Marta Popowska
Wstęp
Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Edukacja Muzyczna 10, 7-9
W
STĘP
W dziesiątym numerze czasopisma „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Edukacja Muzyczna” publikujemy dwanaście arty-kułów. Trzon zeszytu tworzą teksty, które omawiają zagadnienia dotychczas nieopracowane w piśmiennictwie muzykologicznym. Pierwszych sześć artyku-łów dotyczy analiz stylo-krytycznych utworów muzycznych. Kolejne trzy teksty oparte są głównie na badaniach źródeł prasowych i są poświęcone historii recep-cji muzyki. Rozważania o charakterze naukowym zamyka artykuł stojący na pograniczu psychologii muzyki i pedagogiki muzycznej. W części ostatniej pre-zentujemy dwa teksty o charakterze popularnonaukowym dotyczące twórców działających w XX i XXI wieku.
Zeszyt otwiera artykuł Katarzyny Babulewicz pt. Kadencje Wandy Lan-dowskiej do „Koncertu fortepianowego d-moll” KV 466 W.A. Mozarta w per-spektywie porównawczej. We wstępie Autorka omawia literaturę przedmiotu, wskazując na jej ubogość. Dalej przeprowadza analizę porównawczą kadencji kompozycji W. Landowskiej z szeregiem innych, powstałych do tego koncertu, autorstwa począwszy od Ludwiga van Beethovena, przez kadencje Clary Schu-mann, Johannesa Brahmsa, Charlesa Valentina Alkana, Ferruccio Busoniego, do Bedřicha Smetany włącznie. W drobiazgowej analizie muzycznej Autorka wy-kazuje dużą erudycję muzykologiczną Landowskiej, jako kompozytorki. Przed-stawiona w artykule problematyka badawcza dotychczas nie była poruszana w literaturze przedmiotu.
Dwa artykuły napisane przez Marylę Renat dotyczą natomiast muzyki skrzypcowej. Pierwszy z nich, pt. Sonata d-moll op. 9 Karola Szymanowskiego – geneza – technika kompozytorska – recepcja opinie, przedstawia syntezę zna-nych już informacji na temat tego dzieła oraz jego dokładną analizę formalną i stylo-krytyczną. Drugi, zatytułowany Elementy rodzimego folkloru w polskich sonatach skrzypcowych XX wieku, prezentuje mało znane lub zapomniane dzieła polskiej współczesnej muzyki skrzypcowej. Autorka dotarła również do takich kompozycji, które nie zostały dotychczas opublikowane i pozostają w rękopi-sach. Zatem ze względu na walory poznawcze treści niniejszego artykułu zasłu-guje on na szczególną uwagę.
Monika Karwaszewska w pracy Czwarta „Symfonia” Henryka Mikołaja Góreckiego jako przejaw „muzyki w muzyce” omawia ostatnie dzieło H.M. Gó-reckiego, powstałe stosunkowo niedawno, bo 2006 roku. Celem artykułu jest
8 Wstęp
przedstawienie utworu w perspektywie intertekstualnej, jako przejawu muzyki inkluzywnej w twórczości śląskiego kompozytora.
Tematykę dotyczącą współczesnej muzyki rosyjskiej porusza Magdalena Sto-chniol w artykule pt. Szukając tożsamości na styku kultur. „Pasja wg św. Jana” Sofii Gubajduliny. Autorka koncentruje się na przedstawieniu elementów kultury Wschodu i Zachodu obecnych w największym dziele rosyjskiej kompozytorki.
Kolejny artykuł, autorstwa Rastislava Adamko, publikujemy w dwóch wer-sjach językowych – w oryginalnej słowackiej, pt. Hudobný jazyk v sakrálnych dielach 21. storočia na Slovensku, oraz w tłumaczeniu na język polski – Język muzyczny w słowackich kompozycjach sakralnych XXI wieku. Praca przede wszystkim przedstawia współczesne słowackie kompozycje sakralne, które po-wstały z inicjatywy pracowników Katedry Muzyki na Wydziale Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu w Ružomberku, w ramach grantu Ministerstwa Edu-kacji Słowacji (KEGA) Musica nova spiritualis, zrealizowanego pod kierownic-twem dr Zuzany Zahradníkovej.
W dalszej części zeszytu prezentujemy trzy artykuły poświęcone recepcji muzyki. Pierwszy z nich, napisany przez Magdalenę Dziadek pt. Muzyka Cho-pina w międzywojennym Wiedniu, oparty jest na analizie austriackich źródeł prasowych dwudziestolecia międzywojennego. Stanowi ważny przyczynek do chopinologii.
Następnie, w pracy pt. Wykonania muzyki Władysława Żeleńskiego w Wied-niu, Michał Jaczyński kontynuuje swoje dociekania naukowe, których wyniki – dotyczące życia i twórczości polskiego kompozytora – publikowaliśmy po raz pierwszy w poprzednim numerze naszego czasopisma (2014, nr 9, s. 63–77). Tym razem Autor skupia się na recepcji muzyki W. Żeleńskiego w Wiedniu, wykorzystując m.in. ówczesne artykuły, które ukazały się w austriackiej prasie.
Drugi blok tematyczny zamyka artykuł Marcina Tadeusza Łukaszewskie-go pt. Wojciech Łukaszewski jako krytyk muzyczny. Praca przedstawia działal-ność publicystyczną polskiego kompozytora, pedagoga, krytyka i animatora muzycznego żyjącego w latach 1936–1978. Znajdziemy w niej również szczegó-łowe omówienie stanu badań nad życiem i twórczością W. Łukaszewskiego.
Rozważania o charakterze naukowym kończy praca autorstwa Anny Pękali i Aleksandra Semenowa pt. Diagnoza poziomu zdolności muzycznych uczniów edukacji wczesnoszkolnej w Polsce i na Ukrainie na podstawie badań własnych. Jest to rodzaj komunikatu z przeprowadzonych badań. W celu postawienia dia-gnozy Autorzy posłużyli się testem Edwina E. Gordona Średnia miara słuchu muzycznego.
Na końcu niniejszego numeru prezentujemy dwa artykuły o charakterze po-pularnonaukowym. Pierwszy z nich, napisany przez Annę Stachurę-Bogus- ławską, przedstawia – na podstawie znanych publikacji – współpracę dwóch wielkich twórców: Igora Strawińskiego – kompozytora i Wacława Niżyńskiego – choreografa.
Wstęp 9
Autorką drugiej pracy jest Olena Kolisnyk. Jej tekst, pt. Twórczość Euge-niusza Stankowicza – inspiracje doby globalizmu, omawia w zarysie meandry współczesnej muzyki ukraińskiej i charakteryzuje warsztat kompozytorski, język muzyczny oraz związki utworów E. Stankowicza z dziełami innych twórców.
Wszystkie artykuły posiadają abstrakty w języku polskim i angielskim, a w przypadku Autorów reprezentujących instytucje słowackie i ukraińskie streszczenia zamieszczono również w ich językach ojczystych.
