• Nie Znaleziono Wyników

Widok Функциональная стилистика в ее отношении к эстетическому идеализму:в возможны ли элементы синтеза?

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Widok Функциональная стилистика в ее отношении к эстетическому идеализму:в возможны ли элементы синтеза?"

Copied!
16
0
0

Pełen tekst

(1)

0yHKijuoHcuibHaH cmwiucmuKa

e

ee

omHoiueHuu

k

acmemmecKOMy

udecuiu3My:6

6O3MO3łCHbi

jiu

jJieMeiinibi

cuHmesa?

BJ1ĄHHMWP A. CAJIHMOBCKHH

(IlepMb)

1. FIocTaHOBKa Bonpoca. KaK hsbcctho, KyjibTypa npcAnonaracT Bocnpon3BC- flCHHC TpajJHEJHH H OflHOBpCMCHHO HOBaTOpCTBO. EC3 OHOpbl Ha TpaflHIJHIO (HopMy, cxeMy, CTepeoTHn) TBopnecTBO hcbo3mo>kho, ho npH 3tom Tpa^Huna reHCTHHecKH caMa BBjiaeTca peayjibTaTOM hcjiobchcckofo TBopnecTBa. HnbiMH

CJIOBaMH, 3TH Xap3KTCpHCTHKH KyjIbTypbl - penpOAyKTHBHaa H HOBaTOpCKaa - npcyinojiarafOT apyr Apyra.

B

HCTOpHH JIHHFBHCTHHCCKOH CTHJIHCTHKH OCHOBaTCJIH IHKOJIbl 3CTCTHHCCKOTO H/jeajiH3Ma (K. Ooccjicp, JT. IIInnTijcp) CTaBHUH bo rnaBy yraa hjjcio TBopnccTBa JIHHHOCTH, a CO3flaTCJIH (JjyHKIJHOHajIbHO-CTHJIHCTHHCCKOH HIKOJlbl (B.B. BHHorpaAOB,

T.O. BnHOKyp, JI.II.

5lKyÓHHCKHH, HjieHbi Ilpa>KCKoro jTHHrBHCTHHecKoro KpyacKa) - noHMTnc HopMbi. TaK, corjiacHO K. <t>occjiepy, CTHjiHCTHKa paccMaTpHBaeT „M3biKOBoc ynoTpeSjieHHe, nocKOJibKy oho «Bji«eTc» HHAMBHAyanbHbIM TBOpHCCTBOM”, „pCHb CCTb AyXOBHOe TBOpHeCTBO” (Ooccjiep

2007: 32, 33). JI.

IIInnTijcp, pa3BHBaa sth npeACTaBJieHHB, CHmraji Hy>KHbiM „nepeHCCTHCb b .nymcBHbin MHp bcjimkofo xyno>KHHKa cjioBa, noora, htoGbi

yacHHTb cc6c... npouecc «3biKOBoro TBopnecTBa” (IIInHTuep

2007: 193).

Me>KAy tcm E. TaBpaHCK, Hccjicflya npoÓJicMbi cthjihcthkh b koktckctc Teopnu jiHTcpaTypHoro M3biKa, cTaBHji sagany „coaaaBaTb h cTaGHjinanpoBaTb nopMbi 3Toro M3biKa...”

(TaBpancK 1967: 338).

FIo B.B. BHHorpa/joBy, „aHa;iH3 CTHJIHCTHHCCKHX «BJICHHH OHHpaCTCM Ha HOHETHC HOpMbl B3bIKa H CC BO3MO>KHbIX

(2)

Stylistyka XVIII

Bapnaiinn...” (BHHorpaqoB 1955: 66). EO. BHHOKyp onpeqcjiaji ynoTpeóJieHHe H3MKa KaK „COBOKynHOCTb yCTaHOBHBIIIHXC5I B flaHHOM OÓmeCTBC a3bIKOBbIX npHBbiHCK u HopM...” (BHHOKyp 1959: 221).

KoHCHHO, OCHOBaTeJlH (jjyHKIJHOHaJIbHO-CTHJIHCTHHeCKOH TCOpHH HepeflKO yKa3biBajiH Ha TBopnecKHH xapaKTep Hcnojib3OBaHHa a3biKa ero hochtcjhimh h oópanjajiHCb k npoojiCMaiHKc HHjHBHayajibnoio cthjim nHcarejia; paóoraM ace

npe/jcTaBHTejieH scTeTHnecKon hikojibi othkw> He nyayjo hohmthc HopMbi. TeM hc MCHee qeHCTBHTejibHbiH npe/jMCT H3yHCHHa K. <I>occjiepa h ero nocjie/jOBa- Tenen - TBopHecKnii acncKT BbiCKa3biBaHHa, Torqa KaK caMo hohsth6 (j)yHKijHOHajibHoro CTHjia cooTHeceHO c KaTeropncH asbiKOBOH (pchcboh) HopMbi.

TaKHM OÓpa3OM, B CTHBHCTHKe Tpa^HIJHOHHblH H TBOpHCCKHH aCHCKTbl KyjibTypbi OKasajiHCb pa3qejieHHbiMH Mca<qy qsyMa KjiaccHHecKHMH KOHpenpHaMH'. IlpoaBJieHHio TCHfleHpHH k hx CHHTC3y, onpeAenaeMOH cbmoh

cyniHOCTbio KyjibTypbi, npenaTCTBOBana He tojibko BHyrpeHHaa jiorHKa pa3BHTHa i<aa<jioH KOHpenijHH, ho h nojiHTHKO-HflcojlorHHecKaa oijeHKa mctoaobo- rHHCCKHX pacxoa<AeHHH.

2. 06 H3MeHeHiiHX b npeaMere (JiyiiKUHOHajibHon ctmjihcthkm. B to BpeMa KaK KJUOHCBblC HOJIOKCHHa TCOpHH SCTeTHneCKOTO HfleaJIH3Ma ÓblJIH c(|)opMyjiHpoBaHbi b kopotkhh cpoK (ohh npejjcTaBJieHbi yace b paóoTe K. OoCCJiepa „IIO3HTHBH3M H H/jeaJIH3M B a3bIKO3HaHHH”, H3flaHH0H B 1904 r.), ocHOBonojiaraiomHe (JjyHKijHOHajibHO-CTHJiHCTHHecKHC h/jch 1920-30-xrr. Sbijih pa3BHTH b pejiocTHyio KOHiienriHio JiHnib b 1960-70-e rr. hobbim hokojichhcm yHCHbIX (E.H. rOJIOBHHBIM, M.H. Ko>KHHOH, B.r. KoCTOMapOBbIM, O.E. Chpothhhhoh, K. FayseHÓJiacoM, A. E/jjihhkoh, M. Ejihhkom, H. Mhctphkom h ap.). C 1980-x roflOB Hanajica hobmh 3Tan b pa3BHTHH c|>yHKUHOHajibHOH

CTHJIHCTHKH, HOJiyHHBLHHH HaHMCHOBaHHe CTHJIHCTHKH TCKCTa.

B pa3Hoe BpeMa npe^MCT otoh HayKH onpe.qejia.rica jiHHTBHCTaMH no-pa3HOMy. TaK, b nepnoq cc CTaHOBJieHHa TepMHH „(|)yHKu,HOHajibHbiH CTHJib”, He GyaynH oqHO3HaHHbiM, Mamę Bcero yiioi pe6jiajica qna oGo jnancima HCKOToporo ynaci Ka a3bIKOBOH CTpyKTypbl - COBOKynHOCTH OflHOTHHHO OKpaHICHHblH a3bIKOBbIX Cp- C^CTB. B 3TOM 3HaH6HHH HCHOJlb3OBaJI qaHHbIH TCpMHH H B.B. BHHOTpaAOB B CB- OCH HTOrOBOH CTHJIHCTHHeCKOH KOHIjenUHH: „CTHJIHCTHKa a3bIKa... OHHCblBaeT,

1 Mm hc 3arparnBaeM 3aeci> pa6o™ III. Banim, bo mhotom <>itpe,'iejiHBiiiHC reHe3Hc Teope-

THHCCKOH CTHJIHCTHKH. Hx OTHOIHCHHe K paCCMaTpHBaCMBIM HCCJlCJlOBaiCJIbCKHM Hanpa- bjichhsm cocTaBJiseT oco6yK> TeMy.

