WfADOMOSCl PARAZYTOLOGICZNE T. VII, NR 4/5'6. 1961
BADAN•IA NAD TOKSOPLAZMOZĄ W OŚRODKU KRAKOWSKIM
JAN STARZYK
Katedra Mikrobiologii Wydziału Farmaceutycznego AM, Kraków
Badania prowadzone w ośrodku krakowskim dotyczą następujących zagadnień:
1. częstość występowania zarażeń toksoplazmą na terenie woj. kra- kowskiego.
2. przetrwanie pierwotniaków Toxoplasma gondii w różnych środo
wiskach,
3. swoistość odczynów stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej przy
uwzględnieniu innych chorób zakaźnych bakteryjnych i pasożytniczych. Odnośnie do pierwszego zagadnienia przebadano już:
a) 571 pracowników dziesięciu rzeźni w woj. krakowskim. Wynik do- datni otrzymano w odczynie Fren'kela w 39°/r., w próbie barwnej Sabin~.- -Feldmana w 20,42°/o.
b) 44 juhasów zajętych wypasem owiec w terenach górskich. Wynik dodatni w próbie barwnej otrzymano w 2,87°/c;
c) 65 myśliwych i kontrolerów sanitarnych łowisk. Wynik dodatni w próbie barwnej otrzymano w 15,30/o;
d) 478 dawców krwi ze Stacji Krwiodawstwa w Krakowie. Wynik do- datni w próbie barwnej otrzymano w 0,800/o.
e) 482 osoby pochodzące z trzech różnych środowisk wiejskich. Wy- nik dodatni otrzymano w 15,700/o, 3,800/o i 1,490/o.
f) 121 pracowników oborowych zatrudnionych przy bydle. Wynik do- datni otrzymano w próbie barwnej w 10,740/o. Wskaźnik zarażenia z tych
badań wynosi 9,520/o.
Z Ra tomskim i Szaflarskim przebadaliśmy:
a) 1234 sztuki bydła z 50 obór woj. katowickiego i krakowskiego. Ba- danie przeprowadzono za pomocą odczynu S-F. Wynik dodatni otrzymano w 10,930/o, wątpliwy w 0,89°/c, ujemny w 88,180/o.
b) 320 sztuk 'kur pochodzących w ferm okolic Krakowa i Zywca. Wy- nik dodatni otrzymano w 1,280/o, wątpliwy w 0,96°/c, ujemny w 97,760/o.
Referat wygłoszony na VII Zjeździe PTP, OlsZJtyn-Kortowo, 11-14 VI 1961.
884 J. STARZYK
c) 160 sztuk gołębi z terenu miasta Krakowa. Wynik dodatni otrzy- mano w 20/o.
d) 353 sztuki dzikich szczurów schwytanych na terenie Krakowa, Tar- nowa, Nowego Sącza i Limanowej. Szczury były łapane zarówno na te- renie rzeź,ni, jak i w miejscach położonych niedaleko rzeźni. Wynik do- datni otrzymano w 6,16°/o.
Wskaźnik zarażenia z tych badań wynosi 5,09°/o. Celem tych badań
jest nakreślenie siatki występowania zarażeń tym pierwotniakiem u lu- dzi i zwierząt bytujących w środowisku ludzkim oraz wykrycia ewen- tualnych gniazd endemicznych toksoplazmozy na terenie woj. krakow- skiego. Badania te przyczynią się niewątpliwie do wyjaśnienia epidemio- logii toksoplazmozy.
Z epidemiologią wiąże się również sprawa przetrwania pierwotniaków Toxoplasma gondii w różnych środowiskach.
