Ogólny wskaźnik jakości życia w Gdańsku

(1)

(2)

Recenzja:

dr hab. Małgorzata Dymnicka, prof. nadzw. PG Redakcja i korekta:

dr Maciej Brosz Projekt okładki:

Bartłomiej Brosz

Opracowanie graficzne, skład i łamanie:

dr Maciej Brosz

Creative Commons (CC-BY-NC-ND 3.0 PL)

Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 3.0 Polska

Kawle Dolne 2017 ISBN: 978-83-944961-0-4

Wydawnictwo Zakładu Realizacji Badań Społecznych Q&Q e-mail: info@qqzrbs.pl

http://qqzrbs.pl

(3)

Spis treści

Wprowadzenie ... 4

Cel i założenia metodologiczne badań ... 8

Ogólny wskaźnik jakości życia w Gdańsku ... 13

Syntetyczne i cząstkowe wskaźniki jakości życia w całym mieście i w poszczególnych strefach ... 18

Sieć handlowo-usługowa ... 18

Komunikacja miejska ... 27

Komunikacja tramwajowa ... 32

Komunikacja autobusowa ... 40

Komunikacja SKM i PKM ... 48

Powiązania komunikacyjne ... 56

Infrastruktura drogowa ... 59

Ochrona zdrowia ... 71

Sytuacja finansowa mieszkańców ... 78

Ocena warunków mieszkaniowych ... 86

Poczucie bezpieczeństwa ... 90

Przyroda i środowisko naturalne ... 100

Infrastruktura rekreacyjno-sportowa... 111

Infrastruktura plażowa ... 122

Oferta kulturalna miasta ... 127

Satysfakcja zawodowa ... 136

Przestrzeń publiczna w okolicy miejsca zamieszkania ... 143

Podsumowanie najważniejszych wyników ... 150

Porównanie wyników badań z lat 2008 – 2016 ... 155

Fragment recenzji dr hab. Małgorzaty Dymnickiej, prof. nadzw. PG ... 174

Bibliografia ... 175

(4)

4

Wprowadzenie

Urbanizacja w Polsce przez wiele lat realizowana była w sposób wadliwy, miała charakter ekstensywny i niezrównoważony. Towarzyszyła jej rabunkowa gospodarka środowiskiem naturalnym. Rozwój przemysłu ciężkiego odbywał się nie tylko kosztem wartości ekologicznych, ale również infrastruktury technicznej i społecznej. Przestrzeń miejska obfitowała w miejsca puste, nieestetyczne, niezagospodarowane.

Zaznaczyła się dysharmonia między industrializacją a urbanizacją¹. W ostatnim dwudziestoleciu – na skutek zachodzącej w Polsce transformacji – obserwujemy szereg zjawisk pozytywnych, takich jak np. większe zróżnicowanie i urozmaicenie form przestrzennych, kurczenie się przestrzeni produkcyjnych na rzecz przestrzeni innego typu, wzrost wielofunkcyjności przestrzeni dotychczas jednofunkcyjnych, rewaloryzacja przestrzeni zdegradowanych, estetyzacja a także większa semiotyzacja przestrzeni². Te pozytywne procesy, wiążące przemiany społeczne z ich przestrzennym podłożem, widoczne są w polskich miastach, w tym także w Gdańsku, szczególnie w sferze planowania i wypracowywania koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju oraz zagospodarowywania przestrzeni.

W społeczeństwach demokratycznych i pluralistycznych osiągnięcie zaplanowanych celów prorozwojowych wymaga uruchomienia mechanizmów opierających się przede wszystkim na różnorodnych procesach współdziałania. Podstawowym elementem sprawowania władzy, również na szczeblu lokalnym, jest umiejętność porozumiewania się, negocjowania, zawierania i zrywania różnorodnych układów i kompromisów z różnymi podmiotami życia społecznego, których celem jest między innymi poprawa jakości życia mieszkańców oraz kształtowanie i zagospodarowywanie społecznej przestrzeni zgodnie z jakąś założoną koncepcją³. Aby rozwój był możliwy niezbędne jest współdziałanie co najmniej czterech podmiotów życia społecznego: samorządu lokalnego, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw i instytucji biznesowych (w tym deweloperów) oraz samych mieszkańców. Kluczową rolę w tym układzie odgrywa jednak samorząd lokalny, ponieważ to on wyposażony jest w instrumenty prawne i finansowe, za pomocą których wyznaczać można ramy tej współpracy.

Według Banku Światowego jednym z czterech elementów składających się na atrakcyjność miasta (obok jakości życia, zdolności konkurencyjnej oraz stabilności finansowej) jest odpowiednie zarządzanie jego rozwojem. Współcześnie od władz miasta oczekuje się profesjonalizacji. Miasto (zwłaszcza duże) jest dziś wysoce złożoną strukturą organizacyjną, w której szczególnie intensywnie przebiegają procesy gospodarcze, społeczne, przestrzenne i polityczne. Złożona struktura oraz procesy zachodzące w globalizującym się otoczeniu wymagają od polityków i menedżerów szerokiej, a zarazem specjalistycznej i fachowej wiedzy na temat funkcjonowania miasta oraz sposobów zaspokajania potrzeb mieszkańców. Na proces zarządzania składa się pięć zespołów czynności: planowanie, organizowanie, decydowanie,

1 J. Węgleński, Urbanizacja bez modernizacji, Wyd. Instytutu Socjologii UW, Warszawa 1992.

2 M. Malikowski, Socjologiczne problemy miasta, Wyd. Mana, Rzeszów 1998, s. 148-149.

3 K. Murawski, Władza: organizacja i współdziałanie, „Studia Socjologiczne”, 1989, nr 4.

(5)

5

motywowanie oraz kontrolowanie⁴. W gminie miejskiej odpowiedzialność za przebieg zarządzania ogólnego spoczywa na prezydencie miasta oraz zarządzie miasta. Zarządzanie ogólne obejmuje zarówno zarządzenie urzędem miasta, nakierowane „na wewnątrz” oraz zarządzanie miastem jako całością, nakierowane „na zewnątrz”⁵. Ogólnie ujmując, zarządzenie rozwojem miasta jest „(…) procesem politycznym rozumianym w podwójnym znaczeniu – w sensie decydowania o celach i kierunkach rozwoju oraz w sensie sprawowania władzy politycznej delegowanej przez społeczność terytorialną w demokratycznych wyborach”⁶.

