K RON IK A
Z POLSKIEGO TOWARZYSTWA GLEBOZNAWCZEGO
W roku 1936 zaw iązał się K o m itet O rganizacyjny utw orzenia P o l sk ieg o T ow arzystw a Gleboznawczego, n a czele którego stan ęli prof, d r
F. Terlikow ski, ś.p. prof, d r W łodek i ś.p. doc. d r T. M ieczyński i inni. W ro k u 1937 na zw ołanym do Poznania P ierw szym W alnym Z gro m adzeniu przyjęto opracow any p ro je k t s ta tu tu i w ybrano Z arząd P olskie go T ow arzystw a Gleboznawczego, z prezesem prof. dr. F. Terlikow skim . T o w arzy stw o zapisało się na członka M iędzynarodow ego T ow arzystw a 'Gleboznawczego.
Zgodnie z podanym w statu cie celem To w arzy tsw a, t.j. popieraniem ro zw o ju gleboznaw stw a teoretycznego i stosow anego w Polsce, Tow a rz y stw o podjęło się przeprow adzenia n ajp iln iejszy ch p rac jak:
1) O pracow ania słow nictw a i n o m en k la tu ry gleboznawczej,
2) U stalenia jed no lity ch m etod polow ych i lab o rato ry jn y ch w badaniach gleb,
3) W ykonanie m apy gleb Polski w skali 1:1000000, 4) O pracow ania m onografii gleb.
Na n astępn ym W alnym Zgrom adzeniu P.T.G. w ro k u 1938 w W ar sz aw ie (M uzeum P rzem ysłu i Rolnictw a), po załatw ieniu w szystkich sp raw p o rz ą d k u dziennego, wygłoszone zostały refe ra ty : przez doc. dr. T. M ie czyńskiego — S praw a n o m en k la tu ry gleboznaw czej, przez D ra J. T om a szew skiego — G leby łąkow e i przez inż. Sz. K o ta rę — Uw agi w spraw ie o ceny gleb w praktyce.
Na ty m Zgrom adzeniu powołano do życia K om isję K lasyfikacji i No m e n k la tu ry Gleb, k tó ra rozpoczęła w stępn e prace na zw ołanym do B y d goszczy pierw szym posiedzeniu. W sk ład tej K om isji wchodzili: prof. Sł. M iklaszew ski, prof. d r F. T erlikow ski, prof. d r T. M ieczyński, prof, dr A . M usierowicz, d r J. Tom aszewski, d r L. Staniew icz, d r M. K w inichidze, <dr L. K rólikow ski.
Działalność T ow arzystw a została p rzerw an a w sk u tek w ybuch u w o j n y w r. 1939 i dopiero w rok po odzyskaniu Niepodległości — w czerw cu 1946 r. Polskie Tow arzystw o Gleboznaw cze zostało reaktyw ow ane.
Do Z arządu, którego kadencja zgodnie ze sta tu te m trw a ła trzy lata, w eszli: n a prezesa prof, d r A. M usierowicz, na w iceprezesów : prof, dr F. T erlikow ski i prof. d r T. M ieczyński, k tó ry zm arł w r. 1947 i na jego
m iejsce w szedł prof. d r M. Górski. Na se k re tarz a w yb rano d r L. K ró li kowskiego, a n a sk a rb n ik a prof, d r A. M aksim ow a, k tó ry po ro k u p e ł nienia obowiązków zrzekł się fu n k cji sk a rb n ik a oddając je d r J. K rzyszto- fowiczow ej. Na zastępców członków Z arządu w ybrano: d r B. D obrzań skiego i prof, dr F r. M ajew skiego. Prezesem honorow ym został w y b ra n y prof. S. M iklaszew ski.
