Problem granicy namur-westfal w północno-zachodniej części niecki śródsudeckiej

Teresa GORECKA

Problem granicy namur - wesłfal

w północno-zachodniei części niecki śródsudeckiei

WSTĘP

Artykuł zawiera wnioski oparte na wynikach badań milkropaleo- botanicznych wykonanych na węglach i skałach ilastych warstw z Bia-

łego Kamienia, oraz stropowej części warstw· wałlbrzyskich w NIW częś­

ci niecki śr6dsudeckiej. Przedstawiono zagadnienie luki stratygraficz- nej między ,warstwami wałrbrzyskimi i !białokamieńskimi, problem tzw.

"skoku florystyczmego", jak również próbę intellJretacji stratygrafii te- go kompleksu warstw na podstawie wykonanych obserwacji i badań te- renowych oraz wyników analizy ,gporowej.

Materiał do badań sporowo-,pył!kowych pochodzi w niewie~kiej ,tylko

części z oosłonięć naturalnych. Ponad OOO/u próbek uzyskano ze 19'1 wkopów wykonanych na wychodni warstw białokamieńskich {fig. l).

Limniczny charaikter Dolnośląskiego Zagłębia 'Węglowego zadecy-

dował, że stratygrafia karlbonu produktywnego była oparta do tej pory jedynie na podstawie kopalnej makroflory. Badania makroflorygtyczne

pozwoliły na zdefiniowanie poszczególnych warstw górnego karbonu na podstawie charakterystycznych zespoł6w roślinnych towarzyszących po- szczególnym seriom górnokarbońskim.

Prace palyn'ologiczne w wałrbrzyskim za,głębiu węglowym do 19158 r.

nie były prowadzone. Iistniało przekonanie, 'że ze względu na wysoki

stopień. metamorfozy dolnośląskiego węgla prace tego typu nie dałyby

pozytywnych rezultatów. Okazało się wpraWdzie, że węgiel dolnośląski

nie jest najwdzięczniejszym materiałem dla metody sporowej, jednak badania tego rodzaju, choćnapewno bardziej ,żmudne i czasochłonne niż w innych zagłę!biach, dają zadowalające wyniki.

Syntetyczny profil stratygraficzny (taib. 1;) seriiSkaInych budu-

jących niecką śródsudeciką przedstawili E. Bederjke i K. IFricike (194'3).

Z zestawienia wynika, że okres formowania się omawianej jednostki był długotrwały, przy czym zaznaczyły się dość liczne dyslrordancje zwią­

zane z ruchami waryscyjskimi, a ,być może i kimeryjskimi. W' kształ­

towaniu tektonicznym niecki śródsudeckiej zaznacza się również styl tektoniki saksońskiej.

Kwartaln'ik Geologiczny, ,t. 12, nr l, 1900 r.

52 Teresa Górecka

Fig. [. Smic geologiczny północno-zachodniej części niecki śródsudeckie"j ,(wg K.

Augustyniaka i Z. Białasa)

Geological 'Slketch of the north-western part of the Intra-Sudetic trough (according to K. Awgustyniak and Z. Białas)

1 '- porfir; k a -r I:> o n gór!Ii. y: 12 - wall"stwy żaclerskie, 3 - warstwy białokamień­

skie, 4 - poziom z,lPrzedwOjowa, 5 - wairstwy wJal!bI"zyskie: !k: a r,b '0111 d od n y: ti - -kulm; '1 ' - 'stWiel'dz-one uskoki; 8 '- profile iPałynologiczne

,1 - 'P0rphyry; U ,p 'P e r 'e a Il" 'bo n !i. f e r o u s: 2 - 2a.cler ;bads, ,3 - Biały 'Kamień bedS, 4 - ihorizon rfr-= PrzedwOjowa, l; - Wałbrzych -beds; L-o we r C a rb ,o n i- f ero u s:, 6 - CuJm; '1 - faults ascerta'ined; 8 - palynological p-rof!i.Ies

DOTYCHcZJASOWIE rBOGLi\tDY NA Sr.DR~~GlIM.FJĘ 'ISlEDYMENTACJĘ ,oOIJNE!J <CZĘSC'I GÓRNEGO KAIRBÓNU

W ARS'l1WY W Al.jBBlZYsK!'E

Zgodnie z taheJ.ą l najstarsze sedymenty karbonu p'roduktywnego (dolny namur) noszą nazwę warstw ,wałbrZ)1'skicih. Warstwy ^wałbrzy­

Skie złożone są z uJtworów terygenicznych o zmiennej ^grubości ziarna.

Za'zwyczaj odmiany gruboziarniste wyst~tiją w Spą;gu warstwy. W se- rii! dolnonamurslkiejzagłębia waŁbrzyskiego wyróżnia.' się 2 typy zle-

pieńców: poligeniczne i monogeniczne.

Piaskowce warstw wałbrzyskich mają czasami charakter szarogła­

zowy, a barwę bruna tną z odcieniem rÓŻowym na przełamie. Spotyka- ne są 1m niekiedy hieroglify i przekątne warstwowanie.

Ska'ły łupkowe warstw wa~brzyskich w)7lkształcoile są w ,postaci kil- ku odmian. Prócz ^łupków ilastych znacznie liczniejsze ^{są łupki} piasz-, czyste, -z Mórymi 'bardzo często współwystępują łupki sty;gmariowe,

żelaziaki i'laste oraz cienildepłaskury .syderytów. W ^,Obrębie tego zespo-

łu skalnego najczęściej, chociaż nie zawsze, rozwinięte są pokłady lub pasemka węgla. Największa miąższość warstw wa}brzyskic!h (znanych

również 'w nomehklaturze górniczej pod nazwą "wafurzyskiej ,serii spą­

gowej";) dochodzi do 21510 ^{f i} i zawiera 24 pokłady węgla, i których kil-

kanaŚ<!ie jestekspl,oa towanydh. " .

