Mikrofauna cechsztyńska z otworu Mielnik

(1)

l!:wa ODRZYWOLSKA-BIEŃKOWA

Mikrofauna cechsztyńska z otworu Mielnik

WSTĘP

Dzięki uprzejmości

J.

Da'ńoowej

i Z.

Deczlłowskiego

z

Zakładu 'Złóż

'Rud Zeliaz:a IG autorka

otrzymaiła

do opr.aooW1alnia próbki

pochocłzące

z utWOTÓW serii

cechsztyńskiej,

przewierconych w otwOlrzeMie1nik .na

glęboarości

571+575 m. Zadaniem autoriki

było

Sit:w.ierdrz.enie w.y w prób- kach tych

występuje

mikrofauna. i czy wiek

zn~'Ydh

form pokrywa

'się

z

cechsztyńskim

wiekiem makrofauny zrua1ezionej w nich przez Z. Decz- ko-wski.ego. Pr6bki

dostarczyły

sporo

materiału

mikropaleonto-logi(2nego, w postaci

dużej Iiilości małOOraczków,

.niestety w

większej części

usmo-

, dzonych, kilku gatunków otwomdc,

ułamków mszywiołów

oraz kolców produktusów.

Z opisu litologicznego wiercenia,

udostępnd.onego

.autorce przez Z. Deczkowslciego, wynika,

że

opracowane ;próbki

;pochodziły

z serid wy-

kształoonej

w postaci margli ciemnOS2larych, mulastych,

:przeChodzących

partiami w

wapień

sZlai ry, ImlJI'glisty z nii.eregulairnymi przerostmni

iłu

eiemnnszarego, mulastego. i wapnistego, z

nieznaczmą dom1eszką

dE!'try- tusu

zwęglonyCh roślin

i drobnego muskowitu. W

-całej

serii w.ymien.iJO- nych utworów

występowały :krys:ztadiki

i ,pionowe

żyłki

. p1Jry.tu o

gToUbości -około

2 mm.

W

tym

miejscu

dziękuję

Z. Deczk:ows:k.iemu -za

udostępni.enie

mi pró- bek z wiercenila Mielnik, 'Oraz J. Mialeckiemu z AGH za

spoTZądzenie

foto- grafH miikrofwny.

PRZEGLĄD

LITERATURY

Najs1larszy 'Opis 'Otwornic :z niemieckiego cechsztynu

zawdzięczamy

E. A. Reuss.owi. W jego pracy z 1853 r. znajdujemy

opis-ga;tunłru

N odo- saria geinitzi - obecnie Spandelinoides geinitzi (Re u s s)

~

jalko

rzadkości

w utworaCh

cechsztyńskich. Dużą ilość

otworroc

opjsał 1lliąStępnie

E .. E. " Schmid (1867). Autor tein . podJal opisy talkich form jak: Dentalina iNodosaria

Oratl

SerpuZa filum

(prawd~i()bnie

Hyperammina) i

.sęr~

pula rasZeri (pmwdopoddbn,je AmmOdiscus). Poza tym

podał:

on W

s:w.~j

pracy

występowanie

sporej

· ilości ma1ż-o:raczków.

W

'.l'Iuąrn-gii

'Otwornice

(2)

540 ^EwaOdrzywolska-Bieńkowa

Tabela l

Zasięg mikrofauny cechsztyńskiej w otworze Mielnik

I

^Z

głębo-

^Z^kości^głębo- ^Z^kości^głębo- ^Z^kości^głębo- ^Z^kości^głębo- ^Z^kości^głębo-

Mikrofauna kości 571,60+ 572,60+ 573,60+ 574,60+ 575,30+

571,00 m +572,60 +573,60 ~57ł,60 +575,30 +575,80

m m m m m

Bairdia sp. aff. citriformis

Knight

+ ++ ++ +

Bairdia sp.

+ + +++ +++ ++ +

Feneste/Ia sp.

++ + +++ +++ + +

^~

Spandelinoides sp.

+ +

Kirkbya? sp.

+ +

Kolce produktusów ^I

++ +++

. Cytherella berwynensis

BradfieJd

+ + +

Geinitzina euneiformis

(Jones)

+ ++ ++

Spandelinoides geinitzi

(R.euss)

+ + + +

Bythoeypris sp. aff. eooki

BradfieJd

+ + +

.. Bairdiaglennensis HarJton

+ + ++ +

Spandelina sp.

+ + +

. D/seritella spinu/osa?

Bassler

+

Nodosaria ovalis Schmid

+

Lingulina spandeli

Paalzow

+ +

Cytherella ottervilliea var.

,

obesa BradfieJd

+

. Bairdia cf. ardmorensis

HarJton

+

Występowanie: .

+

rzadko,

+ +

^c~sto,

+ + +

masowo

opisał

R. Ri.clhter (1855). H. B. Geinitz wlaltiadh 1861-1862

podawał

zesta--

w.ien!ie

otwo.mó.c

z

Turyngii. Po

raz pierwszy

P!'óbki otwo:rnic

cechsztyń-·

skic'h

~1amowatł

E. Spandel (1898); uzyskawszy w ten s. p0s6b

większą. ilość

ma:teri.a.hl miikro:fanmistycznego

~

on

pogląd.

na

występowanie· mikrofaUlI1Y cechsztyńskiej, którą

dotychc-ms

uważaillO

za

ubogą.

W Anglii . R. T. Jones opublikoWial w 1850

T.

przyczynkIi do monogrrufii siklamienia-

łości per:mSk:ich.

