena wykorzystania odnawialnych źródeł energii do racjonalizacji sposobów pokrycia zapotrzebowania na ciepło, gaz i energię...45 8.1. Potencjał krajowy OZE w liczbach 46
8.2. Odnawialne źródła energii – stan aktualny 48
9. Odnawialne źródła energii na terenie Miasta Słupska – możliwości i przeszkody...49 9.1. Energia wiatru 49
9.2. Energia słoneczna 51 9.3. Energia geotermalna 54 9.4. Energia wodna 56
9.5. Możliwości wykorzystania potencjału energetycznego biogazu powstającego w trakcie procesu oczyszczania ścieków 57
9.6. Możliwości wykorzystania potencjału energetycznego drewna 59 9.7. Możliwości wykorzystania potencjału energetycznego słomy 60 9.8. Uprawy energetyczne 60
9.9. Koszt wytworzenia energii ze źródeł niekonwencjonalnych 61
10. Prognoza zapotrzebowania na moc i energię...65 10.1. Prognoza zapotrzebowania na ciepło z sieci ciepłowniczej 66
10.2. Prognoza zapotrzebowania na paliwa gazowe 70
11. Plan działań Urzędu Miejskiego w Słupsku w obszarze gospodarki energetycznej...73 12. Współpraca Miasta Słupsk z sąsiadującymi gminami...76 12.1. Współpraca z innymi gminami 76
12.2. W zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną 76 12.3. W zakresie zaopatrzenia w gaz ziemny 77 12.4. W zakresie zaopatrzenia w ciepło 77
12.5. Uwagi przedstawione przez gminy sąsiadujące 78
13. Spis tabel...79 14. Spis rycin...81
1. Wstęp
1.1. Podstawy prawne opracowania
Podstawę prawną opracowania niniejszego projektu aktualizacji „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Słupsk”, stanowi ustawa Prawo Energetyczne.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 „do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe należy”:
planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy,
planowanie znajdującego się na terenie gminy oświetlenia,
finansowanie znajdującego się na terenie gminy oświetlenia,
planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.
Podstawę opracowania stanowią następujące:
Państwowe dokumenty i akty prawne:
1. „Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla obszaru Miasta Słupsk” 2011 r.
2. Ustawa Prawo Energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r.
poz. 220, 791, 1089, 1387, 1566, z 2018 r. poz. 9).
3. Ustawa o efektywności energetycznej z dnia 20 maja 2016 r. (Dz.U. 2016 poz. 831).
4. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. „Prawo budowlane” (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz.
1332, 1529, z 2018 r. poz. 12).
5. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” (tekst jednolity Dz. U.
z 2017 r. poz. 519, 785, 898, 1089, 1529, 1566, 1888, 1999, 2056, 2180, 2290, z 2018 r. poz.
9, 88).
6. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 130, 1529).
7. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1498).
8. Polityka energetyczna Polski do 2030 r. Uchwała Nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 r.
9. Przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1405, 1566, 1999),
10. Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1566, 2180),
11. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity Dz. U.
z 2017 r. poz. 2126),
12. Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2030 r. (M.P. z dnia 14 stycznia 2010 r. Nr 2, poz. 11),
13. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2017 (czwarty) (przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 23 stycznia 2018 r.),
14. Uchwała nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) (M.P. 2017 poz.
260).
15. Uchwała Nr 16 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności (M. P.
z 2013 r. poz. 121).
16. Uchwała Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (M. P. z 2012 r. poz. 252).
17. Regionalna strategia energetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim na lata 2007-2025; Opracowanie: Fundacja Poszanowania Energii w Gdańsku na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego w Gdańsku; Gdańsk 2006 r.
18. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 20 grudnia 2016 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej (Dz.U. 2017 poz. 22).
19. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, oraz algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego (Dz. U.
2009, nr 43, poz. 346 z późniejszymi zmianami).
Dokumenty UE
1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r.
w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE.
2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r.
w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
Regionalne dokumenty strategiczne:
1. Uchwała Nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 r.
w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020,
2. Uchwała Nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 r. w sprawie zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego (Dz.Urz.Woj.Pom. z dnia 16.12.2009 r., Nr 172 poz. 3361),
3. Uchwała Nr 191/XII/07 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2007 r.
w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011 – 2014, którego część stanowi Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2010 (wraz ze zmianami: Uchwała Nr 1042/XL/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie przyjęcia aktualizacji Programu Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011 – 2014),
4. Uchwała Nr 528/XXV/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 21 grudnia 2012 r.
w sprawie przyjęcia „Programu Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektywą do roku 2020”,
5. Uchwała Nr 754/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie określenia Programu ochrony powietrza dla strefy aglomeracji trójmiejskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)piranu,
6. Uchwała Nr 415/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie przyjęcia „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018”,
7. Uchwała Nr 416/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r.
w sprawie wykonania „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018”
(Dz.Urz.Woj.Pom. z dnia 18.07.2012 r., poz. 2490)
8. Uchwała Nr 470/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 r.
zmieniająca uchwałę w sprawie wykonania „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018” (Dz.Urz.Woj.Pom. z dnia 05.10.2012 r., poz. 3071),
9. Uchwała Nr 557/XXVII/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 lutego 2013 r.
zmieniająca uchwałę w sprawie wykonania „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018” (Dz.Urz.Woj.Pom. z dnia 20.03.2013 r., poz. 1459),
10. Uchwała Nr 764/XXXVI/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 20 grudnia 2013 r. zmieniająca uchwałę w sprawie wykonania „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018” (Dz.Urz.Woj.Pom. z dnia 09.01.2014 r., poz. 112),
11. Uchwała Nr 840/XXXVIII/14 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 31 marca 2014 r. zmieniająca uchwałę w sprawie wykonania „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018” (Dz.Urz.Woj.Pom. z dnia 05.05.2014 r., poz. 1778).
12. Uchwała Nr 931/274/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 8 sierpnia 2013 r.
w sprawie przyjęcia Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska, 12. Uzasadnienia oraz Podsumowania do Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska oraz uchylenia: „Programu rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w województwie pomorskim do 2025 r.”, „Programu małej retencji województwa pomorskiego do roku 2015” i „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla terenu Województwa Pomorskiego”, 13. Uchwała Nr 1348/307/13 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 6 grudnia 2013 r.
w sprawie przyjęcia Rocznego Planu Realizacji Regionalnego Programu Strategicznego w zakresie energetyki i środowiska „Ekoefektywne Pomorze” na rok 2014,
14. Uchwała Nr 1212/282/17 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 09 listopada 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Zasad wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020.
Zakres opracowaniu niniejszego projektu aktualizacji Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Słupsk wynika również z lokalnych dokumentów i strategii:
1. Program ochrony powietrza dla strefy pomorskiej na lata 2015-2020 z perspektywą na lata następne określony ze względu na przekroczenia dopuszczalnego poziomu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM2,5 przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego Nr 158/XIII/15 z dnia 26 października 2015 r. oraz Programów ochrony powietrza dla strefy aglomeracji trójmiejskiej i strefy pomorskiej, w których został przekroczony poziom
dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu przyjęty uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego Nr 353/XXXIII/17 z dnia 27 marca 2017 r.
