Najserdeczniejsze życzenia z okazji Świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku 2014! %
BIULETYN INFORMACYJNY STAROSTWA POWIATOWEGO W NYSIE NR 4 • 21.12.2013 • ISSN 2299-0666
. . _ _________________________________
1MAGM0D
- FIRMAROKU 2013
oraz między innymi:
■ Karta Młodego Przedsiębiorcy
■ Budżet Powiatu Nyskiego na 2014 rok
■ Nyski szpital numer jeden w Polsce
Podczas
tegorocznej
GaliBiznesu
statuetkęNyskiego
Syzyfa otrzymałaGrażyna Gawłowska właścicielka firmy
Magmod.ko Drzed namiJ
PC
I * Rozmowa ze Starostą Nyskim Adamem Fujarczukiem
• i Przewodniczącym Rady Powiatu w Nysie Piotrem Woźniakiem
Jakie, zdaniem Panów, zadania realizowa
ne przez Powiat Nyski były priorytetami dla mieszkańców powiatu?
Starosta Nyski - Oceniając skalę pro
blemów w powiecie nyskim moim zdaniem największymi z nich są depopulacja, bez
robocie i ubożenie naszych mieszkańców.
W celu zdiagnozowania sytuacji społecz
no - gospodarczej w powiecie nyskim, jej analizy i wypracowaniu działań mogących przyczynić się do zatrzymania negatywnych zjawisk realizowaliśmy w 2013 roku projekt pn. „Innowacyjna Nysa”. Projekt, w którym uczestniczyli przedsiębiorcy, samorządow
cy, przedstawiciele organizacji pozarzą
dowych i oczywiście mieszkańcy powiatu nyskiego. Podczas warsztatów i prac nad nowymi projektami doradzali nam krajowi eksperci. Program był pierwszą w powiecie nyskim społeczną platformą wymiany my
śli i zakończył się opracowaniem Strategii Przewidywania i Zarządzania Zmianą Go
spodarczą.. Z burzy mózgów przedsiębior
ców, samorządowców, mieszkańców wy
braliśmy sześć projektów, które będziemy w powiecie wdrażali w przyszłym roku. Je
den z nich - „Karta Młodego Przedsiębior
cy” został już zainaugurowany w obecności Wiceministra Pracy i Polityki Społecznej Jacka Męciny. Do Karty zgłosiło się 25 firm z Microsoft Polska na czele. Na różne formy
Starostwo Powiatowe w Nysie ul. Moniuszki 9-10, Parkowa 2a - 4 48-300 Nysa
Redaktor naczelny: Zdzisław Baran
Rzecznik prasowy Edyta Bednarska - Kolbiarz telefon: 77 408 50 00 - centrala
telefon: 77 408 50 29 - sekretariat fax: 77 408 50 70
e-mail: starostwo@powiat.nysa.pl internet: www.powiat.nysa.pl
aktywizacji rynku pracy pozyskaliśmy w tym roku ponad 20 milionów złotych. Są to środ
ki, z których skorzystali mieszkańcy nasze
go powiatu. Kolejną bardzo ważną sprawą było doprowadzenie do restrukturyzacji SP ZOZ ZOZ Głuchołazy. Obecnie, po doko
naniu zmian i przeniesieniu oddziału chirur
gicznego do Nysy i wydłużeniu godzin pra
cy poradni chirurgicznej w Głuchołazach, a także przeniesieniu Zakładu Opiekuńczo - Leczniczego na miejsce dotychczasowego oddziału chirurgii możliwe jest dalsze funk
cjonowanie szpitala w Głuchołazach a także jego rozwój w zakresie rehabilitacji kar
diologicznej, pulmonologii i chemioterapii w Głuchołazach. Bardzo dobre notowania ma szpital w Nysie, który w 2013 roku do
posażył placówkę w sprzęt najnowszej ge
neracji za około milion złotych i znalazł się wśród najlepszych placówek w kraju w ran
kingu Rzeczypospolitej i konkursie „Perły Medycyny 2013”. Ponad tysiąc uczniów Zespołu Szkół i Placówek Oświatowych (dawny „Rolnik”) doczekało się kompleksu boisk sportowych wykonanych przez Powiat Nyski. Rozpoczęliśmy również w tym roku budowę boiska przy Centrum Kształce
nia Zawodowego i Ustawicznego w Nysie.
Procentują inwestycje oświatowe, na które w ostatnim czasie przeznaczyliśmy ponad 20 min zł. Nabór do powiatowych szkół mimo niżu demograficznego jest wciąż na dobrym poziomie a nasze placówki mają dobrą opinię i wysoki poziom kształcenia.
Cieszą, sprawdzające się, coraz bezpiecz
niejsze rozwiązania na drogach. Wykonane w tym roku rondo na skrzyżowaniu ulic:
Moniuszki - Celna - Prudnicka w Nysie jest kolejną realizacją Powiatu Nyskiego poprawiającą komunikację. Obserwujemy, że po modernizacjach Powiatu Nyskiego u zbiegu ulic: Krzywoustego - Bohaterów Warszawy - Armii Krajowej, Prudnicka - Piłsudskiego czy rondo za mostem im. Ta
deusza Kościuszki w Nysie zadowolenie kierowców z wprowadzonych rozwiązań jak i poprawa bezpieczeństwa tych skrzy
żowań znacznie wzrosły. Wykonane przez nas inwestycje drogowe w okolicy ulicy Rodziewiczówny i Mickiewicza stworzy
ły bezpieczne warunki dla mieszkańców, a dzielnica stała się rekreacyjną strefą mia
sta chętnie odwiedzaną przez osoby poru
szające się rowerami czy też trenujące biegi, nordic walking itp.
Przewodniczący Rady Powiatu w Nysie - Nie ma wątpliwości, że sprawami najważ
niejszymi zrealizowanymi w 2013 roku były inicjatywy związane z rynkiem pracy. Ponie
waż wysokie bezrobocie jest największym problemem powiatu nyskiego. Jak również niepokojące jest zjawisko wyludniania się powiatu, zmniejszona liczba mieszkańców ze 150 tysięcy do 140 tysięcy. To są dwa główne problemy roku 2013.
Do sukcesów roku 2013 należy zaliczyć wybudowanie boiska wielofunkcyjnego przy Zespole Szkół i Placówek Oświatowych w Nysie czy remonty w placówkach oświa
towych. Powiat ogromną wagę przywiązał do usprawnień na drogach, budowy dróg, chodników. Mając perspektywę całego wo
jewództwa jako przewodniczący SLD na Opolszczyźnie mogę nieskromnie powie
dzieć, że powiat nyski prezentuje się zna
komicie na tle innych powiatów wojewódz
twa. Finanse publiczne Powiatu Nyskiego prowadzone są w sposób kontrolowany i to umożliwia nam przeprowadzanie wielu potrzebnych inwestycji. Można powiedzieć, że Powiat Nyski jest sporym graczem inwe
stycyjnym na tym terenie. Utrzymanie SP ZOZ ZOZ Głuchołazy to ważna dla miesz
kańców powiatu sprawa. W sierpniu 2012 roku trwały ostre przygotowania do połą
czenia SP ZOZ ZOZ Głuchołazy z ZOZ Nysa. Na szczęście udało się ocalić szpital w Głuchołazach. Nie mam wątpliwości, że brak dostępności do usług medycznych w szpitalu odbiłby się fatalnie na sytuacji mieszkańców Głuchołaz i okolic.
Jakie sprawy ważne społecznie udało się poprawić a nad jakimi należy nadal pra
cować?
Starosta Nyski - Powiat zobowiąza
ny jest ustawowo do przygotowania Planu Transportu Zbiorowego i taki plan powstał.
Obecnie jest on poddany konsultacjom spo
łecznym. Sprawna komunikacja to popra
wa dostępności do miejsc pracy czy szkół.
Z drugiej strony analiza rynku przewozów transportu publicznego musi uwzględniać tendencje w zakresie liczby mieszkańców,
skład, druk i oprawa Zakład Poligraficzny SINDRUK ul. Obr. Stalingradu 66,45-565 Opole tel./fax. 77442 0969 biuro@sindruk.pl www.sindruk.pl
jego struktury oraz naturalnego ruchu.
Prognozowany w analizach spadek liczby mieszkańców w powiecie, a także ujemne saldo migracji wewnętrznych dają podsta
wę do przekonania, że popyt na transport publiczny będzie malał. Z budżetu Powiatu zaś w 2013 roku przekazaliśmy PKS 900 tysięcy złotych tytułem rekompensaty za wykonane przewozy w powiecie i 700 ty
sięcy złotych w ramach dokapitalizowania spółki. Poprawa efektywności funkcjonowa
nia systemu transportowego, zwiększanie wydajności systemu z jednoczesnym ogra
niczaniem kosztów będzie jednym z zadań na kolejny rok. Następną trudną sprawą, nad którą pracujemy są składowiska odpa
dów zarówno w Skoroszycach jak i w Nysie.