Zarządzanie miastem jako jednostką terytorialną oraz zarządzenie przedsiębiorstwem wykazuje wiele podobieństw⁷. W obu przypadkach występuje problem horyzontu planu rozwoju: im jest on dłuższy, tym mniejsze jest znaczenie bieżących korzyści, a rośnie znaczenie tworzenia stałych podstaw rozwoju. Stąd istotne znaczenie odgrywa polityka inwestycyjna oraz tworzenie realistycznych planów rozwoju. Miasto jako jednostka samorządowa różni się jednak od przedsiębiorstwa tym, że ma ono ustawowo przypisaną funkcję organu służebnego (użyteczności publicznej) w stosunku do mieszkańców danego terenu. O ile zatem miarą skuteczności w zarządzaniu przedsiębiorstwem jest poziom zysku, o tyle w zarządzaniu miastem miarą skuteczności jest poziom zadowolenia jego mieszkańców, zaś podstawowym zadaniem władz jest – jak pisze T. Markowski – „(…) czynienie dobra, a nie zarabianie pieniędzy, dlatego władze nie mogą się kierować rachunkiem strat i zysków, lecz kryterium moralnym”⁸. Celem zarządzania miastem jest bowiem jego zrównoważony rozwój⁹. Generalnie rzecz ujmując, pojęcie zrównoważonego rozwoju odnosi się do relacji człowiek – środowisko, przy czym środowisko rozumiane jest szeroko: jako środowisko przyrodnicze oraz środowisko sztuczne, przekształcone przez działalność człowieka¹⁰. Podkreślone są tu w sposób szczególny trzy kwestie: wartość środowiska naturalnego, wydłużenie horyzontu czasowego w planowaniu oraz równość odnosząca się do podziałów społeczno-ekonomicznych¹¹. W praktyce oznacza to takie planowanie i kształtowanie przestrzeni, które odnosi się z szacunkiem do środowiska przyrodniczego i społeczno-kulturowego, uwzględnia potrzeby i aspiracje przyszłych pokoleń (myślenie przyszłościowe) oraz przeciwdziała ubóstwu, tj. tworzeniu się dzielnic nędzy i nadmiernym dysproporcjom pomiędzy poszczególnymi fragmentami miasta. Koncepcja zrównoważonego rozwoju, przyjęta i realizowana w krajach Unii Europejskiej, zakłada jednoczesne osiąganie celów gospodarczych, społecznych i ekologicznych. Dlatego badając jakość życia w mieście należy odnieść się do różnorodnych dziedzin funkcjonowania miasta.

Jakość życia jest pojęciem bardzo szerokim, stąd też jego zdefiniowanie nastręcza wiele trudności. Na przykład P. Harwood stwierdza, że jakość życia to odczuwanie dobrobytu przez jednostkę, bądź jej

4 B. Kaczmarek, Cz. Sikorski, Podstawy zarządzania, Wyd. Absolwent, Łódź 1995.

5 T. Markowski, Zarządzanie rozwojem miasta, Wyd. PWN, Warszawa 1999, s. 16

6 Tamże, s. 10.

7 Tamże, s. 16.

8 Tamże, s. 17.

9 J. Załęcki, Społeczne, prawne i instytucjonalne uwarunkowania odnowy miast. W: Współczesne miasta. Szkice socjologiczne, red. M. Dymnicka, A. Majer. Wyd. UŁ, Łódź 2009, s. 53-71.

10 M. Dutkowski, Konflikty w gospodarowaniu dobrami środowiskowymi, Wyd. UG, Gdańsk 1995, s. 17.

11 D. Pearce, A. Markandya, E.B. Barbier, Blueprint for a green economy, Earthscan, London 1989, s. 2.

(6)

6

zadowolenie z życia¹². Z kolei R. Gillingham i W. S. Reece podają, że jakość życia jednostki jest poziomem satysfakcji, jaki utrzymuje ona w wyniku konsumpcji dóbr i usług nabywanych na rynku, konsumpcji dóbr publicznych, możliwości w zakresie form spędzania wolnego czasu¹³. Niezależnie jednak od przyjętej definicji, na potrzeby badań empirycznych należy przyjąć ekonomiczną i socjologiczną interpretację tego pojęcia, która mówi, że jakość życia, w tym także warunki bytowe, to stosunek poziomu walorów istniejących w danym miejscu do ich poziomu pożądanego¹⁴. Oznacza to, że poziom zadowolenia mieszkańców z jakości życia można opisywać i interpretować wyłącznie w nawiązaniu do subiektywnych potrzeb mieszkańców oraz ich potencjału kulturowego. Jakość życia nie jest więc wielkością obiektywną lecz agregatem wielu subiektywnych ocen odnoszących się do różnorodnych aspektów życia i walorów przestrzeni miejskiej. Wszystkie składniki określające jakość życia ulegają zmianom w czasie, a wraz z nimi zmieniają się też potrzeby i oczekiwania. Dlatego między innymi w praktyce badawczej rejestrowane są liczne przykłady świadczące o tym, że poprawa obiektywnych wskaźników jakości życia (np. wzrost dochodów ludności, nowe inwestycje w mieście itp.) nie zawsze pociągała za sobą wzrost oceny jakości życia w wymiarze subiektywnych deklaracji. Zatem obiektywne oceny jakości życia nie są jednoznaczne z odczuciem ich walorów przez poszczególnych użytkowników miasta¹⁵.

Problem oceny jakości życia wiąże się ściśle z zagadnieniem percepcji, która jest aktywnym, psychologicznym procesem, podczas którego docierające do człowieka bodźce są selekcjonowane i organizowane w posiadającą określone znaczenie formę¹⁶. Jednostka dostrzega zewnętrzne cechy postrzeganych obiektów czy zjawisk, porządkuje je i waloryzuje – ocenia np. czystość i estetykę w mieście, architekturę, sytuację na lokalnym rynku pracy, ofertę kulturalną itp. Rezultatem percepcji i waloryzacji jest uogólnione odbicie spostrzeganego w sposób wybiórczy obiektu (np. miasta, dzielnicy, ulicy) oraz jego cech i właściwości. Dodać należy, iż poznawanie przestrzeni miasta jest procesem ciągłym, zarówno w skali społecznej, jak i jednostkowej, a wiedza o niej nabywana jest w sposób bezpośredni (z doświadczenia jednostki) i pośredni, gdy pochodzi z przekazu¹⁷. Dotyczy to zwłaszcza tych dziedzin funkcjonowania miasta czy sposobów zarządzania miastem, które nie są znane respondentowi z autopsji, lecz z przekazów pośrednich, w tym zwłaszcza z przekazów medialnych.

Jakość życia jest więc pojęciem wielowymiarowym, stąd też na jego ocenę składa się wiele czynników (por. cel i założenia metodologiczne). Zaznaczyć należy, iż jakość życia to kategoria, którą należy odnosić do sfery zjawisk subiektywnych. Faktyczny stan rzeczy może znacząco odbiegać od tego co ludzie postrzegają jako wartościowe czy godne wystawienia wysokiej oceny. Dokonując pomiaru jakości życia, należy

12 P. Harwood, Quality of Life: Descriptive and Testimonial Conceptualizations, “Social Indicators Research” 1976, nr 3-4.

13 R. Gillingham, W.S. Reece, Analytical Problems in Measurement of the Quality of Life, “Social Indicators Research”

1980, nr 1-4.