2. Regionalny Program Strategiczny w zakresie energetyki i środowiska – Ekoefektywne Pomorze przyjęty uchwałą Zarządu Województwa Pomorskiego nr 931/275/13 z dnia 8 sierpnia 2013 roku.
3. Program ochrony środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektywą do roku 2020 przyjęty uchwałą nr 528/XXV/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 21 grudnia 2012 roku.
4. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020” przyjęta uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 458/XXII/12 z dnia 24 września 2012 r.
Program ochrony środowiska Miasta Słupska na lata 2016-2020 z perspektywą na lata 2021- 2024 przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w Słupsku nr XX/212/15 z dnia 30 grudnia 2015 r.
5. Strategii Rozwoju Miasta Słupska na lata 2017 – 2022 przyjęty uchwałą Rady Miejskiej w Słupsku Nr XXXV/415/17 z dnia 25 stycznia 2017 r.
1.2. Zakres opracowania
Zakres „Planu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Słupsk” jest zgodny z ustawą Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz.
1059 z późn. zm.) oraz spójny z opracowanym Planem Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Słupsk. „Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Słupsk” obejmuje m.in.: ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem wytwarzania ciepła i energii elektrycznej oraz zakres współpracy z innymi gminami.
2. Charakterystyka Miasta Słupsk
2.1. PołożeniePod względem administracyjnym Słupsk to miasto powiatowe, leżące w województwie pomorskim, graniczące z gminami Słupsk i Kobylnica. Powierzchnia Słupska wynosi 43,15 km2 (GUS). Przez obszar Miasta przebiega droga krajowa Miastko-Ustka nr 21 oraz dwie drogi wojewódzkie, Słupsk-Unichów nr 210 i Celbowo-Słupsk nr 213.
2.2. Formy użytkowania terenu
Miasto zajmuje obszar 43,15 km2, w tym największą powierzchnię gruntów użytkowych na terenie Miasta Słupska pod koniec 2014 r. stanowiły grunty zabudowane i zurbanizowane (49%), następnie grunty orne (27%) oraz lasy, stanowiące 13% wszystkich gruntów.
Tabela 1. Powierzchnia i udział procentowy wybranych rodzajów gruntów Miasta Słupska (stan na rok 2014)
UŻYTKOWANIE GRUNTÓW
Rodzaj użytkowania gruntów Powierzchnia [ha] Udział procentowy
Grunty orne 1181 27%
Sady 8 0,2%
Łąki 244 6%
Pastwiska 83 2%
Lasy 554 13%
Grunty pod wodami 27 1%
Grunty zabudowane i zurbanizowane 2124 49%
Nieużytki 41 1%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
2.3. Ludność
W roku 2016 r. liczba ludności Miasta wg danych GUS wyniosła 91 936 mieszkańców.
W porównaniu z rokiem 2010 jest to spadek o przeszło 2%. Średnia gęstość zaludnienia dla Miasta Słupska wynosi 2144 osoby na 1 km2. Miasto zamieszkuje 91 936 osób, co stanowi 4% ludności województwa pomorskiego. Na przestrzeni lat 2010 – 2016 odnotowano znaczny spadek liczby ludności, różnica między 2010 a 2016 rokiem wynosi 4087 osób. Zgodnie prognozami liczby ludności do roku 2025 liczba ludności Miasta Słupska ma zmniejszyć się do 86 112 osób.
Rycina 1. Liczba ludności Miasta Słupska w latach 2010-2016 na 1000 mieszkańców Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
2.4. Struktura społeczeństwa
Społeczeństwo Miasta Słupska starzeje się, o czym świadczy struktura demograficzna ludności. Grupa osób w wieku przedprodukcyjnym stanowi 15,9%, produkcyjnym 61,5%, a poprodukcyjnym 22,6%.
Rycina 2. Struktura demograficzna ludności Miasta Słupska w latach 2010-2016 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Porównując udział ludności w wyżej wspomnianych grupach do lat ubiegłych udział ludności w wieku przedprodukcyjnym zmalał. Różnica między 2016 r., a 2010 r., w którym w omawianym przedziale wiekowym odnotowano 12 847 osób, wyniosła 560 osób. Udział ludności w wieku produkcyjnym również uległ zmniejszeniu. W roku 2010 w tym przedziale wiekowym odnotowano 66 011 osób, natomiast w roku 2016 o 7 963 osoby mniej. Jedynie w grupie osób w wieku poprodukcyjnym odnotowano wzrost. W roku 2010 grupę tę stanowiło 17 164 osób, natomiast w roku 2016 o 4 436 osób więcej.
2.5. Zasoby mieszkaniowe
W 2016 r. na terenie Miasta Słupska znajdowało się 38 800 mieszkań, to o 4% więcej niż w roku 2010, i 5 442 budynków mieszkalnych, o 9% więcej względem roku 2010, a całkowita powierzchnia użytkowa mieszkań wynosiła 2 300 879 m2, co stanowi 105%
powierzchni z 2010 r.
Pod koniec 2016 r. mieszkania wyposażone w instalację wodociągową stanowiły 99,8%
wszystkich mieszkań, 98,3% mieszkań posiadało ustęp spłukiwany, a 97,1% łazienkę.
Centralne ogrzewanie zapewniane przez miejski system ciepłowniczy Cofely EC Słupsk Sp.
z o.o. było doprowadzone do 85,9% mieszkań, a gaz sieciowy do 84,9%.
Tabela 2. Zasoby mieszkaniowe Miasta Słupska w latach 2010-2016 Zasoby mieszkaniowe
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Mieszkania 37 407 37 535 37 794 38 020 38 234 38 521 38 800 Izby 131 774 132 245 133 109 133 812 134 445 135 368 136 420 Powierzchnia
użytkowa mieszkań [m2]
2 198 732
2 210 636
2 230 061
2 246 434
2 259 612
2 279
567 2 300 879 Budynki
mieszkalne ogółem
4 992 5 152 5 186 5 243 5 289 5 372 5 442
Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne
Wodociąg 37 328 37 456 37 715 37 941 38 155 38 443 38 722 Ustęp
spłukiwany 36 717 36 845 37 105 37 348 37 566 37 860 38 140 Łazienka 36 232 36 362 36 625 36 873 37 091 37 379 37 660 Centralne
ogrzewanie 31 773 31 909 32 177 32 478 32 697 33 033 33 328 Gaz sieciowy 32 814 32 849 32 876 32 954 32 554 32 730 32 934 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
2.6. Przemysł
Gospodarka Miasta Słupska charakteryzuje się dużą różnorodnością działalności prowadzonych przez podmioty gospodarcze. Najwięcej prowadzonych działalności, w liczbie 3 154 sztuk, w 2016 r. przypadało na handel hurtowy i detaliczny oraz naprawę pojazdów samochodowych włączając motocykle (sekcja G wg PDK 2007), liczba ta przekraczała o 1 209 sztuk ilość takiego samego rodzaju działalności prowadzonych w powiecie słupskim.