(3)

(pyHKi{uoHajibHaH

cmujiucmuKa

BJIAJJHMHP A. CAJIHMOBCKHli

KBajin(j)MLinpyeT u o6t>mchmct B3anMOOTHOineHna, cbmbh h B3anM0,neiicTBna pa- 3HbIX COOTHOCHTCJIbHbIX H3CTHbIX CMCTCM (J)OpM, CJIOB, pBflOB CJIOB H KOHCTpyKunii BHyrpH cahhoh CTpyicrypbi M3biKa KaK «chctcmbi chctcm». Ona

M3yliaeT HCTOpHlICCKH H3MCHM1O1HHCCII TCH/ICHHHH HJIH BHAbl COOTHOmeHHH CTHJien M3bIKa... 3tH CTHJIH OÓblHHO H33bIBaiOTC5I (jjyHKUHOHaJIbHblMH...” (BHHorpaaoB 1963: 5). d>yHKii.HOHajibHbie, hjih «3biKOBbie, cthjih CTaHOBMTca, comacHO B.B. Bnnoipa/iOBy, óasofi ajis flHij)(f)cpeHu,HauHH MHOTOHHCJieHHbix h MHoroo6pa3Hbix cthjich pcnn — KOMno3nunoHHbix chctcm b Kpyry ocHOBHbix TKaHpOB HJIH KOHCTpyKTHBHbIX pa3HOBHflHOCTCH yCTHOH H HHCbMCHHOH peHH (BnHorpaflOB 1963). OTdo.ua ycTOHHHBaa TpajiHHHii noHHMaHHM c|)yHKn,HOHajib- HOH CTHJIHCTHKH KaK J1HHFBHCTHHCCKOH HayKH, H3yHałOHjeH IipC/KJIC BCCTO OTHOCHTCJIbHO yCTOHHHBblC HaCTHbIC CHCTCMbl M3bIKOBbIX CpCJJCTB, pCryjlMpiIO Hcnojib3yeMbix b onpcAejiCHHbix c(jiepax oómeHHii.

no3flHee, co BTopoii nojiOBHHbi 1960-x rr., nocTenenHO yTBep>KAaeTca iiojiiotobjichhoc paóojaMH npcflinecTByiomero nepHO/ia (BHHorpaaoB 1955; IIpaiKCKHH 1967) pCHCBCAHCCKOC HOHHMaHHC (JiyHKUHOHajIbHOrO CTHJIM KaK COIIHajlbHO OCO3H3HHOH pa3HOBHflHOCTH peHH, COOTBCTCTByiOmeH TOH HJIH HHOH Cljiepe AdłTCJlbHOCTH H (JjOpMC CO3HaHHM (Ko>KHHa 1968). CKJiaAblBaeTdl MCTOfl HCCJieflOBaHHM, 3aKJHOHaiOmHHCM B BblMBJICHHH 3aKOHOMCpHbIX OCOÓCHHOCTCH OpraHH3aiJHH pCHH KaK flCTepMHHHpyCMbIX CBOCo6pa3HCM BOnJIOmaCMOH B HCH (|)OpMbI OÓmeCTBCHHOrO CO3HaHH5I. OCHOBHbIM npe/JMCTOM (JjyHKIJHOHaJIbHOH CTHJIHCTHKH CTaHOBMTCM 33KOHOMepHOCTH ynOTpCÓjieHHM pa3HOypOBHCBbIX M3bIK0BbIX CflHHHIl B p33JIHHHbIX C(|)CpaX OÓlUCHHM H CO3,T3B3eM35I CTHJ1HCTHKO- PCHCB3M CHCTCMHOCTb.

H3 COBpCMCHHOM >KC 3T3HC p33BHTHM (J)yHKUHOH3JIbHOH CTHJIHCTHKH, KOTfl3 BHHM3HHC HCCJ1C4OB3TCJ1CH COCpCflOTOHCHO H3 CTpyKTypHO-KOMHO3HIJHOHHbIX npHHIlHH3X npOflyUHpOB3HHM TCKCT3, KOTHHTHBHbIX H np3TMaTHlieCKHX OCO6CHHOCT5IX ero Opr3HH33lJHH B p33HbIX KOMMyHHK3THBHbIX C(})Cp3X, npe^MCT 3toh HayKH, AyMacTca, mojkct 6biTb onpeflejieH tbk: (fjyHKUHOHajibHaa CTHJiHCTHKa HsynacT CBoeo6pa3He ciiocoóob ocymecTBJieHHM tckctoboh fldlTeJlbHOCTH H THHOB pCHCBbIX npOH3BCflCHHH B CBM3H CO CHCIJHCjlHKOn TCX BH/JOB COIJHOKyjIbTypHOH flCMTCJIbHOCTH, B COCT3B KOTOpbIX TCKCT0B3M AeMTCJIbHOCTb BKJHOHaeTCM.

OtMCTHM, HTO 3Ta 3C(|)HHHHHfl OCHOBblBaCTdl Ha JiajIbHeHmeH SKCHJIHKaUHH noHMTHM “ccjiepa /jeaTCJibHocTH h o6in,eHHM”. C Hauieii tohkh 3peHHM, npn ero pa3BepTblB3HHH BaiKHO HCpeHTH OT padipOCTpaHCHHOrO B JIHHTBHCTHKe He/jH(|)(J)cpcHUHpoBaHHoro npe/iCTaBJieHHM o aeirrejibHOCTH (b othoihchhh

(4)

Stylistyka XVIII

TjeaTejibHocTH MaTepnajibHoii

h

/jyxoBHoii)

k hoh

5

ithio

Bima flyxoBHoii

COUHOKynbTypHOH flCHTejIbHOCTH, T3K KaK HMCHHO ,fl,yXOBHaa aeaTCJIbHOCTb

oSbeKTHBHpyeTca

btckctch

otipc/icjiacT 3aKOHOMcpHocrn ero coacp>Ka'iejibiio-

cmmcjioboh h

noBepxHOCTHO-pevieBoii opraHnaapnn (noapoGnee

cm

.:

CajIWMOBCKHH 2002).

FaaBHoe

b

npeAMCTe <j)yHKijnoHajibHOH

cthjihcthkh

- 3aKOHOMepHOCTH

opraHH3apnn

tckctb

(ero CMbiejioBoro eoflepacamia

h

a3biKOBoii (JjopMbi,

paccMaTpHBacMbix Ha pa3Hbix ypoBHax a6cTpaKijnn)

b hx

fleTepMHHHpo-

BaHHOCTH c(J)epoii oónjeHHa.

ToBopa 06

ochobhom

BeKTope pa3BHTna 3Toro HanpaBjieHHa

cthjihcthkh

,

Hy>KHO OTMCTHTb, HTO OH BO MHOfOM COBnaflaeT C TCOpeTHHeCKHMH OpneHTHpa-

MH, BbipaOoTaHHblMH B JIHHTBHCTHHeCKHX HCCJieflOBaHHaX M.M. EaXTHHa, He

ny6jiHKOBaBiunxca

btchchhc

aaHTejibHoro

bpcmchh

. B caMOM flejie, nsyneHHC

CTHJ1CBOH eneiJH(j)HKH TCKCT3 B CC oGyCJWBJlCHHOCTH KaHCCTBeHHbIM

CBoeoopaiHCM cooTBCTCTByiomero BH^a aeaTejibHOCTH

bocxojihtk

6axTHHCKoii

MCTOjjojiomH, npe;iycMaipnBaioineii ncpexofl

ot thhob

couHajibHoro

B3aHMOfleHCTBHa (T.e. OT HepCHCBOH flCaTCJIbHOCTH) K (j)OpMaM BbICKa3bIBaHHa

(

tckctb

) KaK

hcjioio

(EaxTHH 1993: 105-106). npnMCLiaTCJii>HO,

mto

yneiibiii

nojjHepKHBan HopMaTHBHyio npwpoay

sthx

(|)opM: „flo cymecTBy, a3biKOBbie,

hbh

(J)yHKLiHOHajibHbie,

cthjih

ecTb

hchtohhoc

, KaK acanpoBbie

cthjim

onpeaeaeHHbix

c(|)ep HejioBenecKOH aeaTejibHOCTH

h

oónjeHHa [...] PeneBbie acaHpbi... aaa

roBopamero HHAHBHAyyMa...

hmciot

HopMaraBHoe 3Ha'icHHC, He coaaaioTca

hm

, a

AaHbi CMy” (SaxTHH 1979a: 241, 260). O

tmcthm

,

hto b

(JjyHKUHOHajibHO-

CTHJiMCTHHecKHX HCcaeflOBaHHax nocaeaHHX jjecaTHJieTHii OTneTjiHBO

npoaBjiaeTca TCH/icHHMa

k chhtkchhio

ypoBHa aScipaKunn,

k

nepexo- ay

ot

MaKpocTHJieii, yace aocTaTOHHO xopomo H3yncHHbix,

k

peneBbiM acanpaM

(CojiraHHK 1979; Fan/ia 1986, 1992; TpoancKaa 1986; Wojtak 2004

u

ap.). K

jho

-

nesaa

b

(|)

hjiococ

[)

hh

a3biKa M.M. SaxTHHa naea /[MajiornHHOCTn Toace pea-

jiH3yeTca

b

(J)yHKH,HOHajibHO-CTHJiHCTHHecKHx paóoTax nocjie/jHero BpeMeHH

(

cm

.: Konania 1986; CnaBropoacKaa 1986; HepnaBCKaa 1999; ^ycKacBa 2004

h

AP-).

Bce

sto

, KaK HaM KameTca, no3BOJiaeT conocTaBHTb 6a3OBbie npcacTaBjiCHHa

AByx paccMaTpHBaeMbix

b

cTaTbe CTHJiHCTHHecKHX HanpaBjieHHH, ncnoiibsya

MaTepnan

hojicmhkh

M.M. SaxTHHa c ocHOBaTCJiaMH

hikojim

acTeraHccKoro

H/icaiiimia.

