R ys krotki proiektu nowego do Pro
cedury cywilney; porównanie iego z Francuzką dziś obowięzuiącą, i powody głównych zmian i do- datko w.
Tfśtęp do K odexu zawiera ogólne prawidła zasadzo
ne w części na Konstytucyi, i zapewnia nieporu- szalność prawomocnych wyroków i pewność ich exekucyi.
C Z E Ś Ć P I E R W S Z A .
Księga / . O Sądach gm innych.
Sądy gminne są ustanowione przez art. 146. Konstytucyi i są Sa
dami nowemi w celu sądzenia spraw 5oo. zip. nieprzechodzących. Mo
gą bydź uważane za wstępuiące w dotychczasowe Sądy wydziałów spor
nych Sądów Pokoiu.
H o z d z ia ł i . O p o ie d n a n iu .
Art. 144 i 145* Ronstystucyi postanawiaią Sędziów Pokoiu do je
dnania spraw wszystkich, z wyięciem tych, które prawo od iednania wyłącza. Jednanie to musi także poprzedzić w sprawach właściwych Sądowi gminnemu. Redakcya Rozdziału tego opiera się na zasadach art. 48» do 58. włącznie procedury Franc.
Proiekt now y te tylko zawiera zmiany, to iest:
wyłącza od iednania sprawy -wniesione przeciwko w ięcćy, iak iedne'y osobie, z którychby iedna w inszćy gminie mieszkała. Wyłącza sprawy tyczące się samychże Sędziów Pokoiu. Zamiast pozwu nakazuie Sędzie
mu, aby wydał stronom rozkaz do stawienia się, co oszczędza koszta.
Zakazuie Sędziemu prowadzić dowodów w drodze spornej zwyczaynych, to iest: odbierać przysięgi i t. p. bo art. 144. konstytucyi nadaie mu tyl
ko obowiązki poiednawcze. Uwalnia strony od kosztów stępl°w ych i ogranicza ie na opłacie tylko gr. 10. Rażę przybrać assyssencyą osoby wiarogodney do podpisania układu ieśli strona pisać nie umie- Dozwa
la Sędziemu protokół poiednawczy opatrzyć nakazem exekucyinym, co
nie każe spisywać protokółu w przypadku niestawienia się strony lub niepoiednania i skraca postępowanie przez nakaz wydania prostego za
świadczenia.
Rozdział 11. O pozwie.
Redakcya iego wchodzi w mieysce art. i. aź do 7. włącznie Proc. Fr.
Zmiany obeymuie następuiące: to iest, przeznacza Sądowi temu do są
dzenia sprawy 500. złp. nieprzechodzące, a to stosownie do art. 146.
konstytucyi, oraz sprawy possesoryine wypływaiące z nieruchomości nie należących do hypoteki ziemskiey, co zbliża drogę sprawiedliwości uboższym mieszkańcom. Wyłącza z pod tego Sądu sprawy tyczące się własności publicznych i sprawy tyczące się samychże Sędziów gminnych, które poddaie właściwym Sądom ziemskim. Skraca postępowanie i koszt W zapozwaniu, dozwala ustney nawet skargi i rosprawy. Pozwala ka
żdej gminie mieć Woźnego do wszelakich wrręczań. Postanawia pewne termina w zapozwaniu strony przeciwnćy, w miarę odległości ićy zamie
szkania, i oddala trudności doświadczane dziś w rachubie mil ( myrya- metrówj. Zabezpiecza strony niewiadome z zamieszkania lub za grani
cą mieszkaiące, i obiaśnia w iakich przypadkach mogą bydź do Sądu pozwane.
Rozdział 111. O audyencyach Sądu gminnego-
Redakcya iego zastosowana iest do art. 8* aż do 18. włącznie Proce
dury Francuzkiey. Zmienia i dodaie niektóre tylko przepisy, to iest: za- hazuie sądzić w dni świąt, wyiąwszy przypadki nagłe. Uwalnia strony od assystencyi obrońców, dozwala skargi i obrony ustney. Nakazuie Sądowi spisać krótki protokół względem wniosków stron. Uwalnia od wręczania w yroków naocznych. Skraca appellacyą od wyroków przed- stanowczych do dni 15, a zaś od stanowczych do dni go. W przedmio- tach 100. złp. nieprzechodzących, nflkazuie wykonanie wyroku pomimo appellacyi i bez haucyi. Postanawia w Sądzie księgę do zapisywania w y r o k ó w , prostuie i skraca ich redakcyą, dozwala stronom żądać skró
conego wypisu samego tylko wyroku, z ochronieniem ich od niepotrze
bnych kosztów. Nakoniec, wskazuie skrócone postępowanie w wnosze
niu wszelakich excepcyi, oraz skargi wzaiemney, interw encyi, w od
bieraniu przysiąg, W odstąpieniu od processu, w rachowaniu kosztów, w przyięciu kaucyi, W sądzeniu spraw rachunkowych. Z resztą zabez
piecza obronę stron małoletnich, pozbawionych własney woli i t. p.
R ozdział 1 T . O wyrokach zaocznych i o oppozycyi.
Redakcya iego zgodna iest z art. 19. do 2a. włącznie Proc. Franc.
nastąpuiące tylko obeymuie zmiany, to iest: nie dozwala wyrokiem za
ocznym przysądzać powodowi honkluzyi, ieźeli ićy z przyniesionych
dowodów nie usprawiedliwi; dozwala założyć oppozycyą przeciwko zaocznemu wyimkowi nawet ustnie, oraz skraca drogę i oszczędza w za' niesieniu o to skargi. Każe dowodzić przyczynę niestawienia się na pierwszym terminie i stanowi karę na stronę, która iéy nieusprawiedli*
w i , co zagradza niepotrzebnej przewłoce; nie oddala jednak nigdy stro
ny z wniesieniem oppozycyi przeciwko w yrokow i zaocznemu, byleby i|
w terminie oznaczonym wniosła. Wskazuie nakoniec skrócone postępo- wanie w przypadkach , gdy się powód nie stawi, gdy się nie wszyscy pozwani stawię, albo gdyby strona w ciągu sprawy do osądzenia nie
przygotowanej umarła.
Rozdział V. O wyrokach w sprawach possessoryinych.
Redakcya iego zgodna iest z art. 23. do 27. włącznie Pr. Franc. z tę iedynie zmianę: ze do Sędu gminnego wprowadzone będę sprawy pos- sessoryine te tylko, które wyplywaią z nieruchomości nienależących do hypotehi ziemskiej.
R ozdział VI. O wyrokach niestanowczych.
Redakcya iego zgodna iest z art. 28- do 51. włęcznie Proc. Franc.
z tę tylko odmianę, że uwalnia strony od zapozywania świadków i bie
g ły c h , którzy mieszkaię w mieyscu tém, gdzie Sęd zasiada, a których Sąd sam może kazać przywołać przez Woźnego do wyprowadzenia z nieb pobrzebnego dowodu, i że stanowi rygor na stronę, któraby nie przy
wołała świadków lub biegłych mieszkających gdzieindziéy przez wręcze
nie im rozkazu Sędowego do stawienia się na termin oznaczony, z za
strzeżeniem iednak wolności stronie prosić o iego odroczenie.
R ozdział VII. O przypozwaniu ewiktora.
Redakcya iego zgodna iest z art. 52. i 53. włącznie Proc. Franc. z tą tylko zmianą, że wolno stronie oświadczyć ustnie przed Sędem potrze
bę pozwania ewiktora, i ze iest skrócona forma i oszczędzony koszt w za- pozwaniu.
