M e 4 R o k X V I. c z w a rte k p ią te k 6 > 7 s ty c z n ia 1 9 3 S r. C m a 1 0 g r.
R E D A K C J A W Ł O C Ł A W E K
B rz e s k a 2 9 >
A D M IJ 1 IS T R A C J A P rz e d m ie js k a 2 0
T e le fo n M » 1 1 -0 0
Express Kujawski
R e d a k to r w s p ra w a c h p la m a p rz y jm u je w R e d a k c ji p rz y u lic y B rz e s k ie j A B 2 9 o d g o d z in y 1 4 -e j d o g o d z in y 1 & >o j c o d o lo s iid e z a u w ją ik ie m n io d s ie i I ta H R t R e d a k c ja rę k o p is ó w n ie z a s trz e ż o n y c h n ie z w ra c a I z a s trz e g a s o b ie p ra w o z m ia n .
Z a k ła d y G r a f ic z n e i In t r o lig a t o r n ia l p . f. B R A C IA P IO T R O W S C Y
W y tw ó r n ia m a tr y c i s te m p li k a u c z u k o w y c h ! W ło c ła w e k , P r z e d m ie js k a 2 0 te le fo n 1 1 -0 0
Nie pójdziemy za Hiszpanią
Poznań, 5. 1.NMLKJIHGFEDCBA W śró d „proroków *4 p rzep o w iad a
jących przyszłość P o lsk i nie b rak i tak ich , k tó rzy „p rzew id u ją,41 n ieu n ik
n io n y p rzew ró t w P o lsce. N ie now a to zresztą, p rzep o w ied n ia. S ły szeliś
m y ją, ju ż w iele razy . A le — jak iro n iczn ie zau w aża p. Ip o b o rsk i n a ła
m ach „G azety P o lsk iej44 — „idzie je
sień i zim a, a p rzew ro tu w ciąż jesz
cze n ie m a."
B o rew o lu cji zrobić nie rńożna. 0 - n a ro b i się sam a, jeżeli istnieją, w a
ru n k i po tem u : jeżeli isto tn ie u zasad n io n e n iezad o w o len ie p rzech o d zi w s^an w rzenia, a n ie zn ajd u je n a tu ral
n eg o u jścia; jeżeli w en ty le b ezp ie
czeń stw a zam knięte, a sp raw u jący w ład zę n ie d o strzeg ają n ieb ezp ie
czeń stw a lu b lek cew ażą objaw y fer
m en tu i żyw iołow e p rag n ien ia m as.
W ted y — w ch w ili o słab ien ia czu jn o ści, en erg ii i siły rządzący ch — w y
b u ch a rew o lu cja.
w ro ga k lasie ro b o tn iczej? C zy n ie w y sy ła się do m iejsc o d o so b n ien ia fa
b ry k an tó w za n o to ry czn e łam an ie u- staw y o czasie p racy ? C zy m in ister
stw o ro ln ictw a nie realizu je refo rm y ro ln ej, n arażając się p rzez to na w ściek łe atak i?
Z ain terp elu jm y d em o k rató w , k tó
ry m sen sp ęd za z oczu w id m o au to
ry taty w n y ch u stro jó w ; czy p ro w ad zi się o d g ó ry jak ą ak cję w k ieru n k u w p ro w ad zen ia w P o lsce to talizm u , ro zw iązan ia w d ro d ze p rzy m u su ist
n iejących stro n n ictw , zn iesien ia obo
w iązującej K o n sty tu cji, b ęd ącej w i- sto cie sw o jej k o n sty tu cją d em o kra
ty czn ą?
Z ap y tajm y zw o len n ik ó w siln ej w ład zy : czy n ap raw d ę zanosi się w P o lsce na p o w ró t do sto sun k ó w p rzed - m ajow ych, n a zan arch izo w an ie życia i n a ro zd rab n ien ie w ład zy ?44
O czyw ista — - o d p o w ied ź uczciw a
n a te p y tan ia w y p aść m u si n eg aty w nie. A zaty m m im o w szelk ich tru d
ności, m im o o g ro m u n ied o ciąg n ięć n ie jest jed n ak tak źle jeszcze, by w m asach zap an o w ały n astro je b ez
g ran iczn ej ro zp aczy . W ielu lu d zi m a w P o lsce sp o ro do stracen ia, ry zy k u jąc g w ałto w n ą zm ian ę reżim u.
R yzyko jest tym w iększe, iż n ie
w iadom o, jak i m oże być ów reżim n a
stęp ny . W iem y, jak w zary sie w y g lą
d ają d ążen ia obozu p o m ajo w eg o , zn am y jego o g ó ln e ten d en cje rządze
nia. 12 lat rząd ó w dow odnie w y k a
zało, iż n ie p o trzebu jem y się, odeń sp o d ziew ać żad n y ch n iespo d zianek . N ato m iast t. zw . opozycja zasad nicza, w zięta i jak o całość i jak o poszczegól
ne u g ru p o w an ia, zn ajd u je się w sta
nie ferm en tu , n ie m a o k reślo n ej p o staw y ’w obec k o n k retn y ch zag ad n ień . C o w ięcej: Ż ad n e z ty ch u g ru p o w ań o p o zy cy jn y ch n ie rep rezen tu je d o sta
teczn ej siły d la u ch w y cen ia w ład zy . P rzew ró t w ty ch w aru n k ach b y łby nieodpow iedzialnym sk o k iem w ciem ność. R o zu m ieją to w szyscy trzeźw i p o lity cy ;
T o też k rak an ia „p ro ro k ó w * n ie zn ajd u ją żad n eg o o d zew u w m asach . M a sy c h c ą n a p ra w y — a le n ie p ra g n ą b y n a jm n ie j b a ła g a n u . I d la te g o n u r
tu ją c e c o ra z siln ie j w sp o łec z e ń stw ie d ą ż e n ia d o z m ia n y w y ra ż ają się p rz e d e w sz y stk im w c h ę c i p o p ra w ie
n ia p o lity k i o b o z u rz ą d z ą ce g o — a w iele rz e cz y trz e b a p o p ra w ić — y n ie z a g ra ża ją je d n a k , p rz y n a jm n ie j w * n a jb liż sz y m czasie, sp o k o jo w i w e w n ę trz n e m u .
N ie z isz c zą się n a d z ie je w ro g ó w P o lsk i. N ie p ó jd z ie m y z a p rz y k ła d em H iszp a n ii. D o k o n ie c zn y c h re fo rm d o jd zie m y p rę d z e j i p e w n ie j d ro g ą e w o lu c ji.
C zy te w a ru n k i, sta n o w ią ce n a tu ra ln e p o d ło że k a ż d e j re w o lu c ji, is t
n ie ją w P o lsc e ?
