He 4 Rok XWI. Włocławek, wwartek S stycznia 1939 r.QPONMLKJIHGFEDCBA tein io B .HGFEDCBA
r® depress K ujaw ski
W Ł O
fit P
Redaktor w sprawach pisma przejmuje w Redotecfl pray ułley BcaesMol Mt 39 od fodotay M>o| do godatay 1S«^ codotesNAe za woHUMoai atedWai I Redakcja rękopisów nłaaastraeacMiyeh ate zwraca I zastraeoa aoMa prawo zaaiaai.
ir fłłk liH fr tw G r U I lK ! P T S H U I llS r Q ly. 8 ia n iem d c d o m u i ja m ie jse . IL 3 ,- d l* w ^ e w y o k , n n A ^ I 1 F M A M fl# I Ie n n o siec sD * z o d b io rem w A a n n in isira a ji si. 2 .5 0 z od& ie*
a r z ę d a ik ó w , a rzed n l'-rn v e m er y to w a n y c ii, p o licji 1 r o o o tn ik ó w z ł. I —
I ronn noiatroń* UM'*aMk,r*Kł*MU*k “ •• <>««“•*• »—«•->»
! | w K U y U s I U a o K I le p rjK 1, 2, 3 , 4 , 5 n p a tt, d rsh a s 1 5 s m m j m »j t m T sn a ia f 9 d ru k u m o g ą b y e p n a x A d m lsle tr a sję s m ia s U M tb rw d a ia .
D a r e m n y tr u d
P o z n a ń , 4. 1 .
(j. z .) N a d m ie r n e u p rz e m y s ło w ie n ie N ie m ie c z m u s z a je d o s z u k a n ia n o w y c h r y n k ó w z b y tu , o k tó r e c o r a z tru d n ie j.
J e d n o c z e s 'n ie N ie m c y o d c z u w a ją b r a k c h le b a i m a s ła . D ą ż ą w ię c d o p o d p o r z ą d k o w a n ia s o b ie g o s p o d a rc z o i p o lity c z n ie k r a jó w ro ln ic z y c h , k tó r e m o g ą b y ć r y n k ie m z b y tu d la p r z e m y s łu n ie m ie c k ie g o i w z a m ia n z a a r ty k u ły p r z e m y s ło w e d o s ta rc z y ć R z e s z y p r o d u k tó w ro ln ic z y c h o r a z s u ro w c ó w .
E k s p a n s ja g o s p o d a r c z a i p o lity c z n a N ie m ie c o d k ilk u la t z m ie rz a g łó w n ie w k ie r u n k u p o łu d n io w o - w s c h o d n im . J e j c e le m je s t o p a n o w a n ie b a s e n u n a d - d u n a js k ie g o i — w d a ls z e j p rz y s z ło ś c i — U k r a in y s o w ie c k ie j o r a z B lis k ie g o W s c h o d u . D u n a j m a b y ć ic h g łó w n ą a r te r ią k o m u n ik a c y jn ą łą c z ą c ą B a łty k i M o rz e P ó łn o c n e z M o rz e m C z a rn y m . W ty m c e lu p r z y s tą p ili d o b u d o w y d w u c h k a n a łó w : O d r a — D u n a j i R e n — D u n a j. D la te g o z n o w u ła k o m ie j s p o g lą d a ją n a p o ls k i G ó rn y Ś lą sk .
★
N a k ła d e m b e r liń sk ie g o „ V o lk u n d R e ic h V e rla g " u k a z a ło s ię n ie d a w n o w ie lk ie n ie m ie c k ie w y d a w n ic tw o p r o p a g a n d o w e p . t. „ O b e rs c h le s ie n A tla s " . W y d a w n ic tw o to je s t je s z c z e je d n y m d o w o d e m , ź e N ie m c y n ie w y r z e k li s ię s w y c h d ą ż e ń z a b o r c z y c h w s to s u n k u d o z ie m p o ls k ic h .
R e d a k to r n a c z e ln y te g o w y d a w n i
c tw a , p r o f , G e is le r, w u w a g a c h w s tę p n y c h w b r e w p r a w d z ie h is to ry c z n e j tw ie r d z i, ż e G ó rn y Ś lą s k o d c z a s ó w p r z e d h is to r y c z n y c h z a m ie s z k a ły b y ł p r z e z p le m io n a g e rm a ń s k ie , a ż y w io ł s ło w ia ń s k i „ w ta r g n ą ł" n a te n te r e n p rz e jśc io w o n a k ilk a s e t la t. N ie m ie c k ą z ie m ią je s t o c z y w iśc ie ró w n ie ż Ś lą s k C ie s z y ń s k i i w o g ó le c a ły b a s e n n a d d u - n a js k i, g d z ie z d a n ie m p ro f. G e is le r a — z w a r te j m a s ie n ie m ie c k ie j p r z e c iw s ta w ia s ię m ie s z a n in a lu d n o śc io w a , w ś r ó d k tó r e j w s z ę d z ie r o z r z u c e n i s ą N ie m c y . U c z o n y n ie m ie c k i n ie w y s u w a a le p o d s u w a c z y te ln ik o w i w n io s e k , ź e w ta k im r a z ie c a ły b a s e n n a d d u n a j- s k i (z C z e c h o s ło w a c ją , W ę g ra m i, c z ę ś c ią P o ls k i i R u m u n ii) p o w in ie n , rz e c z p r o s ta , „ w r ó c ić " d o R z e sz y .