Prohlem.em mikrofauny permskiej mjmuje

się też

R. T.Jones, W. K:Pal'!ker- i J. W: K:iJr1k,by (18-69). ZbiorcZy

opis,

otwornic :

kalFbońs.k:ich

i J pe1'mskich

podał

H . B. B.r-ady w 1876 r. Zagadndenie permo-

karbońskich

otwornic z

południowej

Nowej WaLii (AustraJia)

opracow.ąliL

F . Ohapman iW. Howchin (1905). J. A. CushlmaJl1. i J. A. Waters w pracy-

(3)

Mikrofiauna cechsztyńska z otworu Mielnik

541 z 1928 r. o mikrofaunie per.ms.kiej z T€'X'8BU , zdefuriow.ali Cechy gatunków otwornJi.c Spandelina i Spandelinoides.

^Ważnym

przyczynikiem

do znajo-

mości roikroia'IIDy cechsztyńskiej

jest praca, R. P.aal.z.owa. (1936) porusza-

jąca mgadn:iende

mikrofauny ceChsztynu wschodniej 'furyingiL

Przy

oznaczalIllu

małżorlaCz!k:ów

bardzo cenna

była

dLa autorki praca ,H. H.

Bradrfdelc:ł.8J

(1935-1936)

'O :pensyl.wańsIcidh małżorncz:kaclh

z Okla- . homy.

Szczątki mszywiołów występujące

w próbkach

należą

prawdOpo-

dobnie do

rodzaju Fenestella

apisaJrlego prz,eq; R.

S. ' Basslera (1929) z Timoru.

Tabelil 2 Zestawienie porównawcze stratygraficznego występowania niektóryclJ ważniejszyclJ gatunków mikro-

raUDY z Mielnika z występowaniem ich na. innych obszalach (na podstawie literatury)

l

Fauna

,

Geinitzina cuneiformis J o n e s Nodosaria ova/is Schmid Lingu/ina spali(]eli Paalzow Bairdia g/ennensis Harlton Cytherel/a be"yynensis Bradfield Cytherella otlervillica vat. obesa

Bradfield

Spande/inoides geinitzi (Reuss)

+

występowanie formy

~ brak danej' formy

I

:2 _C,)

>.

Ol

iii

~..::

'j; ~

]-r::

::2~

'"

r::,o

>.

~ .~

..c:: ~

g

'in

C,) 'O

>. o

d o.

'O Ol

OS

+ + + + + + +

"" Ol

'60

d""

::s ~~ o

t...!:!

Ol Od .... aj

"""'

^CI}_Q) Oll.

c: ^Q) ^•

~5 ....

o

~

^~^{~ ~}^....

.!!! ::s l)J 'EQ ; ^'00<::o

g

d

l5.

^C,)

-<

>. >.

I ...

^~^d

5

^CI}^"''0^o

Il.

~I + +

-

+

- +

-

^-

- -

- +

r ~

~ o

~ ^,!j ci

r:: aj El

'" ^Ol

'"

^o

:0 Il.

Il. o<::

~ '"

~""

:;;;

O ... ~

71~ ^'O

N o

~ 1! ^N _~_o ^Q)

:.i2""

8:

:0 '" ^gj,!j ^';CI) ^aj -r:: ^{Ul ...}^{. 'O}^Q)

I

^j:I., j:I., '" _dll. _d ~~

Q)ai ~'- ~5 >. .

~

^.^>-~^~^lXl

~

_{.... '2} ..c::,...

"5

^CI}

8.:i

8 .~

^Q) ^{>. .}

~.~ ^.C,)

>.~ ^>.

~5

~~ ^-E~

^0,-, ^'O

^O

^d ^~^~-<^.~

+ +

^-

-

I

-

- +

^-

- - - -

- - - +

-

- -

+

-

- - +

-

+ - -

. Ze względu nJa

brak.

W

badanym materiaJ.e

dużych

otwornic z rodziny, Fusulinidae autorka nie

uwzględnila,

w

przeglądzie

literatury liCZil1ych prac

d!o~h ich występowania

w permie.

METODA BADAŃ

PTóbkido badań .rnikropaJ,.eo.notologiC2l!lYch

rni,aqy

przeciętnie Cl.ęzar

0,5

kg. Ze względu

na ich

dość znaczną twardość

roacerowooo je m

po-

(4)

542

^EwaOdrzywolS>ka.,.Bieńkowa

~----~---

mocą

..

so~gla'Wberskiej,

przemywano nao sttach

met:a1owy~h

o

średnicy

oczek O,lem,a

następnie

wybierano zprzesz.hunow.a:nego

rnateriał!ll mikroialllnę

do komórek bakelitowych. W

końcu spor.zą~o

fotografie lepiej zaclhOlWanych form oraz zestawienie

!pI'ZeIdsrt;awia1ące zasiięg wystę

powania milkrofawny wbadmnych próbkadh(taJbe!l:aJ

1)

i zestawienie porów- nawcze

za.s.ię@u

wiekowego niektórych

ważniejSlZY1c:h fOrnl

z Mieilnika.

i terenów za.gramJicm.ycll (tabela 2).

Przy oznaczatniu miikrofauny

uwagę

zwróoono

głównie

nla otwornice i

mał2lomczki, mniejszą zaś nJaJ szczątki

mszywdolów i kolce produktus.ów>

który:chobeiclność jeslt

jednaJk

ważhaJ

ze

względu lIla

to,

że wskazują

one naJ

występowanie

oIkazów produktusów i

ll1S2'ly'WiIOł6w.

CZĘSC SYSTEMATYCZNA

ForaminHelra Rod2llna Te:ctularitdae Rodzaj Gełnłtałnc 8 p a n d e l, 1901

Geinitzina cuneiformis (J

O

n e s)

Tab. l, fig. l, 2

18.~. Teztularia ou.neł/ormł8 J o n e s; K l n g W.: Tr8.ns&ct. Paloont. Soc., p. 8, tab. 6, fig. 6.