N ie w ą tp liw ie — w P o lsc e istn ie je fe rm e n t n ie z ad o w o le n ia. M asy p o l
sk ie p rz y g n ia ta b ie d a , w ię c są n ie z a d o w o lo n e. A le n ie ty lk o m asy p ra c u ją c e są n ie z a d o w o lo n e . N ie w ien i, czy m a fń y w P o lsc e c h o ć b y d z ie się ć ty się c y lu d z i d o ro sły c h , z u p e łn ie z a d o w o lo n y c h z te g o , co m a ją , z w a ru n k ó w , w ja k ic h ży jh ... C z ło w ie k u s ta w ic zn ie czeg o ś p ra g n ie , a g d y n ie' m o
że z a sp o k o ić te g o p ra g n ie n ia, je st n ie
z a d o w o lo n y . A le ta k ie n ie z a d o w o le
n ie je s t c z y n n ik ie m tw ó rcz y m . L ecz m y P o la c y je ste śm y n a ro d e m w iec z
n y c h m a lk o n te n tó w . K tó ż n a m w p e ł
n i d o g o d z i? w o k re sie n iew o li s ta ra n n ie h o d o w a n e u c z u c ia b u n tu p rz e c iw k o w sz elk ie j w ła d z y , b o w ó w czas z a b o rc z e j, z a tru ło n a sz ą p sy c h ik ę , sta ło się w y ra z istą c e c h ą n a sz e j n a tu ry . I d la te g o n a w e t lu d z ie , k tó rzy n ie m a ją a b so lu tn ie ż a d n e g o p o w o d u d o n ie z a d o w o len ia , k tó ry m o b e c n e w a
ru n k i sp rz y ja ją a p a n u ją ce sto su n k i w g ru n c ie rz e c z y z u p e łn ie o d p o w ia d a
ją , n a w et ta cy lu d z ie k o rz y sta ją z k a ż d e j o k azji, a b y w y raz ić sw o je n ie
z a d o w o le n ie i „ d o m ag a ć się44., „ z m ia n y44, k tó re j się je d n a k w g łę b i d u sz y lę k a ją ja k o g n ia.
W g ru n c ie rz e c z y sy tu a cja P o lsk i b a rd z o d a le k a je st o d b e z n a d z ie jn o
śc i. N ie je st d o b rz e — to p ra w d a . A le te ż n ie je st n a jz u p ełn ie j n iez n o ś
n ie . D la p o z n a n ia isto ty tru d n o śc i w y sta rc z y p rz e c ież z c a łą o tw a rto śc ią o d p o w ie d z ie ć so b ie n a p y ta n ia , ta k sfo rm u ło w a n e p rz e z p u b lic y stę czo ło w ego o rg a n u sfe r rz ą d z ą c y c h ;
„ Z a p y tu jem y szczerze u ltra -n a c jo - n a listó w : czy n a p raw d ę są o n i p rz e k o n a n i, że rz ą d sp rz e d aje ży d o m P o l
sk ę h u rte m i w d e talu ? C zy isto tn ie w ierz ą , że ź ró d łem in sp ira c ji c z y n n i
k ó w d e c y d u ją c y c h je st re b D o n lu b re b P o ta sz n ik ? C zy — w e d łu g n ic h — n a p ra w d ę n ic się n ie ro b i d la ro z w o
ju p o lsk ie g o sta n u śre d n ie g o ?
Z a p y ta jm y z w o le n n ik ó w stu p ro c e n to w e j p ra w o rz ą d n o śc i: czy p o zo - p ta ją b e z k arn e a k ty fiz y c zn e g o g w a ł
tu ? C zy w in n i a k tó w te rro ru n ie są p o c ią g an i d o su ro w e j o d p o w ie d z ia l
n o śc i?
Z a d a jm y p y ta n ie so c jalisto m , lu d o w co m i in n y m p rz e d sta w ic ie lo m w a rstw p ra c u ją c y c h : czy p o lity k a w e w n ętrz n a P o lsk i je st n a p ra w d ę
Rununla pozostanie wierna sojuszom
O św iad czen ie m in . sp raw zag ran iczn ych Is tra te M icescu
B u k a re sz t, 5 . 1. iP A lj.
M in iste r sp ra w z a g ra n ic z n y ch I- stra te M icescu p rz y ją ł p rz e d sta w ic ie li p ra sy w o b ec k tó ry c h zło żył n a stę p u ją ce o św ia d c z e n ie .
R u m u n ia , ja k to ju ż z a z n ac z y łe m p rz y sp o so b n o ści o b ję c ia u rz ę d o w a
n ia w m in iste rstw ie sp ra w z a g ra n ic z
n y c h , p ro w a d z ić b ę d z ie n a d a l p o lity k ę w iern o śc i sw y m so ju sz o m , w y c ią
g a ją c ró w n o c z e śn ie lo ja ln ie rę k ę d o w sz y stk ic h ty c h p a ń stw , z k tó ry m i u trz y m u je sto su n k i. P o lity k a z a g ra
n ic zn a R u m u n ii je st w o ln a o d w szel
k ic h w z g lęd ó w p o lity k i w e w n ę trzn e j.
P o d k re ślam , iż m a ją c n a d z ie ję n a p o t
k a n ia ze stro n y w sz y stk ic h ty c h k ra jó w , z k tó ry m i p o z o sta je m y w sto su n k a c h ta k ie j sa m e j lin ii d e m a rk ac y j- n e j p o m ię d z y p o lity k ą w e w n ę trz n ą i z a g ra n ic z n ą , p ro siłe m te k ra je z a p o śre d n ic tw e m ic h p rz e d sta w ic ie li u n a s, a b y n ie u le g a ły w p ły w o m fa ł
sz y w y ch w ia d o m o śc i, ro z sz e rza n y c h p rz e z p ra sę źle p o in fo rm o w a n ą . K o n ty n u u ją c ro z w ią z a n ie z a g a d n ie ń p o lity k i w e w n ę trz n e j, rz ą d p o z o sta je w iern y trak ta to m , k tó re g o łą c z ą z P o lsk ą, F ra n c ją , M a łą E n te n tą i p o ro z u m ien ie m b a łk a ń sk im , b ę d ą c g łę
b o k o p rz y w ią z an y m d o id e i p o k o ju , k tó rą z d e c y d o w a n y je ste m k ie ro w a ć z n ie u g ię tą sta n o w cz o śc ią .
W ty m w zg lęd zie jestem b a rd z o sz c z ęśliw y , m o g ą c stw ie rd z ić , że m ó j p u n k t w id ze n ia p o z o sta je w p e łn e j z g o d z ie z fra n c u sk im p u n k tem w id z e
n ia , k tó ry m in . D elb o s w y łu szc z y ł n a p o sie d z e n iu se n atu fra n c u sk ie k o w
d n iu 28 g ru d n ia r. u b ., g d y
ze w re F ra n c ji i z a g ran ic ą w ie d zą , iż p o lity k a z a g ran ic zn a F ra n c ji je st w o ln a o d w sz e lk ic h w zg lęd ó w p o lity k i w e w n ę trz n e j. B y łb y m n a d to szczę
śliw y , g d y b y w szy sc y ci z k tó ry m i z a
m ie rz a m o d b y ć ro zm o w y z o k a z ji m e j b lisk ie j p o d ró ż y d o G en ew y, b y li p rz e k o n a n i iż m ó w ię w im ie n iu R u m u n ii b e z w z g lę d u n a z m ia n y p e rso n a ln e w rz ą d z ie m eg o k ra ju . Z a d a n ie m o je b ę d z ie o c z y w iśc ie o w iele ła tw ie jsze , je żeli p ra sa , z a jm u jąc a się p o lity k ą z a g ra n ic z n ą, w e w szy stk ic h k ra jac h z e c h c iała z a d a ć so b ie tru d z b a d a n ia
w sp o só b sk rz ętn y i lo ja ln y p rz e d w y d a n ie m są d u o z a rz ą d z e n ia c h c h a ra k te ru w e w n ętrz n e g o rz ą d u ru m u ń sk ie g o z g o d n o śc i z p u n k tu w id z e n ia su w e ren n o śc i p a ń stw a ru m u ń sk ie g o p o m ię d z y z o b o w ią z an ia m i m ię d z y n a
ro d o w y m i R u m u n ii a je j u staw o d a w stw e m w e w n ę trzn y m . Z g o d n o ść ta o d p o w ia d a d u c h o w i k o n sty tu c ji ru m u ń sk ie j, w e d łu g k tó re j sto su n e k p o m ię d z y w ład z a m i p a ń stw a a p raw am i- in d y w id u aln y m i o p ie ra ją się n a o - c h ro n ie p ra w R u m u n ó w w p a ń stw ie ru m u ń sk im .