Podjęliśmy również interwencje w sprawie przejezdności przez tamę Jeziora Nyskiego po zakończeniu inwestycji jej modernizacji i możliwości organizacji przejazdów po kładce technologicznej przy ul. Wyspiań
skiego w Nysie. Z jednej z ważniejszych, przedstawionych analiz w Strategii Przewi
dywania i Zarządzania Zmianą Gospodar
czą, wynika że 23% osób w powiecie nyskim chciałoby potencjalnie z niego wyjechać, co 5 osoba byłaby skłonna założyć własną firmę co oznacza, że jest duży potencjał do samodzielnych działań. Jednocześnie coraz więcej osób bezrobotnych to osoby mło
de. Mając takie dane wiemy, że konieczna jest aktywizacja zawodowa młodego po
kolenia jak i wsparcie przedsiębiorczości.
W 2014 roku z Funduszu Pracy przeznaczy
my 2 min zł dla 100 młodych bezrobotnych, którzy zdecydują się na otwarcie własnej działalności.
Przewodniczący Rady Powiatu w Nysie - Koniecznie należy postarać się o organi
zację nocnej i świątecznej opieki medycznej w miejscowościach położonych daleko od Nysy. Dobiegają też głosy niezadowolenia, dotyczące rozkładu jazdy PKS. Do tego te
matu należy podejść racjonalnie. Nie może
być tak, że tylko przewoźnicy komercyj
ni wiodą prym na rynku transportowym.
Spółka musi dynamicznie reagować na to jak zmieniają się potrzeby klientów i ofero
wane przez nią usługi powinny być równie atrakcyjne jak transport komercyjny. Należy dostosować rozkład do wymagań klientów a nie odwrotnie. PKS powinien zastanowić się nad zakupem sprzętu do odśnieżania dróg. Powiat na odśnieżanie przeznacza średnio 600 tys. zł. To niebagatelne pienią
dze.
Jakie zadania w 2014 roku będą najistot
niejsze do realizacji w powiecie nyskim?
Starosta Nyski - Na pewno Powiat Ny
ski przyłoży dużą wagę do dalszej poprawy warunków drogowych i tak na przykład w 2014 roku przebudowana zostanie droga powiatowa - ulica Szopena w Nysie (od ulicy Krzywoustego w Nysie do drogi ulicy Gier
czak). Całkowita wartość zadania to 1,2 min zł. Sprawą pilną do wykonania jest organi
zacja miejsc parkingowych. Przedstawiliśmy koncepcję budowy parkingu wielopoziomo
wego przy nyskim szpitalu. Budowa takiego obiektu na około 500 miejsc zamknęłaby problem parkingowy nie tylko przy szpitalu.
Inwestycja pozwoliłaby na wyprowadzenie parkingów z nyskiego rynku czy też stwo
rzyłaby miejsca parkingowe np. dla powsta
jącej nowej siedziby Sądu Rejonowego. Na wiosnę 2014 roku wykonamy 30 miejsc po
stojowych przy ulicy Prudnickiej w Nysie.
Przewodniczący Rady Powiatu - Rok 2014 to rok inwestycji drogowych, nie bę
dzie ich tyle ile było w 2013 ale będą one priorytetem. Jeszcze jako przewodniczący komisji bezpieczeństwa byłem zaangażo
wany w przebudowy dróg, budowy chodni
ków. Na tle innych powiatów tutaj wypada
my bardzo dobrze. Obecnie zaplanowane środki budżetowe powiatu i gmin to łącznie milion złotych ale będę zabiegał, by te środ
ki zostały zwiększone w ramach być może
kredytu. Nie możemy też w nowym roku ukierunkowywać się jedynie na stolice po
wiatu. Będę zabiegał o realizację inwestycji na terenie całego powiatu. Wykonaliśmy już bardzo dużo inwestycji w samej Nysie jak np. ulice: Mickiewicza, Sudecka, Rodziewi
czówny, organizacja rond na głównych cią
gach komunikacyjnych miasta, przebudowa mostu im. Tadeusza Kościuszki. W 2014 roku przebudowywać będziemy ul. Szope
na w Nysie. Jednak mamy też osiem gmin, o które musimy zadbać. W najbliższych pla
nach jest przebudowa mostu w Kałkowie.
W 2014 roku wykonalibyśmy dokumenta
cję, by uporządkować tam ruch w roku 2015.
Należy przetrzymać trudny czas w oświacie.
Powiat na to stać, ponieważ przez lata re
alizował mądrą politykę oświatową reagu
jąc na zmiany rynkowe. Pamiętać należy, że łatwo burzyć trudno budować. Natomiast konieczne będzie zadbanie o zwiększone nabory do powiatowych szkół poprzez np.
pozyskanie uczniów z powiatów prudnic
kiego, brzeskiego czy przejęcie młodzieży z gmin Łambinowice, Pakosławice, Głucho
łazy. Pomogłaby w tym koordynacja linii PKS. Być może należy wyjść do młodzieży z większym pakietem ofert socjalnych jak np. wyżywienie, czy dopłata do biletu mie
sięcznego.
Myślę, że działania Starosty, Powiatowe
go Urzędu Pracy doprowadzą w końcu do powolnego przełamania regresu na rynku pracy. Mam nadzieję, że inwestyqa budo
wy obwodnicy też przyczyni się do poprawy sytuacji w powiecie. Na pewno będzie bez
pieczniej na drogach. Bezpieczeństwo jutra to fundamenty i priorytety na kolejne lata.
rozmawiała Edyta Bednarska-Kolbiarz
Starosta Nyski Adam Fujarczuk
Mieszkańcom powiatu nyskiego składamy najserdeczniejsze życzenia z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia.
Niech świąteczne dni upłyną w zdrowiu, pogodzie ducha, niosąc ze sobą miłość i nadzieję, a Nowy Rok 2014 niech będzie czasem pokoju oraz realizacji zawodowych
i osobistych planów.
Przewodniczący Rady Powiatu w Nysie
Piotr Woźniak
1 1- YSKI I 3
Akademia Rynku
I . W dniu 25 listopada 2013 roku w Nyskim Domu Kultury odbyła się Akademia Rynku
• Pracy. W trakcie Akademii został uruchomiony program pn. „Karta Młodego Przedsię biorcy ” oraz wyłoniona została firma roku 2013.
Akademia Rynku Pracy - to projekt inicjowany i wspierany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, ma na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy pu
blicznymi służbami zatrudnienia, organizacjami pozarządowymi oraz pracodaw
cami. Podczas organizowanych paneli dyskusyjnych, przedstawiciele minister
stwa przekazują bieżące informacje i plany w zakresie rynku pracy ale również mają okazję do dialogu z pracodawcami czy organizacjami pozarządowymi.
Akademie Rynku Pracy organizowane były do tej pory w dużych ośrodkach jak Warszawa czy Łódź, w tym roku akademia odbyła się w Nysie. W dyskusji w Nysie uczestniczył Wiceminister Pracy i Polityki Społecznej Jacek Męcina.
Do Nyskiego Domu Kultury przybyło blisko 400 osób. Starosta Nyski Adam Fujarczuk
podziękował gościom za przybycie. Omówił ideę akademii.
Szanowni Państwo,
bardzo dziękuję za tak liczne przybycie.Za chwilę rozpoczniemy Akademię Ryn
ku Pracy - wydarzenie w powiecie nyskim bez precedensu. Do dzisiejszej Akademii dojdzie dzięki Wiceministrowi Pracy i Polityki Społecznej panu Jackowi Męcinie, który obserwując nasze wysiłki i starania o zmianę oblicza rynku pracy wskazał po
wiat nyski jako miejsce, w którym warto zorganizować Akademię Rynku Pracy.
Akademia Rynku Pracy to swoiste forum wymiany myśli i dialogu pomiędzy wszystkimi uczestnikami rynku pracy: pracodawcami, samorządami, urzędami pracy, organizacjami pozarządowymi i tymi, którym zależy na rozmowach i wspólnym roz
wiązywaniu problemów w Polsce i w naszym regionie.
Przy tej okazji dziękuję również Powiatowemu Urzędowi Pracy w Nysie, jego kie
rownictwu i pracownikom za innowacyjne, nieprzeciętne pomysły i inicjatywy z za
kresu aktywizacji osób bezrobotnych, kreatywność i pracę na rzecz poprawy sytuacji na rynku pracy w powiecie nyskim.
Starosta Nyski do zajęcia miejsc na scenie zaprosił:
1. Jacka Męcinę - Wiceministra Pracy i Polityki Społecznej.
2. Monikę Fedorczuk - radcę prawną Wiceministra Pracy i Polityki Społecznej.
3. Renatę Cygan - Wicedyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy.
4. Tomasza Malczyka - Prorektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
5. Piotra Liniewskiego - Prezesa Nyskiej Regionalnej Izby Gospodarczej.
6. Zbigniewa Kwapisza - Prezesa Stowarzyszenia Przedsiębiorców Nyskich.
7. Antoniego Hasenbecka - Prezesa Stowarzyszenia Ruch Rozwoju Regionu.
8. Elżbietę Gabryś - Dyrektora PUP w Kluczborku, Przewodniczącą Konwentu Dyrekto
rów PUP woj. opolskiego.
