Wa W M M S § i m i B i j j .... '■ij£ 'iź ; -r::ii iV- ' ■ .: ■' .■ ■ . 1 .' j'. ' . v:
:;e» ;vliŁ ą;■ . :■: Ą :■ ;■ J ■:/: :;tOi. '■■* ■ i:-: . .■ •;v'-:.:. . , ■ . •:-... . ■ ■ . •:. " I'--,-c “ ‘u-" ’ t ' ' ' >• ' / K|! r M' ’ *" ::: i S B B S '\;\u *.- 1‘; V ••'.'."••i SjSjL. ,., — ji&jćseĘjfr Si. ’-IJSfi -C ;t;śSf 1 M P 8 M''*' : , v ; v ;;;-:v: :: '■ V--.-■. .. :ż-;;.■■•■..::'ż;i:--Y:j ^ .r.V’: V ;i.:;::; V-"i'-',;:-!Y-':v ^’:’r Y.;''-'":'''T Y:f 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 .. .... p | # r r ...
u u
zu i
*
ii l i tc
.
s?
* ó v z a i m m & u i m t m w i t m o - *>(x^auxttG&2ntmnstna'Asts^ayistatxti>.iiStj:min::ia^^,aii£tu^ta‘SiS»as:si9zn-',sssams*e.~caiSt»st:3e.'simam^st» Alom .V p i'xCUó„LCZ
itosprana dofctorełto ikkJ tjytuieai
W Z U L MUCZXCZ2&1 ‘JilWilliti0 L-.ULTA
i Z'iGi\i w t / m a u m
* roooton
vo£* d» /u Klookowtiita a ~mmma**» •»ca;-•«.-sttcamiwe MeffaasassttcBs»-«a t.**.suwa s ~ •mi111—im u mu i
6 P I Ł * a ii i o I B8»aw**aaaa»aao.-».i:«iao.:..*at
-^oWeay soodallsaojl 1 tyoboiMiUlt w środowia^u OTlolkociieJoitl®. m Mmlcntogr ot«umt«2? 6rodo-» wt©ka wiolkoalajcikiago* - Hola aakoJty i aauoay- oiela *•««•*•••»••... .
^prowadagalg
fcobdr 1 charakterystyka próbki • - makieta jako aara^uai* badań* m <Jbaraktery&tyka 1 pcsablou badofl* - Unagl i apoatraeftaola raaponoaattów
o&ąo* psmm&tOBpob badań* • &weaUoaarluaa Jako aara^ćala badań buu&atom estaau aauaayotall* * fconoopo^a opraoawania 1 ayfcorayataaia oataviał6w sabsaayou pray poa*ooy kwaatloaarluaaa* • Uwa&l raapoaaoatdw o praoy adalalatsaojl askolaej 1 inna* • Aapiraojo neuoxyclall. - la ftu e m a ja
o ayfcorayataulu badań buc&atdw oca&ta naucayclell wupaaaaaklob* - iia^lay ... .
Kloktdre ocaby daKOtsrarioano i opoiooang badaaaj abioro^ocol nauoayolall
i^rayaayay H w l l aj|it ą/bór aawouu* • dolany « atruktune wkaatolocala aauoayoiaii w iatacfc 1^iV1^?* • robletsy fettlalaaojl aawodu aauoay otalokla^o* *» ftoebociaaaia apolcosaa 1 ©tan lodsla* ay nauoayoiall* «* Pcaypląjr •»••*•«*••.*•••*«•*•»•*
&yoie i praca nauoaycltli aa tle Wdowiaka
mr mm mnnm mmmiwammmmmmmmmmmmmmmim\mm t
I0d«kie<so
£rodo*ieko jako układ regulacji aoaeatnictwa kulturalnegoi układ personalny, inetytucjonalno- rs5«oaot*y i układ środków oaaoweso praakaau* - Upoaaatnie 1 oaas pracy nauczyciela# «* ^eapoadenoi o aarobkaoh9 wykonywanym aawoćai«9 aajoowanyei stanowisku 1 &ro<iowlaku pracy* • Caae po&więeuzy na prsygotowania ai<? tło aajfd w aakolei porówna* nią s nauoayoielaml fraaouekitai. • Boaiadan* pr»«6» Bioty u&ytku kulturalnego#- Ctoraa warunków pracy v i.wtadoujuci naucayciela* * i^rsypłay •«•#»•••*••
jstxftflud& m m s u M Ł n w o z t c m A
aharakteryatyka nlektógph fcrooisów prEekaau kulturalnego
iSaryo krytyki niektórych środków praekaau kultu* ralne<jo. • Mfey typologii «rodkfra praekaau kul* tuzy* • wła&eiwofici kaiąiki jako środka preekaau kultury* • Prae&ląd wyników badań a tanu oaytal* niotwa wkród nauoaycieli* ~ j#n« kryteria ocen
0 tanu czytelnictwa. • kate^oryaaoja według typów
6 tV *
Zwilżę
odd&laŁywaala kalg&tel w Ł»aCia;igJ
łUorCTTOŁol m u w o f l l 13?
utiarak
tery©
tyka aktywno, cl caytalnicaaj* •
Wysoka, średnia 1 najnl&ssa aktywność czytelni- oaa. - '2m ulęg literatury według typów 1 poaiomów.- Barówimla caytelalotwa kalą&efe wśród nauoayclaU, isteeakaftcó© &odal i oileaakaAeów Bełobatowa. *
Kauoayclele o czytelnictwie 1 życiu kuituraloytu
wapdłtowarayssy pracy. • Praypiay....*•«••»•••« 150
Cgytalnlo two kt c & i a o aalk ów 159
Nauczyciel jako eaytelnlk periodyków. - Zaaoaa-
nie czytelnictwa periodyków » praoy zawodowej nau~
cayciela. • wyodrębnienie
osasoplea* •
<iaatvb caytelaiotwa oaaaopiaia. • iMongi o&aao*
plaa uetoUyoaaycii* • Caaaopibuleanletwo peda&o~
CSicane w torodowiaku lódakiiit. • tematyka poaiadaaA
rad pedagogioinjyob. ••••»#•*•••••*•«*•••»•»*••••
Cay
teinie
two tygodników 1 dslenalkóa
167
Znaoaenla prasy tygodniowej 1 codalennaj w tyciu nauczycieli. • itoosiat praoy tygodniowej aa waględu na poaloa 1 cbarakter. • Ifcptalarnctód tygodników Wi ród naucayclell. «* 2aai$g czytelnictwa prawy tygodniowej na praeatrzenl lat 1961-49&7. *
£ t r .
Bsr&wnanla axytalalotwa aauoa&yolali a aaytal*
aiotwan ianyah g*qp społeosao-Mwo&tn^oh, - c«ytal~ niotw dalaimikó»« Mferoaoj© tra&ol prasowy oh.- Łatexx.lnaul«y raoapoji «r*6ol oi ^iatowyali 1 p i f
sowych. - I^ypiay «••*«••••... . 103
ffaatg jako t>rodak prasakaan kiaturalatąg' 18S
faatr « ayataal® feroćków prsekasu kulturowego* • l*puXam©&4 repartuaru taatralaago w 1966/&7 r, - Saaaaaala taatru w ayatamla praoy aakoły* -
« « w i * a r ...*... . 198
tęlcwta.ia, ra&lo 199
F U ® t taławiaja i radia jaka sroflak praakaatt kuł*
t a c y , m iopuXax»o&6 kina « lataob « uro-pia 1 w AA i h # • saaapoja prograsu tala«iayj&a<£0
« trodowioku aauaayolal akim# -Praypiay •••••«•••«• 212
Mftlgt MuołyaljU^i.ijału rollftljore 215
Saligia jako foraa aktywnoitoi kulturoaaj* - Charakterystyka uoaaamiotaa w iyoiu religijny® w roku 1961/57 wedlugi piel, grup wieku, wyka®tał* oeala. - -wilgijartó a inae óaiedaiąsf aktywnoioi kulturalnej. • Uoseataiotwo w 4yei* reli*sij«ym
etr*
według «»ytJal«loaych t.xup epeojeloo^oi słodowej i makv<& pr»yaale*ao*>oi partyjnej) •
-£ek©iics«uie ... ... . 225
Bibliografia *•»••••«•»»••»•••*#••*«*•••»••**»•
M e t ankiety *...
lokLut m m t l o m r t w & m z odesw$»ioBtinłktaa«
8
u • • • Aa«lm statystyoaqgr 1 *»pi© tabel ... .R O Z D Z I A Ł I.
zagau m n i A aa t a . Q w u m bamń.
IKFJE ACJA O i m a o s m 1 mEMBsC® I.AŁAft,
ujsAtiADra^zs w*Baau ssnAfii* cmi&iraHissmA
Zakres i pojęcie tematu "udział w życiu kulturalnym nauczycieli" mogą byft różnie rozumiana i traktowane tak Jak różn o oą definicje pojęcia "kultura"* uwypuklające różne
aspekty zagadnienia.
W naszej pracy kulturę aa A.Kłoakowcką - definlujeiay jako proces komunikowania wartości i znaczeń, przy pomocy symboli. Z takiego sposobu rozumienia kultury wynika* że praca zawo dowa nauczyciela, podobnie jak aktora, pisarzat biblioteka rza, działaefca społecznego - w istocie swej ma charakter
kul-y
turowy, Uożna powiedzieć, że podstawowym narzędziem pracy szkoły i nauczyciela jest symbol i znak* umożliwiający wyra janie, przekazywania i kumulowanie wartości i znaczę d. wynika stąd* i* badanie udziału nanysz nauczycieli w życiu kultural nym powinno obejmować* a nawet przede wszystkim pracę zawo— dową - a informacja o udziale w życiu kulturalnym powinna zawierać analizę stopnia realizacji przez nauczyciela progra mu szkolnego 1 porównanie faktycznie spełnionej roli w tym zakresie z funkcją wyznaczoną mu przez odnośne władze.
.
