142 concerning Vocational Guidance and Vocational Training in the Development of Human Resources, Geneva, 23 June 1975

(1)

MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPO£ECZNEJ DEPARTAMENT RYNKU PRACY

PORADNICTWO ZAWODOWE W OFICJALNYCH DOKUMENTACH

ORAZ OPRACOWANIACH

O ZASIÊGU MIÊDZYNARODOWYM

Zeszyt Informacyjno-Metodyczny Doradcy Zawodowego NR 39

Warszawa 2007

(2)

Ministerstwo Pracy i Polityki Spo³ecznej Departament Rynku Pracy

ul. Tamka 1 00-349 Warszawa

Zeszyty Informacyjno-Metodyczne Doradcy Zawodowego zeszyt nr 39

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym

Wybór dokumentów:

Paulina Bogdañska Projekt ok³adki:

Kamex-Robert Grzelec Fotosk³ad:

Agencja Pinek

Wydawca:

Ministerstwo Pracy i Polityki Spo³ecznej Departament Rynku Pracy

ul. Tamka 1 00-349 Warszawa

Publikacja wydana przy wsparciu Wspólnot Europejskich w ramach Programu Uczenia siê przez Ca³e ¯ycie. Treæ publikacji nie ma na celu wyra¿enia stanowiska Komisji Europejskiej. Instytucja ta nie po- nosi jakiejkolwiek odpowiedzialnoci za treæ publikacji.

¯adna z czêci publikacji nie mo¿e byæ wykorzystywana w jakiejkolwiek formie bez zgody wydawcy.

(3)

Spis treci

Wprowadzenie ... 5 Konwencja MOP nr 142 dotycz¹ca roli poradnictwa i kszta³cenia

zawodowego w rozwoju zasobów ludzkich, Genewa, 23 czerwca 1975 r. ... 7 Convention ILO No. 142 concerning Vocational Guidance and Vocational

Training in the Development of Human Resources, Geneva, 23 June 1975 ... 11 Konwencja MOP nr 168 dotycz¹ca popierania zatrudnienia i ochrony

przed bezrobociem, Genewa, 21 czerwca 1988 r. ... 15 Convention ILO No. 168 concerning Employment Promotion and Protection

against Unemployment, Geneva, 21 June 1988 ... 25 Zalecenie MOP Nr 195 dotycz¹ce rozwoju zasobów ludzkich: kszta³cenie,

szkolenie i uczenie siê przez ca³e ¿ycie, Genewa, 17 czerwca 2004 r. ... 35 Recommendation ILO No. R195 Human Resources Development,

Geneva, 17 June 2004 ... 43 Memorandum dotycz¹ce kszta³cenia ustawicznego

Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, 30 padziernika 2000 r. ... 51 A Memorandum on Lifelong Learning

Commission of the European Communities, Brussels, 30 October 2000 ... 87 Rezolucja Ca³o¿yciowe Poradnictwo Zawodowe w Europie

Rada Unii Europejskiej, Bruksela, 18 maja 2004 r. ... 119 Resolution on Guidance throughout life in Europe

Council of the European Union, Brussels, 18 May 2004... 125 Decyzja ustanawiaj¹ca program dzia³añ w zakresie uczenia siê przez ca³e

¿ycie Parlament Europejski i Rada, 2006 ... 131 Decision establishing an action programme in the field of lifelong learning

The European Parliament and the Council of the European Union, 2006 ... 163 Doradztwo zawodowe: Podrêcznik dla twórców polityki

Podsumowanie w jêzyku polskim

(Career Guidance: A Handbook for Policy Makers), OECD, 2004... 193

Konwencja MOP nr 142Konwencja MOP nr 168Zalecenie MOP nr 195MemorandumRezolucjaProgram LLLPPodrêcznik

(4)

(5)

Wprowadzenie

Przekazujemy Pañstwu kolejny, trzydziesty dziewi¹ty ju¿ zeszyt z serii Zeszytów Informacyjno-Metodycz- nych Doradcy Zawodowego. W publikacji tej znajd¹ Pañstwo wybór dokumentów i opracowañ o zasiêgu miêdzynarodowym, powiêconych zagadnieniom poradnictwa zawodowego.

Z wyj¹tkiem jednego opracowania wszystkie zawarte w publikacji dokumenty prezentujemy w uk³adzie dwu- jêzycznym, w polskiej i angielskiej wersji jêzykowej.

Tak w³anie przedstawione zosta³y Konwencje Miê- dzynarodowej Organizacji Pracy: Nr 142 dotycz¹ca roli poradnictwa i kszta³cenia zawodowego w rozwoju zasobów ludzkich i Nr 168 dotycz¹ca popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem oraz Zalece- nie Miêdzynarodowej Organizacji Pracy Nr 195 dotycz¹ce rozwoju zasobów ludzkich: kszta³cenie, szkolenie i uczenie siê przez ca³e ¿ycie. Podobnie zaprezentowane te¿ zosta³y dokumenty opracowane przez instytucje wspólnotowe: Memorandum dotycz¹ce kszta³cenia ustawicznego Komisji Wspólnot Europej- skich, Rezolucja Ca³o¿yciowe Poradnictwo Zawodo- we w Europie Rady Unii Europejskiej oraz Decyzja ustanawiaj¹ca program dzia³añ w zakresie uczenia siê przez ca³e ¿ycie Parlamentu Europejskiego i Rady.

Ostatnim przedstawionym w publikacji dokumentem

jest streszczenie podrêcznika Doradztwo zawodowe:

Podrêcznik dla twórców polityki, opracowanego przez OECD.

Wymienione dokumenty zosta³y zaprezentowane w formie, w jakiej udostêpnione s¹ na stronach inter- netowych Miêdzynarodowej Organizacji Pracy, Komisji Europejskiej oraz OECD. Na zakoñczenie ka¿dego z do- kumentów zamieszczony zosta³ adres strony interne- towej.

Konwencje i Zalecenie Miêdzynarodowej Organizacji Pracy dotycz¹ problematyki zatrudnienia, roli poradnictwa zawodowego oraz rozwoju zasobów ludzkich.

Konwencja Nr 168 nie zosta³a ratyfikowana przez Pol- skê, jednak z uwagi na treæ umieszczono j¹ w tej publikacji.

Mamy nadziejê, ¿e zawarte w publikacji dokumenty powiêcone zagadnieniom poradnictwa zawodowego, kszta³cenia zawodowego i uczenia siê przez ca³e

¿ycie, opracowane przez miêdzynarodowe instytucje, przybli¿¹ Pañstwu ponadnarodowy wymiar poradnictwa zawodowego.

Departament Rynku Pracy

(6)

(7)

Przyjêta w Genewie dnia 23 czerwca 1975 r.

Data wejcia w ¿ycie: 19 lipca 1977 r.

Ratyfikowana przez Polskê w dniu 13 wrzenia 1979 r.

Wesz³a w ¿ycie w dniu 10 padziernika 1980 r.

