I ■
Wtuiftwek, plqtekllft »ty«nla 1939 t OMlOtf.
A ToruńVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
< - .y \ W y s o k a 1 2 '/ K s i ^ n ic a M ie js k a
im . K o p e r n i k a
i express Kujawski
Brzeska 29 ADMINISTRACJA
Przedmiejska 20 Telefon Jft 11-00
*
Warunki prenumerat
aisędalków, urzędników •marytowanych, polleji l rebetaiteów iŁ 1 —
I
wiadome nieporozumienie
li
P o z n a ń , 1 2 . 1 . T s tm e je ś w ia d o m e n ie p o r o z u m ie n ie . W k a ż d y m r a z ie is tn ie je o n o m ię d z y p r z y w ó d c a m i i o r g a n a m i p r a s o w y m i o - p o z y c y jn y c h p a r tii a 0 . Z . N .
N a z y w a m y ś w ia d o w y m n ie p o ro z u m ie n ie m to , c o n ie o d p o w ia d a n a jg łę b s z e j tr e ś c i p r z e k o n a ń P o la k ó w b e z w z g lę d u n a ic h p r z y n a le ż n o ś ć d o n ie w ą tp liw ie n a r o d o w y c h p a r tji, a o f ic ja l
n ie d y k to w a n e je s t c z ło n k o m ty c h p a r tii a lb o c z y te ln ik o m o p o z y c y jn y c h p is m ja k o r z e k o m a p r a w d a o n a s z y c h s to s u n k a c h w ż y c iu w e w n ę tr z n y m .
W s z y s c y u ś w ia d o m ie n i P o la c y z n a ją u k ła d n a r o d o w o ś c io w y P o ls k i, u z n a ją te ż k o n ie c z n o ś ć z w a rto ś c i p o lity c z n e j P o la k ó w . T a m , g d z ie n ie b e z p ie c z e ń s tw o o b c e g o ż y w io łu z a g r a ż a s ta n o w i p o s ia d a n ia p o ls k ie g o , łą c z ą s ię o c h o tn ie w s z y s c y P o la c y . N a p r z y k ła d n a z ie m i c z e r n ie ń s k ie j, g d z ie „ Z ie m ia i N a r ó d "
m a ją d e c y d o w a ć o p o ls k o ś c i je j. W s z y s c y m ó w ią ta k ż e o k o n ie c z n o ś c i u n a r o d o w ie n ia h a n d lu , r z e m io s ła i p r z e m y s łu w P o ls c e . W s z y s c y m a ją w ia r ę w a r m ię n a s z ą . N ie m ó w im y ju ż a n i o o ś w ia c ie a n i o r e lig ii, s ą to b o w ie m b e z s p o rn e s p ra w y .
A p r z e c ie ż ... D a w n o ju ż ż ą d a n o s il
n e j w ła d z y i u k r ó c e n ia w y b u ja łe g o p a r la m e n ta r y z m u . Ż ą d a li w s z y s c y .
R z u c o n o h a s ło z je d n o c z e n ia , a p o n a d o p ło tk i i m u r y g r a n ic z n e w y c ią g n ię to r ę k ę d o z g o d y . N a r ó d p o ją ł. P r z y w ó d c y z w ę s z y li d la s ie b ie n ie b e z p ie c z e ń s tw o . C z e k a li. N a b r a li z c z a s e m o - tu c h y i r u s z y li z k o p y ta d o o p o z y c ji.
T a k z a r e a g o w a li n a h a s ło z g o d y . T rz e b a b y ło z m ie n ić o r d y n a c ję w y b o r c z ą . O . Z . N . z g o d n ie z w o lą P r e z y d e n ta u z n a ł te n n a k a z . Ż y c ie je d n a k
s z ą d o k o n a ć s ię w p o ls k im ż y c iu p o f i- J z y c ję . ,
ty c z n y m w t^ m r o k u " (1 9 3 9 ). D o s ło w - C z y ż n ie m o ż n a z d u ż ą s łu s z n o ś c ią n ie ! N ie m y lą s ię o p o z y c jo n iś c i. D o - tw ie r d z ić , ź e js tn ie je ś w ia d o m e n ie p o - k o n a s ię n ie te n c u d , a le k o
n i e c z n o ś ć r e a ln a . D o k o n a s ię je d n a k p r z y w y c ią g n ię c iu w s z y s t
k ic h k o n s e k w e n c ji w y n ik a ją c y c h z „ d ą s ó w p r z e d m a łż e ń s k ic h " , a p o d o b o w ią z k ie m z a b e z p ie c z e n ia N a r o d o w i i P a ń s tw u p e w n o ś c i, ż e w z g lę d y n a p r z y w i
le je s ta n ó w , p r z y w ó d c ó w ty c h i o w y c h , p o b ła ż liw o ś ć d la n ie u d o ln o ś c i lu d z k ic h p o n ie c h a n e b ę d ą . W y n ik a to ja s n o z z a s a d 0 . Z . N ., z p o tr z e b b ie ż ą c y c h p a ń s tw a i z k o n ie c z n o ś c i p r z e c iw s ta w ie n ia s ię n a jb a rd z ie j w ie lk ie m u n ie b e z p ie c z e ń s tw u d y w e rs ji w e w n ę tr z n e j n ie o p a tr z n ie to r o w a n e j ta k ż e p r z e z p o ls k ą o p o -
z u m ite n ie ? C z y d z iw ić s ię n a le ż y , je ż e li tw ie r d z im y i m y , ż e d o k o n a s ię z je d n o c z e n ie — o w s z e m , d a j B o ż e je s z c z e te g o r o k u — p o d n a p o r e m k o n ie c z n o ś c i w y n ik a ją c y c h ta k ż e z e s to s u n k ó w m ię d z y n a r o d o w y c h ?
