2007 08
Erasmus w Polsce
w roku akademickim 2007/08
Erasmus w Polsce
w roku akademickim 2007/08
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji
Druk sfinansowano przy wsparciu Komisji Europejskiej ze środków programu “Uczenie się przez całe życie”.
© Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji
Fundacja ponosi całkowitą odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji
Opracowanie:
Zespół programu Erasmus w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji Redakcja:
Małgorzata Członkowska-Naumiuk
Projekt graficzny i skład:
Eliza Goszczyńska
ISSN: 1734-9427 ISBN: 978-83-60058-60-2
Narodowa Agencja Programu
„Uczenie się przez całe życie”
ul. Mokotowska 43 00-551 Warszawa tel.: 0 22 46 31 321 fax: 0 22 46 31 021 www.frse.org.pl www.llp.org.pl www.erasmus.org.pl
Spis treści
Wstęp 5
Informacje ogólne i terminologia 6
Erasmus 2007/08 w pigułce 8
Budżet programu w roku 2007/08 9
Działania typu „mobilność” w roku akademickim 2007/08 w Polsce 11
Wymiana studentów w Europie 13
Wymiana studentów w Polsce 30
Wyjazdy polskich studentów 30
Wyjazdy na studia 36
Wyjazdy na praktykę 46
Przyjazdy studentów z innych krajów 52
Przyjazdy na studia 56
Przyjazdy na praktykę 57
Wymiana pracowników uczelni w Europie 58
Wymiana pracowników uczelni w Polsce 70
Wyjazdy polskich nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych dla studentów zagranicznych uczelni 72
Wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia 75
Przyjazdy pracowników zagranicznych uczelni do Polski 79
Kursy intensywne Erasmusa (IP) 82
Intensywne kursy językowe Erasmusa (EILC) 89
Projekty centralne programu Erasmus 95
Information for foreign readers 100
Wstęp
Program Erasmus, uruchomiony w roku 1987 w celu wspierania i promowania mobilności stu- dentów i pracowników europejskich uczelni, realizowany jest w latach 2007-2013 jako część unijnego programu „Uczenie się przez całe życie”. Ideą przyświecającą tej kompleksowej inicja- tywie państw członkowskich UE jest zwrócenie uwagi społeczeństw naszego kontynentu na rolę edukacji i kształcenia na każdym etapie życia człowieka. Program Erasmus wspiera podnoszenie jakości kształcenia poprzez ułatwianie szkołom wyższym współpracy i wymiany doświadczeń, w której kluczowe miejsce zajmuje mobilność studentów i pracowników.
Celem publikowanych corocznie raportów na temat rezultatów Erasmusa w Polsce jest ukazanie aktywności polskich uczelni w programie. Aby umożliwić czytelnikom porównywanie danych z poszczególnych lat akademickich, struktura raportów dotyczących lat 2007/08 – 2013/14 będzie odzwierciedlać strukturę samego programu. Tam, gdzie to będzie możliwe, zostaną zamieszczone informacje archiwalne o programie z okresów, kiedy był on realizowany jako samodzielna inicjatywa (1987–1995) lub jako część programu „Socrates” (1995–2006).
Dane zamieszczane w raporcie pochodzą głównie z dwóch źródeł:
sprawozdań końcowych z realizacji działań zdecentralizowanych Erasmusa, składanych przez uczelnie do Narodowej Agencji programu „Uczenie się przez całe życie”;
opracowań statystycznych Komisji Europejskiej powstających na podstawie raportów składanych przez poszczególne kraje uczestniczące w programie.
Niniejsza publikacja zawiera jedynie podstawowe dane statystyczne odnoszące się do roku akademickiego 2007/08. Natomiast szczegółowe zestawienia pokazujące udział poszczegól- nych uczelni w Erasmusie znajdują się w tabelach dostępnych jedynie na stronie internetowej www.erasmus.org.pl. Ich wykaz został zamieszczony na końcu tekstu.
Zestawienia statystyczne zawarte w publikacji prezentują dane dostępne we wrześniu 2009 r.
Mogą one być jeszcze korygowane przez poszczególne kraje, na przykład w konsekwencji podej- mowanych działań kontrolnych, jednak korekty te nie powinny być znaczące.
Czytelników zachęcamy do wyrażania opinii na temat Erasmusa i jego realizacji przez polskie szkoły wyższe; opinie te można przesyłać pod adres erasmus@frse.org.pl. Państwa uwagi i ko- mentarze mogą się przyczynić do usprawnienia realizacji programu w naszym kraju.
Zespół programu Erasmus w Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji składa podziękowania wszystkim entuzjastom programu, mobilności i umiędzynarodowienia kształcenia, do których niewątpliwie należą koordynatorzy Erasmusa w uczelniach, za zaangażowanie, kreatywność i wytrwałość w pracy związanej z realizacją programu w Polsce.
Informacje ogólne i terminologia
Erasmus w programie „Uczenie się przez całe życie”
Erasmus – program Unii Europejskiej adresowany do sektora szkolnictwa wyższego – wspiera międzynarodową współpracę szkół wyższych, umożliwia wyjazdy studentów za granicę na część studiów i praktykę, ułatwia mobilność pracowników uczelni, stwarza uczelniom liczne możliwości udziału w międzynarodowych projektach wraz z part- nerami zagranicznymi. Od roku akademickiego 2007/2008 Erasmus jest częścią programu „Uczenie się przez całe życie” (LLP – the Lifelong Learning Programme), którego celem jest podnoszenie jakości i atrakcyjności kształcenia oraz ułatwianie międzynarodowej współpracy i wymiany w dziedzinie edukacji.
Kraje uczestniczące w programie Erasmus:
27 krajów członkowskich UE: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Litwa, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy;
3 kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego: Islandia, Lichtenstein, Norwegia;
kraj kandydujący: Turcja.
