015
i j j
Sprawozdanie Administracyjne
Wydziału Powiatowego powiatu wąbrzeskiego
za czas
od 1. 1. 1923 r. do 31. 12. 1923 r.
Wydziału Powiatowego powiatu wąbrzeskiego
za czas
od 1 . 1 . 1923 r. do 31. 12. 1923 r.
..Głos W ąbrzeski" (I
j. Szczuka, W ąbrzeźno (Pom.>
Granice powiatu pozostały niezmienione. Liczba mieszkańców powiatu wedle ostatniego spisu ludności wynosi 47,124.
Zwierząt domowych naliczono na podstawie spisu koni i bydła rogatego dla celów ubezpieczeniowych dnia 3. 1. 1923 r.: koni 973!, bydła rogatego 21746.
Przem ysł w powiecie rozwija się bardzo pomylśnie. W powiecie istnieją:
4 gorzelnie, 2 olejarnie, 2 suszarnie. 1 browar, 7 mleczarni, 6 młynów parowych 3 m łyny wodne, 5 cegielni, 5 tartaków, 3 fabryki maszyn oraz nowo pobudowana i uru
chomiona fabryka kapeluszy.
I. Starosta i Deputowani.
Na czele administracji powiatu stoi od dnia przejęcia Pomorza przez w ładze pol
skie p. Starosta Dr. Józef Szczepański. Dnia 30. 12. 1921 r. Sejmik Powiatowy w ybrał na stanowisko deputowanych powiatowych p. Jerzego Śląskiego, właściciela majętności w Orłowie, i p. Franciszka Balcerskiego, kupca w W ąbrzeźnie. W ybór ten został za
twierdzony przez p. Wojewodę reskryptem z dnia 8. 4. 1922 r. 1. dz. IV7 b. — 1193 22.
II. Sejmik Powiatowy.
Na mocy rozporządzenia M inisterstwa b. dzielnicy pruskiej z dnia 12. 8. 1921 r.
przeprowadzone zostały dnia 27. 11. 21 r. w ybory do Sejmiku Powiatowego. W skład nowego Sejmiku Powiatowego weszli następujący 31 posłowie:
1. Burm istrz Teodor Bobowski w W ąbrzeźnie 2 Franciszek Balcerski, kupiec „
3. Franciszek Piotrowski, rolnik
4. Antoni Abramowicz, robotnik „ 5. Teofil Balicki, mistrz stolarski
6. Burmistrz Pretel w Golubiu 7. Baranowski w Golubiu
8. Tadeusz Przybyszew ski, kupiec w Kowalewie 9. Józef Muchewicz, urzędnik kolejowy w Kowalewie.
10. Jerzy Śląski, właść. majętn., Orłowo
11. Jakób Dygasiewicz, rolnik, Król. Nowav ieś 12. Józef Chylarecki, właść. majętn., Makswałd 13. Stefan Buszczyński. właść. majętn., Mgowo
14. Ks. Bolt, poseł do .Sejmu, a obecnie senator, Srebrniki 15. Stanisław W ollenberg, robotnik w Orzechowie
16. Ludw ik W iśniewski, rolnik w Mlewie 17. Leon Cyliński, rolnik, w Orzechowie
18. Józef Karczewski, dyręktor dóbr w W ielkołące
19. Czesław Łegowski „ óbr w Zieleniu
20 K onstanty Kranz, (!wł»aSv.# -aa.,} ”w Borównie
21. Piotr Racki, rolnik, w Pływaczewie
—
4
—22. Franciszek W rzesiński, właść. majętn., Lipnica 23. Ks. Fr. Spitza, proboszcz, w Łobdowie
24. Józef Balcerowicz, rolnik w Lisewie
25. W ładysław Prabucki, właść. majętn., Nowawieś 26. Juijan Zuckermann, właść. majętn., Piwnice 27. Jan Chojnacki, rolnik, Myśliwiec
28. Franciszek Makowski, robotnik, Niedźwiedź 29. Bronisław Jaranowski, oberżysta, Osieczek 30. Jan Gerka, robotnik, Osieczek
31. W awrzyniec Gerka, rolnik, Piwnice.
W roku 1922 względnie 1923 wyprowadzili się z powiatu i przestali być człon
kami Sejmiku Powiatowego panowie:
1) Teodor Bobowski, burmistrz w W ąbrzeźnie 2) Pretel, burmistrz w Golubiu
3) Stanisław W ollenberg, robotnik w Orzechowie 4) Konstanty Kranz, właściciel w Borównie 5) Franciszek Makowski w Niedźwiedziu.
Osoby podane pod numerem 1 i 2 zostały w ybrane pośrednio przez M agistrat i Radę Miejską.
W miejsce osoby pod nr. 3 wymienionej, wstąpił jako członek do Sejmiku Powia
towego z listy zastępców p. Teodor Maternicki, posiedziciel w Srebrnikach.
W miejsce osoby pod nr. 4 wstąpił jako członek Sejmiku Pow. z listy zastępców p. K ruszyński Aleksander, rolnik w Pływaczewie.
W miejsce osoby pod nr. 5 wstąpił, jako członek do Sejmiku Pow. z listy zastę
pców p. Franciszek Chojnicki, rolnik w Frydrychowie wieś.
Posiedzenie Sejmiku Powiatowego w roku 1923 odbyło się raz.
III. Wydział Powiatowy.
W ydział Powiatowy składał się w roku 1923 r. z panów:
S tarosty Dr. Szczepańskiego, jako przewodniczącego.
1) Śląskiego z Orłowa.
2) W rzesińskiego z Lipnicy.
3) Zuckermanna z Piwnic.
4) Muchewicza z Piątkowa.
5) Bobowskiego, burm istrza z W ąbrzeźna.
6) Pretela, burm istrza z Golubia.
W miejsce tych dwóch ostatnich członków, którzy z powiatu się wyprowadzili, w ybrał Sejmik Powiatowy panów:
1) Przybyszewskiego, kupca w Kowalewie.
2) Balcerskiego Franciszka, kupca w W ąbrzeźnie.
Posiedzeń W ydziału Powiatowego w r. 1923, odbyło się 6.
W ydziałowi Powiatowemu przedłożono do uchwały w roku 1923 — 329 spraw.
Liczba numerów dziennika podawczego W ydziału Powiatowego wynosiła
Referat W. P. 2682 numerów
r> W. P. I. 7133
„ Pow. Rady Opieki Społecznej 215
r> W. P. 3 750
V W . P. 4 452
V Ubezp. w rolnictwie 1005
Y> Budownictwa dróg i meljoracji 647 51
» W ydziału Opieki nad inwalidami i wojen-
nemi wdowami, oraz sierotami 861 r>
Razem 13.745
Sejmik Powiatowy w ybrał na swem zebraniu, cl. 30. 12. 1921 r , wz»l. 17. 10. 1922 r.
i dnia 6. 3. 1923 r. następujące komisje: .. ”
1. Mężów zaufania, którzy wybierają ławników i przysięgłych do W ydziałów sądowych.
2. Komisję wymiarową podatku dochodowego.
3. Komisję oględzinową ścieków wodnych.
4. Komisję szacunkową podatku budynkowego.
5. Mieszkaniowy urząd rozjemczy.
o. Komisję Związku Elektryfikacyjnego.
7. Komisję dla oszacowania padliny.
8. Komisję rewizyjną dla badania ksiąg Pow. Kasy Komunalnej i Oszczędności.
9. Kuratorjum Banku Powiatowego.
10. Kuratorjum Powiatowej Kasy Oszczędności.
11. Komisję dla przyjęcia statutu dla Powiatowej Kasy Oszczędności.
12. Deputowani powiatowi.
13. Komisję dla badania statutu Banku Powiatowego.
14. Członków dyrekcyjnej Rady Kolejowej.
15. Członków Powiatowej Komisji Ziemskiej.
16. Członków Powiatowej Rady Szkolnej 17. Członków Komisji Zapomogowej.
18. Przedstaw iciela Sejmiku Pow. do komisji do walki z alkoholem.
19. Komisję dla utworzenia Związku Elektryfikacyjnego przez pow iaty Brodnica, Lubawa i Wąbrzeźno.
V. Urzędnicy Wydziału Powiatowego.
A. Biuro Wydziału Powiatowego.
1. Naczelny sekretarz Leon Schwarz.
2. Sekretarz Józef Kurzyński.
3. A systent Jan Kamiński.
4. A systent Kazimierz Pokorowski.
5. A systent W ojciech Zydorczak.
3 siły pomocnicze, 1 telefonistka, 5 sił kancelaryjnych, 1 uczennica i 2 uczniów kancelaryjnych, I goniec.