V naszych rozważaniach pominięto jednak ten aspekt
’
problemu. Badając udział nauczycieli w życiu kulturalnym nie interesujemy się w zasadzie nauczycielem w roli realizatora programu* inaczej - nie interesuje on nas bezpośrednio w cha rakterze przekazującego kulturę* lecz głównie w roli konsu menta kultury* interesuje nas problem nz czego żyje nauczy ciel", z czego buduje własne doświadczenie kulturalne uzu pełniając zasób treści zdobytych na drodze formalnego wy kształcenia
Uwagat nazwę "nauczyciel” używamy w całej pracy dla obu płci z wyjątkiem przypadków, gdy chodzi o podkreślenie pewnych odrębności między nauczycielami a nauczycielka
• 2
cenią i dokształcania* interesuje m s głównie afera tretoi kulturowych • dowolnie przeze* wcieranych* Sakrę® i pozAa;; owych dowolnie 1 spontanicznie w pewny© sensie węybranych
"akładników" kultury stanowi bowiem najbardziej autentyczne kryterlua potrzeb i aspiracji Kulturowych nauczyciela*
Jest rzeczą oczywistą* &e ale mo&m występować tylko w roli kulturouawcy nie będąo kulturobiorcą, tyn baiv uziej Jedność taka konieczna jeat w zawodzie nauczyciela
1
wychowawcy*Jakiai wartościami kultury 2yje nauczyciel szkoły podstawowej - to problem szczególnej doniosłości społecssnej, i
&i&& szkoła podstawowa - jak podkreślano na *ioa©resie Kultury
siakiej - doje najpełniejsze wprowadzenie do umiejętności korzystania z dóbr kultury narodowej* tzkoła podstawowe jest szkołą wszystkich obywateli* z jej nurów wyno«*zą wiedzę o m i cle i społeczeństwie wszyscy oby atele "/••#/” atgd w chwili 1 obecnej ciągle jeaacze o pozłocie kulturelaya najszereaych m
•
decyduje posiata i jakoóó szkoły podstawowej "/•••/” w tyss kontekście trzeba szczególnie aocno podkreślić rolę mnożycie la szkoły odstawowej oraz nauczycieli weaelklch innych
olopni”f "stąd wynika działalność nauczyciela szkół podsta- 1 wowych jako tego, który przygotowują do uczestniczenia w kul- turze, a wi^c san auai ciieć szerszy dostąp do dóbr kultury, aby uuo spełniać swoją roi* kuiuirodowcy"3^
w/ J*i sczcpaAiJki - iŁon©pos kultury itfelckiej - Materiały, sprawozdania* *« yd. 1>6?* s. 155-150.
Zainteresowanie autora pewnymi aapektacd życia kulturowej iódzkloh aaucayololl sięga lot 195^957# Okresu
popraeuzoją-t
oogo pocięcie or^anlao c yjnyah przygotowań do reformy
ozkol-t
nlotwa. £a początek bardziej syete^tyoznle pod^tych badań * mofinaby uznać badania warunków pracy nauczyciela - która prze
prowadziłem pod kierownictwem doc* dr wlderszpllla w latach
1961/1962 na terenie dzielnicy <uód&~ 'Diesle*
Było to w przededniu wydania "Uota^y o rozwoju oćwlaty 1 wy- aliowania*’ przez ł.ejm H&*
isozwoźanla 1 spostrzeżeniu zawarte w niniejszej pracy - stanowią rozwiniętą kontynuacją tych zylntoresowańj
ró&nią olę jecnak wydatnie różnorodnością zastosowanych ma- tod badawczych* zakresem badanej populacji 1 reprezentatyw
ności ą próbki oraz rozmiarami aokreólonej problematyki badaw
czej*
i adonlen przeprowadzonym w 19&1/fc2 r# Objęto ponad
15|0
£/
50
^/ otanu osobowego wszystkich nauczycieli zatrudnionychwówczas w pełnym wymiarze podała* pracujących w szkolnictwie podatawowyn u. iK>czl« Pewna zble&noóó tego środowiska pozwało w niektórych przypadkach porównywać dane a badaniami obecnymi 1 wnikać do pewnego stopnia w dynamik® zachodzących mian* procesów 1 tendencji.
ilęclo czy sześcioletni okres w życiu Jakiego** środowiska społeozno«es;;<odowecso pozwala nawet w normalnych* t* an* nie zmodyfikowanych celowymi zableyuml organizacyjnymi - warunkach na zorientowanie się oo ć» kierunku* charakteru 1 zaai^cu
asian kulturowych wewnątrz arodowieka#
ytreuc^ okrea zaaŁuj^uje na uwag# a dodatkowy oh
joazczo wzglądów. i^aaczonie je^o wiąfce alg a przygotowanie* ' do reatoaay oakolniotwa pouatawoweso
1961
r*1
doświadczeniem jednorocznej realizacji reJComy -190
? ?•/ |
2 pokazyoh m*&Ą&6m badania prczento**ane w obec
nej prucy 3K>£ą być traktowane juko swego ro«*zaju ocena stoi>~ ola s M U i M j l rofoo^r ozkolnictwa podstawowego a punktu włożenia Buuau lUBy&otowoala nauczyciela* Lodanio ta pozwa lają glęDUj dotraeć do tych ttpfktć* funkcjonowania eynto- jj uu askolnegD* któro najtrudniej poddają alf .uuaę^owjia sta- tyctyko^ lub pozostają całkowi cła pota ofcroben jej aoBięgu*
r^Óbujauiy udzielić odpowiedzi na pytania* w jakim
s ropniu w lotach 1^361-1967 ule,„la a ..ia*;le oi ouo^ouć atgm p io-
we nauczyciela? jaki jeat zmi -c 'Oddziaływania różnych tusty- tucji kulturalnych w środowisku nauczycieli; w .jakim etapniu aaitoła jeat drodowiekieia peroepcjł kulturowej nauosyoielai jaki jeot zaalyg 1 struktura odsiadywania t-rot&ów masowej infosmojl w &rouowieku* jaka jest rorija granych czieutiin t środków laaaowego pisckazu w o&jlu®j strukturze percepcji
kulturowej nauczyciela § w jakiej aierze cechy 1 aniony deuo-
iSraJPicsna środowiska nauczycieli określają szanse udziału w 3yciu kulturalnym*
, ■
GhoolM wyuienione probleay jako kweetie badań usprawiedliwiają podjęcie i wybór tematu* nie ^azerpują uzasadnienia* nie wyjaśniają w oaloóci Ltono«y zainteresowań
-mm mm
lAdaittioa nauczycieli wielki
<^0
idaiita w życiu kulturalnym* Mola szkoły* jej funkcje w procesie socjalizacji i wychowa nia w obecnych warunkaoh oto ogólniejsze przyczyny zaintai*©- sowauia teaatto*" .oswój sj/ołocze/istwa, życie apołeczetotwa jest wielostron ne, wielopootaclowe, wieloźródłowe, jest efektom sprzecz ności interesów, dążności, wyobrażeń, sił* tworem aycli,
wyobrażeń, geniuszu, buntu, naśladownictwa* tradycji § ten
dencji zachomiwozych itp* Elementy działania spontanicznego aieszają a lę z akcją planową, « organizowaną, f o r z y narzuco ne, obce rzcczyvdato*;ci, sprzeczno ^iaią a nią, przeplatają
si$ a foMaoi wynikaj ąoyrni w naturalny sposób a układu ©ił
aktualnie działających, siły odśrodkowe współżyją a ten dencjami z^ody, posłuchu * a bunt aa t rebelią# V.ialokrotnood, wielośródłowo&ć, spontaniczność* sprzeczność, walka a prze-
azkOiiemi zakotwiczonymi w postawach fcoxmerwatywnyoh| zacho
wawczych* broniących zła lub nonsensu albo przywilejów* *tóre już przestały być usprawiedliwione* jdyż utraciły
funkcji* społeczną* swoboda działania* wolność walki o £omy nowe * to wszystko wyznacza możliwie nejozereze grcuaio© akty* not oi, twórczoóoi* rozwoju, zuian pocyty mych"3^
Złożono^ 6 i wielorakie kOriipliJcacje stosunków społecznych* tetapo ich przemian, rola nauki i pczeoysłu, coraz wŁykcaa
zlołmiot r stosunku K potii;. zy ^'ydaneniami zaszłymi i prsy-
szłynif pomiędzy *Mzićw a "jutro” ^ stawiają azko1$ i nau czyciela w szczególnej sytuacji*
a/ idward I4.pi^ski - iiarol UtuSt* i ^aeauuienia V< spółce o- sno; ci, Warszawa, 1969# »* 129-ii50.
Bowoaechnle atwlcrfiaa oię, U cskoła i naucayolel nie
na-
d*$ają aa roawojca teełmlki, życia &p
0
it0
an«80
i nauki, £e r’uca^uy dal6
naeae dslecl żyć vt ^wlocie, którego jużi
nie uart /A* Jacma/•
Postępująca apeojallsaoja w ćwiecie nauki /około 12 tysięcy flyccjfplln/ a jednej otrony kładąe kreo epoce póLlhlatordo, m m m m aeraaea rosnącą aależnoM, nleiroacrwolność i jaano&ó nauki, co dla naucayolela jeat dylenate. -apeojallaaojl cay encyi.lopodyesneso iTOytjjotowewila yęradklej, a &araae& a ^mnktu widaenla sjy.a&gań Bakoły - kalekiej ex><łjjar
1/ llaacji, c«y ogólnego dyletanctwa?