P r z e d e w s z y s tk im je d n a k u c z o n y im p e r ia lis ta n ie m ie c k i p r a g n ie p r z e k r e ś lić
„ k r z y w d z ą c ą g r a n ic ę g e n e w s k ą " ’ i p rz y w r ó c ić je d n o ś ć Ś lą s k a . W p s e u d o - u c z o n y m w y w o d z ie „ s tw ie rd z a " to ż s a m o ś ć fo lk lo ru G ó rn e g o Ś lą s k a z c a ły m i ś ro d k o w y m i N ie m c a m i o d ... P a la ty n a - tu (!). L u d n o ś ć g ó r n o ś lą s k a je s t, m a s ię ro z u m ie ć , w s w e j m a s ie n ie m ie c k a lu b m ie s z a n a , lite ra c k ie g o ję z y k a p o ls k ie g o n ie z n a w c a le , m ó w i ty lk o d ia le k te m („ w a s s e rp o ln is c h " ) i ję z y k ie m n ie m ie c k im , k tó r y z n a ją w s z y s c y G ó rn o ś lą z a c y .
— T a k tw ie r d z i H e r r P r o fe s o r G e is le r.
J e g o z d a n ie m — n ie m ó w i o n te g o w y r a ź n ie , a le ta k i je s t s e n s ty c lr w y w o d ó w — P o ls k a p o w in n a „ z w ró c ić "
G ó rn y Ś lą s k R z e s z y i je s z c z e b y ć je j w d z ię c z n a z a p r z y ję c ie te g o d a ru . B o — p is z e — „ G ó r n y Ś lą s k o b c ią ż a p o ls k i o rg a n iz m g o s p o d a rc z y " , P o la c y w in n i w y r z e c s ię d ą ż e n ia d o u p r z e m y s ło w ie n ia s w e g o k r a ju . P o ls k a p o w in n a p o z o s ta ć k r a je m ro ln ic z y m i w r a z z p a ń s tw a m i n a d d u n a js k im i s ta n o w ić d o p e ł
n ie n ie w ie lk ie j p o tę g i p rz e m y s ło w e j, ja k ą je s t R z e s z a . W s to s u n k a c h g o s p o
d a rc z o - k o m u n ik a c y jn y c h m ię d z y R z e s z ą a g r u p ą p a ń s tw a g r a r n y c h G ó r n e m u Ś lą s k o w i p r z y p a d a s p ę e ja ln a ro la , k tó r ą o n o d e g r a ty lk o „ ja k o s iln a i z a m k n ię ta je d n o ś ć g o s p o d a r c z a " , d o k tó r e j m a b y ć d o p r o w a d z o n y w p r z y s z ło śc i. — T a k i je s t s e n s k o n k lu z y j a u to r a „ O b e r s c h le s s ie n A tla s " ,
T a k ic h w y d a w n ic tw u k a z a ło s ię w N ie m c z e c h ju ż w ie le . P ro f. G e is le r n ie je s t p ie r w s z y m u c z o n y m n ie m ie c k im , k tó r y fa łs z u je h is to r ię i r z e c z y w is to ś ć w c e lu p o d ju d z e n ia s w y c h r o d a k ó w p r z e c iw k o P o ls c e , k tó r a „ z a g r a b iła p r a n ie -
m ie c k i G ó r n y Ś lą s k " , J e ż e li w ię c p o ś w ię c a m y je g o a tla s o w i ty le u w a g i to d la te g o , ź e p r z e c ie ż w N ie m c z e c h h itle r o w s k ic h n ie m a w o ln o ś c i s ło w a i te g o r o d z a ju w y d a w n ic tw o n ie m o g ło b y s ię u k a z a ć b e z w ie d z y i a p r o b a ty n ie m ie c k ie g o m in is te r s tw a p r o p a g a n d y .
N ie u le g a w ą tp liw o ś c i, ź e p o n o w n y z a b ó r G ó rn e g o Ś lą s k a o g ro m n ie u ła t
w iłb y R z e s z y o s ią g n ię c ie je j im p e r ia li
s ty c z n y c h c e ló w . M u s im y s ię w ię c li
c z y ć z p r a w d o p o d o b ie ń s tw e m w z m o ż e n ia a k c ji p ro p a g a n d o w e j, k tó r e j p rz e ja -
P o z w y c ię stw ie N ie m c ó w
w K ła jp e d z ie
L itw in i n ie w y tr z y m u ją n a p o m n ie m ie c k ie g o
K o r e s p o n d e n c j a w ł a s n a „ N o w e g o K u r i e r a " . K ła jp e d a , 4 . 1 .
P o w y b o ra c h d o s e jm ik u k ła jp e d z k ie g o z a p a n o w a ł s p o k ó j. N a p a d y ju ż n ie n a le ż ą d o c o d z ie n n e g o r e p e r tu a r u d z ia ła ln o ś c i p o lity c z n e j N ie m c ó w , k tó ry m p rz e w o d z i d r. N e u m a n n .