(Dz.U. 1979, Nr 29, poz. 164 i 165)

Konwencja Miêdzynarodowej Organizacji Pracy Nr 142

dotycz¹ca roli poradnictwa i kszta³cenia zawodowego w rozwoju zasobów ludzkich

(8)

8

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym KONFERENCJA OGÓLNA MIÊDZYNARODOWEJ OR-

GANIZACJI PRACY, ZWO£ANA DO GENEWY PRZEZ RADÊ ADMINISTRACYJN¥ MIÊDZYNARODOWEGO BIURA PRACY I ZEBRANA TAM DNIA 4 CZERWCA 1975 ROKU NA SWEJ SZEÆDZIESI¥TEJ SESJI, postanowiwszy przyj¹æ niektóre wnioski dotycz¹ce rozwoju zasobów ludzkich: poradnictwo i kszta³cenie zawodowe, która to sprawa stanowi szósty punkt porz¹dku dziennego sesji,

postanowiwszy, ¿e wnioski te zostan¹ ujête w formê konwencji miêdzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego trzeciego czerwca 1975 roku niniejsz¹ konwencjê, która otrzyma nazwê Kon- wencji o rozwoju zasobów ludzkich, 1975.

Artyku³ 1

1. Ka¿dy Cz³onek przyjmie i bêdzie rozwija³ wszech- stronn¹ i skoordynowan¹ politykê oraz programy poradnictwa i kszta³cenia zawodowego, tworz¹c cis³y zwi¹zek miêdzy poradnictwem i kszta³ceniem zawo- dowym a zatrudnieniem, w szczególnoci poprzez publiczne urzêdy zatrudnienia.

2. Polityka i programy bêd¹ uwzglêdnia³y:

a) potrzeby, mo¿liwoci i problemy w dziedzinie zatrudnienia, zarówno na szczeblu regionalnym, jak i krajowym;

b) stadium i poziom rozwoju gospodarczego, spo-

³ecznego i kulturalnego;

c) zwi¹zki zachodz¹ce miêdzy celami rozwoju za- sobów ludzkich a innymi celami gospodarczy- mi, spo³ecznymi i kulturalnymi.

3. Polityka i programy bêd¹ realizowane za pomoc¹ metod dostosowanych do warunków krajowych.

4. Polityka i programy bêd¹ zmierza³y do u³atwienia jednostce zrozumienia rodowiska pracy i rodowiska spo³ecznego, jak i wywierania na nie wp³ywu in- dywidualnie lub zbiorowo.

5. Polityka i programy bêd¹ zachêca³y wszystkie osoby i pomaga³y wszystkim na zasadzie równoci i bez jakiejkolwiek dyskryminacji w rozwijaniu i wyko-

rzystywaniu ich uzdolnieñ zawodowych w ich w³a- snym interesie i zgodnie z ich aspiracjami, maj¹c stale na uwadze potrzeby spo³eczeñstwa.

Artyku³ 2

Dla osi¹gniêcia wy¿ej wymienionych celów ka¿dy Cz³onek opracuje i bêdzie doskonali³ dostêpne i ela- styczne systemy uzupe³niaj¹ce systemy nauczania ogólnego, technicznego i zawodowego, poradnictwa szkolnego i zawodowego oraz kszta³cenia zawodowego, zarówno w ramach systemu szkolnego, jak i poza nim.

Artyku³ 3

1. Ka¿dy Cz³onek bêdzie stopniowo rozszerza³ systemy poradnictwa zawodowego i systemy ci¹g³ej informacji o zatrudnieniu w celu zapewnienia pe³- nej informacji i mo¿liwie jak najszerszego poradnictwa dla dzieci, m³odocianych i doros³ych, w³¹- czaj¹c w to odpowiednie programy dla osób upo-

ledzonych.

2. Informacja i poradnictwo bêd¹ obejmowa³y wy- bór zawodu, kszta³cenie zawodowe i zwi¹zane z tym mo¿liwoci nauki, sytuacjê w zatrudnieniu i jego per- spektywy, mo¿liwoci awansu, warunki pracy, bez- pieczeñstwo i higienê pracy oraz inne aspekty czyn- nego ¿ycia w ró¿nych dziedzinach dzia³alnoci gospodarczej, spo³ecznej i kulturalnej i na wszystkich szczeblach stanowisk.

3. Informacja i poradnictwo bêd¹ uzupe³niane infor- macj¹ o ogólnych aspektach uk³adów zbiorowych oraz praw i obowi¹zków wszystkich zainteresowanych stron zgodnie z ustawodawstwem pracy; ta ostatnia informacja bêdzie dostarczana zgodnie z ustawodawstwem i praktyk¹ krajow¹, z uwzglêdnie- niem odpowiednich funkcji i zadañ zainteresowanych organizacji pracowników i pracodawców.

Artyku³ 4

Ka¿dy Cz³onek bêdzie stopniowo rozszerza³, przysto- sowywa³ i harmonizowa³ ró¿ne systemy kszta³cenia zawodowego, aby sprostaæ potrzebom m³odocianych i doros³ych w ci¹gu ca³ego ich ¿ycia, we wszystkich

(9)

Konwencja MOP Nr 142 dotycz¹ca roli poradnictwa i kszta³cenia zawodowego w rozwoju zasobów ludzkich

sektorach gospodarki i we wszystkich dziedzinach dzia³alnoci gospodarczej oraz na wszystkich pozio- mach kwalifikacji zawodowych i szczeblach stanowisk.

Artyku³ 5

Polityka oraz programy poradnictwa i kszta³cenia zawodowego bêd¹ opracowywane i stosowane przy wspó³pracy z organizacjami pracodawców i pracow- ników oraz w miarê potrzeby i stosownie do ustawodawstwa i praktyki krajowej z innymi zaintere- sowanymi instytucjami.

* * * Artyku³y 6-13 Standardowe postanowienia koñcowe.

Powy¿szy tekst jest autentycznym tekstem konwencji przyjêtej nale¿ycie przez Konferencjê Ogóln¹ Miêdzy- narodowej Organizacji Pracy na jej szeædziesi¹tej sesji, która odby³a siê w Genewie i zosta³a og³oszo- na za zamkniêt¹ w dniu 25 czerwca 1975 roku.

Na dowód czego dnia dwudziestego szóstego czerwca 1975 roku z³o¿yli swe podpisy: (pominiêto).

Dokument dostêpny na stronie http://www.mop.pl/html/index1.html

(10)

(11)

Convention ILO No. 142

concerning Vocational Guidance and Vocational Training

in the Development of Human Resources

Convention concerning Vocational Guidance and Vocational Training in the Development of Human Resources (Note: Date of coming into force: 19:07:1977.)

Convention: /C142 Place:Geneva

Session of the Conference:60 Date of adoption: 23:06:1975 Subject classification: Training

Subject: Vocational Guidance and Training See the ratifications for this Convention Display the document in: French Spanish Status: Up-to-date instrument

(12)

12

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym THE GENERAL CONFERENCE OF THE INTERNATION-

AL LABOUR ORGANISATION,

Having been convened at Geneva by the Governing Body of the International Labour Office, and having met in its Sixtieth Session on 4 June 1970, and Having decided upon the adoption of certain proposals with regard to human resources development:

vocational guidance and vocational training, which is the sixth item on the agenda of the session, and

Having determined that these proposals shall take the form of an international Convention,

adopts this twenty-third day of June of the year one thousand nine hundred and seventy-five the following Convention, which may be cited as the Human Resources Development Convention, 1975:

Article 1

1. Each Member shall adopt and develop compre- hensive and co-ordinated policies and programmes of vocational guidance and vocational training, clo- sely linked with employment, in particular through public employment services.

2. These policies and programmes shall take due account of

(a) employment needs, opportunities and problems, both regional and national;

(b) the stage and level of economic, social and cultural development; and

(c) the mutual relationships between human resources development and other economic, social and cultural objectives.