-

Problem granlcy, namur ,... westfal

53

Tab,ela 1 Profil stratygraficzny-niecki śródsudeckiej wg' Beder\tęgo i Frickego (1943)

I I

- ,

Stratygrafia Litologia _MiąW:ość w m

Górna kreda

I

Piaskowce ciosowe i, margle

'jd0400

^,

Dyskordancja

Dolny trias ' Białe i rMowe t>iaskowce około 100 (piaskowiec pstry)

Cechsżtyn " Dolomityczne arkozy _około 25

Gó~yczerwony

spągowiec ;Zlepieńce, piaskowce i łupki ilaste przeciętnie 100

Dyskordancja Dolny czerv,:ony

spągowiec Piętro eruptywne: porfiry, melafiry .i ich tufy ponad 1000

Zlepieńce, piaskowce i łupki ilaste z ławicami _, wapieni

Częściowa' dyskordancja

Górna część gór- Na SW skrzydle węglonośne warstwy radwanickie,

nego karbonu arkozy żaltmańskie do 1500

produktywnego Warstwy swatanowickie z pokładami węgla

Na NW skrZydle zlepieńce, piaskowce i łupki ilaste przeciętnie 1500

- - -

Dyskordancja

Środkowa część W,""",

"""""'i, , li_

po ...

węgla 1 0=""'"

⁵⁰⁰

górnego karbonu Warstwy z Białego Kamienia, praktycznie bezwęglowe,

produktywnego zlepieńce i łupki ' około 250

Dyskordancja,

Dolna część Warstwy wałbrzyskie spotykane tylko w NE skrzydle;

górnego karbonu liczne pokłady węgla do 250

produktywnego ^' ..

Dyskordancja

Dolny karbon Zlepieńce, szarogłazy, i łupki ilaste, częściowo, pocho-

Kulm dzenia lądowego, z nikłymi pokładami węgla po stronie ,do ,3000

północnej

w~RSi'rWy Z BIiALEGO ,KAM'rENIA

W. Gothan i W. G}::opp 0(1003) ,oraz W. GothalIl (19'5:2), jak również

geolOJClzy 'Polscy {A. GrQCholski, 1960; K. Augustynia!k,Z. Białas, WJ6Q~

są zdania, Żf2 białokamieński cykl sooymentf,icyjny rozpoczął się w gór-

54 Teresa Górecka

nym namurze. G. Berg (1'00¹8, 1!940) natomiast warstwy z Białego Ka- mienia datuje jako dolny westfal. Utwory te odsłaniają się wzdłuż całe­

go północnego i półnoono-zac'hodniego ,brzegu niecki między Szczepa- nowem i Głuszycą (iig. l).

Najbardziej pełne wykształcenie warstw 'z Białego Kamienia przy-

. pada na rejon Wałbrzydha. Miąższość osadów w tym rejonie waha się

od ,21)0 do 316.0 m.

Warstwy z Białego Kamienia w rejonie Wa~brzycha (K Schober, 193'3; W. Gothan, W. Gropp, 1'93'3; E. Be!derke, K. Fricke, 1943) ^leżą dY'skordantnie i przekr.aczająco na warstwaCh wał'brzyskich, natomiast

począwszy ·od Ja1błowa :ku północnemu zachodowi spoczywają na zle-

pieńcach i szarogłazach górnego wizenu ~. Augustyniak, Z. Bia-

łas, 19,6¹2).

!Pierwszy etap sedymentacji warstw z Białego Kamienia zaznaczył się akumulacją materiału 'gruiboklastycznego. Z biegiem czasu ^grubość ziarna zmniej'szała się i pojawiać się zaczęły niegrube i rzadlkie prze- warstwienia węglowe. Warstwy ,białokamieńskie zawierały jedynie 2 po-

kłady węgla {50 i 49) Ibędące niegdyś przedmiotem eksploatacji.

. W niecce wałbrzyskiej ponad pokładem 4!9 osadza się kompleks zle-

pieńcowo-piaskowcowy, przechodzący w stropie w drObnoziarniste utwo- ry wydzielone pdd nazwą warstw żaclerskich. Granica między dbu seria- mi jest umowna i przypada na wyższą część wes1lfalu A. Li,tologicmie

skały warstw żaclerskich są podoibne do skał 'Warstw z Białego Kamie- nia. Reprezentują je złepieńce ,kwarcowe i mułowce oraz iłowce zawie-

rające pokłady węgla.

E. Dathe i G. Berg ~19!l2a, b:) dzielą warstwy z Białego Kamienia na 2 części: dolną i górną. Dolną część tej serii ^określają jako' ^,~gruby konglomerat", a za jego strop przyjmują pokład "Grenz" (obecny po-

kład 4'9). Serię pi~szczysto-zlepieńcową, występującą powyżej pokładu 49,

zaliczają do górnej partii tego ~omplelksu.

W,edług A. Grocholskiego (1'9160) horyzont pokładu 1)0. w kierunku zachodnim znajduje swój odpowiednik w poziomie z IPrzedwojowa.

PROBLEM POZlIOMiU Z PRJ2'lElDWOJOW A

'Problem pozycji stratYlgraficznej poziomu z Przed'Wojowa od dawna

zajmował geologów pracujących nad zagadnieniami gómego karbonu w

Nw

^części niecki śródsudeckiej. Interpretacja jego stanowilSka stra-

"tyIgraficzn.ego przechodziła ,bardzo różne koleje.

E. Dathe i G. Berg (119.120), E. Dathe i W. Petrascheck~18192:)oraz

G. Berg i E. Dathe (19113) cienkie pasmo warstw piaszczysto-ilastych z wlkładkami węgla podścielające serię warstw z ^Białego Kamienia za- liczyli do warstw wabbrzyskich. Ich zdaniem warstwy te ciągną się

nieprzerwanym pasmem ,od Jaibłowa aż po ZacIer.

A. Schiitze (1'8-812¹⁾ ,oraz G. :Berg ^{1\9'2ł5, 1'938, 1914iO) uważali, że w za- chod:nilIIl Skrzydle niecki! !Węglowej ,bralk jest 'Warstw /Wabbrzyakich.

Zdaniem G. B~ga '(19·Ą!0I) warstwy te są odpowiednikiem ... "Horizont des GiLnstiger-Blick-Flozes". !Nazwa ich została przyjęta od nazwy sta- rego() szyłbu pracującego na tych pekładach węgla. Wiek poziomu z GiLn- stigblick na podstawie flory zebranej z hałdy tejże kopalni omaczony

Tabela 2 Stratygrafia namuru i dolnego westfalu w NW skrzydle niecki śródsudeckiej (na mchM od Jabłowa)

Między- Lokalny podział niższej części górnego karbonu Między- Lokalny podział niższej części górnego karbonu

narodowy narodowy

podział Wg E. Dathego Wg W. Gothana ^podział Wg A. Grocholskiego Wg dotychczasowych karbonu; i G. Berga iW. Groppa Wg G. Berga karbonu; (1960)" ^badań palynologicznych