Możliwości dla poszczególnych grup odbiorców Uczelnie
Warunkiem udziału szkoły wyższej w programie jest przyznanie jej przez Komisję Europejską Karty Uczelni Erasmusa (Erasmus University Charter), która uprawnia do ubiegania się o fundusze na dofinansowanie konkretnych działań przewidzianych w programie.
Uczelnie mogą prowadzić wymianę studentów i pracowników, a także koordynować kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes) lub brać w nich udział jako partnerzy. Mogą też koordynować lub uczestniczyć w projektach wielostronnych Erasmusa, administrowanych bezpośrednio przez Komisję Europejską. Projekty tego typu mogą dotyczyć opracowywania nowych programów nauczania, w tym – nauczania na odległość, modernizowania uczelni, współpracy z przemysłem itp. Ponadto uczelnie mają możliwość udziału w sieciach tematycznych Erasmusa – ogólnoeuropejskich projektach współpracy w danej dziedzinie.
Studenci
Warunkiem ubiegania się studenta o wyjazd w programie Erasmus jest udział jego macierzystej uczelni w tym pro- gramie. W ramach Erasmusa studenci mogą wyjechać do uczelni w innym kraju uczestniczącym w programie na część studiów (na okres od 3 miesięcy do jednego roku akademickiego) lub do zagranicznego przedsiębiorstwa na praktykę (3-12 miesięcy). Obowiązuje zasada jednokrotnego wyjazdu – student może wyjechać jeden raz w celu studiowania i jeden raz w celu odbycia praktyki, niezależnie od tego, na ilu kierunkach studiuje.
Studenci mają też inne okazje skorzystania z wymiany i współpracy międzynarodowej. Mogą wziąć udział w kursie intensywnym Erasmusa – jeżeli w projekcie tego typu uczestniczy ich wydział, a kurs dotyczy ich dziedziny studiów.
Mogą także uczęszczać na wykłady lub innego rodzaju zajęcia prowadzone przez zagranicznych wykładowców przyjeżdżających na ich uczelnię w ramach Erasmusa.
Kurs intensywny
Kurs intensywny programu Erasmus – to projekt realizowany przez grupę uczelni z różnych krajów, polegający na opracowaniu i przeprowadzeniu intensywnego cyklu zajęć dotyczących
specjalistycznego zagadnienia w danej dziedzinie albo tematyki interdyscyplinarnej. Wyjątkowy, międzynarodowy charakter kursu wynika stąd, że zarówno prowadzący go nauczyciele akademiccy, jak i studenci – uczestnicy kursu – pochodzą z różnych krajów.
Pracownicy uczelni
Nauczyciele akademiccy mogą wyjeżdżać do partnerskich uczelni za granicą w celu prowadzenia tam zajęć dy- daktycznych. Natomiast wszyscy pracownicy uczelni mogą się ubiegać o wyjazdy szkoleniowe do zagranicznych uczelni lub instytucji. Inne możliwości udziału pracowników w Erasmusie to m.in. uczestnictwo w projektach typu kursy intensywne oraz w projektach wielostronnych i sieciach tematycznych, w które są zaangażowane macierzyste jednostki pracowników.
Terminologia związana z programem Erasmus
Mobilność – w programach europejskich: wyjazdy do innych krajów (pobyt czasowy) w celu studiowania, podjęcia pracy, odbycia praktyki, udziału w szkoleniach, prowadzenia zajęć dla studentów itp.; często synonim wymiany lub wyjazdów zagranicznych.
Działania zdecentralizowane programu Erasmus – to działania programu Erasmus, za których koordynację są odpowiedzialne narodowe agencje programu w poszczególnych krajach, a nie centralnie Komisja Europejska.
Działania zdecentralizowane Erasmusa obejmują:
wymianę studentów (Student mobility),
wymianę pracowników uczelni (Staff mobility),
realizację projektów typu kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes, IP),
organizację kursów językowych Erasmusa (Erasmus Intensive Language Courses, EILC).
Działania (zdecentralizowane) typu „mobilność”::
wyjazdy studentów na część studiów,
wyjazdy studentów na praktykę,
wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych uczelniach,
wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia.
Działania scentralizowane podlegają bezpośredniemu nadzorowi Komisji Europejskiej; obsługę techniczną tych działań zapewnia powołana przez Komisję Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (the Education, Audiovisual and Culture Executive Agency – EACEA).
Działania scentralizowane obejmują:
Projekty wielostronne (Multilateral Projects) dotyczące:
• opracowywania programów nauczania (Curriculum Development/CD);
• modernizacji szkolnictwa wyższego (Modernisation of Higher Education);
• rozwoju współpracy uczelni z przedsiębiorstwami (Cooperation between Higher Education Institutions and Enterprises);
• tworzenia „wirtualnych kampusów” (Virtual Campuses);
Sieci (Networks):
• akademickie (academic);
• strukturalne (structural);
Działania towarzyszące (Accompanying Measures).
Erasmus 2007/08 w pigułce
Wszystkie kraje uczestniczące
Ponad 2 500 uczelni biorących udział w programie 182 697 wyjazdów studentów, w tym
162 695 wyjazdów na studia 20 002 wyjazdy na praktykę 32 040 wyjazdów pracowników uczelni, w tym
27 157 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć 4 883 wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia
252 projekty typu kursy intensywne programu Erasmus (IP) Polska
256 uczelni z przyznaną Kartą Uczelni Erasmusa
217 uczelni realizujących konkretne działania przewidziane w programie Erasmus w ramach umowy finansowej podpisanej z Narodową Agencją
12 854 wyjazdy studentów, w tym 11 879 wyjazdów na studia
975 wyjazdów na praktykę
4 446 przyjazdów zagranicznych studentów, w tym 4 135 przyjazdów na studia
311 przyjazdów na praktykę
2 460 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w zagranicznych uczelniach
651 wyjazdów pracowników uczelni na szkolenia
1 596 przyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w polskich uczelniach
155 przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni na szkolenia w Polsce Ogółem w latach 1998 - 2008:
66 384 wyjazdy polskich studentów w ramach Erasmusa 18 076 przyjazdów zagranicznych studentów
11 896 wyjazdów nauczycieli akademickich
Budżet programu w roku 2007/08
Rok akademicki 2007/08 był pierwszym rokiem realizacji Erasmusa jako jednego z programów sektorowych programu „Uczenie się przez całe życie”. Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady na finansowanie programu „Uczenie się przez całe życie” w okresie 2007-2013 przeznaczono 6,97 miliarda euro, a programu Erasmus – mniej więcej 40% tej kwoty.