Goga — Składkowski
W y m ia n a d e p e s z m ię d z y p rz e d s ta w ic ie la m i rz ą d ó w P o ls k i I R u m u n ii
p o d k re ślił sz c z e re g o
N o w o m ia n o w a n y p re m ie r ru m u ń sk i p . O k ta w a n G o g a p rz e sła ł n a rę c e p re m ie ra S k ła d k o w sk ie g o n a stę p u jąc ą d e p e sz ę:
„U sa m e g o w stę p u , g d y p o d ją łe m się z a d a n ia p ie rw sz e g o d o ra d c y tro n u , k tó re p o w ie rz y ł m i J . K . M . m ó j d o sto jn y w ła d c a , p rz e sy ła m W a sz e j E k sc ele n c ji b ra te rsk ie p o z d ro w ie n ia d la k ra ju , d la k tó re g o u c z u c ia p rz y jaź n i, ta k w p rz e sz ło ści, ja k i w d n iu d z isie jsz y m b u d z iły z a w sz e p o tę ż n e ech o w św ia d o m o śc i sp o łe cz e ń stw a R u m u n ii, u w a ż a ją c n a sz a lia n s ja sn y i n ie d w u z n ac z n y z a n a tu ra ln y a k t h isto ry c z n y c h p rz e z n a c z e ń .
M y śl m o ja z a w sz e z w ra c a ła się w k ie ru n k u sz la c h e tn e g o n a ro d u p o lsk ie g o , ja k o d o
i n ie o d łą cz n e g o ' to w a rz y sza d n i
ju trze jsz y c h . D a łem te j p ra w d z ie w y ra z n ie
z lic z o n ą ilo ść ra z y i u w a ż a m z a sw ó j o b o w ią z e k p o w tó rz y ć ją w te j u ro c z y ste j d la m n ie c h w ili” .
N a p rz e sła n y p rz e z p re m ie ra G o g ę te le g ra m p re m ie r S k ład k o w sk i o d p o w ie d z ia ł n a stę p u ją c ą d e p e sz ą :
„ P rz e sy ła ją c m o je n a jsz c z e rsz e g ra tu la
cje z o k a z ji z n a k o m ite g o d o w o d u z a u fa n ia , u d z ie lo n e g o W a sz e j E k sc e le n c ji p rz e z J. K . M , k ró la R u m u n ii, łą c z ę n a jse rd e c z n ie jsz e ż y c z e n ia p o w o d z e n ia jeg o w y so k ie j m isji
Je d n o c z e śn ie m o g ę z a p e w n ić , iż u c z u c ia , k tó re z e c h cia ła W a sz a E k sc ele n c ja w y ra z ić , o d p o w ia d a ją w z u p e łn o śc i m o jem u sz c z e re
m u p ra g n ien iu b lisk iej w sp ó łp ra c y d la z a -
P rzeiM e g IO I komorneio
U s ta w a o o c h ro n ie lo k a to ró w p o z o s ta je b e z z m ia n
W a rsz a w a, 5. 1. (P A T ).
W c z o ra j o d b y ło się p o sied z e n ie p le n a m e S e n a tu , n a k tó ry m ro z p a try w a n o p ro je k t u sta w y o p rz e d łu ż e n iu o b n iż k i k o m o rn e g o o ra z o z m ia n ie u sta w y o o c h ro n ie lo k a to ró w .
S en . R ó g z g ło sił w n io sk i, z m ierz a ją c e d o o g ra n ic z e n ia p ro je k to w a n e j
u staw y je d y n ie d o p rz ed łu że n ia o b n iż k i k o m o rn e g o o ra z p o stę p o w a n ia w sp ra w ie m o ra to riu m m ie szk a n io w eg o , a w y e lim in o w a n ia z n ie j w szy stk ie g o , co d o ty c z y z m ian y u sta w y o o c h ro n ie lo k a to ró w .
W n io sk i sen . R o g a S e n a t u c h w a lił w ię k sz o śc ią g ło só w .
K siążnica S opernikańska w T oruniu
c ie śn ie n ia w c ią ż c o ra z siln ie jsz y c h w ię z ó w n ie w z ru sz o n e j p rz y ja ź n i i p rz y m ie rz a , k tó re ta k śc iśle łą c z ą R u m u n ię z P o lsk ą” .
R ó w n ie ż n a stą p iła w y m ia n a d e p e sz p o m ięd z y ru m u ń sk im m in . sp raw z a g ran ic z n y c h p . Istra te M ire sc u a m in . J. B e c k ie m .
P ro je k t p a ń s tw a ż y d o w s k ie g o L o n d y n , 5 . 1. (P A T ).
O rg a n iz a cja sjo n isty c z n a w W . B ry ta n ii w y su n ę ła p ro je k t u tw o rz en ia p a ń stw a ż y d o w sk ie g o w ra m a ch c o m m o n w e a lth u b ry ty jsk ie g o , ja k o ro z w ią za n ie z a g a d n ie n ia p a lesty ń sk ieg o *
S tr . T C z w a r te j, d n ia 6 s f y r z r J a T 9 3 8 r . N r. 4
Kto sie znolozl to Berezie Knrtushiej?
Akcja oczyszczania państwa z elementu przestępczego
J a k s ię d o w ia d u je A g e n c ja „ I s k r a " , m in . S p ra w w e w n ę tr z n y c h p r z e p r o w a d z a w d a l
s z y m c ią g u k o n s e k w e n tn ie a k c ję , z m ie r z a ją c ą d o u w o ln ie n ia lu d n o ś c i o d p la g i n o to ry c z n y c h p r z e s tę p c ó w k ry m in a ln y c h , z a w o d o w y c h z ło d z ie jó w k ie s z o n k o w y c h , o p e r u ją c y c h w m ia sta c h i p o c ią g a c h , o k r a d a ją c y c h p o d ró ż n y c h p o d c z a s s n u , w ła m y w a c z y , k a s ia r z y , b a n d y tó w , te r r o r y s tó w i n o ż o w c ó w , z a w o d o w y c h p a s e r ó w i s u te n e r ó w , f a ł
s z e rz y b a n k n o tó w , p a s z p o rtó w , d o k u m e n tó w itp .
O s ta tn io a r e s z to w a n o w W a r s z a w ie o - r a z n a p ro w in c ji i w y w ie z io n o d o B e re z y K a r tu s k ie j k ilk u d z ie s ię c iu ta k ic h p r z e s tę p c ó w .
W s z y s c y a r e s z to w a n i m im o w ie lo k ro t
n y c h w y ro k ó w s k a z u ją c y c h i o d c ie r p ie n ia n ie r a z p o k ilk a n a ś c ie la t k a r y w ię z ie n n e j, w d a ls z y m c ią g u u p r a w ia li z a w o d o w o s w ó j n ie c n y p r o c e d e r i n ie w y k a z a li ż a d n e j c h ę c i p o p r a w y , s ta ją c s ię p o s tra c h e m lu d n o ś c i i c ię ż a r e m d la w ła d z b e z p ie c z e ń s tw a . Z d r u g ie j s tro n y , p r z e z w ie lk ą r u ty n ę w z a c ie r a n iu ś la d ó w s w e j w in y i s to s o w a n ie m e to d te r r o r u w o b e c o s ó b , k tó r e m o g ły b y b y ć ś w ia d k a m i w p o s tę p o w a n iu s ą d o w y m , b y li c z ę s to n ie u c h w y tn i d la o rg a n ó w w y m ia ru s p ra w ie d liw o ś c i.