i^nąca aaltf^iold iMiukl i procecy iategrsoyjnfi ttttoyab «fcai«-
daln wywołują swotatet# roć&aju demokratyzację w kwiecie
nauki
i żadna a nauk nie może dale pretendować 00 miana kry
lowej
, do poayejl jaką nlaedyt. w historii aajuowałyt teolo^e
1 filozofia#
Procesami deuokratyaacji objęte aą takie 1 aatuki, co wyra ża alę w lcfe pwenlkanlu w codaleanoeć, w powMaeiwej ae&u- krallsocji tematów
l
kierunków, w roa&ąeyis. loO oddalaływaiilu na kształtowanie ocobowoóci cało lęka*ewolucja technlcena, procesy aaian wartoóci od
niesienia, ariona waorćw oeołwsycb 1 kulturowy ab, dialektyka
w ©trukturae autorytetów, r6&nloe wyiisatałcenia 1 różnorod ność do^władoaeii życiowych pokoleń - wyanacaają sakole* nau-
cayciclcm i wgrebowawootu aacse^ólnla zlo&oxxą poeycję w proce- j cle eocjaliaaojl 1 wychowania*
Heterogenlsaoja źyoia społeoaaocjo
1
stylu konsumpcji kult\>- ro vej,warcoaoi i konkurencji różnych autorytetów lansowanychprzez *rodki masowego przekazu utrudniają
1
koaplikują procesy identyfikacji* iłodzie* identyfikuj® się przede wsay- stkim z osoba,ii publiaznyai /artyśoi, sportowcy, po
11
tyoy, naukowcy/, a nie a autorytetami lokalnymi. .tło dzież nie iden tyfikuje się z sołtysem, księdzem ozy nauoayoielea swojej szkoły*Zmniejszająca się rola do&wiadczea dziedziczonych w rozwoju społeoanym, coraz większa sło&ooo&ć prooesSw społecznych i wzrost poziomu uatorlalnych warunków wszystkich prawie jjrup społeczno-zawodowych, oprawiają, że prooesy dojrzewa?- nia społeczne
50
i biologicznego toogą przebiegać nierównomiernie mimo aniesieaia tradycyjnych barier op
6
żniająoyohrozwój społeczny* Funkcje biologiczne właściwe orsanisaoa dorosłym stają aij udziałem coraa wcześniej, coraz większych rzesz młodziefty, podczas jdy dziecięctwo w 3onsie soojolo— gioano-iculturowym trwa coraa dłużej* Wielu nawet ludzi «itar— szych nie osiąga bej dojrzałości w ogóle*
Powyższa - skrótowa nawet - charakterystyka środowiska społecane^o, w którym przebiegają procesy socja lizacji unaocznia sytuację nauczycieli i szkoły w obecnych warunkach* Je^li dodamy do tego, i A ambicją i oelem wy o iło wania jest przede wszystkim wychowanie socjalistyczne, a więc takie, którego wzorzec uwzględniający nasze warunki wypracowujemy - to zakres trudnośoi, przed ja.ci ai stoi nasz nauczyciel odpowiednio wzrasta, a konfrontacja rzeczywiście spełnianych funkcji i możliwości
m Q •»
'\ ''
nauczyciela w proceate socjalizacji 1 wychodnia z oczekiwa niami i «^na@nni«ni w tyjr, wa^L^ssie, prowadsi do aoruss roa- la^łojsaad kryt^tei* krytyki eakoly, aystewu kuat&Łcenia
i doskonalonio nauczyciela. Wyrasta tej krytyki jeet tuzuia*
nie i prsy^cie zasady Jednolitego nyit©*talceni.a
3ak© obowiąaująoeso dla nauczycieli pracujących w aakolol-* ctwie podatammgr>v oaerm slu^yó icatfą nowoor&anizowaae »yż-
82C Szkoły Nauczycielskie* ^y&eze tsyleaztalaenie a paucicdą no$a aaradaid wielu występującym feftilm zaw>du aaucaysicl- ekie©o, podaiaćft pre&tift kwalifikacji zawodowej wur&i ro dziców, których wykształcenie rodniet atworuyd korzyotole;*- rae szanse rywalizacji, zwickezyć poczucie ae&aomsci pmoy< Wyfiaaa wykształcenie nie aaradzi jetsnafc wzayutfcia uOieJ.i~ wo&ci«u* W aaozys, przekonaniu równio m&asr® fiki*it4*ikl€m za~
wadu nauczycielskiego jak cenzus wykształcenia jest aa~o- fe
kaatalcenie i doskonalenie s/.
Nauoayciel nie odczuwający pofcraeby pracy nad solą, cuć «jo
1
b sar.odoskonalenieia * nie będzie ulec wiele do pOtftfdAe&iftłslotiaieśy wobec postępującego nieustannie roawojt wtoday* fekty notć aoiaodoofconalania c*o&e być ty®, większa, i& wię^ast- jest jego chłonność, zale&ne nic tylko od iloftoi jednostek cao/.u fO&wlęoene
0
D na oći..„iokszi«łceitle ale i od rodzaju i ja kości percypowar^ych dóbr kulturowych*Charakter doskonalenia i aanokaztalcenia - zaleZno są tak^e j| od drodoeiaka społeeanego szkoły « którego typ /wielkie
*/ Btaaislaw krawcewiea * "Kryteria doboru treści samo kształć cniaM, Nauczyciel 1 ychowanie nr 3/&G«
wi«ót osiedle it$>./ decyduje w parnym stopniu o intamsywnos-ci 1 BOżlłWBoŁaob saaodoskanaloiAi©.
Z powy&saego wsglfldu ob^aio badaniaoi nauczycieli sokół
podstawowych &• iousi m uaiaaau&icttło wybiegające poais £akt Jccino cl aci^nist^cyjno-teryfcoilalne j» a podObieJtatwo
1 wiSLolwoćol środowisk wielkomiejskich, a awłaoacsa pocio- Weństwo procesów 40Mją978ti Clę w ćsedswiSku naucsysleli
usasadniają fossiąpifaii) aiektócyofe wyników łówskiob b e m n -na izmc zbiorowości wlelkociisj«łŁi© 1 ifilojakle.
Fojsm&owonie uogólni ea 1 v.nio&kdw o &yoiu kulturalny oaucay cieli insych r/leiklcU aiast 1 alast w ot$X© m poóctfiUiit La- (Suń łódakick - oaęśclowo o&raaicsa srófcnicowany wtai^ard wg*. I posa&enla kulturowej pos&cae^Ólnyofc. missti tracSyoyjne róu- iuce w poaioroie recepcji kulturowej 9 standard, uraądisen ko- sucalaych 1 isoapoOarcaycti* rć£noi*odno&ć dsiedsictwa kultu- mlneeo aktualnych islosssitaiW^w wielkiego ciasta,
osa wrpoctsalanyBl r6^nicaai o&ranlcaająoynl aakree uogólnieńt podobieństw kompleksów kulturowych /awanych także sy*te.ui~dLi podobieństwo konfiguracji kulturoyjyoh, typ kontaktów epo- ieoanych - uaasadniają roaciągrd^cie wyników nassyoh bauaa w wielu praypaćkaoh poaa js»enioe ijOdai#
Chanakteiystycaigtii «yaaaoanlkasil środowiska wielko, oiojekietso nauczycieli s punktu widsenia interesującego nos te&atu sąi sayfeaay od óredntej krajowej ^pmtjpłifliiiiiy jitapns -gauitoria-rrr.,,y ...,?r., r -yr»r.p.rtp. adot-yiwaiiia - Utóil.£l^caji
ttftt-ozyolala, w i a i u p i a k a saki* wlalklch pod wmględaa lioa- by uczniów przypadająoycft na jadną sakołę 1 licaby zatrudnio
nych nauczycieli, a anlej mająca alj liczba ;odain nadlioa-
bo^yon yoat-^pujący proca8 foaiaiaacji*
» 1^60/61 r* odaatek nauczycielek paiuaoaafcrudnionyoh
' . "
w aakoiaoh ;poda15a*owyoh Polaki - wynoail ?i»7Slj Jl%
3>/06
-75
t^l196
G/6
? - 76,3,** Odnośna dana dla aiaat wynoaaąl78
,oi\01
,6
$| 32,^ Prooae foralniaacji trwa aadai.W roku aakolnym 1 >67/63 z.vi**lksayia «1« Ucsba połaoaatrudnio- nych nauczycieli azkił podstawowych w etoaunku do
196
q/6
? r*o
12*202
oaob/i tj. o 6,4;i - w tyai kobiety atanowUy 11*058oaib, tj*
90
*4
i o$5lu grupy nowozatrudnlonyoh* » roloi1967/68 ©deatek palnowŁfcrudnionyoh nauczycielek aięgftł w Bol ące
77
,6
/4
, w raiaataoh83
,0
;* średnioi w Warszawie - 84*2*1 w i£rako*ie -87
,U * * **d»i - 85,7*1 w Uznaniu - M 9Z MWrocławiu - 86,7 S ,ja5^*
Icfcocno aiaiaay nastąpiły feak&e w strukturze wykształcania nauczycieli. Odaefcek naucayciali z dodafckowyai k«alifikacja-
at - ^wnie w zaicresio aa i wy&aaya war^ał w akali kraju z 17,3> « 1960/61 r* do J>lf7*i * I W r.t a na dale/i l.X. 196/ r* wynosił 56,4,6* w uodai odaetek nauoayolali a dodat kowy,ai k^alifikacjaai wyaoaił a roku aakoinya 1>56/u7 - dl,o* f«rssawie - 75,1*1 Krakowie - 69,0*| Poznaniu - 62,0*1
:; " l:’, ''^'-1
Iroolawiu - o?,o.,4* ■
• ■*. m m m m m < m m m m m • * . * « ► —
*/ kobieta w Palące, GUB, 1958, a. 94
(Urna ten /t 961-1967 r./ obarakterysiu4e tak&e wzrost? liczby
pelnozatruanionyoh nauczycieli* ’.v « a U krajowej wzrost ten wynosi 55*639 osób, tj. zo 145* W osób cio 2G1.3o2 osób
-00
v/ynoci ponad3
#,o %« % wielkich niastaoh przyrost pełno- zatrudnionych nauoaycielt wyaoei px*eci$tuie ol;oło29,0
91* Itterównoraieme z-iany w struktura© zatrudnienia i wykea w y cenia są w głównej eiera© eamlasaon^Bi następetwem refonay szkolnictwa podstawowego, a swlai icaa aiaitłciea ±**etiłuacnia obowi tjauu szkolnego, zalany prosracu nauczania i podniesie nia stopnia osfganlzaoy Jne&o szkół#V. okresie olejaująoyEt badania 1^jJAj1-19^6A>V» zrealizowana została refowa ozsolnietwa podstawowego, stnootd^oi pierwszy etap reforpy całejjo ayetoau szkolnictwa i oświaty, asocaie a założeniami określonymi w uchwałach VII Henra K.3 PZ?ii 1 w ustawie a 15 lipca 1%1 r. łl0 rozwoju systemu oświaty
i wychowania? l*a©dłu£ono oiires Obowiązku szkolnego z siecl -io letniego na ośmioletnif w awiąaku a czym w 1965/66 r. nie było absolwentów szkół podstawowych# Łipouród GUJ.fc£4 uoaniów klasy VII precoej? do klasy ‘/III otraytsało 637*926 uczniów,
tj# 99|9 W klasie VIII sakół podstawowych kontynuowało
naukę 357*908 uoaniów, tj. 53,0 % 9 a 249*695 tj* 39,2 % kontynuowało naukę w klasach pierwszych szkół zai^odowychs około 7,o U nie podjęło dalaaoj muki w roku szk o l ą 1966A»7
Warunki praoy szkół uległy daluaej poprawie,
nantę-. •
pił dalozywarost liczby izb lekcyjnych, klaeopracowni* klanie jszyła się licaba uoaniów no jeden oddział - z 26,o
do 24,7 /te mieńcie a 35,5 do 3 M « aa wsi a 20,8 do
19*5 / a/. ^foroa 1966A»7 alikwidowaita re&ąoe uyaproporcje w organiaacjl 1 poalomie aakolaictwa potiatatvowa@9f odeetcsk uoaalóa w szkołach podstawowych a IrlMMWt S«VXXS ttyaoaił 95*6 % *y/i wobeo 95*7 # ucsaiów w eafcołaob a aajnny&esf* kla są VII 1960/61 r* ar**/
Z rófcaych wałjlęóów jaciaok i^anoa*«daaift teala&i idoatycs- aego wyi:s8tałcanla ńostarcsaaaoo praaa szkoły potota^uowo jasi proMematyoaaat Zasadni cay bowiem w^tiLa* goć&in nauczaaia
■
w ośmioklasowej eakole aoaaaania podstawowej* jest lany d a
szkół wyżej zor&eaizowaayoh* laay dla szkół o
6
* 51
<► nauczycielach.Joill uwBGŁędnlmy uadto kyaliflisacje nauczycieli* vw*Unki pracy uteoły* to i taa fektycauy srC&aicowauia jeals ol%£e jeszcze istotuy* <ó^iia są aa tam waruafci praoy aauozycieli 1 atawiaaa Im wywaud*.