Z aznacz -ć należy, że Starostwo nie ma własnej kancelarji i opłaca tylko kierow nika wspólnej kancelarji.
B. Urzędnicy Powiatowej Kasy Komunalnej i Powiatowej Kasy Oszczędności.
1. D yrektor Antoni Nałęcz.
2. Kasjer Antoni Kurzyński.
3. Kontroler Jan Bieliński.
4. Pomocnik kasow y Cander.
5. Pomocnica kasowa Szczygielska.
6. Uczeń kasowy Ogiński.
C. Urzędnicy emerytowani.
Położna obwodowa Befnis w Golubiu.
D. Wdowy po urzędnikach.
Niema wdów po urzędnikach W ydziału Powiatowego.
6
—Rozkład pracy.
Nr.
bież. N a z w i s k o O p r a c o w u j ą
1
.S c h w a r z
n ac ze ln y s e k re ta rz
Referat W. P. I. i
„ Pow. Rady Opieki Społecznej
1. Dodatek pow. kom. do państwowego podatku gruntowego.
2. Dodatek pow. kom. do państwowego podatku budynko
wego.
3. Dodatek pow. kom. do państwowego podatku przem y
słowego.
4. Dodatek pow. kom. do wszystkich państwowych podat
ków od spożycia, zużycia, wzgl. produkcji napoi w y
skokowych.
5. Dodatek pow. kom. do opłat państwowych od patentów na wyrób i sprzedaż trunków, przetworów wódczanych i spirytusowych, pobieranych na zasadzie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3I. X. 1922 r.
6. Dodatek pow. kom. do państwowego dodatku dochodo
wego.
7. Udziały pow. kom. do państwowego podatku dochodo
wego.
8. Podatek pow. kom. od zaprotestowanych weksli.
9. Podatek pow. kom. od spadków i darowizn.
10. Podatek od przejścia własności nieruchomości.
11. Opłaty administracyjne od uchwał Pow. Komisji Prze- właszcżeń.
12. Opłaty komunalne od podań, oraz świadectw urzędowych.
13. Opłaty komunalne za nadmierne zużywanie szos powia
towych.
14. Podatek pow. od prawa polowania.
15. „ obrotowy .luksusowy.
16. Referat rolny.
17. „ Pow. Rady Opieki Społecznej.
18. Spraw y dróg i szos, o ile chodzi o kwestje prawne.
19. Spraw y reem igrantów z Niemiec.
20. „ propagandy pożyczek państwowych.
2 1. „ danin państwowych.
22. „ państwowego podatku gruntowego z obszarów dworskich.
23. Sprawy dot. bezrobocia.
24. Powiatowa Komisja Przewłaszczeń.
25. Spraw y kontraktów umów kupna, dla których potrzebne jest zezwolenie Okręgowego Urzędu Ziemskiego na u- dzielenie przewłaszczenia.
26. Spraw y propagandy i organizacji tow arzystw i związków
mających znaczenie państwowo-ważne i ogólno-społec.zne.
Nr.
bież. N a z w i s k o O p r a c o w u j ą
2. Referat W . P.
K u r z y ń s k i
se k re ta rz .
1. Ogólne spraw y powiatowe.
2. A dm inistracja sołectw i obszarów dworskich.
3. „ wójtostw.
4. L ustracja wójtostw i sołectw.
5. Polowania gminne.
6 . Postępowanie administracyjno-sporne.
7. A dm inistracja Przytułku Starców.
8. „ I, II i III Domu Powiatowego.
9. „ nieruchomości pow. położonej w Golubiu (dom wydzierżawiony Policji Państwowej.)
10. Sprawy dotyczące posiedzeń W ydziału i Sejmiku Po
wiatowego.
11. Prowadzenie protokołu na sesjach Sejmiku Powiatowe
go i Wydziału* Powiatowego.
12. Spraw y koncesyj przemysłowych.
13. „ „ na w yszynk napoi alkoholowych.
14. Spraw y personalne w szystkich urzędników W ydziału Powiatowego i funiujonarjuszy.
15. Spraw y pow. kolejki elektrycznej i kolejki Chełmża- Mełno.
16. Miesięczne rewizje Kasy Komunalnej i Oszczędności.
17. Redakcja Orędownika Urzędowego.
18. Spraw y składek ubezpieczeniowych od koni i bydła.
19. Spraw y umysłowo chorych, ociemniałych i głuchonie
mych.
20. Spraw y gminnych ubogich.
3. R eferat
W. P. 3, W . 0 . i U.
K a m i ń s k i
a s y s te n t.
1. Sekcj.r ubezpieczeń od wypadków w rolnictwie.
2. Spraw y szczepienia przeciwospowego.
3. Zasiłki dla rodzin rezerwistów.
4. Sporządzanie skorowidza do Orędownika Urzędowego.
5. Spraw y rent wdowich i sierocych.
6. Spraw y rent inwalidów wojennych.
7. Kierownictwo bibijoteki W ydziału Powiatowego.
8. Położne obwodowe.
9. Spraw a radców sierot.
10. Administracja i lustracja LTrzędów Stanu Cywilnego.
11. „ Urzędów Rozjemczych.
12. Licencjonowanie stadników.
—
8
—W referacie W . P. I. i Pow. Rady Opieki Społecznej pracują:
1. Kazimierz Pokorowski, asystent.
2. Wojciech Zydorczak, asystent.
3. Bronisław Beyger, pomocnik biurowy.
4. Irena Jankow ska, biuralistka.
VI. Sprawozdanie Pow. Kasy Komunalnej za r. 1922 i 1923.
Bok 1922.
L.
b. D z i a ł Dochód
mk. 1 f.
Rozchód
mk. f.
Nadwyżka
mk. I f.
Niedobór
mk. | f.
R e s z
w dochodzie
mk. f.
t v
w ro z
ch o d z ie
mk. ! f„
A d m in istra cja k ap itałó w
2
.O gólna p ow iatow a ad m in istra cja
kom unalna
3. A d m in istra cja szos pow.
K oszta d ró g gm in 4. w iejskich i dom iu-
jalnych
5.
6
.A d m in istra cja d łu g ó w pow.
70861 67
29 440035
23787120
233630
P o w ia to w a kolej
k a elek tr. w W ą b rzeźnie
¡Pow. S zp ital Joa- 7 . 'nitów i P rz y tu łe k
S tarcó w
8
.9.
A d m in istra cja d o m ów p ow iatow ych
O sadv ro botnicze
10 . P o d atk i
R azem R ozchód N adw y żk a
1 554
592975
6950
8 9 1
334664584
388 798 6°2 263844254
31
60
540 150 62
I
170112679 33
57971491 24
533200
97 120 59
1 2 1"4
11
124954347 86
55
6378082
7 093032
4 500 79
80
54
21011892 95
263 844254 N iedobór N ad w y żk a
82
313652692
313652691 188698344 124954 347
469288 95
140672644( 02
34184370 64
299570^ -
97120 59
1 "0550,75
57851 7 80
7 086 r 82. 54
3608 89
188698344 18
343905 24
500 -
423224 63
767 629 87
Rok 1923.
L.
b. D z i a ł D o c h ó d
m k. f.
Rozchóc
mk. f.
N a d w y ż k mk.
a
f.
Niedobói
mk. f.
R e s z w d ochodzie
mk. f.
t y w ro chodź mk.
z- ie f.
1. A d m in istracja
k ap ita łó w 1 578635 280 05
1
1 578354 95 — -
2.
