Dr Andrzej Dr Andrzej Jabłoński Jabłoński

(1)

Dr Andrzej Dr Andrzej

Jabłoński Jabłoński

Prawo zabezpieczenia społecznego Prawo zabezpieczenia społecznego

(2)

 Pojęcie i przedmiot prawa Pojęcie i przedmiot prawa zabezpieczenia społecznego zabezpieczenia społecznego

(3)

 Art. 67 Konstytucji RP.Art. 67 Konstytucji RP.

 1. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego 1. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę

lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku

emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia

społecznego określa

społecznego określa ustawaustawa..

 2. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i 2. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i nie mający innych środków utrzymania ma prawo do nie mający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy

określa

określa ustawaustawa..

(4)

 „„Zabezpieczenie" kojarzy się z ochroną prawną i Zabezpieczenie" kojarzy się z ochroną prawną i

gwarancją bezpieczeństwa na wypadek określonego gwarancją bezpieczeństwa na wypadek określonego

zagrożenia (niebezpieczeństwa), podobnie zresztą jak zagrożenia (niebezpieczeństwa), podobnie zresztą jak

w przypadku pojęcia „ubezpieczenie".

 Z kolei przymiotnik „społeczne" określa wyraźniej Z kolei przymiotnik „społeczne" określa wyraźniej

naturę owego zabezpieczenia, a odnosimy go zarówno naturę owego zabezpieczenia, a odnosimy go zarówno

do rodzaju zagrożenia (niebezpieczeństwa), jako do rodzaju zagrożenia (niebezpieczeństwa), jako

wspólnego losu zagrożonej grupy osób, jak i do wspólnego losu zagrożonej grupy osób, jak i do

wspólnego wysiłku tej społeczności, podejmowanego w wspólnego wysiłku tej społeczności, podejmowanego w

celu zmniejszenia tego zagrożenia i łagodzenia jego celu zmniejszenia tego zagrożenia i łagodzenia jego

skutków.

(5)

 Stosunki prawa zabezpieczenia Stosunki prawa zabezpieczenia społecznego mają związek z

społecznego mają związek z

zagrożeniami, które obejmujemy zagrożeniami, które obejmujemy

wspólną nazwą socjalnego ryzyka, wspólną nazwą socjalnego ryzyka,

oraz że wymagają specyficznych form oraz że wymagają specyficznych form

ochrony tego ryzyka ochrony tego ryzyka

(6)

Definicja podkreślająca Definicja podkreślająca

znaczenie świadczeń.

 Wacław Szubert Wacław Szubert (Ubezpieczenie, (Ubezpieczenie, 1987). 1987).

Ubezpieczenie społeczne jest to

Ubezpieczenie społeczne jest to „system „system

zagwarantowanych ustawowo i związanych z pracą zagwarantowanych ustawowo i związanych z pracą

świadczeń o charakterze roszczeniowym, świadczeń o charakterze roszczeniowym,

pokrywających potrzeby wywołane przez zdarzenia pokrywających potrzeby wywołane przez zdarzenia

losowe i inne zrównane z nimi zdarze nia, losowe i inne zrównane z nimi zdarze nia,

spełnianych przez zobowiązane do tego instytucje spełnianych przez zobowiązane do tego instytucje

oraz finan sowanych na zasadzie bezpośredniego oraz finan sowanych na zasadzie bezpośredniego

lub pośredniego rozłożenia ciężaru tych lub pośredniego rozłożenia ciężaru tych

świadczeń, w całości lub co najmniej w poważnej świadczeń, w całości lub co najmniej w poważnej

mierze na zbiorowość do nich uprawnionych”.

(7)

 J. Jończyk J. Jończyk

 Prawo zabezpieczenia społecznego Prawo zabezpieczenia społecznego

jest systemem ustawowych gwarancji jest systemem ustawowych gwarancji

i świadczeń na wypadek określonego i świadczeń na wypadek określonego

zdarzenia (ziszczenia się socjalnego zdarzenia (ziszczenia się socjalnego

ryzyka).

(8)

 Prawo zabezpieczenia społ. a inne Prawo zabezpieczenia społ. a inne dziedziny prawa

dziedziny prawa

(9)

 Uchwała Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2010 r.

kwietnia 2010 r. II UZP 1/10II UZP 1/10

 Normy prawa ubezpieczeń społecznych są Normy prawa ubezpieczeń społecznych są uznawane za część składową prawa

uznawane za część składową prawa

zabezpieczenia społecznego, mającego zabezpieczenia społecznego, mającego

charakter odrębnej gałęzi prawa. W charakter odrębnej gałęzi prawa. W

konsekwencji stosunki prawne powstające na konsekwencji stosunki prawne powstające na gruncie obowiązywania norm tej gałęzi prawa gruncie obowiązywania norm tej gałęzi prawa

należą do kategorii stosunków prawa należą do kategorii stosunków prawa

zabezpieczenia społecznego.

