Badania nad toksoplazmozą prowadzone w ośrodku katowickim

WIADOMOŚCI PARAZYTOLOGICZNE T. VI!, NR 41516, 1961

BADANIA NAD

TOKSOPLAZMOZĄ

PROWADZONE W OŚRODKU KATOWICKI N I

JERZY SZAFLARSKI

Wojewódzki

Zakład

Hi gieny Weteryn aryjne.i, Katowi ce

Pierwszy przejaw szerszego zainteresowania si<:; zagadnieniem tokso- plazmozy na terenie województwa katowickiego

stanowił

referat

poglą­

dowy

wygłoszony

dnia 2 IX 1958 na posiedzeni u

oddziału

Katowickiego Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego.

Właściwa

praktyczna

działalność ośrodka

katowickiego datuje

się

j ed- nak dopiero od czerwca 1959 r. , kiedy to przy wydatnej pomocy doc.

dra Starzyka (kier. katedry mikrobiologii

Wydziału

Farmaceutycznego AM w Krakowie)

powstała

Pracownia

Badań

nad

Toksoplazmozą

Woje- wódzkiej Przychodni Imm.unopatologii

Ciąży

i Noworodka przy Woj e- wódzkim

Zakładzie

Higieny Weterynaryjnej w Katowicach.

Skład zespołu partycypujący

w pracach

ośrodka

obejmuje

różne

spe-

cjalności

zarówno kliniczne, jak i laboratoryjne, a mianowicie: lekarzy (w tym ginekologów, pediatrów, okulistów), lekarzy weterynarii, biolo- gów, chemików i biochemików. Kiero wnikiem

całości

jest dr Marian Skor-

czyński.

W okresie od czerwca 1959 r. do kwietnia 1961 r. wykonano

ogółem

5270

badań

serologicznych odczynem Sabina-Feldmana u ludzi,

wykazując

123 wyniki dodatnie. W jednym przypadku

udało się wyizolować

szczep

pasożyta

od pacjentki, która

reagowała

w okresie

ciąży

dodatnio w od- czynie barwnym. Szczep ten, wyizolowany z krwi

pozałożyskowej drogą pasaży

biologicznych na myszach, oznaczony

został

symbolami E. Ch.

Prowadzony on jest w pracowni równolegle ze szczepem klasycznym RH.

W oparciu o

podstawową działalność ośrodka polegającą

na wykonaniu odczynów sera-alergicznych w kierunku toksopla zmozy u ludzi i zwie-

rząt rozwijała się

i rozwija równolegle w

miarę

zdobywania

niezbędnego doświadczenia działalność

naukowa i propagandowo-popularyzatorska.

Z prac

poglądowych wymienić należy publikację omawiającą

proble-

matY'kę

toksoplazmozy w

piśmiennictwie

polskim do r. 1960 w oparciu o 105 prac autorów polskich,

pracę omawiającą

znaczenie toksoplazmozy

Referat ,vygloszony na VII

Zjeździe

PTP, Olsztyn-Kortowo, 11-14 VI 1961.

.J. SZAFLARSKI

881

w okulistyce, a z prac weterynaryjnych

artykuł poglądowy

o tokso- plazmozie

zwierząt

oraz o toksopla zmozie

świń.

Ka zuistyka katowicka obejmuje tylko

jedną publikację,

w której opisano przypadek toksoplazmozy nabytej u kobiety.

Od czasu uruchomienia

^własnej

pracowni Wojewódzka Przychodnia Immunopatologii

Ciąży

i Noworodka

współpracuje

z

Oddziałem Ciąży Powikłanej

I Kliniki

Położniczej

i Chorób Kobiecych w Zabrzu. Prze- prowadza

się

systematycznie badania w kierunku toksoplazmozy u wszyst- kich kobiet

ciężarnych

z

anamnezą obciążającą

pod

wpływem rozrodczości niezależnie,

czy wywiady

wskazują

na

zakażenie odzwierzęce,

czy

też

nie.

P ro wad zi

się

u nas odczyny S-F i Frenkla, odczyny

zaś wiązania

do-

pełniacza

wykonuje dla nas Lublin i Kraków. Ostatnio przeprowadza

się elektroforezę

i oznacza

aktywność

transaminaz (GOT , GPT) . W ba r- dzi ej podejrzanych przypadkach przeprowadzamy leczenie za

pomocą

daraprimu :ffaz supronalu

względnie

aureomycyny. Wyniki

są

na ogól korzystne i

będą

niebawem opublikowane.