3. The policies and programmes shall be pursued by methods that are appropriate to national conditions.

4. The policies and programmes shall be designed to improve the ability of the individual to understand and, individually or collectively, to influence the working and social environment.

5. The policies and programmes shall encourage and enable all persons, on an equal basis and without any discrimination whatsoever, to develop and use their capabilities for work in their own best interests and in accordance with their own aspirations, account being taken of the needs of society.

Article 2

With the above ends in view, each Member shall es- tablish and develop open, flexible and complemen- tary systems of general, technical and vocational education, educational and vocational guidance and vocational training, whether these activities take place within the system of formal education or outside it.

Article 3

1. Each Member shall gradually extend its systems of vocational guidance, including continuing employment information, with a view to ensuring that com- prehensive information and the broadest possible guidance are available to all children, young persons and adults, including appropriate programmes for all handicapped and disabled persons.

2. Such information and guidance shall cover the choice of an occupation, vocational training and re- lated educational opportunities, the employment si- tuation and employment prospects, promotion prospects, conditions of work, safety and hygiene at work, and other aspects of working life in the various sectors of economic, social and cultural activity and at all levels of responsibility.

3. The information and guidance shall be supple- mented by information on general aspects of collec- tive agreements and of the rights and obligations of all concerned under labour law; this information shall be provided in accordance with national law and practice, taking into account the respective functions and tasks of the workers and employers organisations concerned.

Article 4

Each Member shall gradually extend, adapt and har- monise its vocational training systems to meet the

(13)

Convention ILO No. 142 concerning

Vocational Guidance and Vocational Training in the Development of Human Resources

needs for vocational training throughout life of both young persons and adults in all sectors of the eco- nomy and branches of economic activity and at all levels of skill and responsibility.

Article 5

Policies and programmes of vocational guidance and vocational training shall be formulated and imple- mented in co-operation with employers and workers organisations and, as appropriate and in accordance with national law and practice, with other interested bodies.

Article 6

The formal ratifications of this Convention shall be communicated to the Director-General of the Inter- national Labour Office for registration.

Article 7

1. This Convention shall be binding only upon those Members of the International Labour Organisa- tion whose ratifications have been registered with the Director-General.

2. It shall come into force twelve months after the date on which the ratifications of two Members have been registered with the Director-General.

3. Thereafter, this Convention shall come into force for any Member twelve months after the date on which its ratification has been registered.

Article 8

1. A Member which has ratified this Convention may denounce it after the expiration of ten years from the date on which the Convention first comes into force, by an act communicated to the Director-Ge- neral of the International Labour Office for registration. Such denunciation shall not take effect until one year after the date on which it is registered.

2. Each Member which has ratified this Convention and which does not, within the year following the expiration of the period of ten years mentioned in

the preceding paragraph, exercise the right of denunciation provided for in this Article, will be bound for another period of ten years and, thereafter, may denounce this Convention at the expiration of each period of ten years under the terms provided for in this Article.

Article 9

1. The Director-General of the International Labour Office shall notify all Members of the International Labour Organisation of the registration of all ratifications and denunciations communicated to him by the Members of the Organisation.

2. When notifying the Members of the Organisation of the registration of the second ratification communicated to him, the Director-General shall draw the attention of the Members of the Organisation to the date upon which the Convention will come into force.

Article 10

The Director-General of the International Labour Of- fice shall communicate to the Secretary-General of the United Nations for registration in accordance with Article 102 of the Charter of the United Nations full particulars of all ratifications and acts of denunciation registered by him in accordance with the provisions of the preceding Articles.

Article 11

At such times as it may consider necessary the Go- verning Body of the International Labour Office shall present to the General Conference a report on the working of this Convention and shall examine the desirability of placing on the agenda of the Confe- rence the question of its revision in whole or in part.

Article 12

1. Should the Conference adopt a new Convention revising this Convention in whole or in part, then, unless the new Convention otherwise provides:

(14)

14

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym a) the ratification by a Member of the new revis-

ing Convention shall ipso jure involve the im- mediate denunciation of this Convention, not- withstanding the provisions of Article 8 above, if and when the new revising Convention shall have come into force;

b) as from the date when the new revising Con- vention comes into force this Convention shall cease to be open to ratification by the Mem- bers.

2. This Convention shall in any case remain in force in its actual form and content for those Members which have ratified it but have not ratified the revising Convention.

Article 13

The English and French versions of the text of this Convention are equally authoritative.

Cross references

Dokument dostêpny na stronie http://www.ilo.org/ilolex/english/convdisp1.htm

(15)

Konwencja Miêdzynarodowej Organizacji Pracy Nr 168

dotycz¹ca popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem¹

1 Data wejcia w ¿ycie: 17 padziernika 1991 r.

Polska nie ratyfikowa³a konwencji

(16)

16

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym KONFERENCJA OGÓLNA MIÊDZYNARODOWEJ OR-

GANIZACJI PRACY,

zwo³ana do Genewy przez Radê Administracyjn¹ Miê- dzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu l czerwca 1988 r. na siedemdziesi¹tej pi¹tej sesji, podkrelaj¹c znaczenie pracy i produktywnego zatrudnienia w ka¿dym spo³eczeñstwie nie tylko ze wzglêdu na zasoby przez nie tworzone dla spo³eczeñstwa, ale równie¿ z powodu dochodu, które one przynosz¹ pracownikom, spo³eczn¹ rolê, któr¹ one nadaj¹ i poczucie w³asnej godnoci, jakie pracownicy z nich czerpi¹, przypominaj¹c istniej¹ce normy miêdzynarodowe w dziedzinie zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem:

Konwencjê i Zalecenie dotycz¹ce bezrobocia, z 1934 r., Zalecenie dotycz¹ce bezrobocia (m³odociani), z 1935 r..

Zalecenie dotycz¹ce zabezpieczenia dochodu, z 1944 r., Konwencjê dotycz¹c¹ zabezpieczenia spo³ecznego (normy minimalne), z 1952 r., Konwencjê i Zalecenie dotycz¹ce polityki zatrudnienia, z 1964 r., Konwencjê i Za- lecenie dotycz¹ce rozwoju zasobów ludzkich, z 1975 r., Konwencjê i Zalecenie dotycz¹ce administracji pracy, z 1978 r. oraz Zalecenie dotycz¹ce polityki zatrudnienia (postanowienia uzupe³niaj¹ce), z 1984 r.,

zwa¿ywszy na powszechne bezrobocie i niepe³ne zatrudnienie wystêpuj¹ce w ró¿nych krajach wiata na ró¿nych etapach rozwoju, a w szczególnoci na problemy ludzi m³odych, z których wielu szuka pierwszego zatrudnienia,

zwa¿ywszy, ¿e od czasu przyjêcia wy¿ej wymienionych instrumentów miêdzynarodowych dotycz¹cych ochrony przed bezrobociem, nast¹pi³y wa¿ne, nowe zmiany w ustawodawstwie i praktyce wielu Cz³onków powoduj¹- ce koniecznoæ rewizji istniej¹cych norm, w szczegól- noci Konwencji dotycz¹cej bezrobocia, z 1934 r. i przy- jêcia nowych norm miêdzynarodowych dotycz¹cych popierania pe³nego, produktywnego i swobodnie wybieranego zatrudnienia za pomoc¹ wszelkich w³aciwych rod- ków, w³¹czaj¹c zabezpieczenie spo³eczne,