Heerlen, (1887-1907) (1933) (1938, 1940) Heerlen, K. Augustyniaka T. Góreckiej

1927 1935 i Z. Białasa (1962) (1958, 1964)

warstwy ŻBclerskie warstwy ŻBClerskie warstwy ŻBclerskie B warstwy ŻBClerskie palynologicznie nie zba-

j

...l dane

~

warstwy z Białego warstwy z Białego warstwy z Białego ^{...l ~} warstwyzBiałego Kamienia warstwy z Białego Karnie- I ^I

m ^E-<

Il:t Kamienia Kamienia Kamienia- górne m - górne nia I

~ - górne - górne warstwy z Białego

~

^{A (seria} piaszczysto-zlepień- - górne

warstwy z Białego warstwy z Białego Kamienia - dolne cowa) (powyżej pokładu 50) Kamienia Kamienia Giinstigb/ickj/oz warstwy z Białego Kamienia

~ dolne - dolne -

- dolne

---

Giinstigb/ickj/oz Poziom z Przedwojowa warstwy z Białego Kamie-

C Zlepieniec podstawowy nia - dolne

i

dyskordancja

~ ^-

^{(do pokładu 50 włącznie)}

dyskordancja

---'---

~ B

~

^warstwy wałbrzyskie

warstwy wałbrzy- dyskordancja - - dyskordancja ^~ górne

skie· = poziom z Przedwo-

A ^jowa

warstwy wałbrzyskie

~ ^~

~ ^{Kulm Kulm Kulm}

g

^{Kulm Kulm} I

Q Q _I

-

• Utwory 1JZtllUIC przez B. Dathego jako warstWY wałbrzyskie nazwane zostały przez A. Schmidta (1903, 1905) warstwainicZ Przedwojowa (ReicMM.1I8dcrf.chichten). O. Berg (1938, 1940) określiłje jako Giinstigbliclif/lJz. A. Orocholski (1960) utył dla nich nazwy - poziomu z Przedwojowa. '.

~

...

g.

[

'!!ł

§ ń·

'<

8

::s

Ę

~ ~

Pl:

CJ1 CJ1

56

Teresa Górecka

został przez W. Gothana i W .. GrQPpa 193'3) jako górny namur - dol":"

ny westfal A.

A. Grocholski (l96(1) podaje, 'Że na zachód od ostrogi Jabłowa miej- sce warstw wałlbrzyskich I(W sensie przestrzennym) zajmuje Gunstig~·

blickflOz, dla którego proponuje on nazwę polską "poziom z Przed- wojowa". Powyżej tego poziomu :na omawianym terenie występują '

utwory, które wedrug niego stanowią .górną część warstw z Białego

Kamienia.

'Według A. Grocholskiego (1960) w okolicy Gorców i Jaibłowa poziom z IPrzedwojowa występuje w stropie zredukowanego i rozmytego zle-

pieńca podstawowego warstw z Białego Kamienia. Jego zdaniem zle- pieniec gruboziarnisty wydzielony przez G. Berga {19^r3/BI) między Czar- nym Borem i Kamienną Górą oraz na ISWod tej miejscowości nie jest odpowiednikiem stratygraficznym gruboziarnistego zlepieńca podstawo- wego warstw z Białego Kamienia oIkolic Wałbrzyoha, lecz jest od niego

młodszy.

Poglądy poszczególnych autorów na sekwencję warstw górnokarboń­

skich na zachód od WaNJrzycha .są zestawione na tab. 2~

ZiAGADNIEN1E "SKOiK!U F1LORYSTYC~EGO" ORAiZ FAIZY GÓR

~USZ'CXYWYOH I ZWJĄ!~EJ Z NIĄ DYSKiORlDANCJI

Z ,ogólnego obowiązującego do niedawna schematu stratygraficzne- go niecki śródsll'deckiej (talb. 1) wynika, 'że geolodzy niemieccy przyj- mowali istnienie dyskordancji pomięd2IY poszczególnymi seriami warstw

dolnośląskiego karbonu. S. Bulbnoff (1:924) przyjmuje również, prócz zaznaczonych na wspomnianym wyżej schema,cie, dySkordancję między

warstwami 'z lBiałego Kamienia i warstwami ·żaclerSkimi.

G. B'erg (1926) przypisywał dm;e znaczenie dyskordancji między warstwami wałbrzyskimi i Ibiałokamieńskimi twierdząc, że na zachód od kulrnowej ·ostrogi Jaibłowa zanikają wychodnie warstw wałbrzyskich

i dalej ku zachodowi już się nigdzie nie pojawiają. Jego zdaniem war- stwy 'z Białego Kamienia leżą tam be2lpOśrednio na kulmie.

IProblemem tej dyskOTdancjiszczegółowo zaj.ął się K. Schober ('19\33).

Badania jego oparte są głównie na przekrojach pochodzących z kopal- ni "Thorez" (dawniej Fuchsgru:be) w ;Wa~brzychu. Na ich' podstawie wspomniany autor dochodzi do następujących wniosków:

L Na wschodnim i południowo-'wschodnim Ibrzegu niecki wałibrzys~

kiej, aż po obszar Nowej Rudy nie stwierdza się dyskordancji między ·

warstwami wałbrzyskimi i białokamieńskimi. Oba kompleksy leżą tu zgodnie.

2. Dyskordancja kątowa nie jest również rozp.oznana na północnym

brzegu niecki waŁbrzyskiej, ponieważ brak tam najwyższej części

warstw wał!brzyskich.

3. Na północnym brzegu niecki wałbrzyskiej i niecki Gorc (między

dzielnicami Wałbrzycha: Stary Zdrój i Biały Kamień) posuwając się

w kierunku zachodnim zanikają stopniowo pokłady węgla warstw wał-

brzyskich. . .

4. Na podstawie pomiarów wykonanych w pokładzie 16 (obe:cny po-

kład 55) kopalni "Thorez" w Wałbrzychu K. Schober przypuszcza tst-

Problem gran'ky namur .-'- westfal 57 nienie dyskordancji, opierając się .głównie -na rÓŻnicy 'biegu warstw

wałbrzyskich (lN68W) i ,białokamieńskich (Ni64W'}I. RÓŻnica ta wynosi 4°, a wyliczony konstrukcyjnie kąt dyskordancji 1 do 2°.

5. Dals,zym przykładem przemawiającym za istnieniem dyskordan- cji jest różnica w odległości ilepieńców białokamieńskich od pokładu węgla warstw wałlbrzyskich. Odległość ta 'w przekroju "x" ,wynosi 15 m, a na przekroju "y" natomiast już ,tylko

n

m. "Na podstawie powyż­

szych danych staje się jasne - pisze ,autor - 'że występuje dyskordan- cja, która spowodowała oddalenie się warstwbiałokamieńskich na dru- gim poziomie .o 3 m {mierząc poprzecznie) od pokładu "z".

