WSTÊP
Metoda oznaczanie wêz³a wartow- nika (OWW), pierwotnie szeroko roz- powszechniona jako metoda wykry- wania przerzutów do klinicznie nie- wyczuwalnych regionalnych wêz³ów ch³onnych w czerniaku, w ostatnim czasie znajduje swoje miejsce w diagnostyce uk³adu ch³onnego w pierwotnie operacyjnym raku pier- si [1]. Zastosowanie techniki OWW mo¿e wp³yn¹æ na obni¿enie czêsto- œci powik³añ, zwi¹zanych z wyciê- ciem regionalnych wêz³ów ch³onnych w tym nowotworze, bez negatywne- go wp³ywu na uzyskanie informacji o stanie wêz³ów.
Z powodu ró¿nic w czêstoœci uzyskiwanych wyników fa³szywie ujemnych wystêpuj¹cych w licz- nych publikacjach, istnieje potrze- ba opracowania najlepszego sche- matu postêpowania w metodzie OWW. Stosuje siê zarówno meto- dê barwnikow¹, jak i izotopow¹ OWW, a tak¿e metodê polegaj¹ca na po³¹czeniu tych dwóch technik.
W niniejszej pracy autorzy pra- gn¹ przedstawiæ wybrane proble- my, które zaobserwowano w trak- cie stosowania metody OWW u ponad 200 chorych leczonych w Klinice Chirurgii Onkologicznej AM w Gdañsku.
PRZYPADEK I
Pacjentka, lat 49, przyjêta do le- czenia z wykrytym podczas bada- nia mammograficznego guzem piersi, opisanym jako zmiana z³o- œliwa pod postaci¹ gwiazdkowate- go zacienienia o œrednicy 12 mm.
Rozmiar guza w badaniu palpacyj- nym wynosi³ 20 mm. Guz by³ umiejscowiony na granicy kwa- drantów górnych. Badanie biopsyj- ne nie wykaza³o obecnoœci komó- rek nowotworowych. Pacjentka zo- sta³a zakwalifikowana do biopsji otwartej w warunkach szpitalnych.
W dniu poprzedzaj¹cym zabieg operacyjny wykonano badanie lim- foscyntygraficzne. W tym celu po- dano œródskórnie, przyotoczkowo 1 ml znacznika izotopowego (Tc99m) rozpuszczonego w koloidzie siarczkowym o aktywnoœci 0,5 mCi. Metoda ta zosta³a przez au- torów uprzednio opisana [16].
Po up³ywie 3 godz. od podania znacznika wykonano badanie ob- razowe z u¿yciem gamma-kamery stacjonarnej, w dwóch projekcjach (na wznak i pod k¹tem 450) w ce- lu uzyskania obrazu zarówno z wêz³ów przymostkowych, jak i pachowych. Badanie wykaza³o gromadzenie siê znacznika w oko- licach do³u pachowego, jednak Autorzy przedstawiaj¹ wybrane
przypadki problemów diagnostycz- nych zwi¹zanych z metod¹ ozna- czania wêz³ów „wartowników”. Spo- œród 200 chorych z pierwotnie ope- racyjnym rakiem piersi, u których po wstêpnie wykonanym badaniu limfoscyntygraficznym wykonano œródoperacyjnie oznaczenie wêz³ów
„wartowników” wybrano 3 przypad- ki, omawiaj¹ce wp³yw ró¿nicy w ele- mentach badania izotopowego i barwnikowego na uzyskanie pra- wid³owych wyników diagnostycz- nych.
Zastosowanie badania limfoscyn- tygraficznego jest w opinii autorów niezbêdnym elementem procesu diagnostycznego oznaczania wê- z³ów „wartowniczych”. W przypad- ku uzyskania niejasnego obrazu umiejscowienia „wartownika” w tym badaniu nale¿y spodziewaæ siê trudnoœci tak¿e w jego œródopera- cyjnym oznaczeniu.
Autorzy zwracaj¹ tak¿e uwagê, ¿e istniej¹ce ró¿nice w ocenie wêz³ów
„wartowników” w poszczególnych metodach diagnostycznych (barw- nikowej i izotopowej) wymagaj¹ oznaczenia jako wêz³ów „wartow- ników” wszystkich wêz³ów oznaczo- nych tymi metodami, czyli zarówno tych, które s¹ wybarwione i jedno- czeœnie wykazuj¹ najwiêksz¹ ak- tywnoœæ radiologiczn¹ jak i tych, które s¹ jedynie wybarwione lub je- dynie wykazuj¹ najwy¿sz¹ aktyw- noœæ radiologiczn¹.