(10)

 prawo ubezpieczeń społecznych stanowi odrębną gałąź prawa w prawo ubezpieczeń społecznych stanowi odrębną gałąź prawa w stosunku do prawa cywilnego, a jego przepisy mają charakter stosunku do prawa cywilnego, a jego przepisy mają charakter przepisów prawa publicznego, w których strony nie korzystają ze przepisów prawa publicznego, w których strony nie korzystają ze swoich praw podmiotowych regulowanych prawem prywatnym - swoich praw podmiotowych regulowanych prawem prywatnym - Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy, lecz w których Zakład Kodeksem cywilnym lub Kodeksem pracy, lecz w których Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje wobec innego uczestnika Ubezpieczeń Społecznych realizuje wobec innego uczestnika stosunku prawnego ustawowe kompetencje organu władzy stosunku prawnego ustawowe kompetencje organu władzy

publicznej. Z tego względu stosunek ubezpieczenia społecznego publicznej. Z tego względu stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunkiem cywilnoprawnym, opartym na równorzędności nie jest stosunkiem cywilnoprawnym, opartym na równorzędności jego podmiotów i wzajemności (ekwiwalentności) świadczeń, lecz jego podmiotów i wzajemności (ekwiwalentności) świadczeń, lecz uregulowanym ustawowo stosunkiem publicznoprawnym opartym uregulowanym ustawowo stosunkiem publicznoprawnym opartym na zasadzie solidaryzmu, a wynikające z niego świadczenia stron na zasadzie solidaryzmu, a wynikające z niego świadczenia stron tego stosunku nie są świadczeniami cywilnoprawnymi.

tego stosunku nie są świadczeniami cywilnoprawnymi.

(11)

 stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunek ubezpieczenia społecznego nie jest stosunkiem cywilnoprawnym, opartym na

stosunkiem cywilnoprawnym, opartym na

równorzędności jego podmiotów i wzajemności równorzędności jego podmiotów i wzajemności

(ekwiwalentności) świadczeń, lecz (ekwiwalentności) świadczeń, lecz

uregulowanym ustawowo stosunkiem prawnym uregulowanym ustawowo stosunkiem prawnym

opartym na zasadzie solidaryzmu, a opartym na zasadzie solidaryzmu, a

wynikające z niego świadczenia stron tego wynikające z niego świadczenia stron tego

stosunku nie są świadczeniami stosunku nie są świadczeniami

cywilnoprawnym.

(12)

Ochrona pierwotna Ochrona pierwotna

 Wyraża się w tym, że skutki ryzyka są objęte Wyraża się w tym, że skutki ryzyka są objęte ochroną w ramach prawa pierwotnego, np.

ochroną w ramach prawa pierwotnego, np.

prawem pracy (w przypadku pracowniczego prawem pracy (w przypadku pracowniczego

zatrudnienia) lub innym prawem (w zatrudnienia) lub innym prawem (w

przypadkach niepracowniczego zatrudnienia, przypadkach niepracowniczego zatrudnienia,

pozarolniczej działalności, prowadzenia pozarolniczej działalności, prowadzenia

gospodarstwa rolnego). Dla przykładu można gospodarstwa rolnego). Dla przykładu można

wskazać obowiązek wypłaty wynagrodzenia wskazać obowiązek wypłaty wynagrodzenia

chorobowego (art. 92 k.p.) chorobowego (art. 92 k.p.)

(13)

Ryzyko socjalne Ryzyko socjalne

(przedmiot (przedmiot

ubezpieczenia) ubezpieczenia)

 J. Jędrasik – Jankowska J. Jędrasik – Jankowska

 Ryzyka ubezpieczeniowe — w odróżnieniu od Ryzyka ubezpieczeniowe — w odróżnieniu od zdarzeń losowych, mających byt faktyczny,

zdarzeń losowych, mających byt faktyczny,

realny — są tworem prawnym w tym sensie, że realny — są tworem prawnym w tym sensie, że

dopiero objęcie określonego skutku zdarzenia dopiero objęcie określonego skutku zdarzenia

losowego ochroną ubezpieczeniową (tzn.

przyznanie odpowiedniego świadczenia) kreuje przyznanie odpowiedniego świadczenia) kreuje

byt prawny danego zdarzenia, podnosi je do byt prawny danego zdarzenia, podnosi je do

rangi kategorii prawnej.

(14)

Pojęcie ryzyka socjalnego Pojęcie ryzyka socjalnego

 Przez ryzyko rozumie się na ogół Przez ryzyko rozumie się na ogół niebezpieczeństwo wystąpienia niebezpieczeństwo wystąpienia

zdarzenia: przyszłego, niepewnego, zdarzenia: przyszłego, niepewnego,

niezależnego od woli człowieka i dlań niezależnego od woli człowieka i dlań

niekorzystnego (przynoszącego niekorzystnego (przynoszącego

stratę)

stratę). J. Jończyk. J. Jończyk

(15)

Rodzaje ryzyka Rodzaje ryzyka

socjalnego socjalnego

 1) dożycie wieku emerytalnego, 1) dożycie wieku emerytalnego,

 2) trwała lub okresowa niezdolność do pracy, 2) trwała lub okresowa niezdolność do pracy,

 3) śmierć żywiciela, 3) śmierć żywiciela,

 4) niezdolność lub niemożność świad czenia 4) niezdolność lub niemożność świad czenia pracy (prowadzenia działalności),

pracy (prowadzenia działalności),

 5) wypadek przy pracy lub choroba zawodowa, 5) wypadek przy pracy lub choroba zawodowa,

 6) niezdrowie, 6) niezdrowie,

 7) bezrobocie, 7) bezrobocie,

 8) niedostatek dochodu w rodzinie, 8) niedostatek dochodu w rodzinie,

 9) trudne sytuacje życiowe. 9) trudne sytuacje życiowe.