N ie m c y — W ło c h y — S o w ie ty , W ę g ry — P o ls k a — R u m u n ia — C z e c h o s ło w a c ja — G d a ń s k — K ła jp e d a — L i
tw a — p a ń s tw a n a d b a łty c k ie — k o m p le k s d o s y ć ro z le g ły .
Z w e w n ę trz n y c h s p r a w — ! p r o b le m ż y d o w s k i, d y w e r s ja u k r a iń s k a p o d s y c a n a p r z e z N ie m c ó w v ia G d a ń s k i R u ś P o d k a rp a c k ą — w y s ta r c z ą , a b y w P o l
[ r o z u m ie n ie ? C z y ż n ie k w e s tia p o s ia d a n ia w ła d z y je s t is to tą w s z e lk ie j o p o z y - c y jn o ś c i? P o n a d n a jis to tn ie js z e in te r e s y p a ń s tw a , p o n a d r z e c z o w o ś ć w o c e n ia n iu p o z y ty w n y c h s u k c e s ó w w n a s z e j p o lity c e p a ń s tw o w e j i p o n a d ś w ia d o m o ś ć , ż e 9 0 p r o c e n t z a r z u tó w s ta w ia n y c h o b o z o w i r z ą d o w e m u o k a z a ło s ię p o s p o lity m k ła m s tw e m lu b n a w e t o - s z c z e rs tw e m — o p o z y c ja m a je d n o ty l
k o h a s ło : m y c h c e m y rz ą d z ić . J a k ? 0 ty m a lb o n ic , a lb o ty lk o f r a z e s — d e
m o k r a ty c z n ie p r z y p r a w d z iw y m z je d n o s e e m ie js c e ś w ia d o m e g o n ie p o r o z u m ie - c z e n iu n a r o d u .
C z y ż n ie je s t to ś w ia d o m e n ie p o r o - ś r o d k a c h z j e d n o c z e n i e .
n ia z a ję ło ś w i a d o m e w c e la c h i
P. Premier gen. Składkowski
o sprawie ukraińskiej i żydowskiej
lih J W a rs z a w a , 1 2 , 1 . N a k o m is ji b u d ż e to w e j S e jm u ro z w in ę ła s ię p rz y b u d ż e c ie p re z y d iu m R a d y M in i
s tr ó w d y s k u sja z a ró w n o n a m ię tn a ja k i o b -
fita s p o w o d o w a n a p rz e z p o s ła C e le w ic z a w y s u n ię c ie m s p ra w y u k ra iń s k ie j o ra z s p r a w ą ż y d o w s k ą . P o w y p o w ie d z ia c h p o s łó w O Z N n a te n te m a t z a b ra ł g ło s
P. premier Składkowski ustalił stanowisko rządu w sprawach narodowościowych
„ W y s o k a K o m is jo ! P o n u r ą i n ie w d z ię c z n ą rz e c z ą je s t u s iło w a n ie k a rm ie n ia a u d y to riu m w p o rz e o b ia d o w e j m ó w k ą . J e d n a k je s te ś m y w te j s y tu a c ji, ż e m u s z ę o d p o w ie d z ie ć n a to , c o m ó w io n o i m u s z ę o d p o w ie d z ie ć w te d y , k ie d y m i to w y p a d a . P o s ta ra m s ię je d n a k s tre śc ić i o d p o w ie -
J
ty m c z a s e m c z e k a n a z a ła tw ie n ie P O " I d z je ć w s p o só b ja k n a jk ró tsz y . U p o w a ż n ia n a jp ie r w s z y c h w p a ń s tw o w e j m a - m n j€ |c g o s a m r € fe r a t k o le g i p o s ła
k o w ic . G d y b y ’ te n s a m a d m in is tra to r ta k s a m o p o s tę p o w a ł tu i ta m , to b y ło b y to s m u tn y m d o w o d e m z e s z ty w n ie n ia i s k o s t
n ie n ia a d m in istra c ji. M y ś lę , ż e n ie o to id z ie , ty lk o , ż e
p a n o w ie s z u k a c ie U k ra iń c ó w ta m , g d z ie ic h n ie m a i n ie b y li.
D la te g o n ie m o ż e m y s ię p o ro z u m ie ć . T ru d n o , ż e b y r z ą d w y p o w ie d z ia ł s ię , ż e ta m s ą U k ra iń c y , g d z ie p a n o w ie c h c ą ic h w id z ie ć . M y m u s im y m ie ć s w ó j w ła s n y p o g lą d i d e c y d o w a ć m u s i n a s z p o g lą d i z d a n ie . N a in n e k w e s tie o d p o w ie m p a n u k o le d z e ju tro .