S³owa kluczowe: rak piersi, wêz³y ch³onne, „wartowniki”, limfoscynty- grafia.
W
Wssppóó³³cczzeessnnaa OOnnkkoollooggiiaa ((22000022)) vvooll.. 66;; 88 ((449988––550055))
Limfoscyntygrafia – wa¿na czêœæ metody identyfikacji
wêz³a wartownika w raku piersi
Lymphoscintigraphy – important part of sentinel lymph node diagnosis in breast cancer
Tomasz Jastrzêbski
1, Andrzej Kopacz
1, Piotr Lass
21 Klinika Chirurgii Onkologicznej, Akademia Medyczna w Gdañsku
2 Zak³ad Medycyny Nuklearnej, Akademia Medyczna w Gdañsku
obraz nie by³ tak wyraŸny, jak w innych badaniach (fot. 1. vs 2.).
W dniu nastêpnym wykonano zabieg operacyjny, polegaj¹cy wstêpnie na wyciêciu guza i prze- s³aniu go do histopatologicznego badania œródoperacyjnego. Wynik potwierdzi³ rozpoznanie raka gru- czo³owego. Przed wykonaniem biopsji guza w tym samym miej- scu, co w dniu poprzednim izotop, podano 1 ml roztworu b³êkitu me- tylenowego. W trakcie preparowa- nia do³u pachowego uwidocznio- no 2 wybarwione wêz³y ch³onne, nie wykazuj¹ce jednak wiêkszej radioaktywnoœci w badaniu rêcz- nym detektorem promieniowania (NeoProbe, AutoSuture, USA) ani-
¿eli inne wêz³y ch³onne (240 imp/10 s I 190 imp/10 s). Jeden wêze³, niewybarwiony po podaniu b³êkitu metylenowego, wykazywa³ zdecydowanie wiêksz¹ radioaktyw- noœæ (2 300 imp/10 s) ni¿ pozo- sta³e wêz³y ch³onne pachy. W tym wêŸle wykryto obecnoœæ makro- przerzutu raka piersi. Wszystkie pozosta³e wêz³y ch³onne by³y wol- ne od przerzutów.
PRZYPADEK II
Pacjentka, lat 56, przyjêta do le- czenia z wykrytym podczas bada- nia mammograficznego guzem piersi, z rozpoznaniem raka w biopsji aspiracyjnej cienkoig³o- wej. Guz umiejscowiony by³ w kwa- drancie górnym zewnêtrznym, wiel- koœci 15 mm w badaniu klinicznym i 12 mm w obrazie mammograficz- nym. Pacjentka zosta³a zakwalifiko- wana do radykalnego zabiegu oszczêdzaj¹cego (Breast Conse- rving Treatment – BCT). Technika OWW by³a taka sama jak w przy- padku opisanym powy¿ej.
Badanie limfoscyntygraficzne wy- kaza³o obecnoœæ dwóch wêz³ów ch³onnych w okolicy pachowej (fot.
3.). Dodatkowo wêz³y te oznaczono markerem w rzucie na skórze, co pomaga je uwidoczniæ w trakcie zabiegu operacyjnego (fot. 4.) [1].
Po wykonaniu zabiegu operacyj- nego chirurg wypreparowa³ wszyst- kie wêz³y ch³onne z tkanki t³uszczo- wej do³u pachowego. Uwidoczniono 3 wêz³y ch³onne zawieraj¹ce barw- nik. Za pomoc¹ aparatu NeoProbe zmierzono radioaktywnoœæ tych wê- z³ów. Dwa z nich wykazywa³y po- ziom radioaktywnoœci wynosz¹cy od- powiednio 11 000 imp/10 s i 10 800 imp/10 s. Wêz³y te oznaczono przed wys³aniem do badania histopatolo- gicznego jako wêz³y wartowniki.
Trzeci wêze³ wykazywa³ radioak- tywnoœæ wynosz¹c¹ 600 imp/10 s.
The sentinel lymph node diagnosis was first performed in melanoma by Morton in 1992. From this time sentinel identification method was used in breast cancer, thyroid can- cer, GI tract cancer and others. In Surgical Oncology Department Me- dical University of Gdañsk, sentinel lymph node identification method is used from 1996 (melanoma) and 1998 (breast cancer).