W ó d z N ie m c ó w k ła jp e d z k ic h , k tó r y w e s p ó ł z n a ro d o w y m i s o c ja lista m i g d a ń sk im i p rz y g o to w a ł c a łą a k c ję p rz e d w y b o rc z ą , d z i s ia j z a ję ty je st o p ra c o w y w a n ie m p la n ó w , z k tó ry m i w y s tą p i w c z a s ie o b ra d s e jm ik u k ła jp e d z k ie g o . S z ta b h itle ro w s k i w K ła jp e d z ie c z y n i p rz y g o to w a n ia d o z u p e łn e g o o - p a n o w a n ia w s z y s tk ic h p la c ó w e k u rz ę d o w y c h .
R a z je s z c z e c h c ę z w ró c ić u w a g ę n a rz e c z z a s a d n ic z ą , c h a ra k te ry z u ją c ą s z a rą rz e c z y w is to ś ć K ła jp e d y . W y n ik i w y b o ró w d o s e jm ik u k ła jp e d z k ie g o b y n a jm n ie j n ie s ą s p ra w d z ia n e m s k ła d u n a ro d o w o ś c io w e g o K ła jp e d y . K ła jp e d a p o s ia d a w ię k s z o ść m ie s z k a ń c ó w L itw in ó w i ty lk o p ro p a g a n d z ie n ie m ie c k ie j o ra z p ra k ty k o m d y r e k to r ia tu z a w d z ię c z a ć n a le ż y , ź e w w y b o ra c h d o s e j-
E k sp o r ta c ja z w ło k k a r d . K a k o w sk ie g o d o k a te d r y św . J a n a
W a rs z a w a , 4 . 1 , (A T E ) W c z o ra j p o p o łu d n iu o d b y ła s ię u ro c z y s ta e k s p o rta c ja z w ło k ś p . k s . K a rd y n a ła K a k o w s k ie g o , m e tro p o lity w a rs z a w sk ie g o , z p a ła c u a rc y b isk u p ie g o d o k a te d ry ś w . J a n a .
P rz e d g o d z . 1 6 -tą d o p a ła c u a rc y b is k u p ie g o p rz y b y ł, c e le m w z ię c ia u d z ia łu w ż a ło b n e j u ro c z y s to śc i p . p re z e s r a d y m in i
s tró w g e n . S ła w o j-S k ła d k o w s k i, r e p r e z e n tu ją c y P a n a P re z y d e n ta R , P ., w o to c z e n iu c z ło n k ó w rz ą d u o ra z p o d s e k r e ta r z y s ta n u , w ic e m in . s p ra w w o js k o w y c h g e n . G łu c h o w s k i, re p re z e n tu ją c y P a n a M a rs z a łk a Ś m i
g łe g o - R y d z a . W im ie n iu c h o re g o m a rs z a ł
k a S e jm u p rz y b y ł w ic e m a rsz a łe k S e jm u d r.
L e o n S u rz y ń sk i, w ic e m a rsz a łe k S e n a tu p łk . D ą b k o w s k i re p re z e n tu ją c y m a rs z a łk a S e n a tu .
W iz y ta m in . C ia n o w W a r sz a w ie
R z y m , 4 . 1 . (P A T ) I s tr e m s p ra w z a g ra n ic z n y c h h r. C ia n o . W A m b a s a d o r W ie n ia w a -D łu g o s z o w sk i o d -1 to k u te j ro z m o w y u s ta lo n o , ż e w iz y ta m in . b y ł w c z o ra j w ie c z o re m ro z m o w ę z m in i- • C ia n o w W a rs z a w ie n a s tą p i w lu ty m -
m ik u z w y c ię s tw o N ie m c ó w je st b e z a p e la c y jn e .
V Z y s ta rc z y p rz e w ę d ro w a ć w s ie k ra ju k ła jp e d z k ie g o , b y p rz e k o n a ć s ię , ź e N ie m c y , p ro w a d z ą c p ro p a g a n d ę , b y n a jm n ie j n ie o d s u w a li L itw in ó w o d g o d n o ś c i w p a r tii n a ro d o w o - s o c ja lis ty c z n e j. W k a ż d y m m ia ste c z k u c z y te ż w io s c e s ą n a s ta n o w is k a c h k ie ro w n ic z y c h p o s z c z e g ó ln y c h o rg a n iz a c y j n ie m ie c k ic h lu d z ie p rz y w ią z a n i d o n ie m ie c - k o śc i, a je d n a k w ż y c iu c o d z ie n n y m u ż y w a ją ję z y k a lite w s k ie g o . W d o m u m ó w ią o n i ty lk o p o lite w s k u .
W s to s u n k u d o je d n y c h z a s to so w a n o m e to d ę z a in te re s o w a n ia ic h p rą d e m n a r o d o w o - s o c ja lis ty c z n y m , w s to s u n k u d o d ru g ic h — s z y k a n y . W s u m ie p o z b a w io n o * z g ó rą 1 1 .0 0 0 o s ó b p ra w a g ło s u , c o je st lic z b ą o g ro m n ą n a s to s u n k i k ła jp e d z k ie .
