Scenariusz zajęć
II etap edukacyjny, język polski
Temat: Informują, poruszają, zachęcają – poznajemy różne rodzaje wypowiedzi
Treści kształcenia:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:
4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki, reklamowy.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Potrafi rozpoznać tekst informacyjny, reklamowy, literacki,
● Umie odróżnić wszystkie trzy rodzaje tekstów,
● Zna wyznaczniki stylistyczne każdego z nich,
● Rozumie funkcję poszczególnych rodzajów tekstów.
Nabywane umiejętności:
● Rozpoznawanie w publikacjach tekstów o charakterze reklamowym, literackim i informacyjnym,
● Identyfikacja i rozróżnianie cech rodzajów tekstów,
● Rozpoznawanie środków stylistycznych charakterystycznych dla poszczególnych tekstów,
● Posługiwanie się tekstami o różnym charakterze,
● Planowanie zadań,
● Współdziałanie w zespole,
● Skuteczne porozumiewanie się.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Umiejętność uczenia się.
Środki dydaktyczne:
● Egzemplarze czasopisma dla młodszych nastolatków, np. „Victor Junior” (po jednym na parę),
● Karteczki, pisaki,
● Kartki z krótkimi tekstami reklamowymi, literackimi i informacyjnymi, po trzy z każdego rodzaju (jeden komplet dla każdego ucznia),
● Sprzęt multimedialny (komputer, ewentualnie podłączony do telewizora projektor multimedialny, tablica interaktywna),
● Zasób multimedialny: film „Zabawy językiem”.
1
Metody nauczania:
● Podające: pogadanka,
● Problemowe: aktywizujące, burza mózgów,
● Eksponujące: film,
● Praktyczne: ćwiczenie, praca z tekstem,
● Praca w grupach.
Formy pracy:
● Indywidualna jednolita,
● Grupowa zróżnicowana,
● Zbiorowa jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Na początku lekcji prowadzący zajęcia wita uczniów i sprawdza obecność. Nauczyciel prosi wszystkich obecnych w klasie, aby zamknęli oczy i posłuchali tego, co będzie do nich mówił:
„Wędrujecie ulicą dużego miasta, wokół was jest gwarno, ludzie wchodzą i wychodzą ze sklepów, jeżdżą samochody, czytacie... Co możecie czytać, znajdując się w takiej sytuacji?”.
Dzieci podają propozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicy. Sugerowane odpowiedzi: szyldy sklepów, reklamy, napisy na afiszach, napisy na tabliczkach urzędów, nazwy ulic, tytuły książek na wystawie, ceny itp. Prowadzący zajęcia pyta: „Czemu służą wyrazy lub teksty, które podaliście?”. Możliwe odpowiedzi: informują, pozwalają na orientację w terenie, zachęcają do kupna, do odwiedzin w danym miejscu.
Uczniowie powtarzają ćwiczenie; tym razem nauczyciel mówi:
„Trwa lekcja języka polskiego, wspólnie z nauczycielem czytacie... Co możecie czytać w takiej sytuacji?”.
Uczniowie podają propozycje, nauczyciel ponownie zapisuje je na tablicy (prawdopodobne odpowiedzi: wiersze, opowiadania, fragmenty książek), a potem pyta, czemu służą wymienione przez uczniów teksty. Sugerowane odpowiedzi: bawią, wzruszają, budzą przestrach, współczucie, wywołują uczucia.
Nauczyciel podsumowuje zabawę, mówiąc, że właśnie na co dzień spotykamy się z różnymi tekstami: takimi, które dostarczają nam informacji, „namawiają” nas do czegoś i takimi, które wywołują emocje. Zapisuje na tablicy trzy funkcje wypowiedzi tekstowych: informują, namawiają, wzruszają.
Etap realizacji
Nauczyciel proponuje, aby uczniowie przyjrzeli się bliżej różnorodnym tekstom. Rozdaje im egzemplarze czasopisma dla nastolatków, po jednym na parę, i przydziela zadania, polegające na znalezieniu w materiale tekstów o różnym charakterze (każda para odnajduje jeden tekst: informacyjny, literacki, reklamowy). Uczniowie mają zastanowić się i zanotować, dlaczego wyselekcjonowali konkretne fragmenty.
Po wyszukaniu tekstów dwie pary, które znalazły ten sam rodzaj tekstu, łączą się w czteroosobowe grupy. Nauczyciel prosi, aby każda grupa porównała teksty przygotowane w parach, a potem wskazała na obecne podobieństwa i wynotowała je na kartkach.
2
Przykładowe odpowiedzi: bezpośrednie zwroty do czytelnika; krótki tekst podający informacje o prawdziwych zdarzeniach, zjawiskach; fikcyjna historia, przytoczone dialogi, opis uczuć, przeżyć itp. Po kilkunastu minutach grupy prezentują wyniki pracy. Nauczyciel zapisuje na tablicy zebrane informacje dotyczące trzech typów tekstów pod odpowiednimi, wcześniej napisanymi wyrazami określającymi typ tekstu – informacyjny, reklamowy, literacki itd.
Kolejnym punktem zajęć jest pogadanka podsumowująca zebrane wiadomości. Nauczyciel wprowadza i omawia pojęcia: tekst literacki, informacyjny i reklamowy. Uczniowie zapisują do zeszytów te nazwy i wraz z nimi „odkryte” w czasie pracy w grupach wyznaczniki poszczególnych komunikatów.
Po zapisaniu wiadomości wszystkie osoby w klasie otrzymują karteczki z krótkimi tekstami (po 3 z każdego rodzaju). Mają za zadanie pogrupować teksty reklamowe, literackie i informacyjne. Pracują samodzielnie. Po zakończeniu ćwiczenia chętny uczeń podaje rozwiązania, pozostali porównują wyniki i dokonują ewentualnych poprawek.
Nauczyciel odtwarza teraz zasób multimedialny, film, w którym medioznawca przedstawia rodzaje tekstów najczęściej pojawiających się w środkach masowego przekazu. Następnie prowadzący zajęcia podsumowuje podane w filmie informacje.
Etap końcowy
Na koniec wszyscy zapisują polecenie pracy domowej:
Wklej do zeszytu pogrupowane odpowiednio kartki z tekstami i podkreśl w nich poznane wyznaczniki tekstu reklamowego, literackiego i informacyjnego.
Dodatkowo:
Zadanie dla uczniów zdolnych/chętnych:
Napisz tekst reklamowy zachęcający do korzystania z biblioteki szkolnej w twojej szkole.
3