(16)

Źródła prawa Źródła prawa

zabezpieczenia zabezpieczenia

społecznego.

 Zabezpieczenie społeczne w Konstytucji Zabezpieczenie społeczne w Konstytucji RP RP

 -zasada pomocniczości (preambuła)-zasada pomocniczości (preambuła)

 - art.. 2 Konstytucji (zasady - art.. 2 Konstytucji (zasady sprawiedliwości społecznej) sprawiedliwości społecznej)

 - art. 67 Konstytucji (prawo do - art. 67 Konstytucji (prawo do zabezpieczenia społecznego) zabezpieczenia społecznego)

(17)

Zabezpieczenie społeczne w Zabezpieczenie społeczne w

prawie międzynarodowym prawie międzynarodowym

 Konwencja nr 102 MOP z 1952 r. o Konwencja nr 102 MOP z 1952 r. o minimalnej normie zabezpieczenia minimalnej normie zabezpieczenia

społeczne go społeczne go

 - Europejska Karta Społeczna- Europejska Karta Społeczna

 - Europejska Konwencja Praw Człowie ka- Europejska Konwencja Praw Człowie ka

(18)

Zabezpieczenie społeczne Zabezpieczenie społeczne

w prawie europejskim w prawie europejskim

 Rozporządzenie Parlamentu Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr Europejskiego i Rady (WE) nr

883/2004

883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów

sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

zabezpieczenia społecznego

(19)

 Koordynacja systemów zabezpieczenia Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ma na celu usprawnienie społecznego ma na celu usprawnienie swobodnego przepływu obywateli Unii swobodnego przepływu obywateli Unii

Europejskiej (UE). Opiera się na Europejskiej (UE). Opiera się na

współpracy krajowych funduszy współpracy krajowych funduszy

zabezpieczenia społecznego.

(20)

 Postanowienia tego rozporządzenia dotyczą Postanowienia tego rozporządzenia dotyczą wszystkich wszystkich tradycyjnych działów ubezpieczenia społecznego

tradycyjnych działów ubezpieczenia społecznego, tj.:, tj.:

 świadczeń z tytułu choroby,świadczeń z tytułu choroby,

 świadczeń z tytułu macierzyństwa,świadczeń z tytułu macierzyństwa,

 świadczeń z tytułu wypadków przy pracy,świadczeń z tytułu wypadków przy pracy,

 świadczeń z tytułu choroby zawodowej,świadczeń z tytułu choroby zawodowej,

 świadczeń z tytułu inwalidztwa,świadczeń z tytułu inwalidztwa,

 świadczeń dla bezrobotnych,świadczeń dla bezrobotnych,

 świadczeń rodzinnych,świadczeń rodzinnych,

 świadczeń emerytalnych,świadczeń emerytalnych,

 zasiłków na wypadek śmierci.zasiłków na wypadek śmierci.

(21)

 Określanie mającego zastosowanie Określanie mającego zastosowanie ustawodawstwa

ustawodawstwa

 Ubezpieczony podlega ustawodawstwu Ubezpieczony podlega ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego.

tylko jednego państwa członkowskiego.

Tym państwem jest to, w którym Tym państwem jest to, w którym

ubezpieczony pracuje.

(22)

Ustawy zwykłe

(23)

 Klasyczne techniki realizacji idei Klasyczne techniki realizacji idei zabezpieczenia społecznego

zabezpieczenia społecznego

 Idea zabezpieczenia społecznego Idea zabezpieczenia społecznego realizowana bywa w trzech różnych realizowana bywa w trzech różnych

formach organizacyjno-finansowych.

Formy te klasyfikuje się jako techniki:

ubezpieczeniową, zaopatrzeniową i ubezpieczeniową, zaopatrzeniową i

opiekuńczą opiekuńczą

(24)

 Pojęcie techniki odnosimy do Pojęcie techniki odnosimy do

finansowania np.: składkowego i finansowania np.: składkowego i

bezskladkowego (podatkowego), z bezskladkowego (podatkowego), z

budżetu państwa i funduszów celowych budżetu państwa i funduszów celowych

(wyodrębnionych), repartycyjnego (z (wyodrębnionych), repartycyjnego (z

bieżą cych dochodów) i kapitałowego (z bieżą cych dochodów) i kapitałowego (z kapitalizowanych składek), ze środków kapitalizowanych składek), ze środków

własnych i cudzych (na zlecenie) itp.