zwa¿ywszy, ¿e postanowienia dotycz¹ce wiadczeñ na wypadek bezrobocia Konwencji dotycz¹cej zabezpieczenia spo³ecznego (normy minimalne), z 1952 r., usta- laj¹ poziom ochrony, który obecnie zosta³ przekroczo- ny przez wiêkszoæ istniej¹cych systemów wiadczeñ w krajach uprzemys³owionych i w odró¿nieniu od norm dotycz¹cych innych wiadczeñ nie towarzysz¹ temu

wy¿sze normy, ale ¿e te normy mog¹ wci¹¿ byæ celem dla krajów rozwijaj¹cych siê, które potrafi¹ utworzyæ system wiadczeñ na wypadek bezrobocia,

uznaj¹c, ¿e polityka prowadz¹ca do sta³ego, trwa³ego i nieinflacyjnego wzrostu gospodarczego oraz elastycz- nej reakcji na zmiany, a tak¿e do tworzenia i popierania wszystkich form produktywnego i swobodnie wybieranego zatrudnienia, w³¹czaj¹c ma³e przedsiêbiorstwa, spó³dzielnie, prace na w³asny rachunek i lokalne inicja- tywy w zakresie zatrudnienia, nawet poprzez redystry- bucjê zasobów aktualnie powiêconych na finansowa- nie dzia³alnoci nastawionych wy³¹cznie na pomoc w dziedzinach, które popieraj¹ zatrudnienie, zw³aszcza poradnictwo zawodowe, szkolenie i rehabilitacjê, propo- nuje najlepsz¹ ochronê przed ujemnymi skutkami przy- musowego bezrobocia, ale ¿e przymusowe bezrobocie mimo to istnieje i ¿e w zwi¹zku z tym wa¿n¹ spraw¹ jest zapewnienie, by systemy zabezpieczenia spo³ecznego, a w szczególnoci systemy wiadczeñ na wypadek bezrobocia, zapewnia³y pomoc w zakresie zatrudnienia i wspar- cie materialne tym, którzy s¹ przymusowo bezrobotni, postanowiwszy przyj¹æ niektóre wnioski dotycz¹ce popierania zatrudnienia i zabezpieczenia spo³ecznego, która to sprawa stanowi pi¹ty punkt porz¹dku dziennego sesji, w szczególnoci dotycz¹ce zrewido- wania Konwencji dotycz¹cej bezrobocia, z 1934 r., postanowiwszy, ¿e wnioski te zostan¹ ujête w formê konwencji miêdzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego pierwszego czerwca tysi¹c dziewiêæset osiemdziesi¹tego ósmego roku na- stêpuj¹c¹ Konwencjê, która otrzyma nazwê: Konwen- cja dotycz¹ca popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem, z 1988 r.:

CZÊÆ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE Artyku³ 1

W niniejszej Konwencji:

a) wyraz ustawodawstwo obejmuje wszelkie przepisy w zakresie zabezpieczenia spo³ecznego, jak równie¿ ustawy i zarz¹dzenia;

b) wyraz okrelony oznacza okrelony przez ustawodawstwo krajowe lub zgodnie z nim.

(17)

Konwencja MOP Nr 168 dotycz¹ca popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem

Artyku³ 2

Ka¿dy Cz³onek podejmie w³aciwe kroki dla skoor- dynowania swego systemu ochrony przed bezrobociem ze swoj¹ polityk¹ zatrudnienia. W tym celu bê- dzie siê stara³ zapewniæ, by jego system ochrony przed bezrobociem, a w szczególnoci metody na rzecz zabezpieczenia wiadczenia na wypadek bezrobocia, przyczynia³y siê do popierania pe³nego, produktywnego i swobodnie wybieranego zatrudnienia i nie mia³y charakteru zniechêcaj¹cego pracodawców do oferowania, a pracowników do szukania produktywnego zatrudnienia.

Artyku³ 3

Postanowienia niniejszej Konwencji bêd¹ wprowa- dzane w ¿ycie w konsultacji i we wspó³pracy z organizacjami pracodawców i pracowników, zgodnie z praktyk¹ krajow¹.

Artyku³ 4

1. Ka¿dy Cz³onek, który ratyfikuje niniejsz¹ Konwen- cjê, mo¿e, przez za³¹czone deklaracje do swojej ratyfikacji, wy³¹czyæ postanowienia Czêci VII z obowi¹zków wynikaj¹cych z ratyfikacji.

2. Ka¿dy Cz³onek, który z³o¿y³ deklaracjê zgodnie z ust. 1 powy¿ej, mo¿e j¹ wycofaæ w ka¿dym czasie w drodze z³o¿enia nastêpnej deklaracji.

Artyku³ 5

1. Ka¿dy Cz³onek mo¿e skorzystaæ, w drodze deklaracji, towarzysz¹cej jego ratyfikacji, najwy¿ej z dwóch czasowych wy³¹czeñ przewidzianych w art. 10 ust. 4, art. 11 ust. 3, art. 15 ust. 2, art. 18 ust. 2, art. 19 ust. 4, art. 23 ust. 2, art. 24 ust 2 i art. 25 ust. 2. Taka deklaracja poda przyczyny, które uzasadniaj¹ te wyj¹tki.

2. Bez wzglêdu na postanowienia ust. 1 powy¿ej, Cz³onek, gdzie jest to uzasadnione zakresem ochrony jego systemu zabezpieczenia spo³ecznego, mo¿e skorzystaæ, w drodze deklaracji towarzysz¹cej jego ratyfikacji, z czasowych wy³¹czeñ przewidzianych w art. 10 ust. 4, art. 11 ust. 3, art. 15 ust. 2, art. 18

ust. 2, art. 19 ust. 4, art. 23 ust. 2, art. 24 ust. 2 i art.

25 ust. 2. Taka deklaracja poda przyczyny, które uzasadniaj¹ te wyj¹tki.

3. Ka¿dy Cz³onek, który z³o¿y³ deklaracjê zgodnie z art. 1 lub ust. 2, wska¿e w rocznym sprawozdaniu ze stosowania niniejszej Konwencji, które zobowi¹zany jest przedk³adaæ zgodnie z art. 22 Konstytucji Miê- dzynarodowej Organizacji Pracy, odnonie do ka¿- dego wy³¹czenia, z którego korzysta:

a) ¿e istniej¹ nadal przyczyny, które go do tego sk³oni³y;

b) ¿e zrzeka siê prawa korzystania z danego wy³¹- czenia pocz¹wszy od okrelonej daty.

4. Ka¿dy Cz³onek, który z³o¿y³ deklaracjê zgodnie z ust. 1 lub ust. 2, odpowiednio do treci takiej deklaracji i je¿eli okolicznoci na to pozwalaj¹:

a) obejmie ewentualnoæ czêciowego bezrobocia;

b) zwiêkszy liczbê chronionych osób;

c) zwiêkszy wysokoæ wiadczeñ;

d) skróci okres oczekiwania;

e) wyd³u¿y okres wyp³aty wiadczeñ;

f) dostosuje statutowe systemy zabezpieczenia spo³ecznego do zawodowych warunków pra- cowników niepe³noetatowych;

g) bêdzie d¹¿yæ do zapewnienia opieki lekarskiej osobom otrzymuj¹cym wiadczenie na wypadek bezrobocia i osobom pozostaj¹cym na ich utrzymaniu;

h) bêdzie d¹¿yæ do zapewnienia, by okresy wyp³a- ty takiego wiadczenia by³y brane pod uwagê przy nabywaniu prawa do wiadczeñ z zabezpieczenia spo³ecznego i, gdzie w³aciwe, do obliczania wiadczenia na wypadek inwalidztwa, na staroæ i pozosta³ych przy ¿yciu cz³onków rodziny.