M ię d z y in n y m i z o s ta li z a tr z y m a n i i w y w ie z ie n i d o m ie js c a o d o s o b n ie n ia : M o s z e k A b ra m s o n , z a w o d o w y p a s e r , u trz y m u ją c y s ta łą łą c z n o ś ć z b a n d a m i z a w o d o w y c h w ła m y w a c z y , fin a n s u ją c y p o s z c z e g ó ln e w ła m a n ia ,a c z ę s to s a m z m u s z a ją c y z łp d z ie jó w d o w ię k s z y c h k r a d z ie ż y p o d g ro ź b ą z d e m a s k o w a n ia . S z e ś ć r a z y n o to w a n y z a p a s e r s tw o .
J ó z e f B e r lin e r , z a w o d o w y z ło d z ie j, p o d g r o ź b ą n o ż a w y m u s z a ją c y p ie n ią d z e , ra b u ś . W c z a sie a r e s z to w a ń s ta w ia ł o p ó r i u s iło w a ł r o z b r a ja ć p o lic ję . D w a n a ś c ie r a z y n o to w a n y z a k r a d z ie e ż , r a b u n e k i u s iło w a n ie r o z b r a ja n ia p o lic ji.
J e r z y B ie la s z e k , z ło d z ie j, w ła m y w a c z m ie s z k a n io w y i s k le p o w y , o rg a n iz o w a ł w y p r a w y z ło d z ie js k ie z b r o n ią w r ę k u . Z u c h w a ły i n ie b e z p ie c z n y a w a n tu r n ik i n o ż o w ie c . S z e ś ć r a z y n o to w a n y , c z te r y r a z y k a r a n y w ię z ie n ie m .
H e n r y k F a b ia ń c z y k — je d e n z n a jb a r
d z ie j n ie b e z p ie c z n y c h te r r o r y s tó w , z u c h w a ły ra b u ś i z ło d z ie j. P o d g ro ź b ą n o ż a w y m u s z a ł p ie n ią d z e . S ie d e m r a z y n o to w a n y z a k r a d z ie ż e , d w a ra z y k a r a n y s ą d o w n ie .
J ó z e f P ilito w s k i — n ie b e z p ie c z n y n o ż o w ie c i z ło d z ie j, o s ie m r a z y n o to w a n y z a r o z b r a ja n ie p o lic ja n tó w , s tr z a ły d o p o lic ji i k r a d z ie ż e . C z te r y ra z y k a r a n y s ą d o w n ie .
R o m a n P io tr o w s k i — z a w o d o w y z ło d z ie j - r e c y d y w is ta , g ra s u ją c y p o d r e s ta u r a c ja m i, o k r a d a ją c y p ija n y c h i w y m u s z a ją c y p ie n ią d z e . T rz y d z ie ś c i o s ie m ra z y n o to w a n y z a k r a d z ie ż e , 1 9 r a z y k a r a n y s ą d o w n ie .
S ta n is ła w P y r z a n o w s k i — z ło d z ie j k a s o w y , s k le p o w y i m ie sz k a n io w y . Z a o p a tr y w a ł p r z e s tę p c ó w w n a r z ę d z ia z ło d z ie js k ie i b ro ń . J e d e n z g ro ź n ie jsz y c h p r z e s tę p c ó w . 2 6 r a z y n o to w a n y z a ró ż n e g o ro d z a ju p r z e s tę p s tw a , 7 r a z y k a r a n y w ię z ie n ie m .
C h a im G r a ją c y — z ło d z ie j s k le p o w y i m ie sz k a n io w y , o r g a n iz a to r w y p ra w . 2 3 r a z y n o to w a n y z a ró ż n e g o ro d z a ju p r z e s tę p s tw a , 6 r a z y k a r a n y łą c z n ie n a 1 0 i p ó ł la t w ię z ie n ia .
M a jlo c h A n k ie r — z a w o d o w y s u te n e r , w ła ś c ic ie l d o m u s c h a d z e k , z a tr z y m y w a n y z a p o s tr z e le n ie p o d c z a s b ó jk i u lic z n e j p r z e c h o d n ia .
Maryse Hilsz odnalazła sią
L o n d y n , 5 . 1 . (P A T ).
Z a g in io n a le tn ic z k a f r a n c u s k a M a ry s e H ilsz z o s ta ła o d n a le z io n a . J a k d o n o s z ą z B a s s o ra h s a m o lo t je j z n a jd u je s ię w o d le g ło ś c i 3 0 k m . o d D z a s k u ( p r z y lą d e k w P e r s ji n a d z a to k ą O rm u z ).
W ia d o m o ś c i o o d n a le z ie n iu p o s tro n ie p e łs k ie j m ię d z y B e n d e r A lb a s a D z a s k le t
n ic z k i f r a n c u s k ie j M a ry s e H ilsz p o tw ie r d z i
ły s ię . L o tn ic z k a je s t c a ła i z d ro w a . W ia d o m o ś ć o o d n a le z ie n iu le tn ic z k i M a r y s e H ils z w y w o ła ła w P a r y ż u o g ro m n ą r a d o ś ć , o b a w ia n o s ię b o w ie m , ź e ś m ia ła lo t-
■ic z k a ś la d e m ty lu in n y c h z n a k o m ity c h lo tn ik ó w f r a n c u s k ic h z a g in ę ła b e z w ie ś c i w p u s ty n i p e rs k ie j#
I c e k B e r E n g e l — z a w o d o w y s u te n e r , u tr z y m y w a ł d o m y s c h a d z e k w Ł o d z i, z a j
m o w a ł s ię p rz e w o ż e n ie m p r o s ty tu te k z in n y c h m ia s t d o W a r s z a w y i u m ie s z c z a n ie m ic h w lu p a n a r a c h .
J a k ó b J o s e k K ry b u s v e l J a n k ie l T ry b u s
— z a w o d o w y s u te n e r , „ k r ó l a lfo n s ó w " , a r b ite r w ró ż n y c h „ d in to jr a c h " p o m ię d z y p r o s ty tu tk a m i i s u te n e r a m i, 6 r a z y k a r a n y w ię z ie n ie m .
Boiiliwe mi!® wtaiilii ogipskisso
Wystąpienia przeciw zarządzeniom królewskim
L o n d y n , 5 . 1 . (P A T ). N a h a s P a s z a o d c z y ta ł w n io s e k s k ie r o w a n y
„ T im e s " d o n o s i z K a ir u : Iz b a p o s łó w ii p r z e c iw rz ą d o w i. W n io s e k te n z o s ta ł p r z y - s e n a t z w o ła n e z o s ta ły n a d z ie ń w c z o ra js z y | ję ty p r z e z w s z y s tk ic h w a f d y s tó w ._ _ d la w y s łu c h a n ia z a r z ą d z e n ia k ró le w sk ie g o ,
o d w o łu ją c e g o g a b in e t N a h a s P a s z y i m ia n u ją c e g o p r e m ie r e m M o h a m e d P a s z ę M a h - m o u d 'a , a je d n o c z e ś n ie o d r a c z a ją c e g o s e s ję p a r la m e n ta r n ą .