Licznie występowały również działalności związane z budownictwem, transportem, gospodarką magazynową, przetwórstwem przemysłowym, nieruchomościami oraz działalnością profesjonalną, naukową i techniczną. Najgorzej prosperującym rodzajem działalności na terenie Miasta Słupska było górnictwo i wydobywanie, sytuacja tak samo przedstawiała się w powiecie słupskim i województwie pomorskim.
Dynamika zmian liczby podmiotów zarejestrowanych i przyporządkowanych do poszczególnych sekcji PKD 2007 w roku 2016, liczona względem roku 2010, była bardzo zróżnicowana. Największym przyrostem w mieście, o 33%, i w powiecie słupskim, o 75%, charakteryzowała się sekcja B – górnictwo i wydobywanie, natomiast w województwie pomorskim sekcja D – wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, której przyrost wyniósł 55%. W mieście Słupsk znaczny przyrost miał miejsce również w przypadku działalności związanych z gospodarką wodno-ściekową, rekultywacją i edukacją. Spore pomniejszenie liczby działalności gospodarczych na terenie Miasta Słupsk wystąpiło w sekcjach: A – rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (26%), H – transport i gospodarka magazynowa (24%) i G (19%). Działalność gospodarcza związana z handlem hurtowym detalicznym oraz naprawą pojazdów uległa regresji na terenie całego województwa pomorskiego aż o 90%, może to mieć związek z przesyceniem rynku i wysoką konkurencyjnością.
Tabela 3. Liczba podmiotów gospodarczych w poszczególnych sekcjach na terenie Miasta Słupska w latach 2010 i 2016 wraz z dynamiką zmian
Rodzaje działalności Sekcja wg PKD 2007
Miasto Słupsk Powiat słupski Województwo pomorskie 2010 2016 Dynamika
zmian 2010 2016 Dynamika
zmian 2010 2016 Dynamika
zmian Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i
rybactwo Sekcja A 146 108 0,74 717 635 0,89 5692 4453 0,78
Górnictwo i wydobywanie Sekcja B 3 4 1,33 4 7 1,75 194 295 1,52
Przetwórstwo przemysłowe Sekcja C 1048 948 0,90 905 896 0,99 28084 30495 1,09
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
Sekcja D 65 78 1,20 27 38 1,41 471 731 1,55
Dostawy wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
Sekcja E 20 26 1,30 35 41 1,17 693 791 1,14
Budownictwo Sekcja F 1268 1103 0,87 957 1103 1,15 32600 35889 1,10
Handel hurtowy detaliczny;
naprawa pojazdów
samochodowych włączając motocykle
Sekcja G 3886 3145 0,81 2217 1936 0,87 62442 5823 0,09
Transport i gospodarka
magazynowa Sekcja H 1056 807 0,76 575 525 0,91 18028 1825
6 1,01
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
Sekcja I 644 623 0,97 982 950 0,97 13730 14859 1,08
Informacja i komunikacja Sekcja J 298 317 1,06 86 107 1,24 5914 8621 1,46
Działalność finansowa i
ubezpieczeniowa Sekcja K 546 456 0,84 234 198 0,85 8851 8472 0,96
Działalność związana z obsługą
rynku nieruchomości Sekcja L 1353 1457 1,08 467 537 1,15 17457 21088 1,21
Działalność profesjonalna,
naukowa i techniczna Sekcja M 1155 1108 0,96 383 495 1,29 21654 27749 1,28
Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca
Sekcja N 282 315 1,12 169 222 1,31 5691 7964 1,40
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne
Sekcja O 44 43 0,98 91 92 1,01 1236 1255 1,02
Edukacja Sekcja P 415 513 1,24 220 284 1,29 7125 9546 1,34
Opieka zdrowotna i pomoc
społeczna Sekcja Q 645 691 1,07 264 375 1,42 11594 15462 1,33
Działalność związana z kulturą,
rozrywką i rekreacją Sekcja R 271 256 0,94 191 210 1,10 4242 4899 1,15
Pozostała działalność usługowa;
gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników, gosp. dom. produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby
Sekcje S,
T, U 809 893 1,10 449 583 1,30 14504 16938 1,17
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
3. Charakterystyka systemów zaopatrzenia w energię Miasta Słupsk
3.1. Systemy ciepłowniczeNa terenie Miasta Słupsk istnieje miejska sieć ciepłownicza zarządzana przez Spółkę ENGIE EC Słupsk.
Dane techniczne miejskiej sieci ciepłowniczej w Słupsku:
długość całkowita - 101,5 km w tym:
· sieci preizolowane – 92,36%
· sieci napowietrzne – 2,71%
· sieci podziemna tradycyjna – 4,93%
· pojemność sieci - 5737,5 m3
Sieć ciepłownicza Słupska jest siecią wodną. Maksymalna temperatura czynnika w sezonie grzewczym wynosi 119oC, minimalna 68oC oraz letnim – 68oC. Maksymalne ciśnienie robocze w sieci wynosi 13 bar.
Dystrybucja energii cieplnej odbywa się poprzez 97,68 km sieci ciepłowniczej wysokoparametrowej. W 70,81% sieć wykonana jest w technologii rur preizolowanych, 2,11% sieci to sieć napowietrzna, a pozostała część to sieć wybudowana w technologii kanałowej.
Rycina 3. Mapa sieci ciepłowniczej na terenie Miasta Słupsk
Spółka dostarcza energię cieplną do 650 węzłów cieplnych o łącznej mocy zamówionej – 127,7 MW. Węzły będące własnością Spółki (483 szt.) wyposażone są w nowoczesną automatykę, gwarantującą żądany przez odbiorcę komfort cieplny. Zarządzanie dostawą ciepła oraz całodobowa kontrola parametrów pracy z poziomu Dyspozytora odbywa się dzięki zastosowaniu nowoczesnego systemu nadrzędnego firmy Sauter.
Spółka produkuje energię cieplną w dwóch zmodernizowanych kotłowniach miałowych o łącznej mocy zainstalowanej – 159,4 MW. Wszystkie etapy procesu technologicznego wspomagane są nowoczesną automatyką, gwarantującą wysoką efektywność produkcji.
Parametry pracy obu kotłowni są stale monitorowane i archiwizowane, dodatkowo Dyspozytor ma stały wgląd w parametry pracy źródła, co pozwala na zarządzanie pracą systemu ciepłowniczego w sposób optymalny.
Rycina 4. Kotłownie ciepłownicze zlokalizowanych na terenie Miasta Słupsk
Struktura paliw pierwotnych zużywanych do wytwarzania ciepła w 2016 r.
miał węglowy – 99,9%
gaz ziemny – 0,1%
Wielkość rocznej emisji do środowiska pyłów, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i dwutlenku węgla
pył – 78 ton/rok
dwutlenek siarki – 308 ton/rok
dwutlenek azotu – 156 ton/rok
Spółka ENGIE EC Słupsk Sp. z o.o. nie przekraczała dopuszczalnych standardów emisyjnych dla pyłów, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji, Dz. U.
z 2014 r. poz. 1546).
dwutlenek węgla – 109 tys. ton/rok
W wyniku spalania paliw wytworzono – 7,8 tys. ton odpadu – mieszanki popiołowo- żużlowej z mokrego odprowadzania odpadów paleniskowych o kodzie 10 01 80.