Artyku³ 6

1. Ka¿dy Cz³onek zapewni równoæ traktowania wszystkim osobom chronionym, bez dyskryminacji ze wzglê- du na rasê, kolor skóry, p³eæ, religiê, pogl¹dy politycz- ne, pochodzenie narodowe, obywatelstwo, pochodzenie etniczne lub spo³eczne, inwalidztwolub wiek.

(18)

18

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym 2. Postanowienia ust. 1 nie zapobiegn¹ przyjêciu

specjalnych rodków, które s¹ usprawiedliwione sytuacj¹ okrelonych grup zgodnie z systemami, o któ- rych mowa w art. 12 ust. 2, lub maj¹ na celu zaspo- kojenie specjalnych potrzeb kategorii osób, które maj¹ szczególne problemy na rynku pracy, zw³aszcza grup, w niekorzystnym po³o¿eniu lub w zawar- ciu umów dwustronnych albo wielostronnych na zasadzie wzajemnoci miêdzy pañstwami w zakresie

wiadczeñ z tytu³u bezrobocia.

CZÊÆ II

POPIERANIE PRODUKTYWNEGO ZATRUDNIENIA

Artyku³ 7

Ka¿dy Cz³onek okreli, ¿e pierwszoplanowym celem jest polityka d¹¿¹ca do zapewnienia pe³nego, produktywnego i swobodnie wybieranego zatrudnienia za pomoc¹ wszelkich w³aciwych rodków, w³¹cza- j¹c zabezpieczenie spo³eczne. rodki te bêd¹ obejmowa³y, miêdzy innymi, s³u¿by zatrudnienia, szkolenie zawodowe i poradnictwo zawodowe.

Artyku³ 8

1. Ka¿dy Cz³onek bêdzie zmierza³ do utworzenia, z zastrze¿eniem ustawodawstwa krajowego i praktyki, specjalnych programów popierania dodatko- wych mo¿liwoci pracy i pomocy w znalezieniu zatrudnienia, a tak¿e zachêcania do swobodnie wybieranego i produktywnego zatrudnienia okrelonych kategorii osób bêd¹cych w niekorzystnej sy- tuacji lub które maj¹ lub mog¹ mieæ trudnoci ze znalezieniem trwa³ego zatrudnienia, takich jak ko- biety, m³odzi pracownicy, osoby niepe³nospraw- ne, starsi pracownicy, bezrobotni od d³u¿szego czasu, pracownicy migruj¹cy legalnie mieszkaj¹- cy w kraju i pracownicy dotkniêci zmianami struk- turalnymi.

2. Ka¿dy Cz³onek okreli, w swoim sprawozdaniu zgodnie z art. 22 Konstytucji Miêdzynarodowej Or- ganizacji Pracy, kategorie osób, dla których podej- muje siê on popieraæ programy zatrudnienia.

3. Ka¿dy Cz³onek bêdzie zmierza³ do rozszerzenia popierania produktywnego zatrudnienia stopniowo

na wiêksz¹ liczbê kategorii osób ni¿ ta, któr¹ pocz¹t- kowo obejmowa³.

Artyku³ 9

rodki przewidziane w tej czêci bêd¹ podejmowane z uwzglêdnieniem Konwencji i Zalecenia dotycz¹cych rozwoju zasobów ludzkich, z 1975 r. oraz Zalecenia dotycz¹cego polityki zatrudnienia (postanowienia uzupe³niaj¹ce), z 1984 r.

CZÊÆ III

PRZYPADKI OBJÊTE OCHRON¥

Artyku³ 10

1. Przypadki objête ochron¹ obejmuj¹, wed³ug okre-

lonych warunków, pe³ne bezrobocie okrelone jako utrata zarobków z powodu niemo¿noci znalezienia odpowiedniego zatrudnienia, maj¹c na uwadze postanowienia art. 21 ust. 2, w przypadku osób zdol- nych do pracy, bêd¹cych do dyspozycji i faktycznie szukaj¹cych pracy.

2. Ka¿dy Cz³onek bêdzie ponadto zmierza³ do rozszerzenia ochrony wynikaj¹cej z Konwencji, na okre-

lonych warunkach, na nastêpuj¹ce przypadki:

a) utrata zarobków z powodu czêciowego bezrobocia, okrelonego jako przejciowe skrócenie normalnego lub statutowego czasu pracy; i b) zawieszenie lub zmniejszenie zarobków z powo-

du przejciowego wstrzymania pracy, bez przerywania stosunku pracy, w szczególnoci z przy- czyn gospodarczych, technologicznych, struk- turalnych lub podobnego rodzaju.

3. Ka¿dy Cz³onek bêdzie ponadto zmierzaæ do zapewnienia p³atnoci wiadczeñ dla pracowników za- trudnionych w niepe³nym wymiarze czasu, którzy faktycznie szukaj¹ pracy w pe³nym wymiarze czasu.

Ogó³em wiadczenia i zarobki z tytu³u ich pracy w niepe³nym wymiarze czasu mog¹ byæ takie, aby za- chêciæ pracowników do podjêcia zatrudnienia w pe³- nym wymiarze czasu.

4. Je¿eli w mocy pozostaje deklaracja z³o¿ona na podstawie art. 5, mo¿na od³o¿yæ stosowanie ustê- pów 2 i 3 niniejszego artyku³u.

(19)

CZÊÆ IV OSOBY CHRONIONE

Artyku³ 11

1. Osoby chronione bêd¹ obejmowaæ okrelone klasy pracowników, stanowi¹ce przynajmniej 85 procent wszystkich pracowników, w³¹czaj¹c pracowni- ków pañstwowych i uczniów.

2. Bez wzglêdu na postanowienie ust. l niniejszego artyku³u, pracownicy pañstwowi, których zatrudnienie do osi¹gniêcia normalnego wieku emerytalnego jest zagwarantowane przez ustawodawstwo krajowe, mog¹ byæ wy³¹czeni z ochrony.

3. Je¿eli deklaracja z³o¿ona na podstawie art. 5 pozostaje w mocy, osoby chronione bêd¹ obejmowaæ:

a) okrelone klasy pracowników, stanowi¹cych przynajmniej 50 procent wszystkich pracowni- ków; lub

b) je¿eli jest to szczególnie uzasadnione poziomem rozwoju, okrelone klasy pracowników stanowi¹cych przynajmniej 50 procent wszystkich pracowników w przedsiêbiorstwach przemys³o- wych zatrudniaj¹cych przynajmniej 20 osób.

CZÊÆ V METODY OCHRONY

Artyku³ 12

1. Je¿eli niniejsza Konwencja nie stanowi inaczej, ka¿dy Cz³onek mo¿e okreliæ metodê lub metody ochrony, za pomoc¹ których wybiera on wprowadzenie w ¿ycie postanowieñ Konwencji, czy to przez system sk³adkowy lub bezsk³adkowy, czy przez po-

³¹czenie takich systemów.