lozwaftauia* któryph przedmiotem byłby obraa aaue cayciela w Ooól«»a *ięo rozważania ale umglitiiilająoc cha rakteru środowi oko i typu oiriioły* w Której praouje - akazaaa byłyby aa wysoki stopień c^ólni-owo. ul, a co aa tyu idzie • ograniczoną wartoeó poznawczą 1 ogrealcaoaą użyteozaoió*
i/ "Oświata ^ole::iej &ec&ypoapolitej Ludowej w roku
szkolnym 1966/57” • sprawozdanie aa O T Ł ivazynarodową Koaferenojf oświatową « t a m U i lipiee, 1967*
sra/ ‘lamże.
srant/ "itocanik ctatyctycaay askolnictwa"* a.110.
-stwierdza to również dyskusja zorganizowana praca redakcję "Ifclltykl" n»t# "rreatifc Kauazyclela" a okazji rozpoczęcia roku ssuolnec©
19
t>6
/C7
, w której udział wzięli speajallóci - anawcy eakolnictwa*^*Bodni colono w tej uyokuaji kwestie8 preoti& nauczyciela w środowisku* autorytet nauczyciela Jako eksperta* autory tet moralny nauczyciela* saookoztałoenie, sytuacja material- na itp« inaczej przedstawiają się w środowisku wielkomiejskim, małomiast o azkowyu» wiejskie, inaczej w szkołach o czterech 1 pluciu nauczycielach niz o Vj~$Q nauczycielach*
/lelki
0
miasto - Jeat a dodatkowych Jeszcae względów środo- uląkłem oaoaególaym dla procy szkoły 1 nauczyciela*W wielkim mieście wszystko "byc uo&eni obcość psychospołecana, przelotność 1 powierzchowność kontaktów społecznych "uoźe" sprzyjać powstawaniu poeta wy obojętności 1 tolerancji w obco aaohowaii odbiegających od norm uznanych społecznie 1 uyua- tjanych przez aakołęt przewaga kontaktów pośrednich 1 sforma lizowanych "może" sprzyjać postawom konfosmlstycanym,
kosatern pryncypialnych zasad
1
n o m a wiyo śwlętodci ple- lę^nowanyoh przez szkołę 1 nauczycielai arófcnioowanie zawodowe, materialna* pod waclędeo wykształcenia 1 pochodzenia,j ró£ne tradycje* normy moralne* zwyczaje 1 obyczaje - wszyst kie te wartoćci mogą utrudniać prao$ wychowaczą nauczyciela
1
lub jej sprzyjać, a samego nauczyciela stawiać w sytuacji ci^łej iywoiizaoji i cią&łeoo dorównywania Innym* do nie ustannej pod każdym względem walki* w której "woźe"
13
nę/grać i którą mofle przegrać, *1% a łbiwalcncje wielkiego miasta • jako środowiska socjalizacji i wychowauda jest cechą najbardziej wyró^Jiiająoą sytuację aauozyciela i szko ły wi alki oh miast. Owa ambiwalencja wyraża eię i w tym, U dane warunki mogą ras być ©ojussiiikieni praoy nauczyciela, tartym razem jago antagonistą.
W dufcyis mie&ci© łatwiej podnosić swoja kwalifi kacje ale jednocześnie szybciej coAa następować i uwiuacz— j.iac oi$ proces degradacji zawodowejt szybciej i wyra;'.alej
2/ uwidacznia się aiemo&d 1 bruk praoy nad sobą '•
i
nauczyciel du&ego miasta ma łatwiejsze warunki
praoy nad sobą, aoże , ełniej 1 nieustannie wzbogacać swoją
ooobowoi. ć waoyatkim "co luezki©*1. : u2e miasto będąc kuźnici różnych wartości9 zachowań,wzorów kulturowych i fcwiatopo,bo dowych moie s* rzyjać wyic&ztafcceniu •!*; postawy otwartej f tolerancyjnej wobec wszelkich "inności”.
Dufce miasto w większy stopniu n U wiefc sprzyja zanikowi “gett” światopoglądowych 1 obyczajowych eliminując jakże ca.sto występujące na tym tle konflikty w^ród społeczności wiejskich i małomiasteczkowych.
la różnorodność może być źródłem pełnego huoaniamu, ale i nihilizmu, źródłem szacunku, ale i lekceważenia człowieka w ogóle i tu oogą obumierać, ale i powstawać światopoglądowe podziały na "naazych" i "obcych” •
i yzwołanie człowieka od tyranizujących tradycji
©aao-15
doskonalenia się, działania na aiaaay rachunek, w i lę wy branych przez slabie wartości i nona* *ytuaaja ta saoże ułat wiać wychowywania ałodzieiy w duchu ssaodzielno.ici i odpo wiedzialności za tfwoje postępowanie, a może takie utrudniać,
otencjalnie w środowisku tym tkwią obydwie, sprzeczna ze sąbą tendencje#
£wiat dziecka w dużyo oleścla przekracza granice tac® miasta, a nawet kraju rozciągając się daleki śrookom masowej koisualkacjl, które oddalały-u ją tu w innyia kontekś cie na óbezar niemal cal^aj cy iilzacji ludzkiej* Ifektęr tej codziennej podróży odbywanej po obszarach cytilizłcji 1 kul tury ludzkiej zależne są w dużyn stopniu od nauczyciela, od całokształtu pracy szkoły i pozycji nauczyciela w spo- łecza/iLtwie. Ale ot^rooną rolę laoją tu do spełnienia wszyst kie instytucje, których -tfyeiłki w dziedzinie wychowywania powinny korespondować z praoą szkoły i nauczyciela.
Korzystną obiektywnie przesłanką, której znaczenie isoże sprzyjać procesom socjalizacji i wychowania jest postępują ca jednolitość akceptowanych i preferowanych worów osobo wych W topach sformalizowanych i pierwotnych oraz oflagowa nie socjalistycanych pontaw politycznych w następstwie do konanej rewolucji zmian w strukturze klasowej społeczeństwa#
IliFO
1
ACJA o w a m s u I H B K M WMając ob wglfdilt M M » aft od i toofantk badaw*
casyoh* który najpełniej aprzyjaó będzie osią^al^ciu zołoio- nycfa celów Lada i, przy możliwie najtanlejsaych kosztach
-! za główne naraędsie badań wybrano anonimową ankietę
ferodo-wiekową 1 kwestionariusz budżetu o aaa.
ik*':ffi'::Vv; :
Do zapewnienia najkorzystniejszego stosunku m i ^ ćzy zsazlę&tem przebadanego materiałut a sakresea uogólnień i wniosków, -obrano odpowiednią wielkość próbki • okre. lająe względną jej wielkoóć na około 20 & ogółu szkół, tj. ponad
500
nauczycieli*Jako najbardziej odpowiedni o.res do prowadzenia bau*/. uzoa- no miesiąc saaj /1967 r./t zwłaszcza pierwszą i drugą dekady riioaiąca, gdyż Okrea ten w życiu azkoły podstawowej nie w y równia się ani szczególnym nasilenie© pracy, ani szczegól nym odpaleniem* Dopełniając warunku poprawnego doboru próby, zestawiono w fonie wykazu wszystkie azkoły podstawowe wg kolejno cl podawanej p zez Inspektoraty pot»*c&6£óinycb sziel- nic9 po czyta wykaz ten uporaątikowano według ilości pracują-' cych w szkole nauczycieli* lozwoliło to na warstwowe zesta wienie szkół według 3 typówa
X - szkół, które zatrudniają do 15 nauczycieli
I ^eó&ego kierownika,
XX - które zatrudniają 15-31 nauczycieli, jeiłnego kierownika 1 jednego z-oę kierownika,
111 - które zatrudniają 31 i więcej nauczycieli, jednego kierownika i dwóch zastępców*
Odsetek nauczycieli w X typie sakół wynosi 6,7 ;i« w II - 60,9 >v| w XJLI — 52,9 ft* Bajwięoej nauczycieli akupiają cmioł;
óredniej wielkości zatrudniające od 15 do 51 nauczycieli* j
Sakoły zatrudniające poniżej 15 nauo-ycieli • egzystują Głównie na peryferiach miasta» « granicach wielkiej Łocizi. W liczbach bcawiiLJLvUnych próbie© Cen iluś trują następujcie
dane t na stan 5*523 nauczycieli zatrudnionych « ca^olniotwie
podstawowym -icozi /atan na papiernik 19&6 r* bea szkół specjalnych i bez aakół podstawowych dla pracujących/i
w I typie sakół pracuje - 22? naucayciell
« II » « • - 2.004 "
w III " " * • 1*096
Analiza saisół poestawowych larsaawy, Krakowa, iuznania
.