(5)

(byitKnuoHa.ibitaH

cmwiucmiiKa

BJIA^HMHP A. CAJIHMOBCKHH

3. M.M. EaxTHH npoTHB K. <I>occjiepa u JI. UJiiirniepa. Bsma/jbi npeflCTaBH- tcjich HAeajiHCTMHecKoS ihkojibi M.M. EaxTHH iiasbiBacT „Tcopncii Bbipa/Kcnna”. KaK H3BCCTHO, B TpaKTOBKC Bbipa^KCHHa K. OoCCJICp CJICflOBajI KOHUeniJHM E. Kponc. Couiacno HTajibaHCKOMy (|)HJioco([>y, ncpBHHHaa (|)opMa 3kthbhocth ziyxa ecTb mnynnna - cjinanne BnenaTJieHHH b HeKOTopoe opraunnecKoc nejioe. IlepepaóoTKa BncHaTJicHHH, nx AyxoBHbiH chhtc3 oananatoT najiPinne (J)opMbi: „HHTymjHM... OTJIHBaeTCB OT TOTO, HTO HyBCTByCTCa H HCHblTblBaCTCa, OT ByBCTBeHHoii bojihbi hjih npujiHBa, ot ncnxHHecKOH MaTepnn KaK (|)opMa; 3Ta (j)opMa, sto BCTynjieHHe b oóJiaaaHHe ecTb BbipaaceHue” (Kponc 1920: 14). IIOOTOMy HHTyHpOBaTb — 3H3HHT BbipaTKBTb. HHTyHTHBHOC, HJIH Bbipa3HTCJIbHOe, no3HaHMe cocTaBjiaeT npe^MCT sctcthkh. JlHHrBHCTHKa, no E.Kpone,

TOJKflecTBCHHa 3CTeTHKe, TaK kbk H3biKOBOC TBopHCCTBo npc^nonaraeT HcnpccTaHHoe cjiobcchoc BbipaTKenne bcc hobbix u HOBbix cj«rre3npyeMbix BnenaTJieHHH.

CornacHO K. Ooccjiepy, BbipaaceHHe KaK scTeTimecKMii (j)aKi naxo,a,nTca b bcjjchuh cthbhcthkh, aBJiaioineHca Bbicnieii jiHHrBMCTMHecKOH HayKoii. Jlpyrnc J1HHTBHCTHHCCKHC JJUCEJUnJlHHbl, H3ynaM „OÓmiin 33bIK”, HMeiOT fleJIO c peayjibTaTOM i paMMaTH3annn HH4HBH,aya.nbHbix pencBbix aKTOB. Cthjib h cctb „WH/jHBH/jyajibHoe _zjyxoBHoe BbipałKenne” (Ooccnep 2007: 32). Jlioóon 5i3biKOBOH (|>aKT - jiniiib MaTcpnan fljia oÓHapy^Kenna hcxoahoh ^yxoBHon aKTUBHOCTH. FIpeAJIOTKeHHblH JI. HlnHTH,epOM MCTOfl CTHJIHCTHHCCKOrO aHajiH3a B kohchhom chctc npejjycMaTpHBaeT „onncaHHe xiymH” nosTa no ee 33biKOBbiM npoaBJicHHaM, oÓHapyaceHne „peHTpa cthjihcthhcckoh HHflHBHjjyajibHoc™” (IIInHTLjep 2007: 212).

OcHOBHOH IiyHKT KpHTHKH 3TOH TJOKTpHHbl M.M. SaXTHHbIM - HOHHMaHHe BbicKa3biBaHHa KaK hhctoto HHflHBnayanbHoro aKTa, KaK Bbipaacenna HHflHBHflyajibHoro co3HaHHa. flaHHoe npejjCTaBaeHHe, CHHTaji SaxTHH, CTano CJieflCTBHeM MOHOJIOrnHCCKOTO HOflXOfla K BbICKa3bIBaHHK), HC4OOHCHKH KOMMyHHKaTHBHoii (JjyHKUHH a3biKa. Meatfly tcm MbiniJieHHe h cjiobo flnajIOTHHHbl. OhH HC CymeCTByiOT BHe COPHaJlbHOH OpHeHTHpOBaHHOCTH. CornacHO SaxTHHy, „Ta CTHJincTMHecKaa HHAHBH/jyapHa BbicKa3biBanna, o KOTOpoii TOBOpaT (J)OCCJiepHaHHbI, aBJiaCTCa OTpa>KCHHCM COU,HajIbHbIX B3a- HMOOTHOHICHHH, B aTMOC(|)CpC KOTOpbIX CTpOHTCa JjaHHOC BbICKa3bIBaHHC. SjiHTKaHmaa couHajibnaa cHTyapna h 6onee innpoKaa coHHajibnaa cpe^a Bceueno onpeflcnaioT — npHTOM, TaK CKaaaTb, H3HyTpH — CTpyKTypy BbiCKa3biBaHHa” (EaxTHH 1993: 94). B flajibHciimeM, KaK hsbcctho, sth mbicjih nojiyHHjiH pa3BHTHC B nOCTCTpyKTypajIHCTCKOH KOHLienHHH HHTepTCKCTa (KpHCTCBa 2000).

(6)

Stylistyka XVIII

Ecjih JI. IUnnTuep pastacnaeT cBoe MCTOflOJiormecKoe Kpe.no ccmjikoh Ha

pcKOMCHnaumo cbjitoio ABrycTHHa: „hcxoot Hapyacy, b uiyónuc yiyniH >khbct HCTHHa”, to, noM.M. EaxTHHy, „opneHTaHHS b cboch nyme (caMOHaSjiioneHHe) peajibHO HeoT/jejiHMa ot opneHTannn b naHHoii counajibHoii CHTyapnH

nepe>KHBaHHa”, OTBjieneHHe >kc ot coijnajTbHoro KOHTeKCTa „npuBO/jMT k nojmoMy norameHHio nepeacMBanna”(EaxTHH 1993: 44).

OnpoBcpraeT M.M. SaxTMH h KjnoueByio ocHOBaTCJieii HneanHCTHnecKOH niKOJibi Mbicjib 06 BCTeTHHecKoii npnpoHC aabiKOBoro TBopuecTBa. CorjiacHo K. Ooccjiepy, HCTopHKO-jiHHTBHCTHHecKoe HccjienoBaiiHC opneHTHpoBaHO „He Ha cneijHajibHbie hctophh hojihthkh, HayKH h T.fl.”, a Ha HCTopmo hmchho

xyao>KecTBeHHOH jiHTepaTypbi, nocKOJibKy peub HBjiaeTCs acTeTnnccKHM

npoijeccoM (Ooccjiep 2007: 62). M.M. EaxTHH >kc noflHepKHBaeT, hto „TBopnecTBO M3biKa ne coBna/iaeT c xyzjo>KecTBeHHbiM TBopnecTBOM hjih c

KaKHM-JIHÓO HHbIM COHHajIbHO-HJJCOJIOTHHeCKHM TBOpHCCTBOM.Ho BTO 7KC BpCMH

TBOpneCTBO 33bIKa HC MO/KCT SbITb HOHHTO B OTpblBe OT HanOJIH5HOIHHX ero HfleojiorHHecKHX CMbiejiOB h HeHHOCTeH” (SaxTHH 1993: 108-109).

npoOjieMbi, cocTaBHBniHe npeziMer cnopaM.M. EaxTHHa c <J)occjiepHaHiiaMH,

oócyac^ajiHCb hnpyrHMH yucHbiMH, paapaSaTbiBaBniHMH reopMio oGmeumi Kai< MeaCJIHHHOCTHOrO H COHHaJIbHOTO B3aHMO/jeHCTBH51.

4. CoBMecTHMa jim Hjien flHajiorHHHOCTH c npejiciaB/ieiiHeM o BbipaaceHMH

MH/jMBH/iyajibHoro cojiiaiiwa? B „(})HJioco(j)HH /jnanora” (M. Eyóep, E Mapcejib, X. OpTera-H-FacceT, H.A. EepnaeB,C.JI.OpaHK h /jp.) co6ecefl,HHK- OTKpbiTaa CBOÓOflHaa jihhhoctb, eii CBOHCTBCHHbi unaKocmb, hh/ihbh- ayajibHOCTb. 3to jihho npyroro nejiOBCKa, „b Ka>KB,OM OT^ejibHOM cjiynae

e/JHHCTBCHHOe... HHKOrfla He HOBTOpHMOe, HHKCM He 3aMCHHM0e” (Yxtomckhh 2002: 359)2. KaTeropna „HHflHBHjjyanbHoro” TpaKTyeTca b pa3Hbix

flHajIOFHHCCKHX JJOKTpHHaX HO-pa3HOMy. Mbl KpaTKOOTCTaHOBHMCJIHa KOHHCn-

Hhh X. OpTeTH-H-FacceTab eeCTHjiHCTHHecKOMnpenoMJieHHH.

2 Bjhbkhh B3TJMAHaHejioBeKapa3BHBacTcs buchom psmepaóoT M.M. BaxTMHa(1994, 19796,b; h 4P-).

ComacHO 3TOMy (J)HJioco(|)y, HenoBeHecKoc cymecTBOBaHHe aBJiacTca CnOHTaHHOH aKTHBHOCTbK). CyObCKT CBMTBOpHT Cc6fl H CflHHCTBO MHpa. >KH3Hb

BHe ceós, noa BJiacTbio ^pyroro h bhchihhx oócTOSTejibCTB ecTb

eaMOomy/K/iciiMC, KOTopoMy npoTHBOCTOMT caMoyEJiyGjieHMC. B otjihhhc ot M.M. SaxTHHa (a t3k>kc M. EyGepa), X. OpTera-M-FacccT bhziht b

(7)

caMoyrny-(pyHKnuoiiajibiiaH cmwiucmuKa

BJIAflHMMP A. CAJIHMOBCKHH

6jichhh He noranieHHC nepe>KHBaHna, hc ynpa3,uHeHne cyótcKTa, a cnocoó, BO3BpaTHBIHHCb K CCÓe, CO3flaTb npOCKT CBOCTO eymeCTBOBaHHfl H 33T6M B COOTBCTCTBHH C 3THM HpOCKTOM peaJlH3OBaTb CCOH CaMOTO.