3
R ozdział VIII. o Wysłuchaniu świadków.
Redakcya iego iest zgodna z art. 34. *ż do 40. włącznie Proc. Frań.
i obeymnie zmiany tylko następujące: to iest, nakazuje aby strona po- woluiąca się do dowodu przez świadków, wymieniła zaraz przy wpro
wadzeniu sprawy ich iipiona i mieszkania, aby strona przeciwna zaraz przeciwko świadkom wniosła wyłączenie, ieżeliby iakie miała, aby Sęd narzuty te natychmiast rozstrzygnął przed przystąpieniem do wysłucha
nia świadków , d,alęj stanowi że nie iest wplno żadnej stronie byd£
przytomną przy zeznaniu świadka; że w każdey sprawie powinien byd£
spisahy protokół in k w iz y c ji; że ieżeli świadkowie pisać i czytać nie umieią, wysłuchanie ich po wanno nastąpić w assystencyi osoby wiaro- godney pisać i czytać umieiącey, albotez dwóch pisać nieumieiących.
Ze po zeznaniu świadka Sąd przywoła strony i przeczyta im iego zezna• nie i wezwie ie do dania uwag, czyliby ieszcze świadek nie miał co zeznać; źe nakoniec nie przed zeznaniem, ale po zeznaniu śwaadka przy
sięga od niego powinna bydź odebrana na t o , źe powiedział prawdę.
R ozdział I X . O naocznem obeyrzeniu i o czynności przez biegłych.
Redakcya iego zgodna iest z art. 41. aź do 43. włącznie P. F. nastę- puiące tylko obeymuie zmiany, to ie st: źe strona powoluiąca się do do
wodu przez biegłych, powinna ich imiona zaraz wymienić, źe strona przeciwna powinna wnieść przeciwko nim wyłączenie natychmiast, gdy
b y ie wnosić chciała. Że Sąd poowinien rozstrzygnąć zarzuty wyłącze
nia nim nakaże biegłym przystąpić do swey czynności. Że ieżeli bie
gli nie umieią czytać i pisać, powinna bydź przybrana assystencya osób wiaro-godnych, tak iak się powiedziało w poprzedzaiącym rozdziale.
Rozdział X . O wyłączeniu Sędziów.
Redakcya iego zgodna iest z art. 44- do 47- włącznie P. F. z nastę- puiącemi tylko dodatkami, to iest: że ieźeli wyłączany Sędzia zezwoli na wyłączenie siebie, w tenczas mieyscowy, albo naybliże'y mieszkaiący Sędzia zjazdowy przywołany będzie do iego zastąpienia i do osądzenia sprawy bezpłatnie. Że ieżeli Sędzia nie przyimie wyłączenia siebie, w tenczas wolno iest stronie przy załoźoney appellacyi od wyroku w głó
w n e j sprawie zapadłego oskarżyć Sędziego, a ieżeli Trybunał appellacyi- ny skargę tę za gruntowną uzna, w tenczas wolno mu wryznaczyć in
ny Sąd do osądzenia sprawy i skazać Sędziego na powrócenie stronom szkód i kosztów-
R o z d z ia ł X l . O w y zn a czen iu Sąd u .
Redakcya iego polega na zasadach art. 363 aż do 367 włącznie P. F.
i tę tyllo zawiera zmianę, to iest: że instrukcya proźby takie'y odbywa się w mieyscu przed Sądem gminnym i przez sporządzenie w te'y mierze protokółu, który powinien sam Sąd przesłać Trybunałowi wyższey In- stancyi za opłatą tylko szczupłego kosztu pocztowego, z oszczędzeniem kosztów daleko większych, któreby stronę dotykały, gdyby się udawać miała sama na miejsce to , gdzie Trybunał wyższćy instancyi zasiada.
Księga I I , O postępowaniu w Sądach ziemskich.
Sądy ziemskie podług art. i 47 konstytucyi wstępuią w mieysce do
tychczasowych Trybunałów cyw ilnych I. Instancyi do sądzenia spraw przenoszących ilość 500 zł. polsk.
Roz-
o R ozdział X II. O poiednaniu.
Proiekt now y zgodny iest z art. 48 aż do 58- włącznie P. F. zmia«
ny w nim te tylko nastąpiły, które są w yzey wyszczególnione w roz
dziale I, wyjąwszy punkt 5. oprócz zaś tego, termin do stawienia się z po
zwu przedłużony iest do dni 8.
Rozdział X I ii- O pozwach do Sądu ziemskiego.
Proiekt no w y zgodny iest z art. 59 aż do 74* włącznie P. F. nastę- puiące tylko obeymuie zmiany, to iest: w sprawach tyczących się skarbu i własności publicznych tam tylko , gdzie iest spor (de jurę) i gdzie Pro- huratorya Jeneralna iest stroną pozwaną, przeznacza za właściwe forum Sąd ziemski Mazowiecki, obowięzuiące zaś dotąd postanowienia Rządo- dowe, przeznaczaią Sąd tenże bydź właściwym dla wszystkich spraw bez źadnóy różnicy, wyimuie z pod powyższego prawidła i oddaie Są
dom mieyscowym wszystkie sprawy własności publiczne'y, w których osoby prywatne są stroną pozwaną, wyimuie oraz te, które się tyczą zaległych konkursów, albo wynikaią z exekucyi Sądowe'y, lub ze spad
k ó w , choćby Prokuratorya była stroną pozwaną, co wszystko postępo
wanie Sądowe robi dogodnieyszem. Zamiast załączenia przy pozv ie ko
pii dokumentów, każe tylko załączyć onychźe summaryusz, zamiast za
łączenia kopii protokółu niepoiednania, każe tylko w pozwie wyrazić iego datę, co oszczędza niepotrzebne zatrudnienie i koszt. W sprawcach instytutów publicznych nakazuie także wręczyć kopiią pozwu ich ad
ministratorom, co zabezpiecza ich przyzwoitą obronę. Oznacza z iasno- ścią iakie własności lub dochody uwaźaią się za gminne; stanow i, źe ie- żeli pozwany na pierwszym zaraz terminie stawi się w Sądzie, nie iest mu wolno wnosić excepcyi nieważności wręczenia p o z w u , co zmniey- sza niepotrzebne spory Sądowe. Oznacza przypadki, w których tylko osoby z zamieszkania niewiadome lub za granicą mieszkaiące, pozwanemi bydź mogą. Postanawia termina stałe do stawienia się w Sądzie z pozwu, w miarę odległości zamieszkania i usuwa trudności i niepotrzebne spory, wynikaiące z mozolnćy rachuby m il, i niepewności terminów. Przedłu
ża termin do roku całego dla pozwanych osób za granicą Europy mieszka
jących. Oznacza dokładnie dzień, od którego zaczyna się rachować ter
min wyznaczony w pozwie, dozwala woźnemu któregokolwiek Sądu usku- teczniać wręczania tyczące się Sądu ziemskiego, a to wolność może służyć woźnemu każdey gminy, byleby umiał pisać, i nietrzeba będzie iuź, tak iak dotąd b y ło , udawać się osobno do Sądu o wyznaczenie woźnego do wręczenia, co tylko utrudzało i sprowadzało próżny koszt. Każe nako*
nieć aby powód opłacił w terminie upływającym z pozwu wpis pod upadkiem pozw u, co zagradza nieprzyzwoitości dotąd praktykowanćy, że strona chociaż częstokroć niesłusznie pozwana, musiała cały koszt pro®
cessu za powoda ponosić, chcąc się od niego uwolnić.