O b a p o s ie d z e n ia b y ły b a r d z o b u rz liw e . C z ło n k o w ie n o w e g o g a b in e tu n ie b y li o b e c n i n a p o s ie d z e n ia c h .,W c h w ili g d y p r z e w o d n ic z ą c y p o le c ił o d c z y ta ć z a r z ą d z e n ie k r ó le w s k ie , N a h a s P a s z a p r z e w ó d c a o p o z y c ji p o p r o s ił o g ło s , o b a w ia ją c s ię , ź e p o o d c z y ta n iu z a r z ą d z e n ia g ło s u ju ż n ie o trz y m a , P r z e w o d n ic z ą y Iz b y n ie u d z ie lił m u g ło s u . N a s a li p o w s ta ł tu m u lt w ś r ó d w a fd y s tó w . N a z a r z ą d z e n ie p r z e w o d n ic z ą c e g o o p r ó ż n io n o g a le r ię d la p u b lic z n o ś c i i lo ż ę p r a s o w ą , a g d y w r z a w a n ie u s ta w a ła , p r z e w o d n i
c z ą c y p o le c ił z g a s ić ś w ia tło . W ó w c z a s k ilk u p o s łó w z a p a liło z a p a łk i i p r z y ty m ś w ie tle
N ie m o g ą c o p a n o w a ć s y tu a c ji, p r z e w o d n ic z ą c y z a ż ą d a ł a s y s ty p o lic y jn e j, k tó r a b y p r z e p ro w a d z iła o p ró ż n ie n ie s a li. W ś ró d n ie u s ta ją c e j n ie o p is a n e j w r z a w y z a r z ą d z e n ie k r ó le w s k ie p r a w d o p o d o b n ie n ie z o s ta ło o d c z y ta n e . W k r ó tc e u c h w a lo n a z o s ta ła w s z y s tk im i g ło s a m i p r z e c iw k o tr z e m re z o lu c ja , d a ją c a w y r a z n ie z a d o w o le n iu z p o w o d u m ia n o w a n ia n o w e g o r z ą d u i w z y w a ją c a k r ó la d o p o n o w n e g o z b a d a n ia s y tu a c ji.
W ie c z o re m o d b y ło s ię p o s ie d z e n ie k o m ite tu w y k o n a w c z e g o p a r tii W a fd , w k tó ry m b r a li u d z ia ł w s z y s c y p o s ło w ie i s e n a to ro w ie r e p r e z e n tu ją c y p a r tię w c ia ła c h p a r la m e n ta r n y c h . U c h w a lo n o w y k lu c z y ć z p a r tii p r z e w o d n ic z ą c e g o Iz b y p o s e ls k ie j d r.
A h m e d a M a h e r P a s z ę . P r a w d o p o d o b n ie z o s ta n ą w y k lu c z e n i z p a r tii ró w n ie ż i in n i p o s ło w ie .
ż e ró w s tra c iło ż y c ie . P r z y c z y n ą k a ta
Katastrofa samolotu niemieckiego
Załoga I pasażerowie zginęli
F r a n k f u r t, 5 . 1 . (P A T ). j_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ v . _ _ S a m o lo t k o m u n ik a c y jn y , le c ą c y z s tr o f y b y ło p r z y p u s z c z a ln ie s iln e o b - M e d io la n u u le g ł k a ta s tr o f ie . Z ło ż o - lo d z e n ie s k r z y d e ł s a m o lo tu .
n a z 3 o s ó b z a ło g a s a m o lo tu i 3 p a s a -
Mrozy w całej Europie
W Bawarii mrozy dochodzą do 30 stopni
Na wiJnolcręgu
P a r y ż , 5 . 1 . (P A T ).
N a d c a łą F r a n c ją p r z e c h o d z i o b e c n ie f a la s iln y c h m ro z ó w n ie n o to w a - n y c h tu o d s z e re g u la t. W c z o ra j s p a d ł w P a r y ż u o b f ity ś n ie g . Z e w s z y s tk ic h o k o lic k r a ju n a d c h o d z ą w ia d o m o ś c i o , s p a d k u te m p e ra tu r y , k tó r a d o c h o d z i d o 1 5 s t. p o n iż e j z e r a . N a u w a g ę z a s łu g u je n ie p a m ię tn y o -d d a w n a f a k t, iż w o k o lic a c h N a c o n w d o r z e c z u S a o n y , z n a n y c h z w y r o b u s ły n n e g o c z e rw o n e g o w in a , te m p e r a tu r a s p a d ła u b ie g łe j n o c y d o 1 3 s t., a p o w ie r z c h n ia r z e k i S a o n y p o k r y ła s ię lo d e m .
R ó w n ie ż w c a ły c h N ie m c z e c h p a n u ją s iln e m r o z y i z a w ie je , ś n ie ż n e . W P r u s a c h W s c h o d n ic h te m p e rą tu - r a o b n iż y ła s ię d o 1 8 s t. p o n iż e j z e ra . Z a s p y ś n ie ż n e w w ie lu m ie js c a c h u - tr u d n ia ją k o m u n ik a c ję , p o w o d u ją c o p ó ź n ie n ie p o c ią g ó w .
N o c y d z is ie js z e j w r ó ż n y c h o k o li
c a c h N ie m ie c s p a d ły g ę s te ś n ie g i i z a p a n o w a ł s iln y m ró z . W g ó r z y s te j B a w a rii z a n o to w a n o r e k o r d o w ą te m p e r a tu r ę — 3 0 s t. C a łe N ie m c y p ó łn o c n e i ś r o d k o w e p o k r y ły s ię g łę b o k ą w a r s tw ą ś n ie g u . W B e r lin ie w a r s tw a
ś n ie g u w y n o s i o k o ło 2 0 c m a m ie j
s c a m i d o c h o d z iła r a n k ie m d o 4 0 c m . N a m ia s to w y r u s z y ły n ie z w ło c z n ie k o lu m n y r o b o tn ik ó w i 3 0 0 p łu g ó w o d ś n ie ż n y c h . W k o m u n ik a c ji m ie js k ie j a ta k ż e w p o d m ie js k im r u c h u k o ło w y m z a n o to w a n o p o w a ż n e p rz e rw y i o p ó ź n ie n ia .
W r u c h u d a le k o b ie ż n y m p o c ią g i m u s ia ły m ie js c a m i p o s u w a ć s ię ż ó ł
w im k ro k ie m . W p o łu d n io w e j B a w a r ii w s tr z y m a n o ż e g lu g ę rz e c z n ą . Z e S z c z e c in a d o n o s z ą o s iln y c h z a w ie ja c h ś n ie ż n y c h . Ż e g lu g ę , n a O d rz e i m o rz u u tr z y m a n o z w ie lk im tr u d e m z a p o m o c ą s iln y c h h o lo w n ik ó w i ła m a c z y lo d ó w .
O d k ilk u d n i w c a łe j B u łg a rii p a n u ją s iln e m ro z y . T e m p e ra tu r a w c ią g u u b . n o c y w y n o s iła o d 2 0 d o 3 0 s to p n i p o n iż e j z e ra . C a ły k r a j p o k r y ty je s t g r u b ą w a r s tw ą ś n ie ż n ą d o c h o d z ą c ą w te r e n a c h g ó rz y s ty c h d o k ilk u m e tr ó w w y s o k o ś c i. W d n iu w c z o r a j
s z y m p o c ią g p o s p ie s z n y B u rg a s — S o fia u t
k n ą ł w ś n ie g u i p o m im o p r a c r a tu n k o w y c h , n ie z d o ła n o g o w y s w o b o d z ić .
W ró ż n y c h o k o lic a c h k r a ju p o ja w iły s ię s ta d a w ilk ó w , w y r z ą d z a ją c p o w a ż n e s z k o d y w ś r ó d b y d ła .
Walka z polskością na Litwie
Odmówiono zarejestrowania 5 towarzyfwom poitkim
K ró le w ie c , 5 , 1 . (P A T .) Z K o w n a d o n o s i „ D z ie n n ik P o ls k i" , ź e z d n ie m 3 1 g r u d n ia 1 9 3 7 r. m in ą ł o s ta tn i te r m in r e je s tr a c ji p r z e z m in is te rs tw o s p r a w w e w n ę tr z n y c h s ta tu tó w to w a r z y s tw , p r z y s to s o w a n y c h d o w y m a g a ń n o w e j u s ta w y o to w a r z y s tw a c h .