P o p ie ra m w s z y s tk o , c o m ó w ił p a n k o l.
t
u
c h in ie . D la te g o c o m o ż n a b y ło z n a jp il
n ie jsz y c h z a g a d n ie ń z a ła tw ić , rż ą c w n ió s ł d o s e jm u ja k o p r o je k ty u s ta w , r e s z tę p r z e s ą d z ił p r z e d z w o ła n ie m iz b u s ta w o d a w c z y c h P r e z y d e n t m o c ą d e k r e tó w .
W y d a w a ło b y s ię , ż e ro z u m p o lity c z n y p o d y k tu je s to n o w a n ie w a lk w o b li
c z u k o m p lik a c y j m ię d z y n a r o d o w y c h . O w sz e m ! E n tu z ja z m w p e w n y c h m o m e n ta c h je d n o c z y ł n a r ó d . G d y c h w ila m in ę ła s z c z ę ś liw ie , w r ó c ili n a s i b r a c ia P o la c y o p o z y c jo n iśc i d o s w e g o n ie r y - c e r s k ie g o rz e m io s ła ... m ą c e n ia i w a lk i p a r ty z a n c k ie j,
W y n a le z io n o s o b ie n o w e g o s tr a s z a - k ft: T o ta liz m . B iu ro p la n o w a n ia . O p o z y c ja w o li s ta n a lb o n ija k i (ż a d n e j s iły ),
♦a lb o , o d s k a k u ją c o d o n ę g d a js z y c h s w y c h p r z e d z je d n o c z e n io w y c h h a s e ł?
n a g w a łt m ó w i o „ d e m o k r a ty z a c ji- u - s tr o ju " i „ s ta r o p o ls k im k u lc ie w o ln o - z •11
SCI . v w fr.
N o ! S z c z y t d e m o k r a c ji — v e to ! P a r s z y w e s ło w o w h is to r ii p o ls k ie j, a c z k o lw ie k id e a ł id e a łó w „ w o ln o ś c io w y c h " . W y s ta r c z y ł o n , a b y w s p ó łc z e ś n i p r z e k lin a li s ta ro p o ls k ą w o ln o ś ć s z la c h e c k ą , d o k tó r e j o b e c n ie tę s k n ią c i s a m i o p o z y c jo n iś c i.
W s z y s tk o d z ia ć s ię m u s i n a o p a k , ja k w o k r e s ie n a r z e c z e ń s tw a , g d y je d n a z e s tr o n je s t o d c z a s u d o c z a s u z b y t r o z k a p r y s z o n a , g d y w ie rz y , ż e d ą s a ć s ię — . w y p a d a .
A je d n a k p r a s a o p o z y c y jn a p is z e :
„ P o k ó j, z g o d a i p o je d n a n ie m o g ą i m u r
G d u li, r e f e r a t o b je k ty w n y , rz e c z o w y , ja s n y i tre śc iw y . T e n o b je k ty w iz m k o l. r e f e re n ta ja k w id a ć , p a d ł n a w d z ię c z n e p o le W y s o k ie j K o m is ji i c e c h o w a ł c a łe je j o b ra d y . P o s ta r a m s ię o d p o w ie d z ie ć n a rz e c z y n a jw a ż n ie js z e , p ro s z ą c z g ó ry p a n ó w k o le g ó w , k tó ry m n ie o d p o w ie m , a b y n ie m ie li u ra z y d o m n ie i n ie u w a ż a li te g o z a n ie d o c e n ia n ie p o ru sz o n y c h p rz e z n ic h k w e s ty j.
re n a c h p a ń s tw a . T o je s t z a rz u t, k tó r y c o r o k u p rz e z p a n ó w je s t w y c ią g a n y z e s c h o w k u , o d k u rz a n y , o trz e p y w a n y i w y n o s z o n y w d y sk u sji. T a k je st! In a c z e j s ię rz ą d z i w ró ż n y c h d z ie ln ic a c h P o ls k i, ró ż n a p o lity k a je st s to so w a n a n a w e t w o b e c P o la k ó w , a n ie ty lk o w o b e c m n ie js z o ś c i. In a c z e j s ię
m u si rz ą d z ić n a P o m o rz u , a in a c z e j w K ra - | W a g n e r i in n i k o le d z y
w sprawach bytu pracowników państwowych.
Odpowiedź na zarzuty Ukraińców
P a n u k o l. C e le w ic z o w i o c z y w iś c ie d z iś n ie b ę d ę m ó g ł o d p o w ie d z ie ć n a to , c o o n z a m ie rz a p o ru sz y ć ju tro . S p ę d z ę d z is ie jsz ą n o c b e z s e n n ie , a b y p rz y g o to w a ć s ię d o o d p a r c ia ju trz e js z y c h z a rz u tó w . M o g ę n a to m ia st ju ż te ra z o d p o w ie d z ie ć n a to , c o p a n k o le g a d z iś p o w ie d z ia ł.
P a n k o le g a b y ł ła s k a w p o w i|^ z je c ^ ż e c z y ń n itó rz ą d z ą c e n ie w ie rz ą w n a ró d u k ra iń sk i,* M ie je d n o c z e ś n ie u ą iłg ją z d e n a c jo n a -’
liz o w a ć te n n a ró d u k ra iń s k i. P ą n ie k o le g o ! T o śą » s m u tn e w y n ik i, k ie d y m u s im y p ła - k a’d j'^ d y -’h a S n ic m ie .b o lć . J ę ż ę y rz ą d * p o l
s k i n ie w ie rz y w is tn ie n ie n a ro d u u k ra iń - riiie g o , to n ie m o ż e g o z d e n a c jb ń a liź o w a ć .