O gólna p o w iato w a a d m in istra c ja
k o m u n aln a 500917 982 46 3894778106 42 _ 3393860123 96 9943437 20 _
~~
3. A dm inistracja
szos p ow iatow ych 264 1 0513 42 1807 688235 59 1
1543 5''7 722 17 — - 120695
4.
K oszta d ró g gm in w iejskich
i d o m in p ln y c h 47250 15000
_32250
~
—_
5.
A d m in istra c ja d łu g ó w
pow iatow ych _ 588797 07
—588797 07
—_
6.
P o w iato w a ko lej
k a e lek try cz n a
w W ą b rz e ź n ie 35000)0 301 I 865 488135
—16150009 _
7.
P o w iat. S zp ital Jo anitów i P rz y
tułek S tarcó w 96977346
_217937072 120959726 _ 2 11 318668
—_
8. A d m in istracja
dom ów pow iat. 49107250 1 221820851 99 — - 1 172713601 99
*
«2750
9
O sady ro b o tn ic ze 899 1 l 140788 — - 139896 89
_ _10. P o d atk i 8476 834939 515365688 — 7961 469251 - — - 944 989 8°3 72 — —
R azem
I
9393 144806 99 7661346684 12 7963 567 990 95 6231769868 ('8 1 182414658 92 120695
■
_
R ozchód 7 661346684 12 N iedobór 6231769868,08 —
_— —
__
N adw yżka 1731798122 ¡17 1
N adw yżka 1731798 122 87
_ _ _— —
-
10
-VII. Sprawozdanie Powiatowej Kasy Oszczędności
na rok 1922 i rok 1923.
O k r e ś l e n i e
W kłady z końca roku 1921, wzgl. 1922 Procentu dopisano
Nowe wkłady przyjęto w kwocie
W ciągu roku zwrócono wkładów Stan wkładów w końcu roku Stan czasowych lokacyj Fundusz rezerwowy wynosi:
K apitał ulokowano:
a) w hipotekach
b) w pożyczkach na weksel c) w pożyczkach na rewers d) w pożyczkach dla gmin e) w papierach wartościowych
f) w depozyt w Banku Powiatowym g) Rachunek bieżący
*
h) Czasowe lokacje
rok 1922 rok 1923
mk. f. mk.
R a z e m
19 333 789,47 2 738 567 68 354 241 183 7 I 376313 54086
159 782 477 94 I
216 531062 92
! 1 574092 20 , I 780 444 887 09
--- i—
1 008 550042 21 841 ] 33 88o' 11 216 531 062 92 167 416 162 10 146178 000 — 3 522 584 05 i 4 507 593 ■
R a z e m
14310971 05 12 436 OOo|—
9 453 447 50 4168807 34 i 3 52258405.
121 989 6 5 0 - 45045000 —
9381 258 05 6 000000 — 5 032 565 — I
53 322 07 i : 4 507 593 —
: c
1 321 000 000 —
210 926 459:94 1 345974 738 12
VIII. Sprawozdanie
z działalności Sekcji Zakładu Ubezpieczeń od Wypadków w Rolnictwie.
W roku 1923 zgłoszonych zostało do Zarządu Sekcji 29 nieszczęśliwych w ypad
ków. W porównaniu z latami poprzednimi zwiększyła się liczba nieszczęśliwych w y
padków, co w szczególności przypisać należy niestosowaniu przez przedsiębiorców rol
nych a zwłaszcza tych, którzy sprowadzili się z innych dzielnic, względnie z Ameryki, przepisanych i odpowiednich przyrządów ochronnych przy zapędach maszyn rolniczych.
O d n o śn ie'd o przepisów Ordynacji Ubezpieczeń io w,ęj powzięto w roku 1923 następujące uchw ały:
Ustanowiono rentę dla okaleczałych w skutek pierw szy
odrzucono wnioski i rentę zniżono renty
wstrzym ano renty ustalono ren ty na stałe
Koszta adm inistracyjne sekcji wynoszą w roku 1923:
Składka rozpisana za rok 1922 wynosiła 345 mk. od
nieszczęśliwych wypadków po raz w 14 w ypadkach
w w w w
5 18 12
1 wypadku.
7 067 8I0,— mk.
marki podatku gruntowego i przyniosła łączną sumę 23 524 291,-- mk. Repartycja dodatkowa za rok 1922 ustaloną została w 10-cio krotnej wysokości wyżej podanej składki.
IX. Sprawozdanie Powiatowego Urzędu Budowlanego.
A. Zarząd dróg powiatowych 1) inżynier powiatowy Makowski z W ąbrzeźna 2) drogomistrz Melerowski z W ąbrzeźna
3) „ Łobodziński z Myśliwca 4) „ Mikołajczak z Golubia 5) „ Topolewski z W ąbrzeźna 6) „ Tadejewski z Sierakowa.
Ogólna liczba dróżników wynosi 40.
B. Utrzymanie
W powiecie wąbrzeskim wynosi ogólna długość dróg bitych 242,280 kl. Z tej liczby
«przypada na drogi powiatowe 154. 784 kim., nadrogijo znaczeniu państwowem 58.946 kim.
na drogi o znaezeniu wojewódzkiem 16.475 kim , na drogi gminne 12.075 kim.
W roku 1923 usypano nowej powłoki «6,200 kim., naprawiono dróg letnich, upo
rządkowano tor i rowy na przestrzeni 82,200 kim.
Ogólne koszta za utrzym anie dróg bitych za rok 1923 wynoszą 1.807.688.235.59 mk.
z tego otrzymano od starostw a Kraj. Pom. tytułem dotacji 175.380.744.50 mk.
C. Drogi gminne.
Z powodu bardzo lichego finansowego stanu poszczególnych gmin znajdują się drogi gminne w złym sta n ie .' Naprawa takow ych wym aga wielkich kosztów, dlatego pewna zapomoga rządowa w tym kierunku byłaby pożądaną.
D. Szkółki.
W powiecie istnieją 2 małe szkółki drzew alejowych.
E. Dochody.
Dochody z szos wynoszą na rok 1923 50.193.000 mk. Dochód ten składa się w głó
wnej mierze z czynszu dzierżawnego z drzew owocowych.
—
12
—X. Meljoracja.
A. Zarząd.
Inżynier meljoracji Bolesław Swobodziński.
B. Spółki meljoracyjne.
W powiecie wąbrzeskim znajdują się następujące spółki meljoracyjne:
1. Spółka dla utrzymania kanału „Błoto“ założona statutem z dnia 2. 8. 1855 r. obej
mująca obszar 430 ha.
2. Spółka dla utrzym ania kanału „W ieczno“ założona statutem z dnia 12. 3. 1860 r.
obejmująca obszar 400 ha.
3. Spółka meljoracyjna „K siążki“ założona statutem z dnia 2. 7. 1883 r. obejmująca obszar 573 ha.
4. Spółka meljoracyjna kanału „Zgniłka“ założona statutem z dnia 1. 7. 1889 r. obej
mująca obszar 1317 ha.
5. Spółka meljoracyjna kanału „Sitno“ założona statutem z dnia 3. 1. 1898 r. obej
mująca obszaru 603 ha.
6. Spółka dla regulacji „Strugi Brudzaw skiej“ założona statutem z dniaó. 11. 1899r.
W ładzą nadzorczą wspomnianej spółki jest Starosta powiatu brodnickiego, ponieważ obszar tejże należy po największej części do powiatu brodnickiego.
7. Spółka drenarska „Jarantow ice“ założona statutem z dnia 23. 9. 1901 r. obejmująca obszar 780 ha.
8. Spółka drenarska „S tary Zieleń“ założona statutem z dnia 11. 10. 1904 r. obejmu
jąca obszar 487 ha.
9. Spółka drenarska „Orzechówko“ założona statutem z dnia 5. 7. 1907 r. obejmują
ca obszar 618 ha.
10. Spółka meljoracyjna „Ryńsk“ założona statutem z dnia 2. 12. 1907 r. obejmująca obszar 58 ha.
11. Spółka meljoracyjna „Małe Radowiska“ założona statutem z dnia 27. 9. 1908 r.
obejmująca obszar 51 ha.