14 J. Regulski, Ekonomika miasta, Wyd. PWE, Warszawa 1982, s. 52.

15 T. Markowski, dz. cyt., s. 58.

16 A. Huczyński, D. Buchanan, Organizational behaviour. An introductory text, Cambridge 1991, s. 37.

17 A. Wallis, Socjologia przestrzeni, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990, s. 21-22.

(7)

7

uwzględnić szereg różnorodnych wskaźników. Na przykład M. Ciechocińska wskazuje na cztery takie elementy: poziom dochodów gwarantujący określony stopień zaspokojenia potrzeb materialnych, stopień wyposażenia w infrastrukturę mieszkaniową i komunalną, stopień wyposażenia w infrastrukturę społeczną oraz warunki środowiska fizycznego¹⁸. Względnie ogólną a zarazem dość wyczerpująca definicję warunków bytowych przedstawił J. Regulski. Autor ten zwrócił uwagę, na to, że jakość życia jest wynikiem relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi ludźmi a ich otoczeniem, które to z kolei wyznacza ramy życia i działania człowieka i warunki zaspakajania jego potrzeb. „Tak rozumiane warunki bytowe – pisze ów autor – obejmują całokształt związków człowieka z otoczeniem, występują więc one w różnych kategoriach.

Dotyczą stosunków społecznych, ekonomicznych, warunków mieszkaniowych i obsługi, warunków tworzonych przez elementy środowiska przyrodniczego i zagospodarowania terenów oraz innych kategorii”¹⁹ J. Regulski, opisując walory otoczenia, sprowadza je do trzech zasadniczych kategorii: walory zamieszkania, pracy oraz walory obsługi, rozumiane jako dostępność do urządzeń usługowych²⁰. Nieco inne ujęcie walorów tkwiących w otoczeniu zaprezentował M. Szczepański. Badając przestrzeń czterech miast Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego autor ten wyodrębnił pięć podstawowych form ładu, które brane są pod uwagę w procesie percepcji i waloryzacji przestrzeni miejskiej a przez to mają pośredni wpływ na jakość życia mieszkańców: ład urbanistyczno-architektoniczny, funkcjonalny, estetyczny, społeczny oraz ekologiczny²¹. Pierwsza forma ładu wyznacza kompozycyjną zwartość miasta (osiedla, dzielnicy), ulokowanie domów, ich kształt i wielkość oraz usytuowanie obiektów małej architektury. Druga forma wiąże się z walorami użytkowymi przestrzeni i liczbą i jakością punktów usługowych, sklepów, ośrodków zdrowia, przedszkoli i szkół oraz miejsc do rekreacji i sportu. Ład estetyczny to czystość i schludność, krótko mówiąc „uroda miejsca i przestrzeni”, a ład ekologiczny zawiera w sobie wartości przyrodnicze. I wreszcie ład społeczny to sieć stosunków społecznych, więzi sąsiedzkich oraz identyfikacja z miejscem.

18 M. Ciechocińska, Syntetyczna metoda analizy przestrzennej warunków życia, „Biuletyn Informacyjny”, IGiPZ PAN, Warszawa 1981, s. 6.

19 J. Regulski, dz. cyt., s. 32.

20 Tamże, s. 58.

21 Szczepański M., Wartości ekologiczne przestrzeni i miejsc. Wyniki badań empirycznych. W: Przestrzeń wielkiego miasta w perspektywie badań nad planowaniem i żywiołowością, red. K. Wódz, Wyd. UŚ, Katowice 1991, s. 74.

(8)

8

Cel i założenia metodologiczne badań

Zarządzanie rozwojem miasta może być analizowane i oceniane pod różnym kątem i przez pryzmat różnorakich celów, które są zawarte w dokumencie Gdańsk 2030 Plus Strategia Rozwoju Miasta. Jednym z nich – bodaj najważniejszym z punktu widzenia działalności władz samorządowych – jest stała poprawa jakości życia i warunków bytowych mieszkańców. Ze względu na znaczenie tego parametru w procesie zarządzania miastem Pracownia Realizacji Badań Socjologicznych Uniwersytetu Gdańskiego przeprowadziła wśród mieszkańców Gdańska badanie na ten temat. Zostało ono przeprowadzone na przełomie maja i czerwca, na zlecenie Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Głównym celem tego projektu badawczego jest monitorowanie zmian wartości wskaźników jakości życia mieszkańców Gdańska, zarówno w przekroju terytorialnym (dzielnicowym), jak i społeczno-demograficznym (płeć, wiek, wykształcenie, wysokość dochodów). Badanie zostało przeprowadzone po raz szósty (począwszy od 2007 roku). Poprzednie edycje badania były realizowane jesienią (2007-2012), natomiast edycje 2014 i 2016 w okresie wiosennym. Prace związane z realizacją badania terenowego przeprowadzono w dniach od 18. maja do 19. czerwca 2016 roku. Cykliczność badań umożliwia rejestrowanie zmian w dłuższych okresach czasowych. Badanie przeprowadzono na reprezentatywnej 1504 osobowej próbie dorosłych mieszkańców Gdańska. Przy doborze próby wykorzystano istniejący podział miasta na 34 jednostki pomocnicze (dzielnice). Próba została dobrana tak, aby odzwierciedlała strukturę ludności zamieszkującej poszczególne jednostki pomocnicze (dzielnice)²². Badanie przeprowadzono metodą wywiadu kwestionariuszowego PAPI o wysokim stopniu standaryzacji. Kwestionariusz zawierał łącznie 122 pytania zamknięte oraz 5 metryczkowych.

Na potrzeby badań, których wyniki prezentowane są w niniejszej monografii, przyjęto, iż ważną rolę w kształtowaniu jakości życia mieszkańców Gdańska odgrywają wskaźniki satysfakcji (zadowolenia) z następujących obszarów funkcjonowania miasta (wskaźniki te zwane są dalej jako syntetyczne):

infrastruktura handlowo-usługowa, komunikacja publiczna, infrastruktura drogowa, ochrona zdrowia, sytuacja materialna i bytowa, warunki mieszkaniowe, poczucie bezpieczeństwa, walory przyrodnicze i środowisko naturalne, infrastruktura sportowa i rekreacyjna, infrastruktura plażowa, oferta kulturalna miasta, aktywność zawodowa i warunki pracy, przestrzeń publiczna w okolicy zamieszkania. W celu pomiaru jakości życia dokonano operacjonalizacji – tzn. wyodrębniono zestaw szczegółowych wskaźników (wskaźniki te zwane są dalej jako cząstkowe), które poddano następnie ocenie mieszkańcom Gdańska – patrz tabela 1.

22 W każdej jednostce wylosowano od kilku do kilkunastu adresów. Ankieter rozpoczynał pracę od osoby reprezentującej wylosowane gospodarstwo domowe, a następnie poruszał się w terenie według opracowanej marszruty (co n - te mieszkanie), prosząc o udział w badaniu osoby spełniające określone kryteria demograficzne (płeć i wiek). Metoda ta dała gwarancję równomiernego rozmieszczenia respondentów na całym terytorium miasta oraz uwzględniła przekrój demograficzny całej populacji.