D la te g o d a le k o p rd ? p o w ie
d z ie ć ^ ż e rz ą d p o ls k i ii m e * n a ro d u d k ra iń s k ie g o ja k o ' a y i ń ie u s iłu je b y n a jm n ie j n a r o d u ^ iń s k ie g o w je n a c jo p a liz o w a ć . J o w te d y y z e - c z ą ja sn ą ? p r o s tą ? m ó n a c ttą g tó ą ^ .
M ó w ił d a le j p a n k o le g a , ż e ró ż n ie tr a k to w a n y je s t n a ró d u k ra iń sk i n a ró ż n y c h te -
ł-*i' »;
• 1
D e le g a c ja u rz ę d n ik ó w p a ń s tw o w y c h b y ła ś w ie ż o u p a n a w ic e p re m ie ra K w ia tk o w s k ie g o . M a b y ć p o w o ła n a k o m is ja z u d z ia łe m d e le g a tó w p ra c o w n ik ó w p a ń s tw o w y c h . M y ślę , ż e ta s p r a w a je s t je d n a k n a d o b re j d ro d z e i w ty c h w a ru n k a c h , w ja k ic h d z iś je ste śm y p o s u w a s ię n a p rz ó d .
P a n k o le g a Ż e n c z y k o w s k i b a rd z o tr a f
n ie i g łę b o k o u ją ł to „ film o w a n ie m e lo n i
k ó w m in is te ria ln y c h " p rz y o tw ie ra n iu ja k ie jk o lw ie k im p re z y . J e d n a k n ie m a tu s e rw a liz m u , ty lk o m a m y tu p e w ie n s z a b lo n s z k o d liw y w p rz e d s ta w ia n iu s p ra w y . S łu s z n ie m ó w i p a n k o le g a , ż e ja k s ię p r z e d s ta w ia o tw a r c ie m o s tu , to p o w in n o s ię p o k a z a ć p r a c e ro b o tn ik ó w , p la n b u d o w y , w a - ż n o ś ć ^ te g o rn o s tu , a w k o ń c u d o p ie ro m o - d ą ć tro c h ę ty c h m e lo n ik ó w . - P o s ta ra jm y s ię z m ie n ić tę s p ra w ę , m ia n o w ic ie p o s ta r a m y s ię p rz e d s ta w ić n o w e b u d o w le z p u p k tu w id z e n ia tę ż y z n y p ra c y , w a rto ś c i .g o s p o d a rc z e j, a m e lo n ik i, k tó r e d la p a n ó w m in is tró w n ie p r z e d s ta w ia ją z n o w u ta k w ie lk ie j p rz y je m n o ś c i s k ró c im y d o m in i
m u m . T b s ą s łu sz n e u w a g i i p o s ta ra m s ię d o n ic h d o s to s o w a ć ^
k o le g a B a ra ń s k i b y ł- ła s k a w z n ę c a ć s ię ; n ą d e -m n ą w s p o só b p o w ie d z ia łb y m g ra jn ic a ą c ^ ’Z o k ru c ie ń stw e m . M ó w i o n , ż e w
p rę iż y d itim R a d y m in istró w je st 9 s a m o c h o - d ó iir i ^ e je s t 2 0 0 0 z ł n a s a m o c h ó d w b u d - ż e ę ic n a ^ trz y m a n ie . P o w ia d a , ż e fe s t to z a
■m ało i ż e w s k u te lc te g o p ó ź n ie j s ą p rz e k ro -
c z e m a b u d ż e to w e . T o je st s tra s z n y z a rz u t, k tó r y m n ie s p o ty k a p o ra z p ie rw sz y . T o n ie s ą p rz e k ro c z e n ia b u d ż e to w e , g d y r o b im y v ire m e n t z p a ra g ra fó w p e rs o n a ln y c h n a p a ra g ra fy rz e c z o w e . T o je s t id e a ł, ż e b y z m n ie jsz y ć w y d a tk i w p o z y c ja c h p e rs o n a l
n y c h i p rz e n ie ś ć je n a rz e c z o w e . N a u tr z y m a n ie s a m o c h o d u d la te g o p re lim in u je m y ta k m a łe s u m y , b o w y m a g a m i o d in n y c h m in is te r s tw m o ż liw ie m a ły c h w y d a tk ó w . T o v ire m e n t z p a ra g ra fu n a p a ra g ra f je s t u c z c iw e , p o rz ą d n e , d la te g o n ie z a s łu g u je n a ta k o k r u tn e s ło w a . U z n a łb y m to p o w ie d z e n ie p a n a k o le g i z a la p s u s lin g u a e , g d y b y je d n o c z e ś n ie n ie z w ró c ił s ię o n z a p e le m d o k o le g i r e f e r e n ta o z m ia n ę te j p o z y c ji w b u d ż e c ie . B ła g a m p a n a k o le g ę r e f e r e n ta ,- k tó r y , z e .m n ą d łu ż e j p ra c ju e , a w ię c je s t m o ż e m n ie j n ie u fn y , a b y te g o n ie ro b ił i p o z w o lił, b y m m ó g ł p ra c o w a ć d a le j d r o
g ą v ire m e n t, a W y s o k a K o m isja m o ż e s z e fo w i rz ą d u z a w ie rz y w ty m d ro b ia z g u .