2
R o z d z i a ł X lV r. O u sta n o w ie n iu obrońcy i w za iem n y ch obro
n ach.
i ,
Proiekt nowy zgodny iest z art. 75 do 82. włącznie P. F. następują- ce tylko obeymuie zmiany, iako to: dla obrony pozwanych niewiado
mych z zamieszkania, albo zagranicy mieszkaiących osób każe, aby im kurator b y ł od Sądu z urzędu dodany, co prawa ich zabezpiecza. Wska- zuie takową drogę ubogim osobom proszenia Sądu o dodanie obrońcy.
Uwalnia tychże ubogich i kuratorów wyżey wymienionych od opłat stę- płowych. Nakazuie podać nieznany z Procedury Francuzkiey w yw ód sprawy po wydanym pozwie, stanowi* że w replice i w duplice nie mo
że bydź zmieniany stan sprawy pod karą na obrońcę. Nakazuie aby każde pismo było podpisane przez obrońcę; stanowi, że ieżeli powód w terminie nie poda w yw odu spraw y, pozew iego upadnie i skazany będzie na koszta i szkody. Nakazuie, aby z każdym pismem obrończym b y ły razein kommunikowane dokumenta, a ktoby oryginałów kommuni«
kować nie chciał, aby kommunihował ich k o p iie, oryginały zaś aby złożył w kancellaryi Sądowćy.
R ozdział X V . O kommunikowaniu aktów Frokuratorowi.
Proiekt now y iest zgodny we wszystkim z art. 8 j i 84* F* F. ztem wyiaśnieniem, że ten tylko Sędzia może zastąpić Prokuratora, który nie należy do kompletu Sądowego.
R ozdział X V I. o Audyencyach Sądowych.
Proiekt now y zgodny iest w wszysthiem z art. 85 do c)2. P. F* z tą tylko zmianą, że przepisy tyczące się tam Trybunałów wyższćy Instancyi przeniesione są dla lepszego porządku do oddzielnych rozdziałów» które obeymuią "właściwe w nich postępowanie. '
Rozdział X V lL . o Relacyi Sędziego.
Proiek now y wstępuie w mieysce art. 95. do 115. P. F. Dosyć iest przeczytać cytowane te artykuły, aby się przekonać iak iest rozwlekłe, kosztowne a muićy potrzebne postępowanie w odbywaniu powtórney instrukcyi na piśmie po wprowadzonej iuż sprawie. Proiekt nowy skra
ca i ogranicza ie na sporządzeniu tylko relacyi przez Sędziego, do którćy obrońcy stron powinni mu oddać składane dokumenta i pisma poprze
dnio iuż przygotowana*
R o z d z ia ł X Vj11. O wyrokach.
Proiekt nowy zgodny iest z art. n 6 . do 148. P. F. nasiępuiące tylko obeymuie zm iany, to iest: wskazuie lepszy porządek przy de- liberacyi Sędziów , przepisuie że komplet Sądu powinien się składać z nieparzystej liczby Sędziów, dla uniknienia równości zdań która dotąd przewlóczyła sądzenie. Nakazuie, aby obrachunek kosztów byt podany zaraz p rzy wprowadzeniu sprawy, pod ich upadkiem, a nawet
zwróceniem, ich stronie przez obrońcę, gdyby obrachunku nie podał*
co przecina praktyktowane dotąd oddzielne spory o koszta, Stanowi , że Sąd nad żądania stron nic w ięcej wyrokować nie może, co robi tamę arbitralności Sądów; postanawia krótszą redakcyą w yrokó w , któ
re dotąd z kilkudziesiąt częstokrość arkuszy, podług zaś nowegó pro- iektu z iednego tylko , a w większych sprawach z dwóch naywięcey arkuszy składać się będą, co oszczędza stronom zbytnie dotąd koszta na ich wyim owanie, o co nawet szczególna na ostatnim seymie podana była peiycya. Stanowi że ogłoszenie wyroków naocznych przygotowa- wczych zastąpi ich wręczenie, co oszczędza niepotrzebne koszta. Prze-j pisuie, że w sprawach z Prokuratoryą, dosyć będzie na wręczeniu w y- , roku naocznego mieyscowemu obrońcy umocowanemu do obrony spra
w y . Nakoniec postanawia, że dzień, w którym stronie przeciwney wręczo
ny został w y ro k , uważa się za dzień dopełnionego wręczenia dla stro
ny także te'y, która się postarała o iego wręczenie. Przepisu tego brak sprawiał dotąd bardzo częste spory i niepewność dnia, w którym w yro k 6tał się względem stron obydwóch, prawomocnym.
R ozdział X I X . O wy rolach zaocznych i o oppozycyi.
Proiekt nowy wchodzi w mieysce art. 149. do i65. włącznie P. F.
zmiany w nim są tylko następuiące, to iest: Ze Sąd nie może przysą
dzić konhluzyi powodowi, ieżeli iey powodami nieusprawiedliwi, co za
gradza nadużyciom dziśieyszym , bo Sądy przysądzały powodowi w szy
stko to, czego żądał, na tey tylko zasadzie, że pozwany niestanąl, a co było przyczyną do niezliczonych oppozycyi, długiego pieniactwa i 1 >e- sprawiedliwych exekucyi. Że ieżeli powód nie stawi się na audjencyi można żądać natychmiast a nawet ustnie upadku processu bez żadcćy z strony powoda oppozycyi, co przecina praktykowane dotąd oppozy-.
cye, które powodom wolno było zakładać oraz oddzielne sprawy o up a- dek processu. Że wyroki zaoczne naydale'y w 6. miesiącach powinny bydź wręczone stronie przeciwne'y pod ich upadkiem, i ni «potrzeb nią koniecznie bydź w ciągu tego czasu exehwowanemi. Ze wyroki zapa
dłe przeciwko osobom niewiadomym z zamieszkania albo za granicą mieszkaiącym będą uważane za zaoczne, choćby zapadły z obrony wnie
sionej przez wyznaczonych z urzędu kuratorów. Oprócz tego proiekt uzupełnia brak przepisów względem wręczenia w yroków zaocznych oso
bom dopiero wymienionym. Przedłuża termin do dni 15. w którym niowołno exekwować wyroków zaocznych nieopatrzonych nakazem tym*
czasowey exekucyi. Stanowi stale termina do założenia oppozycyi przez pozwanego. Usuwa trudności dotąd zachodzące z niepewnej rachuby m il, a co zabezpiecza strony osądzone przez wyrok zaoczny. Postana
wia że termin od założenia oppozycyi aż do wyexekwowania wyroku zaocznego» służy tylko osobom niewiadomym z zamieszkania, alba, za granicą mieszkaiącym. INakazuie aby strona pozwana zaocznie osądzo
na, usprawiedliwiła przyczynę niestawienia się na pierwszy w terminie pod karą za nieusprawiedliwieme, które wszelako nieoddala strony
„ 2*
7
* oppozycyą. Przepis ten zmieysza praktykowane dotąd pieniactwo , bo w każdey nieledwie sprawie, nim przyszło do naocznego iey osą
dzenia zapadał wyrok zaoczny, chociaż strona pozwana nie miała żadnego powodu do niestawienia się. Postanawia kary na tych obroń
có w , którzy przez niedopilnowanie dopuszczali przeciwko stronom, które bronili wyroków zaocznych, a przez to opóźniali wymiar spra
wiedliwości i wystawiali Strony na niepotrzebne koszta. Nakazuie, aby strona oppozycyą zaktadaiąca opłaciła wpis w terminie z niey przy- padaiącym, co zagradza pieniactwu, pochodzącemu dotąd nayczęściey z założone'y iedynie dla przewłoki, a poźuiey niepopieraney oppozycyi.