Przedsiębiorcy, reprezentanci instytu
cji, firm rozmawiali z Wiceministrem Pracy i Polityki Społecznej na tematy związane z rynkiem pracy. Poruszali szczególnie new
ralgiczne w powiecie nyskim sprawy jak zbyt duża emigracja młodych osób, dotacje dla osób rozpoczynających działalność go
spodarczą i dotacje na utworzenie nowego
Starosta Nyski Adam Fujarczuk ser
decznie podziękował przedstawicielom 25 firm, którzy wyszli naprzeciw idei pomocy w wejściu na rynek pracy młodych, nowych przedsiębiorców oferując im zniżki na wy
konywane przez siebie usługi w ramach
„Karty Młodego Przedsiębiorcy”. Mam na
dzieję, że po inauguracji programu przystą-
Celem wdrażanego w powiecie nyskim programu działań na rzecz młodzieży, po
legającym między innymi na opracowaniu
„Karty Młodego Przedsiębiorcy” jest:
• utworzenie katalogu zawierającego in
formacje o preferencjach, ulgach, zniż
kach i udogodnieniach oferowanych przez lokalne firmy i instytucje, co po-
Pracy w Nysie
miejsca pracy czy brak perspektyw dla ab
solwentów uczelni.
Podczas inauguracji „Karty Młodego Przedsiębiorcy” zaprezentowane zostały firmy i instytucje, które zgłosiły swój akces do programu. Od tej pory młodzi przedsię
biorcy mogą korzystać z katalogu preferen
cji, ulg, zniżek i udogodnień oferowanych przez firmy i instytucje w ramach „Karty Młodego Przedsiębiorcy”.
> 1 7
■w
Br “ '9H
»■
■TT. *. i
pi do niego, o czym dziś już wiemy, znacznie więcej firm a współpraca będzie owocna za
równo dla stawiających kroki w biznesie jak i tych, którzy są już jego doświadczonymi i uznanymi uczestnikami - mówił Starosta.
Województwo opolskie, w stopniu niespotykanym w całej Polsce, dotknięte jest procesem depopulacji. Niestety spory udział w tym dramatycznym procesie odgry
wa powiat nyski - na pięciu młodych ludzi opuszczających Opolszczyznę na stałe, aż trzech to miesz
kańcy powiatu nyskiego.
Masowa ucieczka mło
dych ludzi jest przede wszyst
kim konsekwencją braku perspektyw zawodowych i społecznych, dlatego obec
nie niezmiernie istotne jest inicjowanie i wdrażanie dzia
łań sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości w powie
cie nyskim.
mogłoby w prowadzeniu działalności gospodarczej w powiecie nyskim
• ułatwienie młodym osobom, rozpoczę
cia i prowadzenia działalności gospodar
czej
• zwiększenie szans rozwoju społeczno - gospodarczego powiatu.
W pakiecie zniżek oferowanych obec
nie przez 25 firm i instytucji młodym przed
siębiorcom są m.in.: 30-40-procentowe rabaty na obsługę księgową w pierwszych miesiącach działalności, bezpłatne doradz
two, pomoc w przygotowaniu biznesplanu czy przy rejestrowaniu firm oraz wyborze formy opodatkowania. Młodzi przedsię
biorcy mogą też liczyć na zniżkowe pakiety reklamowe, zniżki w marketach budowla
nych, darmowy rachunek bankowy przez pół roku, tańszą wymianę opon, usługi po
ligraficzne.
Samorządy zaoferowały obniżenie stawki podatku od nieruchomości, wpro
wadzenie ulg inwestycyjnych, pomoc
1I: YSKI I 5
Karta Młodego
Przedsiębiorcy
25 przedstawicieli firm i instytucji otrzy
mało certyfikaty uczestnika programu
„Karty Młodego Przedsiębiorcy”:
1. Microsoft Polska
2. Biuro Rachunkowe MARTA 3. Biuro Rachunkowe ALFA
4. Państwowa Wyższa Szkoła Zawo
dowa w Nysie 5. Radio Nysa
6. BG Kancelaria Doradcy Podatko
wego
7. Biuro Rachunkowe OG 8. Startpraca.pl
9. Gmina Otmuchów 10. Gmina Głuchołazy 11. Apekt
12. Roltech 13. Castorama
14. Bank Zachodni WBK
15. Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Nysie
16. Vektor Studio 17. Dar-Man 18.1-sklep
19. Biuro Rachunkowe ANNA 20. MCI
21. Hurtownia Motoryzacyjna GOR
DON
22. Salon Fryzjerski EFEKT
23. Market Budowlany PSB MRÓW
KA
24. PPH Magmod
25. Belmako - Piotr Czajkowski
w lokalizacji inwestycji czy bezpłatny dostęp do pomieszczeń na prowadzenie szkoleń, a partner strategiczny projektu - firma Mi
crosoft - darmowy dostęp do określonego oprogramowania i usług.
Dyrektor ds. odpowiedzialności spo- łecznej Microsoft Polska Marek Kosycarz poinformował, że program „Karta Młode
go Przedsiębiorcy” będzie też promowany w ramach globalnej inicjatywy Microsoft YouthSpark. Dodał, że firma zdecydowała się przystąpić do projektu m.in. dlatego, że to akcja społeczna i że może być skuteczna.
Dyrektor Powiatowego Urzędu Pra
cy w Nysie Kordian Kolbiarz wyjaśnił, że program „Karta Młodego Przedsiębiorcy”
adresowany jest do osób do 30. roku życia prowadzących działalność gospodarczą lub planujących podjęcie działalności na pod
stawie dotacji przyznanej z urzędu pracy lub pożyczki z Banku Gospodarstwa Krajowe
go na terenie powiatu nyskiego.
Starosta Adam Fujarczuk dodał, że ce
lem tego projektu jest m.in. promowanie przedsiębiorczości wśród młodzieży, utwo-
rzenie systemu informacji o preferencjach, ulgach, zniżkach i udogodnieniach ofero
wanych przez lokalne firmy i instytucje czy ułatwienie młodym startu w biznesie.
Pozytywnie o programie wyraził się obecny na gali inicjującej „Kartę Młodego Przedsiębiorcy” student mechatroniki Poli
techniki Wrocławskiej Jakub Humaj, który właśnie zakłada swoją firmę. „Karta Mło
dego Przedsiębiorcy” powinna dać większe szanse na przetrwanie takim przedsiębior
com jak ja, bo pomysł i pasja to czasem za mało. Interesujące wydają mi się m.in.
zniżki na obsługę księgową czy doradztwo podatkowe” - wyliczał Humaj.
Symbolicznego startu projektu dokonał Wiceminister pracy i polityki społecznej Jacek Męcina, który powiedział, że ma na
dzieję, iż uruchamiając Kartę uruchamia też nową jakość dla młodych przedsiębior
ców. „Mam nadzieję, że będzie ona sprzyjać rozwojowi przedsiębiorczości i że młodzi zdecydują się m.in. dzięki niej na pozosta
nie na tym terenie” - mówił Wiceminister Męcina.
Gala Biznesu to doroczna uroczy
stość doceniająca lokalnych przed
siębiorców zrzeszonych w klubie przedsiębiorców pn. „Klub 100”,
■ 1 • ' J - B ■ B 1 v HBIH
-
£ M ■
w*
'' 1 k b \ \T \Nowi członkowie „KLUBU 100”:
1. Manpower Group
2. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej VITA 3. Adecco Poland
podczas której kapituła wybiera, spośród wcześniejszych zgłoszeń
„Firmę Roku”.
4. Zakład Produkcji Opakowań z Tektury Jarpak 5. BORTWimar
6. Netplus.pl
Kapituła w składzie:
Antoni Hasenbeck - Prezes Ruchu Rozwoju Regionu
Kordian Kolbiarz - Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Nysie
Adam Fujarczuk - Starosta Nyski
Tomasz Malczyk - Prorektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie
Zbigniew Kwapisz - Prezes Stowarzyszenia Przedsiębiorców Nyskich
Piotr Liniewski - Prezes Nyskiej Regionalnej Izby Gospodarczej
Andrzej Falkiewicz - właściciel firmy Falbud - ubiegłoroczny laureat Nyskiego Syzyfa, dokonali nominacji do nagrody oraz wybrali firmę roku 2013.
Edyta Bednarska-Kolbiarz
Statuetkę Syzyfa Nyskiego otrzymała Pani Grażyna Gałwowska właścicielka firmy Magmod.
Nominacje do Nyskiego Syzyfa otrzymali:
1. Bank Spółdzielczy w Otmuchowie 2. PPH MAGMOD
3. PPUH KA-MA
4. Spółdzielnia Pracy CUKRY NYSKIE 5. BG Kancelaria Doradcy Podatkowego
RYSKI I 7
I * • Gawłowską Rozmowa z właściciel Grażyną ką firmy Magmod, któ ra została firmą roku 2013 w powiecie ny skim.
Krawiec
Skąd wzięła się Pani inicjatywa do roz
woju firmy krawieckiej w Nysie?