P o w y b o ra c h w s z y s tk im p rz y w ró c o n o p r a w a o b y w a te ls k ie .
P o z w y c ię s tw ie N ie m c ó w o s ią g n ię to z r e s z tą n a ty c h m ia st d ru g i s u k c e s . O tó ż d y re k to r ia t o g ło sił z a rz ą d z e n ie p o z b a w ia ją c e p o -
K o n d u k t p o g rz e b o w y o tw a rły o d d z ia ły w o js k o w e , k a w a le rii, a rty le rii i p ie c h o ty , d a le j p o s tę p o w a ły p o c z ty s z ta n d a ro w e z w ią z k ó w k o m b a ta n c k ic h , z g ro m a d z e n ia z a k o n n e m ę s k ie i ż e ń s k ie , d u c h o w ie ń stw o ś w ie c k ie , k s . b is k u p i.
N a P la c u T e a tra ln y m z a p e łn io n y m lic z n ą rz e s z ą w ie rn y c h z try b u n y n a w p ro s t R a tu s z a p r e z y d e n t m ia s ta S te fa n S ta rz y ń s k i w y g ło s ił p rz e m ó w ie n ie . K o n d u k t p r z e s z e d ł n a s tę p n ie d o k a te d ry . W k a te d r z e u - s ta w io n o tru m n ę n a s k ro m n y m k a ta fa lk u , w o k ó ł k tó re g o p ło n ę ło 6 z w y k ły c h ś w ie c . N ie s z p o ry ż a ło b n e w k a te d r z e o d p ra w ił k s . a rc y b isk u p G a ll w o to c z e n iu k le ru . N a n a b o ż e ń stw ie b y ło o b e c n e c a łe d u c h o w ie ń s tw o , b io rą c u d z ia ł w ż a ło b n y c h u ro c z y s to ś c ia c h z J . E . N u n c ju s z e m P a p ie s k im n a c z e le .
w e m i n a rz ę d z ie m je s t „ O b e r s c h le s ie n A tla s " . S ą d z im y , ź e a k c ja ta m a ta k i s a m s e n s , ja k d y s lo k a c ja je d n e j z tr z e c h n ie m ie c k ic h d y w iz y j z m o to ry z o w a n y c h n a n ie m ie c k im Ś lą s k u .
A le z a ró w n o te ja k i w s z e lk ie in n e p r ó b y w y w a rc ia n a c is k u n a P o ls k ę z a w io d ą . N ic i n ik t n ie z m u si P o ls k i d o p r o w a d z e n ia p o lity k i s p rz e c z n e j z je j in te r e s a m i, a ta k ą p o lity k ą b y ło b y u ła t
w ia n ie R z e s z y re a liz a c ji M itte le u ro p y . S z k o d a tr u d u , p a n o w ie N ie m c y . M y ju ż m a m y p o c z u c ie w ła s n e j s iły i p o tr a fim y je j u ż y ć w r a z ie p o trz e b y .
lic ja n tó w lite w s k ic h p ra w a w y k o n a n ia ic h fu n k c y j n a te re n ie k ra ju k ła jp e d z k ie g o . L i
tw a n ie z d o b y ła s ię n a m ę ż n ą o d p o w ie d ź n a te z a rz ą d z e n ia , a n a w e t w ty c h d n ia c h w y c o fa ła p o lic ję lite w s k ą z k ra ju k ła jp e d z k ie g o . J e s t to ró w n o z n a c z n e z w y rz e c z e n ie m s ię w ła d z y . G a rn iz o n w o js k o w y s ta c jo n o w a n y w K łe jp e d z ie n ie s ta n o w i b o w ie m p o w a ż n e j p o z y c ji, k tó ry b y N ie m c y m u s ie li b ra ć p o d u w a g ę w c z a sie p la n o w a n ia .
W te j c h w ili w s z ta b ie n ie m ie c k im w K ła jp e d z ie w rą p rz y g o to w a n ia d o p rz e ję c ia w ła d z y . P rz y g o to w a n ia te s ą d a le k o p o s u n ię te . O d d z ia ły b e z p ie c z e ń s tw a z o rg a n iz o w a n e p rz e z d r. N e u m a n n a i je g o z a s tę p c ę d r. B e rtu le ita lic z ą w te j c h w ili p rz e s z ło 5 0 0 0 lu d z i u z b ro jo n y c h n a jn o w o c z e ś n ie j.
D o w ó d z tw o s p o c z y w a w rę k u o fic e ró w R e ic h s w e h ry , a m a te ria ł lu d z k i je st b a rd z o d o b rz e w y s z k o lo n y .
N ie b e z z n a c z e n ia w ro z g ry w k a c h k ła j
p e d z k ic h je s t s tr a s z a k z a s to so w a n y p rz e z R z e s z ę .
O ile w o k re s ie w y b o ró w N ie m c y w y s ła li n a d g ra n ic ę p ru s k o - k ła jp e d z k ą lic z n e o d d z ia ły w o js k o w e , o ile w o k re s ie p rz e d w y b o rc z y m p rz e z tę g ra n ic ę s z m u g lo w a li b ro ń , a m u n ic ję i u lo tk i, o ty le w o b e c n e j c h w ili p rz e z tę g ra n ic ę p rz e p ro p a g a n d a o ra z w p ły w y g o s p o d a rc z e .