(9)

9 Tab. 1. Wskaźniki jakości życia uwzględnione w badaniu

wskaźniki syntetyczne wskaźniki cząstkowe

sieć handlowo-usługowa

• możliwość zakupów artykułów codziennego użytku

• możliwość zakupu odzieży i obuwia

• dostępność usług bankowych (w tym do bankomatu)

• dostępność urzędu pocztowego

• dostępność apteki

• dostępność do innych podstawowych usług

• dostępność do centrów handlowych

• dostępność restauracji, kawiarni i pubów funkcjonowanie trzech

środków komunikacji:

1) komunikacji tramwajowej 2) komunikacji autobusowej 3) komunikacji SKM

dotyczy osób korzystających

• dostępność do danego środka komunikacji

• częstotliwość kursowania pojazdów

• stan i czystość przystanków

• punktualność (odjazdy zgodnie z planem)

• jakość i komfort podróżowania

• stan i czystość taboru (pojazdów)

• cena biletów

powiązania komunikacyjne • możliwość dotarcia do najczęściej odwiedzanych dzielnic

• możliwość dotarcia do miejsca pracy lub nauki

infrastruktura drogowa

• stan nawierzchni dróg

• przejezdność ulic

• stan infrastruktury rowerowej

• dostępność infrastruktury rowerowej

• oświetlenie ulic i chodników

• odśnieżanie ulic w okresie zimowym

• możliwość parkowania w miejscu zamieszkania

• stan chodników

• odśnieżanie chodników w okresie zimowym

• usytuowanie i bezpieczeństwo przejść dla pieszych

• zadowolenie z infrastruktury drogowej w miejscu zamieszkania

ochrona zdrowia

• dostęp do lekarza pierwszego kontaktu

• dostęp do lekarzy specjalistów

• możliwość wykonania badań laboratoryjnych i diagnostycznych

• pomoc medyczna w nocy, w weekendy i święta

• dostęp do usług stomatologicznych

• dostęp do porad i pomocy psychologicznej

sytuacja finansowa

• możliwość zakupu podstawowych produktów żywnościowych

• możliwość zakupu niezbędnej odzieży i obuwia

• możliwość regulowania opłat za mieszkanie, płacenia rachunków

• możliwość oszczędzania i inwestowania

• możliwość zakupu towarów luksusowych warunki mieszkaniowe

• stan techniczny mieszkania lub domu

• wyposażenie mieszkania lub domu (sprzęt AGD, meble itp.)

• wielkość mieszkania lub domu (metraż)

bezpieczeństwo

• poczucie bezpieczeństwa w dzień

• poczucie bezpieczeństwa w nocy

• poczucie bezpieczeństwa w zakresie ochrony mienia (kradzieże)

• poczucie bezpieczeństwa w zakresie ochrony życia (napady)

• szybkość i skuteczność działania policji

• szybkość i skuteczność działania Straży Miejskiej

• relacje z sąsiadami i pomoc sąsiedzka

(10)

10 przyroda i środowisko

naturalne

• czystość powietrza

• natężenie hałasu

• działalność służb sanitarno-porządkowych

• wywóz śmieci

• obecność pojemników do segregacji śmieci

• dostępność terenów zielonych

• czystość i estetyka terenów zielonych

• jakość wody pitnej

sport i rekreacja

• dostępność miejsc spacerowo-wypoczynkowych (parki, zieleńce)

• jakość miejsc spacerowo-wypoczynkowych

• dostępność placów zabaw dla dzieci

• dostępność usług rekreacyjnych (bilard, kręgle, klub)

• dostępność obiektów sportowych (boisk, basenów, hal i sal sportowych)

• jakość infrastruktury sportowej

• atrakcyjność oferty imprez i wydarzeń sportowych w mieście

• dostępność informacji na temat imprez sportowych w mieście

infrastruktura plażowa

• dostępność pryszniców, przebieralni

• dostępność toalet

• wypożyczalnie sprzętu rekreacyjnego

• zaplecze gastronomiczne

oferta kulturalna miasta

• dostępność takich instytucji kultury jak: teatry, sale koncertowe

• atrakcyjność oferty kulturalnej w teatrach, salach koncertowych

• dostępność bibliotek publicznych i czytelni

• dostępność kin

• dostępność dzielnicowych instytucji kultury

• atrakcyjność oferty masowych imprez kulturalnych w mieście

• dostępność informacji na temat imprez i wydarzeń kulturalnych oraz oferty czasu wolnego

• atrakcyjność oferty spędzania czasu wolnego w Gdańsku

satysfakcja zawodowa dotyczy osób pracujących

• warunki pracy (wyposażenie, warunki lokalowe)

• wynagrodzenie

• możliwość awansu i rozwoju zawodowego

• relacje z przełożonymi i atmosfera w pracy

• pewność utrzymania lub znalezienia nowej pracy elementy przestrzeni

publicznej w okolicy miejsca zamieszkania

• dostępność mebli miejskich

• estetyka przestrzeni

• jakość informacji miejskiej w przestrzeni publicznej

• możliwość przemieszczania się osób niepełnosprawnych, starszych i z małymi dziećmi

W przeprowadzonym badaniu respondenci mogli dokonać oceny kilkudziesięciu sfer i aspektów życia w mieście i swoim najbliższym miejscu zamieszkania (w dzielnicy). Respondenci dokonywali oceny posługując się skalą sześciostopniową, gdzie 1 oznaczało ocenę najgorszą, zaś 6 ocenę najlepszą (analogicznie do skali ocen szkolnych). Respondent miał do wyboru również odpowiedź typu „trudno powiedzieć”. Ogółem uwzględniono 101 cząstkowych (szczegółowych) wskaźników jakości życia.

Na podstawie ocen wskaźników cząstkowych obliczone zostały wskaźniki syntetyczne (średnie ze wskaźników cząstkowych). Ogółem wyodrębniono 16 wskaźników syntetycznych, a następnie na ich

(11)

11

podstawie obliczono ogólną ocenę jakości życia (średnia ze wskaźników syntetycznych) uwzględniająca wszystkie badane aspekty (patrz rysunek 1). Z obliczeń średnich wykluczono odpowiedzi „trudno powiedzieć”. Uzyskane wyniki przedstawiono w raporcie w postaci prostych rozkładów procentowych jak również w postaci średnich arytmetycznych – im wyższa średnia tym lepsza ocena danego aspektu życia (lepsza jakość życia).

Rys. 1. Model konstrukcji wskaźników wykorzystany w badaniach

Poziom jakości życia w Gdańsku poddany został analizie ze względu na następujące zmienne niezależne:

• Zamieszkiwana strefa miasta – na potrzeby badań wyodrębniono 12 stref miasta. Przy wyodrębnianiu stref uwzględniono następujące kryteria: podział miasta na 34 jednostki pomocnicze (dzielnice), położenie przestrzenne i geograficzne dzielnic, dominujące na danym obszarze funkcje, geneza (historia i czas powstania poszczególnych dzielnic), dominujące stosunki własności dotyczące terenów i zabudowy, typ zabudowy oraz profil społeczny mieszkańców – patrz tabela 2.

• Cechy demograficzne (płeć i wiek) oraz społeczno-zawodowe (wykształcenie, dochody oraz stosunek pracy) – patrz tabela 3.