Sentinel lymph node dissection is generally simple and safe method, but so-called „learning curve” is needed. The definition determine sabout 20 sentinel lymph node pro- cedures with more experienced surgeon. After this the false-nega- tive rate must not excced 5%.
Sentinel nodes were diagnosed in patients with operable breast can- cer without palpable nodes. Authors present 3 cases from more than 200 patients in which sentinel procedu- re were performed with problems with sentinel node diagnosis. One- -day-before operation lymphoscinti- graphy was performed in all pa- tients. Both colour and isotope me- thods were used as a part of surgical procedure.
In authors’ opinion the lymphoscin- tigraphy is an important part of sen- tinel node diagnostic process. In- distinctly picture in lymphoscintigra- phy may predict problems with sentinel localisation in surgery.
Authors discuss the differences in sentinel localisation in colour and isotope method together and sepa- rately. In these cases all, blue-dye and high-radioactive lymph nodes must be signified as „sentinels”.
Key words: breast cancer, lymph nodes, sentinel, lymphoscintigra- phy.
W
Wssppóó³³cczzeessnnaa OOnnkkoollooggiiaa ((22000022)) vvooll.. 66;; 88 (( 449988––550055))
Fot. 1.
Fot. 2.
Fot. 3.
Zosta³ oznaczony jako po-wartow- nik. Poziom radioaktywnoœci pozo- sta³ych wêz³ów ch³onnych by³ na poziomie ok. 70 imp/10 s.
Badanie histopatologiczne wy- kaza³o obecnoœæ przerzutu raka gruczo³owego piersi do jednego z dwóch wêz³ów oznaczonych ja- ko wartowniki. Wszystkie pozosta-
³e wêz³y ch³onne by³y wolne od przerzutów.
PRZYPADEK III
Pacjentka, lat 50, przyjêta zosta-
³a do leczenia z powodu raka pier- si wykrytego podczas badania mammograficznego i potwierdzone- go wynikiem biopsji aspiracyjnej cienkoig³owej. Guz by³ umiejscowio- ny w kwadrancie górnym zewnêtrz- nym, wielkoœci 20 mm w badaniu palpacyjnym i 15 mm w obrazie mammograficznym. Wykonano wy- ciêcie guza w warunkach szpital- nych. Wynik ostateczny, potwierdza- j¹cy obecnoœæ raka piersi, otrzyma- no 10 dni po zabiegu. Pacjentka zosta³a zakwalifikowana do zabie- gu BCT.
Dzieñ przed planowanym zabie- giem BCT wykonano badanie lim- foscyntygraficzne, podaj¹c izotop z koloidem siarczkowym wokó³ bli- zny po wykonanej wczeœniej biop- sji chirurgicznej oraz œródskórnie, przyotoczkowo (fot. 5.).
Badanie wykaza³o wyraŸne gro- madzenie znacznika w jednym punkcie w dole pachowym (fot. 6.) oraz oznaczono po³o¿enie wêz³a na skórze pachy (fot. 7.).
W trakcie zabiegu operacyjne- go znaleziono 2 wybarwione wê- z³y ch³onne (9 imp/10 s i 40 imp/10 s). Jeden z pozosta³ych, nie wybarwionych wêz³ów ch³on- nych wykazywa³ radioaktywnoœæ 6040 imp/1 s. Wszystkie te 3 wê- z³y zosta³y oznaczone jako wêz³y wartowniki. W badaniu histopato- logicznym w ¿adnym z nich, ani w pozosta³ych, nie znaleziono obecnoœci komórek raka.
DYSKUSJA
G³ównym kryterium wartoœci metody OWW w danym oœrodku jest niski wskaŸnik uzyskiwanych wyników fa³szywie ujemnych. Po- ziom ten nie powinien przekra- czaæ 5 proc. po okresie uczenia siê metody. Liczba wyników fa³- szywie ujemnych jest zwi¹zana, m.in. z rodzajem metody ozna- czania wêz³ów. W zwi¹zku z tym wielu autorów sugeruje ³¹czenie obu technik ani¿eli u¿ywanie ka¿- dej z nich z osobna [1, 5, 7].