i ftrocławia według licaby zatrudnionych naucayciell pozwala ii twierdzić, ńe etatyotycanio douinująoyii typen eaisoły pocfc» stawowej wielkomiejskiej jeat sakoła aet.mlniająoa od 20 do
51
naucayciell, średnio 24,5*Z powyżsayoh wagl.dów a naoayoh dalsaych badań wyoliuinowano
szkoły zatrudniające do 15 nauczycieli — 1, akreftlająe je z listy przyisotowanej do loaowania* Łlatego też losowanie odbywało się tylko w typie II i 111* Bo uprzednim ustaleniu
surowej lioaby szkół do losowania w rozularach 20 przy
stąpiono do losowania* ustalając początek lioaenia w każdej warstwie od 5*
tpośród 119 aak6ł podstawowych poddanyoh losowaniu ustalano jako aurową liczbę losowania w zaokrągleniu 24 szkoły i wy- f losowano następujące szkołyi /podaję nuoery szkół według
**': . 10 • ♦
tzUlnic/t i Giuty -
6
£, 17, 172* 77* 71* 122* ©1?Górna - 62, 107, 5, W * 64| M e e i ® - 44, 26* 1>, 9i śróctai*,oi« * 5, 68, 79, 96, 111
1
Y.-ldsew - 24, 149, 4. V. wylosowanych ssłcoiach pracuje łącanie b6$ nauczycieli,co stanowi 21,5 % ogółu satruflnioaych w tych typach ©sJsól* Niektóre £a«y opisanych c*ynao«ci Ilustrują tabele nr 1
,
kJot&r ąysteaai^-ozziy
Poąpzątok lioaeoia w kaidej warstwie
5-X3if:inl&a inspektorat s-.C-;aaxfeŁa--:sj ł.ałufcy Lźkoły za trudniające p*15 aaucsys* 2j> wakaty 9 saiiói liicsba sa-trudnionycb naucsycieli 15-30 51 i więcej Łui^oae liuaba sskół do wylo sowania
/20
53/*•6
1,0 l*iceba aa&ół go silosowania 52
Uwagi G ó r n a 20 7 15-5031
i więcej 4,0 1,4 4 1 a&esie 17 4 N «* 15-30 51 i więcej 3*4 0,6 5 1 i^róckieccie «id»ew a nrnfi^a H A U M t 168
15-30 51 1 więcej 3,2 1.6 3 2 12 3 " *5255««»~w2 r r ", 119 15-3031
i więcej 2,4 0,6 :iaaeasssgaga 23*3 -sstrs! :rt 21
^ *<J* y:■- *^3551^7252, SN SSJSS: asaSabala nr 2
asasMS£ss«3Mins:B3S3B *^*xa.iim3!x*mmmm'sm*ntęsMB Tm-stMcatssmtt
ftitfMNF esskoły *. iAo&© zat^iióp* , ,.__ .
* nionych naucayciell 1 Uwa®i
a#«tKsswa»a» y ta » s a a M w a a<r»aa» ~at«aaaaa&amisa^aMttBtaRSsaimattUi
B a ł u t y * 65 1? 71 122 81 62 W 14 64 5 U; 111 34 fi a 4 3 24 Ud 00 50 54 356 G ó r n a 17 20 m ■ -p 29 42 i* O ł 0 8 1 0 21 27 >* g
6
d B1
o .i; c i 6 20 W ' 29 31 3* 1 & a e w - ■"»— i mu i <MNi 20»■ aaBiaateaassssBsB aat«tt ..^wsaaB ---- |-- rifnif--- tum— &t*an na p a źd a ie jn a ik
1966
r.21
-Ołówaya aa£*
9
dsiea badawcayi&» Jak a&an&c&ono - była anonitaowa ankieta arod ćwiekowa* firmowana prses Katedry Historii Socjologii i &y»li tpołecanej Uniwersytetu £jódakla- : go. Konstrukcje ankiety* kolonio ó * charakter i rodaaj p y. ' ! ’ " ’ • ■ ’ v
tań odpowiadają praede waaystkiia problertatsyoe badań#
Chodziło saraaesn o to* alby budowa ankiety agodna była rót#- nlei a pocauciem logiki badanych aatioayulellt tia uniknięcia
V
sugerowania odpowiada! i pobudaanla anobisnu określono
aa-✓
klatę jako badanie ogólnych worurków pracy» co sreastą ula ło oa^eciow© podatawę w budowie ankiety*
Tak sformułowany temat badań je*it w iatocie kryptotezLutea* ćwiadoteie wykorayiitującya skłonności naucayciell do podejmo wania dyskusji
1
roaroćw na tauaty ogólne odnoaaące siv do waruuków pracy1
położenia aaterialn©&o*Ankieta zawiera 53 pytania, w tym 37 a odpowiadał** roi skategoryzowanymi i praeważnie wielostopniowymi. W ankie- ■
cle mo5nn wyodrębnić cztery ae&poły pytali
a/ dotyczące osoby i warunków życia badanego /
1
> pytań/, b/ dotyoaąoe warunków materialnych /$ pytaV*||| c/ dotycsące udaiołu w fcyciu kulturalny* /
2
d pyta j/*d/ inne /? pyta*V.
Oatatecaną wersję ankiety opracowano po praeprowaazeniu pi lotażu ora# cyekuejl woród nauczycieli, słuchacsy SB» i w »e*;:. apole pracowników i doktorantów Katedry Historii Socjologii.
Gównie wa&nyn ae wsględu na badane środowisko proble&ea* co '$ ■ I oficjalne ufoiaułowaule tematu badaii, był uposób roaprowa** |
dzenic t zebrania arkiet wiród respondentów, przy pomocy od powiednio dobranych ankieterów. Ankieterzy nio znający śro- dewlaka, ałodai i nie mająoy prestiżu łatwo mogli narazić się na aarzufc niekompetencji i ignorancji* ta esy nie mogli licayć na posłuch ws>ród nauczycieli, iiiecelowe byłoby zatem wykorzystanie w tych badaniach studentów.
* i
Ankieteray - pracownicy administracji szkolnej takie z la nych ttsględdw nie byli brani pod uwagę.
zq ret dci
Ostatecznie ir pomogą Zarządu Okręgu ZHP auecydowaoo swrócić się o poeoe
1
współpracę w prowadzeniu badań « do nauczycieli a sekcji emerytów pray Zmrządzle okręgowym ZUP mę Lodzi.^ost fteotua, sao&emy powiedzieć, 1& było to całkiem słuszne rozwiązanie doniosłego problemu - doboru ankieterów. Ich
kompetencje zawodowe, wyr oka jeszcae eprav«oóó umysłu, dos
konała niemal znajomość środowiska, rozlazłe stosunki kole- . żeńskie, a aade wszystko serdeczne potraktowanie dbowląakó* ankietera zjednały posłuch wSród nauczycieli wylosowanych szkół.
Celem udzielenia odpowiednich instrukcji - aorganiaowano
specjalne zebranie wybranych
>0
nauozycieli-enerytów /cbvv» | nych do współpracy/ przydzielając im poszczególne szkoły.W niektórych przypadkach wl^ksaą szkołę powierzano dwóm arw kieterom. f?a wspomnianym ©potkaniu instruktażowym ssesegóło-wo omówiono rolę ankietera w badaniach, zwracano uwagę ma
I podkreślania
wotnodói/feasady aotrowolnoacl udziału w baaaniach, notowania wszystkich zauważonych foxr reakcji respondentów.
m 23 —
Spotkanie m&ońcaom ustaleniem torminu oddania wypełnionych ankiet, riejece składania pełnionych ankiet wyznaczono w siedzibie Zarządu Okrępi £NP *(
Z chwilą praybycia do azicoły anklete m y aa^ans%;a» 11 kierownika « cel eta badań, aaslęslem 1 'jetodaRl, po czyn z reguły i:lcrovm.icy szkół deklarowali coto*o£ć współpracy zgła»«a;Jąa • rogożycja organizacji przeprowadzęnie badań w danej eakole* 2 reguły s pomocą kierownika eZkoły organi zowano krótki# konferencje nauczycieli danej szkoły z pmy- byłyci ankieterer /ozęsto dawnym towarzyszce pracy/, który redParował oel pstaybgroia i prosił o współprweę. Inforniacjor. ankietera towarzyszył: apel l c i w r i a szkoły o udział w ba
daniach, Ba esym podkre* łając dobiwiolnoM udziału - wyzna-
caano uiejsce, najeag&clej.pokój kierownika szkoły lub inne, niek*vpujac* nauczycieli poraieczczenio, w których uosiiby
oddawać wy minione ankiety lub zwraca u aię o racy, co do
Kpocsobu ich >?ynełniunla,
u właściwej atmosfera# bedeń Ł nale&ytj© ich przebiegu raoie świadczyć tnięday innymi stosunek ankiet wypełnionych do roa- prowadzonyoh ox<oi charakter i gako&ć odpowieazi, zwłaszcza na py tania uznane za urażliwe, iod tym w*£lf6*ft badania an kietowe i zeorany tą drogą materiał uznać należy za zgodno z instrukcją, a co za tym. idzie z na krecio nyża celen badań, a dane zebrane tym sposobem aa odpowiadające wymaganiom na- terlału naukowego.
Wypełnione teksty ankiet dostarczone przez ankieterów ozna czono kolejną liczbą porządkową od
1
do555
#»/ O^Moowanla kwasticaiariuaaa do badań budżetu esami nau czycieli i epocób rozprowadzenia ostawiaj oddzielnie.