Sprawa żydowska «
N a k o n ie c m u s z ę s tw ie rd z ić , ż e ż a d n e p o s ie d z e n ie u n a s n ie m o ż e s ię o d b y ć b e z s p ra w y ż y d o w s k ie j.
P ro s z ę W y s o k ie j K o m isji, ja p ie rw sz y ra z z p rz y k ro ś c ią m u s z ę p o w ie d z ie ć , ż e
p rz e m ó w ie n ie p . k o le g i M in c b e rg a b y ło s z k o d liw e .
T o n ie k o le g a M in c b e rg ta k s o b ie n a p is a ł,
.i.-
■f 1
S tr . 2 P ią te k , d n ia 1 3 sty c zn ia 1 9 3 9 r. N r, 1 0 k to ś to p a n u n a p isa ł. MLKJIHGFEDCBA(Oklaski), To nie jest
pański styl, pan jest człowiekiem lojalnym i realnym , znam y się oddawna. Pańska m o
w a m iała w szelkie cechy nagrom adzenia faktów, które m ogą służyć nie wiem dla kogo, m oże dla zagranicy, żeby stwierdzić, że w Polsce jest żydobicie.
Nie będę dyskutow ał z ideami, tylko realnie panu powiem, panie kolego: c o
d z ie n n ie o d m a w ia m se tk o m lu d z i, k tó r z y c h c ą d o sta ć się d ó P o lsk i, o d m a w ia m ż y d o m z A u str ii, N ie m ie c , W ę g ie r , C z e c h o sło w a cji. S e tk i lu d z i u siłu ją w szy stk im i d r o g a m i d o sta ć, się d o P o lsk i, g d z ie — w e d łu g p a n a — je st ta k ź le.
I jeżeli pytam , dlaczego chcą się do
stać, odpowiadają: niech pan nas wpuści na dwa do trzy tygodnie, m y
c h c e m y ty lk o w te j a tm o sfe r ze w P o l
sc e o d p o c z ą ć , o d e tch n ą ć ,
t później wyjedziem y do A fryki czy Bra
zylii, czy gdzie pan chce. Ci ludzie chcą dwa do trzy tygodnie pobyć w tej atm osfe
rze porządku, gdzie nikt im nie grozi, chcą odpocząć i potem wyjechać. T o są fa k ty . Setkom ludzi odm awiam, bo nie mogę po
zwolić. I jeżeli ci ludzie biedni dążą do Polski jak do M ekki, aby choćby parę ty
godni w niej pobyć, to dlaczego pan o tym nie m ówi? Dlaczego pan świadom ie m ówi co innego? (Oklaski).
Ale panowie
p o sło w ie ż y d o w sc y p r o w a d z ą b łę d n ą p o lity k ę o d d a w n a .
Kiedyście głosowali swojego czasu przeciw budżetowi, to wam powiedziałem pryw at
nie; jako szef rządu mogę być z tego zado
wolony, ale jako człowiek nad tym boleję, że tak te rzeczy skażacie.
Dziś mogę panu powiedzieć, je ż e li p a n m ó w i, ż e w P o lsc e je st ż y d o m ź le , to m y z p u n k tu w id z e n ia m o d y m ię d z y n a r o d o w e j m o g lib y śm y się z te g o c ie sz y ć , g d y b y śm y b y li lu d źm i, k tó r z y u le g a ją m o d z ie . Z dru
giej strony wiadom ą jest rzeczą, że sfery m iędzynarodowe najbardziej interesują się załatw ieniem spraw y żydowskiej właśnie w tych krajach, gdzie żydom jest najgorzej. ’
U w a ż a ją c , ż e sp r a w a ż y d o w sk a m u si b y ć z a ła tw io n a w sp ó ln y m w y siłk ie m n a g r u n c ie m ię d z y n a ro d o w y m , n ie c h c e m y z w r a c a ć u w a g i n a d o n io sło ść r o z w ią z a n ia p r o b le m u ż y d o w sk ie g o w P o lsc e d ro g ą k r zy w d y i g w a łtu . N a w e t w tej k w e stii P o l sk ę sta ć n a p o r z ą d n ą i u c z c iw ą p o lity k ę w o b e c w szy stk ic h o b y w a te li.
Niech panowie jednak z naszego po
rządkow ania spraw y żydowskiej nie robią rzeczy, któraby była skierow ana przeciw kom ukolwiek, niech panowie raczej dążą do wspólnego rozwiązania spraw y i lepiej na tym wyjdą.
Panie kolego, p a ń sk a m o w a n ie b y ła p a ń sk ą , p a ń sk ie d z isie jsz e p r z e m ó w ie n ie b y ło szk o d liw e* * .
Po przem ówieniu Prem iera zarządzono przerw ę. Po przerw ie odpowiedział refe
rent budżetu poseł Gdula, a kom isja przy
jęła projekt prelim inarza budżetu Prezy
dium Rady M inistrów.
P . G ie r a t n a Z a m k u
W a r sz a w a , 12. 1. (PAT).
Pan Prezydent R. P. przyjął w dniu 10 bm. prezesa centralnego związku „M łodej W si“ p. Stanisław a G ierata, który przed- atawił Panu Prezydentowi R. P. dotych
czasowy dorobek „M łodej W si“ w zakresie prac kulturalno - oświatowych i placówek gospodarcz o - spółdzielczych.