Martin wskaza³ na czynniki przy- czyniaj¹ce siê do uzyskania wy- ników fa³szywie ujemnych. Jeœli mianowicie zostanie usuniêty je- dynie wêze³ wykazuj¹cy najwy¿- sz¹ aktywnoœæ promieniowania, wówczas wynik ten mo¿e wynosiæ do 13 proc. W przypadku usuniê- cia najbardziej aktywnego radio- logicznie wêz³a oraz wyraŸnie wy- barwionych innych wêz³ów ch³on- nych wyniki fa³szywie ujemne wynosz¹ 11,6 proc. Dodatkowe usuniêcie nawet w niewielkim stopniu wybarwionych wêz³ów ch³onnych zmniejsza ten odsetek do 8,7 proc. [5]. Ró¿nice w uzy- skiwanych wynikach mog¹ byæ zwi¹zane z metodologi¹ u¿ycia rêcznego detektora promieniowa- nia w trakcie zabiegu operacyjne- go. Wielkoœæ promieniowania t³a jest zale¿na od ukierunkowania g³owicy detektora w obrêbie do³u pachowego i umiejscowienia miej- sca podania znacznika izotopo- wego, które mo¿e je zwiêkszaæ.
Poziom promieniowania jest tak¿e zale¿ny w poœredni sposób od ro- dzaju u¿ytego znacznika, jego dawki, a tak¿e czasu pomiêdzy podaniem znacznika i zabiegiem operacyjnym [9, 10]. Do innych czynników wp³ywaj¹cych na wa- runki badania promieniowania z kierunku wêz³a wartownika na- le¿y tak¿e rodzaj u¿ytego detek- tora promieniowania, a tak¿e jego kalibracja [5].
We wszystkich rozwa¿aniach dotycz¹cych izotopowej metody OWW pojawia siê pytanie o war-
Fot. 4.
Fot. 5.
Fot. 6.
Fot. 7.
502
Wspó³czesna Onkologiatoœæ limfoscyntygrafii wykonywanej przed zabiegiem operacyjnym. Ba- danie to pozwala uwidoczniæ przed zabiegiem operacyjnym umiejscowienie wêz³a wartownika.
S³u¿y tak¿e do oceny kierunku sp³ywu ch³onki z miejsca podania, co ma szczególne znaczenie w przypadku drogi ch³onnej innej ni¿ w kierunku do³u pachowego [2, 6, 14]. Niektórzy z autorów poddaj¹ w w¹tpliwoœæ u¿ytecz- noœæ limfoscyntygrafii przedopera- cyjnej w oznaczaniu œródoperacyj- nym wêz³ów wartowników, która ich zdaniem nie zmniejsza wyni- ków fa³szywie ujemnych [3, 4].
W opinii innych limfoscyntygra- fia jest bardzo istotn¹ czêœci¹ procesu diagnostycznego OWW i pomaga w identyfikacji umiejsco- wienia wartownika [2, 7, 8, 11, 15]. Pozytywny wynika tego bada- nia ma œcis³y zwi¹zek z powodze- niem badania œródoperacyjnego [11]. Ma to szczególne znaczenie w przypadku zastosowania meto- dy skojarzonej, barwnikowo-izoto- powej OWW. Powodzenie w wykry- ciu wêz³a wartownika jest zwi¹za- ne z miejscem podania znacznika izotopowego. Przyotoczkowe, œród- skórne miejsce podania wydaje siê byæ lepsze ani¿eli podanie przygu- zowe w przypadku zamiaru wyko- nania przedoperacyjnej limfoscyn- tygrafii. Nak³adanie siê Ÿród³a pro- mieniowania miejsca podania i promieniowania wêz³a wartowni- ka czêsto nie pozwala na zloklali- zowanie tego ostatniego [2], zaœ œródoperacyjne u¿ycie detektora promieniowania nie poprawia wy- niku. Brak wyraŸnego obrazu wê- z³a ch³onnego w limfoscyntygra- fii mo¿e utrudniæ lub uniemo¿li- wiæ umiejscowienie wartownika w przypadku kierowania siê jedy- nie wizualizacj¹ wybarwionych wêz³ów ch³onnych. W takim przy- padku nale¿y dok³adnie zbadaæ zawartoœæ do³u pachowego, nie mog¹c kierowaæ siê wyznaczonym uprzednio rzutem wêz³a wartowni- ka na skórê.
