"Roczniki Humanistyczne", r. 1965 i 1966

Tadeusz Pawluk

"Roczniki Humanistyczne", r. 1965 i

1966

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 10/3-4, 393-394

[ 1 2 ] P R Z E G L Ą D C Z A S O P I S M 3 9 3

A gapy z czasem , n a skutek n ad u ży ć, zostały zniesione, ale pozostało p rz y n o ­ szenie d aró w , k tó re by ły p rzezn aczo n a d la ubogich, co było w y razem m iłości braterskiej chrześcijan.

R a k R ., Pius Parsch, s. 188— 198.

A rty k u ł je st h o łd em złożonym pionierow i ru c h u liturgicznego, ja k im był O . Pius P arsch (1884— 1954). A u to r szkicuje życie i działalność w ielkiego p ro ­ p a g a to ra litu rg ii o raz p rz e p ro w a d z a p ró b ę oceny tej działalności. O . Pius P arsch w alczył p rzed e w szystkim o to, by litu rg ia , a zw łaszcza M sza św., b y ła nie tylko sp ra w ą w ykształconych jej m iłośników , nie tylko k a p ła n a i ch ó ru , lecz sp raw ą w szystkich, b y wszyscy b ra li w niej św iadom y i czynny u d ział.

M r o w i e ć Κ ., Kompozycje mszalne w języku polskim, s. 203— 206. A u to r p ró b u je d o k o n ać oceny ak tu aln eg o sta n u w dziedzinie tw o rzen ia • m szy litu rg iczn y ch w języ k u polskim . M sze d o tą d n a p is a n e (A u to r m ia l do w g ląd u p o n a d 40) n a ogół są pożyteczne z p u n k tu w id zen ia duszpasterskiego. N ie m o ż n a je d n a k pow iedzieć, że są to kom pozycje u d a n e i w zorow e z p u n k tu w idzenia m uzycznego. W zw iązku z ty m A u to r z fachow ą znajom ością s ta ra się uchw ycić w ażniejsze niedociągnięcia, d o starczając ty m sam y m w ytycznych d la kom pozytorów . W ed łu g A u to ra są dw ie d ro g i do zd o b y cia w artościow ych m szy litu rg iczn y ch w ję z y k u polskim : p o p rzez surow sze kw alifikow anie u tw o ­ rów przez d iecezjalne kom isje m uzyczne, oraz przez w ciągnięcie do w ysiłku tw órczego, oprócz d u ch o w n y ch , rów nież lu d zi św ieckich, przy g o to w an y ch fachow o.

Ks. Tadeusz Pawluk

R O C Z N IK I H U M A N IS T Y C Z N E T . 13 (1965), z e s z y t 2:

M ü l l e r W ., Diecezja krakowska w relacjach biskupów z X V I I — X V I I I wieku, s. 5— 149.

A u to r u k azu je sta n diecezji krakow skiej w X V I I i X V I I I w ieku w o p arciu o sp ra w o z d a n ia biskupów krakow skich z n a jd u ją c e się w a rc h iw u m św. K o n g re ­ gacji S o b o ru w R zym ie, k tó re były sk ład an e p rz y okazji o d b y w an ia tzw . visi­ tatio liminum apostolorum. G łów nie ro zp raco w an e zostały tak ie z a g a d n ie n ia ja k o bszar diecezji, jej zalu d n ien ie, o rg an izacja te ry to ria ln a , liczb a i ro z­ m ieszczenie duchow ieństw a, o raz liczba klasztorów , zakonników i zakonnic. D an e ze sp raw o zd ań bisk u p ich A u to r sta ra się skonfrontow ać z in n y m i źró d łam i, w skazując jednocześnie skąd one by ły c zerp an e i ja k i był ich stosunek do rzeczy ­ wistości.

P ra c a , aczkolw iek nie w yczerpuje p ro b lem aty k i i nie d a je p ełnego o b ra z u diecezji krakow skiej w o m aw ian y m okresie, gdyż n ie p o zw ala n a to skąpy m a ­ te ria ł z a w a rty w re la c ja c h b isk u p ich i ob ecn y sta n b a d a ń , to je d n a k je st ogro m n ie c e n n a —-pozw ala w w ielu p rz y p a d k a c h w yraźniej spojrzeć n a diecezję krakow ską w je j przeszłości i je s t z a c h ę tą d o ro zszerzen ia b a d a ń tego ty p u w skali ogólno­ polskiej.