Moc zamówiona przez klientów stan na 31.12.2015 r. – 124,9 MW, w tym:
• centralne ogrzewanie – 112,9 MW
• ciepła woda – 12,0 MW
• ogrzewana powierzchnia – 3 mln m2
• ogrzewana kubatura – 10 mln m3.
Poniżej na rycinie przedstawiono strukturę sprzedaży ciepła w grupach odbiorców.
Rycina 5. Struktura sprzedaży ciepła (stan na 31.12.2015 r.) 3.2. Pozostałe systemy zaopatrzenia w ciepło
Nowo budowane budynki wielorodzinne niepodłączone do miejskiej sieci ciepłowniczej ogrzewane są z kotłowni gazowej dla danego budynku. W starych zasobach mieszkaniowych przeważają indywidualne (dla każdego mieszkania) systemy zaopatrzenia w ciepło, najczęściej piece węglowe, etażowe c.o. węglowe lub gazowe oraz w niewielkim stopniu ogrzewanie elektryczne (piece akumulacyjne oraz wkłady grzejne do pieców kaflowych).
Domy jednorodzinne i pozostałe mieszkania w budownictwie wielorodzinnym ogrzewane są indywidualnymi systemami grzewczymi. Według danych uzyskanych z ankiet, danych gazowni i danych GUS dominują systemy centralnego ogrzewania (ogrzewanie z kotłowni w budynkach wielorodzinnych oraz indywidualnych), ogrzewanie indywidualnymi piecami węglowymi (ok. 5 000 mieszkań). Pozostałe systemy ogrzewania: ogrzewanie olejowe, propan-butan i elektryczne szacowane są na kilkaset instalacji.
Zaopatrzenie w węgiel realizowane jest ze składów opału na terenie Miasta i okolicy oraz poprzez zakupy bezpośrednie od producentów przez odbiorców. Składy opałowe zaopatrują głównie odbiorców indywidualnych.
Poprawę bezpieczeństwa dostaw ciepła powinno zapewnić realizowanie rekomendowanych działań:
sukcesywna modernizacja źródeł ciepła zasilających miejską sieć ciepłowniczą i lokalne systemy ciepłownicze poprzez zwiększenie sprawności wytwarzania i dystrybucji ciepła,
modernizacja i rozbudowa miejskiego systemu ciepłowniczego poprzez modernizację sieci i węzłów cieplnych, podłączanie do sieci miejskiej odbiorców, którzy obecnie zasilani są ze źródeł ciepła o wysokich kosztach jednostkowych;
inwestowanie w mikrokogenerację w oparciu o gaz ziemny,
zwiększenie udziału biomasy w ramach współspalania w ENGIE EC Słupsk Sp. z o.o.
3.3. System gazowniczy
Sieć gazowa Miasta Słupsk zarządzana jest przez Polską Spółkę Gazownictwa, Oddział Zakład Gazowniczy w Koszalinie. Gazownia mieści się w Słupsku. W sieci gazowniczej prowadzony jest gaz rodzaju E. Odbiorcy w mieście Słupsk są zasilani gazem ziemnym.
Sieć gazowa średniego ciśnienia podająca gaz ziemny dla Słupska zasilana jest z dwóch stacji gazowych wysokiego ciśnienia:
od strony zachodniej ze stacji „Bolesławice" (przepustowość 8000Nm3/h),
od strony wschodniej ze stacji „Redzikowo" (przepustowość 20000Nm3/h).
Obie stacje zlokalizowane są poza granicami Miasta.
Tabela 4. Zestawienie stacji redukcyjnych na terenie Słupska Stacje gazowe średniego ciśnienia będące własności PSG sp. z o.o.
Lp. Lokalizacja (ulica) Nr dzialki Przepustowość [m3/h]
1 Racławicka 167/3 1200
2 11-listopada 284/1 3000
3 Kopernika 181/3 1200
4 Krzywa 87/4 2000
5 Mierosławskiego 19/5 2000
6 Moniuszki 459/5 3000
7 PI. Dąbrowskiego 20/1 1200
8 Poznańska 354/2 100
9 Sobieskiego 116/4 1500
10 Świerkowa 186/113 1500
11 Wazów 381/8 600
Stacje gazowe średniego ciśnienia będące własnością innych podmiotów Lp. Lokalizacja
(ulica)
Nr budynku
Przepustowość [Nm3/h]
1 Ogrodowa 10
2 Grottgera 14-15 60
3 Hubalczyków 2 10
4 Poznańska 54 10
5 Przemysłowa 35f 65
6 Portowa 16B 30
Tabela 5. Zestawienie długości gazociągów niskiego, średniego i wysokiego ciśnienia
Lp. Lokalizacja
Długość gazociągów [m]
Wysokiego
ciśnienia Średniego ciśnienia Niskiego ciśnienia OGÓŁEM
stal stal PE razem stal PE razem stal PE ogółem
1 2 3 4 5 6=4+5 7 8 9=7+8 10=3+4+7 11=5+8 12=10+11
Miasto - Słupsk
5704,0 14307,5 31882,1 46189,6 101988,5 13574,1 115562,6 122000,0 45456,2 167456,2
Istnieje rezerwa gazu ziemnego w sieci dystrybucyjnej na pokrycie wzrostu zapotrzebowania gazu ziemnego.
3.4. Przewidywane zmiany zapotrzebowania na gaz
PSG OZG przewiduje wzrost zapotrzebowania na gaz w kolejnych latach i dysponuje rezerwami na pokrycie wzrostu zapotrzebowania.
Budowa sieci gazowej jest realizowana w przypadku zaistnienia technicznych i ekonomicznych warunków dostarczania gazu, a zainteresowany zawarciem umowy o przyłączenie lub umowy sprzedaży gazu spełni warunki przyłączenia do sieci i odbioru.
Łączna długość sieci niskiego i średniego ciśnienia na terenie Miasta wynosi 185 365 m, a grupa odbiorców gazu liczyła 29 766 gospodarstw, z czego 6 228 gospodarstw wykorzystywało go w celu ogrzewania mieszkania. Mimo iż 5 026 szt. istniejących przyłączy gazowych do mieszkań, aż 6 228 gospodarstw korzysta z gazu ziemnego do celów grzewczych. Osoby korzystające z instalacji w 2016 roku stanowiły 84,9% mieszkańców, co oznaczało spadek względem roku 2010 o 1,3%.