24 *»
Z«&4ouo£4 tulioły, w której wypełniano tekatqt ankiet * Wtóit- wiła aaewideacjonowa.iie stopnia koaplefcnood «yp<ttalonycb ankiet według poszczególnych uzkÓŁ - oo praeoatawiono w ©po-i ttrądaouym wykaalf o tray* lanych ankiet. v;aporanlany wyka#
urnami piania r-ioer szkoły, liczbę porządkową otesy-łanych antiol aktualny stan zatru .śnienia w uanej szkole nauczycieli, stoi ni© «y;winionych ankiet.
Spotoód wyloaowaioyo.il do p»»api?ować»enia badak €>€* nauczy- oleli zatrudniony oh w dmiuaicatu czterech azkołach, ankiety s wypełniło
5>>3
* nauczycieli v a tanowi to &3,2
^ ustalonej wiel ko -oi próbki1
około1
& ^ ntauu osobowego nauczycieli w Qu6
le aatx*udnioxiyuh w IX 1 XXX typie szkół poćt lawowych i 16f*i ,,v oęółu ^airu<-nloaych nauczycieli nzkół poutta/owych x)d*l weOłu$ ©tam* o^obowa^ w chwili prowadzenia badań* a 3*3 .i ogółu zatrudnionych nauczycieli pięciu najwlękaayoh ttiast polak ich.x/tfykaa otrsiyoaoyob ooteiet. 8 .nwksaaai« a ®»iaB»a>««i sa m sm- ««•»
> *^tttteŁaBi:3M88jes? .8lJł®tiKSW '8fc3tf3 MMiSaMt aseCMSO t71&BS9 "“"ftlTtfifTg n*fl
a/ i\iskieti7 nadesłane poostą m praewafcnie aa aore© &JIP# :• arssąć O to ę^ u , Itfb l n d y w l ii u a l n lt doz^oaona przcst osoby traecie*
2b m
nie
wy ełrdło ankiet łącznie - m nauczycieli, oo etanowi
16,ii £ wyioaowanej próbki* K rezultacie analizy
przyczyn
©twierdzono, 2e nie napełnili ankiet Głównie ci nauczyciele,
śtórsy w dniu prowadzenia badań byli nieobecni w pracy,
głównie chorzy i korzystający a urlopów okolicznościowych
A>9 pas&ypaćlków/ 62 % wfcród nie wypełniających, w /27 przy*
podiach/ 33 ,5 nie ustalono przyczyn i prezentuje je rubryka
• • i . . .. . ! •' -.. i „v ■
pionom wlnne%
: 1 '.i ,;■ ■ i/' ■ ■ : ; ... 'i
a>lko oUolo 4,5 $t tj« 5 przypadków spośród tej cw*py od mówiło współudziału w badaniach*
Wypada zaznaczyć, de
23
teksty wypełnionych ankiet
naucslo-no dro^ą pocztową na adres Katedry 1 Swiąaku lub douczonaucslo-no
i
indywidualnie w późniejszych tercilnach* Fakt ten noszyu zda- nieEŁ nie wynika a obawy tych respondentów przed loh iue»» tyflkacją, leca z braku czasu w szkole, stąd niektóre aiw
• • • ■ ’ . ! i ■ ■
kiety wypełniano w doou. 5?«&sty tych ankiet włączono do opracowania w cało&ol* x> wstępnej selekcji zebranych ankiet • «^eliaiaowono epoóród $53 ankiet 5 e^ze^plaray a powodu
niestarannej i ra&ąco loh wypełnienia,
fetoteesnie do opracowania etaiyctyasne^o przygotowano ankiet*
i&ozba nie zwróconych bezpośrednio ankiet oo£@ wskazywać rfrmieS, de w niektórych szkołach warunki nie były idealno, choć ooay. i cle lepsze nld w noroalnych ankietach saoo- zwrotnyelu
Uwaol i apoatrze&enia respondentów "dotyczące za&adnień po- ruszmjych w ankiecie*1 potwierdzają zrozumienie i na ogół
nale&yty ctoauaek nauczycieli do prowedaoayoh toadaA*
Sasyotkie te uwagi - łącanie » krytoroaaaml m M M & m ą o ak-
ty.ayfc i powa&ayn uatoaunkowaiiiu sio 60 ptofcia^oh badaA# Itaa&l i apoatraefteala raapoadentfl**. dotycsąoe aas»(inie i po- |
CBasaogrob V ankiecie laodtaa a poakta wiuaeola charakteru uc toau.skowania elę do prowat ionycb badań pobielić nat 1/ w pełni aprobujące promdaone badaniat 2/ propoaycje roaaaas&anla aakrteu booań* 3/ toytyoanie odnoaaące aię do bada&j 4/ poddające w wątpliwość akutecaaoaó apołecaną ta kich bada A#
oto krótka abe»tó6lWfatQ*s w * A n M l
®ltik
0
S*66
respondentów wekaaała aa oelowo6
ć prowa^daomych, te^o rodaaju badań wwiG mucsy cieli, podkreślająe
latotay charakter poaifittsyoh kwestii
1
postuluj ąe prowadse- aia ayate:.iat|fO0
#^a takich fcadau, co pewien oikrea aaaan#"aaaadnleafc ^rusaone w aakieole oą bardao iatotne i nurto^ jąoe więkaao&ć mucsycieli** /J
65
/«Mela wyrażało opinie , ł,ie odpowiada! nauczycieli będą
aaoaaztr” /W)/# ".tóayatkie porusaone aasaunlenia ®ą barda© iatotne dla oalowieka kulturalnego, awłaoscaa dla mucsycio- la-propagatore tej kultury# ftaagnttafegRBf by £&>ja oónca kotW csąca eskolf podstawową - afcookayła atudla eocjolocłcąnc " A*ł/
ampondofiel swraoali uwat;v na atrakcyjność i apołeaaną uo- nloało&ó te&atykl w rlyamj a pracą naucayoiela i jego ay* ciem kulturclq/a» jego buoieteti oaaaa - wyrażając opinię, fta **ur»ęco. e wiaytacje" poawalają w stopniu nleaadaaalającg®
-mpUmgft w pswtojteiaatySef "codaiettoega bycia naucayclela, źe konie osne sq w tyta cela opracowania naukom*
tiielu r .spondentów akoeptttjęo oclowo&ć badań proponowało rossaereyó aakrea problematyki o cpoooby"wykor»y<. tania ferii i dni wolnych od z&ye6 ssskolnych" /52/f o próbie jy
opieki naci dalećjai naucayciell* awrócono wwa^l na wy
cie dobowe kobiety, na brak porocy w opiece nad daiećcd, trudności z oteyioanleci Kiejoca w pracdaakolu” /322/* Nieliczną grapę stanowią reeponccaci - w.roAający opinie, Se badania %•$© rociaoju chociaż pofcraobno, to ido praycayw nią aię do ar:lsny warunków pracy naucayciell* • W wypadkach ai m w ^ ityctntyćta #jKH»dyoany<?h sekweatl onowano w ogóle sen® ankiety.
O a jrsyjającej na ogół ats.oaferee badań &wladcay dodatkowo anallaa zebranych natarła łów pod wsglęcUM fcosapletnoAci udało- lanych odpowiadał. «Te*eli eeayatacie cio&litwe do udzielenia odpowiedat prsy^ąó aa
100
, to odnefcefc poayc;Ji "brak odpowie dni" etanowi prsseoiętnle1 ,5
-2
,o #, prsy caya faktycanlo w wielu i>raypadkach "brak odpowiedei" aaklosyfiieowad EKtóaa co possycdl "nie wstępuje", ca«*€> J^nak #*- wagięddwpe-.ito^ogygfeay-* Jeet raecaą cSaaruktcryt tycaną, |c "brak odpo^iodal" etanowi posycję anacanle nl&aaą od prao- clętaej w pytaniach personalnych, a wlękoaą w pytaniach otwartych dotycaąoych fiOsUkU w
2
yciu kulturalnym, i*apyta-i
nloi n0 udalał « Syciu religijny” nie udaleliło odpowiadał a,o % La»-anyoh/11
praypadkdw/*wy. luczyt pcjmą dooę subieL.tywiaau, zbieżność zasadniczych cech js punktu widzenia celu nacaycb. badaA, dających ©i® wyodrębnić na podstawie różnorodnych &ateriałówt Które wy*» korzysfcujes^ w pracy, opinie kilkudziesięciu nauczycieli, których zeznajowiliuay częściowo a naossycii opiMłcowanlafiit opinie respondentów, działaczy ruchu zawodowego nauczycieli i - upoważniają nas do stwierdzania* i& materiały, które zebm- no przy pomocy ankiety prezentują adekwatny obraz życia
kulturalnej nauczycieli a« lodzi*
Kwestionariusz budżetu czaau* «••»-«* .asis* -3a«saca»aa3»ga8.-s«sa»
trugą podstav?ową kategorię stffcorzyBtanych
loteria-łów badawczych s ta n o w iły budżety czasu nauczycieli, la n e te
powafirdo rozszerzyły Materiał wydatnie wzbogacając sylwetkę kulturową nauczyciela,
kposoby badania budżetów ozasu mogą byó różnorodne^
Hiekledy © ooowuny jest rodzaj ankiety, w której prosi się
respondentów, a^y określ U l ©ani ile gjodzin i uinat aajułje im w danej jednostce czasu tuka, ozy inna czynno^c, albo
wr czając ankietę z pytaniami skatecjoryzowanyBii, prosi eiv » ! badanojo o w^bór jednej z wielu utoZli?vyoh odpowiedzi cha* i-akteryzu^ących spędzanie czasu przez podkręć lenie lub za znaczenie w inny sposób*
M e trudno zauważyć słabe strony te^o sposobu badauia# 1* Poleganie na paaioci respondenta*
2* olewanie na ;iego dcclaracji ©łownej odzwierciedlające
,
29
30
-cz» ciej tylko po^l(id Guilokty ny badanego na elany flakt.
3* i^lot^anio na intuicyjnym praewadnia obliczeniu przecięt nej iloóoi ozaau zajmowanego przez daną kategorię ozyn- no: ci.