(12)

12

Tab. 2. Struktura próby ze względu na rozmieszczenie terytorialne (liczebność, %) strefa

miasta nazwa dzielnic wchodzących w skład strefy miasta liczba

respondentów %

1 Śródmieście, Aniołki ¹²⁰ ^7,9

2 Orunia Św. Wojciech, Olszynka ⁶⁵ ^4,3

3 Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Strzyża ¹⁹⁸ ^13,2

4 Oliwa, VII Dwór ⁷⁴ ^4,9

5 Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza ⁹⁵ ^6,3

6 Piecki – Migowo, Brętowo ¹¹¹ ^7,4

7 Chełm, Jasień, Ujeścisko-Łostowice ²⁶⁰ ^17,3

8 Osowa, Kokoszki, Matarnia ⁹⁴ ^6,3

9 Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo ²¹² ^14,1

10 Zaspa Młyniec, Zaspa Rozstaje ⁹⁰ ^6,0

11 Brzeźno, Nowy Port, Letnica, Młyniska ⁹⁶ ^6,4

12 Stogi, Przeróbka, Krakowiec – Górki Zachodnie, Rudniki, Wyspa Sobieszewska 89 5,9

razem: 1504 100,0

Tab. 3. Struktura próby ze względu na cechy demograficzne i społeczno – zawodowe (%)

% płeć

kobiety 53,0

mężczyźni 47,0

wiek

do 24 lat 17,7

25 – 39 lat 31,1

40 – 59 lat 24,7

60 lat i więcej 26,5

wykształcenie

podstawowe i zasadnicze zawodowe 12,2

średnie 43,2

wyższe 44,7

dochody netto na 1 osobę w gospodarstwie domowym

do 500 zł 4,6

501 – 1000 zł 20,4

1001 – 2000 zł 39,4

powyżej 2001 zł 35,6

sytuacja zawodowa

przedsiębiorca, pracujący na własny rach. 7,3 praca w instytucji publicznej/państwowej 19,9

praca w firmie prywatnej 29,6

emerytura, renta 23,8

bezrobotny, niepracujący 3,8

uczeń, student 11,2

inne kategorie 4,5

(13)

13

Ogólny wskaźnik jakości życia w Gdańsku

Rys. 2. Ogólny wskaźnik jakości życia

Rys. 3. Wskaźnik jakości zycia w Gdańsku (średnia)

(14)

14

Obliczona na podstawie wartości średnich wskaźników cząstkowych, a następnie wskaźników syntetycznych, wartość średnia wskaźnika ogólnego wyniosła dla miasta Gdańsk 𝑥̅ = 3,69. Wynik ten rozpatrywany w odniesieniu do całego miasta należy uznać za pozytywny, składają się nań bardzo różne aspekty życia w mieście, które dla różnych grup respondentów prezentują odmienną wartość.

Jak przedstawiają umieszczone na poprzedniej stronie rysunki 2. oraz 3., najwyższą wartość ogólnego wskaźnika jakości życia zarejestrowano w dzielnicach: Wrzeszcz, Strzyża Przymorze, Żabianka, Chełm, Jasień, Ujeścisko-Łostowice, Śródmieście, Aniołki oraz Zaspa.

Wartości średnie ogólnego wskaźnika plasujące się w środkowej części rozkładu odnotowano w dzielnicach: Piecki Migowo i Brętowo, Oliwa i VII Dwór, Siedlce, Suchanino i Wzgórze Mickiewicza oraz położonych na obrzeżach – Osowa, Matarnia i Kokoszki. Na uwagę zasługują również odpowiedzi mieszkańców Brzeźna, Nowego Portu, Letnicy oraz Młynisk, lokujące te tereny – podobnie jak w latach 2012 i 2014 – w obszarze wskaźnika o średniej wartości. Jest to o tyle istotne, że we wcześniejszych badaniach dzielnice te klasyfikowały się w strefie „czerwonej”, czyli o najniższych wartościach wskaźnika poczucia jakości życia.

Deklaracje badanych odnoszące się do najniższego poziomu jakości życia zarejestrowano w dzielnicach wschodnich: Stogi z Przeróbką, Rudniki, Olszynka, Orunia, Święty Wojciech, Lipce oraz Krakowiec, Górki Zachodnie i Wyspa Sobieszewska.

Obszary, w których wskaźnik jakości życia osiągnął najwyższą wartość to dzielnice najlepiej skomunikowane, położone przy głównych szlakach komunikacyjnych. Tereny te pozostają również atrakcyjne pod względem rekreacyjnym. Istotnym elementem jest tu zapewne położenie względem brzegu morskiego. Mieszkańcy tych dzielnic zwrócili uwagę na ich walory związane z bogactwem sieci handlowo – usługowej.

Dzielnice, których mieszkańcy wystawili najniższe oceny poszczególnym aspektom życia w mieście, to przede wszystkim tereny przemysłowe, stanowiące zaplecze mieszkaniowe osób zatrudnionych dawniej w przemyśle stoczniowym.

Zmienne socjodemograficzne, na tle których przeanalizowany został ogólny wskaźnik jakości życia to płeć, wiek, poziom wykształcenia, sytuacja zawodowa oraz poziom uzyskiwanych dochodów (zestawienie przedstawia tabela nr 3). Uwzględnione w badaniu zmienne socjodemograficzne – wszystkie za wyjątkiem płci – różnicują poczucie jakości życia w sposób statystycznie istotny.

Mężczyźni (𝑥̅ = 3,65) niżej niż kobiety (𝑥̅ = 3,72) oceniają jakość życia w Gdańsku. Zarejestrowany wskaźnik pozostaje w liniowym związku z wiekiem badanych. Jego wartość jest najwyższa w dwóch najmłodszych grupach wyróżnionych w badaniu (18-24 oraz 25-39 lat – 𝑥̅ = 3,79), a najniższa wśród najstarszych badanych, czyli powyżej 60. roku życia (𝑥̅ = 3,58).

Badanie pokazało, że poczucie jakości życia pozostaje w liniowym związku z poziomem wykształcenia.

Im lepiej wykształceni badani, tym ich uśrednione odpowiedzi przyjmowały wyższe wartości.

(15)

15

Uwzględniając zmienną – status zawodowy, zanotowano najwyższy poziom oceny jakości życia w grupie respondentów uczących się, studiujących (𝑥̅ =3,94). Na drugim miejscu znalazły się osoby pracujące na własny rachunek (𝑥̅ = 3,86). Najniżej ocenili jakość życia emeryci i renciści (𝑥̅ =3,60) oraz osoby, które udzieliły odpowiedzi inne (𝑥̅ = 3,59). Odpowiedzi osób bezrobotnych i niepracujących wskazały na wartość umiarkowanie wysoką i wyższą niż w przypadku emerytów i rencistów (𝑥̅ = 3,74). Uregulowana sytuacja zawodowa – posiadanie pracy, względnie stałych dochodów to istotne warunki formułowania relatywnie wyższych ocen poziomu jakości życia.

Najniżej jakość życia oceniają osoby o dochodzie w przeliczeniu na jedną osobę mieszczącym się w przedziale do 501 – 1000 zł (𝑥̅ = 3,59), w grupie badanych o dochodach w przedziale do 500 zł wartość wskaźnika wyniosła (𝑥̅ = 3,60). Wśród respondentów, którzy osiągają dochody netto na jedną osobę w gospodarstwie domowym w przedziale 1001 – 2000 zł, wartość średnia wskaźnika ogólnego wyniosła (𝑥̅ =3,69), a w grupie o najwyższych dochodach powyżej 2001 już 𝑥̅ = 3,78. Wysokość uzyskiwanych dochodów jest pozytywnie skorelowane z odnotowanym wskaźnikiem jakości życia - im wyższe zarobki tym lepsza jakość życia.