Jestem plastykiem i wywodzę się z kra
wieckiej rodziny. W 1990 roku postanowi
liśmy z moim przyszłym mężem, że trzeba znaleźć źródło utrzymania. Mąż studio
wał politologię a ja pracowałam w szkole podstawowej uczyłam plastyki. By zarobić na rodzinę zajęliśmy się handlem, który w latach 90. rozkwitał w Polsce. Z czasem postanowiliśmy pośredniczyć w handlu garniturami. Zawsze miałam zamiłowanie do krawiectwa. Jestem z pokolenia, w któ
rym prawie wszystkie dziewczyny, kobiety i mężczyźni potrafili szyć. W domach czę
sto słychać było odgłosy maszyn do szycia czy to starej marki Singer, na której szyły babcie, czy też już na maszynach Łuczni
ka, na których powstawały kreacje wyko
nywane przez nasze matki.
Mieliśmy z mężem ogromny apetyt na życie i nastawieni byliśmy na działa
nie. Wykupiliśmy halę produkcyjną przy ul. Piłsudskiego w Nysie po ZUP i rozpo
częliśmy produkcję garniturów. Mieliśmy w tamtym czasie 20 krawcowych to były bardzo dobre lata. Później nastąpił pro
blem, nie ze zbytem a z brakiem wykwa
lifikowanych krawcowych. Dziś problem ten mnie nie dotyczy, ale kilka lat wstecz brak dobrej kadry był dla nas ogromnym
stresem. Towar był zbywany na pniu a ka
dry brakowało. Krawiectwo nie jest lek
ką pracą szczególnie krawiectwo ciężkie.
Uszycie dobrego garnituru nie jest sprawą prostą. Natomiast moja dzisiejsza kadra to osoby pracujące ze mną od 16-20 lat, to ludzie którzy byli z nami w różnych cza
sach. Jesteśmy z nimi zżyci i mamy do nich zaufanie.
Nadal brakuje w powiecie nyskim wy
kwalifikowanych krawcowych?
Generalnie jest problem z wykwalifi
kowanymi krawcowymi. Kiedyś były np.
dwie klasy krawieckie w powiecie nyskim, dziś nie ma w naszym powiecie ani jed
nej takiej klasy. Jestem egzaminatorem w Izbie Rzemieślniczej w Opolu i obser
wuję dramatyczny spadek umiejętności
wśród młodych osób. Na całe wojewódz
two opolskie w tym roku do egzaminu czeladniczego nie przystąpiła ani jedna krawcowa. Jest to duży problem. Śmiem twierdzić, że za 10-20 lat naprawdę będzie to unikatowy zawód. U mnie w firmie w zawodzie krawcowa odbywa praktykę tylko jedna uczennica.
Z czego to wynika?
Nie ma szkół, wmawia się młodym lu
dziom, że przyszłość to studia, nie ważne jakie. Ważne by były. Młodzież wstydzi się iść do szkoły zawodowej. Moim zdaniem natomiast zawód krawca, to zawód przy
szłości. Jeśli wykonuje się go z pasją da spełnienie i godziwe zarobki. Niebawem będzie problem dużych niedoborów w tym zawodzie.
Czy w krawiectwie można dobrze zarobić?
Wszystko zależy od umiejętności i zaangażowania, są pewne predyspozycje, które pomagają w tym zawodzie. Nie da się zaprząc wołu do karety. Myślę, że jest to doskonały zawód dla kobiet, wymagają
cy dużych zdolności manualnych i sporej wyobraźni.
Przede wszystkim krawiec to artysta.
Dla mnie krawiec musi mieć wizję, umie
jętności, smak i dobry gust. Jeśli miała
bym pracowników bez ciekawych, projek
towych wizji, trudno by mi się pracowało.
Sama bardzo dużo projektuję i daje mi to ogromną satysfakcję. Urzeczywistnienie
8 i I- YSKI
pomysłu, wizji na realną rzecz, która zy
skuje uznanie i nabywcę jest dla mnie po
twierdzeniem dobrego wyboru, którego dokonaliśmy z mężem powołując do życia Magmod.
Gdzie Państwo sprzedajecie wyprodu
kowane przez firmę Magmod garnitury?
W latach 90. sprzedawaliśmy je w wielu miejscach, wtedy nie było problemu z roz
ruchem dobrego biznesu. Zbankrutowały duże fabryki a klienci szukali dobrych to
warów. Ciężko było kupić dobre materiały, tkaniny. Musieliśmy szukać nowych kon
taktów. Dziś mamy stałe salony w Nysie Dom Mody przy ul. Drzymały, Men przy ul. Wrocławskiej, punkt na targowisku w Nysie, w Rynku w Prudniku i w Głubczy
cach. Nasze Panie konsultantki świetnie znają się na modzie męskiej jak i ślubnej, wciąż muszą się szkolić, staramy się być znawcami w tym temacie i mogę spo
kojnie powiedzieć, że nam się to udaje, a w promieniu 100 km ciężko znaleźć lep
szą ofertę.
Jaka dziś jest koniunktura na zbyt garniturów?
Średnia delikatnie mówiąc, bez porów
nania do pierwszych lat XXI w. Dziś jest ciężej niż w latach ubiegłych a składa się na to wiele czynników. Garnitur stał się ubiorem coraz mniej potrzebnym, młodzi ludzie, jeśli nie zdają matury, to po ko
munijnym następny garnitur w ich życiu to garnitur ślubny. Konkurencja, napływ towarów z Chin to poważne zagrożenie istnienia naszych polskich firm, sprzedaż na miejscowych bazarach też odbiera nam klientów. My musimy spełniać warunki BHP, płacimy podatki i ogromne składki ZUS. Nie dorównamy też galeriom z ob
cym kapitałem i ogromnymi powierzchnia
mi.
Kto się ubiera w Magmodzie?
Powiem tak, bardzo wiele osób, a mamy też już swoich stałych bywalców.
Z racji tego, że mamy bardzo dobrej ja
kości materiały a cenowo jesteśmy kon
kurencyjni co do znanych marek, szyjemy również na indywidulane zamówienie klientów. Mamy wielu klientów szczegól
nie z Wrocławia, Gliwic, Opola sporo z Re
publiki Czeskiej. Szyjemy garnitury od 20 lat, mamy więc niezbędne doświadczenie i spore możliwości techniczne.
Ale widzę w Państwa salonie piękne suknie ślubne.
To taki mój kaprys i nowe wyzwanie.
Z racji tego, że jestem plastykiem chcia- łam też zrealizować się w kreacjach nie
codziennych. Garnitury oczywiście to dla mnie priorytet, co chwilę też projektuję coś nowego. Jednak suknie, to coś bajkowego, to alternatywa dla sukni sprzed lat, które daleko odbiegały jakością od tego jakie są dziś. Swoją suknię ślubną szyłam sama i za
wsze gdzieś po głowie chodziły mi pomysły na ciekawe stylizacje ślubne. Jeśli chodzi o suknie pod nazwą „Gawłowska” to jest to krótka linia, w której tworzę indywidulane
modele. Nie kopiuję sukienek, tworzę je sama. W salonach mamy też zakontrak
towanych 100 wzorów sukien ze znanych firm polskich i światowych.
Szyjecie Państwo również kreacje wizy
towe dla dzieci i wieczorowe dla kobiet.
Tak, to są jednak autorskie, jednostko
we modele. Nie ma ubioru, którego byśmy nie uszyli. Jeśli zgłosi się do nas klient ze swoim projektem czy pomysłem, to od zera możemy uszyć kreację jaką klient sobie wy
marzył. Również ogromnym wyzwaniem i przyjemnością dla nas jest szycie mundu
rów dla orkiestr.
Czy jest gwarancja, że jeśli kupi się u Państwa suknię wieczorową to drugiej takiej się nie spotka?
Tak, oczywiście. Raz nam się zdarzyło że uszyliśmy może nie takie same zupełnie suknie ale bardzo podobne i rzeczywiście okazało się, że panie spotkały się na jed
nej imprezie. To było dla nas krępujące i teraz jeżeli suknia jest szyta na zamówie
nie nie ma dwóch podobnych do siebie modeli.
Produkcja rozpoczyna się od projektu, który powstaje na ogromnym monitorze komputera w Pani gabinecie.
Projekt przechodzi przez ploter i trafia do krojczych następnie do kraw- cowych. Technologia konstrukcji kroju w naszej firmie opiera się na programie do projektowania odzieży Classic CAD, jest to nieocenione narzędzie pozwalające stworzyć garnitur czy suknię dla każdego typu sylwetki. Projekt powstaje w wersji elektronicznej, na podstawie indywidual
nie opracowanych przez nas sylwetek ludz
kich.
Czy jest Pani spełniona zawodowo?
Kocham krawiectwo w stu procen
tach. Krawiectwo to jest moja pasja. Mam duszę artystyczną, gdy pracuję nad projek
tem, czy z klientem, poświęcam się temu, oddaję się całkowicie pracy. Dlatego też jest mi potrzebny ktoś kto twardo stąpa po ziemi i jest to mój mąż. Mam też rewela
cyjnych pracowników, którzy pilnują spraw np. finansowych bo mnie się zdarza o tym
zapomnieć. Moi stali klienci o tym wiedzą.
Jest dla mnie bardzo ważną sprawą to czy klient jest zadowolony ze zrealizowanego projektu. Oczywiście pieniądze są bardzo ważne ale pasja i spełnienie to coś nie do przecenienia.
Macie Państwo trzy córki, czy Pani pasja przeszła na dzieci?