IloHHMaHHe )kh3hh KaK H3HaHajibHOH aKTHBHOCTH conpa>KeHO y X. OpTerH-H-facceTa c npejjcTaBJicHneM o hotpcShocth cy6i>eKTa Bbipa3HTb

COÓCTBeHHbIM COKpOBCHHblH MHp, H3JIHTb CBOIO Ayiliy ApyrOMy, HCHOBeflaTbCa. HaJIHUO 3KCHJIHKaUHM H/JCH JJHajIOFHHHOCTH B pyCJIC TeOpHH BbipaaCCHHS, a He couHOJiorHHecKoro Mero/ia (paapaóaTbiBaBincroca M.M. EaxTHHbiM b kohuc 1920-x rr.). IloKa3aTCJibHO, hto X. OpTcra-H-facceT, bo mhofom anajiorHHHO K. Ooccjiepy, TpaicryeT o6pa3OBaHHe «3biKOBbix (JiopM H3 cTHjiHCTHHecKoro Bbipa>KeHHM:

TKCjiatOlilHM Bbipa3MTb HTO-TO r.lyOOKO JIHHHOe H, CJieflOBaTCJIbHO, aOCOJIKJTHO HOBOC, KaK

npaBHno, hc naxo;ini b jiki.ickoh pchh, b aibiKc, Toro cjiobcchopo oSbinas, KOTopbiii 6bi

ajJCKBaTHO COOTBCTCTBOBajI CTO BbICKa3bIBaHHK>. Toi,'ia HH/IHBH/ITBOpHT H0B06 Bbipa>KeHHC. U ccjih nocjie/iHCMyhobcsct heronoBTopsT mhofhc, oho, no bcch bcposithocth, cjiotkhtchb

HOBbifiH3biKOBOH oóbmaH (OpTcra-H-PacceT 1997:680).

IbBopeHHe h HBJiacTca cjieaoBaHHeM oownaio, KOTopbin, o^HaKO, hoctomhho ceóa co3flaeT h paapyinaeT b aKTax pcncBoro TBopnecTBa.

IlOHMTHe CTHJIfl HHCaTejIH B HHTCpnpeTaHHH HCnaHCKOTO (j)HIIOCO(|)a TO7KC OKa3biBaeTca BecbMa 6jih3khm npeflCTaBJieHHSM HfleajiHCTHnecKOH hikojin h TpaKTyeTca KaK ocynjecTBneHHe nocTOHHHbix h nacTbix tbophcckhx btoptkchhh b JieKCHKy h rpaMMaTHKy (OpTcra-n-FacceT 1997: 670).

CTHJIMCTHKa, KaK H y <t>OCCJiepa, OÓTjBBJiaeTCM BblCHieH JIHHrBHCTHHCCKOH HayKoii: ona „BonpcKH KO/janeMy mhchhio cthioab He cny>KHT hckhm npH^aTKOM rpaMMarHKH, a, HaoóopoT, npeflCTaBJiacT HOByio, Hapo^Kuaioinyiocs jihhfbh- CTHKy... 51 flax<e pncKHyji 6bi npe/inoJio>KHTb, hto rjiaBHoe npe/iHa3Ha- nenne CTHJIHCTHKH, BO3HHKHieH HBflaBHO K3K 3aTCHJIHBaa AOÓaBKa K JieKCHKe H rpaMMaTHKC, - BoSpaTb b ce6a yKasaHHbie abc ancijHnjiHHbi, a sao^HO Booóme nocarHyTb na bcio FiHHrBHCTHHecKyK) npoSjiCMaTHKy” (OpTcra-H-FacceT 1997: 671).

KaK bhjihm, b pa6oTax X. OpTern-n-FacceTa AHajiorHnecKaa KOHuenijHa

OpraHHHHO COBMCIH,aeTC5I C KJHOHeBbIMH JIHHFBHCTHHeCKHMH npe^CTaBJieHHMMH c|)occjiepHaHueB.

B ojihoh H3 nanSojiee BJiHaTeabHbix coBpeMeHHbix 4>hjiococ|)ckhx jjoktphh - TeopHH KOMMyHHKaTHBHoro fleiicTBHfl K). Xa6epMaca - HcnoBCAb cySteKTa paccMaTpHBaeTca KaK aKTyajiH3auna ero CTpeMJieHHa óbith npH3HaHHbiM

(8)

Stylistyka XVIII

flpyrUMH B KaHCCTBC HHflMBHflyaJlbHOCTH, KaK BOnjIOmCHHe JKCJiaHHa nOflTBepflHTb Bblóop CBOeii HCTOpHU 5KH3HH, BblÓOp CaMOTO CCÓa. ripn 3T0M cyóbeKT HHflHbH/iyajiH3npyeTcs Hepe3 npoueccbi counaM3aimn b HCTopunecKOM KOHTeKCTe (Xa6epMac 1989).

Mooo, cjieflOBaTejibHO, yTBepa<4aTb, hto „(|)HJioco(J)Ha flHanora” hc

npc/iycMaTpHBacT czihhoh HHTepnpcranHM coomomeHHa HH,anBH,nyajibHoro

n

copHajibHoro b HejiOBCHecKoii penn. HpoTHBonojioacHbie no3nunn no stoh npoÓJieMc npcflCTaBJieHbi M.M. EaxTHHbiM, 3KcnjinunpoBaBninM npcacTaBjienna, yTBep/iHBniHeca nos^nee b poccnncKon (J>yHKHHOHajibHOH crnjiHCTHKe h innpe - b peneBefleHHH (cm.: JleoHTbeB 1979), h X. OpTcroH-n-FacceTOM, Mba TOHKa 3pcHHa 6jiH3Ka „Tcopnn BbipaaccHHa”.

M.M. EaxTHH, kohchho, He orpnnacr npaBOMepHOCTb HsyneHna „TBopnecKon HH^jHBH^yajibHOCTH” roBopamero. Ho fljia Hero ona aBJiaerca „Bbipa>KeHHeM OCHOBHOH TBCp^OH H HOCTOaHHOH J1HHHM COHHaJIbHOH OpHCHTaHMH /jaHHOTO HejiOBeKa” (SaxTHH 1993:102). Coflcpa<aHHe cro kohhchhhh KaK pa3 h

COCTaBJiaCT pa3BHTHC nOJlOaCCHHH O COHHajIbHOM pCHCBOM B3aHMOfleilCTBHH B pa3JiHHHbix ccj)cpax oómcHHa. B Teopnn >kc BbipaaccHiia bkucht .ncjiacrca Ha

HH^HBHflyajlbHOM AyXOBHOM TBOpHCCTBe, TOrfla KaK COUHOKyjIbTypHblH njiaH BbiCKa3biBaHHa opeHHBacTca HeraTHBHO h ocTaerca btchm (no K. Ooccjicpy, „sto 4C(|)HnHT, HJIH naCCHB, B HaiHCH a3bIKOBOH O/japeHHOCTH” - 2007: 33), npH stom

npeflCTaBjieHHe o counajibHO-a3biKOBbix HopMax pacnpocTpaHaeTca nnuib Ha „o6njHH a3biK” BHe ero CTHJieBbix MO/jHcJjHKapHH. BBH/jy CKasannoro paccMarpHBaeMbie cthjihcthhcckhc KOHuennnH, HecMOTpa Ha pa3JiHHHe hx MeTOflOJIOrHHeCKHX npHHUHHOB, BOCnpHHHMajOTCa KaK BO MHOTOM B3aHMO- AonojiHaiomHe.

5, 3jieMcn rbi „TeopHH BbipaiKeHHfl”

b

Hccjie/iOBaHHflx no (JiynKunonajiiiHOH

CTHJIHCTHKe. B

pOCCHiiCKOH (jjHJIOJIOrHH K 'lOCJiy OCHOBHblX TCOpeTHHeCKHX HCTOHHHKOB pa3pa6OTKH npoÓJlCMbl H4HOCTHJia nHCaTCJia OTHOCHTCa KOHHCnUHa o6pasa aBTopa

B.B.

BHHorpaflOBa. KaK hsbcctho, OHa (|)opMHpoBajiacb c

1920-x

rr. b pycne npeflcraBjieHHH (JjopMajibHofi hikojim, c oahoh cropoHbi, h

4)HBOCO(J)CKO-JiHHrBHCTHHecKHX HflCH

B.

(J)oh FyMÓojibATa,

A.A.

HotcOhh,

K.