Plinta przeprowadza badania nad przetrwaniem pierwotniaków w róż
nych środowiskach. Na podstawie dotychczas otrzymanych wyników
stwierdził on, że pierwotniaki Toxoplasma gondii przechowywane w śro
dowisku płynnym, w roztworze fizjologicznym soli w temperaturze poko- jowej (18-20°C), przetrwały 7 dni, a w temperaturze chłodni (
+
6°C) 13 dni. Przechowywane w surowicy ludzkiej w temperaturze pokojowejżyją 9 dni, w temperaturze chłodni 25 dni. Przechowywane w surowicy
bydlęcej w temperaturze pokojowej żyją również 9 dni, a w temperaturze
chłodni 26 dni. Wyniki te świadczą, że żywotność pierwotniaków jest znacznie dłuższa, niż to podają niektórzy autorzy. Badania będące w toku
8ą przeprowadzane przy uwzględnianiu warunków takich, jakie istnieją
w przyrodzie.
Dutkiewicz prowadzi badania nad ektoparazytami nie tylko w terenie, ale także w laboratorium. Celem tych badań jest określenie roli stawo- nogów w epidemiologii toksoplazmozy i prześledzenie, przy uwzględnie
niu techniki histologicznej, rozwoju pierwotniaków Toxoplasma gondii w niektórych stawonogach żyjących w środowisku ludzkim.
Trzecim zagadnieniem, równie ważnym, jest swoistość odczynów sto- sowanych w diagnostyce toksoplazmozy. Przebadanie tego zagadnienia pozwoli nam na okI'eślenie przydatności odczynów w praktyce.
Niektórzy autorzy (Cathie, Micha1'zik) podkreślają, że próba barwna S-F jest odczynem nieswoistym, ponieważ daje wyniki dodatnie również
w innych schorzeniach (rzęsistnica, kila, gruźlica).
Dla uzyskania własnej oceny zagadnienia swoistości odczynów stoso- wanych w diagnostyce laboratoryjnej postanowiliśmy zbadać na większym
materiale wartość próby barwnej Sabina-Feldmana przy uwzględnieniu
innych schorzeń pasożytniczych i bakteryjnych. W związku z tym prze-
badaliśmy z Seidlerem i Lesińską za pomocą próby barwnej S-F 539 su-
TOKSOPLAZMOZA W OSRODKU KRAKOWSKIM 88;i
rowie otrzymanych od osób, u których stwierdzono zarażenie rzęsistkiem
pochwowym. Na podstawie dotychczasowych badań wynik dodatni otrzy- mano w 5, 76°/o, wątpliwy w 0,90/o, ujemny w 93,340/o. 5, 760/o surowic
reagujących dodatnio w próbie barwnej S-F można tłumaczyć przypadko-
wą zbieżnością zakażenia Toxoplasma gondii i Trichomonas vaginalis.
Wyniki uzyskane nie pokrywają się z wynikami uzyskanymi przez innych autorów, którzy otrzymywali znacznie większy odsetek wyników dodatnich. Prawdopodobnie różnica wynika między innymi z ilości prze- badanego materiału.
Wspólnie z Mikoś przebadano za pomocą odczynu S-F 105 surowic otrzymanych od osób, u których stwierdzono zarażenie pierwotniakiem Lamblia intestinalis. Odczyn dodatni otrzymano w 1,900/o, wątpliwy
w 3,80°/o, ujemny w 94,30°/1;. Wyniki te uważamy za wstępne ze względu
na małą ilość materiału.
Doleżalowie przebadali 218 surowic reagujących dodatnio w odczynie aglutynacyjnym Widala, za pomocą próby barwnej S-F. Wynik dodatni otrzymali w 0,90°/o, wątpliwy w 0.45°/o ,ujemny w 98,650/o. Dotychczasowe wyniki wskazują na brak korelacji pomiędzy próbą barwną a odczynem Widala. Przebadali również 47 surowic otrzymanych od osobników, reagu-
jących dodatnio w odczynie aglutynacyjnym stosowanym w czerwonce bakteryjnej (Shigelloza). Wynik dodatni otrzymali w 6,360/o, ujemny w 93,640/o. Są to jedynie wstępne dane.
Z Turzańską przebadaliśmy 338 surowic pobranych od osób z czynną gruźlicą. Wynik dodatni otrzymano w 1,740/o, wątpliwy w 1,160/o, ujemny w 97,10°/11. Dalsze badania w toku.