(25)

technika technika

ubezpieczeniowa ubezpieczeniowa

 - składka- składka

 - przymusowość, obowiązkowość - przymusowość, obowiązkowość

 - powszechność- powszechność

 - zasada wzajemności- zasada wzajemności

 - prawo do świadczeń jest prawem podmiotowym - prawo do świadczeń jest prawem podmiotowym

 - publiczny wykonawca- publiczny wykonawca

 - samorząd ubezpieczonych- samorząd ubezpieczonych

 -gwarancja wypłaty świadczeń-gwarancja wypłaty świadczeń

 - schematyzm prawa do świadczeń (brak klauzul) - schematyzm prawa do świadczeń (brak klauzul)

(26)

cechy techniki cechy techniki

zaopatrzeniowej zaopatrzeniowej

 System zaopatrzenia obejmuje na ogół całą ludność kraju bez względu i System zaopatrzenia obejmuje na ogół całą ludność kraju bez względu i aktywność zawodową, udzielając pomocy osobom, które znalazły się w aktywność zawodową, udzielając pomocy osobom, które znalazły się w potrzebie

potrzebie

 2. Środki na zaopatrzenie pochodzą ze środków publicznych 2. Środki na zaopatrzenie pochodzą ze środków publicznych

 3. Świadczenia są w zasadzie jednolite i mają zapewnić każdemu w 3. Świadczenia są w zasadzie jednolite i mają zapewnić każdemu w jednakowym stopniu zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznanych za jednakowym stopniu zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznanych za niezbędne minimum utrzymania.

niezbędne minimum utrzymania.

 4. Rodzaje świadczeń i ich wysokość oraz okoliczności i warunki 4. Rodzaje świadczeń i ich wysokość oraz okoliczności i warunki uprawniają do nich są określone ustawowo. Spełniającym ustawowe uprawniają do nich są określone ustawowo. Spełniającym ustawowe warunki przysługi roszczenie o świadczenie.

warunki przysługi roszczenie o świadczenie.

 5. Prawo do zaopatrzenia jest prawem podmiotowym, ale może być 5. Prawo do zaopatrzenia jest prawem podmiotowym, ale może być uzależnione od faktu nieposiadania innych środków utrzymania. Stąd uzależnione od faktu nieposiadania innych środków utrzymania. Stąd możliwość zawieszał lub ograniczania świadczeń.

możliwość zawieszał lub ograniczania świadczeń.

 6. System jest administrowany przez urzędy publiczne (państwowe l 6. System jest administrowany przez urzędy publiczne (państwowe l samorządu lokalnego

samorządu lokalnego

(27)

Technika opiekuńcza Technika opiekuńcza

 . Systemy pomocy społecznej obejmują całą ludność, wszystkich, którzy . Systemy pomocy społecznej obejmują całą ludność, wszystkich, którzy znajdą się w potrzebie, niezależnie od ich aktywności zawodowej,

znajdą się w potrzebie, niezależnie od ich aktywności zawodowej, obywatelstwa itp.

obywatelstwa itp.

 2. Potrzeba bywa określana w ustawie poprzez wskazanie poziomu mu 2. Potrzeba bywa określana w ustawie poprzez wskazanie poziomu mu dochodów.

dochodów.

 3. Świadczenia przyznaje się ze źródeł publicznych 3. Świadczenia przyznaje się ze źródeł publicznych

 4. Realizacja zabezpieczenia społecznego zgodnie z metodą opiekuńczą 4. Realizacja zabezpieczenia społecznego zgodnie z metodą opiekuńczą m oznaczać zapewnienie niezbędnych środków różnicowanych co do ich m oznaczać zapewnienie niezbędnych środków różnicowanych co do ich rodź i wysokości odpowiednio do indywidualnych potrzeb jednostki,

rodź i wysokości odpowiednio do indywidualnych potrzeb jednostki, według uznania organu przyznającego świadczenie.

według uznania organu przyznającego świadczenie.

 5. Prawo do świadczeń nie powstaje ex legę 5. Prawo do świadczeń nie powstaje ex legę po zajściu określonego po zajściu określonego

zdarzę: ale jest zależne od oceny dokonanej przez organ opiekuńczy, czy zdarzę: ale jest zależne od oceny dokonanej przez organ opiekuńczy, czy zachodzi taka potrzeba. Zainteresowanym służy skarga na decyzje

zachodzi taka potrzeba. Zainteresowanym służy skarga na decyzje organu.

organu.

 6. Systemy pomocy społecznej są administrowane przez organy 6. Systemy pomocy społecznej są administrowane przez organy publiczne przeważnie lokalne.

publiczne przeważnie lokalne.

(28)

 Tytuły ubezpieczenia Tytuły ubezpieczenia

 Tytułem ubezpieczenia jest każda Tytułem ubezpieczenia jest każda działalność, z którą ustawa wiąże działalność, z którą ustawa wiąże

obowiązek lub prawo ubezpieczenia.