12. Spółka drenarska „Elzanowo“ założona statutem z dnia 22. 10. 1908 r. obejmująca obszar II19 ha.
13. Spółka dla regulacji „Lohrbache“ założona statutem z dnia 6. 2. 1911 r. obejmują
ca obszar 60 ha.
14. Spółka meljoracyjna „Piw nice“ założona statutem z dnia 3. 8. 1911 r. obejmująca obszar 18 ha.
15. Spółka drenarska „K arczew o- Józefat“ założona statutem z dnia 9. 4. 1912 r. obej
mująca obszar 58I ha.
16. Spółka drenarska „Lipienica“ założona statutem z dnia 21. 5. 1912 r. obejmująca obszar 276 ha.
17. Spółka meljoracyjna „Książki — Małe B rudzaw ki'1 założona statutem z dnia 15. 9. 1912 r. obejmująca obszar 33 ha.
18. Spółka meljoracyjna „Piw nice—Osieczek“ założona statutem z dnia 18. 1. 1913 r.
obejmująca, obszar 25 ha.
19. Spółka meljoracyjna „Szczerosługi“ założona statutem z dnia 19. I. 1913 r. obejmu
jąca obszar 33 ha.
20. Spółka drenarska „O strowite—Poćwiardowo“ założona statutem z dh. 7. 4. I9I4 r.
obejmująca obszar 140 ha.
21. Spółka drenarska „Kiełpiny“ założona statutem z dnia 29. 10. 1914 r. obejmująca obszar 254 ha.
22. Spółka wodna „Skępsk—Ostrowite“ założona statutem z dnia 9. 9. 1916 r. obej
mująca obszar 43 ha.
23. Spółka wodna „Kowalewo“ założona ,statutem z dnia 15. 5. 1920 r. obejmująca obszar 108 ha.
24. Spółka dla regulacji „Strugi Rychnowskiej“ założona statutem z dnia 17. 8. 1922 r.
obejmująca obszar 894 ha.
25. Spółka drenarska'„S ierakow o“ założona statutem z dnia 18. 4. 1922 r. obejmują
ca obszar 1050 ha.
Rowy odpływowe zostały wykopane, prace drenarskie zostaną później wykonane.
26. Spółka dla regulacji „Strugi W ąbrzeskiej“ założona statutem z dnia 17. 8. 1922 r.
obejmująca obszar 347 ha.
Obecnie pracuje się przy wybudowaniu Strugi.
27. Spółka dla regulacji „Strugi Toruńskiej“ powyżej jeziora mlewskiego założona statutem z dnia 30. 9. 1922 r. obejmująca obszar 737 ha.
Obecnie pracuje się przy wybudowaniu Strugi.
Nowe Spółki, których urządzenia już przed ich założeniem wykonane zostały są następujące:
28. Spółka drenarska „Łopatki“ założona statutem z dnia 24. 2. 1923 r. obejmująca obszar 903 ha.
29. Spółka drenarska „Lipnica Kol“, założona statutem z dnia 24. 2. 1923 r. obejmu
jąca obszar 46 ha,
Cały obszar w powiecie wąbrzeskim znajdujących się Spółek melioracyjnych obej
muje 12.844 ha, czyli 51. 376 mórg.
Z tego przypada na:
1. meljorowanych łąk 6090 ha, czyli 24.360 mórg.
2. drenowanych pól 6754 ha, czyli 27.016 mórg.
3. długość regulowanych rzek II rzędu wynosi 101 kim.
Projekty.
1. Dla odwadniania łąk na majętności Gajewo i Gajewko (prywatna meljoracja.) 2. Dla osuszania torfowisk w obrębie gminy Osieczek (rów wykonany na koszt pow.) 3. Dla odwadniania łąk i osuszania błot w obrębach gmin Sitno i Rozgart (dodatko
w y projekt należący do spółki kanału Sitno.)
Subwencyj rządowych i samorządowych udzielono w roku 1923:
1. dla regulacji „Strugi W ąbrzeskiej“ 35.450.000,— mk.
2. dla regulacji „S trugi Toruńskiej“ 112.000.000,— „ Zażaleń w sprawach spornych, dot. rowów odpływowych wpłynęło 16, które za
łatwiono po większej części ugodowo.
W szystkie urządzenia spółkowe zostały na wiosnę i jesień w należytem utrzy
maniu skontrolowane.
Powiatowemu bud. mel. Swobodzińskiemu polecono popieranie Spółek meljoracyjnych.
X!. Administracja Przytułku Starców.
Zbudowany z fundnszów pow. w roku 1912 gmach „Przytułek .Starców“ został przeznaczony na przytulisko dla starców obojga płci. Bezpośrednią opiekę nad starcami w ykonują w „Przytułku Starców “ cztery siostry miłosierdzia z zakładu „Zgromadzenia służebniczek Najśw. Marji Panny w Pleszewie.
W „Przytułku Starców “ było d n ia :
dnia 1. 1. 1923 r. mężczyzn kobiet razem dnia 31. 12. 23 r. było mężczyzn
kobiet razem Zmarło mężczyzn w r. 1923 wydalony został
8 14 6 10
22
\ 16
1 1 2
4 6
22 zmarło kobiet
r a z e m
Koszta utrzym ani i wynoszą obecnie za osobę 25 złotych miesięcznie.
W roku 1923 było:
dochodu 308.296.014,— mkp.
rozchodu 217.937.072,— „ nadw yżka 90 358.942,— „
Z powyżej wymienionych czterech sióstr miłosierdzia, dwie tylko przeznaczone są dla „Przytułku Starców “. "Trzecia siostra, tak zwana „pielęgniarka“, przeznaczona jest do pielęgnacji dla chorych miasta W ąbrzeźna i okolicy, czw arta zaś „ochroniarka“
prowadzi ochronę, do której obecnie uczęszcza około 75 dzieci z miasta W ąbrzeźna.
XII. Gmachy Powiatowe.
Powiat posiada następujące gmachy :
1) Gmach położony przy ulicy Wolności nr. 54, w którym mieszczą się biura Staro
stwa, W ydziału Powiatowego i mieszkanie Starosty.
2) Gmach położony przy ulicy Wolności nr. 57, w którym mieszczą się biura budo
wnictwa dróg i meljoracji, biura oficera ewidencyjnego, biura pow. Komendy Po
licji Państwowej i mieszkanie komendanta powiatowego P. P.
3) Gmach położony przy ulicy Wolności 55, w którym mieści się ochronka. W domu tym urządza Pow. Rada Opieki .Społeczne] „Poradnię dla m atek“ i „Kroplę mleka“.
4) Dom przv ulicy Wolności nr. 53, w którym mieszczą się dwa mieszkania w ydzierża
wione funkcjonarjuszom Policji Państwowej.
5) Dom położony w Golubiu, w którym mieszczą się trzy m ieszkania wydzierżawio
ne funkcjonarjuszom Policji Państwowej.
XII!. Koleje.
A. Kolejka Powiatowa.
Kolejka powiatowa łączy miasto W ąbrzeźno z głównym dworcem kolei państw o
wej. Długość kolejki wynosi 3 kim. Ruch na kolejce prowadzi Ostdeutsche Eisenbahn- geselschaft w Królewcu, ponieważ w Polsce niema dotychczas tow arzystwa, któreby tru dniło się podobnem przedsiębiorstwem.
Zestawienie dochodów i rozchodów w roku 1923.
a) dochód 2.508.111.674,86
b) rozchód 1.998.358,549,94
nadwyżka 509.753.124,92
niedobór —,—
B. Kolejka Chełmża— Melno.
Ruch kolejki C hełm ża— Mełno, która przecina skraw ek zachodniej części powiatu, prowadzi obecnie D yrekcja Kolei Państw ow ych w Gdańsku.
Kolejka ta jest spółką akcyjną, w której udział biorą pow iaty W ąbrzeźno, Toruń,
Chełmno i Grudziądz, nadal b. prowincja Zachodnio-Pruska i fiskus pruski, udział nasz
w ynosi marek 141.000.
1 . 2
.3.
4.
5.
6
.7.
8.
9.
10
.11.
12, 13
X!V. Dług i majątek powiatowy.
