Części mowy na wesołoCzęści mowy na wesoło(niniejsze zagadnienia obejmują materiał klasy czwartej)(niniejsze zagadnienia obejmują materiał klasy czwartej)

(1)

Części mowy na wesoło Części mowy na wesoło

(niniejsze zagadnienia obejmują materiał klasy czwartej) (niniejsze zagadnienia obejmują materiał klasy czwartej)

Części mowy na wesoło Części mowy na wesoło

(niniejsze zagadnienia obejmują materiał klasy czwartej) (niniejsze zagadnienia obejmują materiał klasy czwartej)

Publiczna

Publiczna Szkoła Podstawowa Nr 1Szkoła Podstawowa Nr 1 w Ostrowcu Świętokrzyskim w Ostrowcu Świętokrzyskim

(2)

Rzecz się dzieje niedaleko.

Za siódmą górą, za siódmą rzeką, w krainie, w której królują części mowy, a rządzą sowy – mądre głowy.

My, je dzisiaj odwiedzimy i części mowy utrwalimy.

(3)

Rzeczownik

R – jak …

Co te wyrazy wspólnego mają, oprócz tego,

że na R się rozpoczynają?

rzeka rower róża

(4)

Tak, to są RZECZOWNIKI, jeśli zgadłeś, masz szansę

na dobre wyniki!

(5)

Rzeczowniki na pytania: * kto?

* co?

odpowiadają i przez przypadki i liczby się odmieniają.

Przypadki: Pytania: l. poj. l. mn.

Mianownik (M.) kto? co? sowa sowy

Dopełniacz (D.) kogo? czego? sowy sów

Celownik (C.) komu? czemu? sowie sowom

Biernik (B.) kogo? co? sowę sowy

Narzędnik (N.) (z) kim? (z) czym? (z) sową (z) sowami Miejscownik (Ms.) o kim? o czym ? o sowie o sowach

Wołacz (W.) o! O, sowo! O, sowy!

liczba pojedyncza liczba mnoga

(6)

Nie wierzycie, sprawdźcie sami

i zabawcie się z nami.

(7)

Ćwiczenia

Ćw. 1. Podkreśl rzeczowniki.

gwizdać, mocno, wiadro, zapala, iskra, wierzba, rośnie, daleko, astronom,

gwiaździsty, zawiozą, tęcza

(8)

Ćw. 2. Odszukaj ukryte w diagramie rzeczowniki.

A P A R A T K O T F

M L E C Z O K N O A

I A S Z A R O Ś Ć R

N M O A R B U Z M B

A A K S I A T K A Y

(9)

Ćw. 3. Z każdej grupy rzeczowników wykreśl wyraz, który nie pasuje do pozostałych.

Podpisz każdą grupę rzeczowników odpowiednim wyrazem z ramki.

hiena żuraw węgorz

marzec słowik

miłość

fortepian wrażliwość chwała prawda

burza mgła zorza

huragan żonkile

nożyce

kożuch śrubka szklanka

kura biurko

rzeźbiarz

reporter Łucja

góralka hiacynt

chrzan brzoza księżyc

ogórek

rzeczy rośliny zjawiska zwierzęta pojęcia osoby

(10)

Ćw. 4. Określ przypadek każdego z podanych rzeczowników.

autobus nadjechał ___

czekały na autobus ___

mecz trwa ___

wygrali mecz ___

bramkarz upadł ___

potrącił bramkarza ___

(11)

Ćw. 5. Wpisz rzeczowniki

w odpowiednie kolumny tabeli.

tablica, gąbka, ołówek, krzesło, ławki, lampy,

piórnik, dziecko, uczeń, nauczyciel, biurko, pióro

rodzaj męski rodzaj żeński rodzaj nijaki

__________ __________ __________

(12)

Teraz znacie już rzeczownik znakomicie, a na kolejną lekcję

zapraszamy Was o świcie.

Dlaczego, sami zobaczycie!

(13)

Czasownik

Dziś zaczniemy od małej zagadki. Co to jest?

• chodzi, jednak to nie jest człowiek, lecz rzecz

• tyka, ale nie wybucha

• często siada na nim mucha Już wiecie?

TAK, to ZEGAR jest przecież.

Jaka cześć mowy ma z czasem coś wspólnego?

Może ktoś z Was odpowiedź zna?

CZASownik, bo o nim mowa, w sobie słowo CZAS chowa.

(14)

Czasowniki nazywają:

* czynności,

* stany.

Przez osoby, w liczbie pojedynczej i mnogiej, się odmieniają. Na pytania:

co robi? co się z nim dzieje? odpowiadają

i o przeszłości, przyszłości oraz teraźniejszości opowiadają.