(29)

 Art. 6.Art. 6. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

 1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;

 2) osobami wykonującymi pracę nakładczą;2) osobami wykonującymi pracę nakładczą;

 3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni 3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej "członkami spółdzielni";

kółek rolniczych, zwanymi dalej "członkami spółdzielni";

 4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy 4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy

agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z

usług, do której zgodnie z Kodeksem Kodeksem cywilnymcywilnym stosuje się stosuje się

przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;

oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;

 5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz 5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi;

osobami z nimi współpracującymi;

(30)

 6) posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu Europejskiego, 6) posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu Europejskiego, o których mowa w

o których mowa w art. 1 ust. 1art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposażeniu posłów do ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposażeniu posłów do

Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej "posłami i Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej "posłami i senatorami";

senatorami";

 7) osobami pobierającymi stypendium sportowe, zwanymi dalej "stypendystami sportowymi";7) osobami pobierającymi stypendium sportowe, zwanymi dalej "stypendystami sportowymi";

 7a) pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej;7a) pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji Publicznej;

 8) osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie 8) osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

 9) osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium 9) osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy, zwanymi dalej "bezrobotnymi";

zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy, zwanymi dalej "bezrobotnymi";

 9a) osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub 9a) osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub

przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, zwanymi dalej "osobami pobierającymi stypendium";

zwanymi dalej "osobami pobierającymi stypendium";

 9b) (10)9b) (10) osobami pobierającymi stypendium na podstawie osobami pobierającymi stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;

instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych;

 10) duchownymi;10) duchownymi;

 11) (11)11) (11) żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką;

żołnierzy pełniących służbę kandydacką;

 12) osobami odbywającymi służbę zastępczą;12) osobami odbywającymi służbę zastępczą;

(31)

Pojęcie pracownika Pojęcie pracownika

 Art. 8.Art. 8. 1. Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku 1. Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a.

 2. Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób 2. Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ust. 11 - dla celów współpracujących, o których mowa w ust. 11 - dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

współpracująca.

 2a. Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę 2a. Za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy

wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy

zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z z KodeksemKodeksem cywilnymcywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej

umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (konstrukcja uznania za pracownika).

w stosunku pracy (konstrukcja uznania za pracownika).

(32)

 Uchwała Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r. Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r.

 II UZP 6/09II UZP 6/09



 Pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego Pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z rzecz pracę w ramach umowy o dzieło zawartej z

osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie

emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu

tej umowy (art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października tej umowy (art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednolity 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednolity

tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 4, poz. 74 ze zm.).

 OSNP 2010/3-4/46, Prok.i Pr.-wkł. 2010/11/44, Biul.SN OSNP 2010/3-4/46, Prok.i Pr.-wkł. 2010/11/44, Biul.SN 2009/9/22, M.P.Pr. 2010/3/158-160

2009/9/22, M.P.Pr. 2010/3/158-160

(33)

 III AUa 138/13 III AUa 138/13 wyrok s.apel.2013.05.08 w wyrok s.apel.2013.05.08 w Rzeszowie

Rzeszowie LEX nr 1314882LEX nr 1314882

 Podstawowym skutkiem uznania osoby wskazanej w Podstawowym skutkiem uznania osoby wskazanej w art. 8 ust. 2a u.s.u.s. za pracownika, jest objęcie jej art. 8 ust. 2a u.s.u.s. za pracownika, jest objęcie jej

obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalno- obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalno- rentowym, chorobowym i wypadkowym tak jak rentowym, chorobowym i wypadkowym tak jak

pracownika na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust.

1 i art. 12 ust. 1 u.s.u.s. W związku z tym osoby te 1 i art. 12 ust. 1 u.s.u.s. W związku z tym osoby te podlegają obowiązkowi zgłoszenia z tego tytułu do podlegają obowiązkowi zgłoszenia z tego tytułu do

wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek

ten obciąża zaś płatnika składek zgodnie z art. 36 ust.

1 i 2 omawianej ustawy.

(34)

 III AUa 1173/12 III AUa 1173/12 wyrok s.apel.2013.05.08 w wyrok s.apel.2013.05.08 w Białymstoku

Białymstoku LEX nr 1314680 LEX nr 1314680

 Norma art. 8 ust. 2a u.s.u.s. wykreowała nie tylko Norma art. 8 ust. 2a u.s.u.s. wykreowała nie tylko szerokie pojęcie "pracownika", ale także szeroką szerokie pojęcie "pracownika", ale także szeroką

definicję pracowniczego tytułu obowiązkowych definicję pracowniczego tytułu obowiązkowych

ubezpieczeń społecznych. Tytułem tym jest łączący ubezpieczeń społecznych. Tytułem tym jest łączący

pracodawcę z pracownikiem stosunek pracy (który w pracodawcę z pracownikiem stosunek pracy (który w

tym układzie warunkującym powstanie obowiązku tym układzie warunkującym powstanie obowiązku

ubezpieczeń społecznych ma podstawowe znaczenie) ubezpieczeń społecznych ma podstawowe znaczenie) oraz dodatkowo umowa cywilnoprawna zawarta przez oraz dodatkowo umowa cywilnoprawna zawarta przez pracownika z pracodawcą lub zawarta z osobą trzecią, pracownika z pracodawcą lub zawarta z osobą trzecią,

ale wykonywana na rzecz pracodawcy.