Pan Prezydent R. P. zainteresował się w szczególności akcją budowy „Domu Chłopskiego" w W arszawie, prowadzoną przez „M łodą W ieś" i złożył na cel tej bu
dowy ofiarę w form ie zakupienia 20 cegie
łek 100 m łotowych.
U p a ły i p o ż a r y w A m e r y c e
L o n d y n , 1 2 . 1. (A T E ).
G ęsta chm ura dym u rozciągająca się na skutek olbrzym iego pożaru, jaki wybuchł w stanie W iktoria, zasłania całe m iasto.
Port w Philips Bay położony w pobliżu m iasta jest również o to c z o n y z a sło n ą d y m n ą , tak, że okręty wjeżdżające do portu p o r o z u m ie w a ć się m u szą z a p o m o c ą sy r e n , u ż y w a n y c h z a z w y c z a j w e m g le . Tem pera
tura wynosi 45 st. C.i jest najwyższą, jaką notowano od roku 1860.
W Nowej Południowej W alii panuje fa la u p a łó w d o c h o d z ą c a d o 5 0 st. C . W n ie k tó r y c h m ie jsc o w o śc ia c h b r a k w o d y je st ta k w ie lk i, ż e c e n a szk la n k i w o d y w y n o si 8 p e n só w
R o z m o w y w R z y m ie
P ó łto r a g o d z in n a k o n fe r e n c ja u M u s s o lin ie g o
R z y m , 1 2 . 1 . (A T E ) P r e m ie r C h a m b e r la in i lo r d H a lifa x p r z y b y li d o R z y m u w c z o r a j o g o d z , 1 6 ,2 0 p o w ita n i n a d w o r c u p r z e z M u sso lin ie g o i h r, C ia n o ,
Na dworcu znajdowali się rów nież licz
ni przedstaw iciele w ładz a m, in. wszyscy członkowie gabinetu, “szef sztabu m ilicji fa szystowskiej gen, Russo, sekretarz gene
ralny stronnictw a faszystowskiego Stara- ce, gubernator Rzym u don Piero Colonna.
M ussolini po raz pierw szy w ystąpił w nowym m undurze urzędników prezydium rady m inistrów, a m inister spraw zagra
nicznych hr. Ciano był ubrany w m undur pułkow nika m ilicji faszystowskiej.
Pociąg zajechał na dworzec punktualnie
P o s e ł L itw y n a Z a n ik u
Z ło ż e n ie lis tó w u w ie r z y te ln ia ją c y c h
W a r sz a w a , 12. 1. (PAT) 11 stycznia 1939 r. o godz. 12,30 p. Jurgis Saulys, poseł nadzwyczajny i m inister peł
nom ocny republiki litewskiej złożył Panu Prezydentowi R. P. swe listy uwierzytelnia jące na uroczystej audiencji na Zam ku Królewskim.
Pan poseł przybył na Zamek samocho
dem Pana Prezydenta R. P. w towarzy
stwie dyrektora protokółu p. Aleksandra Łubieńskiego. W drugim samochodzie je
chali radca poselstwa Trinakas, pierwszy
sekretarz poselstwa Andrasiunas, sekretarz poselstwa K airiukstis, pik. Valusis,, attache wojsk, poselstwa w tow arzystw ie adiutan
ta P. Prezydenta R. P. kpt. Kryńskiego.
Przy audiencji obecni byli: m inister spraw zagr. Józef Beck, zast. szefa kance
larii cywilnej — p. dyr. Skowroński, szef gabinetu wojskowego P. Prezydenta gen.
Kazim ierz Schally, zastępca dyrektora pro
tokółu p. Paweł M orstin, oraz członkowie dom u cywilnego i wojskowego Pana Prezy denta Rzeczypospolitej.
P s y c h o z a w o je n n a w U S A
N ie b y w a ła p a n ik a w d z ie ln ic y N o w e g o J o r k u
N o w y J o r k , 1 2 . 1. (A T E ) W n o c y z w to r k u n a śr o d ę w y b u c h ła w d z ie ln ic y N o w e g o J o r k u B r o o k ly n p a n ik a p r z y p o m in a ją ca z a jśc ia , ja k ie m ia ły m ie j
sc e w c z a sie r z e k o m e g o n a lo tu M a rsja n n a S t, Z je d n o c z o n e ,
P a n ik a ta sp o w o d o w a n a z o sta ła ta je m n icz y m o d g ło se m , p r z y p o m in a ją c y m w a r k o t sa m o lo tó w , k tó r y p o sta w ił n a n o g i m ie sz k a ń có w c a łe g o B r o o k ly n , C a ła d z ie l n ic a p r z y p o m in a ła d o m o b łą k a n y c h . S e tk i m ę ż c z y z n i k o b ie t w b ie liź n ie sta ło n a u li
c a c h m ia sta , p a tr z ą c z p r z e ra ż e n iem w n ie -
W ę g r y o s tr z e g a ją
W p ie r w z a d o ś ć u c z y n ie n ie p ó ź n ie j r o k o w a n ia
B u d a p e sz t, 12. 1. (P A T ) Ze źródeł dobrze poinform owanych do
noszą, że w dniu 9 hm . w czasie wizyty po
sła czesko - słowackiego w Budapeszcie w węgierskim M. S. Z. stały zastępca m ini
stra spraw zagr. stwierdził, że p o w ta r z a n ie się n a p a śc i z e str o n y C zech ó w o r a z fa k t, iż a ta k i d o k o n y w a n e są z a w sz e p rzez reg u la r*
n e o d d z ia ły w o jsk o w e , p o z w a la w n o sić , że są o n e u m y śln ie p o d e jm o w a n e p rzez rzą d c z e sk o - sło w a ck i w c e lu n iep o k o je n ia b ez u sta n k u lu d n o śc i z a m ie sz k a łej w z d łu ż li
n ii g r a n ic z n e j.