Niestety na dwie starsze córki chyba nie, chociaż w życiu różnie bywa ale jest nadzieja, bo jest jeszcze najmłodsza 6 lat
ka. Może ona zarazi się pasją mamy.
Recepta dla młodego pokolenia na sukces?
Praca, i jeszcze raz praca. Nie oglądać się do tyłu tylko pracować, robić co się po
trafi z całym zaangażowaniem. Nie zrażać się pierwszymi niepowodzeniami. Kwinte
sencją sukcesu jest spełnienie i nie polega ono na zakupie super auta, posiadaniu naj
nowszej generacji telefonu komórkowego i udziale w licznych imprezach. Sukces zawodowy, to codzienna praca, podejmo
wanie nowych wyzwań i stawianie im czo
ła, praca z ludźmi i satysfakcja z dobrze zrealizowanego projektu. Ludzie sukcesu z reguły mają mało czasu na życie prywat
ne. Już samo łączenie obowiązków domo
wych z pracą jest trudne.
Jak pani to pogodziła?
Chylę czoła przed moimi rodzicami i teściami. Natomiast mam w sobie żal do państwa polskiego, za to że kobiety prowa
dzące biznes nie mają urlopu wychowaw
czego takiego jak ich pracownice.
Pani Grażyno widząc Pani zaangażowa
nie i pasję nie do końca wierzę, że gdyby Pani miała możliwość pozostania na urlopie wychowawczym wykorzystałaby Pani ten czas na pozostanie w domu.
No właśnie, ja akurat nie pozostawi
łabym firmy na ten czas. Jednak są inne kobiety, którym może by to odpowiadało.
Chodzi o możliwość z której skorzystam lub nie , o możliwość wyboru. Nie lubię gdy ktoś decyduje za mnie.
Edyta Bednarska-Kolbiarz
RYSKI
Innowacyjna Nysa
I * W dniu 29 października 2013 roku w Muzeum w Nysie odbyła się konferencja podsumo-
• wująca projekt pn. „Innowacyjna Nysa”.
Starosta Nyski Adam Fujarczuk przy
pomniał, że minął rok, od czasu gdy wspól
nie rozpoczęliśmy realizację projektu
„Innowacyjna Nysa”. Programu, którego celem było opracowanie Strategii Przewi
dywania i Zarządzania Zmianą Gospodar
czą w powiecie nyskim oraz rozwój powia
tu nyskiego.
W spotkaniach, w których łącznie brało udział kilkuset przedstawicieli pracodaw
ców, stowarzyszeń, fundacji, samorządów i ludzi, którzy stworzyli więź, która przero
dziła się w partnerstwo 34 podmiotów. Jest to partnerstwo osób, które chcą by w po
wiecie nyskim żyło się lepiej. Nasz ekspert - mówił Starosta, Pan dr Stanisław Kluza na jednym ze spotkań powiedział, że aby ruszyć gospodarkę należy inwestować w lu
dzi, ponieważ gospodarka to ludzie. Dziś uczestniczymy w konferencji podsumowu
jącej projekt „Innowacyjna Nysa”. Jednak, od dnia dzisiejszego trzeba przysłowiowo
„podwinąć rękawy” i zabrać się do pracy przy wdrażaniu wypracowanych projek
tów. Jest wiele pomysłów, zadań do reali
zacji - mówił Starosta.
Członek Rady Gospodarczej Edward Hałajko, nyski przedsiębiorca przedsta
wił w skrócie projekt „Innowacyjna Nysa”.
Było to program, w którym mógł uczestni
czyć każdy - mówił Edward Hałajko. Do projektu można było włączyć się w dowol
nym momencie, by zaprezentować swoje pomysły i uwagi na tematy gospodarcze w naszym powiecie. Idea projektu „Inno
wacyjna Nysa” powstała na podłożu bar
dzo złej sytuacji społeczno - gospodarczej powiatu nyskiego. Celem było zdiagnozo- wanie problemów i zebranie pomysłów.
Jak określono w podpisanym przez sy
gnatariuszy Partnerstwie - powstało ono w celu zintegrowania wiedzy, pracy i kapi
tału na rzecz rozwoju społeczno - gospo
darczego powiatu nyskiego.
Podczas spotkań omawiane były naj
ważniejsze problemy dotyczące rynku pra
cy i depopulacji regionu, ale również pro
blem niskich płac, na które wpływ mają m.in. sposoby rozstrzygania przetargów publicznych czy poziom inwestycji w re
gionie. Sporo czasu poświęcono niewyko
rzystanemu potencjałowi turystycznemu powiatu nyskiego. Istnieje przekonanie, że nasz powiat jest dobrze zagospodarowany i wykorzystywany turystycznie, co niestety nie ma przełożenia gospodarczego. Do
strzeżony został potencjał powiatu i jego mieszkańców oraz podjęta została próba odwrócenia złej tendencji i przeobrażenia tego, co jest słabością, miejmy nadzieję, na wzmocnienie powiatu.
Ostatnim etapem projektu, realizowa
nym do końca września bieżącego roku, był udział przy powstaniu diagnozy go
spodarczej powiatu nyskiego oraz opraco
wanie dokumentu Strategia Przewidywa
nia i Zarządzania Zmianą Gospodarczą w powiecie nyskim. Jest to dokument, któ
ry zawiera wszystkie zauważone proble
my i propozycje oraz określa cele. „Na
leży pamiętać, że aby nastąpiła zmiana należy ją dobrze zaplanować i przygotować się do wdrożenia - cytował zapis Strate
gii Edward Hałajko - wymaga to jednak zmiany myślenia oraz przekonania do współpracy”.
Strategia Przewidywania i Zarzą
dzania Zmianą Gospodarczą jest pierw
szym dokumentem opracowanym na potrzeby powiatu nyskiego. Dokument znajduje się na stronie internetowej Sta
rostwa Powiatowego w Nysie pod adresem:
www.powiat.nysa.pl
Najpoważniejsze problemy społeczne w powiecie nyskim
Bezrobocie
Nierówności społeczne ■■■■■ 8'2%
Wandalizm ■■ 6<4%
Ubóstwo ■■■ 6<4%
Alkoholizm 5.4%
Narkomania CZZJl 4,5%
Przemoc ■ 1,7%
Przestępczość ■ 1,2%
Inne I 0,3%
Nie ma żadnych 1 1.2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
*■ |pc■■R Ms KAPITAŁ LUDZKI
W
UNIA lUROPOSKAlUHOrtnu◄
• UNOOWSAOtlCZNr
INSTYTUTBADAWCZY InstytutBadawczy IPC ul. Ostrowskiego 30. 53-238Wrocławwww.instytut-lpc.pl
000
'ST M OORAOZTWOSłUTlfilONtUczestniczący w spotkaniu dr Stani
sław Kluza pogratulował podejmowania tematów ważnych i trudnych, które nie tyl
ko są istotne dzisiaj na poziomie samorzą
dów, regionów ale są wręcz jednymi z istot
niejszych w debatach w UE. Po pierwsze, bezrobocie wśród osób młodych jest jed
nym z najważniejszych problemów, a także należy do najistotniejszych ograniczeń dla stabilności bądź rozwoju zarówno regio
nów w skali mikro jak i w skali makro wręcz dla całych państw. Po drugie, kwestia bez
robocia jest związana nie tylko z podziałem wiekowym ale również z pewnego rodza
ju lokacją geograficzną. Po trzecie, patrząc na kolejne programy, które powstają w UE , a także ich implementację w państwach i regionach możemy zauważyć, że coraz więcej narzędzi, kompetencji ale także od
powiedzialności schodzi „w dół” na poziom samorządu terytorialnego. Oznacza to, że również konsekwencją będzie to, iż pewien poziom wsparcia centralnego a także ocze
kiwanie własnego zaangażowania i własnej inicjatywy będzie coraz istotniejsze. W tych warunkach samorządy będą musiały się odnaleźć. Chodzi tutaj o poszukiwanie roz
wiązań adekwatnych czyli „szytych na mia
rę” i wynikających z diagnozy lokalnej. Dr Kluza zauważył, że z przedstawionych da
nych zawartych w Strategii Przewidywania i Zarządzania Zmianą Gospodarczą w po
wiecie nyskim 23% osób w powiecie chcia- łoby potencjalnie z niego wyjechać, zapew
ne osoby te nie stanowią grupy emeryckiej a więc frakcja w grupie osób zawodowo czynnych lub osób młodszych jest większa.
Co 5 osoba byłaby skłonna założyć własną firmę oznacza to, że jest duży potencjał do samodzielnych działań. Warto skorzystać z tej informacji planując przyszłościowe działania w ramach rynku pracy.
Unia Europejska, w bieżącym roku, podjęła uchwałę mówiącą o tym, że każdy kraj który jest członkiem UE będzie wy
twarzał, na poziomie pomysłów, systemy gwarantujące pracę osobom młodym do 25 roku życia. Polska aspiruje do tego działa
nia, z inicjatywy Ministra Kosiniaka - Ka
mysza i proponuje przedłużenie wieku do 30 roku życia oraz by program miał wymiar narodowy, a nie by był jedynie dedykowany do tych regionów, gdzie współczynnik mło
dych osób bezrobotnych występuje powy
żej wskazanego odsetka. Jest to ważna ini
cjatywa na poziomie Ministerstwa Pracy.