W ostatnich latach wystąpił spadek liczby odbiorców gazu w mieszkaniach w stosunku do 2010 r. równy 4 736 osobom, stanowiącym 1,3% odbiorców. Zmniejszająca się liczba odbiorców świadczy o tym, że w nowo wybudowanych budynkach wielorodzinnych, do których doprowadzone jest sieć ciepłownicza lub posiadają własną kotłownię, nie doprowadza się gazu ziemnego do poszczególnych mieszkań. Preferowane jest gotowanie na kuchni elektrycznej.
Tabela 6. Sieć gazowa Miasta Słupska w latach 2010-2016 Urządzenia sieciowe – sieć gazowa
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 długość czynnej sieci ogółem
[m] 164,1 165,2 171,6 175,4 172,9 182,9 185,4
czynne przyłącza do budynków ogółem (mieszkalnych i
niemieszkalnych) [szt.]
4 695 4 743 4 796 4 855 4 905 4 985 5 026
odbiorcy gazu [gosp.] 30 657 30 557 30 720 30 095 29 608 29 052 29 766 odbiorcy gazu ogrzewający
mieszkania gazem [gosp.] 5 340 5 440 5 598 5 588 6 701 6 633 6 228 zużycie gazu [tys. m3] 12
416,8
12 136,8
11 599,3
11 184,3
10 240,4
10
258,6 11 293,4 ludność korzystająca z sieci
gazowej [os.] 82 790 82 243 82 519 81 396 79 432 78 552 78 054 procent osób korzystająca z
instalacji [%] 86,2 86,1 87 86,7 85,2 84,9 84,9
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Na podstawie danych uzyskanych z PSG S.A. nie można precyzyjnie określić ile pojedynczych mieszkań korzysta z ogrzewania gazowego, gdyż budynki wielorodzinne zasilane z jednej kotłowni gazowej też są wymienione, jako odbiorcy z ogrzewaniem.
Niemniej z przeprowadzonych analiz wynika, że tylko ok. 10% odbiorców w domkach jednorodzinnych, do których doprowadzono przyłącze gazowe korzysta z tego nośnika do celów grzewczych.
Systemem elektroenergetycznym na terenie Miasta Słupsk zarządza ENERGA Operator Sp. z o.o. Poniżej w tabeli 7 zaprezentowano dane dotyczące liczby odbiorców na terenie Słupska.
Tabela 7. Liczba odbiorców energii elektrycznej na terenie Miasta Słupsk
2008 2016
Lp. Wyszczególnienie odbiorców Liczba odb. Liczba odb.
1 Gospodarstwa domowe 41 658 43 145
2 Usługi, handel i drobny przemysł nN
5 516 5
168
3 Przemysłna SN 36 36
4 Przemysłna WN 0 0
5 Razem 47 210 48 349
Dane linii elektroenergetycznych znajdujących się na terenie Słupska i będących na majątku i w eksploatacji ENERGA Operator Sp. z o.o.
Tabela 8. Wykaz sieci elektroenergetycznych Miasta Słupsk
Linie kablowe nn z przyłączami 661 km
w tym trasa kablowa oświetleniowa 201 km
Linie napowietrzne nn z przyłączami 60 km
w tym trasa napowietrzna oświetlenia 10 km
Linie kablowe 15 kV* 224 km
Linie napowietrzne 15 kV* 39 km
Stacje transformatorowe 15/0,4 kV 225 szt.
GPZ 4 szt.
* Z uwagi na to, że majątek sieci SN terenowych jest ewidencjonowany w poszczególnych liniach, długości linii SN, które znajdują się na obszarze Miasta są szacunkowe.
4. Analiza bezpieczeństwa energetycznego Miasta Słupsk
Zgodnie z art. 3 pkt 16 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U.
2012, poz. 1059 ze zm.), bezpieczeństwo energetyczne jest stanem gospodarki umożliwiającym pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska.
W celu zapewnienia właściwego poziomu bezpieczeństwa energetycznego, przyłączane do poszczególnych systemów sieciowych urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie muszą spełniać wymagania techniczne i eksploatacyjne zapewniające:
bezpieczeństwo funkcjonowania systemu gazowego, systemu elektroenergetycznego albo systemu ciepłowniczego,
zabezpieczenie systemu gazowego, systemu elektroenergetycznego albo systemu ciepłowniczego przed uszkodzeniami spowodowanymi niewłaściwą pracą przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci,
zabezpieczenie przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci przed uszkodzeniami w przypadku awarii lub wprowadzenia ograniczeń w poborze lub dostarczaniu paliw gazowych lub energii,
dotrzymanie w miejscu przyłączenia urządzeń, instalacji i sieci parametrów jakościowych paliw gazowych i energii,
spełnianie wymagań w zakresie ochrony środowiska, określonych w odrębnych przepisach,
możliwość dokonywania pomiarów wielkości i parametrów niezbędnych do prowadzenia ruchu sieci oraz rozliczeń za pobrane paliwa lub energię.
Przyłączane do sieci urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie, muszą ponadto spełniać także wymagania określone w odrębnych przepisach, w szczególności: przepisach prawa budowlanego, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwpożarowej, o systemie oceny zgodności oraz w przepisach dotyczących technologii wytwarzania paliw gazowych lub energii i rodzaju stosowanego paliwa.
Środkiem zapewniającym bezpieczeństwo zasilania odbiorców w energię elektryczną i ciepło systemowe jest obowiązek utrzymywania zapasów paliw w ilości zapewniającej
utrzymanie ciągłości dostaw energii elektrycznej lub ciepła do odbiorców, nałożony na przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła.
Obniżenie ilości zapasów paliw poniżej wielkości określonych w przepisach, możliwe jest wyłącznie, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ciągłości dostaw energii elektrycznej lub ciepła, w przypadku: wytworzenia na polecenie właściwego operatora systemu elektroenergetycznego energii elektrycznej w ilości wyższej od średniej ilości energii elektrycznej wytworzonej w analogicznym okresie w ostatnich trzech latach, lub nieprzewidzianego istotnego zwiększenia produkcji energii elektrycznej lub ciepła, względnie wystąpienia, z przyczyn niezależnych od danego przedsiębiorstwa energetycznego, nieprzewidzianych, istotnych ograniczeń w dostawach paliw zużywanych do wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła.
W wymienionych przypadkach, przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do uzupełnienia zapasów paliw do wielkości określonych w przepisach w terminie nie dłuższym niż dwa miesiące od ostatniego dnia miesiąca, w którym rozpoczęto ich obniżanie, natomiast w przypadku, gdy uzupełnienie zapasów paliw, z przyczyn niezależnych od przedsiębiorstwa energetycznego, nie będzie możliwe w tym terminie, na pisemny wniosek przedsiębiorstwa energetycznego Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może w drodze decyzji do przepisowej wielkości, biorąc pod uwagę zapewnienie ciągłości dostaw energii elektrycznej lub ciepła do odbiorców. Termin ten nie może być jednak dłuższy niż cztery miesiące od ostatniego dnia miesiąca, w którym rozpoczęto obniżanie zapasów paliw.