A. Długi.
Pożyczka przejęta od powiatu toruńskiego Schlesische Bodenkredit-Aktienbank
Breslau
Preussische R enten-V ersicherungsanstalt Berlin
dto.
Preussische Zentral-Bodenkredit-A.-G.
Berlin
Landes-V ersicherungsanstalt für W estpr.
Gdańsk dto.
Powiat. Kasa Oszczędności w W ąbrzeźnie dto.
dto.
dto. (pożyczka hip.) dto.
Preussische Zentral-Bodenkredit-A.-G.
Berlin
R a z e m
64432 12
450 000
500000 300000
80000
300 000 100000
39 500*
!
31 500 I 17 000
24000 88000
800 000 — 2 794423 12
i i 17 003 47
229053 34
137 080 21 220997 70
38 814 80 i
264 058 65 I 77 992 81 11 300 — 21 500 —
|
14273 59
| 24 O m O —
i 76 705 57
762448 30
1 895228 44
C 4 COlO'O
—
16
—1 .
2 .
3.
1
.2 .
3.
4.
.5.
6
.7.
8 .
1.
2
.3.
4.
5.
6 .
7.
8
.1
.7.
8.
B. Majątek (z końcem roku 1923).
I. A k c j e :
Akcje Kolejki Chełmża—M e ł n o ... .... . Akcje Banku Komunalnego w W a r s z a w i e ...
Akcje Pomorskiej Fabryki Kapeluszy w W ąbrzeźnie . . .
141 000,—
10000,—
10 000 000 — II. F u n d u s z e i d e p o z y t a :
Fundusz na powiększenie Pow. Szpitala Joanitów:
5 proc. polska pożyczka p a ń s tw o w a ...
depozyt nr. 5 9 1 7 ...
33 700,—
5 074,— 38 774,—
Fundusz umorzenia długów:
5 proc. polska pożyczka państwowa z roku 1920 . . . depozyt nr. 4 2 1 5 ...
30000,—
5037,— 35 037,—
Fundusz „Przytułek Starców “:
5 proc. polska pożyczka p a ń s tw o w a ...
depozyt nr. 11920 ... 12 500,—
2 270,— 14 770,—
Fundusz „Osady Robotnicze“:
5 proc. polska pożyczka państwowa z roku 1920 . . .
depozyt nr. 8822 ... 6 500,—
1 313,— 7 813,—
Depozyt nr. 15971 „Fundusz ubezpieczeniowy od odpowiedzialności prawno cywilnej pow. kolejki elektr. w W ąbrzeźnie“ ...
Elektryfikacja powiatu: 5 proc. polska pożyczka państw, z roku 1920 Depozyt nr. 14159 „Pow. Kolejka elektr. w W ąbrzeźnie“ ...
3 % proc. Preussische Consols deponowane w Handelsgesellschaft w B e r l i n i e ...
3 101 970,—
710865,—
2 000,—
1 0 0 0 0 ,- 14 072 229,—
(po kursie 1800000 — złotych 7.82) C. Nieruchomości.
Starostw o — gmach I ...
Starostwo — gmach I I ...
Przytułek S t a r c ó w ...
Nieruchomość pow. przy u!. Wolności nr. 53 (dom nabyty od pana H fjg e n a u a )...
Nieruchomość pow. przy ul Wolności nr. 55 (dom nabyty od Otylje Ziem e r ) ...
Nieruchomość pow. w Golubiu (dom nabyty od p. Cohna w Golubiu Parcela położona przy dworcu miejskim w "Kowalewie wielkości 35,81
arów (Kowalewo tom IX, k arta 235 i tom IV, k arta 186) . 6 parcel położonych przy torze kolejki pow. a ¡000 zł.
97 000 złotych 40000 *?
55000
25000 n
30 000 V
25000 n
1 500 »
6 000 w 279 500 złotych D. Ruchomości.
S a m o c h ó d ...
Konie . . . . . . ...
U prząż robocza i w y ja z d o w a ...
W óz r o b o c z y ...
P o j a z d ... ...
W alec parowy do wałowania szos z w arsztatem i dwoma beczko
wozami ...
Dwa walce k o n n e ... • 3 wagi do ważenia wozów na dworcach w W ąbrzeźnie, Kowalewie i Golubiu a 600 z ł...
3000 złotych 2 000 „
1 500 500 1 000 3 500
1 G00 1 800
14 300 złotych
Zestawienie majątku powiatowego.
A. A k c j e ... .... ^ B. Fundusze i d e p o z y t a ... j
C. N ie ru c h o m o śc i... 279.500,00 * I). R u c h o m o ś c i... 14.300,00
293.807,82~zF
XIV. Opieka nad osobami, które ulokowane są w Zakładach Krajowych.
W Zakładach Krajowych w dniu 31. 12.1923 r. znajdowało się;
a) w zakładzie psychiatrycznym w bwieciu I4
b) „ „ „ „ Kocborowie 3
c) w Zakładzie Opieki Społecznej w W ejherowie 3 Chorzy pochodzą:
w Świecili w Kocborowie
1. z W ąbrzeźna 6
—2. z Golubia 5
—3. z Bożegopola 1
—4. z Książek 1 2
5. z Kowalewa
— —6. z Niedźwiedzia
—1
7. z Józefatu
— —8. z Podz. Golubskiego 1
14 3
20
w W ejherowie 1
1 1 3 razem 20 osób jak powyżej.
Koszta utrzym ania jednej osoby wynoszą 45 złotych miesięcznie.
XV. Członkowie Sejmiku Wojewódzkiego.
1. Starosta Dr. Szczepański, W ąbrzeźno.
2. Ks. senator Bolt, Srebrniki.
3. Franciszek Balcerski.
XVI. Członkowie Pomorskiej Izby Rolniczej.
1. Józef Karczewski, dyrektor dóbr w W ielkiejłące.
2. Franciszek Piotrowski, rolnik w W ąbrzeźnie.
XVII. Powiatowa Rada Opieki Społecznej.
Praca i działalność Powiatowej Rady Opieki Społecznej przedstawia się w roku 1923 jak następuje:
W skład Powiatowego W ydziału Rady Opieki Społecznej wchodzą:
p. starosta Dr. Szczepański jako przewodniczący, p. Fr. Balcerski, kupiec z W ąbrzeźna jako zastępca, p. nacz. sekr. W ydz. Pow. Schwarz jako sekretarz,
p. M. Jezierski, kupiec z W ąbrzeźna jako zastępca sekretarza, p. W. Zydorczak asyst. W ydz. Pow. jako skarbnik.
Kierownikiem Pow. Rady Op. Społ. jest p. L. Schwarz.
( ocUSESSłTt '
18
Doroczna składka na cele Wojewódzkiej Rady Opieki Społecznej przyniosła 178,171 mk., od której to sumy przelano do kasy Woj. Rady Op. Społ. mk. 5T000. — Oprócz te
go przekazano na rzecz Pom. Tow arzystw a Opieki nad Dziećmi w loruniu mk. 310.000.
Znaczna ilość bezrobotnych udała się w roku 1923 na prace do Francji. Pew na część rodzin tych robotników znalazła się przez dłuższy czas z powodu wyjazdu ich ży
wicieli w ciężkiem położeniu. Rodzinom tym udzielano wsparcia w gotówce i w natural- jach, zwykle tylko jednorazowo ze względu na to, że robotnik mający pracę we Francji je st'w stanie już po krótkim czasie przesłać swej rodzinie zasiłki gotówkowe. Takich wsparć udzielono 26 rodzinom.
Z powodu braku odpowiedniego lokalu nie można było uruchomić stacji i ambu
latorium dla niemowląt, których uruchomienie projektowano już w r. 1922. Ponieważ za kilka tygodni będzie odpowiedni lokal wolny, można będzie przystąpić do uruchomienia tej ważnej placówki.