Podczas spotkania podnoszona była również kwestia ucieczki osób bezrobot
nych z miejsca zamieszkania. Ta ucieczka na początku jest krótką, czasową ucieczką za pracą w dalszym okresie ma ona cha
rakter trwały. To jest ucieczka osiedleńcza.
Ma ona dwa wymiary. Zarówno migracji w ujęciu krajowym i regionalnym, czyli prze
mieszczania się ludności z miejsc uboż
szych do bogatszych, jak również w ujęciu międzynarodowym np. z Polski do Niemiec czy Wielkiej Brytanii. Z tym jest związany temat spirali erozji demograficznej. Otóż, jeżeli bezrobociem zagrożone są m. in.
osoby dobrze wykształcone, najzdolniej
sze, najlepsze to konsekwencją tego jest to, że osoby te nie tylko nie kreują miejsc na lokalnym rynku pracy ale również w ja
kimś sensie trwale go obniżają i osłabiają.
Z punktu widzenia polityk lokalnych: po
wiatów, województw niezbędne jest wła
śnie poszukiwanie, budowanie narzędzi takich, które w szczególności osoby naj
bardziej przedsiębiorcze i najlepiej wyedu
kowane zachęcą do pozostania. Są to oso
by, które mogą mówiąc w skrócie wywołać efekt mnożnikowy czyli oznacza to, że ich pozostanie bardziej zwiększy skłonność do pozostania w danym miejscu większej ilo
ści osób. Województwo opolskie ma, na tle kraju, gorszy bilans emigracyjny. Należy sobie zadać pytanie czy istnieje możliwość zatrzymania tego trendu i jego odwróce
nia. Wszystkie działania podejmowane w regionie należy traktować jako ważne.
Dlatego, że jeżeli województwo straci oso
by najlepiej wykształcone, młode to będzie to miejsce gdzie będą dożywali swoich dni emeryci ale region taki nie będzie miał po
tencjału rozwojowego. Właśnie o tym po
tencjale rozwojowym mówimy zarówno z poziomu gmin, powiatów, województw jako pewnej całości.
Mecenas Michał Czarnik przedsta
wił zagadnienia i propozycje w zakresie polityki rodzinnej w Polsce. W 2030 roku prognozuje się, że będzie nas w Polsce 30 milionów przy zachowaniu obecnych pro
cesów demograficznych. Pod względem dzietności zajmujemy 208. miejsce wśród krajów świata, czyli jesteśmy prawie na sa
mym końcu. W przypadku województwa opolskiego ma ono najgorsze statystyki dzietności w Polsce. Z analizy rozwiązań, które są stosowane w państwach UE wyni
ka, że skuteczna polityka prorodzinna po
winna spełniać trzy kryteria. Po pierwsze powinna być to polityka powszechna czy
li skierowana do wszystkich rodziców bez względu na ich status finansowy. Po drugie należy preferować rodziny wielodzietne.
Polityka prorodzinna odnosi skutki tam, gdzie państwo nie narzuca rodzinom wy
borów tylko pozostawia im swobodę np.
nie forsuje się powrotu na rynek pracy, bądź odwrotnie np. pozostawanie w domu do określonego wieku dziecka.
Zdaniem mec. Czarnika, Polska nie prowadzi polityki prorodzinnej w ścisłym znaczeniu tego słowa. Żaden z instrumen
tów polityki prorodzinnej, które zostały wprowadzone nie spełnia powyższych kry
teriów. Po drugie wydajemy na ten system stosunkowo dużo, bo ok. 2% PKB. rodzi
ny traktowane są jako płatnicy i pozostają poza niewielkim rozmiarem ulgi podatko
wej i poza transferem usług edukacyjnych nie otrzymują żadnego wsparcia. Otóż w polityce prorodzinnej wydajemy w Pol
sce najwięcej na świadczenia rodzinne i na przedszkola. Łącznie jest to 27 mld zł i kwota ta wzrasta w wyniku wydłużenia urlopu macierzyńskiego.
Polityka prorodzinna nie odnosi skut
ku, bo dzietność nie wzrasta.
Mecenas Czarnik przedstawił propo
zycje zmiany podejścia do polityki proro
dzinnej i zastąpienie tego podejścia roz
wiązaniami:
1. dwuletnim urlopem macierzyńskim 2. wprowadzenie bonu wychowawczego
czyli zastąpieniu mechanizmów sub
wencji bonem, który otrzymują rodzi
ce, który może być wykorzystany na wykupienie usługi w przedszkolu pań
stwowym bądź prywatnym, niepublicz
nym, zatrudnieniu opiekunki itp.
3. rozbudowanie ulgi na dzieci.
Powyższe rozwiązania zdaniem mec.
Czarnika nie generowałyby dodatkowych środków budżetowych. Rozwiązania te wymagają zmian w skali całego kraju, nie mogą być wdrażane lokalnie ponieważ wy
magają zmian ustawowych.
Edyta Bednarska-Kolbiarz
Potrzebne rodziny zastępcze
I . Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie poszukuje kandydatów do pełnienia funkcji
• niezawodowych rodzin zastępczych.
Z przykrością stwierdzamy, że coraz większa liczba dzieci z terenu naszego powiatu wymaga zapewnienia opieki i wychowania poza rodziną naturalną. Rodzice zastępczy jedynie czasowo „zastępują ” rodziców naturalnych w codziennej opiece. Ich podstawowym zada
niem jest pomaganie dziecku, a nie zastępowanie mu rodziców naturalnych. Jeżeli sytuacja życiowa rodziny naturalnej ulegnie trwałej poprawie to sąd może orzec powrót dziecka do własnej rodziny biologicznej lub jego przysposobienie.
Rodzinne formy opieki zastępczej z uwagi na swoistą specyfikę funkcjonowania (praca z małą grupą) kształtują wychowanków na bardziej świadomych swoich celów, bardziej realistycznie oceniających siebie i swoje możliwości, potrzeby i oczekiwania.
Przyjmując do swojego domu dziecko, rodzina zastępcza daje mu bezpieczeństwo, spokój i warunki do prawidłowego rozwoju.
Dlatego też kandydaci na rodziny zastępcze powinni wiedzieć, że praca ta z jednej strony daje dużo satysfakcji bo dotyczy kształtowania dziecka, jednak z drugiej strony wiąże się z odpowiedzialnością za jego przyszłość.
Starosta Nyski Adam Fujarczuk
Powiatowe Centrum
Pomocy Rodzinie w
Nysieposzukuje kandydatów do
pełnieniafunkcji na
niezawodowerodziny
zastępcze.Jeśli nie jest Ci obojętny
los dzieci, które czasowolub
trwale pozbawionesą
opiekirodzicielskiejskontaktuj się
z naszym Centrum.Czym jest piecza zastępcza?
Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia opieki i wychowania przez rodziców.
Umieszczenie dziecka w pieczy zastęp
czej następuje na podstawie orzeczenia sądu.
Objęcie dziecka jedną z form pieczy zastępczej następuje na okres nie dłuższy
niż do osiągnięcia pełnoletności. Osoba, która osiągnęła pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, może pozostać w do
tychczasowej rodzinie zastępczej, rodzin
nym domu dziecka, za zgodą odpowiednio rodziny zastępczej, prowadzącego rodzin
ny dom dziecka, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25. roku życia jeżeli uczy się.
b.
c.
Formy rodzinnej
pieczyzastępczej:
1. rodzina zastępcza:
a. spokrewniona, niezawodowa, zawodowa, w tym:
o pełniąca funkcje pogotowia rodzinnego;
o zawodowa specjalistyczna;
2. rodzinny dom dziecka.
12 i R YSKI
Jakie wymagania są zobowiązani speł
niać kandydaci na rodzinę zastępczą ?
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które:
- dają rękojmię należytego sprawo
wania pieczy zastępczej;
- nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodziciel
ska nie jest im ograniczona ani za
wieszona;
- wypełniają obowiązek alimentacyj
ny - w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
- nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
- są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało po
twierdzone zaświadczeniami o bra
ku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
- przebywają na terytorium Rzeczy
pospolitej Polskiej;
- nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe (dot. pełnienia funkcji rodziny za
stępczej niezawodowej lub zawodo
wej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka),
- zapewnią odpowiednie warunki by
towe i mieszkaniowe umożliwiające
dziecku zaspokajanie jego indywidual
nych potrzeb, w tym:
a. rozwoju emocjonalnego, fizyczne
go i społecznego,
b. właściwej edukacji i rozwoju zain
teresowań,
c. wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
W przypadku rodziny zastępczej nie
zawodowej co najmniej jedna osoba two
rząca tę rodzinę musi posiadać stałe źró
dło dochodu.
Kandydaci do pełnienia funkcji rodzi
ny zastępczej zawodowej, rodziny zastęp
czej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka są obowiązani posiadać zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie ukończenia tego szkolenia, spełniania w/w warunków do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, oraz posiadaniu predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej (w tym badania pedagogiczno-psychologiczne).
Jakie wsparcie finansowe otrzy
muje rodzina za
stępcza?