Tab. 4. Wskaźnik jakości życia na tle zmiennych socjodemograficznych (średnia)

𝑥̅ (średnia) płeć

kobiety 3,72

mężczyźni 3,65

wiek

do 24 lat 3,79

25 – 39 lat 3,79

40 – 59 lat 3,62

60 lat i więcej 3,58

wykształcenie

podstawowe i zasadnicze zawodowe 3,62

średnie 3,65

wyższe 3,75

dochody

do 500 zł 3,60

501 – 1000 zł 3,59

1001 – 2000 zł 3,69

powyżej 2001 zł 3,78

sytuacja zawodowa

przedsiębiorca (praca na własny rach.) 3,86 praca w instytucji państwowej/publicznej 3,66

praca w firmie prywatnej 3,69

emeryt (rencista) 3,60

bezrobotny, niepracujący 3,74

uczeń, student 3,94

inne 3,59

(16)

16 Rys. 4. Wskaźnik jakości życia a płeć (średnia)

Rys. 5. Wskaźnik jakości życia a wiek (średnia)

Rys. 6. Wskaźnik jakości życia a poziom wykształcenia (średnia)

(17)

17

Rys. 7. Wskaźnik jakości życia a poziom uzyskiwanych dochodów (średnia)

(18)

18

Syntetyczne i cząstkowe wskaźniki jakości życia w całym mieście i w poszczególnych strefach

Sieć handlowo-usługowa

Wartość średnia wskaźnika syntetycznego: 𝑥̅ = 4,04.

Składniki cząstkowe:

• możliwość zakupów artykułów codziennego użytku

• możliwość zakupu odzieży i obuwia

• dostępność urzędu pocztowego

• dostępność apteki

• dostępność podstawowych usług (np. fryzjer, naprawy sprzętu, ksero)

• dostępność do centrów handlowych

• dostępność restauracji, kawiarni i pubów

Rys. 8. Sieć handlowo-usługowa z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 5. Sieć handlowo-usługowa – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych dzielnic (średnia)

2008 2010 2012 2014 2016 Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Strzyża 4,67 4,47 4,62 4,30 4,63 Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo 4,90 4,56 4,56 4,85 4,46

Śródmieście, Aniołki 4,09 4,02 4,12 3,53 4,27

Piecki – Migowo, Brętowo 4,63 4,46 3,96 4,06 4,16

Chełm, Jasień, Ujeścisko-Łostowice 4,03 4,05 3,79 4,02 4,13

Zaspa Młyniec, Zaspa Rozstaje 4,57 4,34 4,39 4,30 3,98

Osowa, Kokoszki, Matarnia 3,69 3,25 3,72 3,69 3,94

Oliwa, VII Dwór 4,12 3,79 3,47 4,03 3,69

Brzeźno, Nowy Port, Letnica, Młyniska 3,69 4,01 3,49 3,72 3,61

Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza 4,15 4,01 4,05 4,00 3,55 Stogi, Przeróbka, Krakowiec – Górki Zach., Rudniki, W-pa Sobieszewska 3,45 3,50 3,14 3,39 3,38

Orunia Św. Wojciech, Olszynka 3,45 3,66 3,18 2,84 2,80

GDAŃSK 4,23 4,13 4,00 4,02 4,04

* Pomiary w poszczególnych latach prowadzone były przy użyciu nieco innych narzędzi pomiarowych oraz przy zastosowaniu częściowo innych wskaźników cząstkowych.

(19)

19

Rys. 9. Dostępność sklepów z artykułami codziennego użytku (spożywcze, gospodarcze) (w %)

Rys. 10. Dostępność sklepów z artykułami codziennego użytku w poszczególnych strefach miasta (średnia)

(20)

20 Rys. 11. Dostępność sklepów z odzieżą, obuwiem (w %)

Rys. 12. Dostępność sklepów z odzieżą, obuwiem w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(21)

21 Rys. 13. Dostępność usług bankowych, bankomatu (w %)

Rys. 14. Dostępność usług bankowych, bankomatu w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(22)

22 Rys. 15. Dostępność poczty (punktu pocztowego) (w %)

Rys. 16. Dostępność poczty (punktu pocztowego) w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(23)

23 Rys. 17. Dostępność apteki (w %)

Rys. 18. Dostępność apteki w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(24)

24

Rys. 19. Dostępność innych podstawowych usług (np. fryzjer, naprawy sprzętu, ksero itp.) (w %)

Rys. 20. Dostępność innych podstawowych usług w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(25)

25 Rys. 21. Dostępność centrów handlowych (w %)

Rys. 22. Dostępność centrów handlowych w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(26)

26 Rys. 23. Dostępność restauracji, kawiarni i pubów (w %)

Rys. 24. Dostępność restauracji, kawiarni i pubów w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(27)

27

Komunikacja miejska

Rys. 25. Częstotliwość korzystania ze środków komunikacji miejskiej – tramwaje, autobusy, SKM i PKM (w %)

W porównaniu do badania z roku 2014, zwiększyła się zbiorowość osób korzystających ze wszystkich środków komunikacji: tramwajowej (o 0,2 punktu procentowego – p.p.), autobusowej (o 5,3 p.p.) oraz SKM i PKM o 8,6 p.p.

Rys. 26. Korzystanie ze środków komunikacji miejskiej – odpowiedzi korzystam reguralnie i korzystam nieregularnie łącznie (tramwaje, autobusy, SKM i PKM), lata 2012, 2014 i 2016 (w %)

40,1

30,3

13,4 37,9

43,4

35,7

22,0

26,3

50,9

tramwaje autobusy SKM i PKM

korzystam regularnie korzystam nieregularnie nie korzystam

72,5

64,9

41,2 77,8

68,4

40,5

78,0 73,7

49,1

2012 2014 2016

(28)

28

Wzrosły oceny wszystkich trzech typów środków komunikacji miejskiej. W przypadku tramwajów o 0,19 pkt wartości średniej, autobusów – 0,16, a w przypadku SKM i PKM o 0,31.

Rys. 27. Oceny korzystania ze środków komunikacji tramwajowej, lata 2012, 2014 i 2016 (średnie)*

*dotyczy tylko osób korzystających

3,88 3,64

3,27

3,87 3,77 3,67

4,06 3,93 3,98

2012 2014 2016

(29)

29

Rys. 28. Korzystanie z komunikacji tramwajowej z uwzględnieniem podziału na strefy miasta (w %)

(30)

30

Rys. 29. Korzystanie z komunikacji autobusowej z uwzględnieniem podziału na strefy miasta (w %)

(31)

31

Rys. 30. Korzystanie z komunikacji SKM i PKM z uwzględnieniem podziału na strefy miasta (w %)

(32)

32 Komunikacja tramwajowa

Wartość średnia wskaźnika syntetycznego: 𝑥̅ = 4,06 (dotyczy tylko osób korzystających, n = 1173).