J a k w ia d o m o , w s ie rp n iu r. u b . z a r e je s tr o w a n o p r z e ro b io n e s ta tu ty 4 to w a -(
r z y s tw p o ls k ic h . W d n . 3 1 g ru d n ia z a k o m u n ik o w a n o z a rz ą d o m , ź e m in is te rs tw o o d m a w ia o s ta te c z n ie z a r e je s tro w a n ia 5 d a l
s z y c h to w a r z y s tw p o ls k ic h , k tó r e ty m s a m y m n a m o c y n o w e j u s ta w y o to w a r z y s t
w a c h u le g a ją z a m k n ię c iu . S ą to : 1 ) Z w ią z e k N a u c z y c ie li S z k ó ł P o ls k ic h n a L itw ie , 2)
O g ó ln o p o lsk i Z w ią z e k Z a w o d o w y L u d z i P r a c y , 3 ) P o ls k i K lu b S p o r to w y „ S p a r ta ” ,
R y s z a r d K r z e m iń s k i — z a w o d o w y i n ie p o p r a w n y z ło d z ie j, n o ż o w ie c , n ie b e z p ie c z n y te r r o r y s ta . 1 2 r a z y n o to w a n y z a k r a d z ie ż e , u s iło w a n ie z a b ó js tw a itp ., 6 r a z y k a r a n y s ą d o w n ie .
J a k e lę d o w ia d u je m y , a k c ja p ro w a d z o n a p rz e z m in . s p r a w w e w n ę trz n y c h , a z m ie r z a ją c a d o o c z y s z c z e n ia c a łe g o te r e n u p a ń s tw a z e le m e n tu p rz e s tę p c z e g o , p o s tę p u je d a le j.
‘ 4 ) Z w ią z e k P o ls k ie j M ło d z ie ż y A k a d e m ie * ) K lu b P o ls k i. J e d n o c z e ś n ie
■u le g a ją lik w id a c ji o d d z ia ły z a m k n ię ty c h to w a r z y s tw : tr z y Z w . N a u c z y c ie li K c w n ie , P o n ie w ie r z u i W iłk o m ie rz u , o ra z s z e ś ć s p o r to w y c h w K o w n ie , P o n ie w ie rz u , K ie jd a - n a c h , J a n o w ie , B irz a c h i C z e k is z k a c h .
W d n iu 3 1 g ru d n ia z a r e je s tr o w a n o s ta tu ty 6 to w a r z y s tw : T o w . d o b ro c z y n n o ś c i w K o w n ie , o ra z p ię ć to w a r z y s tw k u ltu r a ln o - o ś w ia to w y c h : „ P o c h o d n ia " w K o w n ie , „ 0 - ś w ia ta " w P o n ie w ie rz u , W iłk o m ie r z u i J e - z iro s a c h o ra z „ J u tr z e n k a " w R o s ie n ia c h . S ta tu ty w y m ie n io n y c h to w a r z y s tw p r z y s to s o w a n e d o w y m a g a ń n o w e j u s ta w y , u le g ły p r z e r ó b k o m i z o s ta ły z a r e je s tr o w a n e w fo r
m ie , n a d a n e j im p rz e z m in is te rs tw o . Z d n ie m 1 s ty c z n ia 1 9 3 8 r. to w . „ P o c h o d n ia " s tr a c iła c h a r a k te r d o ty c h c z a s j w / z w ią z k u to w a r z y s tw o ś w ia to w o - s p o łe c z n y c h i s ta ło s ię je d n y m z to w a r z y s tw o ś w ia to w o - k u ltu r a ln y c h z p r a w e m d z ia ła n ia m e n a te r e n ie c a łe j L itw y , ja k b y ło d o ty c h c z a s , le c z ty lk o w p o w ia ta c h n ie o b ję ty c h p rz e z in n e p o ls k ie to w a r z y s tw a o ś w ia to w e .
S ta tu t p o ls k ie g o to w a r z y s tw a n a u k p w e g o n a L itw ie , z a ło ż o n e g o p r z e d n ie s p e łn a r o k ie m , n ie b y ł r o z p a tr z o n y i je g o lo s y n ie s ą je s z c z e z n a n e .
Rozwiązanie Tow. litewskiego w Wilnie
Wilno, 5 . 1 . (P A T ) S ta r o s ta g ro d z k i w ile ń s k i n a p o d s ta w ie a rt. 6 ro z p o rz ą d z e n ia P r e z y d e n ta R z e c z y p o s p o lite j z 1 9 3 2 r. o s to w a rz y s z e n ia c h z a w ie s ił d z ia a łln o ś ć lite w s k ie g o to w a rz y s tw a ś w . K a z im ie rz a w y c h o w a n ia m ło d z ie ż y i o - p ie k i n a d n ią w W iln ie .
M o ty w e m te j d e c y z ji b y ła s p rz e c z n a z
p ra w e m i z a g r a ż a ją c a b e z p ie c z e ń s tw u p u b lic z n e m u d z ia a łln o ść te g o T o w a rz y s tw a , p r z y b ie r a ją c a w n ie k tó ry c h w y p a d k a c h c e c h y s y s te m a ty c z n e j a k c ji a n ty p a ń s tw o w e j.
O s trz e ż n ie , u d z ie lo n e T -w u , w g r u d n iu 3 6 3 6 r. w fo rm ie z a b r o n ie n ia d z ia a łln o ś c i T -w a w n ie k tó ry c h p o w ia ta c h w o je w ó d z tw a w ile ń s k ie g o , p o ło ż o n y c h n a o b s z a rz e p a s a g ra n ic z n e g o , n ie o d n io s ło s k u tk u i c e n tr a la T o w a rz y s tw a z s ie d z ib ą w W iln ie n a d a l p ro w a d z iła d z ia ła ln o ś ć , p o o z s ta ją c ą w ja s k r a w e j s p rz e c z n o ś c i z p ra w e m , n o s z ą c ą c e c h y p rz e s tę p s tw , k o lid u ją c y c h z k o d e k s e m k a rn y m .
W z w ią z k u z z a rz ą d z e n ie m s ta ro s ty lo k a le to w a r z y s tw a n a c a ły m o b s z a rz e je g o d z ia ła ln o ś c i z o s ta ły o p ie c z ę to w a n e a d o p ro w a d z e n ia n ie z b ę d n y c h s p r a w m a ją tk o w y c h T -w a z o s ta ł w y z n a c z o n y k u r a to r .
ooliłycznym
P łk , K o c s p ę d z a s w ó j u r lo p w y p o c z y n k o w y w Ż e g ie s to w ie . R ó w n o c z e ś n ie b a w i ta m w ic e m in is te r P a c io r k o w s k i. W p o ło w ie ty g o d n ia p łk . K o c m a p o w r ó c ić d o W a r s z a w y .
W k o ła c h p o lity c z n y c h s to lic y c b ie g a ją p o g ło sk i, iż d o w ó d c a O K . III, g e n . K a r a s z e - w ic z T o k a r z e w s k i, m a o b ją ć w n ie d łu g im c z a sie w a ż n e s ta n o w isk o p o lity c z n e . P o g ło s k i p o w y ż s z e , ja k i te ż w o g ó le p o g ło s k i o z m ia n ie rz ą d u je s z c z e p r z e d k o ń c e m s e s ji s e jm o w e j, p o z o s ta ją z d a je s ię w z w ią z k u z k o n f e re n c ją m ię d z y P a n e m P r e z y d e n te m a M a r s z a łk ie m R y d z e m -Ś m ig ły m , o d b y tą je s z c z e p r z e d w y ja z d e m P a n a P r e z y d e n ta d o S p a ły , a w ię c je s z c z e w o k r e s ie p r z e d ś w ią te c z n y m .