1855; Te:ctularia triticum R 4 c h ·t e r; R i c h t e r R. : Z. Deutsch. Geol. Ges. 7., p, 523-M3, tab. 26.

1876, Te:ctu,lari/l 10nesł B r a d y; B r a d y H. B.: Pal. 8oc. Monogr., p. 133, tab. lO, fig. 2G---22;

1898. GełnitaeZZ/l cuneł/ormłs (J o n e s); S P a n d e l E.: Ver1&g-Inst. ..General . Anze1~", p. 1-15. fI.g. 11.

1898. GełnłtaelltJ 4CUM S P a n d e l; S p a n d e l E.: Verlag-lnBt. ..General Anzeiger", p. 1-15, fig. il.

1936. Gełnitałn/l cunełformł8 (Jones); Paalzow R.: Jb. Preuss. (]eol. L.-A., tab. 3-4.

fig. 16-24.

M a t eil" Li 8i 1. Kilkalnaście okazów uszk~ych.

Wymiary. Dbug06ćskoruplci; okoIło 11, mm.

{) p l s. Slwrupka wyd1uŻO!lJa, d~ć ostro 7akońe2'lOtlB, u dołu spła&.czoina. Naj- starsze komory '\Vy'kamją teOOielnJCję do ułożen.iapłas'lroslpł~. Ilość komór ba'l"- pzo zmienna, ostatnie komory ulożone jednorzędowo, f!ZWY gładkie !lub. leklko wglę

bione. Skorupka jasImIpoIpiela!ta, zlep:ieńoowata o dużej illości spoiwa, zbudowana z ba!l'dzo dl'Obnych ziaJl"Ilek piasku. Ujście 1:.eirmiiJnalme o eldptycznym zarysie; sbaho widocm.e.

U wag i. Okazy zblliione wyglądem zewJD.ę1lrznym doprzedst:arw.ionych lila

roto-

grafiach zamieszczotn'Ych w pmcy R. Paałzowa (1006). WY'~ją dużą zmieIlllJoośĆ

zar6w.oo .pod względem swaich 'l'OImliar6w, jak :i 'ks2lta!łtu komór. Niekit6re Oikazy mają zarys Skorupkli trójkątny i te należy uwa.mć wg R. PaJalzowa (l. e.) za focmy mi~6ryczne,nii~ast foo:my, kit6rych tylko niajs'tall"Sza część ma mrys trójkątny, a . dalej są wydłużone R. Paa1Żow wważa za, rnega5.fetYClJIle. E. Spa!Ildel ~1181!J!&) opisał formycąUroW:icie trójkątne jako Geinitzella acuta,formy zaś tylikow cr.ęścir s,1>arszej trójkątne, a w młiodszej wydłuixme jako Geinitzella cuneiformis. H. B. Bil"ady (,],:876) opisał podobne formy ja/kO Textul4ria· jonesi. IŁ· Rliohter {1855) uwa~ formy opi&ane przez R. Paalzowa jako mikrosd'eryczne za ga,trunek Textularia cuneiformis, a. od- rhi,,~n~ m;ga!iferyOZną~edłUg. R~ Paa1żowa za gatunek Textula';'io, 'tritićum.· .

(5)

Mikrofauna. cechsztyńska z'otworu Mielnik

w

y s t ę ip o w a n i e: Mielnik, cechsztyn, mał'gle szare.

G ł ę b o koś ć: 57-2,60+575,30

m. .

543

S t II" a t y g il"3i fi a. R. T. Jones (1850) opisał :ten gatunek z pernru A:ngNJ.

R. Paal1lOW ~93() podaje jego. występowarue z warstw poodUlmtusowych Okolic GeIl"8 (T\iTyIngi.a) oraz z dolinego cechsztyJnu i cechs2ltyńS'ldch utworów rafowych w olroll- cach POssneok (Turyngta,) w Niemczech,

Rodzaj Spandelina C u s h m 80 n et W 80 t e r s, 1928 Podrodzaj Spandelino!des C u s hm 80 n et Wat e r s, 1928

Spandelinoides geinitzi (R

e u s s)

Tab. I, ~.' 3-6

1853. Ncxioaaria geinitai R e u 6 s; R e u s s E. A.: Jber. Wett. Ges. Naturk., fasc 5, p. 77.

tab. l,fig. 12.

1861. Nodo8aria 10neri R1ohter; Gelnitz H. B.: W. iIilDgelmann, p. 120, tab. 20, fig. 31.

1861. Nod08aria kłngi R e u 8 s

1876. Nod08aria radłcula Brady. Brady H. B.: Pal. Bac. Monogr., p. 124.

1898. Orthocerln.a petmiana S a n d e l; S a n d e l E.: Verlag":Inst. "General A~r", p. 7.

fig. 2.

1905. Nod08aria peTmwna C h a. p m a n et H o w c h l n; C h a p m a n E. et H o w c h'i n.

W.: Mam. Geol. Surv .. ot New Sunth Wales., p. 15, tab. 4, fig. 6-8 a, b.

1936. Spandelinołdes geinłtzł (R e u s sl; p a a 1 z o w R.: Jib. Preuas. Geol. L.-A, 56, :fMc. l . tab. 3, fig. 16--24.

M a t er i a ł. 1 do.brze zachowany 0Ika:z, opróez tego kilkanaście okazów uszko- dzonych.

Wymiail'y. Dhug06ć skorupkd 0,7+1,3 mm.

O p i ^&. Skorupka 2llepieńoowata, jednorzędo.wa, wydl:użona. Ilość komór ba;rdzo.