• usytuowanie przystanku od miejsca zamieszkania

• cena biletów

Rys. 31. Ocena komunikacji tramwajowej z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 6. Ocena komunikacji tramwajowej – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych stref (średnia)

2008 2010 2012 2014 2016 Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Strzyża 4,02 4,10 4,08 3,99 4,30

Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo 4,16 4,15 4,11 4,30 4,24 Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza 3,87 4,11 3,83 4,07 4,18

Oliwa, VII Dwór 3,87 4,09 3,93 3,99 3,85

Stogi, Przeróbka, Krakowiec – Górki Zach., Rudniki, W-pa Sobieszewska 3,62 3,90 3,54 3,36 3,84

GDAŃSK 3,90 3,92 3,88 3,87 4,06

* Pomiary w poszczególnych latach prowadzone były przy użyciu nieco innych narzędzi pomiarowych oraz przy zastosowaniu częściow o innych wskaźników cząstkowych.

(33)

33

Rys. 32. Ocena dostępności komunikacji tramwajowej w pobliżu miejsca zamieszkania (w %)

Rys. 33. Ocena dostępności komunikacji tramwajowej w pobliżu miejsca zamieszkania w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(34)

34 Rys. 34. Ocena częstotliwości kursowania tramwajów (w %)

Rys. 35. Ocena częstotliwości kursowania tramwajów według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(35)

35 Rys. 36. Ocena stanu i czystości przystanków (w %)

Rys. 37. Ocena stanu i czystości przystanków według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(36)

36 Rys. 38. Ocena punktualności kursowania tramwajów (w %)

Rys. 39. Ocena punktualności kursowania tramwajów według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(37)

37 Rys. 40. Ocena jakości i komfortu podróżowania (w %)

Rys. 41. Ocena jakości i komfortu podróżowania według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(38)

38 Rys. 42. Ocena stanu i czystości tramwajów (w %)

Rys. 43. Ocena stanu i czystości tramwajów według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(39)

39 Rys. 44. Ocena wysokości cen biletów (w %)

Rys. 45. Ocena wysokości cen biletów według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(40)

40 Komunikacja autobusowa

• cena biletów

Rys. 46. Ocena komunikacji autobusowej z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 7. Ocena komunikacji autobusowej – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych stref (średnia)

2008 2010 2012 2014 2016 Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo 4,16 4,05 3,85 4,17 4,14

Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Strzyża 4,02 3,89 3,81 3,86 3,89 Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza 3,87 3,91 3,68 3,82 3,87

Oliwa, VII Dwór 3,87 3,72 3,32 3,48 3,64

GDAŃSK 3,90 3,81 3,64 3,77 3,93

(41)

41

Rys. 47. Ocena dostępności komunikacji autobusowej w pobliżu miejsca zamieszkania (w %)

Rys. 48. Ocena dostępności komunikacji autobusowej w pobliżu miejsca zamieszkania w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(42)

42 Rys. 49. Ocena częstotliwości kursowania autobusów (w %)

Rys. 50. Ocena częstotliwości kursowania autobusów według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(43)

43 Rys. 51. Ocena stanu i czystości przystanków (w %)

Rys. 52. Ocena stanu i czystości przystanków według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(44)

44 Rys. 53. Ocena punktualności kursowania autobusów (w %)

Rys. 54. Ocena punktualności kursowania autobusów według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(45)

(46)

46 Rys. 57. Ocena stanu i czystości autobusów (w %)

Rys. 58. Ocena stanu i czystości autobusów według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(47)

(48)

48 Komunikacja SKM i PKM

• stan i czystość taboru

• cena biletów

Rys. 61. Ocena komunikacji SKM i PKM z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 8. Ocena komunikacji SKM i PKM – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych stref (średnia)

Oliwa, VII Dwór 3,72 3,53 3,08 3,74 4,16

Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo 4,06 3,85 3,49 4,10 4,09

Stogi, Przeróbka, Krakowiec – Górki Zach., Rudniki, W-pa Sobieszewska 3,44 3,79 3,22 3,36 3,76 Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza 3,66 3,71 3,18 3,78 3,57

GDAŃSK 3,70 3,66 3,27 3,67 3,98

(49)

49

Rys. 62. Ocena dostępności komunikacji SKM i PKM w pobliżu miejsca zamieszkania (w %)

Rys. 63. Ocena dostępności komunikacji SKM i PKM w pobliżu miejsca zamieszkania w poszczególnych dzielnicach (średnia)

(50)

50 Rys. 64. Ocena częstotliwości kursowania SKM i PKM (w %)

Rys. 65. Ocena częstotliwości kursowania SKM i PKM według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(51)

51 Rys. 66. Ocena stanu i czystości przystanków i dworców (w %)

Rys. 67. Ocena stanu i czystości przystanków i dworców według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(52)

52 Rys. 68. Ocena punktualności kursowania SKM i PKM (w %)

Rys. 69. Ocena punktualności kursowania SKM i PKM według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(53)

(54)

54 Rys. 72. Ocena stanu i czystości taboru SKM i PKM (w %)

Rys. 73. Ocena stanu i czystości taboru SKM i PKM według mieszkańców poszczególnych dzielnic (średnia)

(55)

(56)

56

Powiązania komunikacyjne

• możliwość dotarcia do innych dzielnic miasta w celach rodzinnych lub towarzyskich

• możliwość dotarcia do miejsca pracy lub nauki

Rys. 76. Powiązania komunikacyjne z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 9. Powiązania komunikacyjne – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych dzielnic (średnia)

2008 2010 2012 2014 2016 Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Strzyża 4,08 4,43 4,46 4,26 4,68 Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo 4,26 4,35 4,37 4,66 4,50

Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza 3,93 4,40 4,03 4,24 4,23

Oliwa, VII Dwór 3,97 4,20 3,90 4,04 4,12

GDAŃSK 3,85 4,18 4,01 4,11 4,23

(57)

57

Rys. 77. Ocena możliwości dotarcia do innych dzielnic miasta, do których badani udają się najczęściej w celach rodzinnych lub towarzyskich (w %)

Rys. 78. Ocena możliwości dotarcia do innych dzielnic miasta, do których badani udają się najczęściej w celach rodzinnych lub towarzyskich według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(58)

58

Rys. 79. Ocena możliwości dotarcia do miejsca pracy lub nauki (w %)

Rys. 80. Ocena możliwości dotarcia do miejsca pracy lub nauki według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(59)

59

Infrastruktura drogowa

• stan nawierzchni dróg

• przejezdność ulic

• stan infrastruktury rowerowej

• dostępność infrastruktury rowerowej

• oświetlenie ulic i chodników

• odśnieżanie ulic w okresie zimowym

• możliwość parkowania w miejscu zamieszkania

• stan chodników

• odśnieżanie chodników w okresie zimowym

• usytuowanie i bezpieczeństwo przejść dla pieszych

• zadowolenie z infrastruktury drogowej w miejscu zamieszkania

Rys. 81. Infrastruktura drogowa z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 10. Infrastruktura drogowa – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych dzielnic (średnia)

2008 2010 2012 2014 2016 Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo 3,38 3,58 3,46 3,59 3,72

Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Strzyża 3,13 3,09 3,40 3,43 3,53 Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza 2,99 3,24 3,18 3,50 3,44

Oliwa, VII Dwór 2,99 3,13 2,95 3,19 3,34

GDAŃSK 2,99 3,13 3,19 3,24 3,51

(60)