Zainteresowania

ośrodka szły również

w kierunku

badań

inwentary- zacyjnych

dotyczących

odczynów serologicznych u niektórych zwierzc:1,t domowych. Przeprowadzono badania _nad

częstością występowania

przeciw-

ciał

toksoplazmow ych u psów miejskich, które

wykazały, że

na

ogólną ilość

1050 przebadanych surowic 33

reagowały

dodatnio· w odczynie Sabina-Feldmana , co

stanowiło

3,14°/c. Dalsze badania nad rolą psa w epidemiologii toksoplazmozy u ludzi

są

obecnie w toku . W badaniach przeprowadzanych u

bydła pochodzącego

z województwa katowickiego na 1070 przebadanych surowic stwierdzono 2,890/o wyników dodatnich (31 sztuk). Badane

bydło pochodziło

z 13 powiatów i z 32 obór. Dalsze badania nad inwentaryzacj

ą występowania

odczynów serologicznych u

bydła

z terenu województw katowickiego i krakowskiego

są

w toku i

będą

referowane przez doc. dra ^{J .} Starzyka z

ośrodka

krakowskiego.

Bardzo

interesująco przedstawiają się

wyniki prac biochemicznych d o-

tyczących aktywności

niektórych enzymów w przypadkach klinicznych u ludzi podejrzanych o

toksoplazmozę.

Na materiale

doświadczalnym (świnki

morskie) oznaczono w surowicy, przy

uwzględnieniu zwykłych

kontroli,

aktywność

transaminaz GOT i GPT

metodą

Reitmana-Frenkla. Wykazano,

że

w przebiegu

doświad­

czalnej toksoplazmozy poziom badanych enzymów

zwiększał

się w sto-

sunku do grup kontrolnych. Uzyskane wyniki

zachęciły

do prześledzenia

aktywności

tych enzymów w surowicach krwi kobiet podejrzanych

o toksoplazmozę w oparciu o dodatnie wyniki badań serologicznych i aler-

gicznych. Ogółem przebadano dotychczas 30 surowic stwierdzając nie-

znacznie podwyższony poziom obu enzymów z tym, że poziom trans-

aminazy GPT

przewyższał

poziom GOT. Dalsze dociekania w tym zakresie

882

TOKSOPLAZMOZA W OSRODKU KATOWICKIM

będące poszukiwaniem nowej dodatkowej metody diagnostycznej

są

w opracowaniu.

Bardzo ciekawe wyniki

osiągnięto

w badaniach nad budową chemicz-

ną toksoplazminy w próbie alergicznej u ludzi. Zgodnie z oczekiwaniami toksoplazmina

okazała się

związkiem o skomplikowanej budowie che- micznej. Uzyskana krzywa absorpcyjna w

świetle

ultrafioletowym prze- mawia za

obecnością

nukleoprotein, w analizie polarograficznej

zaś

wy- kazano obecność związków polarograficznie czynnych. Wysięk mysi pod- dany elektroforezie agarowej wykazał spektrum protein bardzo podobne do spektrum surowicy myszy. Na podstawie przeprowadzonych testów aler- gicznych wydaje się, że aktywność toksoplazminy

związana

jest z obec-

nością ,białek.

Z innych prac

znajdujących się

w stadium opracowania

wymienić

na-

leży

badania nad

zjatlliwością

toksoplazm utrzymywanych w hodowlach trypsynizowanych komórek

płodowych świnek

morskich, badaniami nad efektami leczniczymi daraprimu i paludryny i jej pochodnych w tokso- plazmozie

doświadczalnej

myszy,

wpływem

promieniowania ultrafioleto- wego na Toxoplasma gondii in vitro oraz odczynu alergicznego w zasto- sowaniu do diagnostyki t(jksoplazmozy u psów.

Na

zakończenie mogę srtwierdzić, że

zainteresowania

zespołu

pracu-

jącego

w

ośrodku

katowickim

zwiększają się,

przybywa ludzi

interesują­

cych

się

tym zagadnieniem. Diagnostyka jest coraz rzetelniejsza. Narasta tematyka naukowa i

współpraca

z innymi

ośrodkami.

Warunki porniesz- czeniowe jak i

wyposażeniowe dają podstawę

do

właściwej

pracy diagno- stycznej i

doświadczalnej.

Są jednak braki i niedociągnięcia, które spotyka

się

na pewno we wszystkich

ośrodkach,

a które z tego miejsca

chciałbym podnieść. Dotyczą

one przede wszystkim nie

ujętej

w

całym państwie jednolitości

podawania wyników diagnostycznych oraz odczynów alergicznych, nie ujednolico- nych i nie kontrolowanych przez odpowiednie za'klady alergenów, anty- genów do prób serologicznych oraz brak standardowych surowic dodat- nich.

Każdy ośrodek

pracuje na

własną rękę, własną metodyką

i

włas­

nymi komponentami do prób 6erologicznych i alergicznych, co nie stwarza podstaw do

porównywalności

wyników wszystkich

ośrodków.

Dobrze byłoby, aby jeden z naszych

ośrodków podjął

trud centralnego kierowania tym zagadnieniem,

uporządkował istniejący

stan oraz aby

ustawił

kierunek naszych

poczynań doświadczalnych

w zagadnieniu tokso- plazmozy w

jakiś właściwy

usystematyzowany nurt.

Zagadnienie toksoplazmozy jest niezwykle ciekawe .,_ punktu widzenia

społecznego

i warto mu

poświęcić więcej

uwagi .

A.dres autora:

Katowice. Brynowska 27