G r o c h o l s k i H ., Powstanie archidiakonatu zawichojskiego i jego najstarsze kościoły do połowy X I V w., s. 151— 162,

3 9 4 K S . T A D E U S Z P A W L U K [ 1 3 ]

A rch id ia k o n a t zaw ichojski, ja k o je d n o stk a te ry to ria ln a diecezji krakow skiej, u tw o rzo n y został p ra w d o p o d o b n ie w drugiej połow ie X I I w ieku. W r. 1325 w skład tegoż a rc h id ia k o n a tu w chodzą 23 parafie. Część pierw sza a rty k u łu dotyczy sam ego a rc h id ia k o n a tu , jeg o genezy, granic, u p o sażen ia i siedziby a rch id iak o n a, część d ru g a n a to m ia st an alizu je sieć p a ra fia ln ą i o m aw ia koś­ cioły.

T . 14 (1966), z e s z y t 2 :

P a ł y g a J ., Dmhowuństwo parafialne dekanatu kazimierskiego w X V I I i X V I I I wieku, s. 7— 57.

A u to r w części pierw szej p ra c y zajm u je się s tru k tu rą duch o w ień stw a d e k a ­ n a tu kazim ierskiego, tj. jeg o stan em liczbow ym , kateg o riam i, pochodzeniem społecznym , stan em m ajątk o w y m , w części n a to m ia st drugiej o m aw ia jego poziom um ysłow y i m oraln y . P ra c a m a c h a ra k te r stu d iu m w stępnego do b a d a ń n a d duchow ieństw em p arafialn y m .

P i e k a r z E ., Struktura organizacyjna parafii w dekanacie kazimierskim w drugiej połowie X V I I I wieku, s. 59— 107.

A u to rk a zajm u je się p a ra fia m i d e k a n a tu kazim ierskiego od stro n y o rg a n iz a ­ cyjnej, d ając o b raz statyczny, oraz sta ra się odpow iedzieć n a p y tan ie, ja k ie czynniki w pływ ały n a kształtow anie się ich stru k tu ry . W części pierw szej p racy je st m ow a o kościołach i k ap licach , du ch o w n y ch i ich u posażeniu, służbie koś­

cielnej o raz in sty tu cjach p rzy p arafialn y ch , tak ich ja k szkoła, szpital, b ra c tw a i cechy. W części drugiej wszystkie elem enty stru k tu ry organizacyjnej p arafii zostały w ykorzystane do w ytw orzenia o b razu syntetycznego. L iczne tab ele u w y d a tn ia ją te n obraz.

B o r k o w s k a M .G ., Kult liturgiczny św. Urszuli w Polsce do X V I w., s. 109— W dość obszernej p ra c y u k az a n y został k u lt św. U rszuli, je d e n z b ardziej ch arak tery sty czn y ch kultów okresu średniow iecza, w o p a rc iu o liczne źró d ła litu rg iczn e pochodzące z X I — X V I w ieku. W szczególności ro zp raco w an e zo­ stało z ag ad n ien ie k u ltu św. U rszuli i jej T ow arzyszek n a Z ach o d zie w św ietle dotychczasow ych b a d a ń historyczno-archeologicznych, oraz p rzejaw u tego k u ltu w Polsce w k a len d a rzu , w m szale, w b rew iarzu , w lita n ii d o W szystkich Św iętych, w w ezw aniach kościołów i ołtarzy, w kulcie relikw ii, w n a d a w a n iu im io n chrzestnych.

P ra c a , dzięki szerszem u p o tra k to w a n iu p rzed m io tu , w ypełnia dotychczaso­ w ą u nas lukę w naukow ej lite ra tu rz e hagiograficznej, dotyczącej św. U rszuli.

Ks. Tadeusz Pawluk

R E V U E D ’H IS T O IR E E C C L E S IA S T IQ U E

„R ev u e d ’histoire ecclésiastique“ , to k w artaln ik w y d aw an y przez U n iw ersy ­ te t K ato lick i w L o u v ain , pośw ięcony historii kościelnej. P oniew aż histo ria K ościoła m a ścisły zw iązek z n a u k ą p ra w a kanonicznego, dlateg o poniżej p o d aje się p rzy n ajm n iej ty tu ły zam ieszczonych w ty m pow ażn y m czasopiśm ie p rac.