6. I-nnym dowodem na występowanie dyskor'clancji jest zjawisko wymycia obserwowane iW polu ,kopalni "Thorez" w Wałfbrzychu w po-

kładadh 16 i 18 (obecnie pokłady 55 i 59).

, 7. W 'omawianej kopal-ni O!bse~wuje się również ścinanie najwyższy;ch pokładów węgla warstw wałbrzyskich przez zlepieńce z Białego Ka- mienia. Kąt dyskordancji wyn,osi tu również 1---'2°. Dalej ku zachodo- wi K. Schober stwierdza stopniowe zanikanie pokładów węgla warstw

wałbrzyskich. ,

8. Pokład 16 (obecnie 5'5), który wychodzi na powierzchnię na gra- nicy warstw wałbrzyskich ilbiał-okamieńskich, zanika w odległOści oko-

ło 3010 ^im na zachód ,od miejscowości Biały Kamień.

'Według poglądów G. Berga (193'8)' sedymentacja warstw wałbrzy-.

skich została przerwana ruchami tektonicznymi, które najprawrlopodob- niej spowodowały wypiętrzenie NiW c~ci basenu. IPrzyjmujeon, że

w najbliższej ,okolicy Wałbrzycha warstwy z Białego Kamienia leżą

,jeszcze na stropowej 'części warstw wałlbrzyskich. Na zachód od Wał­

brzycha występują natomiast na coraz niższych poziomach tych warstw, a począwszy od .Jaiblowa pokrywają dolny kar:bon okolic Kamiennej Góry i Żacleru. Ich zasięg w stosunku do warstw wałlbrzyskich jest znacznie rozszerzony na W i SW. Jest on zdania, że warstwy z Białego

Kamienia oddziela od warstw wałbrzyskich pokaźna luka sedymenta- cyjna. Jej istnieniem 'tłumaczy "skok florystyczny" stwierdzony przez W. Gothana. (JW. Gothan, W. Gropp, 19'3'3^1).

W. Go1Jhan nie wiąże zjawiska "skoku florystycznego" z luką sedy-

mentacyjną, zwraca na'tomiast uwagę na 'szerokie rO'1iprzestrzenienie geograficmle tego zjawiska. rw-edług W. Gothana "skok flory,styczny" mię­

dzy dolnym i rgórnym namurem występuje zarówno wzagłę:biach lim- nicZ'nych, jak i para licznych zachodniej Europy i Małej Azji, gdzie nie istnieje problem luki sedymentacyjnej. w omawianym poziomie.

W. Gothan i W. Gropp .(HJI.3:3) uwa'żają, że "skok florystyczny" Z'da- je się rozprzestrzeniać do Ameryki Północnej i prawdopodObnie do

Arktyłki. Występowanie "skoku florystycznego" -niektórzy autorzy pró-

bują tłumaczyć hiatusem, który utarło się przyjmować między war- stwami wa'~brzyskimi i białokamieńskimi. W. Gothan i W. Gropp (193:J)

są zdania, 'że wyjaśnienia tego zjawiska należy dopatrywać się jed- nak ,gdzie indziej, ponieważ luka. sedymentologiczna pomiędzy war- stwami wałbrzyskimi i bia'łokamieńskimi, o ile istnieje, występuje tylko lokalnie W zagłębiu wałbrzyskim.

Wyżej cytowani autorzy 'są 2'!dania, że luka w strQpowej części warstw wabblrzyskich jest tylko przypuszczeniem, ponieważ brak niektórych

58 Ter·esa Górecka

gatunków flory w warstwach wałbrzyskich znanych z górnej CZęSCl

warstw <ostrawskich na Górnym Śląsku może mieć zupełnie inne przy- czyny.

K. Dziedzic (19610) na podstawie swych obserwacji sedymentologicz- nych przypuszcw., że w okolicy Jabłowa "znajd1;lje się niewiele szans"

na udowodnienie dyskordancji występującej li ipodstawy warstw z Bia~

łego Kamienia. Jego zdaniem po południowej stronie kulmowejostrogi

Ja'błowa znajdują się utwory, które jest skłonny uznać za .odpowiedni- ki warstw ,wa·bbrzySkich. KJomunikuje on również (196\1), że na połud­

niowy wschód od Ja,bł'Owałupki kulmu graniczą prawie ze zlepieńca­

mi warstw z Białeg'O Kamienia, a warstwy wabbrzyskie oddzielające

dolny lkal'7bon od warstw z Białego Kamienia zachowane są na po- wierzchni Jedynie szczą~kowo. Uwa'.Ża równi,eż, ż·e opisywane zjawisko nie jest wyni:kiem czynnikÓW sedymentacyjno-ero~jnych z okre'su osadzania. Jako przyczynę :podaje dyslokacyjne obsunięcie się warstw

wałbrzySkdch ... "między krańcem kulmowym cY'pla, a północnym obsza- rem występowania ku!l.mu". Uważa on również, ,że nie należy przyjmo-

wać możliwości istnienia ruchów wynoszących iW tym rejonie. Jego zlda niem, jeśli nawet na badanym obszar:z;e istnieją dyskordancje, to przy-

czyną ich mogły być intensywne ruchy pionowe zaoh.odzące na obsza- rach ramowych, o ·czym mógbby świadczyć ma ternał klastyczny, bo podnoszenie się brzegów 2fuiornika ożywiło procesy sedymentacyjne.

POZYCJA ST'RATYGRAFIOZNA WAMTW Z B:nALEGO K'AilVIiI/EN1IA W ŚWIET·LE BADAŃ PALYNOIJOGICZNYCH

Na podstawie oznaczonego inwentarza mega- i mikroSporowego moż­

na .by stratygrafię badanych u'tworów interpretować następująco:

1. Utwory mułowcoiWo.Jilaste odsłonięte w miejscowości Biały Ka-

mień, ·a występując-e na pograniczu warstw ,waifurzyslkich i białoka­

mieńskich zawierają ciekawy, lecz trudny do interpretacji zespół spo- rowy. Notujemy tu bowiem .obok licznie występujących gatunkbw wi-

zeńsko-namurskich, jak Leiotriletes glaber N a u m., Leiotriletes pla~'

tirugosus f. minor N ,a u m., Sporonites globulifo:rmis D y b.et J a c h., Brochotriletes minutus I s c h., Lycospora

m.

nitida (H 'O r s t), oP o t. et K r., również dość liczne okazy: Cirratriradites .saturni ^.(II b r.) S. W. et B., oraz Cirratriradites d. anulatus K os., a więc gatunki uważane za typOIWO westfalslde. Omawiane utwory reprezentują zatem poziom, któ- ry rozpatrywać powinniśmy jako strefę przejściową.

