Bożena Szewczul
Doktorat Pawła Sobczyka
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 47/3-4, 313-316
R a d a W y d z ia łu P ra w a K a n o n ic z n e g o TJKSW, b io r ą c p o u w a g ę w y n ik i e g z a m in u d o k to rs k ie g o , w a lo r n a u k o w y p r z e d ło ż o n e j p ra c y w łaściw y d la r o z p ra w d o k to rs k ic h , o p in ie r e c e n z e n tó w o r a z p o z y ty w n y w y n ik o b ro n y , n a d a ła ks. J e r z e m u A d a m c z y k o w i s to p ie ń n a u k o w y d o k to r a n a u k p ra w n y c h w z a k re s ie p ra w a k a n o n ic z n e g o .
B o że n a S zew czu l
DOKTORAT PAWŁA SOBCZYKA
D n ia 21 czerw ca 2004 ro k u n a W y d ziale P ra w a K a n o n ic z n e g o U n iw e rs y te tu K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego w W arsz aw ie o d b y ła się p u b lic z n a o b r o n a p ra cy d o k to rsk ie j p a n a m g ra P a w ła S o b c z y k a , a b so lw e n ta i p ra c o w n ik a w yżej w y m ie n io n e g o W y d ziału .
D o k t o r a n t p rze d ło ży ł R a d z ie W y d ziału ro z p ra w ę p t. Z a sa d y re la cjip a ń sM o - -K ościół w n a u cza n iu Soboru W atykańskiego I I i w p o stu la ta ch K onferencji E pisko p a tu P olski dotyczących K onstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. P ra c a d o k to rs k a z a s ta ła n a p i sa n a n a W ydziale P ra w a K an o n icz n eg o U K S W p o d k ie ru n k ie m ks. p ro f, d ra hab. J ó z e fa K r u k o w s k i e g o . R e c e n z e n ta m i ro zp raw y byli: ks. p ro f, d r h a b . H e n ry k M i s z t a l (K U L ) o ra z ks. p ro f, d r h a b . J ó z e f W r o c e ń s k i (U K S W ).
Z m ia n y p o lity c z n e , sp o łe c z n e i g o s p o d a rc z e p a ń s tw n a p rz e ło m ie X IX i X X w ie k u u k a z a ły K o ścio ło w i k o n ie c z n o ś ć p o sz u k iw a n ia now ych z a s a d o k re ś la jący ch jeg o p o s ta w ę w z g lęd e m o ta c z a ją c e g o św iata, w tym w o b e c in sty tu c ji p a ń stw a, aby m ó g ł s k u te cz n ie j p e łn ić sw ą m isję w e w sp ó łc z esn y c h w a ru n k a c h . S o b ó r W aty k ań sk i I I p o d e jm u ją c z a d a n ie o d n o w y K o ś c io ła i m e to d re aliz a c ji je g o m isji w y p ra co w ał s z e re g n o rm d o ty czący ch re la cji K o ś cio ła z p a ń stw a m i.
W P o lsce p o u p a d k u sy s te m u t o ta lita rn e g o , w p ro c e s ie b u d o w y p a ń s tw a d e m o k ra ty c z n e g o n ie m o g ło z a b ra k n ą ć so b o ro w y ch z a s a d re la cji k o śc ieln o -p afistw o - w ych. S to p ie ń ich re c e p c ji u jaw n ił się w dyskusji n a d k s z ta łte m n ow ej K o n sty tu c ji R z ec zy p o s p o litej P o lsk iej. J a k d o ty ch czas, m im o sz e ro k ie j lite ra tu ry p rz e d m io tu , n ik t w s p o s ó b k o m p le k so w y i o b sz e rn y n ie u k a z a ł p r o c e s u ew o lu cji p rz e p isó w w y z n an io w y c h z an im z n a laz ły o n e sw ą o s ta te c z n ą fo rm ę w p rz e p is a c h p o lsk iej u s ta w y z as ad n icz e j. P o trz e b ę c ało śc io w eg o o p ra c o w a n ia p ro b le m a ty k i d o ty czącej z a s a d re la cji m ię d z y p a ń stw e m a K o ścio łem w n a u c z a n iu V aticanum I I i w p o s tu la ta c h K o n fe re n c ji E p is k o p a tu P o lsk i d o ty czący ch K o n s ty tu c ji R z ec zy p o s p o litej
P olsk iej d o s trz e g ł p . m g r P a w e l S o b с z у к i u c zy n ił to z a g a d n ie n ie p rz e d m io te m sw ej p ra c y d o k to rsk iej.
P rz e d ło ż o n a R a d z ie W y d zia łu d y se rta c ja d o k to rs k a , lic z ąc a 334 s tro n y z aw ie ra spis tre ś c i, w ykaz sk ró tó w , b ib lio g ra fię , w stę p , sześć ro z d z ia łó w m e ry to ry cz n y c h o ra z z a k o ń c z e n ie .