Rozdział X X . o Excepcyach.
Redakcya nowego proiektu co do oddziału i. kaucyi cudzoziemca 2. o niewłaściwości Sądu, $5. o niewaznościach i 4. o exccpcyi inwentarza i przypozwania cwiktora, zgodna iest z art. 166. do 187. włącznie P. F.
O d d z i a ł 5. O e x c e p c y i n i e z w r ó c o n y c h d o k u m e n t ó w . Redakcya nowa oddziału tego wchodzi w mieysce art. 188. do ig2.
P. F. z tą tylko zmianą: że kommunikacya dokumentów nakazana iest razem z kommunikacyą pism obrończych o czym mówi rozdział XIV.
i źe nie iest potrzeba wcale toczyć osobne'y sprawy przeciwko obroń
cy o niezwrócenie przez niego dokumentów, bo Sąd ua .wniesioną skar
gę i po prostym wezwaniu obrońcy może wydać natychmiast rozkaz przeciw niemu, aby zwrócił dokumenta pod karą, a nawet pod are
sztem osobistym.
Rozdział X X l. o Sprawdzeniu pism.
Proiekt now y zgodny iest z art. 193. aż do 213. włącznie P. F. Je
den tylko artykuł 260. no w y iest dodany, który postępowanie w tey materyi stósuie także do przypadku tego, gdyby dokumentu w ciągu toczącey się sprawy złożonego potrzebne było sprawdzenie.
R o z d z ia ł X X Ii . o fa łszu in cy d en ta ln y m .
Proiekt n o w y zgodny iest z art. 214. aż do 251. włącznie P. F.
R ozdział X X III o Przysiędze.
Postępowanie tyczące się przysięgi obięte było w dwóch tylko ar
tykułach 120. i 12^. P. F. brak dokładnych tam przepisow b ył p c w ° ‘ łem do wielu nieprfcyzwoitości, bo Sądy odbierały częstokroć przy
sięgę od stron przed uzyskaniem prawomocności wyroku: zdarzało sig n a w e t, że po w^ykonaney iuż| przysiędze, albo wyrok naoczny , albo też wyźsze'y instancyi uchylił wyrok poprzedni, nakazuiący przysięgę, albo nakazał ią Wykonać stronie drugiey na czyny zupełnie przeciwne, to otwierało często drogę do gorszącego i uprawnionego krzywoprzysię
stwa. Z tego powodu uzupełniaią się tu nowe przepisy, do których dodane iest postępowanie względem odbierania przysiąg od osób mie
szka-
szkaiących zagranicy i głuchoniemych, którego Procedura Francuzka nieobeymuie.
Rozdział XXIV. o wysłuchaniu świadków.
Proiekt nowy wstępnie w mieysce art. 252. aż do 294* o których niezrozumiałości każdy się przekona z ich odczytania.
Redakcya nowa prostnie te przepisy, a oprócz tych zmian, które są iuż wyze'y pod rozdziałem VIII. wymienione, wyiaśnia ieszcze, kie
dy ma bydź zaczęty dowód, a kiedy odwód świadków, zabrania naka
zywać dowodu przez świadków pomimo oppozycyi lub appellacyi, do*
daie niektóre przyczyny do wyłączenia świadków, wskazuie postępo
wanie przy słuchaniu osób głuchoniemych, [oznacza wielu świadków i iakich zeznania stanowią dowód zupełny, postanawia czas i sposób do robienia wniosków przeciwko nieważności wyprowadzonéy inkwi- zycyi pod prekłuzyą, przepisuie że prowadzenie odwodu iest potrzebne skoro strona odwołuiąca się do świadków dowodu z nich nie prowadzi
ła , co się dotąd często praktykowało i niepotrzebne koszta sprawiało naostatek skraca postępowanie Sądowe przy wyprowadzeniu iuż inkwi
zycji.
R ozdział XXV. o Tf ysłuchaniu świadka 7ia wieczną p a
miątkę. s
Materya ta nieznayduie się w P. F. ponieważ zaś prawo seymowe, roku 1818 o rozgraniczeniu dowodu przez wysłuchanie świadka na wie
czną pamiątkę W' art. dozwala; z te'y więc przyczyny proiekt no
w y daie potrzebne w téy mierze przepisy zastosowane z Procedury Austryackie'y i Pruskiéy.
R o z d z ia ł X X V I . o U d a n iu s ię S ę d zie g o na m ieysce.
Proiekt nowy zgodny iest z art. 295. do goi. P. F. włącznie, z ma- łą odmianą niektórych tylko wyrazów z względu na nowe Sądy Kon- stytucyine.
Rozdział X X V l l . O czynności i relacyi biegłych.
Proiekt now'y zgadza się z art. 502 aż do 525 włącznie P. F. następu
jące tylko ma zmiany, to iest: Nakazuie przy wprowadzeniu zaraz spra
w y , aby strona powołuiąca się do dowodu przeą biegłych, wymieniła ich imionrf i mieszkania, strona zaś przeciwna, aby wniosła przeciwko nim wyłączenia, iakie ma, a Sąd aby natychmiast zarzuty te rozstrzygnął, co przecina niepotrzebne a dziś praktykowane spory po zapadłym wyro
ku względem wyłączania biegłych, dozwala tylko przeciwko biegłym mianowanym z urzędu wnosić wyłączenie po w y ro k u , zaostrza środki przymuszenia biegłych do wypełnienia swoie'y powinności. Stanowi, że ieżeli żaden z biegłych pisać nie umie, powinna bydź przybrana do essystencyi przy ich relacyi osoba wiaro-godna pisać umiejąca. Piakoniec postanawia, że relacya przez biegłych nie może bydź po 3ci ra* W iedne'y
3
9
spranie naliazana. Wszystkie te nowe zmiany p ro stu j , uzupełniaj i skracaią postępowanie sądowe, które iak iest dziś przewlekśiące wy«
miar sprawiedliwości i iak iest nawet w wielu mieyscach niezrozumiale, dosyć iest przeczytać w yżey cytowane artykuły P. F.
R ozdział X X V rl l l . O sporach i o skargach incydentalnych.
O d d z i a ł i. O w n i o s k a c h i n c y d e n t a l n y c h .
Redakcya iego w proiekcie nowym zgadza się z art. 537 i 338 P. F.
z zrozumialszem tylko wysłowieniem.
O d d z i a ł 2. O s k a r g a c h w z a j e m n y c h .
Proiekt now y uzupełnia przepisy brakuiące w P. F. i wskazuie iakie skargi wzaiemne i kiedy wprowadzać można do Sądu.
O d d z i a ł 5. O i n t e r w e n c y i .
Zgadza się z art. 339 340 i 341 P. F. z lepszym tylko i zastosowanym do zmian w rozdziale XVII. wymienionych wysłowieniem.
Rozdział X X I X . O wróceniu się do processu.
Proiekt nowy zgodny iest z art. 342 aż do 351 włącznie P. F.
R ozdział X X 'X . O nieprzyznaniu.