W budżecie Erasmusa na rok akademicki 2007/08 ogółem w Europie przeznaczono na działania zdecentralizowane (tj. zarządzane przez narodowe agencje programu w poszczególnych krajach) nieco ponad 372 miliony euro. Poniższa tabela przedstawia podział budżetu na poszczególne kraje.
Tabela 1. Fundusze z budżetu programu Erasmus przyznane na działania zdecentralizowane poszczególnym krajom w roku akademickim 2007/08. Erasmus funds for decentralised actions allocated to the participating countries in 2007/08.
Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR)
1 Niemcy DE 43 119 712
2 Francja FR 43 100 276
3 Hiszpania ES 41 206 788
4 Włochy IT 34 300 108
5 Wielka Brytania UK 31 945 468
6 Polska PL 31 902 911
7 Turcja TR 22 559 310
8 Holandia NL 10 628 047
9 Portugalia PT 9 636 231
10 Rumunia RO 9 487 586
11 Grecja GR 9 486 481
12 Belgia BE 9 093 939
13 Szwecja SE 7 786 853
14 Czechy CZ 7 712 740
15 Finlandia FI 7 486 566
16 Węgry HU 7 377 889
17 Austria AT 6 751 123
18 Bułgaria BG 4 974 899
19 Dania DK 4 584 620
20 Irlandia IRL 4 554 679
21 Litwa LT 4 478 199
22 Norwegia NO 4 334 613
23 Słowacja SK 3 871 462
24 Łotwa LV 3 146 325
Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR)
25 Słowenia SI 2 866 894
26 Estonia EE 2 495 428
27 Cypr CY 1 112 919
28 Islandia IS 728 526
29 Malta MT 639 927
30 Luksemburg LU 529 810
31 Liechtenstein LI 120 667
Ogółem (Total) 372 020 996
Polska z budżetem przekraczającym 31 milionów euro plasuje się na szóstej pozycji wśród państw uczestniczących w programie. Taka wysokość kwoty dla naszego kraju jest wypadkową czynników uwzględnianych w algorytmie służącym do obliczania środków finansowych. Algorytm uwzględnia liczbę studentów, liczbę nauczycieli akademickich w przeliczeniu na pełne etaty, lokalizację kraju (średnio-ważona kwota ponoszona na sfinansowanie podróży), liczbę studentów i pracowników, którzy byli beneficjantami programu Erasmus w ostatnim okresie sprawozdawczym, liczbę projek- tów typu kurs intensywny koordynowanych przez uczelnie z danego kraju oraz liczbę kursów EILC zorganizowanych w ostatnim okresie sprawozdawczym i liczbę uczestniczących w nich studentów.
Kwota przyznana Polsce na działania zdecentralizowane programu Erasmus została powiększona o 232 047 euro dzięki przesunięciom z innego programu sektorowego. Łączna kwota po prze- sunięciu funduszy wyniosła 32 134 958 euro, z czego wykorzystano 31 907 485 euro, tj. 99,3%.
Poniższa tabela prezentuje rozkład środków, które nie zostały wykorzystane przez polskie uczelnie lub podlegały zwrotowi w roku 2007/08; środki te stanowiły niecałe 0,7% przyznanych funduszy.
Tabela 2. Środki niewykorzystane w ramach poszczególnych działań programu Erasmus w Polsce w roku 2007/08. Erasmus funds not used by the beneficiaries in Poland in 2007/08.
Rodzaj działania Symbol
działania
Kwota zadeklarowana w sprawozdaniu końcowym jako niewykorzystana lub należna do zwrotu w wyniku przeprowadzonej kontroli (w euro)
Wyjazdy studentów na część studiów SMS 23 196
Wyjazdy studentów na praktykę SMP 69 564
Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia
zajęć dydaktycznych STA 82 643
Wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych STT 20 703 Organizacja wymiany (zwrot był należny jeżeli liczba
zrealizowanych wyjazdów była mniejsza niż liczba
wyjazdów, na jaką przyznano dofinansowania OM OM 13 140
Projekty typu kurs intensywny IP 26 289
Kursy językowe EILC EILC 0
Ogółem (Total) 235 535
Działania typu „mobilność”
w roku akademickim 2007/08 w Polsce
Wnioski o dofinansowanie działań związanych z mobilnością złożyło do Narodowej Agencji 221 szkół wyższych, w tym 106 uczelni publicznych oraz 115 niepublicznych.
We wniosku składanym do Narodowej Agencji, uczelnie mogły planować realizację jednego, kilku lub wszystkich wymienionych poniżej działań:
wyjazdy studentów na studia,
wyjazdy studentów na praktykę,
wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych,
wyjazdy pracowników uczelni w celach szkoleniowych.
Cztery uczelnie – trzy niepubliczne i jedna państwowa wyższa szkoła zawodowa – zrezygnowały z realizacji działań jeszcze przed podpisaniem umowy.
W ramach podpisanych umów:
206 uczelni planowało organizację wyjazdów studentów na studia;
122 uczelnie planowały organizację wyjazdów studentów na praktykę;
203 uczelnie planowały organizację wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych;
165 uczelni planowało organizację wyjazdów pracowników w celach szkoleniowych.
Dane te dotyczą oddzielnie każdej kategorii wyjazdów, ale wiele uczelni prowadziło zarówno wymianę studentów, jak i pracowników. Wyjazdy studentów na praktyki mogły organizować jedynie uczelnie, które uzyskały tzw. rozszerzoną Kartę Uczelni Erasmusa, uprawniającą nie tylko do prowadzenia standardowej wymiany studentów, lecz także do organizacji wyjazdów na praktyki.