(35)

 III AUa 1279/12 III AUa 1279/12 wyrok s.apel.2013.04.04 w Katowicach wyrok s.apel.2013.04.04 w Katowicach LEX nr LEX nr 1311957

1311957

 Artykuł 8 ust. 2a u.s.u.s. rozszerza pojęcie pracownika dla celów Artykuł 8 ust. 2a u.s.u.s. rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy i dotyczy ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy i dotyczy również sytuacji, w której praca wykonywana jest na podstawie również sytuacji, w której praca wykonywana jest na podstawie jednej z umów, o której mowa w tym przepisie przez osobę, która jednej z umów, o której mowa w tym przepisie przez osobę, która umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach

umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w

stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń

pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń

społecznych jest więc to, że - będąc pracownikiem związanym społecznych jest więc to, że - będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą - jednocześnie świadczy stosunkiem pracy z danym pracodawcą - jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z inną osobą.

inną osobą.

(36)

 WyrokWyrok



 Sądu NajwyższegoSądu Najwyższego



 z dnia 5 października 2006 r.z dnia 5 października 2006 r.



 I UK 120/06I UK 120/06



 Pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.) Pozorność umowy o pracę (art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p.) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę.

świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę.

 OSNP 2007/19-20/294OSNP 2007/19-20/294

(37)

 O tym, czy strony istotnie nawiązały umowę o O tym, czy strony istotnie nawiązały umowę o pracę, nie decyduje przy tym formalne

pracę, nie decyduje przy tym formalne zawarcie (podpisanie) umowy nazwanej zawarcie (podpisanie) umowy nazwanej

umową o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste umową o pracę, lecz faktyczne i rzeczywiste

realizowanie na jej podstawie elementów realizowanie na jej podstawie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy - charakterystycznych dla stosunku pracy -

przede wszystkim świadczenia pracy przez przede wszystkim świadczenia pracy przez

pracownika z zamiarem realizowania pracownika z zamiarem realizowania

obowiązków pracowniczych, obowiązków pracowniczych,

(38)

 III AUa 804/12 III AUa 804/12 wyrok s.apel.2013.02.06 w Łodzi wyrok s.apel.2013.02.06 w Łodzi LEX nr LEX nr 1312046

1312046

 O tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący O tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne

zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów

pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów

charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22

§ 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez

§ 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych. Definicja wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych. Definicja ustawowa stosunku pracy zawarta jest w art. 22 k.p. i zakłada ustawowa stosunku pracy zawarta jest w art. 22 k.p. i zakłada wykonywanie pracy osobiście, odpłatnie, w ramach

wykonywanie pracy osobiście, odpłatnie, w ramach

podporządkowania pracowniczego, w sposób powtarzalny i bez podporządkowania pracowniczego, w sposób powtarzalny i bez ponoszenia przez pracownika ryzyka prowadzenia podmiotu ponoszenia przez pracownika ryzyka prowadzenia podmiotu zatrudniającego.

zatrudniającego.

(39)

 WyrokWyrok



 Sądu NajwyższegoSądu Najwyższego



 z dnia 25 stycznia 2005 r.z dnia 25 stycznia 2005 r.



 II UK 141/04II UK 141/04



 Stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były Stronom umowy o pracę, na podstawie której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy, nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w przypisać działania w celu obejścia ustawy (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

związku z art. 300 k.p.).

(40)

 Wyrok Wyrok Sądu Apelacyjnego w BiałymstokuSądu Apelacyjnego w Białymstoku



 z dnia 18 czerwca 2013 r.z dnia 18 czerwca 2013 r.III AUa 1302/12III AUa 1302/12



 Zawarcie umowy o pracę przez kobietę w Zawarcie umowy o pracę przez kobietę w

zaawansowanej ciąży, nawet w sytuacji gdy jej zaawansowanej ciąży, nawet w sytuacji gdy jej

zachowanie obliczone jest na uzyskanie w niedługim zachowanie obliczone jest na uzyskanie w niedługim czasie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, przy czasie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, przy

faktycznym wykonywaniu obowiązków pracowniczych, faktycznym wykonywaniu obowiązków pracowniczych,

nie prowadzi do uznania, że osoba taka nie podlega nie prowadzi do uznania, że osoba taka nie podlega

ubezpieczeniom społecznym z racji zatrudnienia ubezpieczeniom społecznym z racji zatrudnienia

pracowniczego.

(41)

 Art.. 8 ust. 6. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:Art.. 8 ust. 6. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

 1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na 1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie

podstawie przepisówprzepisów o działalności gospodarczej lub innych o działalności gospodarczej lub innych przepisówprzepisów szczególnych;

szczególnych;

 2) twórcę i artystę;2) twórcę i artystę;

 3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

 a) w rozumieniu a) w rozumieniu przepisówprzepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

 b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu

rozumieniu przepisówprzepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych; o podatku dochodowym od osób fizycznych;

 4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

 5) osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na 5) osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie

podstawie przepisówprzepisów o systemie oświaty. o systemie oświaty.

(42)

 III AUa 1138/12 III AUa 1138/12 wyrok s.apel.2013.05.08 w wyrok s.apel.2013.05.08 w Białymstoku

Białymstoku LEXLEX nr 1316153 nr 1316153

 Przepisy art. 13 pkt 4 u.s.u.s. łączą obowiązek Przepisy art. 13 pkt 4 u.s.u.s. łączą obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym z

podlegania ubezpieczeniom społecznym z

prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie

jedynie z deklaratywnym wpisem do ewidencji jedynie z deklaratywnym wpisem do ewidencji

działalności gospodarczej, czy też działalności gospodarczej, czy też

posiadaniem numeru NIP i REGON.