Wniosek o wskazanie dłuższego terminu uzupełnienia zapasów paliw, zawierający szczegółowe uzasadnienie i harmonogram uzupełnienia, przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane jest złożyć nie później niż na 30 dni przed upływem dwóch miesięcy od ostatniego dnia miesiąca, w którym rozpoczęto obniżanie zapasów paliw.
Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła jest obowiązane informować operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub operatora systemu połączonego elektroenergetycznego o stanie urządzeń wytwórczych oraz o zużyciu i stanie zapasów paliw zużywanych do wytwarzania energii elektrycznej w źródłach przyłączonych do sieci przesyłowej lub koordynowanej sieci 110 kV, jak również informować w formie pisemnej, najpóźniej w trzecim dniu od dnia, w którym rozpoczęto obniżanie ilości zapasów paliw poniżej wielkości określonych we właściwych przepisach, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o obniżeniu ilości tychże zapasów paliw oraz o sposobie i terminie ich uzupełnienia wraz z uzasadnieniem.
W polskim systemie prawnym kluczowe dla bezpieczeństwa zasilania w ciepło i energię elektryczną kwestie utrzymywania właściwych zapasów paliw szczegółowo reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego 2003 r.
w sprawie zapasów paliw w przedsiębiorstwach energetycznych (Dz. U. Nr 39, poz. 338 ze zm.). W przypadku zagrożenia:
bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej polegającego na długookresowym braku równowagi na rynku paliwowo energetycznym,
bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej,
bezpieczeństwa osób,
wystąpieniem znacznych strat materialnych
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła.
Ograniczenia w sprzedaży paliw stałych polegają na sprzedaży tych paliw na podstawie wydanych odbiorcom upoważnień do zakupu określonej ilości paliw.
Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła polegają na ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej, lub zmniejszeniu lub przerwaniu dostaw ciepła.
Ograniczenia te podlegają kontroli w zakresie przestrzegania ich stosowania, przy czym organami uprawnionymi do kontroli stosowania ograniczeń są: Prezes Urzędu Regulacji Energetyki – w odniesieniu do dostarczanej sieciami energii elektrycznej, wojewodowie – w odniesieniu do paliw stałych oraz ciepła, oraz inspekcje gospodarki energetycznej właściwe w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią dla: jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych, jednostek organizacyjnych Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej i Biura Ochrony Rządu oraz jednostek organizacyjnych więziennictwa podległych Ministrowi Sprawiedliwości, oraz jednostek organizacyjnych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu i Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Szczegółowe unormowania prawne w kwestii zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. Nr 133, poz. 924).
Zawarte w powyższych rozdziałach szczegółowe informacje dotyczące systemów energetycznych Miasta Słupsk utwierdzają, iż nie ma zagrożenia co do pewności zasilania Miasta.
5. Lokalne utrudnienia w dostępie nośników energii
Utrudnienia w rozwoju systemów sieciowych można podzielić na dwie grupy:
czynniki związane z elementami geograficznymi,
czynniki związane z istnieniem obszarów podlegających ochronie.
Przy obecnym stanie techniki niemal wszystkie utrudnienia związane z czynnikami geograficznymi mogą być pokonane, ale wiąże się to z dodatkowymi kosztami, mogącymi niejednokrotnie nie mieć uzasadnienia. Czynniki geograficzne dotyczą zarówno elementów pochodzenia naturalnego, jak i powstałego z ręki człowieka. Mają przy tym charakter obszarowy lub liniowy. Do najważniejszych należą:
akweny i cieki wodne,
obszary zagrożone zniszczeniami powodziowymi,
tereny bagienne,
obszary nieustabilizowane geologicznie (np. tereny zagrożone działalnością górniczą, uskokami lub lawinami, składowiska odpadów organicznych itp.),
trasy komunikacyjne (linie kolejowe, zwłaszcza wielotorowe i zelektryfikowane, główne trasy drogowe),
tereny o specyficznej rzeźbie terenu (głębokie wąwozy i jary lub odwrotnie: wały ziemne lub pasy wzniesień).
W przypadku istnienia tego rodzaju utrudnień należy dokonywać oceny, co jest bardziej korzystne: pokonanie przeszkody czy jej obejście. Warto przy tym zauważyć, że odpowiedź w tej kwestii zależy również od rodzaju rozpatrywanego systemu sieciowego: najłatwiej i najtaniej przeszkody pokonują linie elektroenergetyczne, trudniej sieci gazowe, a najtrudniej sieci ciepłownicze.
Utrudnienia związane z terenami chronionymi mają charakter obszarowy. Do najważniejszych należą:
obszary przyrody chronionej: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, pomniki przyrody, zabytkowe parki,
kompleksy leśne,
obszary urbanistyczne objęte ochroną konserwatorską oraz zabytki architektury,
obszary objęte ochroną archeologiczną,
cmentarze,
tereny kultu religijnego,
tereny zamknięte (kolejowe lub wojskowe).
Przez tereny leśne nie powinny przebiegać linie napowietrzne oraz podziemne.
Szczególnie przez drzewostany o składzie gatunkowym zgodnym z siedliskiem, a także przez rezerwaty przyrody istniejące, projektowane i proponowane oraz ich otoczenie, jak również w rejonie istniejących pomników przyrody żywej i nieożywionej, obiektów proponowanych do uznania za pomniki oraz w rejonach obiektów i zespołów kulturowych.
Jak widać, w niektórych przypadkach prowadzenie elementów systemów zaopatrzenia w energię jest całkowicie niemożliwe, a dla pozostałych jest utrudnione, wymagające dodatkowych zabezpieczeń potwierdzonych odpowiednimi uzgodnieniami i pozwoleniami.
Ponadto w przypadku obszarów objętych ochroną konserwatorską mocno utrudnione może być prowadzenie działań termorenowacyjnych obiektów.
Utrudnienia występujące w mieście Słupsk:
rzeka Słupia,
lasy pokrywające 13% powierzchni Miasta
przez Miasta przebiegają ciągi komunikacyjne drogi krajowe, powiatowe i gminne,
2 cmentarze rzymskokatolickie
64 zabytki nieruchome wpisane do Rejestru zabytków województwa pomorskiego m.in.
kościół p.w. Św. Mikołaja, Zamek Książąt Pomorskich wraz z młynem zamkowym i ogrodami, kościół parafialny p.w. NMP, zespół murów miejskich wraz z Basztą Czarownic i Bramą Młyńską, układ urbanistyczny Miasta Słupska, kościół parafialny p.w. Św. Jacka, kaplica szpitalna p.w. Św. Jerzego, ratusz, Poczta Główna wraz z ogrodzeniem i budynkiem gospodarczym i inne
na terenie Miasta Słupska znajdują są 93 pomniki przyrody. 70 z nich zostało ustanowionych przez Radę Miejską w Słupsku, natomiast 23 przez Wojewodę. Na pomniki przyrody w Słupsku składają się: pojedyncze drzewa – 70, grupy drzew – 18, aleje drzew – 5.