W p o rc ie k ła jp e d z k im w ię k sz o ś ć p rz e d s ię b io rs tw p rz e s z ła w r ę c e n ie m ie c k ie i d z i s ia j je st ju ż rz e c z ą p rz e są d z o n ą , ja k i lo s s p o tk a K ła jp e d ę . L itw in i n a w e t c o ra z c z ę ś c ie j s tw ie rd z a ją , ż e w c h ło n ię c ie K ła jp e d y p rz e z R z e s z ę w o b e c n y m u k ła d z ie s to s u n k ó w je s t ju ż rz e c z ą p rz e s ą d z o n ą .
N ie u le g a ró w n ie ż ż a d n e j w ą tp liw o śc i, ź e w ra m a c h te g o p o c h ła n ia n ia a p e ty t n ie m ie c k i z a o s trz y s ię je s z c z e . K ła jp e d a w n a j
b liż sz y m c z a sie w e d le p la n u N ie m c ó w n ie b ę d z ie w łą c z o n ą d o R z e s z y .
K ła jp e d a m a p rz y c z y n ić s ię d o te g o , b y n ie m ie c k a e k s p a n s ja g o s p o d a rc z a p rz e z n ią z n a la z ła d ro g ę d o k ra jó w b a łty c k ic h .
W z w ią z k u z ty m i u s iło w a n ia m i n ie u le g a n a jm n ie jsz e j w ą tp liw o ś c i, ż e z a d z ia ła n ie m g o s p o d a rc z y m N ie m c y u ru c h o m ią d z ia ła n ie p o lity c z n e .
T a k ie p o s ta w ie n ie s p ra w y o d n o ś n ie K ła j
p e d y c z y n i p u n k t te n b a rd z o w a ż n y m i k a ż d e d z ia ła n ie n ie m ie c k ie n a b ie ra tu s p e c ja l
n e g o z n a c z e n ia .
T o te ż je st p o w o d e m , ż e n a K ła jp e d ę z w ró c o n e s ą O c z y p o lity k ó w .
Z . K o w t
Sb. 2ONMLKJIHGFEDCBA C zw a rfelc, d n ia 5 sty c zn ia 1 9 3 9 r. N r. 4
S y r ia w p r z e d d z ie ń p o w s ta n ia RQPONMLKJIHGFEDCBA
M a n ife st z ż ą d a n ie m n a ty c h m ia s to w e g o u d z ie le n ia n ie p o d le g ło śc i
S ta m b u ł, 4. 1. (P A T ).
P ra sa tu reck a u ja w n ia o sta tn im i d n ia m i n iez w y k łe za in tereso w a n ie sy tu a cją w S y rii, w y tw o rzo n ą z p o w o d u o d ro czen ia ra ty fik a cji tra k ta tu fra n cu sk o - sy ry jsk ieg o .
D zien n ik i u w a ża ją sy tu a cją w S y rii za n a d er p o w a żn ą i p rzew id u ją w y b u ch w ty m k ra ju ro zru ch ów , o ile F ra n cja n ie zg o d zi się n a p ręd k ie z a ła tw ie n ie k w e stii z n ie sie
n ia m a n d a tu fra n cu sk ieg o n a d S y rią i L i
b a n em .
Jak donoszą z D am aszku, p a rla m en t S y rii z o sta ł o d ro czo n y na jeden m iesiąc.
D ecyzja ta tłum aczy się jako chęć Izby po
now nego zbadania sytuacji politycznej S yrii po przyjeździe do kraju now ego w y
sokiego kom isarza francuskiego P u a u x . Jak donoszą z B eyrutu, przew odniczący syryjskiego stronnictw a w olności, A zm e, ogłosił m a n ifest p o d a d resem F ra n cji, w którym ośw iadcza, że dotychczasow a poli
tyka F rancji w stosunku do Syrii, m usi być z m ien io n a tak sam o, jak S yria w idzi się zm uszoną zm ienić sw ą politykę w obec F rancji.
„S yria — tw ierdzi m anifest— n ie zn ie
sie d łu żej a n i in try g p o lity czn y ch , a n i p a -
A m e r y k a ń s k a p o d r ó ż a n g ie ls k ie j p a r y k r ó le w sk ie j
L o n d y n , 4 . 1. (P A T ) K ról angielski w raz z królow ą w yjedzie
? P ortsm outh na pokałdzie krążow nika
„R epulse" dn. 8 m aja do K anady. 13 m aja okręt przybędzie do Q uebec.
N a zaproszenie prezydenta R oosevelta angielska parakrólew ska uda się następnie do S tanów Z jednoczonych, gdzie spędzi 4 dni. W izyta ta nastąpi pom iędzy 8 a 11 czerw ca. P o pow rocie do K anady król i królow a odw iedzą N ow ą F unlandię. P o
w rót do A nglii nastąpi 2 czerw ca.