(15)

Odmiana przez osoby:

Liczba pojedyncza Liczba mnoga 1. (ja) czytam 1. (my) czytamy 2. (ty) czytasz 2. (wy) czytacie

3. (on, ona, ono) czyta 3. (oni, one) czytają

Bezokolicznik = nieosobowa forma czasownika zakończona na:

* -ć, np. jechać

* -ść, np. jeść

* -c, np. móc

* -źć, np. znaleźć

(16)

Czasy:

• czas teraźniejszy – informuje o tym, że czynność odbywa się w tej samej chwili, gdy się o niej mówi

Mama myje okna.

• czas przeszły – informuje, że czynności odbywały się w przeszłości

Wczoraj Michał zwiedził stolicę Egiptu.

• czas przyszły – informuje, że czynność odbędzie się w przyszłości

Jutro pójdę do kina. (czas przyszły prosty)

Jutro będę malowała pokój. (czas przyszły złożony)

(17)

Ciii iii….. W czasie przeszłym i przyszłym złożonym czasowniki odmieniają się przez rodzaje.

O czym wszystkie zdolne dzieci pamiętają doskonale.

Liczba pojedyncza: Liczba mnoga:

rodzaj męski rodzaj męskoosobowy rodzaj żeński rodzaj niemęskoosobowy rodzaj nijaki

(18)

Ćwiczenia

Ćw. 6. Podkreśl czasowniki.

stół, pięknie, jechałem, but, palenie,

rozmawiają, szybko, jadła, dziura,

wołasz

(19)

Ćw. 7. Odmień przez osoby następujące czasowniki:

* skakać

* rysować

(20)

Ćw. 8. Utwórz bezokoliczniki od podanych form osobowych:

*staniesz

* znalazł

* wyczyścił

* biega

*ląduję

(21)

Ćw. 9. Wpisz odpowiednie formy

czasownika lubić w czasie przeszłym.

Przed wielu laty, gdy młody byłem, bardzo po drzewach łazić _______. Babcia Matylda podczas wakacji _______ ćwiczyć w cieniu

akacji. Wuj Jan, młodzieniec z bujną czupryną, _______ pojeździć czasem drezyną. A pełna werwy ciotka Dorota _______ tańczyć z Janem fokstrota.

Kiedyś _______ różne swawole! Dziś przy kominku posiedzieć wolę.

(22)

Ćw. 10. Podkreśl czasowniki i określ ich rodzaj.

* książęta patrzyli -

* miecze rdzewiały -

* wilki walczyły -

* trąby grały -

* bracia zbierali -

(23)

Skoro wiecie już wszystko

o czasowniku. Najwyższy czas

na krótką opowieść o przymiotniku.

(24)

Przymiotnik

Przymiotnik (ciekawska cześć mowy) na pytania:

* jaki? jaka? jakie? jacy?

* który? która? które? którzy?

* czyj? czyja? czyje? czyi?

odpowiada i jest postrachem każdego sąsiada.

(25)

Powiem Wam w sekrecie,

że przymiotnik przez przypadki, liczby i rodzaje się odmienia,

o czym z pewnością już wiecie.

(26)

Ćwiczenia

Ćw. 11. Podkreśl przymiotniki.

ręka, drewniany, myć, ćma, owalna,

różowy, pomidor, czysto, pałac, zwykły

(27)

Ćw.12. Do podanych wyrazów dopisz przymiotniki o przeciwstawnym

znaczeniu.

• gruby _________________

• silny _________________

• wysoki _________________

• szybki _________________

(28)

Ćw. 13. Uzupełnij porównania

odpowiednimi wyrazami: baranek, słońce, lew, osioł, śnieg, pień.

Podkreśl przymiotniki.

• odważny jak _____________

• uparty jak _____________

• głuchy jak _____________

• łagodny jak _____________

• jasne jak _____________

• biały jak _____________

(29)

Ćw.14. Określ rodzaj przymiotników.

• małe dziecko __________________

• gruby zeszyt __________________

• zapracowane mrówki __________________

• ciekawa książka __________________

• stare drzewa __________________

• wielcy ludzie __________________

(30)

REBUS

• Odgadnijcie, jaką częścią mowy będziecie się zajmować?

• 3 + S + łówek

• ( t = p)

•

• Czy już wiecie? Jeśli tak, to gratuluję

!

(31)

PRZYSŁÓWEK

• JEST NIEODMIENNĄ CZĘŚCIĄ MOWY

• TWORZYMY GO OD PRZYMIOTNIKÓW

• ODPOWIADA NA PYTANIA :

JAK?(DOBRZE) GDZIE? (DALEKO) KIEDY?(DZISIAJ)

(32)

Ćwiczenie 15

Od podanych przymiotników utwórz przysłówki

• odważny - _____________

• uparty - _____________

• głuchy - _____________

• łagodny - _____________

• jasne - _____________

• biały - _____________

(33)

Tak oto zakończyła się dzisiejsza podróż po wesołej krainie, w której

wiedzę z każdym krokiem

zdobywacie. Gdy tu następnym razem zawitacie, z pewnością nowe części

mowy poznacie.

Dziś Was żegnamy i do nauki zachęcamy!

PODPISANO SOWY - MĄDRE GŁOWY