.zmienna, sikorlIPka 1Jbudowailla z dro.binydl. ziarnek piaSku, raczej gładka. Począt

kowo komory ,prawie całkowicie kuliste, daJsze 2'l!I!Ś najczęściej o średndcy Wlięks1Jej,

od długośc:!I odd2lieIone od siebie dxJ6ć głębokdmi szwamil. Najmłodsza· komora zwykle uwypukla się pólłroll!ście ku górze, Il1IIIliej lub więcej wy11"arimlie. Ujście wyksZJtalCOIie- jeet

w

p0011aci zaJOIkrąglonego atwaru umies:zc.zomego :t.ermina.l:nl!.

U wag oL Otwornica. ta ~ się' dużą ZIIIieinttlością· budoWy. Była. ona pmei

różnych autOlrów różnde ozn.acza.na. Formy o. dlużejikomoo.'ze ,naóstars~j (megasfe- qcme) opisał ID: A. Reuss (11'863) jaJlro Nodosaria geinitzi. Okazy o. komorach mają

cych kS71talJt cylindrycm,y opisa'ł E. SiParidel ~1.898) jako OTthocerina' permiana~

E. ChapmaiIl i W. Howchiin (1905) zaś użyli dla tej samej ódmi.am,y nazwy Nodosaria.

permiana. W pracy GeiInJlof:za QlOO1~118OO) odmio8lIl(Y o. małej komocze początlrowej (mi'lm'OSferycme) .ooetaly opisane jadro g.altunek Nodosaria kingi. Należy tu też Nodo-·

~aria jonesi R i

c·h

^te ir (l. c.). H. B. &ady (18'716) opisuje ten gatunek jako Nodosaria radicula.

W y s t ę P o w a. n io e. Miel!n:ifk, eechs7:ty!n, margle szare.

Głębokość 57'2,60+Mó,OOm ..

stll"atygll"afła. Według R.'Paalwwa(19316) otwomica ta występuje W dolnym cechsztynie POss>neck oraz w warstwach produktusoW)'ch z Gera (Turyngia)

w

Niemczech.

(6)

•

f.

---

544

^EwaOdrzywolska.;.Bieńkowa

Rodzina Lagenidae Rodzaj Nod08ariG L a m a rek, 1812

Nodosaria ovalis? S

C

h m

i ci

Tab. I, fig. 7

;1867. Nod08aria ovaZis S c h m I d; B c h ID l d E. E.: N. Jb. Mln. Geol. Pal., p. 85, tab. 6, fig. 50 i 51.

M a. t e r ia t 1 okaz nieco usz1oodzony.

W y m i a !l." y. Długość skocupkd ,1 mm.

O p i s. Okaz rnWstety Ills7Jlrodzony. Zachowaly się dwie komory - .przedostaJtnia 'i 06tatnia - jedI1Jak ieh 'wydłużOny i leklko owalny ^kształtprzypomina uszlrodzJOny okaz znaleziony przez R. Ricl1tera w dolinym cechsztynie SaaUeld izamieszc:zony w pracy R. Paalzowa (1936). Okaz !IldeusZJkodzolllY powdll1:ien mieć 4 'l.mrnory.

U wag i. Okaz ten autorka ~aje pod wakliem ~y1;aIl1iia ze względu na jego

:zły stan mchowaru.a.

W y s t ę P o w a n i e. Mielnik, cechsztyn, ma:rgle szaa:e.

G l ę b ok () ś ć 573,60-;-574,60 ID.

S t r a t y graf i a. Okaz ten wedlug R. Pa.alZlOwa występuje w doLnym c~h~

;sztynie Saalfeld oraz w okolicach Gery (Turyngia) w Niemczech.

Rodzaj r-tngulina d' O r b i g n y, 1826

Lingulina spandeli P a a l z o w, 1936

Tab. l, fig. 8

:1936, Lingulina spandeli P a a l z o w; P a a l z o w R.: Jb. Preuss. Geol. L.-A. 56, fasc. l"

p. 41, tab. 4, fig. 35-37.

M a t e ;r j, a l. 1 uszkodzony okaz.

'W y m i a r y. Długość skoI"UJpk,i us'zkodzonej '1 mm.

O:p :i; ś. Skorupka o komorach ułożonych szeregowo, w \przekroju pmwie' eHp,;.

"tyczna. Poc7Ją'ńkowa kcmolLa kuliis,ta, W'.iększa i1Iiż komOll.1a ll1Ja'SItępllla:. Stzwy wyrnźniie wgłębione. Ujście terminalne lila wydłużonym SZJCZYcie komary naj młodszej ma ,kształt ~pary.

U VI! a g 11. W czasie ,przewo2lell1ia' do sfotograrowalIllia okaz 1U1.egl niestety uszkO'-

<lzen<iu i z konieczności Z06.tał sfotografowany tylko jego fragme:nt.

W y s· t ę p o w a. illl j, e. Mielll1lik, cechszt\yn, iIJlaIrgle SZ8Il"e.

G ł ę b ok ość: 517'3,6(}+574,60 m.

S t r a;t y g ([" a fi a,. Otwomlica ta występuje 'Wedlug R. PaaJzowa w doln~

.cechsztynie Gera (T,uryngia) w Niemczech.

Ostracoda Rodzina Bałrdiidae 8 a r s, 1887

Rodzaj Bałraia M c C o y, 1844

Bair,dia glennensis H a r l t o n

Tab. II,fig. 1

;1927.. :Ba1r"d.'ia jJIJ!n1limlJl.ł:l .H a r l t o n; H a r l t o n B. H.: Journ. Palednt. l, p. 210, tab. 33, flg'. iÓ.