Na ty m z eb ran iu pow ołano do życia K om isję K lasy fik acji i N om en k la tu ry Gleb, k tó ra w r. 1949 została przem ian ow ana n a K om isję K lasy fikacji, N o m en k latu ry i K ato g rafii Gleb, w osobach: ś.p. Sł. M iklaszew ski, prof. d r F. T erlikow ski, prof, d r A. M usierowicz, prof. St. T u rczy - nowicz, prof, d r St. Bac, doc. d r L. Staniew icz, d r M. Strzem ski, d r M. K w inichidze i inż. F r. K użnicki, a z leśników : prof. d r T. W łoczew ski, prof. d r J. Tom aszew ski, prof. d r E. Chodzicki, d r L. K rólikow ski, d r K. K u źn iar i inż. H. Uggla. K om isja, po k ilk u n a stu posiedzeniach i w y cieczkach, opracow ała i w ydała d ru k iem prace K om isji K lasy fik acji i No m e n k la tu ry Gleb (broszura), gdzie w pierw szym rzędzie uw zględniono po dział m a te ria łu glebow ego na fra k c je i g rup y m echaniczne oraz opraco w ano p ro je k ty w ykazów podziału gleb do m ap w skali 1:1000000 i 1:100000 W łonie K om isji K lasyfikacji, N o m en k latu ry i K arto g rafii G leb utw orzono P odkom isję L eśną dla zajęcia się zagadnieniam i gleboznaw stw a leśnego. Pierw sze p race ograniczyły się do k ilk u n a stu posiedzeń t.zw. M ałej K om isji, składającej się z osób zam ieszkałych w W arszaw ie, dla p rzygotow ania p ro je k tu klasy fik acji gleb leśnych i do kilku posiedzeń całej Podkom isji Leśnej w raz z przedstaw icielam i M inisterstw a L eśnictw a.
W zw iązku z u stalen iem p ro je k tu k lasy fikacji urządzono dw ie w y cieczki terenow e: jed n ą na tere n y lasów W ielkopolski k /P o z n an ia , a d ru g ą do Puszczy Biało w iejskiej. O pracow aną k lasy fik ację gleb leśnych w ydano drukiem .
W ydanie d ru k ie m k lasy fik acji gleb leśnych jest pow ażnym su k ce sem P.T.G., bow iem ujęcie gleb leśnych w pew ne ram y mówi o uzgodnie n iu dotychczasow ych poglądów w śród leśników , k a rtu ją c y c h gleby leśne. Ogólna K om isja K lasyfik acji, N o m en k latu ry i K arto g rafii Gleb, po- opracow aniu w ykazów gleb do m ap w skali 1:1000000 i 1:100000, opraco w ała w ykaz gleb do m apy w sk ali 1:300000. Dw a o statnie w ykazy u k a z a ły się d ru k ie m już w d rugim w y d an iu popraw ionym .
Tem po p rac T ow arzystw a Gleboznaw czego w ostatnich czasach znacznie wzrosło, w prow adzając je na odpow iednie stanow isko w śród in ny ch to w arzy stw naukow ych.
Pow ażną tro sk ą T ow arzystw a było posiadanie w łasnego o rganu w y dawniczego, k tó re w reszcie ukazało się jako R oczniki Gleboznawcze.
Polskie T-wo G leboznaw cze, liczące już dziś ca 250 członków, posia da sw oje O ddziały w różnych m iastach i tak: w K rakow ie z p rze w o d n ic z
ą-Kronika
175-суш prof. d r T. L ityńskim (w pierw szej k ad encji z prof. d r J. Tokarskim ), w L ub lin ie — z prof. d r B. D obrzańskim , w Poznaniu — z d r M. K w in i- chidze i w P u ław ach — z prof. d r J. Tom aszew skim . W najbliższym cza sie przew id u je się utw o rzenie O ddziałów w Łodzi, w O lsztynie i w e W rocław iu.
W ielką żyw otność w y k azu ją O ddziały: Lubelski, P oznański i K ra kowski. Oddziały w pierw szym rzędzie z a jm u ją się doszkalaniem swoich członków i osób zainteresow anych, przez w ygłaszanie referató w , u rząd za nie w ycieczek gleboznaw czych, organizow anie bibliotek itp.
M om entem p rzy k ry m w dobie in ten sy w n ie rozw ijającego się Tow a rzystw a była w iadom ość o zgonie prof. Sław om ira M iklaszew skiego (sty czeń 1949 r.). Z arząd P.T.G. — chcąc uczcić pam ięć pierw szego gleboznaw cy, zw rócił się za Z arząd u M uzeum P rzem y słu i R olnictw a o zezw olenie nazw ania zbiorów i pracow ni gleboznaw czej im ieniem P rofesora Sław om i ra M iklaszew skiego. Odpowiedź o trzym an o pozytyw ną.
P rz y G łów nym Z arządzie P.T.G. pow ołano do życia Sekcję W yciecz kową, k tó re j zadaniem jest organizow anie w ycieczek w k ra ju i za g ra nicą, a to w celu pogłębienia w iedzy praktycznego gleboznaw stw a, w o p a r ciu o zdobyw ane podstaw y teoretyczne, szczególnie jeśli chodzi o szkole nie now ych k a d r gleboznawców .
S ekcja wycieczkow a czyni staran ie już od dłuższego czasu o w yjazd do Z.S.R.R., n astęp n ie do Czechosłowacji, W ęgier i inn. w celu naw iązania bliższych k o n tak tów z tam tejszy m i gleboznaw cam i i zapoznania się z cie kaw szym i ty p am i gleb tam w ystępującym i.