Jfczez wybór jakiejś czynności i ozacu jaj trwania odpo wiadający najosy^olej prezentują własną projekcję pooau- cia powinno «
5
i w danej kwestii, oo faktycznie mo&e oo- bio0
Qó od zużywanego na daną caynnoi 6 czasu*»
Podkreślenie uprzednio skategoryzowanych czynności i czasu ich trwania vj środowisku nauczycielskim iso^loby spo cę go wać wazyatkie wymienione Kankaaonty tej «eto<Sy, gdyfc nauczyciele dobrze zdają sobie sprawę z nona obowiązujących w ich sy-
tuacji44V\
Odpowiedzi Diałyby tedy charakter bardziej odzwierciedlający wiedzę nauczycieli "jak byó powinno", a nie jak faktycznie jest. ilwestionariusz ze tka tenory zowanyiii ozyanoćciaal 1 cza-
aem ich trwoola Sest łatwiejszy do opracowania statystycz
nego, *inlej czasochłonny, co stanowi niewątpliwe zalety,
leoz nie konpensuje o wiele powabniejszych jufc naznaczonych rsankaiaentów. tf tej sytuacji zdecydowano aię na zastosowanie
techniki badań, którą nożna naaw ac - t e c h n i k ą
b i e ż ą c e j a u t o r e j e s t r a c j i , wzorują# aię do pewnego stopnia na technice baćań socjologów radziec-
kich i francuskich oraz innych badaniach polskich*
lewaym wzorca od strony technicznej był kwestionariusz lnsty»|
tuta Karodowago l tudiów reaograf1 cznych a <!9<ł6 roku ora* ln- | fonaacja p.t* *1iue ótuda du budżet - taąpa da la famę dans la© ^JLoueratious u^baincca".
- 51
V naaayopraypttdku badaniami objęto nauosycieii pracujących w tych szkołach, w których nie praeprowadaono
badań ankietowych. ' j
Badaniami budżetu caaau objęto 100 nauczycieli w ©zkołach nr, nr i 10, 15, 14, 28, 50, 46, ?0, 91, 93i 9B» 105, 115, 114, 125, 1J?0, 156 i 174 - rasem z 17 ezkół*
' " r ^ - ... ...^ ■ .... .,... ....:... ... ... . ... ... . . •'■
Badania budżetów czasu metodą bieżącej autorejaatmcji bar- dso trudno toy» przeprowadzić w próbo© reprezentatywne j, gdyż są bardao cswuiochłonne.i aapmmlanic udziału wyloniowa- nych osób w środowisku nauczycielek itc nie uwa&ano aa mo&liw®
W t»j aytuacji zdecydowano, by badaniaal objąć chętnych do
współpracy, co osynl dobór abiorowo? ci badanej bardaiej jaaBypac^owyaj ale eliminuje inne o^anlazenia* aieoK-tsiy etoaunek pray repi-ezcntaty mej próbce 1 brak gotowości ae atrony części badanych poniesienia dużego trudu i wy iłku na rzecz badań jspoaliyby w naetępetwie wielkie! anieksztaleo- niani sta»ająoyi.ti w ty» stadium badania na fiaeko*
JSt postawy gotowości współpracy w badaniach owych etu nauczycieli dodatni wpływ ulał fakt aktywnego poparcia tych badań praca kierownictwa wymienionych eakół oma oko liczności ift w każdej prawie a badanych szkół odwoływano
0
I9
do pomocy absolwentów BU pracujących w tych aakołach,
3
którymi prowadzący badania, jako były ich nauczyciel w 6N* Klał ułatwiony kontakt.
X.____
Przebieg pierwszego ©potkania a nauczycielami udał podobny charakter jak czynności wstępne pray zbieraniu
materiałów pray potocy ankiety środowiskowej! po zaanonsowa- niit badającego kierownikowi i>rzea pracowników 20* ZHP*
m* IiOdai lub inne osoby pray wykorzystaniu stosunków nie formalnych autor w oanaoeoi^a uniu i godzinie prayjeiid&ał do szkoły, gdaie w krótkiej rozmowie zapoznawał kierownika a ce lami badań, po czym najezę&olej kierownik deklarował ewój udział i poparcie dla badań. Haatępaie kierownik oaraądzał zebranie wszystkich nauczycieli, podoaaa Którego autor ia» formował zebranych o oclach wizyty i prosił o współpracę* Do rozdanych kwestionariuszy dołączona była odeawa-inatruk- c ja * liauczyeiele po aapoananiu aię z tekstem kwestionariu sza i odeawą-inatrakcją najczęściej pytali o praktyczny po żytek wynikający a badań* W odpowiedzi autor ponownie pod kreślał cele naukowe badań przy jednoczesnym zaznaczeniu doniosłości udziału każdego indywidualnego nauczyciela 1 ko nieczności bieżącej autorejestracji wykonywanych czynności*
i potka!ile zazwyczaj kończono wyznaczeaiem dokładnego temlnu
odbioru wypełnionych kweetionariusay 1 nieformalną rozmową z kierownikiem na tematy ogólnoszkolne i dotyczące sytuacji nauczycieli*3*^*
Od pierwszej chwili rozpoczęcia badań przywiązywano du&Q uwa- gi także do technicznej ©trony i estetycznego wyglądu ankie ty i kwestionariusza, co jak podkreślali badani nauczyciele
5/ stanowiło czynnik zachęcający do współudziału w baumiacfcr •
x/ Kwestionariuszem nazywamy schemat do badań bud&etu czasu;.; » / Zbieranie materiałów do badań bud&ettóm eaaau autor
B
.
U
A
.
Budowa tcweetionarlucca uaożllwila rejeotrację w&ayatkieh
arynnobot wykonywanych praea reapondenta w ciągu doby w <
30
- dsinaeh6
,oo-H&,oo w odatępaoh daieaięoioulnutowych, a w co da lnach oo-6
foo w odstępach 60~miautowyoh*ftśród wypełniających kweationarlu^ae opinie,
00
do pray jętej jaunoutki caaou były podbielona, Wlękaao&ó jeunak podkreślała aaaaiinoóó przyjętej jednostki, pray jadnoozeanyia narzekaniu na oaoeochłonnokć okresu wypełniania - p r a o k r a c w r a a z praeplay./anieo na czysto60-90
ulnut.więkasofcć naucayciell, a któryiai nawiąauno kontak*! podcaas baoań, odnosiła się do niob bardao praychylnie,
pochwalając aaaia? głębcae^o wniknięcia w warunki pracy nau czyciela* Wóród opinii na ten teuat praewa&ają - usuanle,
aprobata i pochwała inicjatywy podj ftyoh badań - podobnie
jak pray badaniach ankietowych*
"Cleaaę alg uardso ••••*, &e praeprowacaa alg taką ankietę wśród naucayciell” /GO/, ”L:ońe nareiiłscic naase nauoayclelokie ti&are iycio poanają inni” /t>
9
/. opinie pooobne wyraalła nlooaJ połowa biorących udział w badaniach naucayciell*I
Innya objawom towarayoaąoyGi tej Oxo. nej aprobacie badań jeot powątpiewanie w Ich ekuteeaność proktycaną* W pewnych wypau- kach wryoa oanifeatowono w tym wandale akrajny peaymlasj - wyrażany określeniami I "iitó& to poważnie potraktuje”, ”iito aię tyta woaystktB badała pr»ojnov;oł%
uadani naucayolele wyi;aaalt orientację
1
aalnterooowanie te-todacii badań oraa pewną onajo&o&c dotychosaaowych badań ao- cjolo^icanych na abii&one tematy*-i la at; .oafery t>adaft
9
nieobojętnej dla jej rosul ta tów, £ha3aktexy&tycsn« były liesae dodatkowe refleksje1
wt;ł ogólna o&aooaące tlę
<10
aytu: dtji 1 ^arurikdw pracy aaucsy»oleli zanotowane przez badacyub* -Udania a tworzyły dodatkową
okasję do zabierania ^losu aa ie aty nurtujące środowisko nauczycielskie, Ten oddkwri^jk aa badania
9
ciiaraktoiycty ozn^ dla środowiska ekłoima©© i nawykłego do aaiuoartykulac Ji t soina potraktować Jako dowód* te i lano watjoriały doctarcso- aa w to-:u badań noscą w dużej aiarae równie spontanicznycharak tor ^i..ot t<3 zostały zorepx*c*«ntowene w odpowiedzi na zaaranżowaną praes badający© sytuacją*
&waatlonariu&s wykorzystano mlędsy iauyt-JL Jako ©*,:*>•
aobaohć krytycanago ustosunkowywania ai? do pracy a»kiiniatro-
cji szkolnej, charakteryzując najoa^clej etyl tej pi^cy dosadnymi okreóleaiasd
9
wbiurokratycaayM> Wpapiexisawy% itajbarrlaiej krytiycaaio w tych sprawach wypowiadali aię kie- rownioy szkół* Na .>rsykładJ według typowych apiaii kierowni ków - "Oaobowo&ć aaucąycicitt obadutnie ni o Jest przedndo-tam «atnl«N
60
M ó nadzoru peda^ogiezaego9 ^łó^-nyci problo-mai zainteresowań inspektorów są odsetki nicpromowanych
uoaniów i uesniów a oceaarti niedostatecznymi9 a do zupełnej rzadkości neleiy praypadak sainteresowania si$ inspektora uczniami z occnoc;! bardao tfobry: ir\ Jeden a kierowników ©zkół relacjonując ?rz?bieg wiaytaaji szkoły opowiadał* jak inspektor dzieląc się uwalani potdaytacyjay^i zwrócił w pierwszym radzie uwag? na brak w pokoju kierownika wyka- sów ucaaióe: promowanych w oiągu ostatnich lat* a w oaaaie
35
-naotepnej w iz y t? następca Inspektora »wx*óclł uwagę temu& kierownikowi rm nbędnoóć eksponowania i^yKoaów ^NoOMyayah
uczniów*
ielu nauczycieli ttiź przed wyrażania zgody do współudziału w badaniach wypowiadało
8
I9
barcizo kryty m 4.o o sposobach rekrutowania osób do zawodu nauoaycinlakiaigDi "Do zawodu nauczycielskiego przystąpiło bai^^so dużo ltMUlfitórzy traktują go jako -ómdak zarabiania pleni^cay /!/ lub juko uoiaozk* pr^ed wojskiem" i ialoj •••• "tacy nlo dokładają aerca, nic angaftttjąH
0
^ do pracy w ozkoie, a pmcę z dsieónl traktują niemal jako skaaania" 1 taoy sdanlaa wielu nauczycieli obniżają rangę 1 deprecjonują zawód. Były tai przypadki zwracania się do przeprowadzają-c " :;,o l-cu sada 2 oaotir.tyiul LiOpuU^i, zv>ła«ac8|t sales.kanio-«yoiif a kłopotami wynikły&ii a nieporozumień aąeiedz^iuhItp. Kia zdarzył eię ani nawet jodan przypadek od&owy
udziału w badaniach* <
Autorytet katedry uniwersytecki oj Hroiująoej ba
dania, £orr;ulne zezwolenie Kuratorium na prowadzania ba dań, akty ne poparcie BO#zm>, n. ,ouzl, właściwa wykorzy- etanla kontaktów ttłaftoraalnyi-h. a nauczycielami, powaaaohnft tvvladoo&ó potrzeby 1 umaczania podobnych badań oraz
atrakcyjnie o^rc^lony oficjalnie teoat badań} ,łv nrunki pracy nauczyciela" - wszyntkie ta czynniki zdecydowany o dobrej, pi^yohytaej badaniom atucaTerza, w naiitępatwie cze&o przekroczono ustaloną wstępnie iloAÓ zebranych kwe stionariuszy bud&atów ozaou.