Ooccjiepa - c apyron. Or3ByK (J)occncpoBCKHX Haefi HccJicAOBaTeJiH naxoaar b ey>KflCHHax B.B. BnHorpaflOBa o pojin TBopHecTBa KpynHbix HHcarejieH b 33biKOBOM pa3BHTHH (Hy^aKOB 1992: 248-249), CBa3b c sthmh HflcaMH oOnapyacHBaeT

u

cro Mero/jHKa anajiH3a xyno>KecTBCHHoro npoH3BcaeHHa. npHMeHarcjibHO, hto, onpcAejiaa KarcropHio oópasa aBTopa, B.B. BunorpajioB

(9)

fI)ynKu,uonajihHciA

cmtuiucmuKa

BJIAJIHMHP A. CAJIHMOBCKHH

npMBo^Hji cjiejiyiomHe cjiobh JI. TojicToro: „Hto 6bi hm H3o6pax<aji xygoxnHK... mbi mijeM h bhjjhm tojibko jjymy caMoro xyao>KHHKa” (BnHorpaaoB 1971: 181).

[loHJiTnc oGpaia aBTopa, no B.B. BnnorpazioBy, - ojjHa H3 KaTeropnn ocoGoii (JiHjionorHnecKOH jihciihiijihhbi - nayKn o »3biKe xyjio>KCCTBCHiiOH JiHicpaiypbi (BnHorpa^oB 1959). Otmctum, hto HCKOTopBie coBpeMCHHBie HCCJiejjOBarejiH, onnpałomneca Ha /jaHHyro KaTcropnio, othocbt cboh paGoTbi k oÓJiacTH

4>yHKnHOHaJlbHOH CTHJIHCTHKH. IIOKa3aTejlbHa B 3TOM OTHOIHCHHH TOHKa 3pcnna H.C. BOJIOTHOBOH - aBTopa KOHLieniJHH KOMMyHHK3THBHOH CTHJIHCTHKH Xy,UO>KCCTBeHHOrO TCKCTa, CHHTaiOmeH 3Ty KOHHCHLIHłO HanpaBJICHHCM (JiyHKPHOHajIbHOH CTHJIHCTHKH (EojIOTHOBa 2003, 2005). ECTb JIH OCHOBaHHM JUia bkjhohchhm npoSjicMaTHKH HHjjHBHjiyajibHoro cthjib nncaTcaa, orpa>Kaiomcro „xapaKTep MHpoBocnpnaTHa... jiyiiin nosTa” (Eojiothob3 h jip. 2001: 79), b Kpyr (JiyHKUHOHajibHo-CTHjiHCTHHecKHX npoSjieM? Ha Hani inuiaa, ecTb.

Bbinie OTMenajiocb, hto jihhtbhctbi no Mepe pa3BHTHa i|)yHKn,HOHajibHOH CTHJIHCTHKH BHOCHJIH KOppCKTHBBI B HOHHMaHHC CC HpCAMCTa. HaHHHaa C paÓOT K. rayaeHÓJiaca (1967, 1972), (JiyHKUHOHajibHO-CTHJiHCTHHecKHH anajiH3 cocpeaoTaHHBaeTca hc tojibko na ocoGchhoctsk OTÓopa h ynoTpeSjiCHHa pa3HOypOBHCBbIX M3bIKOBbIX CpC^CTB B pa3JIHHHB!X KOMMyHHKaTHBHbIX C(|)epaX, HO H Ha 3aKOHOMepHOCTMX TCMaTHHCCKOH OpraHH3aiI,HH TCKCTa, npneMax HCnOJIb3OBaHHM 5I3bIKOBbIX H TCMaTHHCCKHX e/JHHHH. B JIHHTBHCTHHCCKOH cthjihcthkc nojiyLiaio'i „npaBa rpaac^ancTBa” rai<HC hohbthm, KaK komhoshhhm, cioiKeT (Oahhhob 1980), HHTerpau,Ha, tckctoboc Bpeiwa h npocTpancTBO, npocncKiina, peTpocneKuna, mothb (kohhcht) h jjp.

B (JioKycc BHHMaHna cthjihctob OKa3biBacTca coflepacaTCJibHO-CMbicaoBaa CTOpOHa TCKCTa B ec flCTCpMHHHpOBaHHOCTH COOTBCTCTByiOmHM BHflOM ayxoBHOH couHOKyjibTypHOH AcaTCJibHOCTH. HanGojiee ijejieHanpaBjicHHO 3tot anajiH3 ocymecTBJiaeTca no othoihchhio k Haynno-peneBOMy npoH3BCACHHio (KoacHHa 1992, OncpKH 1996). 3naHHMocTb nojiyHCHHbix pesyjibTaTOB b jjannoM cjiynac bo mhotom onpc/jeaacTca rjiyónHOH npoHHKHOBenna b oKCTpajiHHTBHCTH- necKyio ocHOBy tckctb — oGBCKTHBnpyeMyio b ero cmbicjiobom cojiepacaHHH CTpyKTypy HayHHO-no3HaBaTCJibHoro npouecca. 3tot no/ixofl k peieBOMy npoH3BejieHHio 3KCTpanojiHpyeTca h Ha apyrnc cijicpbi o6in,eHHa, b tom hhcjic xyjjo>KecTBeHHyK). B KanecTBe 3KCTpajiHHrBHCTHHCCKOH ochobbi xyuo>KecTBeH-

hoto TCKCTa paccMaTpnBacTca ncKyccTBO kbk HO3HaBaTCJiBHaa fleaTejiBHOCTB. Ecjih b anajiH3 HayHHoro tckctb BBozjaTca HayKOBejiHecKHe nonaTna, to b JIHHrBOCTHJIHCTHHCCKOM HCCaCflOBBHHH XyflOJKeCTBCHHOrO TCKCTB CHHMBCTCa 3anpeT Ha ncnojiB3OBaHHc mhothx jiHTepaTypoBejjHecKHx nonaTHH, bhbcthocth,

(10)

Stylistyka XVIII

xapaKTepn3yioiUHX Mnp iipotTiBeneHHa u JiHTeparypHbiH npoijecc. TpaHHua Me>KAy JIHHrBOCTMJIHCTHHeCKUM H JIHTepaTypOBCnHCCKHM H3yBeHMeM xyao>KecTBeHHoro npoH3BeneHHa CTaHOBHTca 3bi6koh, OHa onpenenaeTca iipc/Knc Bcero npoÓJieMaTHKOH HCCJiejiOBanHH, a ne CTporoH nHCUHiuiHuapiioii paarpaHUHCHHocTbfo ncnojib3yeMoro KOHuenTyajibHoro annapara.

BHHMaHMe k aBTopy h ero npncyrcTBnio b npoH3Ben,eHHH, TpannuHOHHoe ,uia jiHTeparypoBe^ioB, craHOBHTca xapaKrepHbiM h nna jihhfbhctob. Karciopna oópaaa aBTopa, KaK h npyrne npencTasneHHa o BbipaiKeHHH tbophcckoh aKTHBHocTH cyóbeKTa h ero HHflHBHjjyajibHOM CTHjie, coBMenjaioTca c paCCMOTpCHHeM TCKCTOBbIX, >KaHpOBbIX, (J)yHKUMOHajIbHO-CTHJieBbIX HOpM (Wi­ tasz 2005) H CTaHOBHTCJI OpraHUHHblMH flJIM (J)yHKIIMOHajIbHO-C™jlMCTHMeCKHX nccjie;ioBaHnii. 3th npeżjcTaBJieuHa BBonaica b HiyiCHHC tckctob pa3Hbix ko- MMyHHKarnBHbix cc|)ep (Kotkhhb, TuroBa 1976; Gajda 1996; ConraHHK 2000 h

«P-)-BecbMa noKaaarejibHa b nnane HacTHHHOH cobmccthmocth KOHijenTyajibHoro annapara cpaBHHBaeMbix 0TnjincTHTiecKnx ihkoji ((JiyHKUHOHajibHOH cthjihcthkh

h ocTeTHHecKoro Hneann3Ma) TpaKTOBKa hx npencTaBHTenaMH noHarna Bbip- a3HTejibHOCTH. Tax, b (JjyHKijMOHajibHon cTHjincTUKc innpoKoe pacnpocrpaHeHne

nojiynnno iiOHHMaunc Bbipa3HTejibHoc™ peqn KaK onTHMajibHon pcajin3aij,nM ee KOMMyHHKaTHBHbix 3a/jaHHH. Bbipa3HTe.nbHOH Mo>KeT ObiTb h Hexyno>KecTBeHHa$i peHb-nySjiMijHCTHHecKafl, Haynnaa, aenoBaa (Iojiobhh 1988; KocrowapoB 2005; Komuna u Ap. 2008). ComacHO E.H. lojioBHHy, Bbipa3HTejibHOCTb, HanpHMep, HayHHOH pCBH „nOAACp>KHBaeTC5I... HCTKOCTblO, CTpOrOCTbIO, HCHOCTbK) chh- TaKCHHeCKHX CTpyKTyp, TOHHOCTbIO H JIOrHHHOCTbIO npHMCHeHHS JieKCHKH” (Iojiobhh 1988: 266). 3ra HHTepnpeTauna yKasaHHOH KareropHH bhojihc cor- jiaeyeTCM c npeACTaBJieHHSMH E.Kpone, OTMCHaBinero acTeTHHecKyio 6jih3octb

HayHHoro iipoHiBC/ieiiHa xyno>KecTBeHHOMy.