2. Jednak¿e, jeli ustawodawstwo Cz³onka chroni wszystkich mieszkañców, których zasoby w czasie trwania przypadku nie przekraczaj¹ okrelonych gra- nic, mo¿na ograniczyæ przyznawan¹ ochronê, w zale¿noci od zasobów wiadczeniobiorcy i jego rodziny, zgodnie z postanowieniami art. 16

CZÊÆ VI

PRZYZNAWANIE WIADCZENIA Artyku³ 13

wiadczenia przyznawane w formie wyp³at okresowych osobom bezrobotnym mog¹ byæ powi¹zane z metodami ochrony.

Artyku³ 14

W przypadku pe³nego bezrobocia wiadczenia bêd¹ przyznawane w postaci wyp³at okresowych obliczanych w taki sposób, aby zapewniæ wiadczeniobiorcy wyrównanie za czêciow¹ i przejciow¹ utratê zarob- ków, jednoczenie unikaj¹c spowodowania zniechê- cania do pracy lub do tworzenia zatrudnienia.

Artyku³ 15

1. W przypadkach pe³nego bezrobocia i zawieszenia zarobków z powodu przejciowego zawieszenia pracy bez przerywania stosunku pracy, gdy przypa- dek ten jest objêty ochron¹, wiadczenia bêd¹ za- pewniane w formie wyp³at okresowych, obliczanych nastêpuj¹co:

a) jeli wiadczenia oparte s¹ na sk³adkach op³a- canych przez osoby chronione lub w ich imie- niu albo na poprzednich zarobkach, bêd¹ one wynosiæ nie mniej ni¿ 50 procent poprzednich zarobków, przy czym dopuszczalne jest okre-

lenie górnej granicy wysokoci wiadczenia lub zarobków, które maj¹ byæ brane pod uwagê, na przyk³ad przez odniesienie zarobków do p³acy wykwalifikowanego pracownika lub przeciêtnej p³acy pracowników w danym regionie;

b) jeli wiadczenia nie s¹ oparte na sk³adkach lub poprzednich zarobkach, bêd¹ one wynosiæ przynajmniej 50 procent statutowej p³acy minimalnej lub p³acy zwyk³ego pracownika albo bêd¹ one na poziomie, który zapewni minimum niezbêdne do pokrycia podstawowych kosztów utrzymania, które zale¿nie od tego jest najwy¿sze.

2. Je¿eli deklaracja z³o¿ona na podstawie art. 5 pozostaje w mocy, wysokoæ wiadczenia bêdzie wynosi³a:

(20)

20

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym a) nie mniej ni¿ 45 procent poprzednich zarobków;

lub

b) nie mniej ni¿ 45 procent statutowej p³acy minimalnej lub p³acy zwyk³ego pracownika, ale nie mniej ni¿ poziom, który zapewnia minimum nie- zbêdne do pokrycia podstawowych kosztów utrzymania.

3. Je¿eli to jest w³aciwe, procenty okrelone w ustê- pach 1 i 2 mog¹ byæ osi¹gniête porównuj¹c wyp³aty okresowe po opodatkowaniu i potr¹ceniu sk³adek z zarobkami po opodatkowaniu i potr¹ceniu sk³adek,

Artyku³ 16

Bez wzglêdu na postanowienia art. 15, wiadczenia przyznawane poza okresem pocz¹tkowym, okrelonym w art. 19 ust. 2 a), a tak¿e wiadczenia p³aco- ne przez Cz³onka, zgodnie z art. 12 ust. 2, mog¹ byæ ustalane po uwzglêdnieniu innych zasobów, poza okrelony limit, dostêpnych wiadczeniobiorcy lub jego rodzinie, zgodnie z okrelon¹ skal¹. W ka¿dym razie, wiadczenia te w po³¹czeniu z wszel- kimi innymi wiadczeniami, do których oni mog¹ byæ uprawnieni, bêd¹ zabezpieczaæ im zdrowe i nale¿yte warunki ¿ycia zgodnie z normami krajo- wymi.

Artyku³ 17

1. Je¿eli ustawodawstwo Cz³onka uzale¿nia prawo do wiadczeñ na wypadek bezrobocia od przebycia okresu kwalifikacyjnego, okres ten nie bêdzie d³u¿- szy ni¿ okres uwa¿any za niezbêdny dla zapobie¿e- nia nadu¿yciom.

2. Ka¿dy Cz³onek bêdzie zmierza³ do dostosowania okresu kwalifikacyjnego do zawodowych okoliczno-

ci pracowników sezonowych.

Artyku³ 18

1. Je¿eli ustawodawstwo Cz³onka przewiduje, ¿e wyp³ata wiadczenia w przypadkach pe³nego bezrobocia powinna rozpocz¹æ siê dopiero po wyganiê- ciu okresu oczekiwania, okres ten nie bêdzie d³u¿szy ni¿ siedem dni.

2. Je¿eli deklaracja z³o¿ona na podstawie art. 5 pozostaje w mocy, d³ugoæ okresu oczekiwania nie bê- dzie przekraczaæ dziesiêciu dni.

3. W przypadkach pracowników sezonowych okres oczekiwania okrelony w ust. 1 niniejszego artyku³u mo¿e byæ dostosowany do ich zawodowych okolicznoci.

Artyku³ 19

1. wiadczenia przewidziane w przypadkach pe³nego bezrobocia i zawieszenia zarobków z powodu przejciowego zawieszenia pracy, bez przerywania stosunku pracy, bêd¹ wyp³acane w ci¹gu ca³ego okresu tych przypadków.

2. Jednak¿e, w przypadku pe³nego bezrobocia:

a) pocz¹tkowy okres wyp³aty wiadczenia przewidziany w art. 15 mo¿e by ograniczony do 26 tygodni w ka¿dym przypadku bezrobocia lub do 39 tygodni w okresie 24 miesiêcy;

b) w przypadku bezrobocia trwaj¹cego d³u¿ej ni¿

ten pocz¹tkowy okres wiadczenia, czas wyp³a- ty wiadczenia, który mo¿e byæ obliczony ma- j¹c na uwadze zasoby wiadczeniobiorcy i jego rodziny zgodnie z postanowieniem art. 16, mo¿e byæ ograniczony do okrelonego czasu.

3. Jeli ustawodawstwo Cz³onka przewiduje, ¿e pocz¹tkowy okres wyp³aty wiadczenia przewidziany w art. 15 bêdzie mia³ inn¹ d³ugoæ ni¿ okres kwalifika- cyjny, przeciêtny czas okrelony dla wyp³aty wiad- czeñ bêdzie wynosi³ przynajmniej 26 tygodni.

4. Jeli deklaracja z³o¿ona na podstawie art. 5 pozostaje w mocy, okres wyp³aty wiadczenia mo¿e byæ ograniczony do 13 tygodni w ka¿dym okresie 12 miesiêcy lub do rednio 13 tygodni, jeli ustawodawstwo przewiduje, ¿e pocz¹tkowy okres wyp³aty bêdzie ró¿ny w zale¿noci od d³ugoci okresu kwalifikacyjnego.

5. W przypadkach przewidzianych w ust. 2 b) powy-

¿ej, ka¿dy Cz³onek bêdzie d¹¿y³ do zapewnienia odpowiedniej dodatkowej pomocy zainteresowanym osobom w celu umo¿liwienia im znalezienia produktywnego i swobodnie wybieranego zatrudnienia, powo³uj¹c siê w szczególnoci na rodki okrelone w Czêci II.

