Tadeusz Pawluk
Kolokwium habilitacyjne
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 28/1-2, 235-236
1985
Z ŻYCIA WYDZIAŁU PRAWA KANONICZNEGO ATK
P raw o K an on iczn e 28 (1985) nr 1— 2
1. KOLOKWIUM HABILITACYJNE
W dniu 25 m a ja 1983 r. <na W yd ziale P ra w a K a n on iczn ego A T K od b y ło s ię k o lo k w iu m h a b ilita cy jn e ks. dr. Jerzego S y r y j c z y k a , a d iu n k ta przy K ated rze K o ścieln eg o P raw a K arnego tegoż W ydziału. P rzed m io tem k o lo k w iu m b y ła ro zp ra w a pt. A p o s ta z ja od w ia r y w ś w ie
tle p r z e p is ó w k a n o n iczn eg o p r a w a k a rn eg o . S tu d iu m p r a w n o -h is to r y c z - ne. W ch arak terze recen zen tó w dorobku -naukowego i rozpraw y h ab i lita c y jn e j w y stą p ili: k s. bp pr.of. dr hab. P io tr H em p erek (K UL), prof. dr hab. H en ry k K u p iszew sk i (UW ) i ik®. iprof. d r hab. M arian M yrcha (ATK). P o sied zen iu p rzew o d n iczy ł d ziek an W ydziału, ks. prof. dr hab. T ad eu sz P a w lu k .
R ozp raw a h a b ilita cy jn a k s. J. S y ry jczy k a jest p ierw szy m w p o lsk iej litera tu r ze kanoniiistycznej o p ra co w a n iem , k tóre w sposób p e łn y u k azu je pr-oblem .apostazji) jak o g łó w n eg o p rzestęp stw a p r z eciw k o w ierze i jed n o ści K ościoła. A u tor g ru n to w n ie w y k o rzy sta ł m a teria ł źród łow y, u w zg lęd n ia ją c w szero k im za k resie p raw o rzym sk ie.
A u tor w y k a z a ł, że n a rozgran iczen ie p o jęcia a p o sta zji od w ia r y ch rześcija ń sk iej i p ojęcia h erezji w płyinęła n a u k a O jców K ościoła. R óż n ic ę m ięd zy ty m i p o jęcia m i jasno u p a try w a li: O rygenes, św . H ieron im i św . A u g u sty n . W K o ściele zn a czen ie p ra w n e a p o sta z ji p o k ry w a ło się z jej ro zu m ien iem teo lo g iczn y m , c z y li teo lo g iczn y sen s ap ostazji zn a la z ł sw o je o d zw iercied len ie w praw ie. M ożna p o w ied zieć, że w se n sie og ó ln y m ap ostazję od wiiary sta n o w iło p rzestęp stw o herezji,, ty m bar d ziej że h erezja b y ła ta k że od stą p ien iem -od o fic ja ln e j r e lig ii pańsitw-o- w ej. W se n sie śc isły m jed n a k ap o sta zja różn i się od herezji. R ozróż n ie n ie ta k ie istn ia ło w K o ściele od p oczątku. U w z g lę d n iło je ró w n ież p ra w o rzym sk ie.
Z p u n k tu w id zen ia zasad .syntezy p raw n ej p o jęcie a p o sta z ji od w ia r y w in n o za w iera ć się w p o jęciu h erezji, co w y ra ził projek t p raw a k a r n e g o z il973 ł w kan. 48 § 1» W zględ y n a tu ry teo lo g iczn ej i h isto ry cz- n o -p r a w n e j za d ecy d o w a ły , iż .nadal je s t u trzym an e k a zu isty czn e u jm o w a n ie ochrony w iary.
P raw o k o ścieln e sta n o w ią c o ap ostazji od początk u chroni w ia r ę w C h rystu sa, c-o n ie w y k lu c z a ochrony w ia ry w B oga. P rzestęp stw o to m ożna p op ełn ić po p rzy jęciu ch rztu, k tó ry zak ład a tę w iarę.