Wyjazdy studentów na praktykę za granicą oraz wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych, wprowadzone do oferty programu Erasmus dopiero w roku 2007/08, powinny zyskiwać na popularności w kolejnych latach. Można oczekiwać, że tego typu wyjazdy będą organizowane przez wszystkie lub ogromną większość uczelni uczestniczących w programie.
Tabela 3. Stopień realizacji planowanych działań Erasmusa typu „mobilność” przez polskie uczelnie – zestawienie ogólne. Implementation of planned mobility type activities by Polish universities in 2007/08, an overview.
Ogółem Total number
of HEIs
Publiczne Public
HEIs
Niepubliczne Non-public
HEIs Liczba uczelni ubiegających się o dofinansowanie
na realizację mobilności. Number of HEIs which
planned mobility activities. 221 106 115
Ogółem Total number
of HEIs
Publiczne Public
HEIs
Niepubliczne Non-public
HEIs Liczba uczelni, które podpisały umowę finansową
na realizację mobilności. Number of HEIs which
signed the Financial Agreement with the NA. 217 105 112
Liczba uczelni, które zorganizowały co najmniej jeden wyjazd. Number of HEIs which organised
at least one mobility flow. 203 105 98
Wymiana studentów w Europie
SM – Student mobility
W roku akademickim 2007/08 – pierwszym roku realizacji Erasmusa w ramach programu
„Uczenie się przez całe życie” – z wyjazdów na część studiów lub na praktykę skorzystało 182 697 studentów ze wszystkich krajów uczestniczących w programie.
Około 56% tej liczby stanowili studenci studiów pierwszego stopnia lub pierwszych 3-4 lat studiów jednolitych (undergaduate students), 42% – to studenci studiów drugiego stopnia lub ostatnich lat studiów jednolitych, a 2% – doktoranci. Około 66% ogółu stypendystów stanowiły kobiety.
Jak pokazuje poniższy wykres, liczba studentów korzystających z wymiany Erasmusa wciąż wzrasta.
Wykres 1. Łączna liczba wyjazdów studentów w ramach programu Erasmus w latach 1987/88- 2007/08. Erasmus student mobility 1987/88 – 2007/08.
Erasmus 1987/88 – 89/90: 32 614 wyjazdów studentów, Erasmus 1990/91 – 1994/95: 251 683 wyjazdy studentów, Socrates I – Erasmus 1995/96 – 1999/2000: 455 782 wyjazdy studentów, Socrates II – Erasmus 2000/01 – 2006/07: 943 849 wyjazdów studentów.
Wyjazdy studentów
Jeśli wziąć pod uwagę łączną liczbę studentów wyjeżdżających na część studiów i na praktykę w roku 2007/08, to wzrost liczby wyjeżdżających wyniósł 14,7%, a więc był dość wysoki między innymi dzięki wprowadzeniu nowej kategorii wyjazdów – na praktykę. Poniższe zestawienie przed- stawia porównanie liczby studentów, którzy wyjechali na stypendium Erasmusa z poszczególnych krajów w roku 2006/07 i 2007/08.
200 000 180 000 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 0
1987/881988/891989/901990/911991/921992/931993/941994/951995/961996/971997/981998/991999/20002000/012001/022002/032003/042004/052005/062006/072007/08 3 244 9 914 19 456 27 90636 314
51 69462 362 73 407
84 642
79 87485 999
97 601107 666 111 092115 432123 957
135 586144 037154 421 159 324 182 697
Liczba wyjazdów studentów w ramach Erasmusa Number of Erasmus students
Tabela 4. Wyjazdy studentów w programie Erasmus w roku 2006/07 i 2007/08. Outgoing Erasmus students in Europe in 2006/07 and in 2007/08.
Kraj
Country 2006/2007 2007/2008*
Wzrost lub spadek w stosunku do r. 2006/07 Rate of increase as compared
with 2006/07
Austria AT 4 032 4 608 14,3%
Belgia BE 5 119 5 386 5,2%
Bułgaria BG 938 1 140 21,5%
Cypr CY 129 152 17,8%
Czechy CZ 5 079 5 587 10,0%
Dania DK 1 587 1 996 25,8%
Estonia EE 572 717 25,3%
Finlandia FI 3 773 3 952 4,7%
Francja FR 22 981 25 945 12,9%
Grecja GR 2 465 2 468 0,1%
Hiszpania ES 22 322 24 984 11,9%
Holandia NL 4 502 5 986 33,0%
Irlandia IE 1 524 1 817 19,2%
Islandia IS 189 216 14,3%
Lichtenstein LI 44 45 2,3%
Litwa LT 2 082 2 653 27,4%
Luksemburg LU 170 372 118,8%
Łotwa LV 807 1 187 47,1%
Malta MT 125 117 -6,4%
Niemcy DE 23 884 26 286 10,1%
Norwegia NO 1 257 1 154 -8,2%
Polska PL 11 219 12 854 14,6%
Portugalia PT 4 424 4 753 7,4%
Rumunia RO 3 350 3 379 0,9%
Słowacja SK 1 346 1 697 26,1%
Słowenia SI 972 1 192 22,6%
Szwecja SE 2 532 2 541 0,4%
Turcja TR 4 438 7 119 60,4%
Węgry HU 3 028 3 752 23,9%
Wielka Brytania UK 7 235 10 278 42,1%
Włochy IT 17 195 18 364 6,8%
Ogółem (Total) 159 324 182 697 14,7%
*Liczba wyjazdów na studia i na praktyki.
Prawie we wszystkich krajach – z wyjątkiem Malty i Norwegii – nastąpił wzrost liczby wyjazdów w stosunku do roku 2006/07. Najwyższy wzrost miał miejsce w Luksemburgu (o ponad 100%),
Turcji (o 60%), na Łotwie (o 47%) i w Wielkiej Brytanii (o 42%). W Polsce liczba wyjazdów wzrosła o 14,6%, czyli była bliska średniej europejskiej.