Zgodnie z definicj¹ wêze³ war- townik jest pierwszym wêz³em na drodze naczyñ ch³onnych biegn¹- cych od guza. W opisanym przez autorów przypadku (nr 3) ozna- czono osobne wêz³y ch³onne, kwalifikuj¹ce siê do opisania ich jako wêz³y wartownicze wg defini- cji zarówno metody barwnikowej oraz osobno izotopowej. Kieruj¹c siê jedynie definicj¹ wêz³a barwni- kowego, który w za³o¿eniu powi- nien byæ tym samym w metodzie izotopowej mo¿na by³o pope³niæ b³¹d, który móg³by byæ opisany jako wynik fa³szywie ujemny. Wy- konanie limfoscyntygrafii przedope- racyjnej i oznaczenie rzutu na skó- rze miejsca wystêpowania wartow- nika mo¿e pomóc w unikniêciu pope³nienia takiego b³êdu [12].
Wprawdzie za pomoc¹ metody œródoperacyjnej z u¿yciem rêczne- go detektora promieniowania wê- ze³ wartownik mo¿e byæ tak¿e znaleziony bez wykonanej uprzed- nio limfoscyntygrafii, ale wyniki fa³- szywie ujemne s¹ jednak znacz¹- co ni¿sze w przypadku wykonania tego badania przed zabiegiem operacyjnym i wyznaczenia war- townika [13]. Obserwacje autorów potwierdzaj¹ te wnioski. Na pod- stawie doœwiadczenia w³asnego i analizy poszczególnych przypad- ków uwa¿a siê, ¿e wykonanie przedoperacyjnego badania limfo- scyntygraficznego jest niezbêdnym elementem techniki OWW. Pozwa- la unikn¹æ przeoczenia wêz³a war- townika, który mo¿e byæ wybar- wiony po podaniu b³êkitu metyle- nowego lub nie zawieraæ tego barwnika. Ze wzglêdu na du¿e promieniowanie t³a w miejscu po- dania w guzach umiejscowionych w kwadrancie górnym zewnêtrz- nym niezbêdne jest podanie znacznika izotopowego przyotocz- kowo, œródskórnie ani¿eli przygu- zowo. Pozwala to uzyskaæ prawi- d³owy obraz w badaniu limfoscyn- tygraficznym i nie wp³ywa na odczyt rêcznego detektora promie- niowania u¿ytego œródoperacyjnie.
W przypadku braku wyraŸnego
obrazu umiejscowienia wartownika w obrazie limfoscyntygraficznym nale¿y ostro¿nie podchodziæ do wyniku badania œródoperacyjnego.
W przypadku ró¿nic pomiêdzy umiejscowieniem wêz³a wartowni- ka oznaczonego za pomoc¹ lim- foscyntygrafii i wêz³ów oznaczo- nych œródoperacyjnie metod¹ barwnikow¹ nale¿y oznaczyæ wszystkie jako wêz³y wartowniki w celach diagnostycznych. Zda- niem autorów nie wolno w takim przypadku poprzestaæ jedynie na diagnostyce wartowników, ale na- le¿y wykonaæ pe³n¹ limfadenekto- miê pachow¹.
PIŒMIENNICTWO
1. Motomura K, Inaji H, Komoike Y, Ha- segawa Y, Kasugai T, Noguchi S, Koy- ama H. Combination technique is supe- rior to dye alone in identification of the sentinel node in breast cancer patients.
J Surg Oncol 2001; 76: 95-9.
2. Kern K, Rosenberg R. Preoperative lymphoscintigraphy during lymphatic mapping for breast cancer: improved sentinel node imaging using subare- olar injection of technetium 99m sul- phur colloid. J Am Coll Surg 2000;
191: 479-89.
3. McMasters K, Wong S, Tuttle T. Pre- operative lymphoscintigraphy for bre- ast cancer does not improve the ability to accurately identify axillary sentinel lymph nodes. Ann Surg 2000; 231:
724-31.
4. Edwards M, Whithworth P, Tafra L, McMasters K. The details of successful sentinel lymph node staging for breast cancer. Am J Surg 2000; 180: 257-61.
5. Martin R, Edwards M, Wong S, Tuttle T, Carlson D, Brown M, Noyes D, Gla- se R, Vennekotter D, Turk P, Sardi A, Ceritto P, McMasters K. Practical gu- idelines for optimal gamma probe de- tection of sentinel lymph nodes in breast cancer: results of a multi-institutional study. Surgery 2000; 128: 139-44.
6. Krag D, Harlow S, Weaver D, Ashika- ga T. Radiolabeled sentinel node biop- sy: collaborative trial with the National Cancer Institute. World J Surg 2001;
25: 823-8.