Za p rzestęp stw o ap o sta zji p raw o k o śc ie ln e u sta n a w ia ło k a r y d u ch o w e. K ary m a teria ln e b y ły p rzew id zia n e w p ra w ie rzymiskim. Od S o boru L aterań sk iego IV (12115) sęd zia k o śc ie ln y m ógł k arać a p ostatów k aram i m a teria ln y m i i d u c h o w y m i B o n ifa cy V III zarządził, a b y prze stę p stw o ap ostazji b yło fcaraoe pod ob n ie jak p rzestęp stw o herezji. T e
236 Z życia W ydziału [21 go rod zaju d y sp o zy cje karne z o sta ły u trzym an e w K o d ek sie P ra w a K a n o n iczn eg o z 1917 r.; w yrażały je ró w n ie ż p ro jek ty n o w e g o p raw a k a r nego. B o n ifa cy V III za p rzestęp stw o ap ostazji w p ro w a d ził —■ obok o d p o w ied zia ln o ści in d y w id u a ln ej — o d p o w ied zia ln o ść zbiorow ą, która p rzetrw a ła a ż ,do K o d ek su P ra w a K an on iczn ego z 1917 r. R ów n ież pra w o rzy m sk ie w p o czą tk o w y m o k r e sie u zn a w a ło o d p o w ied zia ln o ść zb io row ą.
P raw o k an on iczn e od początk u stan ęło na sta n o w isk u , że p o czy ta l n ość i o d p o w ied zia ln o ść kaim a d u ch ow n ych za p rzestęp stw o ap ostazji je s t w ięk sza n iż imnych w iern y ch . Z asada ita, w y ra źn ie od b iegająca od zasad w sp ó łc z e sn y c h p a ń stw o w y ch k o d ek só w k a rn ych , została u w z g lę d n ia n a w p rojek tach n o w e g o p raw a karnego.
B iorąc pod u w a g ę ocen ę ro zp ra w y h a b ilita cy jn ej, całego dorobku n a u k o w eg o i p o zy ty w n ą o cen ę k o lo k w iu m h a b ilita cy jn eg o R ada W yd zia łu p od jęła u ch w a łę o n a d a n iu ks. J. S y r y jc z y k o w i stop n ia n a u k o w e go doktora h a b ilito w a n eg o n auk p ra w n y ch w zak resie p raw a k an o niczn ego.
T. P.
2. DOKTORATY a. Doktorat ks. S. Kosowicza
W dniu 1 lipoa 19183 r. od b yła .się p u b liczn a obrana p racy d ok torsk iej k s. m gr. S ta n isła w a K o sow icza, a b so lw en ta W yd ziału P ra w a K a n o n icz n eg o A TK . D ok toran t p rzed łożył pracę pt. N iezd o ln o ść do w y p e łn ie
n ia o b o w ią z k ó w m a łże ń sk ic h sp o w o d o w a n a sc h o r ze n ia m i p s y c h ic z n y m i (S tu d iu m w o p a rciu o w y r o k i ro ta ln e o k re su p o so b o ro w eg o ), k tórej pro m otorem b ył ks. prof. dr hab. M arian Ż u row sk i, k ie r o w n ik K ated ry K o ścieln eg o P ra w a C ywilnego.. R ecen zen ta m i p racy byli: ks. prof. dr hab. E dw ard Sztafrowistoi i ks. prof. dr hab. W ojciech G óralski (KUL).
W pracy sw o je j dok toran t za n a lizo w a ł c a ły .szereg zagad n ień dotyczą cy ch prob lem u n iezd o ln o ści do p rzy jęcia i w y p e łn ie n ia o b o w ią z k ó w m a łżeń sk ich , sp o w o d o w a n ej sch orzen iam i p sych iczn ym i. W r o z d zia le p ierw szy m p racy jest m ow a o ob ow iązk ach m a łżeń sk ich w yp ły w a ją cy ch , z K o d ek su P ra w a (K anonicznego z :19I17 r, oraz z n a u k i Soboru W aty k a ń sk ieg o II. W rozd ziale drugim zastały p rzed sta w io n e w y m o g i p ra w n e zgod y m a łżeń sk iej pod k ą tem zdolności do w y p e łn ie n ia ob o w ią zk ó w m a łżeń sk ich . R ozdział tr z e c i zaw iera a n a lizę p rzy czy n elim in u ją cy ch bądź o g ran iczających zd o ln o ści n a tu r a ln e do w y p e łn ie n ia o b o w ią zk ó w m ałżeń sk ich . W ro zd zia le czw a rty m a u to r o m a w ia zab u rzen ia p sy ch icz n e ogran iczające w y k o n a n ie p o w zięty ch w c h w ili w y ra żen ia zgody m a ł ż eń sk iej zobow iązań. W reszcie rozd ział p ią ty u k azu je zw ią zek w ad zgo d y m a łżeń sk iej z isto tn y m i elem en ta m i zgod y m a łżeń sk iej. W pracy w yk o rzy sta n o n ow sze o rzeczn ictw o R oty R zym sk iej.