Wykres 2. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia i na praktykę. Mobility for studies and placements – outgoing students per country. 2007/08.
Jak pokazuje powyższy wykres, w roku 2007/08 Polska znajdowała się wśród krajów wysyłających najwięcej studentów do zagranicznych uczelni lub przedsiębiorstw w ramach Erasmusa. Niemcy, Francja i Hiszpania, „czołówka” na liście, to jednocześnie kraje, które wysłały na stypendia Erasmusa największą liczbę studentów od początku trwania programu (od 1987 r.).
W roku 2007/08 studenci Erasmusa stanowili ok. 0,85% populacji studentów krajów uczestniczących w programie. W 20 krajach proporcja ta była równa lub wyższa od średniej euro- pejskiej. Polska znalazła się poniżej średniej wraz z 9 innymi państwami (Bułgaria, Grecja, Cypr, Norwegia, Rumunia, Słowacja, Szwecja, Wielka Brytania). Studenci, którzy wyjechali w ramach Erasmusa w roku 2007/08 stanowili 0,6% populacji studentów w naszym kraju.
Wykres 3. Procentowy udział studentów Erasmusa wyjeżdżających na część studiów i na praktykę w populacji studentów, 2007/08. Share of Erasmus students (studies, placements) in student population, 2007/08.
30 000
25 000 20 000
15 000 10 000
5 000 0
Niemcy DEFrancja FRHiszpania ESWłochy ITPolska PL Wielka Brytania UK
Turcja TR
Holandia NLCzechy CZBelgia BE Portugalia PTAustria A
T Finlandia FIWęgry HU
Rumunia RO Litwa L
T
Szwecja SEGrecja GRDania DKIrlandia IESłowacja SKSłowenia SIŁotwa L V
Norwegia NOBułgaria BGEstonia EE Luksemburg L
U
Islandia ISCypr CYMalta MT Lichtenstein LI 26 28625 94524 984
18 364
12 854 10 278
7 119
5 986 5 5875 3864 7534 6083 952 3 7523 379
2 653 2 5412 4681 996 1 8171 6971 1921 1871 1541 140717 372 216 152 117 45
7,00%
6,00%
5,00%
4,00%
3,00%
2,00%
1,00%
0
Niemcy DE Francja FR
Hiszpania ES Włochy IT Polska PL Turcja TR
Holandia NL Czechy CZ Belgia BE
Portugalia PT Austria A
T
Finlandia FI Węgry HU Rumunia RO
Litwa L T
Szwecja SE Grecja GR
Dania DK Irlandia IE Słowacja SK Słowenia SI Łotwa L
V
Norwegia NOBułgaria BG Estonia EE
Islandia IS Malta MT Cypr CY
Lichtenstein LI 6,43%
1,77%
1,54%1,41%1,37%1,37% 1,33%1,30%1,28%1,19%1,19%1,15%
1,04%1,03%1,01%0,95%0,92%0,90%0,87%0,86%0,78%0,68%
0,61%0,60%0,54%0,44% 0,43%0,41%0,36%0,29%
Procent studentów Erasmusa w danym kraju, 2007/08 Share of Erasmus students in student population per country Średnia w roku 2007/08. Average in 2007/08 (0,85%)
Zakładając, że program studiów trwa średnio 4-5 lat, można oszacować, że studenci Erasmusa w Europie stanowili ok. 4% studentów jednego rocznika (lub absolwentów), a w Polsce ok. 3%.
Odsetek ten jest wciąż niższy od założeń strategicznych odnoszących się do mobilności Erasmusa.
Tabela 5. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na część studiów i na praktykę w roku 2007/08. Student mobility for studies and placements – outgoing students per country, 2007/08.
Kraj Country
Liczba studentów wyjeżdżających na część
studiów Number of outgoing
students – studies
Liczba studentów wyjeżdżających na
praktykę Number of outgoing students – placements
Łączna liczba studentów wjeżdżających na część studiów
i na praktykę Number of outgoing students
– studies and placements
Austria AT 4 133 475 4 608
Belgia BE 4 781 605 5 386
Bułgaria BG 1 078 62 1 140
Cypr CY 148 4 152
Czechy CZ 5 335 252 5 587
Dania DK 1 674 322 1 996
Estonia EE 595 122 717
Finlandia FI 3 265 687 3 952
Francja FR 22 556 3 389 25 945
Grecja GR 2 308 160 2 468
Hiszpania ES 23 107 1 877 24 984
Holandia NL 4 699 1 287 5 986
Irlandia IRL 1 514 303 1 817
Islandia IS 210 6 216
Liechtenstein LI 30 15 45
Litwa LT 2 392 261 2 653
Luksemburg LU 367 5 372
Łotwa LV 968 219 1 187
Malta MT 107 10 117
Niemcy DE 23 553 2 733 26 286
Norwegia NO 1 103 51 1 154
Polska PL 11 879 975 12 854
Portugalia PT 4 471 282 4 753
Rumunia RO 2 953 426 3 379
Słowacja SK 1 452 245 1 697
Słowenia SI 1 018 174 1 192
Szwecja SE 2 348 193 2 541
Turcja TR 6 274 845 7 119
Węgry HU 3 292 460 3 752
Wielka Brytania UK 7 523 2 755 10 278
Włochy IT 17 562 802 18 364
Ogółem (Total) 162 695 20 002 182 697
Wykres 4. Porównanie liczby wyjazdów studentów na część studiów i na praktykę. Share of student mobility for studies and for practical placements. 2007/08.
Wyjazdy na praktykę Erasmusa były najbardziej popularnie w Lichtensteinie (33% ogółu wyjazdów z tego kraju), Wielkiej Brytanii (27%), Holandii (21,5%), na Łotwie (18%) i w Finlandii (17%).
W Polsce studenci wyjeżdżający na praktykę stanowili 7,6% ogółu naszych studentów wyjeżdżających w programie Erasmus.