60 Rys. 82. Stan infrastruktury drogowej (w %)

Rys. 83. Stan infrastruktury drogowej według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(61)

61 Rys. 84. Przejezdność ulic (w %)

Rys. 85. Przejezdność ulic według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(62)

62 Rys. 86. Stan infrastruktury rowerowej (w %)

Rys. 87. Stan infrastruktury rowerowej według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(63)

63 Rys. 88. Dostępność infrastruktury rowerowej (w %)

Rys. 89. Dostępność infrastruktury rowerowej według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(64)

64 Rys. 90. Oświetlenie ulic i chodników (w %)

Rys. 91. Oświetlenie ulic i chodników według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(65)

65 Rys. 92. Odśnieżanie ulic w okresie zimowym (w %)

Rys. 93. Odśnieżanie ulic w okresie zimowym według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(66)

66 Rys. 94. Możliwość parkowania w miejscu zamieszkania (w %)

Rys. 95. Możliwość parkowania w miejscu zamieszkania według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(67)

67 Rys. 96. Stan chodników (w %)

Rys. 97. Stan chodników według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(68)

68 Rys. 98. Odśnieżanie chodników w okresie zimowym (w %)

Rys. 99. Odśnieżanie chodników w okresie zimowym według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(69)

69 Rys. 100. Usytuowanie i bezpieczeństwo przejść dla pieszych (w %)

Rys. 101. Usytuowanie i bezpieczeństwo przejść dla pieszych według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(70)

70

Rys. 102. Zadowolenie z infrastruktury drogowej w miejscu zamieszkania (w %)

Rys. 103. Zadowolenie z infrastruktury drogowej w miejscu zamieszkania według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(71)

71

Ochrona zdrowia

• dostęp do lekarza pierwszego kontaktu

• dostęp do lekarzy specjalistów

• możliwość wykonania badań laboratoryjnych i diagnostycznych

• pomoc medyczna w nocy, w weekendy i święta

• dostęp do usług stomatologicznych

• dostęp do porad i pomocy psychologicznej

Rys. 104. Ochrona zdrowia z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 11. Ochrona zdrowia – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych dzielnic (średnia)

Oliwa, VII Dwór 3,44 3,71 2,92 3,22 2,97

GDAŃSK 3,42 3,75 3,01 3,04 3,13

(72)

72 Rys. 105. Dostępność lekarzy pierwszego kontaktu (w %)

Rys. 106. Dostępność lekarzy pierwszego kontaktu według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(73)

73 Rys. 107. Dostępność lekarzy specjalistów (w %)

Rys. 108. Dostępność lekarzy specjalistów według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(74)

74

Rys. 109. Możliwość wykonania badań laboratoryjnych i diagnostycznych (w %)

Rys. 110. Możliwość wykonania badań laboratoryjnych i diagnostycznych według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(75)

75

Rys. 111. Dostępność pomocy medycznej w nocy, weekendy i święta (w %)

Rys. 112. Dostępność pomocy medycznej w nocy, weekendy i święta według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(76)

76 Rys. 113. Dostępność usług stomatologicznych (w %)

Rys. 114. Dostępność usług stomatologicznych według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(77)

77 Rys. 115. Dostępność do porad i pomocy psychologicznej (w %)

Rys. 116. Dostępność do porad i pomocy psychologicznej według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(78)

78

Sytuacja finansowa mieszkańców

• możliwość zakupu podstawowych produktów żywnościowych

• możliwość zakupu niezbędnej odzieży i obuwia

• możliwość regulowania opłat za mieszkanie, płacenia rachunków

• możliwość oszczędzania i inwestowania

• możliwość zakupu towarów luksusowych

Rys. 117. Sytuacja finansowa mieszkańców z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 12. Sytuacja finansowa – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych dzielnic (średnia)

Oliwa, VII Dwór 3,36 3,89 3,03 3,06 3,37

GDAŃSK 3,44 3,85 3,15 3,23 3,44

(79)

79

Rys. 118. Możliwość zakupu podstawowych produktów żywnościowych (w %)

Rys. 119. Możliwość zakupu podstawowych produktów żywnościowych według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(80)

80 Rys. 120. Możliwość zakupu niezbędnej odzieży i obuwia (w %)

Rys. 121. Możliwość zakupu niezbędnej odzieży i obuwia według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(81)

81

Rys. 122. Regulowanie opłat za mieszkanie, płacenie rachunków (w %)

Rys. 123. Regulowanie opłat za mieszkanie, płacenie rachunków według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(82)

82 Rys. 124. Możliwość oszczędzania i inwestowania (w %)

Rys. 125. Możliwość oszczędzania i inwestowania według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(83)

83 Rys. 126. Możliwość zakupu towarów luksusowych (w %)

Rys. 127. Możliwość zakupu towarów luksusowych według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(84)

84 Rys. 128. Jak ocenia Pan(i) swoją sytuację materialną? (w %)

W porównaniu do roku 2014, w edycji „2016” odnotowano wzrost pozytywnych ocen sytuacji materialnej (odpowiedzi dobrze i bardzo dobrze – łącznie) o 6,4 punktów procentowych. W porównaniu do lat poprzednich wzrósł odsetek odpowiedzi trudno powiedzieć (z poziomu 1,9% w 2014 do 9,3% w 2016).

2,2

11,0

48,0

30,5

3,8 4,5

1,8

12,4

44,1

35,3

4,5 1,9

1,3

5,4

37,9 39,2

7,0 9,2

bardzo źle źle ani źle, ani

dobrze

dobrze bardzo dobrze trudno powiedzieć

2012 2014 2016

(85)

85

Rys. 129. Ocena sytuacji materialnej z uwzględnieniem podziału na strefy miasta (w %)

(86)

86

Ocena warunków mieszkaniowych

• stan techniczny mieszkania / domu

• wyposażenie mieszkania / domu (sprzęt AGD, meble itp.)

• wielkość mieszkania / domu (metraż)

Rys. 130. Ocena warunków mieszkaniowych z uwzględnieniem podziału na strefy miasta

Tab. 13. Ocena warunków mieszkaniowych – wartość średnia wskaźnika dla poszczególnych dzielnic (średnia) 2008 2010 2012 2014 2016

Wrzeszcz Dolny, Wrzeszcz Górny, Strzyża 3,38 3,95 3,95 3,93 4,12

Oliwa, VII Dwór 3,36 3,89 3,57 3,70 4,06

Siedlce, Suchanino, Wzgórze Mickiewicza 3,46 3,81 4,03 4,09 3,92 Przymorze Wielkie, Przymorze Małe, Żabianka – Jelitkowo 3,40 3,99 3,92 4,16 3,89

GDAŃSK 3,44 3,85 3,94 3,95 3,99

(87)

87 Rys. 131. Ocena stanu technicznego domu, mieszkania (w %)

Rys. 132. Ocena stanu technicznego zamieszkiwanego domu, mieszkania według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)

(88)

88

Rys. 133. Ocena posiadanego wyposażenia (AGD, umeblowanie) (w %)

Rys. 134. Ocena posiadanego wyposażenia (AGD, umeblowanie) według mieszkańców poszczególnych stref miasta (średnia)