Do prow adzenia Sekcji W ycieczkow ej w y b ran o w pierw szej k ad en cji: prof. S. M iklaszew skiego, doc. d r L. Staniew icza i inż. Fr. Kuźnickiego. Sekcja W ycieczkow a urządziła dw ie w ycieczki w czasie W alnych Z gro m adzeń T ow arzystw a w r. 1949 w okolicy W arszaw y i d ru g ą w Góry Św iętokrzyskie. Szczególnie ta ostatnia była in te resu jąc a dla uczestni ków, zapoznaw ając ich ze strszym i form acjam i geologicznym i oraz glebam i z nich w ytw orzonym i. Za organizow anie wycieczek, w k tó re w iele efek ty w n ej p racy w łożył Kol. inż. Fr. K uźnicki, Z arząd P.T.G. na ostatnim posiedzeniu złożył m u specjalne podziękow anie.
Na W alnym Zgrom adzeniu w r. 1950 dokooptow ano do Sekcji W y cieczkowej d r M. K w inichidze, d r L azara i d r K om ornickiego.
Polskie T ow arzystw o G leboznaw cze od końca 1948 r. o rg an izu je w łasną bibliotekę grom adząc prace oryginalne, broszury, m apy itp. z za k resu gleboznaw stw a. D otychczas zebrano ca 500 jednostek różnych prac. K om pletow anie p rac gleboznaw czych w jed n y m m iejscu ułatw i każdem u dostęp do lite ra tu ry fachow ej. B iblioteką z ajm u je się m gr I- D ąbrow ska.
P rzy G łów nym Z arządzie P.T.G. pow ołano rów nież Sekcję R efera tową, k tó rą prow adzi prof, dr Fr. M ajew ski i d r K. S tarzyński. Z cy k lu
ciekaw ych re fe ra tó w wygłoszono ju ż kilka, m iędzy innym i prof, d ra A. M usierow icza „O jednoU tym procesie glebotw órczym “ i przez prof, d ra F. T erlikow skiego (w M inistertsw ie Rolnictw a) ,,M om ent biologiczny w żyzności gleby a teorie W iliam sa“ i przez d ra L. K rólikow skiego (w M i n iste rstw ie Leśnictw a) „Zasady k lasy fikacji gleb leśnych p rzy ję te przez Polskie Tw o G leboznaw cze“ . We w szystkich O ddziałach P.T.G. w ygło szono łącznie 30 refe ra tó w na różne tem aty.
W ażnym in form ato rem o życiu T ow arzystw a w okresie m iędzy W al nym i Z grom adzeniam i są wychodzące co jak iś czas kom unikaty, które w treściw ej form ie in fo rm u ją w szystkich członków o poczynaniach i osiągnięciach T ow arzystw a. Dotychczas wyszło 7 kom unikatów . Poza w ażniejszym i w iadom ościam i, podaw anym i w kom unikacie, zam ieszczane są rów nież spisy n o w o -p rzyjęty ch członków przez Z ebranie Zarządu.
W drugiej kadencji w ybran o now e w ładze T ow arzystw a (1949) w n a stęp u jący m składzie: prezes prof, d r M arian G órski, wiceprezesi: prof, dr F. T erlikow ski i prof. d r T. W łoczewski. S ek retarzem ponow nie ob rany został d r L. K rólikow ski i skarb n ik iem d r J. K rzysztofo wicz. Na człon ków Z arządu w ybrano: prof, d r A. M usierow icza i prof. d r B. D obrzań skiego.
K om isję R ew izyjną stanow ią d y r St. Leśniow ski, prof, d r Fr. M a jew ski i d r H. Uggla oraz zastępca d r M. Strzem ski.
Sąd K oleżeński w ybrano w osobach: prof. d r L. Staniew icz, prof, dr J. Tom aszewski, prof. dr St. Вас.
W alne Z grom adzenie u trzy m ało dotychczasow y skład K om isji K la syfikacji, N o m en klatu ry i K arto g rafii Gleb z r. 1946, dokooptow ano jesz cze prof. d r B. K uryłow icza, prof. d r J. O strom ęckiego, prof. d r J. T okar skiego, d r J. G rzym ałę i inż. J, Krzyszow skiego. Na przew odniczącego K om isji ponow nie w ybrano prof, dr A. M usierowicza. Skład Podkom isji K lasyfikacji, N o m enk latu ry i K arto g rafii G leb L eśnych pozostał ten sam, z przew odniczącym prof. d r T. W łoczewskim i sek retarzem d r L. K ró li kow skim . Prócz tego duży nacisk położono n a u ak tu a ln ie n ie K om isji U jedn ostajn ienia M etod B adania Żyzności Gleb, k tó rą organizuje i p ro wadzi prof. dr K. B oratyński.