Proporcjonalnie najmniej studentów wysłały na praktykę Luksemburg (1,3% ogółu wyjeżdżających), Cypr (2,6%), Islandia (2,8%), Włochy (4,4%) i Norwegia (4,4%).
Z uwagi na to, iż rok 2007/08 był pierwszym rokiem realizacji praktyk w programie Erasmus, proporcje te w kolejnych latach mogą się zmienić na korzyść wyjazdów na praktyki.
Przyjazdy
Trzy kraje wysyłające najwięcej studentów były jednocześnie krajami, które przyjęły największą liczbę studentów z innych państw. Najbardziej popularnym krajem docelowym dla studentów była – tak jak w poprzednich latach – Hiszpania.
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
0
Niemcy DE Francja FR
Hiszpania ES Polska PL Włochy IT
Wielka Brytania UK Turcja TR Holandia NL
Czechy CZ Belgia BE
Portugalia PT Austria A
T
Finlandia FI Rumunia RO Węgry HU
Litwa L T
Szwecja SE Grecja GR
Dania DK Irlandia IE Łotwa L Słowacja SKSłowenia SI
V
Norwegia NO Bułgaria BG Estonia EE
Luksemburg L U Islandia IS
Cypr CY Malta MT
Lichtenstein LI
Liczba studentów wyjeżdżających na praktykę.
Number of outgoing students – placements Liczba studentów wyjeżdżających na część studiów.
Number of outgoing students – studies
Wykres 5. Przyjazdy studentów na studia i na praktykę do poszczególnych krajów. Mobility for studies and placementns – incoming students per country. 2007/08.
Liczba studentów wyjeżdżających była wyższa od liczby przyjeżdżających w 18 krajach, przy czym największą dysproporcję można było zaobserwować w Turcji, gdzie liczba przyjazdów stanowiła tylko ok. 28% liczby wyjazdów, w Rumunii (33%), na Łotwie (33%) i w Polsce (35%).
Z kolei liczba przyjeżdżających studentów przewyższała liczbę wyjeżdżających w 13 krajach.
Największa dysproporcja między bardzo dużą liczbą przyjeżdżających i znacznie mniejszą liczbą wyjeżdżających wystąpiła na Malcie (przyjazdy stanowiły 400% wyjazdów), w Szwecji (321%), w Danii (261%) i w Irlandii (249%).
Wymiana studentów była najbardziej zrównoważona w Austrii, Grecji i Lichtensteinie, gdzie liczba przyjazdów stanowiła odpowiednio 96%, 93,3% i 93,2% liczby wyjazdów.
Tabela 6. Wyjazdy z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów w ramach programu Erasmus (łączna liczba wyjazdów/przyjazdów na część studiów i na praktykę).
Erasmus student mobility in Europe in 2007/08: outgoing and incoming students per country (studies and practical placements).
Kraj Country
Liczba studentów wyjeżdżających
Number of outgoing students
Liczba studentów przyjeżdżających
Number of incoming students
Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów
Difference
Stosunek liczby przyjeżdżających do
wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%)
Austria AT 4 608 4 419 189 95,9%
Belgia BE 5 386 6 155 -769 114,3%
Bułgaria BG 1 140 445 695 39,0%
Cypr CY 152 314 -162 206,6%
Czechy CZ 5 587 3 719 1 868 66,6%
Dania DK 1 996 5 209 -3 213 261,0%
35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0
Niemcy DE Francja FR
Hiszpania ES Włochy IT Polska PL
Wielka Brytania UK
Turcja TR
Holandia NLBelgia BE Czechy CZ
Portugalia PT Austria A T
Finlandia FI Węgry HU
Rumunia RO Litwa L
T
Szwecja SE Dania DKIrlandia IE Grecja GR Słowenia SISłowacja SK Łotwa L
V
Norwegia NO Estonia EEBułgaria BG
Luksemburg L U Islandia ISCypr CY Malta MT
Lichtenstein LI 31 129
23 172 20 822
19 120 16 277
8 162 7 712
6 3746 1555 5835 2094 5224 4464 419
3 7192 8472 2992 1601 982
1 1031 053876 745 619 468 445 392 323 314 208 42
Estonia EE 717 619 98 86,3%
Finlandia FI 3 952 6 374 -2 422 161,3%
Francja FR 25 945 23 172 2 773 89,3%
Grecja GR 2 468 2 299 169 93,2%
Hiszpania ES 24 984 31 129 -6 145 124,6%
Holandia NL 5 986 7 712 -1 726 128,8%
Irlandia IRL 1 817 4 522 -2 705 248,9%
Islandia IS 216 323 -107 149,5%
Lichtenstein LI 45 42 3 93,3%
Litwa LT 2 653 1 053 1 600 39,7%
Luksemburg LU 372 208 164 55,9%
Łotwa LV 1 187 392 795 33,0%
Malta MT 117 468 -351 400,0%
Niemcy DE 26 286 20 822 5 464 79,2%
Norwegia NO 1 154 2 847 -1 693 246,7%
Polska PL 12 854 4 446 8 408 34,6%
Portugalia PT 4 753 5 583 -830 117,5%
Rumunia RO 3 379 1 103 2 276 32,6%
Słowacja SK 1 697 745 952 43,9%
Słowenia SI 1 192 876 316 73,5%
Szwecja SE 2 541 8 162 -5 621 321,2%
Turcja TR 7 119 1 982 5 137 27,8%
Węgry HU 3 752 2 160 1 592 57,6%
Wielka
Brytania UK 10 278 19 120 -8 842 186,0%
Włochy IT 18 364 16 277 2 087 88,6%
Wyjazdy na studia
SMS – Student mobility for studies
Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących
Łącznie na część studiów w ramach programu Erasmus wyjechało 162 695 studentów; liczba wyjazdów wzrosła w stosunku do roku 2006/07 o 2,1%; wzrost liczby wyjeżdżających był nieco niższy niż w poprzednim roku, w którym wyniósł 3,2%.