6. Bilans zapotrzebowania w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe
Roczne zużycie paliw pierwotnych i energii elektrycznej dla Miasta sporządzono na dzień 31.12.2015 r. Obejmuje ono zużycie wszystkich mediów energetycznych występujących na terenie Miasta, tj. paliw stałych (węgiel, drewno), paliw ciekłych (olej opałowy, gaz płynny), paliw gazowych (gaz ziemny) oraz energii elektrycznej.
W sporządzonym bilansie zużycia paliw oraz energii elektrycznej zamieszczonym w przedstawionych poniżej tabelach konsumentów paliw pierwotnych podzielono na następujące grupy:
•budynki użyteczności publicznej,
•budynki mieszkalne;
•oświetlenie publiczne;
•przemysł i usługi.
Sporządzono bilans zużycia paliw i energii elektrycznej w jednostkach energii - MWh oraz dla paliw w jednostkach - masowych lub objętościowych.
Poniżej pokazane bilanse energetyczne sporządzono przy następujących założeniach:
Wartości opałowe paliw:
wartość opałowa węgla - 6,29124,0 MWh/Mg
wartość opałowa oleju opałowego 11,173 MWh/Mg
wartość opałowa gazu ziemnego 13,344 MWh/Mg
wartość opałowa gazu płynnego 13,152 MWh/Mg
wartość opałowa drewna 4,337 MWh/Mg Sprawności wytwarzania ciepła:
sprawność kotłowni gazowej 0,8
sprawność kotłowni olejowej 0,8
sprawność lokalnej kotłowni węglowej 0,6
sprawność pieca węglowego c.o. 0,6
6.1. Bilans zaopatrzenia w ciepło
Bilans zaopatrzenia w ciepło zawarto w poniższych tabelach Tabela 9. Bilans energii w 2015 r. w jednostkach naturalnych
Wyszczególnienie
węgiel olej opałowy
gaz
ziemny gaz płynny drewno energia el.
Mg l m3 l m3 kWh
Budynki użyteczności
publicznej 0 0 0 0 0 4863500
Budynki mieszkalne 274477,3 1220674 6266854 223209 62559,55 30 054 742
Oświetlenie publiczne 0 0 0 0 0 3551240
Przemysł i usługi* 5526 0 0 101205 0 633079
RAZEM 280 003,3 1 220 674 6 266 854 324 414 62 559,55 30 696 235,74
* Do inwentaryzacji emisji sektora usług na terenie Miasta Słupsk wzięto pod uwagę ·18 większych zakładów przemysłowych
Tabela 10. Bilans energii w 2015 r. w jednostce MWh
Wyszczególnienie
węgiel olej opałowy
gaz
ziemny gaz płynny drewno energia el.
MWh MWh MWh MWh MWh MWh
Budynki użyteczności
publicznej 0 0 0 0 0 4863,50
Budynki mieszkalne 1726736,72 11729,19 66732,67 6,93 164149,07 30054,74
Oświetlenie publiczne 0 0 0 0 0 3551,24
Przemysł i usługi* 34764,07 0 0 0 165,30 6330,80
RAZEM 1 761 500,7
9 11 729,19 66 732,67 6,93 164 314,37 44 800,28
* Do inwentaryzacji emisji sektora usług na terenie Miasta Słupsk wzięto pod uwagę ·18 większych zakładów przemysłowych
Tabela 11. Bilans ciepła dostarczanego na teren Miasta Słupsk z miejskiej ciepłowni Wyszczególnienie
Ciepło sieciowe
MWh
Budynki użyteczności publicznej 0
Budynki mieszkalne 531 429,21
Oświetlenie publiczne 0
Przemysł i usługi* 264 186,00
RAZEM 777 615,21
* Do inwentaryzacji emisji sektora usług na terenie Miasta Słupsk wzięto pod uwagę ·18 większych zakładów przemysłowych
7. Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych
Przeprowadzając analizę przedsięwzięć racjonalizujących użytkowanie ciepła, paliw gazowych i energii elektrycznej przytoczono poniżej wymogi UE określone w dyrektywach unijnych, których wytyczne muszą zostać uwzględnione w prawie krajów członkowskich.
Dyrektywy UE mające wpływ na podejmowanie działań racjonalizujących produkcję i wykorzystanie ciepła i energii elektrycznej.
Polityka energetyczna i ochrony środowiska UE jest określona w kilku dyrektywach, które bezpośrednio bądź pośrednio wpływają na planowanie energetyczne w Polsce. Poniżej wymieniono podstawowe dokumenty.
Dyrektywa dotycząca wspólnych zasad dla wewnętrznego rynku energii elektrycznej (96/92/EC) oraz wewnętrznego rynku gazu (98/30/EC), a także Dyrektywa 2003/53/EC dotycząca energii elektrycznej i Dyrektywa 2003/55/EC dotycząca gazu, zmieniające dyrektywy z lat 1996 i 1998, dotyczące rynków wewnętrznych.
Dyrektywy te od czerwca 2004 r. otwierają wewnętrzne rynki energii elektrycznej i gazu dla odbiorców innych niż gospodarstwa domowe, a od lipca 2007 r. dla wszystkich odbiorców. Dyrektywy te zawierają też inne elementy wymagające rozwiązań prawnych związanych z oddzieleniem funkcji sieciowych od wytwarzania i dostawy, ustanowienia we wszystkich państwach członkowskich organu regulacyjnego o dobrze zdefiniowanych funkcjach, obowiązkiem publikowania taryf sieciowych, obowiązkiem wzmocnienia usług publicznych, zwłaszcza w odniesieniu do odbiorców wrażliwych na zakłócenia, wprowadzeniem monitoringu bezpieczeństwa dostaw i ustaleniem obowiązku cechowania dla paliw mieszanych oraz dostępności danych o niektórych emisjach i odpadach.
A. Dyrektywa dotycząca popierania energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii na wewnętrznym rynku energii elektrycznej (2001/77/EC).
Strategia UE wymaga, by w roku 2010 łączny udział zużycia energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii (OZE) został podwojony do poziomu 12%. Zakłada się, że udział energii elektrycznej pochodzącej z OZE dojdzie w tym samym okresie do 22%.
Według zapisów dyrektywy Polska ma wyznaczony cel zwiększenia udziału energii ze 36
źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo-energetycznym kraju do 7,5% w 2010 roku i do 14% w 2020 roku w strukturze zużycia nośników pierwotnych.
B. Dyrektywa dotycząca efektywności energetycznej budynków(2002/91/EC).
Celem wprowadzenia Dyrektywy jest promocja poprawy, jakości energetycznej budynków w obrębie państw Wspólnoty Europejskiej, przy uwzględnieniu typowych dla danego kraju zewnętrznych i wewnętrznych warunków klimatycznych oraz rachunku ekonomicznego.
Dyrektywa ta ustanawia wymagania dotyczące:
ram ogólnych dla metodologii obliczeń zintegrowanej charakterystyki energetycznej budynków;
zastosowania minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej nowych budynków;
zastosowania minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej dużych budynków istniejących, podlegających większej renowacji;
certyfikatu energetycznego budynków
regularnej kontroli kotłów i systemów klimatyzacji w budynkach oraz dodatkowo ocena instalacji grzewczych, w których kotły mają więcej jak 15lat.