(7)

Mikrofa~ cechsztyń~It.a z ~tw0:r,4 Mielnik

51,5

---~~

~ q te. r i a ł. 1:2; ~k82JÓW ~oh i 1~ U6zltodzQnych ... ' . . ... _ ., . W Y m 1· a :r y. DŁugość skorupek ~ .1~156 .InIn. "Y!S~<>Ś~.,~. Q,6Q~. '.' ' ... ' .. ' . . . O p 6. s. Slrorupka dość duża" WyldhlŻOOJa. 'Widziana od Sbr<my .. ~'

jest po..

dlu:imie owaJ:na, od sbronlY gr7lbietowej ma mrys łód:lrowaty. DłlUg06ć prawIe 2,5 razy większa od smrolrośc!L. Brzeg d~

ptaskJi..

lelldro uwypU'klOO.y. Tylny kOlI1'iec silro- .Tupld nJieoo węższy od prnedInJiego. Z o/bu ·:lrońców skorupka jest łagodnie mokcąg- 1000. Brzeg wentmllIly wg1ębiony w środllrowej części skOl'll.lpld. Zarówno na brv.egu dorsalnym okazu, jak i na wentralnym widoczne lIliewiellkie, le<lZ :wyr8me zacho- dzende lewej części sk<Jl"UPki !Im!P'f'lllW'ą. POfWiier:l,chnd:a oIklazu gładJka.;uwyJpUikloora.

Okazy 'WY'kazują ndewielką zrn.ieIlOOŚć dł~, li. sze~ośc:i.

W y s ,t ę IP o w a n i e. MliellIllitk, cecbsztyn, mrurgJ.e SZIlIre.

. G l ę bo koś Ć :5172,60+675,80 m.

S t r a t y g II' a f lis a. Według H. H. Bradfi.elda (1005--11936) ol.ta·z ten występuje

w wa1'l3!twach pensyl'\V1a.ńsk'ich Oklah<lłffiY (USA).

Bairdia Sp. ci. citriformis K n i g h t

Tab. II, fig. 2

1828. Bałrdia Citrijormis K n 1 g h t; K n 1 g h t J; B.: Joum. Paleont.' 2, 4, p. 321, tab. '43, fig. 4 a-c.

M a t e r!i. a 1. 4 okazy dobrze zachowane,

6

UszkodzonYM: " . Wymi'a'il"Y. Długość $ol'llpki .1,06+1,OBmm, wysokOść

0,52-;-(),54mm ..

O

P

Iii s.

SkoroiPka

dość

ostd"O

m!końClZJOl!lla ^'llIa

Obu

!lrońmch' ;i, sti1nde uWY~9Illa ku górze

w

polożelnlilu bocznym. Brzeg d.OIrsaJJn.y i wen'llraJiny l~o ~i.

Przednii irondec skorupki zakrzywiony !lru górze. W oeotraJ.nej części wysokość i gru-

bość sdrorupki jmt na,j'Wlięksm.. Lewa c2ęŚć skorupki lek.'lro mchodzi· m, pmwą.

U

w.a

^gli. PoIn.ieważ praoa J. B. KlIliighta (110oS) byJa dla autorlki niIeOOstępna,

okaz Z'OStal oonaczony według H. H. Bradfie1da (19:315--1006) ..

W' y s ^tę p o ^WaJ.n i e. Mielnik, cechS12lty.n, mrurgle SIllaOO,

G l ę b ok ość 571+675,00 m.

StraJtygraUa,. Według H. H. Bradmelda (1900-1~) okaz ten wy~puje

w warstwaCh pemB(Y'lwańskIich Oklahomy (USA).

Bairdiasp. ci. ardmorensis. H

'al

rIt o n

Tab. 2, fig. 3

1936. BaircUa sp. et. arctmorens.is H 1\ r l t o n; B r a d f 1 e l d H. H.: Bull. Amer. Paleont. 22, tab. 7,. f1gs. 7 a, b.

M a: t e r hl. h 2 okazy, dobrze mchiOlWaJne.

W Y m li a l" y. Długość skorwpki - 0\8151 mm, wysokość- 0,39 mm.

Qpi& Skorupka o dlugtlŚci ;piOO.Jwie dwukrotln!i.e !pl'7JeIWyŻsmjącej wysokość; naj- większą wysokość d' grubość ma 0illIa w .partiIi Ce!l1rtra.][Jej.· Brzeg dur'S'1iln~ wygięty

lagodlnym lukiem ku górze. W części aJIlIt.er5alJnej zwężająca się i łagodJnde zaok!rąg

lona, w części ~ zwężana if. wygięta dość wyrnrźm:ie ku górze. WddocizJne jest dość wymi7Jne wmjemne !ZaCho<Wetnde na siebde skorupek .na brzegu dttsaln;ym i na środku bl."zegu wen:JiralJnego. Pow.i.et'7ich!nda. głaOlka lu:b grnI!lulowallla\ w zalerbno-

ści od silanu zachawamIa slrorup!kil..

U wag !Ii. Według H. H. Bradfielda okaz ;ten jest smuklejszy IIl'!lIiejszy od formy Bairdia ardmorensis H a r l:t o n.

W ys t ę p o W' aj n i e. Mde1niik, cechS2ltyn, margle szare . . . G l ę b o 11:: ość 575,311+575,00 m.

Kwa.rtalnik Geologl.czny - 4

(8)

546

^EwaOdl"ZY'WOlska-Bieńkowa

Stra tygraf.ia. Według H. H. BradfieLda (.100&-11006) okaz ten występuje

w warstrwadl peIl6ylwańs:kich Okłammy (USA).

Rodzaj Byt/wcJIpriB B r a d y, 1880

BythocyPrls Sp. aff. cooki B r a d f i e l d

Tab. n, fig. 4

1935. BythOCl/pri.s coaki Bradf1eld; Bradf1eld H. H.: Bull. Amer. Paleont. val. 22, tab. 8, figli. l a, b.

M a t e r i a 1. 4 okazy dobrze zachowane, 6 .uS!Zlkoozooych.