Wspólnie z Lachowiczem, Doleżałem i Dutkiewiczem przeprowadziliś
my badania nad swoistością odczynów serologicznych S-F i wiązania do-
pełniacza przy uwzględnieniu reagin kiłowych. Przebadano 5285 surowic, które ujęto w 7 grup:
1. W pierwszej grupie doświadczeń zbadano 1280 surowic reagujących
w odczynie WR i citocholowym za pomocą próby barwnej S-F. Wynik dodatni otrzymano w 1,090/o.
2. W drugiej grupie zbadano 696 surowic nie reagujących w odczynie WR i citocholowym za pomocą próby barwnej S-F. Wynik dodatni otrzy- mano w 1,140/o.
3. W trzeciej grupie przebadano za pomocą odczynu WR i citocholo- wego 401 surowic dających wynik dodatni w próbie barwnej S-F. Wynik dodatni otrzymano w 0,98°/o.
4. W czwartej grupie przebadano odczynem WR i citocholowym 448 surowic, które w próbie barwnej dały wynik ujemny.
5. W piątej grupie przebadano 605 surowic reagujących w odczynie WR i citocholowym za pomocą próby barwnej S-F i odczynem wiązania
886 J. STARZYK
dopełniacza z antygenem toksoplazmozy. 1,980/o surowic dało w próbie barwnej S-F wynik dodatni, 9,240/o surowic dało w odczynie WD wynik dodatni.
6. W szóstej grupie doświadczeń przebadano 348 surowic nie reagu-
jących w odczynie WR i citocholowym za pomocą próby barwnej S-F i odczynem WD z antygenem toksoplazmowym. 2,58°!& surowic dało
w próbie barwnej S-F wynik dodatni, 11,770/o surowic dało w odczynie WD wynik dodatni.
7. Siódma grupa obejmowała 2460 surowic, które przebadane za po-
mocą odczynu WR i citocholowego, jak również próby barwnej S-F dały
wynik ujemny.
Otrzymane wyniki świadczą, że nie ma żadnej korelacji pomiędzy
surowicami reagującymi dodatnio w próbie barwnej S-F a odczynami kilowymi. Niskie wyniki dodatnie można tłumaczyć przypadkową zbież
nością zakażenia toksoplazmą z krętkiem kiły.
Celem określenia korelacji zachodzącej pomiędzy próbą barwną S-F a WD z antygenem toksoplazmozy 2Jbadano 2697 surowic ludzkich.
Badania przeprowadzono w dwóch ·grupach:
1. W pierwszej grupie zbadano 154 surowice reagujące dodatnio w próbie barwnej S-F za pomocą odczynu wiązania dopełniacza. 44,800/o surowic dało w odczynie wiązania dopełniacza wynik dodatni.
2. W drugiej grupie zbadano 2543 surowice za pomocą odczynu wią
zania dopełniacza, a reagujące ujemnie w próbie barwnej S-F. 7,90/o surowic dało w odczynie wiązania dopełniacza wynik dodatni.
Otrzymane wyniki przemawiają na korzyść próby barwnej S-F, co
również podkreślają Jirovec i Gronroos. Próba ta jest odczynem bardziej
czułym niż odczyn wiązania dopełniacza i wcześniej niż on daje wyniki dodatnie. Poza tym odczyn wiązania dopełniacza wcześniej wygasa.
Przeprowadzono również próby nad zastosowaniem testu barwnego do określania żywotności pierwotniaka Toxoplasma gondii. Przebadano cztery barwniki: safraninę, fluoresceinę, zieleń Janusową i błękit mety- lenowy. Stwierdzono, że najlepiej nadaje się test safraninowy, który wy- kazuje zgodność z testem biologicznym na myszach i może być wykorzy- stany do celów praktycznych, badawczo-diagnostycznych.
Adres autora:
Kraków. Fałata 13 b m . .13