Spory 'Odpowiadające n1lodszym 'Ogniwom górnokar'bońskim nal~

traktować jako gatunki prekursoryczne na tle zespołu wizeńSk'o-na­

murskiego.

Sądzę, że ,opisane utwory stanowią równoważnik namuru B nie udokumentowany do tej pory w Sudetach. Należy podkreślić, że w po- z10mie tym ,występują również dość liczne gatunki: Anulatisporites coronatus D y 'b. et J a c h., Densosporites spinosus Kos., Tripartites cristatus i Planisporites kosankei, które obok gatunków Cingulizonates karczewski r(K. 'O s.) D y Ib. et J a c h. i Cingulizonates asteroides

CK

o s.) D Y Ib. et J a c h. w Zagłęlbiu Górnośląskim tOłWarzyszą utworom uzna ..

Problem grand,ey namur - westfal 59

nym za namur B, odpowiadający dolnej części warstw siodłowych (S.

DybovA, A. Jachow:icz, 195'70).

Duże podobieństwo 2lespołów miikrosporowych do opisanych powyżej

'stwierdziłam również w utworach występujących w okolicy Kamiennej

Góry j Przedwojowa. Utwory te znane.są lPod nazwą p.oziomu z IPrzed- woJowa r(A. Grocholski, 19(60), a na starszych. mapach geologicznych wydzielano je ja,ko GunstigblickflOz (G. Berg, 1940). W poziomie z Przed- wojowa okolic Kamiennej Góry i .Przedwojowa występuje prawie '900/0 gatunków wspólnyCih z opisanymi w rejonie Białego Kamienia, co poz- wala na stratygrarfiiczną paralelizację utworów z omawianych okolic.

2. Następny, rwyższy poziom (wyznaczony na podstawie spor i pył­

ków) występU'jący w śr.oidkowej części warstw Ibiałokamieńskich, jest prawdopodobnie poziomem przejściowym międ.2Jy ogniwem namurskim i westfalskim. Zasadnicze cechy tego poziomu to:

- powolne zanikanie gatunków wizeńsko-namurSkioh;

- liczne występowanie rodzajów: Lycospora, Densosporites, Gra- nulatisporites, Planisporites, Leiotriletes oraz Calamospora;

--< dość liczne występowanie ,gatunku Schulzospora rara;

- pierwsze bardzo nieli'Czne pojalWienie siE~ rodzaju Florinites;

- wystę!pOlWanie charakterystycznego zespołu sporowego zawiera-

jącego elementy wizeńsko-namurSkie, górnonamurskie ,oraz preku!rSo- rycznie formy westfalskie.

Najważniejszą cechą tego poziomu jest stopniowa wymiana zani-

ikających gatunk,ów namurskich na ,gatunki westfalskie. Odcinek ten odpowiada najprawdopodobniej namurowi ,B/C. .

3. Poziom trzeci stanowi strop warstw ibiałOtkamieńskich granic'zą­

-cy z wars1!wami żaclerSkiroi. Cechuje Igo rzad1cie występowanie gatun- ków Cyclogranisporites leopoldi, Latosporites latus oraz ziarn pyłku

z rodzaju Florinites., bardzo liczne występowanie gatunków Densos~'

porites decorus i Dictyotriletes densoreticulatus oraz pojawianie się po- jedynczych egzemplarzy Calamospora breviradiata. Wskazuje to na westfal A. ,Brak tu natomiast już przedstawicieli gatunków wizeń­

sko-namurskich, które. stanowiły tak liczną grupę w poziomie pierw- szym.

Przy ustalaniu granicy między namurem i westfalem na badanym obszarze, zgodnie z ustalonymi kryteriami, zwrócono dużą uWaJgęna ro- dzaj Schulzospora, którego zaniikanie dobrze wyznacza granicę górnego namuru. Gatunku tego dotychczas nie stwierdzono w omalWianych osa-

dach. .

Pojawienie 'się gatunlków Lagenoisporites rugosus ⁱ Setosisporites hirsutus, które da'tują westifal A, stwierdzono dopiero ,w kompleksie łup­

ków węglistych, odpowiadających poziomowi pokładu oW.

Przeprowadzone 'Przeze ;mnie obserwacje li:tologiczne w mieJscu wskazanym przez K. Schdbera (1933) jako ipI'zykład ilustrujący "ści!­

nanie" poikład6w węgla warstw lWałbrzyskich przez !zlepieńce z Białego

.Kamienia (odsłonięcie) wykazały, że między OIbu kompleksami nie za-

ZIlacza się ostra zmiana osadu (fiJg. 2). Osady mułowcowo-ilaste warstw

wał:brzyskich zazębiają się z piaskowcami i małej miąższości zlepień­

cami. Oharakter oraz slkład !petrograficzny tych ostatnich zwykło się uważać 'Za typowy dla 'ZlepIeńca podStawowego warstw z Białego Ka-

60

Teresa Górecka

---

mienia. !Na kilkudziesięciocentymetrowej grUibości ławicach zlepieńca leżą utlwory piaszczysto.,.ilaste, mułowc1owe lub nawet kilkudziesięęio­

centymetrowej ,miąższości pokłady węgla, powyżej kt6rych zjawia się

znowu piaskowiec lub zlepieniec. Analogiczną sytu~cję cAbserwuje się r6wnież w miejscowości Biały Kamień, we wcince 'toru kolejowego.

Wykształcenie najwyższej części warstw wałbrzyskich, stanowiące stop- niowe przejście do iWa'l"stw z Białego Kamienia, dlustrują schematyczne profile przedstawione na fig. 2. .

m 10

9

8

7

6

5

4

3

2

1

- - - -

-

- - ^A

Fig. '2 •. Profile litologiczne stropowej czę­

ści warstw wałbrzyskich i dolnej

części warstw 'białokamieńS'kich

,z okolic Białego iKamienia . Lithological sections of the top

part of th€ Wałbrzych bedsand a!

the lower part af the Biały Ka-

mień beds from the Biały Kamień

vicinity

A - wcinlka toru kolej·owego w Bia-

ly~ Kamieniu; IB - 1P6łnocnJa część

pr'of'i:lu palynologi,cznego B między ,sta-

·rYm Zdrojem i Białym Kamieniem;'