Szczególną opieką otoczyła Powiatowa Rada Opieki Społecznej starców, dzieci nie
ślubne i rodziny ubogie, \ \ których zaszły wypadki śmierci. Matki dzieci nieślubnych, przeważnie robotnice i służące tracą krótko przed połogiem pracę, a w skutek tego rów
nocześnie i dach nad głową.' Dziewczęta te umieszcza Pow. Rada Op. Społ. zwykle w tut. szpitalu, a gdy powróciły do pracy, starała się Pow. Rada Op. Społ. dla nich o zaję
cie, które pozwoliło na pozostanie dziecka przy matce. Gdzie to nie było możliwem, u- mieściła Pow. Rada Op. .Społ. dziecko w ochronie dla dzieci w Toruniu, lub też u osób prywatnych. — W sparcia udzielane dla rodzin ubogich, dotkniętych wypadkiem śmierci, przyczyniły się do uśmierzenia nędzy, a często do usunięcia wprost rozpaczliwych stosunków.
W miesiącach październiku, listopadzie i grudniu 1923 r. chorowało bardzo wiele dzieci zw łaszcza'u rodzin ubogich, z powodu dyfterji i innych chorób zakaźnych. Rodzi
nom tym udzieliła Pow. Rada Op. Społ. wydatnej pomocy, opłacając koszta lekarza i a- pteki.~ Razem udzielono tej pomocy w 45 wypadkach.
Pow. Rada Op. Społ. udzielała .Siostrze Pielęgniarce, odwiedzającej chorych w mie
ście. wsparć gotówkowych na zakupienie lekarstw dla rodzin ubogich.
Na początku listopada 1923 r. uruchomiła Pow. Rada Op. Społ. jak i w poprzed
nich latach, Kuchnię Ludową. Kuchnię tę prowadzono do drugiego święta wielkanocne
go 1924 r. W ydano obiadów w tvm czasie bezpłatnie razem 41.847. Odpowiednie środki na utrzymanie „Kuchni Ludowej“ 'zbierano w gotówce i naturaljach przez dobrowolne o- fiary obywatelstwa. Opał pokrywano z eksploatacji torfu, podjętej jak zwykle rokrocznie przez Pow. R"adę Opieki Społ.
Swego czasu uruchomiona „Ochronka“, której patronem jest tutejszy ksiądz pro- boszc ', rozwija się dobrze. Przeciętnie uczęszcza do tej szkółki około 70 dzieci.
Z okazji przyjęcia dzieci do pierwszej komunji świętej poparło Pow. Rada Opieki Społ.
Towarzystwo św. W incentego ä Paulo w W ąbrzeźnie przy zakupnie ubrań, bielizny i o- buwia dla dzieci ubogich.
W ślad swych starań z roku 1922 zajęła się Pow. Rada Op. Społ. Towarzystwem Młodzieży Polskiej „Gotów“ w W ąbrzeźnie. Towarzystwo to liczy w oddziale starszych 64, a w oddziale młodszych 96 członków. Za staraniem patronatu, oraz za wydatnem po
parciem finansowem ze strony Pow. Rady .Op. Społ. przystąpiono do utworzenia w tern towarzystwie zespołu muzycznego (instrum enty dęte i bębenkowe). Jako dyrygenta uzy
skano nauczyciela szkoły powszechnej w W ąbrzeźnie p. Śpiewaka, który w przeciągu niespełna pó'i roku wyszkolił wspomnianą orkiestrę tak dalece, że mogła w ystąpić kilka razy publicznie, jak n. p. podczas obchodu w Dzień 3 Maja. O rkiestra składa się obecnie z 20 instrumentów dętych i kilku bębenkowych.
Tutejsze Tow. Czytelni Ludowej, które jak wiadomo wzięło sobie za zadanie u-
przystępnienia dobrych książek dla ludności polskiej niezamożnej, poparła Povy. Rada
Opieki Społecznej w ten sposób, że przejęła koszta ra wykonane uporządkowanie lokalu
przeznaczonego dla Czytelni (prace malarskie, instalacyjne i t. d.
W ten sam sposób poparła Pow. Rada Opieki Społ. także tutejsze tow. śpiewu
„Moniuszko“ (chór mieszany), ponieważ towarzystwo to, służąc celom ku ltu raln o -o św ia
towym ma jako członków przeważnie młodzież niezamożną i zasługuje także na szcze
gólne poparcie.
Bilans Pow. Rady Opieki Społ. na rok 1923 przedstawia się, jak następuje:
I) o c h ó d
Konto Główne R o z c h ó d : 16.286.950
Kuchnia Ludowa 22.137.750
127.824.942
inw alidzi Wojenni 109.668.000 348.345
Inwalidzi C yw ilni 15.000
160.000
W sparcie na pogrzeby ubogich 5.000
20.000 2.025.000
144.640.237.- 133.850.750.—
XVIli. Opieka nad bezrobotnymi.
Opieka nad bezrobotnymi w miastach powiatu przeszła w roku 1922 na m iasta.
Pomimo to brał W ydział Powiatowy czynny udział w zwalczaniu bezrobocia w miastach i popierał zabiegi tak Magistratów jak i poszczególnych bezrobotnych, wskazując odpo
wiednie w arsztaty pracy, oraz ułatwiając robotnikom podróże na miejsce pracy.
0 ° do bezrobotnych z gmin wiejskich i obszarów dworskich to zgłosili się do W y działu Powiatowego bezrobotni tylko z gminy Myśliwiec, którą to sprawę załatwiono za wstawieniem się Starosty polubowo ku zadowoleniu obojga stron.
W kwietniu 1923 r. w pływ ały do W ydziału Powiatowego liczne skargi tych ro
botników rolnych, którym wydano term inatki na Nowy Rok. W ydział Powiatowy s ta rał się o złagodzenie niedoli tych robotników, prosząc zarazem o pośrednictwo Inspekto
rat Pracy w Rolnictwie w Toruniu. Po krótkim czasie stwierdzono, że przeważna część wzmiankowanych robotników rolnych znalazła gdzieindziej zajęcie, albo że cofnięto w y
dane już terminatki.
%
—
20
—XIX, Administracja wójtostw.
~Nr.
bież. Nazwa wójtostwa Należące do obwodu miejscowości
bicz.
dusz W ó j t Zastępca
i. Chełmonie Chełmonie gmina Leśno obsz. dw.
Elgiszewo gmina Lipienica gm.
324 126 532 241
Józef Beyger Elgiszewo
Grzywacz Elgiszewo
2. Dębowałąka Dębowaląka 940 Zuckermann
Juljan Piwnice
Spitza Józef Łobdowo
3.
i
Frydrychowo poczta Kowalewo
Frydrychow o maj.
Pluskowęsy maj.
Ki-ełpiny gmina Piątkowo maj.
102 238 240
Ruszkowski Pluskowęsy
Pankow ski F ry d ry
chowo
4. Jarantowice Jarantowice gmina Buk majętność Buczek gmina Sicienek gmina Sitno majętność
898
’4 33 173 168
Chrzanowski .Sitno
Kwiatkowski wójt obwodu Stanisław ki
w W ą
brzeźnie 5. Król. N ow aw ieś Król. Nowawieś gmina
Pieńki gmina Mgowo obszar dw.
Szczerosługi gmina Gziki majętność
688 71 472 55 94
Buszczyński Stefan Mgowo
Kossobudzki Orłowski
Mgowo
6. Książki Książki gmina Książki obszar dw.
Brudzawki gmina Łopatki Niem. gm.
1516 179 336 175
Kamiński W ąbrzeźno ul. Kolejowa
Chojnacki Myśliwiec
Spitza Józef Łobdowo 7. Lipnica Kolonja Lipnica Kol. gmina
Kurkocin gmina Lipnica gmina M. Pułkow o gmina W . Pułkowo gmina Przeszkoda maj.
Łobdowo gmina
176 399 241 358 505 58 718
Jaranowski Juljan Łobdowo
8. Ł o p atk i Zaskocz obsz. dw Myśliwiec gmina Frydrychow o gm.
Łopatki gmina
379 751 326 557
Kamiński W ąbrzeźno ul. Kolejowa
Chrza
nowski Sitno
9. N adleśnictw o K "nstancjew o
Nadl. Konstancjewo Kujawa gmina Hamer majętność Józefa t „ Mokrylas gmina Kołat obsz. dworski
138 57 52 53 152
32
Józef Spitza Ł obdow o.