W p r z e d d z :e ń N o w e g o R o k u z ja w iła s ię u k s . d r. L u b e ls k ie g o w T a r n o w ie d e le g a c ja S tr o n n ic tw a L u d o w e g o w s k ła d z ie p r e z e s ó w p o w ia tó w ta r n o w s k ie g o , b rz e s k ie g o , ta r n o b r z e s k ie g o i d ą b ro w s k ie g o , s k ła d a ją c p o d z ię k o w a n ie z a w n ie s ie n ie in te r p e la c ji w S e jm ie , w z w ią z k u z z a jś c ia m i, ja k ie m ia ły m ie jsc e w c z a s ie s tr a jk u c h ło p s k ie g o . K s . d r. L u b e ls k i in fo rm o w a ł s ię b a r d z o s z c z e g ó ło w o o p o ło ż e n iu lu d o w c ó w , z n a jd u ją c y c h s ię je s z c z e w w ię z ie n ia c h , ja k ró w n ie ż o o - b e c n e j s y tu a c ji. N a d m ie n ić n a le ż y , ź e tr z e j u c z e s tn ic y d e le g a c ji, a m ia n o w ic ie p p . N ita , K o rg a i B a n ia , z o s ta li d o p ie ro p r z e d ś w ię ta m i B o ż e g o N a r o d z e n ia z w o ln ie n i z a r e s z tó w .
A g e n c ja „ K a b e l" d o n o s i: P o ja w iły s ię p o g ło s k i o u tw o r z e n iu w P io trk o w ie T r y b u n a ls k im n o w e g o u rz ę d u w o je w ó d z k ie g o M ia ło b y to łą c z n o ś ć z u tw o r z e n ie m C e n tr e n e g o O k rę g u P rz e m y sło w e g o . P o g ło s k i t<
s ą s iln ie la n s o w a n e n a te r e n ie P io tr k o w a i u d n o ść ż y je p o d ic h w r a ż e n ie m .
J
N r . 4
Str. 3
•ihlHiń
•Ui„
C z w a rte k , d n ia 6 s ty c z n ia 1 9 3 8 r.
■xiiiul;!,.
IIIIIIIIBk.
rfUl
.-.UIIHMIlłmH,,
’’tt*
Z,;"♦♦manili. ,Bł,u
•’UIIIIH'
4
lllllll
RACHUNEK WODZA
R a c h u n e k w o d z a p e w n y m p r a w o m p o d le g a . J ó z e f P iłs u d s k i p r a w a t e u ją ł w ja s n e , p r o s te , n ie z m ie n n e p r a w d y .W d z ie ja c h n a s z y c h te p r a w d y c z ę s to
P o z n a ń , 5 . 1 . P iś m ie n n ic tw o h is to r y c z n e u le g a o d p e w n e g o c z a s u b a r d z o g łę b o k im p r z e m ia n o m i p r z e o b r a ż e n ia . H is to r io g r a f ia z a jm o w a ła s ię d a w n ie j g łó w n ie a n a liz ą f a k tó w . Z e s ta w i a ła n a jw a ż n ie js z e w y p a d k i w p r z y c z y n o w y z w ią z e k . K ła d ła g łó w n y n a c is k n a z d a r z e n ia i ic h n a s tę p s tw a . W ie d z a o d u s z y lu d z k ie j, n a u k a p s y c h o lo g ii, n ie b y ła je s z c z e t a k p o g łę b io n a i u d o s k o n a lo n a , ja k o b e c n ie . W r a z z r o z w o je m te j w ie d z y n a d s z e d ł c z a s n a p r z e ś w ie tle n ie n a jis to tn ie j
s z y c h s p r ę ż y n , o d d z ia ły w u ją c y c h n a w y p a d k i d z ie jo w e , a m ia n o w ic ie n a d u c h o w e p r z e ż y c ia i d e c y z je w o d z ó w i k r ó ló w , m ę ż ó w s ta n u i g e n iu s z y .
D z iś h is to r io g r a f ia n a d r a b ia t e z a le g ło ś c i. P ię tr z ą s ię w b ib lio te k a c h to m y , p o ś w ię c o n e p s y c h o lo g ii n a js ły n n ie js z y c h lu d z i w d z ie ja c h ś w ia ta . O tr z y m u je m y d z ie ła , o - b r a z u ją c e ta k ie p o s ta c i, ja k C e z a r , ja k K le o p a tr a , ja k A le k s a n d e r W ie lk i, ja k A ty lla , G r z e g o r z V I I , C e z a r B o r g ia , M a r ia S tu a r t, P i t t , W a s z y n g to n , F r y d e r y k W ie lk i, K a t a r z y n a I I , L u d w ik X I V , R o b e s p ie r r e , G a r i
b a ld i, M o ltk e , w r e s z c ie c i, k tó r z y s ą w ś w ię c ie je s z c z e p a m ię c i n a s z e j: tw ó r c y o b e c n e j r z e c z y w is to ś c i ś w ia ta .
D z ie je n a s z y c h w ie lk ic h w o d z ó w n ie s ą je s z c z e n a p is a n e . M a m y b o g a tą lite r a tu r ę h is to r y c z n ą o w y p a d k a c h d z ie jo w y c h w t y s ią c le c iu P o ls k i — a le p s y c h o lo g ic z n y c h p o r t r e tó w o w ie lk ic h n a s z y c h k r ó la c h i h e tm a n a c h , m ę ż a c h s ta n u i w o d z a c h je s t s to s u n k o w o je s z c z e b a r d z o n ie w ie le ... N ie m a m y je s z c z e d u c h o w y c h w iz e r u n k ó w a n i Ł o k ie tk a , a n i W ie lk ie g o K a z im ie r z a , a n i d u m n e g o p o c z e tu w o d z ó w z e r y J a g ie llo n ó w , a n i z g łę b io n e j p s y c h o lo g ii B a to r e g o , a n i k o n te r f e k tó w p s y c h o lo g ic z n y c h z o k r e s ie „ W ie lk ic h H e tm a n ó w " : C h o d k ie w ic z a i Ż ó łk ie w s k ie g o itd .
M im o t o je d n a k ju ż z te g o , c o n a m d z ie - jo p is e w s w y c h m o n o g r a f ia c h s p is a li, w ie m y , ja k c ię ż k ą , ja k tr a g ic z n ą n ie r a z b y w a ła r o la w o d z a w P o ls c e ... J u ż c h o ć b y z le k tu r y „ T r y lo g ii" S ie n k ie w ic z a , c z y o s ta tn io
e p o p e i K o s s a k -S z c z u c k ie j „ Z ło ta W 'o ln o ś ć "
w ie m y , ja k ie k ło d y p o d n o g i r z u c a n o w o d z o w i w p r z e d r o z b io r o w e j P o ls c e , a n a p r z e s tr z e n i o d I n s u r e k c ji K o ś c iu s z k i p o r o k 1 9 1 4 , p o p r z e z tr u d n o ś c i, s ta w ia n e p r z y w ó d c o m n a s z y c h p o w s ta ń , u ś w ia d a m ia m y s o b ie , ja k w e w n ę tr z n ie z m a g a ć s ię z a w s z e m u s ia ła d u s z a w o d z a z a r ó w n o z b r a k ie m z r o z u m ie n ia , ja k i z ty m , ż e s ta le b y w a ła o - g r a n ic z o n a w b e z s p r z e c z n ie w o d z o w i p r z y s łu g u ją c y m p r a w ie d e c y z ji i s w o b o d z ie je j p o w z ię c ia .
B o to p r z e c ie ż je s t is to tą w o d z o s tw a , to w y n ik a n a tu r a ln ie i k o n s e k w e n tn ie z p o c z u c ia o d p o w ie d z ia ln o ś c i, ja k ą k a ż d y w ó d z s ię o b a r c z a i k t ó r a je s t p r z e s ła n k ą d o p o w z ię c ia d e c y z ji.