1 - zlep'!eniec; '2 - mułowiec; 3 - łu­

.pel!: węglisty; 4 - węgiel; 5 -ił z że­

laz!ak'iem; fi - pialS'kowięe gruboziar- nisty; 7 - pias'kowiec; 8 - ił; 9 - mu-

łowiec'piaszczysty; 10 - szarogłaz płyt­

kowo-ł~iwy

A - raHway cut at !B~ały Kamień;

B - northeTln part of palynological IprofiJ,e B between Sta.ry Zdr6j and Bia-

··ły . !Kamień; '1 - cong1.omerate, :! - sHtlstone, 3 - 'coaly shaIe, 4 - c'oal, ·5 - day wiith limon'i'te, fi - coarlse-gra'Lned sand!stone, 7 - sandstone, 8 - clay, g - arenaceous siJltstone, 110 - pIat y- ...slate gtreyWacke

Omówione wyżej obserwacje litologiczne nie wSKazują raczej na

grwaltowną zmianę osadli, której należałoby się spodziewać na granicy serii walI"stw wał!brzy;skich z warstwami z Białego Kamienia, gdylby dzie-

liła je luka sedymentacyjna. Nie potwierdzają one r6wnież "ścinania"

1"6 pokładu węgla warstw !Wałbrzyskich przez ilepieńce białokamień­

skie. Zjawiska tego nie pótwierdia zresztą,r6wnież mapa geologiczna G. Berga i E. Daóthegd (19'12), na kt6rą powołuje się K. Schober (1933).

WNIOSKI

Zaobserwowane i podane 'War~ykule fakty, rzucające nowe śWiatło

na dotychczasowe poglądy dotyczące sedymentacji i paleogeografii;

a zwłaszcza wieku niższego ogniwa .g6rnego kaI'bonu w NJW części niec- ki ,śródsugeckiej, przedstawione zostaną w kUku punktach, w kt6rych

'Problem graniky namur - westfal

6l

uwzględnione ,będą przede wszystkim niektóre sporne problemy z dzie- dziny stratygrafii, sedy.mentacji i paleogeografii przebadanego odcinka formacji gómokarbo:ńSkiej. Dotychczasowe poglądy .określające pozycję

stratygraficzną poszczególnych wydziele:ń litologicznych podano ,w tab.

2, która uW2'Jględnia również wyniki uzyskane z opracowanego przeze mnie materiału palynalogiCznego.

1. Analiza mikrosporowa stropowej części warstw waŁbrzyskich i se.,.

rii warstw białokamie:ńskich wykazała; że 'granice poszCzególnych se- rii górll'okarbo:ńs1kich są dość wyraźnie zaznaczone przez występowanie

i zasięgi niektórych rodżajów i gatunI~ów Imjlkrospor i ziarn pyłku oraz przez maksima i minima ilościowego występowania poszczególnych ro- dzajów sporo .

2. W zespołach sporawych stropowej części walrstw waN>rzyskich oraz w niższej części warstw z Białego Kamienia wN1W części· niecki

śródsudeckiej .obserwuje się duże anaLogie do in.wentarzaSIJot.owego warstw siodłowych na Górnym Sląsku. Poziom pierwszy, wydzielony jako dolny namur B, definiujący strop warstw ,wałbrzyskich w NW

części niecki śródsudeckiej wykazuje bardzo duże podOlbie:ństw'o do

pokładu węgla ,,[Prokop", stanowiącego według S. DylbIowej i A. Jacha.,.

wicza (19¹57) dddzielną strefę mikTosporową (VIa

=

N8). Część stropo- wa warstw z Białego Kamienia wykazuje duże podobie:ństwo do warstw rudzkich w Zagłębiu Górnośląskim.

3. Stropową część warstw wallbrzyskich, graniczącą ze zlepie:ńcem białokamie:ńskim w miejscowości Biały Kamie:ń, na podstawie zespołu

sporowego uznać należy za odpowiednik dolnego namuru B.

4. Ustalając na podstawie inwentarza mikropaleobotanicznego zasięg

stratygraficzny warstw bia1llokamie:ńskich można by sądzić,żeakumula­

-cja wzmiankowanego .osadu obejmowała interwał czasowy między gór- nym namurem B a dolnym westfalem A włącznie.

5. Badania mikroflorystycznenie potwierdziły obecności tzw. "sko- ku florystycznego" między dolnym i g,órnym namurem. IMateriał sporo- wy wskazuje raczej na powolne zanikanie jednych gatunków i pója- wianie się drugich, w miarę jak przechodzimy do coraz to wY'ższych

ogniw karbonu.

Zaznac'zyć należy, ż,e ,,'skok florystyczny" suponowany przez 'W. Go, thana :~W. Gothan, IW. Gropp, 19¹33;W. Gothan; 1¹915\2:) wylkorzystywany

był niekiedy bezkTytycznie jako argument na obecność dyskJordancji

zwią'Zanej z ruchami krU'szcogórskimi, mimo że sam twórca tego poję.,.

cia łączył wspomniane zjawisko raczej ze zmianami klimatycznymi. , 6. Zebrane materiały mikroflorystyczne nie potwierdzają poglądów

niektórych geologów, że sedymentacja karbonu górnego na obszarze

położonym na zachód ·od zagłęlbia waJbrzyrskiego rozpoczęła się w west- falu, pozostając w zwią'zku z ruchami kruszcogórskimi.

Odpowiedniki niżs~e:g.o namuru B występujące w :za~łębiu wał­

brzySkim iPoniżejzle:pie:ńców białokamie:ńskich, oraz ekwiwalenty tego poziomu stratY'graficznego znalezione w zachodniej części niecki śródsu­

deckiej wskazują, że obydwa .obszary były wówczas terenem akumula- cyjnym.

7. GruboziarnIste zlepie:ńce warstw 'białokamie:ńskich wSka'zują na

ożywienie się procesów sedymentacyjnych. Zjawi,sko to łączy się pow-

62 Teresa Górecka

szechnie Z ruchami odpowiadającymi fazie kruszcogórskiej. Wydaje się.

że zaburzenia odpowiadające tej fazie miały ·raczej charakter ruchów pionowych, a zgromadzony sedyment wskazuje na to, że dawny obszar akumulacyjny nie uległ wydźwignięciu, lecz przeciwnie, stanowił 'de-

presję wyp.ełnioną w dalszym ciągu materiałem -terygenicznym. Wylbit-

ną depresją musiało być dzisiejsze zagłębie wałbrzyskie, w /którym do,..

strzegamy najpełniej ro:zmrinięte osady warstw hiałokamieńskich.Wpraw­

dzie w niektóryoh miejscach omawianego obszaru mogło dojść do lo- kalnej erozji związanej z podwyższoną kompetencją potoków, lecz gene- ralnie istniała tu nieprzerwana akumulacja od warstw wallbrzyskich do

·białokamieńskich, co znajduje swój wyraz w zespołach mikroflorystycz~

nych oraz obserwacjach litologicznych.