7. Cody III H, Fey J, Akhurst T, Fazzari M, Mazumdar M, Yeung H, Yeh S, Borgen P. Complementary of blue dye and isotope in sentinel node localization for breast cancer: unvaried and multiva- riate analysis of 966 procedures. Ann Surg Oncol 2001; 8 (1): 13-9.
504
Wspó³czesna Onkologia8. Tanis P, van Sandick J, Nieweg O, Valdes Olmos R, Rutgers E, Hoefna- gel C. The hidden sentinel node in breast cancer. Eur J Nucl Med 2002;
29: 305-11.
9. Nieweg O, Jansen L, Olmos R, Rut- gers E, Peterse J, Hoefnagel K, Kro- on B. Lymphatic mapping and sentinel lymph node biopsy in breast cancer.
Eur J Nucl Med 1999; 26 (4 Suppl):
11-6.
10. Wilhelm A, Mijnhout G, Franssen E.
Radiopharmaceuticals in sentinel lym- ph-node detection-an overview. Eur J Nucl Med 1999; 26 (4 Suppl): 36-42.
11. Tuthill L, Reynolds H, Goulet R.
Biopsy of sentinel lymph nodes gu- ided by lymphoscintigraphic mapping in patients with breast cancer. Am J Radiology 2001; 176: 407-11.
12. Borgstein P, Pijpers R, Comans E, van Diest P, Boom R, Meijer S. Sen- tinel lymph node biopsy in breast can- cer: guidelines and pitfalls of lympho- scintigraphy and gamma probe detec- tion. J Am Coll Surg 1998; 186:
275-83.
13. McIntosh S, Ravichandran D, Balan K, Bobrow L, Wishart G, Purusho- tham A. Sentinel lymph node biopsy in impalpable breast cancer. Breast 2001; 10: 82-3.
14. Jastrzêbski T, Kopacz A. Internal mammary sentinel lymph node-techni- que of identyfication. J Surg Oncol 2001; 76: 1 (letter to the editor).
15. Tuthill L, Reynolds H, Goulet R.
Biopsy of sentinel lymph nodes gu- ided by lymphoscintigraphic mapping in patients with breast cancer. Am J Radiol 2001; 176: 407-11.
16. Jastrzêbski T, Kopacz A, Lass P, Œwierblewski M, Bandurski T. Techni- ka oznaczania wêz³a wartownika w ra- ku piersi metod¹ œródskórnej, oko³o- otoczkowej iniekcji znacznika izotopo- wego (Tc99m) i b³êkitu metylenowego.
Wspó³czesna Onkologia 2002, 2 (29):
70-75.
ADRES DO KORESPONDENCJI dr med. TToommaasszz JJaassttrrzzêêbbsskkii Klinika Chirurgii Onkologicznej Akademia Medyczna w Gdañsku ul. Dêbinki 7
80-211 Gdañsk tel. (058) 349 24 40 e-mail: jasek@post.pl
Limfoscyntygrafia – wa¿na czêœæ metody identyfikacji wêz³a wartownika w raku piersi
505
Wspó³czesna Onkologia publiku- je prace oryginalne z dziedziny onkologii doœwiadczalnej i klinicz- nej (w tym opisy przypadków), ar- tyku³y przegl¹dowe, streszczenia ze zjazdów i konferencji oraz listy do redakcji. Oryginalny manu- skrypt, dwie kopie oraz 3,5 in.
dyskietka zawieraj¹ca tekst pracy powinny byæ przes³ane pod adre- sem redakcji lub pod adresem:
p
prrooff.. AAnnddrrzzeejj MMaacckkiieewwiicczz Z
Zaakk³³aadd IImmmmuunnoollooggiiii N
Noowwoottwwoorróóww W
Wiieellkkooppoollsskkiiee CCeennttrruumm O
Onnkkoollooggiiii u
ull.. GGaarrbbaarryy 1155,, 6611--886666 PPoozznnaaññ tteell.. ((00--6611)) 885544 0066 6655;;
ffaaxx ((00--6611)) 885522 8855 0022 e
e--mmaaiill:: aammaacc@aammuu..eedduu..ppll Artyku³y powinny byæ napisa- ne w jêzyku polskim i byæ zor- ganizowane w nastêpuj¹cy spo- sób:
1) tytu³ (w jêzyku polskim i angielskim);
2) imiona, nazwiska i tytu³y naukowe autorów;
3) instytucja, w której praca zosta³a wykonana;
4) streszczenia w jêzyku polskim i angielskim ((mmaakkssiimmuumm 225500 ss³³óóww,, n
niiee mmnniieejj nnii¿¿ 220000));
5) s³owa kluczowe (polskie i angielskie);
6) wstêp;
7) materia³ i metody;
8) wyniki;
9) omówienie wyników;
10) podziêkowania;
11) piœmiennictwo;
12) pe³ny adres g³ównego au- tora (równie¿ numer telefo- nu, faksu i e-mail).