Na tym że Zgrom adzeniu w ybrano K om isję Słow nictw a Leśnego, w skład k tó rej weszli: prof. d r L. Staniew icz jako przew odniczący oraz członkowie: prof. d r F. Terlikow ski, prof, d r A. M usierowicz, prof, d r J. T okarski, prof. d r J. Tom aszewski, prof. d r T. W łoczewski, prof, d r B. D obrzański, d r L. K rólikow ski, d r M. Strzem ski, inż. H. U ggla i inż. J. Krzyszow ski.
W zw iązku z planow aniem na okres 6-cio lecia Z arząd P.T.G. o p ra cował i złożył plan działalności do P K P G i M inisterstw a Szkół W yższych i Nauki, w k tó ry m uw zględniono: 1) u stalen ie m etodyki badań, 2) o p ra
Kronika 177
cow anie słow nictw a gleboznawczego, 3) opracow anie tablic b arw n y ch p ro filów glebow ych i p ro d u k cję in n y ch pom ocy naukow ych, 4) w ydaw anie R oczników Gleboznaw czych, 5) u stalen ie podstaw bon itacji gleb.
W odpow iedzi n a przedłożony p lan — M inisterstw o Szkół W yższych i N auki przyznało P.T.G. n a w yd aw n ictw a n a rok 1950 — 1.000.000 zł., obecnych 30.000 zł.. P rzy zn an a subw encja spow odow ała zrealizow anie w y dania Roczników Gleboznaw czych, k tó rą to sp ra w ą zajm ow ał się d r K. S ta rzyński.
W r. 1949 b aw ił w Polsce A kadem ik prof, d r P ogrebnaik, leśn ik- gleboznaw ca z Z.S.R.R., i przy okazji złożył rów nież w izytę Zarządow i Polskiego T -w a Gleboznawczego, po czym w S.G.G.W. w ygłosił re fe ra t p.t. „O siągnięcia w leśnictw ie radzieckim po w o jn ie “. Streszczenie re fe ra tu zam ieszczone jest w roczniku N r 94 Sylw ana z ro k u 1950.
W alne Zgrom adzenie w r. 1950 odbyło się w W arszaw ie z udziałem przedstaw icieli poszczególnych Oddziałów PT G oraz członków p rzy jezd n y ch i m iejscow ych, ca 50 osób.
Z o d czytanych spraw ozd ań O ddziałów w ynikało, że O ddział L u b el ski w ykazał się n ajw iększą aktyw nością w pracach (10 posiedzeń zarządu, 13 referató w , kilka wycieczek), O ddział Poznański w ygłosił 9 referató w , K rakow sk i — 5, P u ław sk i — 4. *
M iędzy inn ym i om aw iano sprawę- po p u laryzacji podstaw gleboznaw stw a. Poruszano sp raw ę w ykładów na w yższych uczelniach w Polsce, zw racając uw agę, że należy dążyć, aby w y k ład y z gleboznaw stw a u trz y m ane były n a w ydziałach przyrodniczych, zwłaszcza dla geografów . Duży nacisk w d y sk u sji kładziono n a szkolenie now ych k a d r gleboznawców .
W alne Zgrom adzenie przedłożyło d ezy d eraty Z arządow i n a rok n a stępny, k tó ry c h w nioskodaw cą był d r K w inichidze, a m ianow icie: 1) n a leży naw iązać k o n ta k t z gleboznaw cam i radzieckim i przez w ym ian ę w y d aw nictw , refero w an ie p rac radzieckich i osobiste k o n tak ty , 2) u trzy m ać żyw sze k o n ta k ty z M inisterstw em R olnictw a, M in isterstw em Leśnictw a i Min. Szkół W yższych i N auki, 3) zająć się szkoleniem k a d r gleboznaw czych, 4) zająć się u jednoliceniem m etod b ad ań p rzy p racach zaspoło- w ÿch dla celów prak tycznych .
Na ty m że zeb ran iu dokooptow ano do Głównego Z arząd u na zastęp ców członków: dra M. K o tera i m g r Wł. Kłossowskiego.
W w olnych w nioskach n a W alnym Z grom adzeniu uchw alono, że do roczne W alne Z grom adzenia odbyw ać się będą każdego ro k u w in ny m m ieście. Przyszłe W alne Z grom adzenie m a odbyć się w P oznan iu lu b Bydgoszczy.