Proiekt no w y zgodny iest z art. 352 aż do 362 włącznie P. F.
R ozdział X X X l . O wyznaczeniu Sądu ziemskiego.'
Proiekt now y zgodny iest z art. 363 aż do 367. /włącznie P. F. z tern tylko nadmienieniem, że przepisy tyczące się Sądu gminnego przeniesio
ne są do rozdziału XI.
Rozdział X X X l l . O odesłaniu sprawy do innego Sądu ziem
skiego dla pokrewieństwa i powinowactwa.
Proiekt nowy zgadza się z art. 368 aż do 377 włącznie P. F. z te'm tylko nadmienieniem, że przepisy tyczące się Trybunałów appellacyi- nych przeniesione są dla lepszego porządku do poniższego rozdziału X L V II , że redakcya rozdziału ninieyszego zastosowana iest do nowego sądownictwa konstytucyinego. Dodany tu iest przepis n o w y , że w kom
plecie sądowym nie może zasiadać dwóch czonków krew n ych , powino
watych między sobą, aż do stopnia 3go, choćby nie b yli krew nem i, ani powinowatemi stron, co wym iar sprawiedliwości zabezpiecza*
R ozdział X X X I I I • o Wyłączeniu Sędziów.
Proiekt now'y zgodny iest z art. 378 aż do 396 P. F. następuiące tył-
11
ko obeymuie zm iany, to iest dodaie przyczynę do wyleczenia Sędziów , ieźeli ten iad ł, lub pil W innym nawet domu, ale na koszt strony, która process prow adzi, albo ieźeli z nią grał w gry ażardowne. W Końca wskazuie nowe postępowanie na przypadek odwołania się do Trybunał«
iia y w y ższe g o , który z konstytucyi iest instancyą now§ i ostatnią.
Rozdział X X X I V . O przyięciu kaucyi.
Proiekt nowy zgodny iest z art. 517 aż do 522 włącznie P. F. z zro*
zumialszym i iaśnieyszym wysłowieniem.
Rozdział X X X V . O obrachowaniu szkód i straconych korzyści.
Proiekt p o w y zgadza się z art. 523 524 i 525 P. F, z tym tylko doda
tkiem: że przepisy rozdziału tego zastosowane są także do kosztów proces- su zapadlemi dotąd wyrokami w pewney ilości nieoznaczonych, oraz do kosztów, któreby miały mieysce z art. 134 nowego proiektu.
Rozdział X X X V I . O obrachowaniu dochodów gruntowych.
Proiekt nowy zdadza się z art. 526 Proc. Franc.
R ozdział X X X P i l . t> Zdawaniu rachunku.
Proiekt now y zgodny iest z art. 527 aż do 542 P. F. zawiera tylko lepsze i łaśnieysze wysłowienie niektórych przepisów w P. F. niezrozu
miałych i obeymuie oprócz tego następuiące zmiany, to iest: uwalnia wszystkie kwity i dokumenta do rachunku składane wydane na kwoty zł. polsk. 25. nieprze noszące od opłaty stęplowey, którą do ogólnćy ilości z kwitów tychże i dokumentów w yrachow anej proporcyonuie, co zna
cznie pomnieysza koszta processu; skraca i prostuie postępowanie przy złożeniu rachunku przez nakaz złożenia iego w dwóch exemplarzach, z których ieden oddany bydź ma natychmiast stronie odbieraiącey rachu
nek; daie nakoniec wolność Sądowi ziemskiemu polecić rozsądzenie spra
w y rachunkowey na mieyscu spornem Sądowi zjazdowemu, który z konstytucyi iest Sądem now ym , co skraca postępowanie utrudniaiące dotąd w sprawach rachunkowych.
R ozdział X X X V l l l . o Sprawach possessoryinych.
Redakcya rozdziału tego w proiekcie iest nowa i przepisuie, że do Sądu ziemskiego należą sprawy possessoryine te, które wypływaią z nie
ruchomości należącey do hypoteki ziemskiej, a których rozsądzenie po
lecone bydź ma Sądowi zjazdowemu.
R ozdział X X X l X . o Sprawach granicznych.
Redakcya rozdziału tego w proiekcie iest nowa, zastosowana do prze
pisów prawa SeymowegO r. iSiS o rozgraniczeniu. Sadzenie spraw tycli oddane iest Sądom zjazdowym z delegacyi od Sądu ziemskiego. Dodany tu iest przepis, źe pray począt,kowe'm wprowadzeniu spraw tych do Sądu ziemskiego nie są potrzebne ani załączanie summaryuszu dokumentów przy p ozw ie, ani żadne pisma obrończe, ani tez assy9tencya obrońcy.
Rozdział A L . o Upadku processu.
Proiekt nowy zgodny iest z art. 397 aż do 401 P. F. obeymuie tylko Uastępuiące zmiany, to iest: stanowi, źe process upada, ieźeli goHpowód nie popiera przez rok ieden i skraca w tey mierze termin sletni w P. F.
zadlugo oznaczony. Postanawia, źe process upada sam przez się, ieżeli powód w terminie przez art. 134 nowego proiektu oznaczony po w yda
nym pozwie nie opłaci wpisu i źe nie potrzeba na to wyroku.
R ozdział A L I . o Odstąpieniu od processu.
Proiekt now y zgodny iest z art. 402 i 403 P. F. z tą tylko zmianą, źe pozwala ustnie nawet po przywołaniu sprawy odstąpić od processu, co przecina i skraca oddzielne i niepotrzebnie zagęszczone dziś sprawy.
R ozdział A L l i . o Powołaniu strony chełpiącej się z iako- wynisiś prawem.
Materya i redakcya rozdziału tego iest nowa. Ponieważ podług przepisów rozdziału XIX. można przeciwko powodowi niepopieraiącemu sprawy żądać, aby process był uznany za upadły, w czem nie służy mu żadna oppozycya, ponieważ upadek processu nie umarza skargi, ponieważ nakoniec odstąpienie od processu wraca strony do tego stanu, w iakim b y ły przed iego rozpoczęciem, potrzebne więc są przepisy ubezpieczają
ce spokoyność mieszkańca. Przepisy zatćm ninieyszego rozdziału pozwą- laią tego, który się przechwala z iakowymsiś prawem, albo też przeciwko któremu upadek processu był uzyskany, albo który odstąpił od niego, pozwać do Sądu, aby dowodził przechwalane przez siebie prawa pod za
grożeniem , źe mu wieczne milczenie wyrokiem nakazane będzie. Od
czytanie redakcyi tego nowego rozdziału, wskaże użyteczność iego prze
pisów, które tu są zastosowane z Procedury Austryackiey i Prushie'y.
. ■ . ■ ' t
Rozdział X L l i i . o Summarycznem postępowaniu.
Proiekt nowy wstępuie w mieysce art. 404 aż do 413 P. F. następuią- ce tylko obeymuie zmiany i dodatki, że do spraw wymienionych w tym rozdziale dodaie ieszcze niektóre wymagaiące pośpiechu,- jako to: o za
sługi, o wysłuchanie świadka na wieczną pamiątkę i o zgwałcenie pos- sessyi; wyłącza appellacye od Sądów gminnych, które iuź wprost do Trybunału appellacyinego należeć będą, stanowi, źe pisma obrończe
w spra-
\
...
I .