Juljan J a ra nowski wójt obwodu L ip
nica Kol.
w Łohdowie
"Nr.
bież. Nazwa wójtostwa Należące do obwodu miejscowości
Licz.
dusz W ó j t Zastępca 10. Niedźwiedź Niedźwiedź gmina
W ałycz majętność Czystochleb gmina
369 392 260
Kwiatkowski H enryk W ąbrzeźno ul. Wolności
Kamiński wójt obwo
du Łopatki i Książki w W ąbrze
źnie 11. Nielub Nielub majętność ' 1
Makswałd | 366 Chylarecki
Makswałd
Kasyna nauczyciel
Ludowice 12. O strowite Gajewo obszar dw.
Krążno gmina Skępsk ,, Chełmoniec gmina Ostrowite gmina
145 73 458 230 955
Krużycki Ostrowite
W roński wójt obwodu
Szychowo w Kowale
wie 13. Piwnice Piwnice gmina
Osieczek gmina Jaworze gmina
943 658 577
Zuckennann Juljan Piwnice
Spitza Józef Łobdowo
14. Płużnica Płużnica gmina Ostrowo gmina Orłowo majętność
475 396 204
Śląski Jerzy Orłowo
Małek administr.
w Orłowie 15. iPodzamek Golubski Podz. Golubski gmina
Sokoligóra gmina Boże pole gmina Galczewo gmina GalczewŁo obsz. dw.
Lisewo gmina Lisewo majętność Nowawieś majętność Zawada majętność Nowymłyn majętność Owieczkowo majętność
514 254 82 112 199 1-0 245 158 70 22 62
Płocieniak Lisewo
W ładysław Prabucki Nowawieś
16. Pruskołąka Pruskołąka majętn.
Szewa majętn.
W ielkołąka majętn.
Borówno gmina Elzanowo majętn.
240 108 502 165 187 225 369 166 176
84
Alfons Górski Szewa
Koman Kenzer Pruskołąka
17. Przydwórz Przydw órz majętność Czaple gmina
Bartoszewice maj.
Trzciano gmina Sosnówka majętn.
Kwiatkowski H enryk W ąbrzeźno
Chylarecki wójt obwodu
Nielub w M aksw ał-
dzie
Nr.
bież. Nazwa wójtostwa Należące do obwodu miejscowości
Licz.
dusz W ó j t Zastępca 18. Rychnowo Rychnowo gmina 393 Teodor Mater- Teofil Jan-
Wiek Rychnowo gmina 646 nicki Srebrniki kowski
Nowydwór gmina 150 Srebrniki
Mlewiec majętność 177
Mlewo gmina 830
Nowy Mlewiec gmina 52
Lądy gmina ¡07
19. Ryńsk R yńsk gmina 597 Cyliński Kasyna
Orzechówko gmina 455 Orzechowo nauczyciel
Ludowice gmina 461 Ludowice
W ęgorzyn gmina 207
Orzechowo gmina 627
20. Stanisław ki Stanisławki gmina 232 Kwiatkowski Białecki
W ronie maj. 183 W ąbrzeźno Filip
Łabędź gmina 254 ul. Wolności 16 W ąbrzeźno
Trzcianek majętn. 137
Michałki gmina 120
Cymbark gmina 98
Uciąż gmina 254
21. Stary Zieleń S tary Zieleń majętn. 148 W aligórski Jan Bogalec- Płvwaczewo gmina 601 Stary Zieleń ki Zieleń
Zieleń gmina 377
Za-Zieleń gmina 76
22. Szychow o .Szychowo majętn. 96 W roński M aternicki
Sierakowo gmina 566 Kowalewo Srebrniki
Srebrniki gmina 350
Bielsk gmina 472
Bielskie Budy gm. 63
Gapa majętność 51
23. W ielkie Radowiska W iek Radowiska gmina 817 Dembski Ign. Kołpac- Małe Radowiska maj. 290 Wielkie Rado- ki W ielkie
Za-Radowiska gmina 106 wiska Radowiska
Małe Radowiska gmina 331
•
XX. Administracja Urzędów Stanu Cywilnego.
Niżej podane osoby sprawują Urząd Stanu Cywilnego, wzgl. zastępcy:
Nr bież.
U rząd S ta n u C yw ilnego w ra z z p rzynależneini
m iejscow ościam i
S ąd Pow iatow y U rz ęd n ik S ta n u C yw ilnego Z a stę p c a
1. Cheimonie Chełmonie Elgiszewo Bielsk Lipienica Gapa Leśno
Toru i 1 Beyger Józef Elgiszewo B eyger Fianciszek
Elgiszewo
Nr.
bież.
U rząd S tan u C yw ilnego w ra z z p rzy n a leż n em i
m iejscow ościam i
Sąd P ow iatow y U rzędnik S ta n u C yw ilnego Z astęp c a
2. Dębowaląka
Dębowałąka Wąbrzeźno Makowski Bronisław
Dębowałąka Kiihnast Jan Osieczek 3. Frydrychowi)
Frydrychow o Pluskow ęsy Kiełpiny Piątkowo
Golub Ruszkowski M arjan
Pluskowęsy Micznikowski Klemens Pluskow ęsy
4. Golub
Golub Golub Nowakowski Ludwik
burmistrz Golub. Mądrowski sekretarz miejski 5. Kowalewo
Kowalewo Sierakowo Szychowo
Toruń Kiichler Kazimierz
burm istrz Kowalewo Grochowski, nauczyciel w Kowalewie
6. Kr<»l. Nowawieś Król. Nowawieś Pieńki
Mgowo Uciąż
Wąbrzeźno Neumann Jan Król. Nowawieś
Grzeszewski Jan Król. Nowawieś
7. Książki Książki Książki maj.
Brudzawki
Wąbrzeźno Łachecki Wojciech
Książki Bortowski Roman
Książki
* 8. Lipnica
Lipnica Kurkocin Łobdowo
W ielkie Pułkowo Lipnica Kolonja Małe Pułkowo Przeszkoda
Golub Kantak Klemens Lipnica
Piotrowski Leonard Lipnica
9. Łopatki Łopatki Jarantowice Buk
Buczek
Niem. Łopatki Zaskocz
Wąbrzeźno Gryzą Jan, Jarantowice Ostrowski Franciszek Myśliwiec
# 10. Mjrśliw iec
Myśliwiec
Frydrychow o gm.
Sitno Cymbark .Sicienek
Wąbrzeźno Ostrowski Antoni Myśliwiec
Ostrowski Franciszek
Myśliwiec
—
24
—Nr.
bież.
Obwód Urzędu Stanu Cywil nego wraz z pr/ynależnemi
miejscowościami S<jd P ow iatow y U rzędnik S tanu C yw ilnego Z astępca
11. Nadl. Konstaneje- wo
Nadl. Konstancje- wo
Józefat Kołat Ham er Mokrylas Kujawa
Golub ' Bryks Leon, Łobdowo W łodarczyk W ła iysł- Kujawa
12. Niedźwiedź Niedźwiedź W ałycz
Golub iNoryśkiewicz Kazimierz W ałycz
4
Kwiatkowski H enryk W ąbrzeźno
13. Nielub Nielub
Wąbrzeźno Chylarecki Józef Makswałd 14. O strow ite
Ostrowite Skępsk Chełmoniec Gajewo Krążno
Golub Stencel A ugustyn Skępsk
Pniewski Felicjan Skępsk
15. P iw n ic e Piwnice Osieczek Jaw orze
Wąbrzeźno Jaranow ski Bronisław Osieczek
K uhnast Jan, Osieczek
16. Płużnica Płużnica Ostrowo Orłowo
Wąbrzeźno Grzella Feliks Płużnica
Śliwiński Jan, Płużnica
17. Podz. Golubski Podz. Golubski Lisewo gmina Sokoligóra Owieczkowo Bożepole Galczewko Galczewo Nowawieś Zawada
Lisewo obsz. dw.
Nowymłyn
Wąbrzeźno Balcerowicz Józef Lisewo
Żabiński A ugustyn Lisewo
18. Pruskołąka Pruskołąka Szewy W ielkołąka Borówno Elzanowo Bielskie-Budy
Toruń P rass Jan, Pruskołąka Kentzer Roman
Pruskołąka
Nr.
bież.