G d y b y z e str o n y c z e sk o - sło w a c k ie j d o*
k o n a n y z o sta ł n a p a d z b ro jn y p o d c z a s k tó r e g o o d d z ia ły c z e sk ie p r z ek r o c zy ły b y p o n o w n ie lin ię d e m a r k a c y jn ą i w k r o c z y ły w g łą b te r y to r iu m W ę g ie r , w ę g ie r sk ie o d d zia ły w o jsk o w e n ie ty lk o o d ep rą a ta k , le c z b ę d ą ta k ż e śc ig a ć o d d zia ły c z e sk ie a ż d o z u p e łn e g o ic h r o z g r o m ie n ia .
Rząd węgierski oczywiście zdaje sobie
B . p r e n i. K o z ło w s k i s k a z a n y
W a r sz a w a , 1 2 . 1.
Po przem ówieniach p. Strońskiego odpo
wiadającego na oświetlenie zatargu przez p. Kozłowskiego zabrał glos oskarżyciel pryw atny adw. Szurlej. Zarzucił on p. Ko
złowskiemu śm ieszność obrony, chaotycz
ne pojmowanie sprawy i niemożność przy
toczenia dowodów bezpośrednich. Drugim oskarżonym był red. Zajączkowski. W koń
cowym słowie obrony p. Kozłowski oświad
czył, że działał z pobudek ideowych i ofe
row ał przeproszenie p. Strońskiego.
Sąd ogłosił wyrok skazujący p. Kozłow-.
o g o d z . 1 6 ,2 0 . M u sso lin i p r z y w ita ł się n ie
z w y k le se rd e c z n ie z C h a m b e r la in e m , ś c i
sk a ją c m u k ilk a k r o tn ie r ę k ę , a n a stę p n ie z lo r d e m H a lifa x e m . O r k iestr a w o jsk o w a o - d e g r a ła h y m n a n g ie lsk i. H y m n a n g ie lsk i i w ło sk i z o sta ły r ó w n ie ż o d śp ie w a n e p r z e z
c h ó r .k o lo n i a n g ielsk iej* . _ _ _ _ ...
N a stę p n ie o d b y ł się k r ó tk i c e r c ie w sa - ła c u -J c w ir y n a lsk ie g o i z a p isa li się d o k się g i ło n ie k r ó le w sk im . L ic zn ie z g r o m a d z o n a n a a u d ien c jo n a ln e j. N a stęp n ie m in istr o w ie u - d w o r c u p u b lic z n o ść w iw a to w a ła n a c z e ść d a li się w r a z z h r. C ia n o d o p a ła c u W ę n ec - g o śc i‘.b r y ty jsk ic h .
N a r a d y w P a ła c u W e n e c k im
R z y m , 1 2 . 1. (A T E ) S z e f r z ą d u M u sso lin i o d b y ł w p a ła c u W e n e c k im w o b e c n o ści m in istr a sp r a w za g r, h r, C ia n o n a r a d ę z p r e m ie r e m b r y ty j-
w u - b o . .
S a m o c h o d y p o lic y jn e, z a o p a tr z o n e g ło śn ik i, p r z e jeż d ż a ły u lic a m i, u siłu ją c sp o k o ić m ie szk a ń có w . R e d a k c je d z ie n n i
k ó w o r a z p o ste r u n k i p o lic ji b y ły b e z p rzer w y n ie p o k o jo n e a la r m a m i te le fo n ic z n y m i p r z e r a ż o n y c h m ie szk a ń c ó w , p r a g n ą c y c h d o w ie d z ie ć się b liż sz y ch sz c z e g ó łó w o „ n o w y m n a lo c ie n iep rzy ja cielsk im * * .
D o ty ch c z a s n ie z o sta ło stw ie r d z o n e , ja k i o d g ło s w y w o ła ł tę p a n ik ę , k tó r a św ia d c z y o sw o jeg o ro d za ju p sy c h o z ie w o je n n e j, p a su ją c e j w S t. Z jed n o czo n y ch *
sprawę, że togo rodzaju wypadek byłby nie tylko niekorzystny dla utrw alenia od daw
na oczekiwanego spokoju, lecz p o g o r sz y łb y je sz c z e sy tu a c ję . Niezbędnym jest przeto, aby rząd czesko-słowacki położył k r es ta . k im n ie d o p u sz c z a ln y m a ta k om .
Poza tym zastępca m inistra spraw zagr.
dom agał się aby rząd czesko-słowacki 1) z a p r o w a d z ił p o r zą d e k w e w ła sn y m k r a ju , 2) w y r a z ił g oto w ość d o u d z ie le n ia o d sz k o d o w a n ia m o r a ln e g o i m a te r ia ln e g o i 3) p o c ią g n ą ł w in n y c h d o o d p o w ie d z ia ln o śc i i z a w ia d o m ił o ty m rzą d w ę g ie r sk i.