' ¿ 3w sprawach summarycznych nie są potrzebne, a w ich mieysce złożony tylko bydź ma summaryusz dokumentów; nakazuie, aby strona powo~
łuiąca się do dowodu przez przysięgę, złożyła na piśmie rotę przysięgi, powołuiąca się zaś na świadków, aby złożyła wypis czyn ó w , na które słuchani bydź maią świadkowie, oraz ich imiona i mieszkania; nakoniec powołuiąca się do dowodu przez biegłych, aby złożyła na piśmie ich tylko imiona i mieszkania, co wszystko skraca a razem zabezpiecza po.
rządek w summarycznóm sądzeniu. Zresztą proiekt n o w y nie dozwala wyprowadzać inkwizycyi na audyencyi sądowey, co niepotrzebnie dotąd zabierało czas do sądzenia innych spraw, a co przy nowey organizacyi sądownictwa konstytucyinego oznaczaiącey z powodu potrzebney oszczę
dności szczupłą liczbę Sędziów, byłoby do wykonania trudnem; daley nakazuie? aby Pisarz w wyroku domieścił krótko wnioski obydwóch stron i summaryusze pokładanych dokumentów w kancellaryi zachował.
Naostatek daie Sądowi wolność nakazać w sprawie relacyą przez Sędzię«
go, gdyby tego uznał potrzebę.
Rozdział X L 1 ? . o Jllacyach.
Redakęya rozdziału tego iest nowa. Dotąd wszystkie noty i proź- b y nienależące do processów podawane b yły do dziennika Sądowego zostaiącego pod zawiadowaniem Sekretarza; którego byt z oszczędno
ścią zaprowadzoną przy nowey organizacyi w wydziale sądowym usta
nie. Z tego powodu reiestr illacyiny w rozdziale tym ustanowiony zastępuie mieysce dotychczasowego dziennika, a nadto przynosi te ko.
rzyści, źe samey stronie wolno iest wnieść proźbę przez illacyą, że tego samego dnia, w którym wniesie proźbę, może otrzymać iey skutek i nie będzie potrzebowała czekać dni kilkanaście iak się dotąd zdarzało, na '■ wydanie Sądowe'y rezolucyi, że nakoniec wszystkie proźby wnoszone z rei * tru illacyinego, wolne są od opłaty wpisowe'y i będą sądzone kol- ilegialuie, co wymiar Sprawiedliwości zabespiecza.
-K s i ę g a I I I .
Rozdział o Sądach zjazdowych.
Sądy Ziazdowe są ustanowione przez ’Art. 347 Konstytucyi. Są one i ‘ Sądami nowemi, a przeznaczeniem ich iest sądzić stanowczo sprawy gra
niczne, stosownie do Prawa Seymowego r. 1818 o Rozgraniczeniu, oraa inne sprawy wynikaiące z possessyi dóbr nieruchomych ziemskich, nie- inniey sprawy rachunkowe i działowe. Instytucya nowych tych Sądów zbliża i ułatwia na mieyscu spornym wymiar sprawiedliwości, oraz oszczędza koszta: dotąd bowiem wszystkie te oprawy trzeba było wpro
wadzać w dotychczasowych Trybunałach cyw ilnych, przechodzić przez liczne formalności i doświadczać nader wielkiey przewłoki i kosztów;
kiedy przeciwnie podług przepisów ninieyszego rozdziału na iednym protokóle sądowym , -do którego stronom samym bez assystencyi obroń.
-4
-
ców wolno iest ustnie nawet wnosić swoie obrony, wszystko się w krótkim czaBu przeciągu ułatwia i kończy. Dosyć iest odczytać prze.
pisy postępowania zawarte w rozdziale ninieyszym, aby się przekonać, żre te są iasne, krótkie i zastosowane do tego postępowania, iakie było z użyteczności swóy znane za czasów dawnego Królestwa Polskiego.
Oprócz tego stanowi się tu, że appellacya od wyroków Sądu zjazdowe
go idzie wprost do Trybunału appelJacyinego, co skraca drogę udania się do wyźszey Instancyi.
K s i ę g a I F .
jRozdział X LV / i . o Sądach handlowych.
Art. konstytucyi 148- stanowi Sądy handlow e, które wstępui|
W mieyse dotychczasowych Trybunałów handlowych. Redakcya roz
działu tego zgodna iest z art. 414. aż do 442- P. F. włącznie. Kastępu- ięce tylko obeymuie zmiany, to iest: stanowi termina stałe do stawienia się w Sądzie z pozwu w miarę zamieszkania pozwanego, co usuwa tru- dności wynikaiące dziś z rachuby mil. Daic przepisy stosowne do poło
żenia kraiu, iako to spławu na rzekach i t. p. Obostrza łatwość wzglę
dem nieprzyznawania dokumentów wexlowych albo zarzucania im fałszu, co często dawało dziś pozorną ty lk o , lecz niebezpieczr? przyczynę do wielkiey przewłoki w sprawach handlowych z natury swey szybkiego rozsądzenia potrzebujących. Dozwala wręczań woźnemu któregokolwiek Sądu lub Trybunału. Prostuie postępowanie tyczące się wyprowadze
nia in kw izycyi, ulepsza redakcyą w yrokó w ; stanowi, że ieżeli się po
wód w Sędzię nie stawi, będzie przeciwko niemu zaocznie wyrzeczony upadek processu bez opporycyi lub appellacyi. Nakazuie, aby pozwa
n y zaocznie osądzony usprawiedliwił przyczynę niestawienia się n pier
wszym terminie pod karę za nieusprawiedliwienie, z zastrzeżeniem ie»
dnak zawsze przyięcia oppozycyi, ieżeli ta w czasie założoną będzie, tak iak się i liż powiedziało w rozdziale XIX. Obiaśnia, ¿e oppozycya w momencie exekucyi, przed upłynieniem iednak prawnego terminu zało
żona , wstrzymaie exehucyą zaocznego wyroku. Nakoniec postanawia, że Sądy handlowe tam, gdzieby ich ieszcze nie było ustanowionych, za
stąpione będę przez miejscowe Sądy ziemskie. Sprawy zaś handlowe 500 zł. polsk. nieprzenoszące, będę sądzone w Sądach gminnych, wyią- w s z y tylko te P o w iaty, w których by iuź Sądy handlowe ustanowione b y ł y , co zbliża wymiar sprawiedliwości uboższym osobom handel pro.
. wadzącym-
C Z E Ś Ć D R U G A .
i 5
K s i ę g a /.