Rodzinie zastępczej na każde umiesz
czone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania, nie niższe niż kwota:
1. 660 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej;
2. 1000 zł miesięcznie - w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie za
stępczej niezawodowej.
Wysokość świadczenia pomniejsza się o kwotę nie wyższą niż 50% docho
du dziecka, nie więcej jednak niż o 80%
kwot, o których mowa wyżej.
Za dochód dziecka uważa się otrzy
mywane alimenty, rentę rodzinną oraz uposażenie rodzinne.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 9 czerwca 201 lr. o wspie
raniu rodzinny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013r. poz. 135 z późn. zm.).
We
wszelkichsprawach dotyczących rodzin za
stępczych
prosimyo
kontaktz Powiatowym Centrum Pomocy
Rodzi
nie wNysie
ul.
Słowiańska17 48-300 Nysa Tel. 448-25-25,
448-25-55.
Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Nysie
działający przy
Powiatowym
Centrum PomocyRodzinie
wNysie
(ul. Słowiańska 17,48-300 Nysa)
udziela bezpłatnych porad:
• prawnych,
• psychologicznych,
• pedagogicznych,
• i innych w zakresie interwencji kryzysowej
Uwaga:
przyjęcia
po wcześniejszym ustaleniu
telefonicznym:77 448 26 10
Najczęstsze problemy osób ubiegających się o pomoc:
• przemoc w rodzinie,
• problemy wychowawcze z dziećmi (w tym uzależnienia),
• bezradność osób wobec ich problemów wy
nikająca często z nieznajomości przepisów
prawnych.
Akcja Zima
I
. Zarząd Dróg Powiatowych w Nysie zarządza drogami powiatowymi na obszarze powiatu nyskiego o łącznej długości 594,756km.
Zimowym utrzymaniem dróg objętych zostanie 543,10 km.
Zwalczanie śliskości zimowej opiera się na za stosowaniu mieszanek piaskowo-solnych, które będąstosowane w sezonie zimowym2013/2014.
Spadek temperaturyponiżej - 6 stopni powoduje, że sólprzestajedziałać i wtedy do posypywania drógstosowany jest piasek. W sezonie zimowym 2012/2013 wysypano w celu zwalczania śliskości drogowej 2154 tony mieszanki. Materiały Zarząd Dróg Powiatowych w Nysie zakupuje we własnym zakresie.
Na sezon zimowy2013/2014 pozostało naskła dowiskach 345 ton mieszanki piaskowo-solnej.
Ogólnykoszt prowadzeniaAKCJIZIMAw sezonie 2012/2013 wyniósł 456437,10 zł (dla porównania w sezonie 2011/2012 253 969,45 zł, wsezonie 2010/2011 719553,50 zł).Dodatkowo na zakup soli i piasku wydatkowano kwotę 126 582,30zł.
Pracezwiązanezzimowym utrzymaniem prowa dzonesą przez podległe Obwody Drogowe w:
Nysie,Ściborzu i Korfantowie.
Na okres zimowy utworzone będą dodatkowe punkty dysponowania sprzętem i załadunku ma
teriałów przeciwgołoledziowych(Nysa,Głuchoła zy, Ścibórz, Korfantów, Lasocice i Pakosławice).
W okresie pogorszenia się warunków atmosfe
rycznych i utrudnień w ruchu na drogach w sie dzibach Obwodów Drogowych wprowadzone będą dyżury personelu technicznego, których zadaniem będzie kierowanie i koordynowanie
praczwiązanych z zimowym utrzymaniem dróg.
Dyżurnibędą zobowiązani do udzielania informa
cji o warunkach ruchu na drogach. W siedzibie Zarządu Dróg Powiatowych w Nysie informacje dotyczące zimowego utrzymania dróg będzie można uzyskaćod Dyrektora i Kierownika Działu Technicznego po numerami tel. 077 448-24-08 i 077 448-26-17.
Poniżej informujemy, z kim i pod jakim numerem telefonu można kontaktować się w sprawie zimowego utrzymania dróg powiatowych na terenach poszczegól
nych gmin:
1. Nysa i Głuchołazy: Obwód Drogowy Nr 1. Nysa, ul.Grodkowska 60, tel.433-08-79, Kierownik Obwodu - p. SławomirSuchoński, tel. kom. 603-678-749.
2. Otmuchów, Paczków i Kamiennik: Obwód Drogowy Nr2, Otmuchów, ul. Mickiewicza 37, tel. 431-43-45, Kierownik Obwodu - p.Roman Pawlik, tel. kom. 603-678-724.
3. Skoroszyce, Pakosławice, Korfantów i Łambinowice : Obwód Drogowy Nr 3, Korfantów, ul. Fabryczna 2, tel. 431-90-67, Kierownik Obwodu - p. Łukasz Martynowicz, tel. kom. 601-361-700.
Wykonawcy akcji zima
Usługi związane z zimowym utrzymaniem dróg prowadzone będą przeznastępujące firmy:
-Miasto i gmina Korfantów, gmina Łambino
wice
Przedsiębiorstwo Produkcji i Przetwórstwa Rolno -Spożywczego ROLSTART Lasocice,
tel. 077435 97 28.
■Gmina Skoroszyce i Pakosławice
Przedsiębiorstwo Kanalizacyjno - Melioracyjne BIELA Sidzinaul. Grodkowska 1,48- 320 Skoroszyce, Tel. 604 756140.
■Miasto i gmina Otmuchów i Paczków Usługi Transportowe RomanSzczotka, Kamieni
ca, tel. 608374189.
- Gmina Kamiennik
Usługi Transportowe Roman Szczotka, Kamieni
ca, tel. 608 374189.
- Miasto i gmina Nysa
Zakład Usługowo - Produkcyjny KOMUNALNIK sp. z o.o., Głuchołazy, tel. 077 409 24 71.
- Miasto i gmina Głuchołazy
Zakład Usługowo - Produkcyjny KOMUNALNIK sp. z o.o., Głuchołazy, tel. 077 409 24 71.
Drogi łączące pogranicze
Wdniu 20 listopada br. w Złotych Horachodbyło się spotkanie w sprawie współpracy napograni czu polsko - czeskimdotyczące wspólnejreali zacji ciągów drogowychłączących oba państwa i powiat nyski z Krajem Olomuckym.
W spotkaniu uczestniczyli gospodarz spotkania Starosta Zlotyh Hor Milan Rac,zestronyPowiatu Nyskiego Wicestarosta Nyski Czesław Biłobran oraz przedstawiciele służbdrogowych z obu stron,
1. modernizację drogi:Łąka Prudnicka - Moszczanka-Pokrzywna-Jarnołtówek- Konradów - Podlesie - Mikulowice - Złote Hory,
a także przedstawiciele Komitetu Sterującegods.
wspólnej realizacji przedsięwzięć drogowych.
Strona czeskaprzedstawiła osiem propozycji do tyczących przebudowy dróg, sieci kolejowej do wspólnej realizacji. Wyłonionolistęzadań, którymi są zainteresowane obie strony i tak:
2. przebudowę drogi: Nysa - Biała Nyska - Morów - Kijów - Sławniowice -granica państwa - Pisecna, 3. przebudowę drogi:Głuchołazy-Gierałcice - granica państwa- Biskupów - Kolnovice.
Zadania powyższe planowane są do realizacji w latach 2014-2020 w ramach współpracy trans- granicznej Polska - Czechy.
I
Nowa szata muzeum powiatowego 1
Elewacja Muzeum odnowiona po ponad 40. latach W ra
mach dofinansowania z Ministerstwa Kultury zrealizowano zadanie pn.„Nysa, PatacBiskupi-budynek Muzeum (XVII/
XVIIIw.)prace renowacyjne i konserwatorskie elewacji”. Mi nister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przekazał naten cel 200.000,00 zł. Łącznykoszt odnowienia elewacji Muzeum iwymiany okien wyniósł 500.000,00 zł.
Prace renowacji i konserwacji elewacji prowadziła nyska fir
ma Konserwacji zabytków i prac remontowo - budowlanych Edward Hałajko. Napodstawiewykonanych badań straty
graficznych. ukazującychpierwotne barwy elewacji Muzeum, została ona wykonanaw barwach: kremowy róż i ugier.
Wtym roku,w Muzeum zakończono równieżwymianę okien.
Elewacjazyskała nowy blask po ponad 40.latach, bowiem ostatniajej renowacja przeprowadzona była na przełomie lat 60/70.
Jak informuje Dyrektor Muzeum Małgorzata Radziewicz opracowano wnioski do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na dofinansowanierenowacjitrzechkolejnych, bocznych elewacji budynku w 2014roku.
Ruch usprawniony
Powiat Nyski zrealizował zadanie przebudowy skrzyżowania Moniuszki - Celna- Prudnicka w Nysie.
Zakres przeprowadzonychprac:
- wykonaniekorektyłuków,
- wykonanie nowych przejśći azylidla pieszych, -wykonanieronda z kostkikamiennej.
Jednocześnie przestałafunkcjonowaćsygnalizacja świetlna.Rondo wewnętrznema 5 metrów średnicy, zewnętrzne20 metrów średnicy.Koszt przebudowy to 150 tys. zł.
Celem przebudowy była poprawa płynności, bezpieczeństwaiestetyki miejsca.