'Odd:tlał lDolnośląski 'InstY'tutu GeologIcznego

Wrocław, ul. Jawor·owa 19 NadeiSlano dnia 24 lutego 1967 r.

PISMIENNICTWO

AUGUSTYNI:AK K., BIALAS Z. (1962) - Analiza materiałów dotyczących zr6żni­

cowania warstw .białok·amieńskich i żac1erSkich. Arch. [nst. Geol. (ma-

szynopis). Wrocław. .

BEDERKiE E., F·RICKE K. (1943') - Das Niederschlesische Gebie't. Ber<1in.

BERO G. ~19215) - Die Gliederung des Obercarbons und Rotliegenden in Nieder-.' schlesisch-Bohmischen Becken. Jb. Preuss. Geol. L.-A. 46, p. 68-84.

Berlin.

BERG G. (1938) - Erlii.uterungen zu Blatt Landeshut. Preuss. Geol. Ł.-A. iBerlin.

BERG G. 1(1S4OI) - Geologische !Karte Blatt Landeshut.Berlin.

BERG G., DATHE E. 1619¹1l2'} - Geologische Karle Blatt Wcłldenburg. Koni'gllPreuss.

Geol. L.-A. Berlin.

BERO G., DATHE E. ,0191113) - Geologische Karle Blatt Landeshut. Konigl. Preuss.

Geol. L.-A. Berlin.

BUB'NOFF S. {19124) - Die T·ektonik ·am Nordstrande des Nioederschlesischen Kohlen- beckens und ihr Zusammenhang mil!; den Kohlensaurenausbriichen in der Flozen. Zs. Berg.-Hiitt. u. Salinenw., 72, p. HII6I-:1i38. Berlin.

DATHE E., BERG G. !(1'9¹1i2a) - Erliiuterungen zu Blatt Waldenbul"g. Berlin.

DATHE E., BERJG G. '(1912b) - Erlii.uterung,en zur Geologische Karte Blatt Landes- hut. Konlgl. Preuss. Geol. L.-A. Berlin.

DATHE E., PETRASCHEOK W. ~1002) - Zur Frage der Diskordanz 7JWischen Cuim und Waldenburger Sehichten im. Waldenburger Beoken. Zs. Deutsch.

Geol. Ges., 44, .p. 351--.358. BerHn.

DYBOVA S.Gl9518) - Granica na:muru i westfa!lu w karbonie prodUktywnym obsza- ru ostrawsko-karwi~skiego. Kwart.geol., 2, .p. 507-5[4, nr 3. Warszawa.

DYBOVA S., JAcHOWICZ A. (11!Ji57~ - strefy miikrosporowe w. 'górnośląSkim kar- ponie produktywnym. Kwart. geol., 1, p. 19~112i, nr 1. Warszawa.

DZIEDZ,le'k. (1'960) - Niektóre ·problemy geologiczne związane ·z kulmową os-tro-

gą Jabł'owa (Sudety Srodikowe). Acta geol. 'pol., 10, p.' 300--35G, nr 3.

Warszawa.

streszczenie 63

D~IEDZIC K. (1;9611') - TeMonilka kulmowej ostrogi Jabl;owa. Acta geol. pol., 11, p. 48~, I1JI" 4. Warszawa.

GOTHAN W. QlJ9I5i2~ - Heerlener Karbon'koIlJgresse Sitzungsberichte d. Deutsch.

A'kad. d. Wissensc-haften zu Berlin.

GOTHAN W., GROPP W. ,(1933} - Paliiobotanisch-str8ltigr,aphis,che Unte!I"suchungen im nieder.schlesischen KaIibon, Zs. Berg .... Hiitt-u. Salinenw., 81, p.

8&-98. Berlin.

GROCHO[JSKI A. (1960) - Uwagi na temat budowy geologicznej zachodniej okolicy Wałbl"'Zycha. Kwart. gel>'l., ł, p. 6.:U~'6, nr 3. Warszawa.

GOBECKA T. ~li966) - Wstępne badania palynologiczne węgla kamiennego w !Za- głębiu WallbrzySkim . .Aireh. Inst. Gel>'l. (maszynopis). Wrocław.

GOREOKA T. (11962) - Opra,cowanie palynologiczne warstw białokamieńskich. Arch.

'Inst. Geol. (maszynopis). WrocłlłłW.

GOREOKA T. Cl'964;) - Warstwy z Białego Kamienia w świetle 'badań sporowych.

~art. geol., 8, p. '915ł1l--9'591, nr 4. Warszawa.

SCHOBER K. (1-9'33) -Die Disikordanz zwischen den Waldenburger und Weissteiner Schichten. Zs~ Berg.-Hiitt-u. Salinenw., 81, p. 291--':UO. Berlin.

SCHOTZIE A. (:1002) - Geognostische Darstellung des Nieders-chlesisch-Bohmischen Steinkohlenbeckens. Abh. Preuss. Geol. Landesanst., 3, nr 4. Berlin.

Tepeca rYPEI.J;KA

llPOB.JIEMA rp AłłHULI OTJIOjKEH1ł0 HAMIOPA-BECTBAJUI CEBEPO-3A1IA,l(H01t ąAcru CPE,lUłCY~TCK01t MYJILro.I

Pe310Me

B CTaTLe npHBO,D;llTC1! pe3ylIbTam HCCJIe,D;OBamdI:, OCHOBaHllLlX rJIaBlILI:M: 06pa30M Ha ,D;aHHhlX lIaJmJ10JIOIWiecKlłX aHaJIH30B' 6enOKaMeHCKHX H BepXHeit '1aCTH BaJI6:arnxcKHX CJIOeB ceoopo-3a- lIa,D;Hoit 'laCTH Cpe,ll;Hcy,D;eTCKoit MYJIb,ll;bI. PaitOH OXBa'leBHLIK lIaJIHHOJIOI1l'leCKHMH npOcPHJI1!MH npe,D;cTaBJIeH Ha cPw. 1. Pe3YlIbTaThI naJIHHOJIOIWieCKHX HCCJIep;oBaHHit H paHee CYII{eCTBylOII(Jile npe,lJ;CTaBJIeBHll 110 crpanrrpacPHH H oca,II;KOHaKOIIJIeHKJO H3Y'1aeMl>lX TOJIII( npHBO,D;JITC1! B Ta6JI. 2.