R ozdział X L V l l O 'Irybunałach appellacyinyclu
Art. konstytucji 150 stanowi T rybunały appellacyine, iako drugą Instancją maiącą przesadzać sprawy sadzone w Sadach I. Instancyi. Try
bunały te wstąpić maią w miejsce dotyczasowego Sądu appellacyinego, Który będąc dziś Sądem ostatnie'y instancyi, nie iest ieszcze takim T r y bunałem, o iahim mówi konstytucya. Proiekt n ow y wchodzi w miey- sce art. 443 aż do 473. włócznie P. F. a nastęoniące obeymuie z-miany i dodatki, to iest: dozwala w kazdey sprawie appelłacyi. Skraca iev termin od w yroków przedstanowczych Sądu gminnego do dni 15, a zaś od stanowczych do dni 30, bo instrukcya appellacyina od nich odbywa się w miejscu przed Sądem gminnym. Od wyroków innych Sądów, to iest ziemskiego, zjazdowego i handlowego, skraca termin appelłacyi- ny do dni 50. co do w yroków przedstanowczych, « zaś do dni 60. co do stanowczych, bo podług przyszłe'y organizacyi, będą w królestwio 4. Trybunały appellacyine, to iest: w Warszawie, w Płocku, w L u b li
nie i w Kielcach, a przeto zbliżona iest droga do wymiaru sprawiedli
w ości w II. Instancyi. Stanowi że termin appelłacyi od wyroków nao
cznych Sądów gminnego, handlowego i zjazdowego rachuie się od dnia ich ogłoszenia. M e dopuszcza appelłacyi od czasu i z powodu odzyska
nych dokumentów z w in y strony przeciwne'y zatrzymanych, albo za fałszyw e uznanych, bo powody te porachowane s§ w poniższym roz
dziale LII. między przyczynami do żądania restytucji in integrum. Obia- śnia, które wyroki uważaią się zaprzygolow aw cze, a które za przedsta- nowcze i stanowcze. Nakazuie, aby ten, który appelluie, w terminie z pozwu upływającym opłacił w pis, .co zagradza dotąd ,praktykowanej nieprzyzwoitości z założoney na pozór, a potóm niepopieraney appelacyi, od której chcąc się uwolnić strona zaappellowana, musiała wszystkie ko
szta za appełluiącego ponosić. Skraca i pi’ostuie postępowanie w zało
żeniu wzaiemne'y eppelłacyi. Stanowi, że appełlacya założona w iednej tylko kategoryi, nieuwłacza prawomocności wyroku względem innych.
2\akazuie, aby stronie appellowaney niewiadomej z zamieszkania, lub -aa granicą mieszkającej dodany byt z urzędu obrońca. Ułatwia ubogim stronom niekosztowną drogę bronienia się w appelłacyi. Przedłuża termin do odpowiedzi na w yw ód uciążliwości do dni 15. Nakazuie kom- jnunikacyą dokumentów razem z pismami obrończemi. W sprawach w y magających szybkiego czyli summarycznego osądzenia dozwala ustney rozprawy. Postanawia, że ieżeli appelluiący nie poda w terminie w y w o d u uciążliwości, albo się nie stawi po przywołaniu spraw y, upadnie
« swoią appellacyą, dozwala stronie zaappellowanej założyć oppozycyą 4*
przeciwko wyrokowi zaocznemu i-stanowi karę za iiieusprawiediiwie.nie przyczyny w niestawieniu się na i . ; terminie, co robi tamę dopuszcza
nym dotąd ledwie nie w hażdey sprawieni dla samey tylko przewłoki wyrokom zaocznym. Zakazuie wrnosić nowych żądań, dowodów i do
kumentów, bo Trybunat appellacyiny, iako druga Instancya i od kto- rey wolno ieszcze odwołać się 5. to tylko sadzić może, co było sądzo- ne w I. Instancyi, inacze'y zaś byłby Sądem pierwszey instańcyi; dozwala iednak upomnieć się o prowizye i należytości narosłe .po wyroku I. In
stancyi. Zakazuie Trybunałowi appellacyinemu wyrokować tego, cze
go strony nie żądały. ]\'ie dozwala interwencyi, która nie była wnie
siona w I. Instancyi, z zastrzeżeniem iednak oppozycyi przez trzeciego.
Stanowi że komplet Trybunału appellacyinego składać się ma z niepa- rzystey liczby Sędziów i wskazuie porządek w dełiberacyach i w w yro
kowaniu. Nakazuie przy wprowadzeniu zaraz sprawy złożyć obrachunek kosztów pod ich utratą. Skraca i prostuie redakcy ą wyroków i oszczę
dza koszta w ich wyimowaniu. Powiększa karę za niesłuszną appellacyą.
Zakazuie Trybunałow i sądzić sprawy stanowczo, ieżeli iey nie osądził stanowczo Sąd I. Instancyi. Zresztą daie przepisy przeniesione tu dla lepszego porządku z rozdziałów XX XI XXXII i XXXIII. tak względem proźby o wyznaczenie Trybunału appellacyinego do osądzenia sprawy, iako też względem odesłania ie'\ do innego Trybunału z powodu pokre
wieństwa lub powinowactwa Sędziów, niemniey względem ich wyłączania.
Dozwala ustnie nawet po*przywołaniu odstąpić sprawy od założoney ap- peliacyi. Nakoniec przepisuie krótką, prostą i niekosztowną instrukcyą appellacyiną od w yroków Sądu gminnego, co zbliża i ułatwia dla uboż
s z y c h mieszkańców wymiar sprawiedliwości w wyższey Instancyi.
K s i ę g a I I ,
R ozdział X L P i i i . O Trybunale nay wyższym.
Art. Konstytucyi 151 stanowi ieden Trybunał naywyższy w 1 War- azawie do sądzenia wszelkich spraw mocą ostatniey instancyi. D o tychczasowy Sąd naywyzszey instancyi postanowiony przez uchwalę tymczasową nie iest ieszcze tym Trybunałem nay w y ż s z y m , o iakim mówi Konstytucya. Zastępuie on bowiem tylko byłą Radę Stanu Xię- gtwa Warszawskiego, co do sądzenia spraw cywilnych drogą kassacyi zaskarżanych. Sąd zaś dzisieyszy appellacyiny zastępuie go ieszcze w tym względzie co do spraw kryminalnych i poprawczych, podobną»
drogą kassacyi odwołanych. Redakcya rozdziału ninieyszego iest no
wa i nieznayduie się w Procedurze Francuzkiey. Daie nowe przepisy w odwołaniu się do nowego Trybunału naywyższego Konstytucyjnego drogą rewizoryiną przeciwko wyrokowi Trybunału appellacyinego,
‘ niezgodnemu z wyrokiem pierwsze'y instancyi. 'D o s y ć riest odczytać tę reda-
i6
redakcyą, aby się przekonać o potrzebie, użyteczności i o zastosowaniu do nowego sadownictwa Konstytucyjnego, tam zawartych przepisów.
Księga I I I . O nadzwycżayn ycch środkach do zaskar- zania wyroku.
R ozdział X L 1 X . O odwołaniu się do drybunału najwyż
szego drogą kassacyi.
i
Redacya rozdziału tego iest nowa i nemasz iey w Procedurze Francuzkie'y. Oznacza przyczyny służące do zaskarżenia przed T rybu nałem naywyższym wyroku Trybunału appellacyinego, drogą kassa
cyi, choćby ten był zgodny z wyrokiem pierwszźy instancyi. Odczy
tanie te'y redakcyi wskaże potrzeby i użyteczność tam zawartych prze«
pisów.
R o z d z ia ł L O o p p o zy cy i przez tr zecieg o .
Redakcya rozdziału tego zgodna iest z art. 474 aż do 479. włącznie Procedury Francuzkiey.
Rozdział L I. O restytucji in integrum.
Proiek no w y zgodny iest z art. 480. aż do 504. P. F. następuiące
?tylko obeymuie zmiany i dodatki to iest: wskazuie, iakio w yroki mo- gą bydź skarżone przez restytucyą. Oznacza iasno, kiedy w yrok ka- żdey instancyi staie się prawomocny. Odłącza przyczyny służące do żądania restytucyi od przyczyn służących do żądania kassacyi. Doda- ie przyczyny mogące służyć do proszenia o restytucyą następuiące, to iest ;
1. Jeżeli strona po wyroku wynalazła nowe dokumenta do spra
w y służące, na co przysiądz powinna.