BcHKoe HayHHoe npoH3BejjeHHe, ecTb b to >Ke BpeMa npoH3BeneHne HCKyccTBa. ScTeTHiecKaa CTopoHa jjejia mojkct ociaBaibca b renu, Korna Hani yM 3axBaHen Bceuejio ycHJiHeM ypaayMeTb mmcjib yneHoro h paaoóparbca b hcthh6. Ho OHa ya<e He ocraeTca Gojiee b tchu, Korna ot nearejibHOCTH ypaayweHHa mbi nepexonHM k neaTejibHoc™ coaepuaHHa h BHnHM 3Ty Mbicjib... pacKpbiBaiomeiica nepen naMH c aCHOCTblO, BHCTOTOK), OTBCTJIHBOCTblO, 6e3 JIHUJHHX CJIOB, 6e3 CJIOB HeCOBepilieHHblX, C cooTBeTCTBeHHbiM pHTMOM h cooTBeTHTByiomeH HHTOHaHMeii... (Kpoie 1920: 29).

KaK OTMeianocb, Kareropna (jjyHKLiHOHajibHoro cthjim tccho CBaaana c hoh- MTHeM HopMbi. PeHeBaa CHCTeMHOCTb CTHna, coóctbchho, h oSycnoBnena

(11)

Kyn-<PyHKyuoHcuibHafi cmujiucmuKa

BJIAftHMHP A. CAJIHMOBCKHH

BTypHblMH HaBbIKaMH OTÓOpa H HCnOJIb3OBaHH« a3bIKOBbIX CpCftCTB B TOH HJIH HHOH KOMMyHHKaTHBHOH C(|)epe. BMeCTe C TCM B HeKOTOpbIX c|)yHKUHOHa.nb- HO-CTHJiHCTMHecKHX HccjicftOBaHHax oGHapyiKHBaeTca cTpcMjieHHe ryMaHH3Hpo- BaTb KaTeropmo CTHjia, bbibccth HejiOBenecKHH (JiaKiop Ha nepBbin nnaH h ycH- jihtb ero. TaK, Ct. Faiifta onpeftejiaeT cthjib kbk „iyMBHHCTHiiecKyio crpyK rypy TCKCTa” (Gajda 1982: 69), noftnepKHBaa stoh fte(j)HHHn,HeH aKTHBHyio ponb cy6- •beKTa, ocymecTBJiaromero TCKCTOByio ftearejibHOCTb b cijjepe rex hjihhhbix Kyn-

bTypHblX KOHBCHLJHH.

O cneumjiHHecKH hcjiobchcckoh aKTHBHOCTH b peneoSpasoBaHHM pa3- MblHIJiaJIH H OCHOBBTCJ1H „TCOpriH BbipaaCCHHa”. Ilo-BMflUMOMy, HX HCC- jieaoBaTCJibCKHc ycTaHOBKn u oGnjHe npeftCTBBJieHHa o TBopnecKOH npHpofte no3- HaBaTejibHO-peHeBbix npopeccoB MoryT CTHMyjiHpoBaTb ftajibHCHinee pa3BHTne noHaTHa (jiyHKijHOHajibHoro CTHjia b HanpaBjieHHH 3KcnjiHKan,HH ryM-

aHHCTHHecKoro Hanajia.

B ftBa nocjieftHHX ftecaTHJicTHa noBbicHJica HHTepec cthjihctob k n3MeHeHMaM B (jjyHKHHOHHpOBaHHH CJiaB3HCKHX M3BIKOB, HTO CBa3aHO C ÓypHblMH oGlI],- cctbchhbimh npeo6pa3OBBHHMMH KOHija XX- nanajia XXI bb. B pycHCTHKe innp- OKyio n3BccTHocTb nojiyiHjia KOHrjermna BT. KocTOMaposa, ocHOBbiBaiomaaca Ha noHaTHH a3biKOBoro BKyca 3noxn (KocTOMapoB 1999). Bicyc, OTMenaer aBTop, - 3TO „CJIOTKHblH CHJiaB COHHajIbHbIX TpeÓOBaHHH H OpeHOK, a TaK>Ke HHflHBHAyaabHOCTH HOCHTejia a3biKa, ero xyfloa<ecTBeHHbix aa^aTKOB, BocnuTaHna, o6pa3OBaHHOCTn” (c. 29). „Brcyc - sto, b eynjHOCTH, MeHaronjHHca Haean noJib3OBaHHa a3biKOM eooTBCTCTBeHHO xapaKTepy 3hoxh” (c. 32); „...Hyrbe 33biKa ecTb CBoeo6pa3Haa CHCTeMa 6eeeo3HaTCJibHbix oiichok, oTpaacaiomaa CHCTeMHOCTb a3HKa B pCHH H o6mCCTBCHHbie a3bIKOBbIC Hfleajibi” (c.30); „...caMoe niaBHoe - b oómecTBeHHOH scTeTHKe, b cTpeMjieHHH k TOMy, hto noHHMaeTca KaK KpacHBoe” (c. 12).

IloHaTHa BKyca h HyBcmsa HibiKa, udeajia, 3cmemunecKO2O npoyecca u ftp.,

crojib xapaKTcpHbie ftjia hikojibi ocTeTHHecKoro nfteajin3Ma, cayacar 3ft,ecb o61>aCHCHHK) H3MCHeHHH a3bIKOBOH HOpMbl, OHpeftejieHHłO HanpaBJieHHa X3bIKOBOii 3BOJHOHHH, B MCM OFIBTb-TaKH yjTaBBHBaCTCa CBa3b C npoÓJICMaTHKOH 3T0H IHKOJIbl. BmOCTC C TCM, K3K HOKa3bIBaCT BT. KoCTOMapOB, OCHOBHOH C(j)CpOH B03HHKH0BCHHa a3biKOBbix HHHOBauMH BbicTynaeT b HacToaHjee BpeMa He xyftoacecTBCHHaa, a MaccMeftHHHaa KOMMyHHKariHa; onpeftenaeMbie BKycoM 3HOXH a3bIKOBbIC H pCHCBEIC OCOGCHHOCTH B TOM HJIH HHOH CTCHCHH pacnpocTpaHMioTca Ha Bce rpynnHpoBKH tckctob ((JiyHKHHOHajibHbie cthjih). OGnjaa 3aKOHOMepHOCTb coctoht bo bcc óojibmeM ocnaGjieHHH cbh3h Meacfty

(12)

Stylistyka XVIII

MCnOJIb3OBaHHeM CTHJIHCTHieCKHX pCCypCOB pyCCKOrO a3bIKa H (JjyHKIIHOHajIbHO- peMCBOH ^H(|)({)epeHiiHauHeii nocjiejiHero, T.e. Meac^y cthjihcthhcckhm

u

cTHJieBbiM HaHajiaMn. Flpn otom cTHJiHCTHiecKoe Hanajio „óeapasaejibno 3axBaTHJio... TBopqecKyio oÓJiacTb HHflHBHflyaiibHoro cjiora” h, He 6yzjyiiH KOHCTpyKTHBHO o6»3aTejibHbiM, HaKJia/ibiBaeTca na CTHJieBoe (KocTOMapoB 2005: 229).

3 BbicKail.iBaeMoe nnor.aa cyacaeHHe 06 HCHcpnanHocin npejiMCTa <|)yHKUMOHajibHOH cthjih­ cthkh, c Hanieii tohkh 3pcHH«, ocHOBaHO Ha otojk/icctbjichhh npc/iMCTa ttoh HayaHOH uhchh- njiHHBi c npoSjiCMaTHKoii ee HCCJiejiOBaHHH btot hjih hhoh ncpnon. CaMa ace npe/iMCTHaa OÓJiaCTb Bapi.HpOBaHHH TeKCTOBOH UeSTejIbHOCTH B pa3HbIX KOMMyHHKaTHBHbIX C(j>epax, npeTC- pneBaK>njHx H3MeHCHHM b npouecce pa iBHTHM oóincc i Ba, ucHcucpnacMa h coc i aBjiae r cymec- TBCHHblH acneKT o6llICH TCOpHH SBbIKa B JICHCTBHH.

Mbl MO2K6M, T3KHM OÓpa3OM, KOHCTaTHpOBaTb, HTO (J)yHKn,HOHaJIbHa» CTHJIHCTHKa, COCpCflOTOHHBHIHCb TJiaBHblM o6pa3OM Ha OÓl>eKTHBHbIX (HOpMaTHBHbIX, penpOflyKTHBHbIx) XapaKTCpHCTHKaX CTHJieo6pa3OBaHHM, TCM HC MeHee B HCKOTOpbIX CBOHX KOHUCHHHaX H HHTCpnpCTaUHaX HOHSTHH o6napy>KMBacT ycTOHHHBbiii HHTepec k cyóbCKTHBHO-TBopHCCKOMy acneKTy pciCBoii jichtcjibhocth h ee acreTHnecKOH CTopone, cocTaBJiaioniHM iipe/iMCT H/ieaJIHCTHHeCKOH IHKOJIbl.