(21)

6. Czas wyp³aty wiadczenia pracownikom sezono- wym mo¿e byæ dostosowany do ich okolicznoci zawodowych, nie naruszaj¹c postanowieñ ust. 2 b) powy¿ej.

Artyku³ 20

wiadczenia, do jakiego osoba chroniona by³aby uprawniona w przypadku pe³nego lub czêciowego bezrobocia albo zawieszenia zarobków z powodu przejciowego zawieszenia pracy bez przerywania stosunku pracy, mo¿na odmówiæ, mo¿na je wyco- faæ, zawiesiæ lub zmniejszyæ w okrelonym zakresie:

a) na czas nieobecnoci zainteresowanej osoby na terytorium Cz³onka;

b) jeli w³aciwa w³adza ustali³a, ¿e zainteresowana osoba wiadomie przyczyni³a siê do swojego zwolnienia z pracy;

c) jeli w³aciwa w³adza ustali³a, ¿e zainteresowana osoba opuci³a zatrudnienie dobrowolnie bez usprawiedliwionej przyczyny;

d) w okresie sporu z tytu³u pracy, gdy zainteresowana osoba przerwa³a pracê, aby wzi¹æ udzia³ w tym sporze lub gdy nie dopuszczono jej do pracy w bezporednim zwi¹zku z przerwaniem pracy z powodu sporu z tytu³u pracy;

e) jeli zainteresowana osoba usi³owa³a w drodze oszustwa otrzymaæ wiadczenia lub je w taki sposób otrzyma³a;

f) jeli zainteresowana osoba nie skorzysta³a bez uzasadnionej przyczyny z u³atwieñ w zakresie porednictwa, poradnictwa zawodowego, szkolenia, przekwalifikowania lub przeniesienia do odpowiedniej pracy;

g) na czas pobierania przez zainteresowan¹ osobê innego wiadczenia utrzymania dochodu prze- widzianego w ustawodawstwie zainteresowanego Cz³onka, wyj¹wszy wiadczenie rodzinne, z zastrze¿eniem, ¿e czêæ wiadczenia zawieszo- nego nie przewy¿sza tego drugiego wiadczenia.

Artyku³ 21

1. wiadczenie, do jakiego osoba chroniona by³aby uprawniona w przypadku pe³nego bezrobocia, mo¿- na odmówiæ lub mo¿na je wycofaæ, zawiesiæ lub

zmniejszyæ w okrelonym zakresie, jeli zainteresowana osoba odmawia przyjêcia odpowiedniego zatrudnienia.

2. Przy ocenie, czy zatrudnienie jest odpowiednie, nale¿y wzi¹æ pod uwagê, w szczególnoci, w okre-

lonych warunkach i w odpowiednim zakresie, wiek osób bezrobotnych, ich sta¿ pracy w poprzednim zawodzie, zdobyte dowiadczenie, d³ugoæ okresu bezrobocia, sytuacjê na rynku pracy, wp³yw tego zatrudnienia na ich sytuacjê osobist¹ i rodzinn¹ oraz fakt, ¿e miejsce pracy jest wolne na skutek przerwa- nia pracy z powodu trwaj¹cego sporu z tytu³u pracy.

Artyku³ 22

Jeli osoby chronione otrzyma³y bezporednio od swojego pracodawcy lub z jakiegokolwiek innego

ród³a, zgodnie z ustawodawstwem krajowym lub uk³adami zbiorowymi, odprawê, której g³ównym celem jest przyczynienie siê do wyrównania utraty za- robków, spowodowanej pe³nym bezrobociem, Cz³o- nek mo¿e zdecydowaæ:

a) ¿e wiadczenie na wypadek bezrobocia, do jakiego zainteresowana osoba by³aby uprawniona, mo¿e byæ zawieszone na okres odpowiada- j¹cy okresowi, w którym odprawa wyrównuje utracone zarobki; lub

b) ¿e odprawa mo¿e byæ zmniejszona o kwotê odpowiadaj¹c¹ skumulowanej wartoci wyp³at okresowych, do jakich zainteresowane osoby s¹ uprawnione przez okres odpowiadaj¹cy okresowi, w którym odprawa wyrównuje utracone zarobki.

Artyku³ 23

1. Ka¿dy Cz³onek, którego ustawodawstwo przewiduje prawo do opieki lekarskiej, uzale¿niaj¹c je bezporednio lub porednio od aktywnoci zawodowej, bêdzie d¹¿y³ do zapewnienia, na okrelonych warunkach, opieki lekarskiej osobom otrzymuj¹cym wiadczenie na wypadek bezrobocia i osobom pozostaj¹- cym na ich utrzymaniu.

2. Mo¿na odroczyæ wprowadzenie w ¿ycie ust. 1, je¿eli pozostaje w mocy deklaracja z³o¿ona zgodnie z art. 5.

(22)

22

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym

Artyku³ 24

1. Ka¿dy Cz³onek bêdzie d¹¿y³ do zagwarantowania osobom otrzymuj¹cym wiadczenie na wypadek bezrobocia, na okrelonych warunkach, by okresy wy- p³aty tych wiadczeñ by³y brane pod uwagê przy:

a) nabywaniu prawa do wiadczeñ na wypadek inwalidztwa, staroci i mierci ¿ywiciela rodziny, a tak¿e - gdzie jest to w³aciwe - przy obliczaniu tych wiadczeñ; i

b) nabyciu prawa do opieki lekarskiej oraz zasi³- ków chorobowych, wiadczeñ macierzyñskich i rodzinnych po zakoñczeniu bezrobocia, jeli ustawodawstwo zainteresowanego Cz³onka przewiduje takie wiadczenia i uzale¿nia je bezporednio lub porednio od aktywnoci zawodowej.

Artyku³ 25

1. Ka¿dy Cz³onek zapewni, by statutowe systemy zabezpieczenia spo³ecznego, które oparte s¹ na dzia-

³alnoci zawodowej, by³y dostosowane do warunków zatrudnienia pracowników niepe³noetatowych, chyba ¿e ich czas pracy lub zarobki mog¹ byæ uznane, na okrelonych warunkach, za nie maj¹ce znacze- nia.

CZÊÆ VII

SPECJALNE POSTANOWIENIA DOTYCZ¥CE OSÓB PO RAZ PIERWSZY

STARAJ¥CYCH SIÊ O ZATRUDNIENIE Artyku³ 26

1. Cz³onkowie wezm¹ pod uwagê fakt, ¿e jest wie- le kategorii osób poszukuj¹cych pracy, które nigdy nie by³y lub przesta³y byæ uznawane za bezrobotne lub nigdy nie by³y albo przesta³y byæ objête systemami ochrony bezrobotnych. W konsekwencji,

przynajmniej trzy z ni¿ej wymienionych dziesiêciu kategorii osób poszukuj¹cych pracy otrzymaj¹

wiadczenia spo³eczne, zgodnie z okrelonymi wa- runkami:

a) osoby m³ode, które ukoñczy³y szkolenie zawodowe;

b) osoby m³ode, które ukoñczy³y studia;

c) osoby m³ode, które odby³y obowi¹zkow¹ s³u¿- bê wojskow¹;

d) osoby po okresie wychowywania dzieci lub opieki nad osob¹ chor¹, niepe³nosprawn¹ lub star- sz¹;

e) osoby, których ma³¿onek zmar³, a one same nie s¹ uprawnione do wiadczenia po nim;

f) osoby rozwiedzione lub ¿yj¹ce w separacji;

g) zwolnieni wiêniowie;

h) osoby doros³e, w³¹czaj¹c osoby niepe³nospraw- ne, które ukoñczy³y okres szkolenia;

i) pracownicy migranci po powrocie do ich kraju ojczystego, chyba ¿e nabyli prawa zgodnie z ustawodawstwem kraju, w którym ostatnio pracowali;

j) osoby, które dotychczas pracowa³y na w³asny rachunek.