Wyłoniony został wykonawca budowy boiska wielofunkcyjnego przy Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Nysie.
W październiku 2013r.Powiat Nyski przeprowa dził postępowanie przetargowe nawyłonieniewy konawcy budowy boiska wielofunkcyjnego przy Centrum KształceniaZawodowego i Ustawiczne go wNysieprzyul. Orkana 6 (dawny „Mechanik”) w Nysie. Podpisanazostałaumowaz Wykonaw
cą-firmą „ BUD -ZIEM” na realizację budowy boiska. Planowanytermin rozpoczęcia prac został zaplanowany na 12 listopada 2013 roku, a zakoń
czenie budowy na 30czerwca 2014r. Łącznykoszt budowywynosi 516 231,60 zł.Wramachrealizacji zadnia, na terenie obecnego asfaltowego placu powstaniewielofunkcyjne boiskosportoweo wy
miarach26x43,5m. Zakres prac do wykonania obejmujebudowę boiskawielofunkcyjnego o na
wierzchni z żywicpoliuretanowychopow. 1139 m2 wraz z ogrodzeniem, oświetleniem i wyposaże
niem,częściową przebudową skarpy. Płytaboiska będzie miała charakter uniwersalny ze względu na rodzajedyscyplinsportowychjakiemożna na nim będzie uprawiać tj.koszykówka, piłka ręczna, pił kasiatkowa oraz tenisziemny. Budowa ta, będzie kolejną inwestycją prowadzoną przez PowiatNyski mającą na celu podwyższenie jakości infrastruktury sportowej przy szkołach ponadgimnazjalnych. Do szkoły uczęszcza ponad 500 uczniów.
Powiat Nyski realizującplany poprawy infrastruktu- rysportowej przy szkołach wybudował w 2013roku wielofunkcyjny kompleks sportowy przyZespole
Szkół i PlacówekOświatowychprzy ul. Rodziewi
czówny w Nysie.Inwestycja kosztowała 1,3 min zł.
Środkibudżetowe Powiatu Nyskiegoto 900 tys. zł, 400 tys.zł wyniosłodofinansowaniez Ministerstwa Sportu iTurystyki.
ebk
Budżet Powiatu Nyskiego 2014
Powiat nyski ma już gotowy projekt budżetu na przyszły rok. 50% pochłonie oświata,7% - inwestycje. Będzie także duże dofinansowanie do placówek opiekuńczych, służby zdrowia oraz środków stanowiących wkład własny do projektów unijnych. Łącznie to 118 min zł, czyli podobnie jak w br. Przewiduje się także zaciągnięcie kredytu. Pieniądze te, będą przeznaczone na realizację największych inwestycji, m.in.
na przebudowę ulicy Szopena w Nysie i mostu w Przechodzie koło Korfantowa.
Łącznie inwestycje stanowią 7% budżetu. 11,8 milionów złotych to kwota dla placówek opieki społecznej, są też zarezerwowane pieniądze dla ZOZ-ów w Nysie i Głuchołazach. Na wsparcie może również liczyć PKS.
Projekt budżetu Powiatu Nyskiegona rok 2014: Dochody:
Struktura planowanychdochodów na rok 2014 i ich procentowy udział w ogólnej kwocie dochodów przedstawia się następująco:
subwencje 57 908 933,00 zł Jak wskazuje powyższe zestawie
nie najwyższedochody powiatu stanowią subwencje, które wy noszą 51,75 % budżetu powiatu.
Natomiast dotacje ( 22,51 %) i udziały w podatkach dochodo
wych(15,46%)stanowią łącznie 37,97 % budżetu.
Dochody własne, na realizację których w większości wpływ ma powiat,stanowią 8,87 %budże tu.
dotacje
wtym dotacje na programy UE
25190 719,00 zł 3 836 720,00 zł
udziały w podatkach
dochodowych 17 300 000,00 zł
dochody pozyskane z innych źródeł wtym środki na programy UE
1577 413,00 zł 250 031,00 zł
dochody własne 9 922 935,00 zł
Razem: 111 900 000,00 zł
Wydatki:
Kalkulując wydatki w kwotach przyjętych do opra
cowania projektu budżetu powiatu na rok 2014 założono:
Na wydatki majątkowezaplanowanołącznie kwotę 7 430 000,00 zł, co stanowi6,36%budżetu.
Największą kwotę w wydatkach majątkowych sta no- wią inwestycje drogowe.Łącznaich wartość wynosi 2780 000,00 zł. '
W projekcie budżetu zawarto inwestycje wielolet nie:
- dostosowanie opieki zdrowotnej w SP ZOZ ZOZ Głuchołazach do potrzeb osób starszych i prze wleklechorych oraz poprawa profilaktyki nowo
tworów płuc - 342 000,00 zł (wartość zadania 357 000,00zł)
- zakup nieruchomości przy ul. Piastowskiej w Nysie -2 250 000,00zł (wartość zadania 2 500 000,00 zł)
- budowa boisk wielofunkcyjnych przy Cen
trum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Nysie - 328 500,00 zł (wartość zadania 546 950,00 zł)
- PartnerstwoNyskie -11 330,00 zł
- redukcja emisji zanieczyszczeń do atmosfery po przez termomodernizację obiektów SP ZOZ ZOZ Głuchołazy oraz zastosowanie odnawialnych źródełenergii - 415 000,00 zł (wartość zadania 1365 500,00zł)
- przebudowaodcinka drogi powiatowej ul. Szo penaw Nysie - 600000,00 zł
- przebudowa budynku przy ul. Piastowskiej w Nysie - 560 000,00 zł (wartość zadania 1268 700,00zł)
- montaż agregatu prądotwórczego gazowego
działającego w układzie kogeneracji -ZOZNysa - 70 000,00zł (wartość zadania1800 000,00zł) - przebudowa mostu w Przechodzie - 1 500
000,00 zł
- budowa mostu wKałkowie - dokumentacja pro jektowa - 80 000,00 zł
- przebudowa chodników przy drogach powiato wych - 500 000,00 zł
- przebudowa dróg powiatowych na odcinku:
Biała Nyska - Morów - Kijów - Sławniowice - granicapaństwaI etap, przebudowa drogi na odcinku: ulica Długosza w Nysie -BiałaNyska - 100 000,00 zł
- wniesienie wkładu pieniężnego do PKS - 300 000,00 zł
- modernizacja pomieszczeń w budynku Staro stwa przy ul. Parkowej -100 000,00 zł - zakup serwera, programów, licencji i sprzętu
komputerowego- 43 170,00 zł
- termomodernizacja budynkuZespołu Szkół iPla cówekOświatowych w Nysie -85000,00 zł - termomodernizacja budynku Zespołu Szkół
Ogólnokształcących w Nysie -115000,00 zł - program utylizacji materiałów zawierających
azbest - 30 000,00 zł.
Największyudział w wydatkachbieżących stanowią wydatkizaplanowane w dziale oświaty i wychowa
nia oraz dzialeedukacyjnej opieki wychowawczej.
Łącznie w tychdwóchdziałach na wydatki bieżące zaplanowano kwotę 47 602 117,00 zł tj. 40,72 % ogółem planowanych wydatkówbieżących.
Napomocspołeczną oraz pozostałe zadania polityki społecznej, w zakresie wydatków bieżącychzapla nowano kwotę 11 783303,00 zł.
Wdzialeadministracja zaplanowano wydatki bieżące
w kwocie 13 536 381,00 zł, z tego kwota 682 326,00 zł pokryta będzie dotacją zbudżetu państwa i środ
kami z Unii Europejskiej.
Lokalny transport zbiorowy zaplanowano środki bie
żące na dopłatędo lokalnego transportu zbiorowego (PKS) w wysokości 1000 000,00 zł.
W rozdzialedrogi publiczne powiatowe zaplanowa
no wydatkizwiązane z realizacjązadań statutowych w kwocie 3628 797,00 zł,w tym nazakup usługre montowych w kwocie 1500 000,00zł.
Na zadania Powiatowego Urzędu Pracy zaplano wano wydatki bieżące w kwocie 6 828 506,00 zł, w tym finansowane z funduszu pracyw kwocie 634 900,00zł z programów pomocowychw kwocie 1 932 306,00 zł. orazztytułu dochodówwłasnych wkwocie280500,00zł. Dopłata do zadań PUP wy
nosi 3 434 800,00zł.
Na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego zapla
nowano wydatkibieżące w wysokości 1457 954,00 zł.
DotacjadlaMuzeum w Nysie to kwota1220 000,00 zł, na bibliotekę powiatową wynosi 25000,00 zł.
Na zadania w zakresie Odnowy Wsi zaplanowano 90 000,00 zł, na zadaniaw zakresie ochrony zabyt ków - 50 000,00 zł.
Natomiast w ramach kulturyfizycznej i sportuzapla
nowano kwotę 100 000,00 zł, z przeznaczeniem na organizację i współorganizację imprez sportowych i rekreacyjnych naterenie powiatu.
Na zadaniafinansowanewdziale bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowazaplanowano kwotę10 250 000,00zł.
Wydatki naobsługędługu publicznego zaplanowa
no na kwotę 480 000,00zł i dotyczą spłaty odsetek od zaciągniętychi planowanych kredytów.