***

IlapaMeTpbi pcncBoro oóineHHa BapbnpyioT b pa3Hbix ero c<|)cpax. OcHOBHaa KOMMyHHKaTHBHaa eflHHHpa — tckct - no-pa3HOMy „OToGpaacaeT 6i>ithc” (M.M. EaXTHH) B nOBCC4HCBHOH JKH3HH, B HCKyCCTBC, HayKC, HOJIHTHKC H np.; B KażK/lOII H3 3thx c(|)ep cneiiH(|)HHHbi a3biKOBOH cocTaB, co;iep>KarcjibHO-CMbicjiOBaa h

coóctbchho peHeBaa opraHH3au,Ha tckctob. 3to CBoeo6pa3He, kbk no;mcpi<HBa- JlOCb, H COCTaBJiaeT Iipc/IMCT (|)yHKUHOHajIbHOH CTHJIHCTHKH, H3yHaBHieH Ha pa3Hbix 3Tanax CBoero pa3BHTHa npcHMyLnecTBCiino hjih noTeHijHaji a3biKOBbix CpeyiCTB, COOTHeCeHHbIX C TCMH HJIH HHblMH KOMMyHHKaTHBHblMH HCJiaMH (jihóo 4>yHKUHaMH a3bIKa), HJIH B3aHMOCBa3b 3THX epCHCTB Ha TCKCTOBOH HJIOCKOCTH, hjih cMbicjioByio CHCTeMy npoH3BefleHHa b enHHCTBe c ee peneBbiM BOnJIOIUeHHCM3. Kpyr HOMHHHpyK>UIHX TCM, HHeil, MeTOUOB (JjyHKUHOHaJlbHOH cthjihcthkh bo mhotom onpe/iejiajica cocToaHHeM npoOjieMaTHKH oOmero a3biKO3HaHna h B3aHMOfleiicTBneM co cmokhbimm jihhtbhcthhcckhmh flHCPHHJIHHaMH.

(13)

d>VHKnuoHajibHaH cmwiucmuKa

BJIAJJHMHP A. CAJIHMOBCKHll

BaTKHbIM HCTOMHHKOM pa3BHTHM (|)yHKn,HOHajIbHOH CTHJIHCTHKH SBJIMCTCM H TeHAeHijna k cnHTC3y ee fiohmthh c noHMTMaMH ,apyrnx cthjimctuhcckhk hikoji

(Synteza... 1991). TaK, b nepBoii ipciH XX b. Ha renesnce tcopcthhcckoh cthjhi- cthkh CKaaajiocb iipncymcc ryMaHHTapHOMy 3H3hhio iToro BpeMeHH npoTM- BoóopcTBo flByx MonjHbix Hanan: „h/ich TBopaiuero ,iyxa u m/ich bhcjihhhofo

caMopa3BHTHM KyjibTypHO-ncTopHHecKHx c|)eHOMeHOB (Hy/jaKOB

1992:

250)

”.

OyHKL[H0HajIbHaa CTHJIHCTHK3 COCpeAOTOHUJiaCb Ha o6bCKTHBHbIX 33KOH- OMepHOCT5ix CTHJieo6pa3OBaHH» — penpoflyKTHBHbix oco6chhocthx OTÓOpa H

HCHOJlb3OB3HH« S3bIKOBbIX CpeflCTB B K3>K,IOH H3 OCHOBHbIX KOMMyHHK3THBHbIX c(f)cp, Ha 3aKpen.juiłomHx 3thoco6chhocth cthjicbmx Hopwax. Ho npn stomhcc- jieflOBaTeaH CTapauncb hc ynycTHTb H3 nona 3peHHa „to Bbicinee h Tonnanniee”, HTO eCTb B H3BIKC (B. (j)OH FyM6ojlb^T) - peHCBOC BOHJIOHICHHC TBOpHCCKOH JIHH- HOCTH. 3tO npOflBHJIOCb B HHTCpCCC K HHflHBHflyajIbHOMy CTHJHO HHCaTCJia, ny6- jiHijHCTa, yncHoro, b HCKOTopbix HHTepnpeTaiiHax hohmthh Bbipa3HTejibHOCTH h TeKCTOBoro cthjim, b noHCKax ^BH>KynieH chjim a3biKOBbix npeo6pa3OBaHHH. PlHblMH CJIOB3MH, (J)yHKHHOHaJIbH3H CTHJIHCTHK3 B XOfl,e CBOCTO p33BHTH5I OÓH3py- 7KHB3JI3 mowu COnpUKOCHOBeHUH C HOJlO>KeHH»MH HflC3JIHCTHHeCKOH HIKOJIbl.

HsyHCHHC cncpH(J)HKH pcncBOH KOMMyHHKapHH b pa3Hbix ee c<J)ep3x npe^no- JI3raeT OÓpaiUCHHe He TOJIbKO K TpSAHlJMOHHblM, HO H K Kpe3THBHbIM 3CHCKT3M TeKCTOBOH ^eaTCJIbHOCTH. Ho3TOMy npC^CTSBJOieTCM BHOJIHC 33KOHOMepHOH yCT3H0BKa B (J)yHKL],MOHajIbHOH CTHJIHCTHKC H3 HCHOJIb3OB3HHC HCCJieflOB3TCJIb- CKOrO OHbIT3 HIKOJIbl SCTCTHHeCKOFO H^eajIH3M3. JI. IIInHTIiep, K3K H3BCCTHO, HOJI3T3JI, HTO Ó33OBbie HOHSTMS 3TOH HIKOJIbl, H3CTO 0TBCpr3CMbIC K3K MeTa<j)H3HHecKHe, co bpcmchcm MoryT oópecTH CT3Tyc H3yHHbix hohmthh. Ho-BHflHMOMy, BO3MO>KHOCTb HX ajjanTaiJHH K (jjyHKUHOHBJIbHO-CTHJIHCTHHCCKOH npo6jieM3THKe bo mhotom SyneT onpeji,ejiaTbca nporpeccoM b oSjibcth

HCCJICJIOB3HHH HO HCHXOJlOrHH TBOpH6CTB3 H nCHXOJIOTHH HH/JHBHJjy3JIbH0CTH (cm.: 3hhhchko

2002).

yCHJlCHHC HHTCrpaiJHOHHOH TCHfleHUHH OpHCHTHpOB3JIO 6bl JIHHTBHCTH- HCCKyiO CTHJIHCTHKy H3 HCCJICAOB3H He peHCBOTO oOnjeHHM B KOHTeKCTC (|)yHfl3MCHT3JIbHbIX HpoOjlCM TyM3H HT3p HOFO 3H3HH3 - COOTHOHieHHM COIJHaJIbHOrO H HHJJHBHJjy3JIbHOrO, Tp34HUHOHHOrO H HOBHTOpCKOrO.

JlHTepaTypa

(14)

Stylistyka XVIII

EaxTHH

M.M.,

1993,

klod

uacKou. MacKa

mpemwi.

B

ojiouihhob

B.H.

MapKCU3M

u

<f>WlOCO(})UH

fl3blKa,

MocKBa.

EaxTMH

M.M.,

1979a,

IlpoóJieMa

peueebix

otcaupoe,

O

h

>Ke.

3cmemuKa

cjiobcchozo

meopnecmea, MocKBa.

SaxTHH

M.M.,

19796,

K nepepaóomKe

muzu o

ffocmoeecKOM.

O

h

>Ke.

ScmemuKa

cjioeecHozo

maopHecmea, MocKBa.

EaxTHH

M.M.,

1979

b

,

K

Memodojiozuu

zyManumapHbix

nayK.

O

h tkc

.

ScmemuKa

cjioeecHozo

meopuecmea,

MocKBa.

EojiOTHOBa

H.C.,

2003,

KoMMymiKamuenau cmwiucmuKa

xy()o3icecmneiiHO2o

meKcma.

CmwiucmuHecKuii

onyuKjioneduHecKuu aioeapb

pyccKozo

fi3biKa,

MocKBa.

EojiOTHOBa

H.C.,

2005,

O

noHHmuu

meKcmosan

iiopMa

e KOMMyHUKatnimou

cmwiucmuKe

meKcma,

„Stylistyka”

XIV.

EouoTHOBa

H.C., SaóeHKO

14.14.,

BacHJibeBa

A.A.

h

ap.,

2001,

KoM.MynuKamiumau

cmu-jiucmuKa

xydo3KecmaeHHOzo

meKcma: jieKcuuecKau cmpyKmypa

u

uduocmwib,

T

omck

.

BHHorpa^OB B.B.,

1955,

Hmozu

oócyj/cdeiiuu

Bonpocoe

cmwiucmuKu,

„Bonpocbi

H3blKO3HaHH»

”, N

1.

BnHorpaAOB B.B.,

1959,

O

wibikc

xydo3KecmeeHHOu jiumepamypbi, MocKBa.

BHHorpa^OB

B.B.,

1963,

CmuuucmuKa. Teopun

nojmimecKoupeuu.

IlmmuKa,

MocKBa.

BHHorpa^oB B.B.,

1971,

O meopuu xydoMcecmeeHHou

penu,

MocKBa.

BuHOKyp

TO.,

1959, O

3adauax

ucmopuu

fi3biKa.

-

O

h

ace.

IhópaHHbie

paóombi

no

pyccKOMy H3biKy,

MocKBa.

TaBpaneK £., 1967, 3adanu

Jiumepamypnozo

H3biKa

u

ezo

Kyjibmypa. —

llpa>KCKHH

JlHHFBHCTHHeCKHH

KpyTKOK,

MoCKBa.

fait^a

Cr,

1986, Upoó.ie.Mbi

.Tłcanpa.

(t>yHKiyuoHanbHan cmwiucmuKa:

meopuu

cmwieu

u ux

H3biKoean

peauniai^uu,

IlepMb.