Około 56% stypendystów wyjeżdżających na studia stanowili studenci studiów pierwszego stop- nia (lub pierwszych 3-4 lat studiów jednolitych, undergaduate students), 42% – studenci studiów drugiego stopnia (lub ostatnich lat studiów jednolitych, graduate students), a 2% – doktoranci.
Niemcy były krajem wysyłającym największą liczbę studentów; na kolejnych miejscach znalazły się Hiszpania, Francja, Włochy i Polska.
Spadek liczby wyjeżdżających studentów odnotowano w Niemczech, Francji, Belgii, Grecji, Szwecji, Rumunii, Norwegii, Finlandii, na Malcie i w Lichtensteinie.
Wzrost liczby wyjeżdżających studentów w stosunku do roku 2006/07 był najwyższy w Luk- semburgu i Turcji. Wzrost liczby wyjeżdżających studentów w krajach, które przystąpiły do Unii Europejskiej w roku 2004 i 2007 wyniósł średnio 5%.
Hiszpania była nadal krajem przyjmującym najwięcej studentów zagranicznych, na kolejnych miejscach uplasowały się Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy.
Liczba przyjeżdżających studentów wzrosła w 23 krajach; wzrostu nie odnotowały: Belgia, Niemcy, Grecja, Francja, Irlandia, Łotwa, Wielka Brytania i Islandia.
W wielu krajach obserwowano ogromną dysproporcję między liczbą wyjeżdżających i przyjeż- dżających studentów; największą dysproporcję odnotowały m.in. Luksemburg, Turcja i Rumunia.
Polska ma największą dysproporcję na niekorzyść przyjazdów w liczbach bezwzględnych (przy- jazdów o 7 744 mniej niż wyjazdów). W Austrii i w Estonii stosunek liczby studentów wyjeżdżających i przyjeżdżających był najbardziej zrównoważony.
Największa grupa studentów Erasmusa reprezentowała nauki społeczne, biznes i prawo; kolejne reprezentowane dziedziny to nauki humanistyczne, sztuka, nauki inżynieryjne, technologia produkcji. Natomiast dziedzinami niedoreprezentowanymi były nauki przyrodnicze, matematyka, inżynieria komputerowa, nauki medyczne, pedagogika/kształcenie nauczycieli i usługi.
Pobyt studenta w uczelni zagranicznej trwał średnio 6,5 miesiąca.
62% stypendystów Erasmusa stanowiły kobiety.
Dzięki wspólnym wysiłkom krajów uczestniczących średnie miesięczne stypendium Erasmusa wzrosło w stosunku do roku poprzedniego o 26% i wyniosło 242 euro (średnia europejska).
Z wyjazdów Erasmusa skorzystało 161 studentów niepełnosprawnych, tj. o 14,2% więcej niż w roku 2006/07.
Studenci decydujący się na wyjazd bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium, „zero- -grant” students) stanowili 2,84% wszystkich wyjeżdżających studentów.
Tabela 7. Wyjazdy z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów na studia w roku 2007/08. Erasmus outgoing and incoming students per country (student mobility for studies).
Kraj Country
Liczba studentów wyjeżdżających Number of outgoing
students
Liczba studentów przyjeżdżających Number of incoming
students
Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów
Difference
Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających Incoming/outgoing
students ratio (%)
Austria AT 4 133 3 983 150 96,4%
Belgia BE 4 781 5 254 -473 109,9%
Bułgaria BG 1 078 367 711 34,0%
Cypr CY 148 228 -80 154,1%
Czechy CZ 5 335 3 408 1 927 63,9%
Dania DK 1 674 4 966 -3 292 296,7%
Estonia EE 595 546 49 91,8%
Finlandia FI 3 265 6 064 -2 799 185,7%
Francja FR 22 556 20 503 2 053 90,9%
Grecja GR 2 308 1 811 497 78,5%
Hiszpania ES 23 107 27 831 -4 724 120,4%
Holandia NL 4 699 7 002 -2 303 149,0%
Irlandia IRL 1 514 3 877 -2 363 256,1%
Islandia IS 210 274 -64 130,5%
Liechtenstein LI 30 36 -6 120,0%
Litwa LT 2 392 989 1 403 41,3%
Luksemburg LU 367 45 322 12,3%
Łotwa LV 968 354 614 36,6%
Malta MT 107 367 -260 343,0%
Niemcy DE 23 553 17 801 5 752 75,6%
Norwegia NO 1 103 2 648 -1 545 240,1%
Polska PL 11 879 4 135 7 744 34,8%
Portugalia PT 4 471 5 267 -796 117,8%
Rumunia RO 2 953 934 2 019 31,6%
Słowacja SK 1 452 693 759 47,7%
Słowenia SI 1 018 825 193 81,0%
Szwecja SE 2 348 7 751 -5 403 330,1%
Turcja TR 6 274 1 799 4 475 28,7%
Węgry HU 3 292 1 980 1 312 60,1%
Wielka Brytania UK 7 523 15 975 -8 452 212,3%
Włochy IT 17 562 14 982 2 580 85,3%
Ogółem (Total) 162 695 162 695
Wykres 6. Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia. Student mobility for studies – outgoing students per country. 2007/08.
Wykres 7. Przyjazdy studentów do poszczególnych krajów na studia. Student mobility for studies – incoming students per country. 2007/08.
