NAPRĘśENIE PIERWOTNE W PODŁOśU GRUNTOWYM
Pionowe napręŜenie pierwotne
σ
zρ jest to pionowy nacisk jednostkowy gruntów zalegających w podłoŜu gruntowym ponad poziomemz
.σ
zρ= ρ
.g
.h = γγγγ
.h
[N/m2] [1]gdzie:
p - gęstość objętościowa gruntu w i-tej warstwie [kg/m3], h - miąŜszość warstwy [m],
g - przyspieszenie ziemskie [9,81 m/s2].
γ – cięŜar objętościowy gruntu w warstwie [N/m3]
Dla podłoŜa uwarstwionego napręŜenia pierwotne oblicza się za pomocą wzoru:
σ
zρ= ΣΣΣΣ (ρ
i .g
.h
i) = ΣΣΣΣ ( γγγγ
i.h
i)
[N/m2] [2]Wykres napręŜenia pierwotnego jest linią łamaną (w miejscach zmiany
ρ
).JeŜeli grunt znajduje się poniŜej zwierciadła wody gruntowej, to pory jego są wypełnione wodą, lecz cięŜar objętościowy jest znacznie mniejszy niŜ
γ
sr, gdyŜ woda nie tylko nie obciąŜa szkieletu gruntowego, lecz powoduje wypór (według prawa Archimedesa).W strefie poniŜej zwierciadła wody gruntowej cięŜar objętościowy gruntu wynosi:
γγγγ ' = (1-n)
.ρ
s.
g –(1-n)
.ρ
w.
g = (1-n)
.(ρ
s-ρ
w)
.g = (1-n)
.( γγγγ
s- γγγγ
w) [N/m
3]
[3]JeŜeli pory w gruncie są całkowicie wypełnione wodą, lecz grunt znajduje się powyŜej zwierciadła wody gruntowej (woda kapilarna), to cięŜar objętościowy wynosi:
γγγγ
sr= (1-n)
.ρ
s.g + n
.ρ
w.g = (1-n)
.γγγγ
s+ n
.γγγγ
w[N/m
3]
[4]s d
n
sρ ρ ρ −
=
[5]gdzie:
γsr – cięŜar objętościowy gruntu z uwzględnieniem całkowitego nasycenia porów wodą [N/m3]
γ’ – cięŜar objętościowy gruntu z uwzględnieniem wyporu wody [N/m3] n – porowatość
ρS – gęstość właściwa szkieletu gruntowego [kg/m3] ρd – gęstość objętościowa szkieletu gruntowego [kg/m3] ρw – gęstość właściwa wody [kg/m3]
g – przyśpieszenie ziemskie 9,81 [m/s2]
Do obliczenia napręŜeń pierwotnych moŜna korzystać z wzoru uogólnionego:
σ
zρ= Σ [( ρ
ni- ρ
w) ± ρ
w .i
.cos β ]
.g
.h
i[N/m
2]
[6]gdzie:
ρw = 0, gdy brak wyporu wody, i = 0, gdy brak ciśnienia spływowego,
ρni = ρsr powyŜej zwierciadła wody. (ρsr dla strefy podciągania kapilarnego)
Znak „+" odnosi się do przypadku przepływu wody w dół, znak „-" do przypadku przepływu wody do góry.
ρ
sr= (1-n) ρ
s+n ρ
w[N/m
3]
[7]NapręŜenie pierwotne poziome
σ
xρ moŜna ustalać dla gruntów wielowarstwowych z następującej zaleŜności:σ
xρ= ξ Σ(γ
ιh
i) = σ
zρ.ξ [N/m
2]
[8]gdzie:
γi — cięŜar objętościowy gruntu kaŜdej jednorodnej warstwy [N/m3], hi — miąŜszość kaŜdej jednorodnej warstwy [m],
ξ— współczynnik rozporu bocznego, zaleŜny od współczynnika Poissona ν.
Tabela 1. Gęstość właściwa szkieletu gruntowego niektórych gruntów (wg PN-88/B-04481 oraz PN-81/B-03020)
Rodzaj gruntu Gęstość właściwa szkieletu gruntowego ρρρρs
[g/cm3]
Piaski 2,65-2,67
Piaski pylaste 2.65-2,66
Pyły i pyły piaszczyste 2.66-2,67
Piaski gliniaste 2.66-2,68
Gliny, gliny piaszczyste i gliny pylaste 2.67-2,70 Gliny zwięzłe, gliny piaszczyste zwięzłe,
gliny pylaste zwięzłe 2,69-2,72
Iły, iły pylaste, iły piaszczyste 2,71-2,78
Piaski i pyły próchniczne 2,30-2,64
Namuły organiczne 2,15-2,60
Torfy 1,40-1,70
Tabela 2 (ρρρρ)
Tabela 3 (ρρρρ)
Tabela 4. Wartość współczynnika
ξξξξ
w zaleŜności od rodzaju gruntówRodzaj gruntu
ξξξξ
Piaski, piaski gliniaste 0,33
Pyły 0,43
Gliny twardoplastyczne i plastyczne 0,54 Iły twardoplastyczne i plastyczne 0,67
Gliny i iły półzwarte 0,25
Tabela 5
Przykładowe wartości porowatości niektórych gruntów Nazwa gruntu Porowatość n
świry 0,26-0,55
Pospółki 0,20-0,40
Piaski 0,20-0,48
Lessy 0,40-0,60
Gliny 0,20-0,35
Iły 0,40-0,70
Torf 0,76-0,90
Gleba 0,37-0,91
SPRAWOZDANIE
Na podstawie danych rozrysować profil otworu oraz wykresy napręŜeń pierwotnych:
pionowego
σ
zρ i poziomegoσ
xρ. Wartości napręŜeń naleŜy określić w oparciu o wzory 1, 2, 3, 4, 5, 8 oraz tabele 1, 2, 3, 4Obliczone wartości napręŜeń pierwotnych naleŜy zestawić w tabeli :
Nr warstwy
Rodzaj gruntu
Głębokość spągu warstwy [m] Gęstość objętościowa gruntu ρ [g/cm3 ] Gęstość objętościowa szkieletu gruntowego ρd [g/cm3 ] porowatość n CięŜar objętościowy gruntu γ [kN/m3 ] NapręŜenie pierwotne pionowe σzρ [kPa] Współczynnik rozporu
ξ
NapręŜenie pierwotne poziome σxρ[kPa]Dodatkowe informacje:
1kG = 9,81 N 1 N = m.kg/s2 1 Pa = N/m2 1 kPa = 1000 Pa
% 100
100
d W
+
= ⋅ρ
ρ gdzie:
ρ - gęstość objętościowa [g/cm3],
ρd - gęstość objętościowa szkieletu gruntowego [g/cm3], W% - wilgotność gruntu [%]
NaleŜy przyjąć załoŜenie, Ŝe nie występuje podciąganie kapilarne wody.
Do przeliczeń w sprawozdaniu moŜna przyjąć poniŜsze wartości parametrów:
ρ [g/cm3] ρs [g/cm3] W% ξ
Gleba 1,1 1,8 25 0,6
Nasyp
niekontrolowany 1,2 2,1 20 0,5
Nasyp budowlany
Jak dla piasku średniego, średnio zagęszczonego