2. Ka¿dy Cz³onek okreli w swoim pierwszym sprawozdaniu, przedk³adanym zgodnie z art. 22 Konsty- tucji Miêdzynarodowej Organizacji Pracy, kategorie osób wymienione w ust. 1 niniejszego artyku³u, któ- re zamierza chroniæ.

3. Ka¿dy Cz³onek bêdzie zmierza³ do stopniowego rozszerzania ochrony na wiêksz¹ liczbê kategorii ni¿

liczba pocz¹tkowo chroniona.

CZÊÆ VIII GWARANCJE PRAWNE, ADMINISTRACYJNE I FINANSOWE

Artyku³ 27

1. W przypadku odmowy, wycofania, zawieszenia lub zmniejszenia wiadczenia lub w przypadku sporu co do jego wysokoci, roszcz¹cy bêd¹ mieli prawo z³o-

¿enia skargi do organu administruj¹cego systemem

(23)

wiadczeñ i odwo³ania siê nastêpnie do niezale¿nego organu. Bêd¹ oni pisemnie poinformowani o do- stêpnej procedurze, która bêdzie ³atwa i szybka.

2. Postêpowanie odwo³awcze umo¿liwi roszcz¹ce- mu, zgodnie z ustawodawstwem krajowym i prakty- k¹, reprezentacjê lub pomoc osoby wykwalifikowa- nej wed³ug jego wyboru lub przedstawiciela reprezentatywnej organizacji pracowników albo przedstawiciela reprezentatywnej organizacji osób chronionych.

Artyku³ 28

Ka¿dy Cz³onek przyjmie na siebie ogóln¹ odpowie- dzialnoæ za solidn¹ administracjê instytucji i s³u¿b, którym powierzono stosowanie Konwencji.

Artyku³ 29

1. Jeli administracjê powierzono bezporednio ko- mórce rz¹du odpowiedzialnej przed parlamentem, przedstawiciele osób chronionych i pracodawców bêd¹ uczestniczyæ w administracji w charakterze doradców, na okrelonych warunkach.

2. Jeli administracji nie powierzono komórce rz¹- dowej odpowiedzialnej przed parlamentem:

a) przedstawiciele osób chronionych bêd¹ uczest- niczyæ w administracji lub bêd¹ z ni¹ zwi¹zani w charakterze doradców na okrelonych warunkach;

b) ustawodawstwo krajowe mo¿e przewidywaæ równie¿ udzia³ przedstawicieli pracodawców;

c) ustawodawstwo mo¿e równie¿ przewidywaæ udzia³ przedstawicieli w³adz publicznych.

Artyku³ 30

W przypadkach, gdy pañstwo lub system zabezpieczenia spo³ecznego przyznaj¹ subsydia do ochrony zatrudnienia, Cz³onkowie podejm¹ niezbêdne kroki dla zapewnienia, by wyp³aty by³y dokonywane tylko na przewidziane cele i by zapobiec oszustwom lub nadu¿yciom ze strony tych, którzy otrzymuj¹ te wy- p³aty.

CZÊÆ IX

POSTANOWIENIA KOÑCOWE Artyku³ 31

Niniejsza Konwencja rewiduje Konwencjê dotycz¹c¹ bezrobocia, z 1934 r.

* * * Artyku³y 32-39:

Standardowe postanowienia koñcowe.

Dokument dostêpny na stronie http://www.mop.pl/html/index1.html

(24)

(25)

Convention ILO No. 168 concerning

Employment Promotion and Protection against Unemployment

(Note: Date of coming into force: 17:10:1991.) Convention: C168

Place: Geneva

Session of the Conference: 75 Date of adoption: 21:06:1988

Subject classification: Employment Policy Subject classification: Unemployment Benefit Subject: Social Security

See the ratifications for this Convention Display the document in: French Spanish

Status: Up-to-date instrument This Convention was adopted after 1985 and is considered up to date.

(26)

26

Poradnictwo zawodowe w oficjalnych dokumentach oraz opracowaniach o zasiêgu miêdzynarodowym THE GENERAL CONFERENCE OF THE INTERNATIO-

NAL LABOUR ORGANISATION,

Having been convened at Geneva by the Governing Body of the International Labour Office, and having met in its Seventy-fifth Session on 1 June 1988, and Emphasising the importance of work and productive employment in any society not only because of the resources which they create for the community, but also because of the income which they bring to workers, the social role which they confer and the feeling of self-esteem which workers derive from them, and

Recalling the existing international standards in the field of employment and unemployment protection (the Unemployment Provision Convention and Re- commendation, 1934, the Unemployment (Young Persons) Recommendation, 1935, the Income Se- curity Recommendation, 1944, the Social Security (Minimum Standards) Convention, 1952, the Em- ployment Policy Convention and Recommendation, 1964, the Human Resources Development Conven- tion and Recommendation, 1975, the Labour Admi- nistration Convention and Recommendation, 1978, and the Employment Policy (Supplementary Provi- sions) Recommendation, 1984), and

Considering the widespread unemployment and un- deremployment affecting various countries throughout the world at all stages of development and in particular the problems of young people, many of whom are seeking their first employment, and Considering that, since the adoption of the international instruments concerning protection against unemployment referred to above, there have been important new developments in the law and practice of many Members necessitating the revision of existing standards, in particular the Unemployment Provision Convention, 1934, and the adoption of new international standards concerning the promotion of full, productive and freely chosen employment by all appropriate means, including social security, and Noting that the provisions concerning unemployment benefit in the Social Security (Minimum Standards) Convention, 1952, lay down a level of protection that has now been surpassed by most of the existing compensation schemes in the industrialised coun-

tries and, unlike standards concerning other bene- fits, have not been followed by higher standards, but that the standards in question can still constitute a target for developing countries that are in a position to set up an unemployment compensation scheme, and

Recognising that policies leading to stable, susta- ined, non-inflationary economic growth and a flexible response to change, as well as to creation and promotion of all forms of productive and freely chosen employment including small undertakings, co- operatives, self-employment and local initiatives for employment, even through the re-distribution of resources currently devoted to the financing of purely assistance-oriented activities towards activities which promote employment especially vocational guidance, training and rehabilitation, offer the best protection against the adverse effects of involuntary unemployment, but that involuntary unemployment ne- vertheless exists and that it is therefore important to ensure that social security systems should provide employment assistance and economic support to those who are involuntarily unemployed, and Having decided upon the adoption of certain proposals with regard to employment promotion and social security which is the fifth item on the agenda of the session with a view, in particular, to revising the Unemployment Provision Convention, 1934, and Having determined that these proposals shall take the form of an international Convention,

adopts this twenty-first day of June of the year one thousand nine hundred and eighty-eight the following Convention, which may be cited as the Em- ployment Promotion and Protection against Unem- ployment Convention, 1988:

I. GENERAL PROVISIONS Article 1

In this Convention:

(a) the term legislation includes any social security rules as well as laws and regulations;

(b) the term prescribed means determined by or in virtue of national legislation.