W y m i ary. Długość skorupki 0,58-;-0,60 mm, Iwys.<JlkOŚć 0,.31.-;-0,35 mm.

O p li: s. Skorupka mała, owalna o najWli.ęksZJej wywkości w części cetlIbralnej i :najWiększej grubości w części tylnej. Br?Jeg d\)lrsWnY iplasJrowypukły. Br~ wen-

tralny prarwie pOOsty, leklko; uwypuklOlll:Y w 'kIierunku od ~ej czi:ści. ~ do środkOWej. PoWierzchnia wykazuje ~1IlJU1a,cję. Lewa część skor.uiP1ti: leklko m.cho-

d7li lila pnawą z wyjątkilern części dorsalnej, gdzie 'prnk'tyc2Jlllie jest 10 lrlIiewroiQCZdle.

U wag li. Ok:azy 2l1liale2lliOIn ,przez autorkę me mają Pl()lwierzchni wyraźnie

gm,n,ulowanej, Ibyć~e jest ona barom drobno granulowana. Na rySU!ll:ku zamiesz-

~ w .pracy H. H. Bradfielda skorupka ma właściwie powierzchniię gładką.

W y s II; ę p o

w

a, In d' e. Miie1!!ldik, cechsztyn, margle szare.

Głęb o koś ć 6'72,60-;-.517'5>,00 m.

S t Il" la t Y g r a f j a. 9'ka.z ten według H. H. Bradfielda występluje w warstwach

Poosylwańskdch Okla'homy (USA).

Rodz1na Oytherellidae 8 a r ^B, 1865 Rodi!l3ij OytherelltJ J a n e ^B, 1849

Cytherella berwynensis B r a d f i e l d

Tab. III, tlg. 5

1935. Oytherella berwynenBi8 B r a d f i e l d; B r a d f 1 e l d H. H.: Bull. Amer. PaJeont., vol. 22, ta.b. lO, tlg. 17 a, b.

M a t e r i a ł.. 5 oImz6w dobrze zachowanych, 6 u\Sc7JlrodZOlIlych.

W y m i a It" y. Długość skorupki 0,612-;-0,85 mm, wySld~ość 0,00,+-0,63 mm.

O p dl s. Skorupka mała, smrokoowaLna, o oojw!iększej wySOlkośdi

w

łciert.\lIlJku

'Od części :ty'lJnej do części oontmJnej. Obie części skorupkli wydęte. Brzeg dorsalllly niesym.etrycznde lulrowalty. Część tyl!!liaJ S7leIl'IOOro, lecz ndesymetryC2l!liie zml1kJrąglona.

Brzeg wenrtmaJny moono uwypukl~. SlkorlllPka prawa 21achodzi na lewą dość

')N1i.docznde. Powleirzch!!lia skorupkd gładkJa.

W Y s iI;i ę .p Q W a n i e. Mie1lrl1iik, cech~, margle sza>re.

G ł ę b Q k 'OŚĆ 5'720,60-;-.575,80 m.

S t !l" al if; Y g r a f iJ a. Okaz. ten według H. H. Bmdfielda występuje w warstwach

pe!Osylwań6ikioh Oklahomy.

Cytherella ottervillica

Vatr.

obesa B r a Id f i e l ci

Tab. m, :IlIg. 6

193.5. Oytherella attervillica var. abesa Bradf1eld; Bradfield H. H.: BulI. Amer. PaJeont.

voI. 22, tab. lO, tlg. 18 a, b.

M a t e r i a ł. i2 okazy doocze m.chOlWla!lle, 4 uszkod7JOIle.

W y m i arYl. Długość Sllroropeik: ~,60~, 76 mm, ~ość 0,60-;-.0,61 mm.

O p i s. Okaz bardzo .podo~ do formy Cytherella ottervillica B \l" al d f.i e l d -

różnii sdę

od !ll!iej tylko tym,

że

jest bardziej syrn.etTy>crznde owalny d 57Jel'\Szy w

s~

(9)

Mikromooa cechsztyńska z otworu Mielnik

547

sunku dO długości· skOlI'upk:i. PuinJkt oo.jwli.ęks.zej wysokości. skorupki leZy dalej od tylnego końca ruż u CythereZZa ottervillica. Sko1'UlPka prawa zachodzi 100 lewą za- równo od strony dorsa1ne;i, jak i :wentre.lnej.

U wag I. 0Ika:z znaleziony przez autol'lkę ró2mi Sdę od formy opisy!wanej przez H. H. Bradfielda n1i.eco IOOIiejszym:i l.'O.ZIJiliu'am:i:.

W

y

s t ę P o 'W a n

a

e. M:leIDdJk:, ceohszt~ maIl"gle S0are.

G l ę b oko ś ć 5750,30-:-575,80 m.

S t II.' a t y g r a· f i a. Okaz ten występuje u H. H. Bradfielda w wamtwQch pen-

sylwańsk:ich 0Ik.lalr0my.

INNE

SZCZĄTKI

ORGANICZNE

Oprócz wymienionych otworoic autorka,

znaJJazł1a

w opracowywanych próbkaCh.

pewną ilość -bliżej

nieoznacmlJllych otwornic

należących

do gatunków Spa.ndelinoides i Spandelina. Okazy te

były

s.ilruie uszkodzone.

Z

maJ.żorIaczk:ów

zna1.eziOIlK)

dość

Jiczne, uszkodzone okazy Bairdia 'sp.

i !kilka 'O!kazów Kirkbya ? sp. poza tym

dużą iiość ułamków mszywiołów,

które

wydają się być

podQbne dOi

g,r<upy

Fenestella opisywanej przez Ba:ssJera(1929) z Timoru, 1 okaz uszkod:z<my, który wydalwal

się być

podobnym do gatUJnllru Discritella spinulosa

(loc.).