O r ę d z ie R o o s e v e lia
W a szy n gto n , 4 , 1. (P A T ) D ziś rozpoczną się obrady izby repre zentantów . P rezy d en t R o o se v e lt o so b iście w y g ło si sw e d o ro czn e o ręd zie.
P rzew odniczący kom isji spraw zagra
nicznych senatu senator P ittm an ośw iad
czył, iż rozpoczynające się posiedzenie izby reprezentantów i senatu m . in. zajm ie się przejrzeniem układów i traktatów , doty
czących stosunków S tanów Z jednoczonych z innym i narodam i.
W y b o r y w C z e c h o -S ło w a c ji
P ra g a , 4 . 1. (P A T ) W tutejszych kołach politycznych liczą słę z tym , że w najbliższym czasie zostanie rozw iązany obecny parlam ent czeskosło- w acki, a now e w ybory będą rozpisane naj
później za 6 m iesięcy. W edług opinii kół dobrze poinform ow anych, czynniki rządow e opracow ują już ordynację w yborczą, która m a być w ydana w form ie rozporządzenia rządow ego na podstaw ie uzyskanych przez rząd pełnom ocnictw .
„ M ia sto m ło d z ie ż y *4 w L o n d y n ie
L o n d yn , 4 . 1. (P A T ) K osztem m iliona funtów szterlingów m a być w ybudow ane w L ondynie „m iasto m ło dzieży", które będzie głów nym ośrodkiem w szystkich organizacyj m łodzieży całego im perium brytyjskiego. M iasto m łodzieży będzie posiadało w łasny teatr, w ielką bi
bliotekę, restaurację, salę obrad i t. d.
R óżne kolonie i dom inia będą posiada
ły w łasne paw ilony m ieszkalne dla studen
tów . M iasto m łodzieży będzie m ogło po
m ieścić przeszło dw a tysiące studentów , niezależnie od specjalnie zbudow anych p a
w ilonów gościnnych dla m łodzieży, przyby
w ającej na krótszy pobyt do L ondynu. D o
tychczas jeszcze nie w ybrano m iejsca pod budow ę „m iasta m ołdzieży’*,
U p a ły w A r g e n ty n ie
B u en o s A iro, 4. 1, (P A T ) W całej A rgentynie panują obecnie nie
byw ałe upały. W stolicy tem peratura do
chodzi do 37 st. C elsjusza, w północnych prow incjach — do 40 st, C ,
n o w a n ia o b c e g o . F ra n cja n ie p o w in n a d o p ro w a d zić S y rii d o ro zp a czy , g d y ż w p rze
ciw n y m ra zie zm u si ją d o p rzy m ierza z w ro g a m i F ra n cji. S y ria p o sia d a ty sią c e m ło d y ch lu d zi, g o to w y ch p o d n ieść szta n d a r
w o łn o ści. R a d zim y p o d rzeć tra k ta t, n im m y g o sa m i p o d rzem y " .
M a n ifest k o ń czy się żą d a n iem n a ty ch m ia sto w eg o u d zielen ia n iep o d leg ło ści S y rii b e z ża d n y ch za strzeżeń *
P r z e d z m ia n ą r z ą d u w R u m u n ii
M in . C a lin e s c u n a s tę p c ą p a tia r c h y M ir o n a
L o n d y n , 4. 1. (A T E ).
O trzym ano tu w iadom ości z rzekom o do
brze poinform ow anych źródeł o m a ją cej n a stą p ić zm ia n ie rzą d u w R u m u n ii, p rzy czy m p rem ierem m a zo sta ć o b e c n y m in ister sp r.
w ew n ętrzn y ch C a lin escu , b lisk i w sp ó łp ra co w n ik k ró la K a ro la II.
C alinescu w ydał szereg surow ych zarzą
dzeń przeciw ko Ż elaznej G w ardii i czło n k o w ie jej za p rzy sięg li m u k rw a w ą zem stę
K o n flik t a n g ie ls k o * ja p o ń s k i
o 3 a r e s z to w a n y c h ż o łn ie r z y b r y ty jsk ic h
H o n g K o n g , 4. 1. (P A T ).
Z T ientsinu donoszą następujące szcze
góły o konflikcie angielsko - japońskim , p o w sta ły m n a tle in cy d en tu , ja k i w y d arzy ł się p o d cza s św ią t B o żeg o N a ro d zen ia. W ła dze japońskie aresztow ały w ów czas trzech żo łn ierzy b ry ty jsk ich na obszarze daw nej koncesji niem ieckiej i założyły natychm iast protest u w ładz brytyjskich przeciw ko za
chow aniu się aresztow anych. Japończycy
O r k a n n a d m o r z e m C z a r n y m
L ic z n e o fia r y — P r z e s z ło
S ta m b u ł, 4 . 1. (P A T ).
N a M o rzu C za rn y m sza la ł w czo ra j n ie- n o to w a n y o d 3 0 la t o rk a n .
10 tureckich i 2 greckie parow ce zo stały rzucone na brzeg. P rzyjście im z po
m ocą jest niem ożliw e, gdyż zostały one u n ieru ch om io n e w śró d sk a ł. P a ro w iec
Z m ia n a r z ą d u w J a p o n ii
B a r o n H ir a n u m a z lu z u je k s . K o n o y e ?