Rokowania podjęte w następstw ie zm ia
ny granic nie m ogą być kontynuowane przez stronę węgierską, d o p ó k i r z ą d w ę
g ie r sk i n ie o tr z y m a o d r z ą d u c z e sk o .slo w a c k ie g o z a d o ść u c z y n ie n ia w w y ż e j w y lu sz - c z o n y m se n sie . Jeżeli zaś rokowania będą podjęte, wskazanym jest, aby toczyły się w sz y b sz y m te m p ie niż dotychczas.
skiego na 1 m iesiąc aresztu, 100 zł grzyw
ny i 15 zł kosztów sądowych. Zajączkow
ski został.-Skązany na 2 tygodnie aresztu, 50 zł grzywnjc i 10 zł kosztów sądowych:
W ykonanie’ kary zawieszono obu na dwa lata.
W m otywach wyroku sąd dał wiarę prof. Strońskiemu, iż od wczesnej m łodo
ści zwalczał m asonerię. W ziął także pod uwagę zeznanie p. Kozłowskiego, że (nie działał dla jakiejś zem sty osobistej. Dla
tego sąd wym ierzył karę niską.
... . P IE R W S Z E W IZ Y T Y R z y m , 1 2 . 1. (A T E ) M inistrowie angielscy zam ieszkali W willi .„M adam a", która została oddana do iefy dyspozycji przez rząd wojski.
O godz. 17,30 prem ier Cham berlain i lord. Halifax, udali się sam ochodem do pa-
kiego,
sk im C h a m b e r la in e m i m in istr e m lo r d e m H a lifa x e m . R o z m o w a , k tó r a r o z p o c z ę ła się o g o d z . 1 8 -ej tr w a ła P /s g o d z in y i b ę d z ie k o n ty n u o w a n a d z iś w g o d z in a c h p o p o łu d n io w y c h .
Dziennik „M e s s a g e r o" zaznacza, że przedm iotem rozm ów były spraw y bardzo ważne, poniew aż św iat przeżyw a epokę wielkiej doniosłości historycznej, która wy
m aga zasadniczej rewizji oraz posunięć o zasięgu historycznym . W łochy są pow oła
ne do odegrania jednej z głównych ról. W ło chy kroczą naprzód ze stanowczością i z decyzją po obronnej drodze, bez wahań, niedom ówień lub zastrzeżeń. Cały świat zna kierunek m arszu W łoch oraz ideały, o których realizację one walczą. A kcja w łoska jest przejrzyście j asna oraz nace
chowana lojalnością. W tym duchu odby
wa się przyjęcie gości angielskich, którzy podejm owani są serdecznie i po rycersku.
N a w iJ n o K r ę g u p o lity c z n y m
Ag. „Echo” donosi: W związku ze śmiercią ś. p. Romana Dmowskiego, wy
łoniła się kwestia, kto obejmie w Stron
nictwie Narodowym opuszczone stano wisko po ś. p. Romanie Dmowskim. IV niektórych kołach Stronnictwa Narodo wego i ugrupowań zbliżonych do tego Stronnictwa, mówi się, że kierownictwo obejmie dr Bielecki, jeden z najbliższych powierników i współpracowników Zmar lego. Stanowisko prezesa Zarządu Głó wnego Stronnictwa Narodowego do cza
su zwołania Kongresu będzie piastował nadal mec. Kazimierz Kowalski,
W kolach politycznych krążą pogło ski, że u niektórych wybitnych przedsta
wicieli Stronnictwa Ludowego powstała koncepcja utworzenia Bloku „Centro- prawu1*, w skład którego weszło by Str.
Ludowe, Stronnictwo Narodowe i Stron nictwo Pracy. Blok ten natrafił by na gwałtowny sprzeciw młodych ludowców, a przede wszystkim „Wici’c, które są bardzo zbliżone do młodzieży Polskiej Partii Socjalistycznej.
Podobno okręg Wielkopolski Stron nictwa Ludowego ma wyłamać się or
ganizacji i przystąpić do Centrobloku.
Prowodyrem tej akcji ma być Mikołaj czyk, który stracił nadzieję większego dorobku przy Str. Ludowym,
Mówi się. w Warszawie o połączeniu wszystkich istniejących klubów demo
kratycznych grup działaczy, skupionych przy rozmaitego rodzaju pismach regio
nalnych oraz o zespół, który zamierzał tworzyć Stronnictwo Demokratyczne. IV związku z rozpoczętą akcją odbyły się w Warszawie rozmowy, w których brali udział: prof. Michałowicz, b. senator Kwaśniewski, b. wiceminister Kawecki, b. ambasador Filipowicz oraz senator Jakubowski, który swego czasu założył razem z p. Filipowiczem Polską Partię Radykalną. Byłby to znowu „Centro lew”.
Nie brak w Centroprawie i Centrole wie koncepcyj snutych przy czarnej ka wie w kawiarniach warszawskich*
Według obiegających w Warszawie pogłosek konserwatyści montują opozy cję przeciwko rządowi przy obradach Sejmu nad budżetem. Liczą w tym względzie na posła Dudzińskiego i Żeli gowskiego. - Mają przypuścić atak na wicepremiera Kwiatkowskiego,