U r z ą d S t a n u C y w i l n e g o w r a z z p r z y n a l e ż n e m i
m i e j s c o w o ś c i a m i
S ą d Pow iatow y 1
j U rz ę d n ik S ta n u C y w iln eg o Z a s tę p c a
19. Przy d worz Przydwórz Czaple Bartoszewice Trzciano Sosnówka
Wąbrzeźno Grzella Feliks, Płużnica Suwińskijan, Płużni ca
2 0 . Stanisławki Stanisławki Gziki
Szczerosługi Wronie Łabędź Michałki Trzcianek
Wąbrzeźno Kwiatkowski H enryk
W ąbrzeźno Kamiński Hieronim W ąbrzeźno
2 1 . Stary Zieleń S tary Zieleń Zieleń
Za-Zieleń Pływaczewo
Toruń Ambroszkiewicz W inc.
Zieleń Bogalecki Jan, Zieleń
2 2 . Radowiska
Wiek Radowiska M. Radowiska gm.
M. Radowiska ob
szar dw.
Golub
<*
Sikorski Teofil, Małe
Radowiska Aniszewski Tomasz Małe Radowiska
• Za-Radowiska
2 3 . Rycknowo
Rychnowo Srebrniki Mlewiec
Wielk. Rychnowo Nowydwór
Nowy Mlewiec Mlewo
Łady Orzechowo
Toruń Wilczewski Franciszek
Srebrniki Zatorski Jan, Srebrniki
2 4 . Ryńsk Ryńsk Orzechówko Ludowice W ęgorzyn Czystochleb
Toruń KasynaBazyli, Ludowice Majewski Franciszek Ryńsk
2 5 . Wąbrzeźno
W ąbrzeźno Wąbrzeźno Białecki Filip
W ąbrzeźno
XXI. Sądy Rozjemcze.
Licz.
bież.
Obwód rozjemczy wraz z przynależnemu miejscowościami
Imię i nazwisko sędziów rozjemczych i ich miejsce zamieszkania
a) rozjem cy, b) z a stę p c y
1. Chelmonie
Nadleśnictwo Leśno Strębaczno
Łęga Topielec Tobołka Elgiszewo Chełmonie Lipienica Bielsk Gapa
a) Grzywacz, Elgiszewo b) ^uraw ski, Elgiszewo
2. Dębowałąka Dębowałąka
a) Rozwadowski Robert, Piwnice b) Jaranow ski W ładysław, Osieczek 3. Frydrychowo
Frydrychowo Otoróda
Za-Pluskowęsy Kiełpiny Piątkowo Dylewo
Pod-Pluskowęsy
a) Trawiński Marcin, Piątkowo
b) Pankowski Tadeusz, Frydrychowo
*
4. Golub w ieś Golub Sokoligóra Bożepole Galczewo Galczewko Lisewo maj.
Lisewo gmina Lisewo Młyn Zawada Nowawieś Nowymłyn Owieczkowo
a) Bryks, Zawada
b) Płocieniak Roman, Lisewo
5. Książki
Książki gmina Książki maj.
Brudzawki
a) Preuss Stanisław, Książki b) Bortowski Roman „
6. Król. N ow aw ieś Król. Nowawieś Trzciano
Czaple Pieńki
a) Neumann Jan, Król. Nowawieś
b) Grzeszewski Jan, Król. Nowawieś
Licz.
bież.
Obwód rozjemczy wraz z przynależnemi miejscowościami
Imię i nazwisko sędziów rozjemczych i ich miejsce zamieszkania
a) ro zjem cy bj za stę p c y
Uciaż Mgowo Gzi ki Przydw órz Sosm wka Makswałd
a ) Neumann Jan, Król. Nowawieś b) Grzeszewski Jan, Król. Nowawieś
7. Lipnica Kurkocin Lipnica
Lipnica Kolonja Małe Pułkowo Wielkie Pułkowo Przeszkoda Łobdowo
a) Nowoczyn nauczyciel, Łobdowo b) B ryks ]an, Lipnica Kolonja
8. Łopatki Jarantowice Buk
Buczek
Łopatki Niern.
Łopatki Zaskocz
a) Reimann, Jarantowice b) Chojnacki Jan, Myśliwiec
9 . Nadl. Konstancje wo Konstancjewo Baranice Tokary Mokrylas Kujawa Hamer Józefat Sortyka Kołat
a) Bryks Leon, Łobdowo b) Krajewski Marcin, Mokrylas
10. Niedźwiedź Niedźwiedź Cym bark W ronie Frydrychow o Łabędź Trzcianek Myśliwiec Michałki P rusy Rozgart Szczerosługi Sicienek Sitno Stanisław ki W ałycz
a) Szczech, Niedźwiedź
b) Noryśkiewicz, W ałycz
28
—Licz.
bież.
Obwód rozjemczy wraz z przynależuemi miejscowościami
Imię i nazwisko sędziów rozjemczych i ich miejsce zamieszkania
a) rozjem cy b) za stę p cy
11. O strowite K raźno Skępsk Słuchaj Franksztyn Kałd unek
G h e ł m o n i e c
a) K entzer W ładysław , Napole b) Maciejewski Piotr, Ostrowite
Ostrowite Gajewo Napole Pieńki 12. P iw n ice
Jaworze Piwnice Osieczek
a) Rozwadowski Robert, Piwnice b) Jaranowski W ładysław, Osieczek
13. Płużnica Płużnica Bartoszewice Orłowo Ostrowo
a) Zawadzki, Płużnica b) Grzelła Feliks, Płużnica
14. Pruskołąka a) Kentzer Roman, Pruskołąka
Szewy Pruskołąka W ielkołąka Borówno Elzanowo Bielskie Budy
b) P rass Jan, Pruskołąka
15. Radowiska
W ielkie Radowiska M. Radowiska maj.
M. Radowiska em.
a) Dębski, W ielkie Radowiska b) Kołpacki, Wielkie Radowiska Za Radowiska
16. R ychnow o Orzechowo Srebrniki Rychnowo W . Rychnowo Nowydwór Mlewiec Mlewo
a) Kwiatkowski naucz., Orzechowo b) W ilczewski, Srebrniki
17. Ryńsk Ryńsk Ludowice Czystochleb Orzechówko Nielub
a) Kasyna nauczyciel Ludowice
b) Herzog, Ludowice
Licz.
bież.
18.
Obwód rozjemczy wraz z przynależnemi miejscowościami
Szycliow o Szychowo Sierakowo Pływaczewo Zieleń Za-Zieleń
Imię i nazwisko sędziów rozjemczych i ich miejsce zamieszkania
a) ro zjem cy b) z a stę p c y
a) Ambroszkiewicz, Zieleń b) Niewiada nauczyciel Bielsk.
S tary Zieleń
XXII. Wykaz taksatorów koni i bydła.
Licz.
bież. Wójtostwa
T a k s a t o r ó w
Miejsce zamieszkania
Nazwisko Stan
1. Cheiinonie Beyger
Golusiński Witkowski
posiedziciel
*
Elgiszewo Chełmonie
2. Dębowaląka Makowski
Zuckermann Jaranowski II.
posiedziciel r>
V
Dębów ałąka Piwnice Łobdowo 3. Frydrychowo Ciesielski
Ruszkowski dzierżawca
W ąbrzeźno Pluskowęsy
4. Golub Daranowski
Prabucki Jabłoński
mistrz rzeźnicki posiedziciel
V
Golub
Nowawieś p. Golub.
5. Jarantowice Piotrowski Fr. posiedziciel W ąbrzeźno 6. Konstancje wo Krajewski
.Śliwińska
posiedziciel
7)
W ąbrzeźno Sortyka 7. K ow alew o Kłosowski Jan
Wojciechowski Jankowski
posiedziciel
Ti V
Kowalewo
7 7
8. Król. Nowawieś Buszczyński Dygasiewicz W itkow ski
właściciel maj.
dzierżawca
Ti
Mgowo
Król. Nowawieś
7 7 >7
9. Książki
•
K urzyński Taczanowski Chrzanowski
posiedziciel dz:erżawca
V