Utnifitoloa ilość kweationailuesy - niezbędna do zakwalifi kowaniu uo aalwii/cb, badań ^nosiła
3
wypełnione .iwcatlo- narluoae od nauczyciela z następujących cni tygodnia i nieczieii, aototy i dowolnie wybranego dria powszedniego, .uącznie9&90
zebrciio i opracowano 431 bud&etodni100
nau czycieli* badania te praepros/adzono w Kwietniu, najui czcrwcu
19&7
r* • rozbiciu aa mieaiącei w kwietniu wy pełniono 73 kweetion&riuisai, w .aju201
, w czerwcu 1>7/ 00 j oaorwcal/* *akt agrp«łaie:*ia kwestionariuszy przez
nauczycieli jeazeze v; czerwcu n
6
gł w pewnym stopniu zawa żyć na dokładności i charokterae wy isełnianycli tekstów, o caya należy poalytać przy Interpretacji.W rozbiciu na cmi tygjodnia dysponuj euy kweatlomriuazaŁi
5
100
ni«caiel,100
eobót, 45 piątków,37
czwartków,32
.ro dy,45
wtorków i72
poniedziałki•" związku a różną liczbą ani obluzowanych piisez kreztio- nariuoze u różnych, oeób, pray opracowaniu nie&t&yoh zagadnień. trzeba było okoliczność tę uweględnić•
trakcie kotłowania unterlałów pi^ć kwestionarttj» azy zostało wyeliminowanych. a uale-zych opracowau ze wzgi^
du na niekompletność i widoesnio rażącą ni ©dbałość w wy
pełnianiu.
rrzy opracowywaniu
1
analizie budżetów czasu wyróżniono czynności Inatru^i^ntalnt Aonieesne/ • służące za nam^-zia cio jakiego* celu i realizacyjne /dowolne/ - spełniane dla przyjemności i bezpośredniego zaspokojenia potrzeb osobowości - prayj&ująo określenia nadane tym
pojęciom przaa A*&łoakowBką
wp#aoy "kultuoa watowa",
.ioaró&iicniu tesnu odj?owiada także w naszej pracy podział
im czynnoiiai hflUsotolioflaii 1 autotsl iczna* ^% 'Jupoa&stin&o !:j do prayjtte&o podalału czynności, y^ycdryliniono i poddano
®s
rozwaźaniow pozycja cuaau trwoaia jaką w hud&ecia nau&z;^-
cielą sajwują wyróżnione w tym omukU czynnoćd*
Jal; kaźcie typologia oparta aa konccpcji typ6w idaali^rch podział no ozynao..d Ina triu ;©ntal»@ i realiza cyjne ale ma ś«tałe©0 odpowiednika w roagpmiio»«aii?. zja wisk aaptrycaayotu
Dwa ta typy isożna usnąć aa blagoncTt aiięday któryni »la&«i eię ogół działań fcadanej katedr!!.
-V p
&wois%oSó zawodu nauoeyci«l8Jcia®a sprawia* &a wielo osytmOści dowolsych* realizacyjnych z punktu widze nia motywacji działających iia duże znacz oni© dla Ich pra cy zawodowej 1 wu©i fcyć aateu uznany - za £ s a p « % czyn** no. ci Insi •u mentalnych* •'iiektóre za i. ze Sciśla instru^enta! oych czynności aawodowych z kolei iso©ą feye; Subiektywni© odczuwana przez działająoyoh j&ko dowolna, swalisacyjoa
aa przykład pawian typ kontaktów pedagogicznych i Intelem— /;
tualr^ych z uczniami* V. ogólnych jednak raoaoh podlloł Wfcka-1 zaay wydaje Się usasad&iony jako konstrukcja porządkująca 8
itoniętając o typoloslcsqp& charakterze
wyróżnionych
czy»-|
noćci inetrukejfi kodowa dzieli wszystkie
czynności nauczy- |
• jja •
ctfslii na s 7iie poci:v*v,'Gv;^ gcuj.# i oaieti pv<i{ ruy. ..o .rap* ‘Va#nnoćci instiTU^antaiM" - aalio&ooo fMflfcrupori i* II, XXI, XV X V. i o Mci>-xfcio >ci rani.ia&3yjtie*‘ ~ aałlcso-ao mib grupy t VI, VII 1 VIII. Pcd&ntpę IX potraktowano oddaielnia* Cyframi arabskimi oanuczono uari aiej uzcze- gdlont oa.ynnot.oi w obrębi® fcirup i poóenip#
I, Caynno- --ol aaapoliajaijące ele. entarna, osobiste
«n» «>• n N » »w h» im ni t u •<. •» • ••»«* in i w w i w i i iwuwn m » w — *** w»*wwiwwiWNe»
potragfcy or^aoisam
1/ ®en
2/ praycotoi»yimui<? i »poftyvanie poi,lików V higiena osobista
4/ bierny wypacaynefe* IX,Praca w do ant
5
/ spraątanlo, pranie, prasowania6/ sydo* ubieranie i kamienia ctaieoi /aa^aomriie otę
dziećmi - coaiecane cayano.noi/
7
/ reperacja i Inn# esynaońci rowowe /aa oreykład falowanie/*
XXI. :-mou aawodowa i
&/ właściwa oaynnouoi na stanowisku pracy 9/ roataowy a roc&lconl na tesalor sakolne 1o/ posiedzenia ra;; peciagogi aanyck i inne
11/ bitóące praygo towywanie cię co aajęć "z dnia aa daleń’1
12/ różna praoe aieoone praea wladae sakoine
IV. florayetaulg a ualup t<aatilu 1 r a m iofcla t
14/ zakupy produktów m poalłi:i
15/ ufiłafl ra«iaia:.laic*0
16/ irnie aakupy /buty, odzie£ ltp/, v, raca dodatkowa - aaro'bł;owa*
«■»w w i i — ii— r ----t t- ■■ - nr---im i m m i n w i i miiwM.. n w w i l i u j i
17/ etjauowiąoo prsedłużonie cjcicoiy - a witana 8 cha rak Łe~
ren
18/ nlmraiąaana z praoą tf£koły,
czat: dyEiKłzycyjny - poao nieabęćaya dla zapowiem!* tial-
niun egzystencji /caynno^cl realiacyjne/* VI. -•/jiiiitelewizji, kima 1 raćiai
1 9 / k in o
2
©/ telewisja21/ raćło.
VII. U da tał w konsumpcji £6br kulturowych! 22/ lektim* kalą&ek naukowycii
2'*)/ kstąii^i limo /beletxy^tyka/
24/ le&tur® rtóaych aiealę^aMfców - pertodyfcto naukowych
2
S»/ isal^ki1
cza&opiama aetociyuzae 26/ ty ,owciitct apoleczno^iulŁuruItte27/ tyaoduiici kulttualaowrozigrwkowo Aiaeazyny/ 28/ prasa codzienna
29
/ teatr30/ tauzoa, opera, operetka
VIH ę Kontokty flpotcoaaai
mtmmmm wiwpiiminwim
52/ udaiał w życiu towarayakiia
55/ udaiał w życiu pubiloany& i proca apołeoana
3to/ tusyst?yka i aport
55/ sr^aceacy o cfoaraklarae wypoezynkoiwyc
56/ rjujotoifeowani«| bodowia /hobby/
57/ watiorjy rodzinna o £yciu pu&Ucanya* iiuliuralnyo* renaka^t nad aawodest nauczycielskim#
2Hi/ ^ontal;Jy ^z^daieóni^ °.t'5a£^^SrS®,.c2J:i c£s2iz2ra«vi?^yl}0!: VVPft&
I3U Inno osynno^ol.
Dążeniom nucsym było tak sklasyfikować csynno; ji, eiby każdy *601 dowolni© yętttUttyctad sebrany materiał m różne ypoooby nie narusaadąc tylko warunku podporBądkoaa- nia klasyfikacji taoatowi preoyi "Udział nauczycieli w ży ciu kul turolnym"# $ak aklaayfikwany materiał uo&m ponadto
wyfcorssyatać do opracowania niektórych innych &a&auileń
a*lą©anyoti i życiem nauczycieli np« M f l M i ekonomioanyck, zdrowotnych itp,
0 nic ;al wyczerpująaym charakterze kiaąyflkooji siwiaccsy aięday innyui znikory odsetek poaycji "inna czynno-ci" stanowiący 0*8 i OMum waayetUoh caynaooci beaanetiO bud żetu cz&uu*w w* w w w w w w mm wi
ty uniknąć mżących nieporozumień w trafcie kodo wania pwwadaoao bleżąoa ttUrtU “iiwcJ dotyoaąoe apoaobu kodownla" /pafcr# takat « załączaniu/6'', co ułatwia ©kreś lenie imania kategorii poezoaesólaycb czynności#