A je ż e li t e k ło d y p o d n o g i r z u c a ją l u d z ie c z y g r u p y , w r o g o lu b o b o ję tn ie s ię o d n o s z ą c e — to c ó ż d o p ie r o , k ie d y to — c z ę s to m im o w o li i n ie ś w ia d o m ie — c z y n ią c i, c o in te n c je w o d z a p o w in n i r o z u m ie ć , k t ó r y m n ie b r a k d o b r e j w o li, k tó r z y w o d z a u - w ie lb ia ją , e n tu z ja s ty c z n ie s ię z a n im o p o w ia d a ją , a je d n a k ... je d n a k te ż u tr u d n ia ją m u d e c y z je , te ż w y p a c z a ją je g o id e e , te ż p i ę tr z ą n a je g o d r o d z e tr u d n o ś c i...
O ty m w ła ś n ie ja k ż e p r z e k o n y w u ją c o m ó w ił J ó z e f P iłs u d s k i n a z je ź d z ić le g io n i
s tó w w K r a k o w ie w r . 1 9 2 2 ! J a k i ż k la s y c z n y p o d a ł z e s w e g o ż y c ia i s w y c h d o z n a ń p r z y k ła d ! P r z y k ła d , k tó r e g o a k tu a ln o ś ć b y n a jm n ie j n ie w y b la k ła ...
O p o w ia d a T w ó r c a L e g io n ó w , ja k to w r o k p o w y r u s z e n iu w p o le , s ta n ą ł w o b e c k o n ie c z n o ś c i p o w z ię c ia n o w e j d e c y z ji o lo s ie L e g io n ó w i f o r m a c h d a ls z e j w a lk i o N ie p o d le g ło ś ć . „ R o b iłe m w te d y s w ó j r a c h u n e k " — p o w ia d a . D o s z e d ł d o w n io s k u , ż e w g r z e , k t ó r ą r o z p o c z ą ł w r a z z e s f o r m o w a n ie m L e g jo p ó w , p o w in ie n b y ć — s a m , p o w in ie n ( n ie z a le ż n ie o d f o r m a c ji le g io n o w y c h ) „ g r a ć s a m , p o d b ija ją c d o g ó r y te c z y in n e w y m a g a n ia , k tó r e b y ły z w ią z a n e z P o ls k ą " .
I c ó ż s ię w te d y o k a z a ło ?
P o b w ó lm y , n ie c h to o p o w ie n a m K o
m e n d a n t s a m ...
— „ P r z e s z k o d z ili m i w te r n — o p is u je
— w ó w c z a s m o i k o c h a n i i n a jd r o ż s i z le g io n is tó w , c i, k tó r z y n a jg ło ś n ie j ś p ie w a ją
„ m y , p ie r w s z a B r y g a d a " . S ta w ia łe m k w e s tię o s tr o , s ta n o w c z o . M ó w iłe m im : m o i p a n o w ie , ja g r a m s a m , ja id ę g r a ć , z o s ta ń c ie w y ... J e d n o g ło ś n ie je d n a k o d p o w ie d z ie li m i: m y z a T o b ą , K o m e n d a n c ie ..."
A n a s tę p s tw a ? T a k je o c e n ia J ó z e f P ił
s u d s k i:
— „ R o k c a ły , i tu p r z e c h o d z ę d o s k a r g i n a w a s , n a m o ją k o c h a n ą p ie r w s z ą B r y g a d ę , r o k c a ły w w a s z e m g r o n ie p r z e tr w a łe m i te n r o k u w a ż a m z a s tr a c o n y . O to m a c ie s ła b o ś ć c z ło w ie k a , k tó r y p o w in ie n b y ć w ta k ic h w y p a d k a c h n ie u g ię ty ... T e n r o k u w a ż a m z a s tr a c o n y p r z e z k o le ż e ń s tw o , p r z e z m iło ś ć s e r d e c z n ą d la w a s . T r z e b a b y ło iś ć s w o ją d r o g ą . D o p ie r o p o r o k u m o g łe m p r z e jś ć d o d e c y z ji i w y k o n a ć ją , g d y ją m o g łe m p o w z ią ć r o k p r z e d te m w z n a c z n ie le p s z y c h w a r u n k a c h d la n a r o d u ..."
J a k i ż to k la s y c z n y i w y m o w n y p r z y k ła d !
N a w e t c i, k tó r z y W o d z a n a jle p ie j r o z u m ie li, n a jb liż e j b y li, n a jle p s z e in te n c je p o s ia d a li — te ż m u d e c y z ję u tr u d n ia li, te ż w s w o b o d z ie je j p o w z ię c ia k r ę p o w a li...
A w ó d z — ja k s tw ie r d z a J ó z e f P iłs u d s k i — „ p o w in ie n b y ć w ta k ic h w y p a d k a c h n ie u g ię ty " . W ó d z m u s i „ iś ć s w o ją d r o g ą " . O n b o w ie m p o s ia d a te w s z y s tk ie e le m e n ty d o p o w z ię c ia d e c y z ji, k tó r y c h w d a n e j c h w i
li n ie s p o s ó b je s t z r o z u m ie ć i o c e n ić m a s ie , c h o ć b y id e o w o d o ś ć b y ła z b liż o n a i c h o ć b y g o d a r z y ła p e łn ą w ia r ą i z a u f a n ie m .
„ W ó d z k a ż d y — m ó w ił J ó z e f P iłs u d s k i
— w s z y s tk ie w ą tp liw o ś c i z d u s ić w s o b ie m u s i i z a c h o w a ć je ty lk o d la s ie b ie , a d a ć in n y m p e w n o ś ć s ie b ie , s iłę w y tr w a n ia w n a jc ię ż s z y c h c h w ila c h . T e n ty lk o w a r t im ie n ia w o d z a , a ja s ię ś m ia ło d o te g o p r z y z n a - ję , ż e je s te m n im , k ie d y ta k ie r z e c z y i ta k ie r a c h u n k i, c h o c ia ż b o le s n e , s a m z s o b ą z r o b ić p o tr a f i, i m ilc z e ć p r z e d in n y m i, i ty c h r z e c z y p r z e d in n y m i n ie w y p o w ia d a ć " .
Wysuszone mydło TU/AN oszczędne i tanie.
s p o ty k a ły s ię 7 n ie z r o z u m ie n ie m . I to s ię s r o d z e n ie je d n o k r o tn ie m ś c iło .
N ie w o ln o n a m p o w ta r z a ć te g o b łę d u . J . B .
Transporty rodzin górników polskich do Belgii
W o k r e s ie p r z e d ś w ią te c z n y m w y je c h a ły d o B e lg ii tr z y p o c ig .g f r o d z in g ó r n ik ó w p o ls k ic h , k tó r z y w r . 1 9 3 '1 z a tr u d n i e n i z o s ta li w k o p a ln ia c h b e l
g ijs k ic h . K a ż d y tr a n s p o r t s k ła d a ł s ie z 5 0 0 — 6 0 0 r o d z in . O g ó łe m p r z y je c h a ło d o B e lg ii b lis k o 5 .0 0 0 o s ó b w r a z i
d z ie ć m i.
N a b e lg ijs k ie j s ta c ji g r a n ic z n e j M a n t z e n tr a n s p o r ty s p o tk a ły p r z e d s ta w ic ie le p o ls k ic h w ła d z k o n s u la r n y c h o r a z d e le g a tk i K ó ł P o le k . Z M a n tz e n tr a n s p o r ty s k ie r o w a n o d o L im h u r g iŁ L ie g e . C h a r le r e i i Mo d s.