2. Jeżeli obrońca z winy lub zaniedbania nieprzedstawił sądowi dowodów lub dokumentów tych, które mu strona w obronie swey przedstawić poleciła. Dozwala małoletnim zanieść proż- bę o restytucyą w rok po dojściu do pelnoletności. Stanowi że restytucyą żądana w iednćy tylko kategoryi nieuwłacza pra
womocności wyroku względem innych. Postanawia kary na tych obrońców, z którychby w iny restytucyą in integrum b y ła żądana i prawomocnym -wyrokiem dozwolona. Nakaznie, aby strona prosząca o restytucyą opłaciła wpis w terminie z po
zwu przypadającym pod ie'y upadkiem. Uwalnia sprawy bro
nione przez Prokuratoryą ieneralną od składania narady trzech obrońców. Nakoniec przepisuje, krótkie, proste i niekosztowne postępowanie względem restytucyi przeciwko wyrokom Sądrn gminnego.
1'7
;5
R o z d z ia ł L U . O p o c ią g nieni a Sądów, Trybunałów i Sędziów
do o d p o w ied zia ln o ści.
Redakcya rozdziała tego zgadza się z art. 505. aż do 516. P. F.
następuiące tylko obeyntuie dodatki, to iest: uznaie za odmówienie sprawiedliwości, gdyby członek Sądu lub Trybunału, którego w y li
czenie od S|dzenia uznane eostało za nieusprawiedliwione, niechcial sądzić sprawy. Stanowi karę aresztu osobistego na stroną ubogą, która- by nie była w stanie zapłacić kary pieniężne'y, a któraby niesłusznie oskarżała Sąd, Trybunał, lub Sędziego. Z resztą redakcya rozdziału te
go w rozumialszym wysłowieniu zastosowana iest do nowego sądowni
ctwa Honstytucyinego.
Księga IV» O exeJuicyi sądowey»
R o z d z i a ł L i i i . P r z e p is y ogólne.
Redakcya iego zgodna iest z art. 545 aż do 556 włącznie P. F.„
i te tylko obeymuie dodatki, iako to: obiaśnia iakich kraiów obcych akta zagraniczne mogą bydź wprost tu exekwowane bez nowego naka
z u , a to z względu na traktaty polityczne. Daie przepisy tyczące się exekucyi wyroków i aktów nastąpionych za rządu dawnego Królestwa, oraes Xięstwa Warszawskiego i za rządów obcych tu exystuiących. Sta
n o w i, aby spory wynikaiące z exekucyi maiącey w przedmiocie ilość zł. polsk. 500. nieprzenoszącą, albo wynikaiącey z dóbr nienależących do hypoteki ziemskiey, rozpoznawane b y ły w Sądzie gminnym, co zbli
ża sprawiedliwość uboższym mieszkańcom. Wskazuie brakuiące prze
pisy względem uzyskania pomocy woyskowe'y, na przypadek oporu przy exekucyi. Zapewnia strony od arbitralności urzędników esekwu- iących (komorników.) i przepisuie ścisłą kontrollę sądową co do ich działań, oraz kary na nich za zaniedbanie lub niedopełnienie sw ych obowiązków.
R o z d z ia ł L i f . O a reszcie u tr zecieg o n a fu n d u sza ch d łu ż n ik a .
Proiekt now y zgodny iest z art. 557 do 582 włącznie P. F. i te tylko ma zmiany i dodatki, to iest: niedozwala zakładać aresztu bez do
kumentu, chyba za pozwoleniem Sądn i za kaucyą; stanowi że urzę
dnik aresztujący winien usprawiedliwić się szczególnym umocowaniem;
¿e wierzyciel popieraiący ważność aresztu, powinien opłacić wpis. przed upłynieniem terminu z pozw u, co zagradza nieprzyzwoitościom w y n i
kającym z aresztu niepopieranego, a od którego strona przeciwna chcąc się uwolnić musiała teraz sama koszta processu ponosić, że areszta za
kładane o ilość 500. zł. polsk. nieprzenoszącą, maią bydź popierane
■ w Sądzie g m i n n y m; że areszt ciąży tylko fundusz aresztowany w ilo
ści tey w iakie'y założony został; że go można uwolnić z pod aresztu
przez złożenie kaucyi; że pensye urzędników mogę bydź aresztowane tylko w 4. części, że żołd w oyskow y w długach przed ogłoszeniem te
go prawa zacięgnionych może bydż aresztowany także w 4* części, w dłu
gach zaś po ogłoszeniu tego prawa zacięgnionych, nie może bydź ni
gdy aresztowany, że pieniądze na loteryi kraiowey wygrane, oraz rze
czy i pieniądze pocztę przesyłane, nie mogę bydź aresztowane; że na- koniec wierzyciel niesłusznie aresztuięcy podlega karze.
Rozdział L P . O zaięciu ruchomości
Proiek nowy zgadza się z art. 533. do 625. P. F. następuięce tylko zawiera zmiany °i dodatki, to iest: że dozwala wierzycielowi bydź przy
tomnym przy zaięciu przez umocowani osobę, dodaie przepis wzglę
dem zaięcia i sprzedaży księżeh i k lejn o tów , wyłęcza od zaięcia in wentarze żyięce i narzędzia do gospodarstwa stużęce, którego prze
pisu brak sprawia! aż nadto ucisku j dozwala i wierzycielowi i dłużni
kowi bydź dozorcę zaiętych ruchomości, ieśłi na to oba zezwolę, skra
ca postępowanie w zawiadomieniu dłużnika o zaięcia ruchomości, na- kazuie ustanowić dozorcę ich odpowiedzialnego, pozwala urzędnikowi exekwuięcemu ustanowić dozorcę innego bez udawania się do Sędu, gdyby wprzód ustanowiony chciał się od tego uwolnić, oddaie spory Względem zaięcia zachodzęce pod osędzerue Sędowi gminnemu, leżeli następiło w długu 500. zł. połsk. nieprzenoszęcym. Skraca postępowa
nie w o po zycji przez osoby trzecie przeciwko zaięciu i stanowi kary za nieslusznę oppozycyę, daie prostsze bezpieczne i zastosowane do kraiu przepisy tyczęce się obwieszczenia o licytacyi i sprzedaży zaię
tych ruchomości; nareszcie poddaie pod odpowiedzialność urzędników 8xekwuięcych, gdyby z ich w iny spełzła exekucya.
R o z d z ia ł L T l . O. z a i ę c i u p r o d u k tó w g r u n to w y c h i ic h
wydzierżawieniu.
Redakcya rozdziału tego wchodzi w miejsce art. 626. do 635 włę.
cznie P. F. -które dozwalaię exekucyi przez zaięcie produktów na pniu i ich sprzedaży. Rod^ay tey exekucyi ile był w kraiu naszym niedo
godny wierzycielom, a szkodliwy dłużnikom i gospodarstwu rolniczemu nauczyło doświadczenie.
Proiekt no w y dozwala na to mieysce exkekućyi przez wydzierża
wienie Sadowe dochodów gruntowych. Odczytanie danych tu w tym względzie przepisów przekona o ich użyteczności i zastosowaniu do po
łożenia kraiu i przyiętych a razem dogodnych zwyczaiów.
R o z d z i a ł LJ7l l O exekucyi na czynszach, pensjach i docho
dach pieniężnych lub w naturze ustanowionych.
Redakcya rozdziału tego ograniczona na 3. tylko artykułach, wstę.
puie w mieysce art. 636 do 655. P. F, i wskazuie przy exekucyi tego ro- dzaiu prostsze i skrócone prostępowania przepisy.
*9
■5*