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
0
Niemcy DEFrancja FR Hiszpania ESWłochy ITPolska PL
Wielka Brytania UK Turcja TR
Holandia NL Czechy CZBelgia BE
Portugalia PTAustria A T
Finlandia FI Węgry HU
Rumunia RO Litwa L
T
Szwecja SEGrecja GRDania DKIrlandia IESłowacja SK Słowenia SIŁotwa L V Norwegia NOBułgaria BG Estonia EE
Luksemburg L U
Islandia ISCypr CYMalta MT Lichtenstein LI 23 55323 10722 556
17 562
11 879
7 523 6 274
5 3354 7814 6994 4714 133
3 2923 2652 953
2 3922 3482 308
1 6741 514 1 4521 1031 0781 018968
595 367 210 148 107 30
Niemcy DE Francja FR
Hiszpania ES Włochy IT Polska PL
Wielka Brytania UK
Turcja TR
Holandia NL Belgia BE Czechy CZ
Portugalia PT Austria A T
Finlandia FI Węgry HU
Rumunia RO Litwa L
T
Szwecja SE Dania DK Irlandia IE Grecja GR Słowenia SISłowacja SK Łotwa L
V
Norwegia NO Estonia EEBułgaria BG
Luksemburg L U Islandia ISCypr CY Malta MT
Lichtenstein LI 30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
5 000
0 27 831
20 503 17 801
15 975 14 982
7 751 7 002
6 064
5 2675 2544 966
4 135 3 9833 8773 4082 648
1 9801 8111 799
989 934 825 693 546 367 367 354 274 228 45 36
Średnie stypendium
Tabela 8. Średnie miesięczne stypendium Erasmusa wypłacane studentom wyjeżdżającym na studia. Average monthly student grant – student mobility for studies.
Kraj Country
Średnie miesięczne stypendium (wyjazdy na studia) Average monthly grant (studies)
Austria AT 185
Belgia BE 218
Bułgaria BG 564
Cypr CY 545
Czechy CZ 165
Dania DK 203
Estonia EE 447
Finlandia FI 208
Francja FR 181
Grecja GR 428
Hiszpania ES 161
Holandia NL 257
Irlandia IRL 233
Islandia IS 418
Liechtenstein LI 326
Litwa LT 249
Luksemburg LU 268
Łotwa LV 408
Malta MT 659
Niemcy DE 194
Norwegia NO 353
Polska PL 338
Portugalia PT 279
Rumunia RO 412
Słowacja SK 334
Słowenia SI 342
Szwecja SE 374
Turcja TR 242
Węgry HU 316
Wielka Brytania UK 440
Włochy IT 210
Wykres 8. Średnie miesięczne stypendium w Europie – wyjazdy studentów na studia. Average monthly grant in Europe – student mobility for studies. 2007/08.
Wykres 9. Średnie miesięczne stypendium w Europie w kolejnych latach – wyjazdy studentów na studia. Average monthly student grant, by year – mobility for studies.
Niemcy DEFrancja FR Hiszpania ES Włochy IT
Polska PL Wielka Brytania UK
Turcja TR
Holandia NL Belgia BE Czechy CZ
Portugalia PT Austria A
T Finlandia FI
Węgry HU Rumunia RO
Litwa L T Szwecja SE
Grecja GR Łotwa L Słowenia SISłowacja SK Irlandia IE Dania DK
V Norwegia NO Bułgaria BG Estonia EE
Luksemburg L U Islandia IS
Cypr CY Malta MT
Lichtenstein LI 700
600
500
400
300
200
100
0 659
564 545
447 440 428 418 412 408
374 353 342 338 334 326 316
279 268 257 249 242 233
218 210 208 203 194 185 181 165 161
300
250
200
150
100
50
0
2000/01 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08
140 138 135
124
140 157
192
242 Średnie stypendium w Europie – 242 euro Average in Europe
Wyjazdy na praktykę
SMP – Student mobility for placements
W programie Erasmus wyjazdy studentów na praktykę do przedsiębiorstw lub organizacji w innych krajach uczestniczących w programie były oferowane po raz pierwszy w roku 2007/08. Praktyka Erasmusa może trwać od 3 do 12 miesięcy, musi być ściśle związana z dziedziną studiów i zostać zaliczona przez macierzystą uczelnię studenta jako praktyka obowiązkowa lub nieobowiązkowa.
Ogólne podsumowanie danych statystycznych z krajów uczestniczących
W roku 2007/08 na praktyki Erasmusa wyjechało łącznie 20 002 studentów, co stanowiło 11%
ogółu studentów Erasmusa w tym roku.
Około 58% studentów, którzy wyjeżdżali na praktykę stanowili studenci studiów I stopnia (undergraduate students), 39% – studenci studiów II stopnia (graduate students), a 2% – dok- toranci.
Najwięcej studentów wyjechało na praktykę z Francji (prawie 17% ogółu wyjazdów studentów na praktykę w Europie), a następnie z Wielkiej Brytanii (13,8%) i z Niemiec (13,7%).
Tak, jak w przypadku wyjazdów na studia, Hiszpania była najbardziej popularnym krajem do- celowym dla studentów wyjeżdżających na praktykę, do hiszpańskich przedsiębiorstw przyjechało 3 298 zagranicznych studentów, co stanowi 16,5% ogółu studentów, którzy wyjechali na praktykę w Europie; Wielka Brytania i Niemcy znalazły się na kolejnych miejscach; przyjęły odpowiednio:
3145 (15,7%) i 3021 (15,1%) osób.
W wielu krajach wystąpiła nierównowaga między liczbą studentów wyjeżdżających i przy- jeżdżających na praktyki. Wymiana studentów odbywających praktykę była najbardziej zrównoważona w Austrii, Niemczech i Portugalii.
Średni czas trwania praktyki wyniósł 4,3 miesiąca.
62% stypendystów Erasmusa wyjeżdżających na praktykę stanowiły kobiety.
Średnie miesięczne stypendium przyznawane na wyjazd na praktykę wyniosło 409 euro.
Zagraniczną praktykę odbyło tylko 4 studentów niepełnosprawnych.
1 390 studentów wyjechało na praktykę bez stypendium (tzw. studenci z zerowym stypendium,
„zero-grant” students), co stanowiło 6,94% wszystkich wyjazdów na praktykę w Erasmusie.
Studentów Erasmusa przyjęło na praktykę około 15 000 przedsiębiorstw w Europie; małe przedsiębiorstwa stanowiły 44% ogółu firm przyjmujących studentów Erasmusa, średnie przedsiębiorstwa stanowiły 33% ogółu firm, a duże – 22%.