(43)

 Obowiązek rejestracji w ewidencji działalności gospodarczej Obowiązek rejestracji w ewidencji działalności gospodarczej wynika wprost z ustawy z 2004 r. o swobodzie działalności wynika wprost z ustawy z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Jednakże wpis taki ma zawsze charakter gospodarczej. Jednakże wpis taki ma zawsze charakter

deklaratoryjny, bowiem działalność gospodarcza jest faktem, deklaratoryjny, bowiem działalność gospodarcza jest faktem, kategorią o charakterze obiektywnym. Nie konstytuuje jej żaden kategorią o charakterze obiektywnym. Nie konstytuuje jej żaden wpis do odpowiedniego rejestru. Wpis do ewidencji działalności wpis do odpowiedniego rejestru. Wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Nie ma czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Nie ma też znaczenia, że określony podmiot prowadzący konkretną

też znaczenia, że określony podmiot prowadzący konkretną działalność nie ocenia jej (subiektywnie) jako działalności działalność nie ocenia jej (subiektywnie) jako działalności

gospodarczej, nie nazywa jej tak, oświadcza, że jej nie prowadzi gospodarczej, nie nazywa jej tak, oświadcza, że jej nie prowadzi bądź nie zgłasza obowiązku podatkowego.

bądź nie zgłasza obowiązku podatkowego.

(44)

 III AUa 1350/12 III AUa 1350/12

wyrok s.apel.2013.04.04 w Krakowie

wyrok s.apel.2013.04.04 w Krakowie LEX LEX nr 1313289

nr 1313289

 Stwierdzenie faktycznego zaprzestania Stwierdzenie faktycznego zaprzestania prowadzenia wykonywanej działalności prowadzenia wykonywanej działalności

gospodarczej powoduje ustanie gospodarczej powoduje ustanie

obowiązku ubezpieczenia społecznego w obowiązku ubezpieczenia społecznego w

myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 13 pkt 4 myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 13 pkt 4

u.s.u.s.

(45)

 III AUa 901/12 III AUa 901/12 wyrok s.apel.2013.01.08 w Poznaniu wyrok s.apel.2013.01.08 w Poznaniu LEX nr LEX nr 1280916

1280916

 Obowiązek ubezpieczenia wynika z faktycznego prowadzenia Obowiązek ubezpieczenia wynika z faktycznego prowadzenia działalności. Natomiast kwestie związane z formalnym

działalności. Natomiast kwestie związane z formalnym

zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają znaczenie w sferze dowodowej, nie

tej działalności mają znaczenie w sferze dowodowej, nie przesądzają same w sobie o podleganiu obowiązkowi przesądzają same w sobie o podleganiu obowiązkowi

ubezpieczenia społecznego. Osoby faktycznie nie prowadzące ubezpieczenia społecznego. Osoby faktycznie nie prowadzące takiej działalności nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu, takiej działalności nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu, nawet jeżeli dokonały wpisu do ewidencji działalności

nawet jeżeli dokonały wpisu do ewidencji działalności

gospodarczej. Informacje zgłaszane w organie ewidencyjnym o gospodarczej. Informacje zgłaszane w organie ewidencyjnym o rozpoczęciu i zakończeniu wykonywania działalności

rozpoczęciu i zakończeniu wykonywania działalności

gospodarczej mają niewątpliwie znaczenie w sferze dowodowej, gospodarczej mają niewątpliwie znaczenie w sferze dowodowej, bowiem prowadzą do domniemania, że stan faktyczny kształtuje bowiem prowadzą do domniemania, że stan faktyczny kształtuje się tak, jak to wynika z ewidencji działalności gospodarczej.

się tak, jak to wynika z ewidencji działalności gospodarczej.

(46)

 Art.. 8 ust. 11. Za osobę współpracującą z osobami Art.. 8 ust. 11. Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz

prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz

zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i zleceniobiorcami, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i

5, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego 5, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego

małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają

z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i

współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub

wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia;

nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa

o pracę w celu przygotowania zawodowego.

(47)

 Ocena, czy osoba "pozostaje we wspólnym gospodarstwie Ocena, czy osoba "pozostaje we wspólnym gospodarstwie

domowym" zależy od okoliczności konkretnego przypadku, przy domowym" zależy od okoliczności konkretnego przypadku, przy czym sam fakt wspólnego zamieszkiwania nie może tu mieć czym sam fakt wspólnego zamieszkiwania nie może tu mieć decydującego znaczenia. Cechami charakterystycznymi dla decydującego znaczenia. Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują (vide: uzasadnienie wyroku SN z 2 typu sytuację charakteryzują (vide: uzasadnienie wyroku SN z 2 lutego 1996 r.,

lutego 1996 r., II URN 56/95II URN 56/95, OSNP 1996/16/240). , OSNP 1996/16/240).