T o k io , 4 . 1. (P A T ) G a b in et k s. K o n o y e p o d a ł się d o d y m i
sji.
D ym isja gabinetu japońskiego została postanow iona na dzisiejszym posiedzeniu rady m inistrów . D ecyzja ta poprzedzona została k ilk u d n io w y m i ro zm o w a m i k sięcia K o n o y e z o to czen iem cesa rza , p rezesem ra d y p a ń stw a b a ro n em H ira n u m a i p o szczeg ó l
P o g r z e b m a ik i g e n . S o s n k o w s k ie g o
w y b itn e j d z ia ła c z k i i b o jo w n ic z k i n ie p o d le g ło śc io w e j
G o rlice, 4 . 1. (P A T ) W czoraj w G erlicach odbył się p o g rzeb śp . Z o fi z D ra b iń sk ich S o sn k o w sk iej, m a tk i g en , b ro n i K a zim ierza S o sn k o w sk ieg o , w y b itn ej d zia ła czk i i b o jo w n iczk i n iep o d leg ło ścio w ej, zm a rłej w 8 0 ro k u ży cia w G lin - n ik u M a riam p o lsk im , P o g rzeb śp . Z o fii S o sn k ow sk iej sta ł się w ielk ą m a n ifesta cją ża ło b n ą k u c z c i zm a rłej, k tó ra p ra w ie c a łe ży cie sp ę d z iła w słu żb ie O jczy źn ie.
U rodzona w m ajątku G intow ce na Ż m u
dzi, zam ieszkaw szy potem w W arszaw ie, p rzez w ie le la t b ra ła ży w y u d zia ł w w a lce o p o lsk ą sz k o łę , w ychow ując sam a w ybit
nych bojow ników o niepodległość synów : g en . K a zim ierza S o sn k o w sk ieg o , in ż. J e r z e
g o S o sn k o w sk ieg o , leg io n o w eg o o ficera B e- lin ia k a i có rk ę S ta n isła w ę . D om śp. S osn
kow skiej w W arszaw ie do roku 1905 był sch ro n em d la b o jo w có w , a p ó źn iej d la c a łe
g o za stęp u n iep o d leg ło ścio w có w . P o aresz
tow aniu przez M oskali jej zięcia inż. A dam a K o w a lsk ieg o , to w a rzy szy m u w ra z z có rk ą n a S y b ir, O statnie lata spędziła u sw ej córki, S tanisław y, w G linniku M ariam pol-
za śm ierć p rzy w ó d cy Ż ela zn ej G w a rd ii C o - d rea n u , z a k tó rą czynią go odpow iedzial
nym .
Z tych sam ych źródeł donoszą, że zm ia
na rządu w ydaje się o tyle praw dopodob
niejsza, źe obecny prem ier patriarcha M i
ron C ristea jest jużbardzo sędziw yi źe sta nąłon na czele rządu tylko prow izorycznie po dym isji gabinetu G ogi, który utrzym ał się tylko przez 44 dni.
zażądali 1) p rzep ro szen ia , 2 ) u k a ra n ia w in n y ch , 3 ) za b ro n ien ia żo łn ierzo m a n g ielsk im w y ch o d zen ia z k o n cesji b ry ty jsk iej.
W ładze brytyjskie odrzuciły tenprotest, dom agając się w kontrproteście b e z z w ło czn eg o u w o ln ien ia trzech a reszto w a n y ch żo łn ierzy . S pór nie został dotychczas zlik
w idow any i trzej żołnierze brytyjscy nie z o sta li w y p u szczen i n a w o ln o ść;
1O O ż a g lo w c ó w z a to n ę ło
„ M ille t" został z tak ą silą rzucony na w rak zatopionego parow ca, że u leg ł ro zb i
ciu i za to n ą ł. Z 2 4 -o so b o w ej za ło g i u ra to w a ły się ty lk o 2 o so b y . 4 m ałe parow ce tu
reckie zaginęłybez w ieści. P rzeszło 100 ża g lo w có w z a to n ę ło lu b z o sta ły w y rzu co n e n a b rzeg . W ie le o só b zg in ęło .
n y m i czło n k a m i rzą d u .
W kołach politycznych panuje przeko
nanie, źe m isja utw orzenia now ego gabine
tu nie będzie pow ierzona ks. K onoye. P o
niew aż w pertraktacjach toczonych ostat
nio głów ną rolę odegrał b a ro n H ira n u m a , liczą się tu z ty m , ż e o n zo sta n ie p rem ie
rem , P ow ierzenie m u tej m isji m a nastą
pić jeszcze dzisiaj.
skim . B yła odznaczona Z łotym K rzyżem Z asługi.
U roczystości pogrzebow e rozpoczęły się o godz. 9 rano nabożeństw em w kościele parafialnym w G orlicach, odpraw ionym przez ks, p rałata L itw ina, na którym obec
na była rodzina zm arłej oraz przybyłe de
legacje.