Wpróbkadh znrueziono

też

sporo

połamanJyCh

kolców prod:ukbus6w.

WNIOSKI

Wśród

miJk:ro.fauny .znatl€a'.ionej w opraoowoo,ychpróbkacll

1OO1większą waTtość s-traty,gmficzną mają

otwornice, a mianQwicie: '

Geinitżina

cunei- formis (J

Q

n e s), Lingulina spandeli P a

a,

l z

OW,

Spandelinoides gei- nitzi (Reuss).

GaItuJnki te zos'lllilly opisane w pI'!acy R. Paaimowa (1936) z dQlnego cechsztynu

'Dury;ngii

(Niemcy) i

mogą być

w badalnym , odc:ialllru rdzenia z

Miielnikawarlośc:iowym ,wskaźniikiem

wiekowym przewiercanych wms,tw.

Wys1:ępawianie

wymieniOlnycll otwornic potwierdza

jedlnocześnde

stratygrlalficme Qznacz€!Il!ie tych próbek, które na, podstawie maklrofaUlIly

ZiOStały

zaJic:zone

dOi

warstw

~yńskich. Obecność s,zczątk6w

mszy-

w:iołów

i kolców

prod'llktUsów

potwierdza

równiież jego

Ziaszeregowame straty;grarficZiJle.

Zakład Złóż Rud Meta.li NltIŻela.znych I.G.

Nadesła.no 11 llstopada. 1960 r.

, PISMIENNICTWO

BASSLER R S. (1929) - The permian Bryozoa od' Timor. Paliiont. von Timor, p. 37-90. StuttgaJrt.

BRADFIELD H. H. (1935-1936)' - PeDJrlsy'lvaarlan ostraooda of the .A.rdmore Ba&iri.

Bull. A1ner'. PaleOlllt., 22, nr 73, p.'1-185. Oklahoma.

BRADY H. B. (1876) ~ A moirogJm!ph

of

carbolriiferoUs and peormJiaIn Foraminifera (The genus Fusulina' exepted). Pał. Soc. MOnog'r., 30, p. 1-166. London.

<..

(10)

5~8 Ewą. OdrzywąIska-ąieńkowa. o ... ..

CHAPMAN E., HOWCHIN. W.. (1905) - f\. m<lIPogIrap'h ol rthe FOTam~nileTa ol.~·

. . perIllOO8II"bonIiferous. iimestone ot New SoUth. Wa1es. ~ ol Mines and AglriculWrEi. Mem. Geol" Suirv. of New

SouIth.

Wale&. Pąileoin'tlOl1ogy,

nr:

^14,p. 1-22. Sidney.

CUSHMA!N . J. A., WA TERB J. A. (1928) - Upper ipallec:JrlJOlK: FOTaminifeTa LrOlll Suobton CoImty Teocas. JOIlln.

Paleont.,

2, p. 358-371. iBri~Wate<r.

CU'SHMAN J. A., WATEmS J. A. (1930) - FOTaminifeTa ol the Oisoo gr<mp ol Texas.

Buli. UriiJv. Texas, nr 3019, p. 22-,-81. AustiIr1.

GEINITZ H. B. (1861-1862) - DY'as, oder dlie Zec:hsteitn!formartjOlIlund das Rot- l:iJegende. W. EngelJrriaJnJm Lei.pzig.

HARLTON B. H. (1927) - Some Pem.nsyIva.n!iJan FOTaminifeTa ol ithe Glen:n Forma- tiOl!l ol SoUiVh Oklahomat. JOUJrtIll. PałeoInt., l, p. 15-27. Br~Water.

JONES R. T. (1850) :-:- FOTaminifeTa. Ki:ng W. A

mon.ograPh

ol ithe permIiJam. fossils orf Fmgland. Trainsact. PaJeant. Soc., p. 15-,-20. il',.andon.

JÓNES R.. T., PARKEIR W. K., KTRKBY J. W. (i1869) - Tnę ~ Tr()chamminą pussilla amd iJts Allies. AłlIIl:. Mag. l.'1at. H.ist., m- (4) 4.

LanOOn.

KNIGHT J. B. '(1828) - Some PeIll!!lljly:Lvanian OstTo,cqdes:1irom. the .Henriett Forma-

. tiroi

orf Eastem ,~Utri. JOUll'lIl. Paleonlt., .2, nr 3, Part 1, p. 229-26"

Part 2, .na: 4, p. 31~36. Bridge-W;ater-. . ' . . P AAIUJOW R. ('1936) - nie Focamiruferen im Zoohstelin des. oSitUchen . 'I1hii'liiligen.,

Jb. Preu5S. CknI. L.-A., 56, nil" l, p. 26:-45. Berl:iin.

REUSS E. A. (ł853) - Uber En;f;olIl()6l;raceen und ForamLnitferen im Zechstein der wetterau. Jber. Wetteool\li~e. Ges.

Nauk.,

1851-1853, !OC 5, p. 59-77.

Haamu.

RICHTĘR R. (1855) - Aus dem Thilrllllgischen Zechstein. Z. Deu~h. Geol. GeS., 7, . p. 5123'-533. Berl:iJn,

SCHMID E. iE. - (1867) - Ober d.ie okleilneren orgalDiischen Formen' 'desZechSfuin';.

kalIks von Selters in deil" Wettemu. N. Jb. Mliin. Geol. Pal,., p. 576-588.

Sturtflgart.