(48)

 Art. 6a. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z Art. 6a. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

 1) osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres 1) osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie

działalności gospodarczej na podstawie artart. 14a ust. 1d. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, 675 i 983);

r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 672, 675 i 983);

 2) osobami, które prowadziły inną niż określona w 2) osobami, które prowadziły inną niż określona w przepisachprzepisach o swobodzie o swobodzie

działalności gospodarczej pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6, działalności gospodarczej pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6, przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia;

przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia;

 3) zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub 3) zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z

umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem

Kodeksem cywilnymcywilnym stosuje się przepisy stosuje się przepisydotyczące zlecenia, przez okres co dotyczące zlecenia, przez okres co najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania;

najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania;

 4) osobami współpracującymi, o których mowa w art. 8 ust. 11, przez okres co 4) osobami współpracującymi, o których mowa w art. 8 ust. 11, przez okres co najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1-3, i które zaprzestały tej najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1-3, i które zaprzestały tej współpracy;

współpracy;

 5) osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom 5) osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.

społecznym przez okres co najmniej 6 miesięcy.

(49)

 Art. 6b.Art. 6b. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne,

które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są

osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem, osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem,

a które nie spełniają warunków do podlegania a które nie spełniają warunków do podlegania

obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym, o których mowa w art. 6a.

 2. Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem 2. Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysługuje jednemu z rodziców, pod emerytalnym przysługuje jednemu z rodziców, pod

warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty

ubezpieczeniem emerytalnym z tego tytułu albo ubezpieczeniem emerytalnym z tego tytułu albo

ubezpieczeniami określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub ubezpieczeniami określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub

art. 6a.

(50)

 Art. 7.Art. 7. Prawo do dobrowolnego objęcia Prawo do dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i

ubezpieczeniami emerytalnym i

rentowymi przysługuje osobom, które nie rentowymi przysługuje osobom, które nie

spełniają warunków do objęcia tymi spełniają warunków do objęcia tymi

ubezpieczeniami obowiązkowo.

(51)

 ZBIEG TYTUŁÓW UBEZPIECZEŃZBIEG TYTUŁÓW UBEZPIECZEŃ

 w zwiw zwiąązku z przymusem ubezpieczenia zku z przymusem ubezpieczenia spospołłecznego ecznego powstaje problem powstaje problem zbiegzbieguu dwdwóóch lub kilku tytuch lub kilku tytułółów w

obowi

obowiąązkowego .ubezpieczenia zkowego .ubezpieczenia emerytalnego i rentowego

emerytalnego i rentowego

 Zbieg ten reguluje art. 9 uosusZbieg ten reguluje art. 9 uosus

(52)

 ogogóólnie molnie możżna przyjna przyjąćąć, , żże w razie e w razie jednoczesnego spe

jednoczesnego spełłnienia warunknienia warunkóów w podlegania obowi

podlegania obowiąązkowo ubezpieczeniu zkowo ubezpieczeniu spospołłecznemu z kilku tytuecznemu z kilku tytułółów, o tytuw, o tytułłach ach

(lub tytule) obowi

(lub tytule) obowiąązkowego zkowego ubezpieczenia przes

ubezpieczenia przesąądza ustawa, nie dza ustawa, nie dajdająąc w zasadzie osobom c w zasadzie osobom

zainteresowanym mo

zainteresowanym możżliwoliwośści wyboru.ci wyboru.

(53)

Tytuły z bezwzględnym Tytuły z bezwzględnym

pierwszeństwm pierwszeństwm

 Ustawodawca Ustawodawca wprowadza zasadwprowadza zasadęę obowi

obowiąązkowej kumulacji wszystkich zkowej kumulacji wszystkich zbiegaj

zbiegająących sicych sięę tytu tytułółóww..

(54)

Tytuły z bezwględnym Tytuły z bezwględnym

pierwszenstwem pierwszenstwem

 art. 9 ust. 1 uosus:art. 9 ust. 1 uosus:

pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni pracownicy, członkowie rolniczych spółdzielni

produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, duchowni, produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, duchowni,

funkcjonariusze Służby Celnej, osoby pobierające funkcjonariusze Służby Celnej, osoby pobierające świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu, świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu,

zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania

zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia lub zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia lub

wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze

stypendium na przekwalifikowanie oraz osoby stypendium na przekwalifikowanie oraz osoby

pobierające świadczenie szkoleniowe po ustaniu pobierające świadczenie szkoleniowe po ustaniu

zatrudnienia zatrudnienia

(55)

Wyjątek – art.. 9 ust. 2a Wyjątek – art.. 9 ust. 2a

1.1. Ubezpieczeni, których podstawa Ubezpieczeni, których podstawa

wymiaru składek na ubezpieczenia wymiaru składek na ubezpieczenia

emerytalne i rentowe z tytułu emerytalne i rentowe z tytułu

bezwzględnego w przeliczeniu na okres bezwzględnego w przeliczeniu na okres

miesiąca jest niższa od miesiąca jest niższa od

kwoty minimalnego wynagrodzenia za kwoty minimalnego wynagrodzenia za

pracę, podlegają również obowiązkowo pracę, podlegają również obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu i ubezpieczeniom emerytalnemu i

rentowym z innych tytułów.