K ondukt żałobny w yruszył o godz. 14 z z G linnika M ariam polskiego do G orlic, od
ległych o 3 km . Z w łoki eksportow ał ks.
p rałatL itw in w asyście licznego duchow ień stw a oraz braci zakonnych O . O . R eform a
tów z B iecza, P rzed trum ną niesiono i w ie
ziono liczne w ieńce.
Z a tru m n ą p o stę p o w a ł sy n zm a rłej, in sp ek to r a rm ii g en . b ro n i K a zim ierz S o sn - k o w sk i, in ż. J erzy S o sn k o w sk i o ra z có rk a S ta n isła w a i z ię ć in ż. A d a m K o w alsk i, w n u k i i p ra w n u k i.
N a czele delegacji w ojskow ych postępo
w ali gen. K rzem ieński, prezes N . I. K ,, gen.
B oncza-U zdow ski, gen. Jur-G orzechow ski.
D elegacja naczelnej kom enty Z w iązku L e
gionistów , b. 6 batalionu brygady Józefa
P iłsudskiego, sztabu gen. i in. form acyj, delegaqe m iejscow ych zw iązków : L egioni
stów , S trzeleckiego, R ezerw istów , b. ochot
ników arm ii polskiej, przedstaw iciele w ładz pow iatow ych w G orlicach ze starostą m gr S tyczyńskim oraz w ielotysięczne rzesze m iejscow ego społeczeństw a. P o przybyciu do kościoła parafialnego w G orlicach, trum nę um ieszczono na katafalku i odpraw iono m odły.
N astępnie koduk t udał się na cm entarz parafialny, gdzie tru m n ę zło żo n o d o g ro b o w ca ro d zin y K o w a lsk ich .
Z a m a c h n a p a tr o l p o lic y jn y
C ieszy n , 4, 1, (P A T ).
W czoraj rano w P orębie (pow . fryszta- cki) pew ien osobnik dokonał zam achu na patrol policyjny, rzucając w kierunku poli
cjantów granat ręczny, który eksplodow ał, nie raniąc na szczęście nikogo. S praw cę zam achu ujęto.
R a u s c liiiin g p o z b a w io n y o b y w a te ls tw a
G d a ń sk , 4, 1. (P A T ).
N a podstaw ie uchw ały senatu gdań
skiego b. prezydent senatu W olnego M ia
sta dr. R auschning pozbaw iony został oby
w atelstw a gdańskiego.
U chw ała ta spow odow ana została ata kam i dr. R auschninga przeciw ko senatow i gdańskiem u i ruchow i narodow o - socjali
stycznem u.
S tr a c e n ie m o r d e r c ó w
B erlin , 4 . 1. (P A T ) W B erlinie stracono m ałżonków S choe- new ald, którzy zam ordow ali i obrabow ali w początku listopada ub. r. w K olonii listo noszą, a na kilka m inut przed tym pozba
w ili życia przez zastrzelenie w łaścicielkę m ieszkania, do którego sprow adzili się jako sublokatorzy.
Na wiJnokręgn politycznym
Pojawić się ma na horyzoncie polity cznym organizacja p. n. Narodowy Zwią zek Radykalny (N. Z. R.); organizacja ma liczyć na niezadowolone elementy w Stronnictwie Narodowym i b. 0. N. R-- Organizacja ta wystąpiłaby jako nowe stronnictwo polityczne.
*
W polonńe stycznia zwołana ma być do Wilna Rada Naczelna Stronnictwa Zachowawczego. Rada ta poweźmie sze reg uchwal politycznych i wybierze no
wy Zarząd. Mówią, że prezesem wy brany zostanie książę Radziwiłł.
• « •
Kola polityczne obiegła wiadomość, jakoby b. senator Maksymilian Malinow ski zamierzał z powodu podeszłego wie
ku i słabego zdrowia wycofać się z czyn nej polityki.
★
W PPS. daje się zauważyć wzrost wpływów tych działaczy, którzy są prze
ciwni związaniu się Polskiej Partii So
cjalistycznej z „Bundem’1. Żywioły te mają zwrócić się do władz partyjnych z żądaniem uniezależnienia poczynań P.
P' S-u od „Bundu". Brana jest pod u- wagę sprawa współpracy tych dwóch partyj w warszawskiej radzie miejskiej, ponieważ władze PPS. postanowiły za
cieśnić jeszcze bardziej sojusz z „Bun dem**.
Wśród radnych, wybranych z listy, socjalistycznej znajduje się przeszło 10, którzy prawdopodobnie nie będą chcieli solidaryzować się całkowicie z posunię
ciami „góry’1 PPS. Mimo nacisku, jaki wywierały władze partyjne na radnych, którzy zostali wybrani, choć kandydowa li na dalszych miejscach, nikt jak dotąd nie zrzekl się mandatu.
« ■
Niektórzy działacze Stronnictwa Lu dowego noszą się ponoć z zamiarem po stawienia w stan oskarżenia na Radzie Naczelnej tych członków Stronnictwa, którzy brali udział wpertraktacjach wy
borczych w Krakowie przy tworzeniu Polskiego Bloku★ Katolickiego.★
W połowie stycznia w Warszawie będzie obradował Zarząd Główny Żarze Wia. W kołach politycznych do zebra' nia tego przywiązują dość dużą wagę.