Objêtoœæ tekstu wraz z rycina- mi nie powinna przekraczaæ 6 stron maszynopisu. Listy do redak- cji nawi¹zuj¹ce lub nie do zamie- szczonego artyku³u nie powinny przekraczaæ 1 strony maszynopi- su. Mog¹ zawieraæ 1 rycinê lub tabelê.
Bibliografia w tekœcie powinna byæ numerowana wed³ug kolejno- œci cytowania. Numery przypisane
odpowiednim pozycjom podajemy w nawiasach kwadratowych. Pozy- cje piœmiennictwa powinny zawie- raæ nazwiska i inicja³y autorów (w wypadku gdy liczba autorów prze- kracza 8, przedstawiamy 3 pierw- sze nazwiska oraz „i wsp.”), tytu³ artyku³u, skrót nazwy pisma (wg Index Medicus), rok wydania, wo- lumen oraz strony (pierwsz¹ i ostatni¹). Rozdzia³y w ksi¹¿kach lub monografie powinny byæ cyto- wane w nastêpuj¹cy sposób: na- zwisko i inicja³y autorów, tytu³ roz- dzia³u, tytu³ ksi¹¿ki, nazwisko i ini- cja³ redaktora ksi¹¿ki, wolumen, nazwa wydawcy, miejsce wydania, rok, strony.
P
Prrzzyykk³³aaddyy::
a
arrttyykkuu³³:: PPaasskkiieewwiittzz SS,, RRiieehhllee MMAA..
R
Reessppoonnssee ooff PPllaassmmooddiiuumm rreeffrraaccttoorryy a
anndd ssuusscceeppttiibbllee ssttrraaiinnss ooff A
Annoopphheelleess ggaammbbiiaaee ttoo iinnooccuullaatteedd S
Seepphhaaddeexx bbeeaaddss.. DDeevv CCoommpp IImm-- m
muunnooll 11999944;; 1188:: 336699––7755..
k
kssii¹¹¿¿kkii:: ZZaattooññsskkii WWAA.. NNoowwoottwwoorryy z
z³³ooœœlliiwwee ww PPoollssccee.. WWiieeddzzaa ii ¯¯yycciiee,, W
Waarrsszzaawwaa 11999933..
R
Roozzddzziiaa³³yy ww kkssii¹¹¿¿kkaacchh:: SScchhrraannzz DD,, M
Moorrkkoowwsskkii SS,, AAbbeelleevv GG.. AAffffiinniittyy iissoo-- ttaacchhooffoorreessiiss oonn ppoorroouuss mmeemmbbrraanneess..
W
W:: AAffffiinniittyy eelleeccttrroopphhoorreessiiss:: pprriinncciipplleess a
anndd aapppplliiccaattiioonn,, JJ.. BBrrêêbboorroowwiicczz,, AA..
M
Maacckkiieewwiicczz ((rreedd..)) CCRRCC PPrreessss,, BBoo-- c
caa RRaattoonn,, AAnnnn AArrbboorr,, LLoonnddoonn 1
1999922;; 6611––7700..
Ryciny mog¹ byæ przygotowane w formie czarno-bia³ej lub w ko- lorze. W wypadku przygotowania w formie elektronicznej ryciny powinny byæ zapisane w jednym z wymienionych formatów: cdr, tiff, jpg, ai lub eps. Natomiast fotografie przesy³ane do nas w formie elektronicznej powinny posiadaæ rozdzielczoœæ 300 dpi oraz rozszerzenia tiff lub jpg. Ta- bele powinny byæ dostarczone w formie maszynopisu i zawieraæ tytu³ w jêzyku polskim i angielskim (równie¿ na dyskiet- ce). Opisy do rycin i tabel (w jêzyku polskim i angielskim) po- winny byæ za³¹czone na oddziel- nych stronach.
Redakcja WSKAZÓWKI DLA AUTORÓW