Taiuta C

t

.,

1992,

CmwiucmuKa

u zenojiozun.

-

Cmamyc

cmwiucmuKu

e

coepeMewioM

H3blKO3HaHUU, IlepMb.

TayaeHÓJiac

K.3I, 1967,

K

ymouiienum

noHumun

„cmtuib

u

k

eonpocy

06

o6bexte

cmwiucmuuecKozo uccjiedoeaHUH, „Bonpocbi

83biKO3HaHH»

,

N"

5.

IbjioBHH E.H.,

1988,

Ocuobbi

Kyjibmypbi

peuu, MocKBa.

/lycKaeBa Jl.P.,

2004,

ffuaJiozuHecKOH

npupoda za3emnbix

peueebix

ucaupoe, IlepMb.

3

hhhchko

B.n.,

2002,

Pa3Mbiiujienufi

o

dyuie

u

ee eocnumaiiuu,

„Bonpocbi

4)

hjioco

(J)

hh

,

Ne 2.

Ko»HHa M.H.,

1968,

K

ocuoeaHUfLM

(pyuKijuoHajibHou cmwiucmuKu, IlepMb.

Ko>KHHa

M.H.,

1986,

O duajiozuuHocmu

nucbMeHHOU

nayuiiou

peuu,

IlepMb.

Komuna M.H.,

1992,

Humepnpemanuu

meKcma

b

(pyHKi^uonajibHo-cmuneBOM acneKme,

„Stylistyka

1.

Komuna M.H.,

TmoBa

JI.M.,

1976,

K

aonpocy

06

aemopcKou uHÓuBudyajibHocmu

b

(15)

(pyHKi{uoiiajihHafi

cmwiucmuKa

BJIA/JHMHP A. CAJ1HMOBCKHM

K

ojkhhći

M.H.,

.flycKaeBa

JI.P., CajiHMOBCKHH

B.A., 2008,

CmiuiucmuKapyccKozo

H3biKa,

MocKBa.

KocroMapoB

B.E, 1999, fhbiKOBou

bkvc

onoxu,

CaHKT-IleTep6ypr.

KocTOMapoB

B.E,

2005,

Haui

hsbik

6

deucmnuu.

OnepKu

coepeMeiiHou pyccKou

cmunu-

cmuKU,

MocKBa.

KpHCTeBa

!()., 2000,

EaxmuH,

cjiobo

,

óuojioz

, poMan.

(bpamtyscKan

ceMuomuKa.

Om

cmpyKmypajiu3Ma

k

nocmcmpyKmypajiU3My,

MocKBa.

Kpone

B.,

1920,

OcmemuKa

kok

nayKa

o

BbipaMcenuu

u

kok

ofhyan

juiHZBUcmuKa,

Moc­

KBa.

JleoHTteB

A.A.,

1979,

BbicKasbieanue

kok

npedjuem

jiunzBucmuKu,

ncuxojiuHZBucmuKu

u

meopuu KOMMyHUKayuu.

-

CunmaKcuc

meKcma,

MocKBa.

O

jjhhu

,

ob

B.B.,

1980,

CmwiucmuKa

meKcma,

MocKBa.

Oprera-H-Eaccei

X.,

1997, PhópaHHbie

mpydbi,

MocKBa.

OuepKu

ucmopuu

nayutozo cmwiH

pyccKozo Jiumepamypnozo

kwiku

XV111-XX

bb

. ,

1996,

t

.

II,

4.1,

IlepMb.

Caji

hmobckhh

B.A., 2002,

/Kaupui peuu

b

(pyHKifuoHajibiio-cmujiucmuuecKOM

ocBetpenuu

(iiaymibiu

aKadeMunecKUu

meKcm),

IlepMb.

CjiaBiopo^cKaa

JEB., 1986,

Haywibiu duajioz,

MocKBa.

CojiraHHK

E5E,

1978,

Beedenue.

BaKypoB

B.H., K

oxtcb

H.H.,

CojiraHHK

1.51.

CmwiucmuKa

zaiemubix atcaupoe, MocKBa.

CojiraHHK

I.5E,

2000,

CoepeMeniiaH

nybjiuyucmuuecKafi

Kapmuiia

Mupa.

Hyojiuuuc-muKa

u

un(f)opMaijUfi

bcobpbmbhhom

oótyecmBe,

MocKBa.

TposHCKaa E.C.,

1986,

nojieean

cmpyKmypa

uaywiozo cmtuifi

u

ezo 3Kanpo(ibix

pasHOBuditocmeu.

OBipue

u

nacrnubie npo6jiextbi

<pynKipioHajibHbix

cmwieu,

MocKBa.

yxTOMCKHH A.

A.,

2002,

CmyneHU dyxo6Hozo

onbima.

Hi

dneBiiuKOB,

3anucnbtx

KHUJtceK

u nuceM

pa3Hbix Jiem.

O

h

»e.

floMimauma,

CaHKT-neTep6ypr.

Ooccjiep

K.,

2007, OcmemuuecKiiu

udecuiusM,

MocKBa.

Xa6epMac

KE,

1989,

Hcmfimue

unduBudycuibHocmu,

„Bonpocbi

(jiHJiocoijiHH”

, N« 2.

HepHaBCKaa B.E.,

1999,

HHmepmeKcmycuibHoe «3anModeucmeue

kuk ochobci

HayHHoii

KOMMyiiuKayuii,

CaiiKi-IIerepóypr.

HyuaKOB

A.,

1992,

B.B.

Bunoepadoe

u

ezo

meopuu

noomuKU.

-

O

h

>Ke.

C

jiobo

-

eeufb

Mup. Om

riytuKuna

do

Tojicmozo. OuepKU

noomuKU pyccKux

kjioccukob

, MocKBa.

UIiiHTuep

JE,

2007, Cjioeecnoe ucKyccmeo

u nayKa

o

H3biKe.

Bajibuejib

O., ^HÓejiHyc

B.,

Ooccjiep

K.,

HIiiHmep JI.

IlpoóJieMbi

jiumepamypnou (popMbi, MocKBa.

Gajda

S.,

1982,

Podstawy

badań stylistycznych

nad językiem

naukowym.

Warszawa.

Gajda

S.,

1996,

Styl

osobniczy uczonych.

Styl

a

tekst, Opole.

Hausenblas

K., 1972,

Vystavba

jazykovych

projevu a

styl,

Praha.

Synteza w

stylistyce

słowiańskiej,

1991, Opole.

(16)

Stylistyka XVIII

Witosz

B.,

2005,

Styl

indywidualny

w

perspektywie

genologii lingwisycznej

,

„Stylistyka”

XIV.

Wojtak M., 2004,

Gatunki

prasowe,

Lublin.

Functional

Stylistics

and Aesthetic

Idealism:

is

there

any

Possihility

ofSyn-

thesis?

In

the

history

of

theoretical

stylistics traditional and creative aspects

of culture

were

di

vi-ded

between

two

branches

of

science: functional

stylistics

and aesthetic

idealism.

Never-theless

developing

of

functional

stylistics

has led to integration with idealism. The

ten-dency

occurs

in

the

interest

to

the

individual style

of a

writer, a

joumalist,

a

scientist.

We

also

can

see

this tendency

in the

interpretations of

the

concepts

“expressivity”

and

“text

style”

and

in

the

search

for

the

driving force

of linguistic

transformations.

The

possibility

of integration depends

on

progress

in

the

psychology of creativity

at

the

understanding of

aesthetic

idealism

concepts. Elements

of

the synthesis

in

representations of

these two

branches

contribute

to

the

investigation

of

the

generał

problems

of

Humanities, such as

the relationship of

social

and

individual,

traditional

and

innovative.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Oktober 2014 fand an der Philologischen Fakultät der Universität Gdańsk ein dop- peltes Jubiläum von Professor Andrzej Kątny statt – einem hervorragenden Germanis ten,

Zagadnienie ma jednak znacznie szersze odniesienie, gdyż doświadczony sędzia – mimo wyłożenia zagadnienia w pismach procesowych – na rozprawie i później w wyroku

poznańskiego, Zakrzewskiego do.. 264 KOMISJE PORZĄDKOWE KORON. ZA POWSTANIA KOŚCIUSZKOWSKIEGO 46 Pełnomocnicy· ci mieli zachęcać obywatelów do łączenia się do

W dziejach pow szechnych trzeba się było ogran iczyć do ogól­ nego zarysu, natom iast w dziedzin ie dziejów ojczystych 3-godziny kurs historii polityczn ej

D zięki temu bow iem h istoriografia nasza zdobyła w a rto ­ ściową pozycję, rzetelny wysiłeK przedw cześnie zm arłego, tak dobrze zapo­ w iad ającego się

Stw ierdzali bracia różne (szlacheckie) krzyw dy, poczynione ziem ianom przez Szwedów i kozaków: „dostało się tęgoż jmci p anu cześnikowi wojewlództwa naszego,

Trzecią wreszcie zaletą, o której już wspom niałem, jest wykorzystanie najnowszej literatury przedmiotu. N ie m ogąc w ydać sądu o części „starożyt­ n ej“

w wykopach 1, 2, 3 i 4 znąjdowaia się warstwa kulturowa charakteryzująca się ciemnosza­ rym kolorem, dużą ilością drobnych węgli drzewnych i występującymi w jej obrębie fragm,