C. Dyrektywa dotycząca popierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie ciepła użytecznego na wewnętrznym rynku energetycznym(2004/8/EC).
Celem dyrektywy jest ustalenie ram dla promowania kogeneracji w celu pokonania istniejących barier, ułatwienia elektrociepłowniom penetracji zliberalizowanego rynku i pomocy w mobilizacji niewykorzystanych możliwości poprzez:
zdefiniowanie jednostek kogeneracyjnych, produktów skojarzenia (energia elektryczna, ciepło, energia mechaniczna) oraz paliw stosowanych w EC;
zdefiniowanie wysokosprawnej kogeneracji, jako produkcji skojarzonej zapewniającej przynajmniej 10% oszczędności energii w porównaniu do rozdzielonej produkcji energii elektrycznej i ciepła;
wymaganie od państw członkowskich, aby: umożliwiły certyfikację wysokosprawnej kogeneracji i dokonały analizy jej potencjału oraz zarysowały ogólną strategię 37
wykorzystania potencjalnych możliwości rozwoju kogeneracji.
Przy zastosowaniu „procedury komitologicznej” Komisja przedstawi wytyczne dla wdrożenia metodologii określonych w załącznikach do dyrektywy.
D. Dyrektywa dotycząca zasad handlu emisjami gazów cieplarnianych (2003/87/EC)
Wspólnotowe (unijne) Zasady Handlu Emisjami Gazów Cieplarnianych zaczęły być stosowane od stycznia 2005 r. Zgodnie z tymi zasadami państwa członkowskie muszą ustalić limity emisji ze źródeł energii, przydzielając im dopuszczalne poziomy emisji CO2.
Jednym z podstawowych zadań związanych z wdrożeniem unijnych zasad handlu emisjami gazów cieplarnianych było opracowanie przez państwa członkowskie narodowych planów alokacji emisji dla okresu 2005-2007.
E. Dyrektywa w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych (2006/32/WE)
Celem dyrektywy (Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG) jest opłacalna ekonomicznie poprawa efektywności końcowego wykorzystania energii poprzez:
określenie celów orientacyjnych oraz stworzenie mechanizmów, zachęt i ram instytucjonalnych, finansowych i prawnych, niezbędnych w celu usunięcia istniejących barier rynkowych i niedoskonałości rynku utrudniających efektywne końcowe wykorzystanie energii;
stworzenie warunków dla rozwoju i promowania rynku usług energetycznych oraz dla dostarczania odbiorcom końcowym innych środków poprawy efektywności energetycznej.
Dyrektywa ta wyznacza dla krajów UE cel w zakresie oszczędności energii w wysokości 9 % w dziewiątym roku stosowania niniejszej dyrektywy, którego osiągnięcie mają umożliwić opracowane programy i środki w zakresie poprawy efektywności energetycznej.
38
Państwa Członkowskie zapewniają, by sektor publiczny odgrywał wzorcową rolę w dziedzinie objętej tą dyrektywą. Zapewniają stosowanie przez sektor publiczny środków poprawy efektywności energetycznej, skupiając się na opłacalnych ekonomicznie środkach, które generują największe oszczędności energii w najkrótszym czasie.
W załączniku VI do dyrektywy przedstawiono wykaz kwalifikujących się środków efektywności energetycznej w ramach zamówień publicznych. Sektor publiczny zobowiązany jest do stosowania co najmniej dwóch wymogów podanych poniżej:
wymogi dotyczące wykorzystywania do oszczędności energetycznych instrumentów finansowych, takich jak umowy o poprawę efektywności energetycznej przewidujące uzyskanie wymiernych i wcześniej określonych oszczędności energii (także gdy administracja publiczna przekazała te obowiązki podmiotom zewnętrznym);
wymóg zakupu wyposażenia i pojazdów w oparciu o wykazy specyfikacji różnych kategorii wyposażenia i pojazdów charakteryzujących się niskim zużyciem energii przygotowanych przez organy sektora publicznego zgodnie z art. 4 ust. 4, uwzględniając przy tym, w stosownych przypadkach, analizę minimalnych kosztów cyklu eksploatacji lub porównywalne metody zapewniające opłacalność;
wymóg nabywania urządzeń efektywnych energetycznie w każdym trybie pracy, w tym w trybie oczekiwania, przy uwzględnieniu, w stosownych przypadkach, analizy minimalnych kosztów cyklu eksploatacji lub porównywalnych metod zapewniających opłacalność;
wymóg stosowania audytów energetycznych i wdrażania wynikających z nich opłacalnych ekonomicznie zaleceń;
wymogi nabywania lub wynajmowania efektywnych energetycznie budynków lub ich części lub wymogi zastąpienia lub wyposażenia nabytych lub wynajętych budynków lub ich części w celu zwiększenia ich efektywności energetycznej.
Racjonalizacja użytkowania ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych sprowadza się do poprawy efektywności ekonomicznej wykorzystania nośników energii przy jednoczesnej minimalizacji szkodliwego oddziaływania na środowisko.
Do przedsięwzięć racjonalizujących zużycie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych można zaliczyć:
restrukturyzacja źródeł zaopatrzenia, modernizacja systemów przesyłowych,
działania termomodernizacyjne,
39
racjonalne gospodarowanie energią cieplną, elektryczną i paliwami gazowymi przez konsumentów.
Modernizacje powinny obejmować i przewidywać:
restrukturyzację zaopatrzenia odbiorców w ciepło,
modernizację ciepłowni miejskiej i kotłowni lokalnych uwzględniającą sprawność wytwarzania oraz zmiany nośników energii na mniej energochłonne,
modernizację miejskiego systemu ciepłowniczego,
modernizację węzłów i sieci elektroenergetycznych,
modernizację i rozbudowę systemu gazowniczego.
Przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie energii elektrycznej:
modernizacja stacji transformatorowych i linii przesyłowych,
energooszczędne oświetlenie uliczne wprowadzanie energooszczędnego oświetlenia pomieszczeń,
modernizacja bądź wymiana energochłonnych urządzeń gospodarstwa domowego,
przesuwanie poboru energii na godziny poza szczytem energetycznym
powszechna edukacja
dostęp do informacji o energooszczędnych urządzeniach elektroenergetycznych
termomodernizacji mieszkań i budynków (ogrzewanie pomieszczeń)
Przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie ciepła:
modernizacja źródeł ciepła (efekt ekonomiczny + wpływ na emisję zanieczyszczeń do atmosfery
termo renowacja i termomodernizacja budynków
modernizacja działających systemów grzewczych w budynkach
stosowanie elementów pomiarowych i regulatorów zużycia energii
promowanie i wspieranie działań przez Gminę w tym zakresie (np. ulgi podatkowe dla inwestorów, którzy przewidują zastosowanie ekologicznych i efektywnych źródeł energii)
Przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie gazu:
zastosowanie nowoczesnych urządzeń o większej sprawności energetycznej
40