IlaJIHHoJIoI"H'reCKHe HCCJIe,D;OBaHH1! 1I0Ka3aJIH, 'lTO:

1. BepXIDl1! 'IaCTh BaJI6:arnxCKHX CJIoeB p;oJDKHa C'lHTaThC1! aHaJIOrOM HHlKIrerO HaM10Pa B.

Ha OCHoBaHHH MaKPOcPJIOpHcmecKHX HCCJIe,D;OBaH.Hlt BaJI6:arnxcKHe CJIOH OTHOCHJIHCb K HH:lKHeMY HaM10PY (W. ^Gothan, W. Gropp, 1933);

2. HaxonJIeHHe 6eJIOKaMeHCKHX CJIOeB IIpOHCXO,D;HT c sepXHero HaM10pa B ,D;O HIDlCHero BeCT- BaJI1! A BKJIJO'lHTeJIbHO;

3. Mm:PocPJIOpHC1"H'łeCKHMH HCCJIe,D;OBaHH1!MH He 1I0p;TBeplKp;aeTC1! HaJIH'lHe TaK Ha3bIBaeMOro

"cPJIOpHCTJł1IeCKOrO CKa'IKa" MeJKp;y HH:lKHe- H OOpXHeHaM1OpCKHM 1IPyCOM. CnOPOBbIit MaTepHaJI 1I0Ka3bIBaeT, 'ITO lloereneHHo HC'le3aJOT O,D;HH H 1I01!BJIII1OTCII ,D;pyrHe BHp;bI - n o Mepe nepeXO,D;a K sepXHHM 300Hb1!M Kap6oHa;

4. Co6paJIIłLIM MHKPo«PJIOpHCTH'IeCKHM MaTepHaJIOM He 1I0,lJ;TBeplK,D;aJOTC1! B3rJIll.lU>l HeKO- TOpbIX reoJIOrOB, C'IHTalOII(HX, 'lTO Oca,D;KOHaKOIIJIeHHe oopxaero Kap60Ha B paitOHe npOCTHpaJO- II(eMC1! K 3aIIap;y OT BaJI6:arnxcKoro yrolIbnoro 6acceitHa, lm'lHHaeTCII c BeCTBaJThCKOrO BpeMeHH II CB1!3aHa C cPa3oitcKJIap;'laTocriI Py,ll;HbIX rop. AHaJIOrHH HaM10pa B B BaOO:arnxCKOM 6acceitHe II 3aIIa,D;HOit 'laCTH Cpe,ll;Hcy,D;eTKoil: MYlIb,!ll.I nOKa3ldl1aIOT, '1TO o6a pa:łWHa 6bIJIHB TO BpeM1! pa~

AOHOM HaKOIIJIeHH1!;

64 Teresa G6recka

s.

Ka)KeTCH, 'lTQ HapymeHHH QTBe'lalOIqHe q,a3e C:rma~TQCm Py,ll,BldX rop HMeJIH. CKQpee . .ocerQ XapaKTep Bepmxa.ru.HldX ,I(BIDKeHH:ii:, a HaKorureHHble Qca,itKH yxa3LIBalOT Ha TO, 'ITO 6LIBIIIIiII:

paJ!:OH HaKQrureHHII He J10p;aePraJlCH no,llHlITHlO, HQ npep,CTaBJIIIJI co60il: ,ll;enpeccmo, BLIIIOJIHeHHylO -rePPHreHHi.rM MarepHaJIOM. llpaB,ll;ll, Ha HeKoTOpLIX yqaCTKaX: MQma npOHCXQ,lIHTL MeCTHall 3p03HH, CBJl3allliall C nOBLIJIIeHHoil: eMKOCTLIO nOTOKOB, HO B 06m;eM H neJIOM HMeJIO MeCTQ He- npepLIBHoe HaKOJ1JIeHHe OT BaJI6lKHXCKRX 11.0 6eJIQKaMeHCKRX CJIoeB, 'lT0 npollBJIlleTCH B MHKPO- 41JIopHcm'lecnJX KOMIDIeKcax: H nop,rneDlKp,aeTCH JIHTOJIOrH'IeCKHMH Ha6JIIOp,eJl]lllMH B HCCJIe- p;yeMQM paii:QHe.

Teresa GaREiCKA

NAMURIAN - WESTPHALIAN BOUNDARY IN THE NORTH-;WESTERN PART OF THE INTRA..,SUDETIC TROUGH

Summary

The article presents the results of studies based on the condusions drawn mainly from ·the palynolog·iJcal analyses of the Biaty Ktamien beds, and of 1!he upper member of the Walbrzych :beds from the NW part of the Intra-Sudetic trough.

The area covered with palynological sections is .presented on Fig. 1. The results of the palynological examinations and previous opinions as ·to the stratLgraphy and sedimentation of the series under ·consideration are gLven in Tab. 2.

The pa:lyn.ological examinatiOlIls have deimori:strarted ·that:

1 - top part of the Walbrzych beds should be' regarded as an equivalent of the Lower Namurian s. It has ibeen ascertained on the basis of macrofloristic stu- dies that the Watbrzych beds corres.pond to the Lower N8!IIlurian {W. Gothan, W ..

Gropp, !l.OO3i);

2 ~ accumulation of the Bialy' Kamien beds embraced a time interval between the U.pper Namurian Band LQwer WestphaUan A. inclusive;

3 - microfloristic studies did not prove the presence of :the 5>o~called "fLoral br·eak" between the Lower and u.pper Namurian. Spore material points .to a sl.oW ddsappear.ance of certain spedes, land to ·an iap.pear.ance of .other ones towards the upper members of the CarboniflE;l'ouS deposits;

J4 - the microfloristic material gathered did not attest the opinions of certain geologists that the Upper Carboniferous sedimentation had begun, within the area. situated west of the Walbrzych Basin, at the Westphalian time, in connectio!l. with the ErzgebiT'ge phase. The equiv·alents of the Namurian B in the Walbrzych Basin and in the western .part of the lntra-Stidetic trough point to a fact that at . that time both regi.ons were an aecumulation area;

6 - it appears that the disturbancesconresponding to the Erzgebi'l"ge phase were rather of vertical nature; the sediment here accumulated proves that this old accumulation area did not undergo any uplifting, but was a depression filled in with terrigenous material. Although erosion connected with an increased compe- tence of streams could have talken place in some regions, but, generally, an uninter- rupted accumulation ,persisted from the Wa~brzych !beds, up to the Bialy Kamiefl.

beds, as it ·can :be seen in hoth micmfloristic assemblages and lithology observed in the area under consideration.