SPANDEL E. (-1898) - Die Foraminiferen des Deuts~hen Zechsteins l.IDdeirn2AVei- . fe1h8lftes mltkroSkopiSchesFossil ebendaiher, lP. 1-15. Vezilag.,.(lmst. "Gene..

mI ~ger". Niirnblei-g. ' . .' '. . SPANDEL E. (1901) .:... Die

Fora~inifeil"en

^des

P~II:-bOln

^vun.

Hoov~ Kamąs:

. Nordamer'ib.. Abh .. NaJt. Ges. Niimtberg, F~br., p. 175-494. Nurnbeo;og.

9Ba O,D;JKHBOJIbCKA-BEHbKOBA -

D;EXmTERHOBAJI MHKP04IJAYHA 03 BYPOBOR CKBA1KOBLI MEJILHOK

PeSIOMe

B pa60-Te ·~aeTCJł 6ml:camre MHKI><Xł>aYHbI06Hapy1KełłHOK B oopasqax H3 qe~ IIITeKHOBoK cepHH BCKpblTOK CKBaJKmłoK MeJIbHHK Ha rJIy6HHe 571+575,50 M. 3.l\ecb HaK,Zl;eHa ~OBOJIbHO 06HJIbHa.ll MHKPO<PaYHa, XOT.II K c.o:m:aJIęuHIO, OJIOXOK coxpaHHOCTH, BCJIe,Zl;CTBHe qero OOHCaHbI TOJIbKO 4 B~a Q;>OPaMHHHQ;>ep H, 5 B~OB OCTPaKo~ ,D;pyrHe

(11)

Streszczenie

549

OpraHH'ieCKUe OCTaTKH - MUIaHKH H WHIIbl nJIeą:eHOrHX - OTJIOJKeHbI KaK Tpy,ąHO Onpe~eJlHeMbIe. ~ paHbWe B HCCJIe~eMbIX 06pa3:qax 6bIJIa Ha~~eHa :qexwTe~OBaH MJłKPO<l>aYHa. HaJIWme B MHKPotPaYHHCTWlecKOM MarepHaJIe q,OPM, OllHCaHHbIX 3a rprumr(e~ H3 :qeXnrre~OBbIX cep~, nO~TBepJK~aeT :qexmTe~oBb~ B03paCT HCCJIe~

eMbIX 06pa3:qeB.

Ewa ODRZYWOLSKA-BlEŃKOWA

ZECBSTEIN MICROFAUNA FROM MIELNIK BORE-BOLE SummaTY

The aJUJthor desotiIbes the rnrorot.aIuina

rolllllid

.in sampIes oollroted ilrom the series ofZoohstein sediments perforatedLn bore-hOlle Mielnik on the Bug river (eastern Poland) at ,the depllh of 571

+

575.50 m., Here a f&.rly ample, although 1irequootlly damaged, m.i1Cll'lOtfaumlll ~

waS

~. ^OwliLng,to the iP'OÓr preserVa~

tian of thlis malbelrliBł, the awthor llimiited her ~ 'ID

4 .

^Sipeoie:i^'offoramiJnJitfei-s and 5 species of 06t:ra1COds. Other 0II"gim.ic .~ ldike Bryozoil,

ar

PToduct'U8 spicules are dJiscUB5ed less aa:umtely, due to tbailr ,beiIng di.ffd.w.1t to Mentify.

PrevdtJlllSly, a ZedlBIteIiIn rnaCI'lCllfaluml hiad aJir1eady 'been foUJnd iIln the IDvestigail;ed sampIes. The faci that wiJIlhiJn the microfaunal materiał forms have been identified whiclJ. aJbrood have bee.n described as derli.lved frorn 6 ser.i.es o;f Zeciłu;I;eiJn,sedimeIl'ts,

eollabOiraJtes the Zechstedlll age.'Of the examilned sample&

(12)

TABLICA I F.IJg. 1, 2. Getnitzina cuneiformiB (J o n e s), pow. 3~ X Fig. ~. Spandelinoides geimtzi (R e u ss), pow. 50 X Fig. 7. Nodosaria ovalłB ? Schmid, !pOW. 60 X Fig. 8. Lingulina Bpandeli P a a 1 z o w, pow. 60 X

(13)

Kwart. geol., nr 3, 1961 r. TABLICA I

Ewa ODRZYWOLSKA-BIEŃKOW A - Mikrofauna cechsztyńska z otworu Mielnik

(14)

TABLICA II Fig. 1. Bairdia glennensis H a r l t o rn, pow. 50 X Fig. 2. Bairdia sp. cf. citriformis K n i g h t, pow. 50 X Fig. 3. Bairdia sp. ci. ardmorensis H a r l t o n, pow. 100 X Fig. 4. Bythocypris sp. aff. cooki B r ił d f i e l d, :pow. 60 X

(15)

Kwart. geol., nr 3, 1961 r. TABLICA II

Ewa ODRZYWOLSKA-BIEŃKOWA - Mikrofauna cechsztyńska z otworu Mielnik

(16)

TABLICA III

FIig. 5. Cytherella berwynensis B il" a d f;i e l d, pow. 60 X

Fig. 6. CytberellJz ,.o,ttervillica ,y~. obesa , Bra d f i e 1 d, pow. 60 X Fig. 7 a; b. Kłrkbya sp., pow. 50 X

(17)

Kwart. geol., nr 3, 1961 r. TABLICA III

Ewa ODRZYWOLSKA-BIEŃKOW A - Mikrofauna cechsztyńska z otworu Mielnik

(18)

TABLICA IV Fenestella sp., pow. ⁵⁰^X

(19)

Kwart. geol., nr 3, 1961 r. TABLICA IV

(20)

Kolce produktusów, pow. 50 X SpiaJ.es of pooductids, 50 X

TABLICA V

(21)

Kwart. geol., nr 3, 1961 r. TABLICA V