W e w s tę p ie A u t o r w y ja śn ia przyczyny p o d ję c ia te m a tu d y se rtac ji o ra z p r o b le m a ty k ę z n im zw iąz an ą , o p isu je m e to d y b a d a n , u z a s a d n ia k o n s tru k c ję p racy , w sk az u je n a ź ró d ła sw oich b a d a n o ra z lite r a tu r ę .
R o z d z ia ł p ierw szy z a ty tu ło w an y G eneza z a s a d relacji p a ń s tw o - K o śc ió ł w n a u cza n iu S o b o ru W atykańskiego I I A u t o r p o św ię c ił g ru n to w n e j a n alizie d o k u m e n ta c ji S o b o ru W aty k a ń sk ie g o I I i u k a z a ł e w o lu cję n a u k i K o ś c io ła w o d n ie s ie n iu do sp o łe cz n o śc i p o lity c zn e j, w tym p a ń stw a . W p ierw sze j części ro z d z ia łu p rz e d s ta w ił te ż s ta n o w isk o K o ś cio ła w o m a w ia n ej m a te rii p r z e d S o b o re m , d o k o n u ją c analizy p ro p o z y cji i w n io sk ó w n a d sy łan y c h n a S o b ó r ( a n te p r a e p a r a to r ia ) i pierw szy ch s c h e m a tó w w fazie p rz y g o to w aw czej (p ra e p a r a to r ia ) .
W ro z d z ia le d ru g im , d o ty czący m Z a s a d y p o sz a n o w a n ia społeczeństw a p lu ra li stycznego p o d w zględem religijnym i św iatopoglądow ym D o k t o r a n t d o k o n u ją c a n alizy p o szc ze g ó ln y c h e le m e n tó w p o jęcio w y ch sp o łe c z e ń s tw a p lu ralisty cz n eg o , w y ch o d zi o d p o ję c ia p lu ra liz m u i je g o so b o ro w e g o k o n te k s tu , aby n a s tę p n ie do jść d o w n io sk u , że z a s a d a p o s z a n o w a n ia sp o łe c z e ń s tw a p lu ra listy c z n e g o z n a la z ła się u p o d s ta w k s z ta łto w a n ia się re la c ji m ię d z y K o ś cio łem i p a ń s tw e m . B ez n iej n ie b y łab y m o żliw a re a liz a c ja p o z o sta ły c h so b o ro w y ch z as a d : w o ln o śc i re lig ijn e j, a u to n o m ii i n ie z a le ż n o ś c i o ra z w s p ó łp ra cy . Z a s a d a ta p o d w z g lęd e m relig ijn y m i św ia to p o g lą d o w y m m a c h a r a k te r n ie ty lk o d e k la rato ry jn y , a le ta k ż e o b lig ato ry jn y , gdyż sta n o w i z o b o w ią z a n ie K o ś cio ła i p a ń s tw a d o p o s z a n o w a n ia p lu ra liz m u św ia to p o g lą d o w e g o i re lig ijn e g o .
P rz e d m io te m an alizy p o d ję te j w ro z d z ia le trz e c im D o k t o r a n t u czy n ił z a s a dę w o ln o śc i relig ijn e j sfo rm u ło w a n e j w so b o ro w ej D e k la ra c ji D ignitatis h u m a n a e . A u t o r p o d k re ś lił p rz e ło m o w e z n a c z e n ie S o b o ru W aty k ań sk ie g o I I w n ow ej in te r p r e ta c ji w o ln o śc i re lig ijn e j. W z w iąz k u z ty m a n a liz u je o n p o ję c ie w o ln o śc i r e li g ijnej, jej p o d sta w y , p o d m io ty , p r z e d m io t o ra z jej g ra n ic e.
W rozdziale czw artym p racy p. m g r P aw eł S o b c z y k p rzed staw ił z ag ad n ien ie k o lejnej zasady w relacji K ościół-Pafistw o, a m ianow icie z asad ę p o szan o w an ia a u to n o m ii i n iezależności p ań stw a i K ościoła. Swoje w yw ody ro zp o czął o d u sta le n ia zn aczen ia p o jęć a uton o m ia i niezależność, a n a stęp n ie om ów ił au to n o m ię p aństw a, jak o e le m en t a u to n o m ii św iata o ra z au to n o m ię K ościoła, ro zu m iejąc ją jak o au to n o m ię w spólnoty kościelnej, h ierarch ii kościelnej, k a p ła n ó w i w iernych świeckich.
K o ń c o w a część te g o ro z d z ia łu z o s ta ła p o św ię c o n a o m ó w ie n iu a s p e k tu p r a w n e go a u to n o m ii i n ie z a le ż n o ś c i p a ń s tw a i K o ścio ła, k a ż d e g o w sw oim z a k re s ie . U k a
z a n a z o s ta ła k o n ie c z n o ś ć tw o rz e n ia szczegółow ych n o rm re g u lu jąc y c h re la c je K o- śció ł-P ań stw o . A u t o r b a rd z o d o k ła d n ie p rz e d s ta w ił p o d s ta w ę o m aw ia n ej z a s a dy, u z n a ją c ją słu szn ie za n o v u m w d o k try n ie so b o ro w ej, a je s t n ią p rz y ję ta p rz e z O jcó w S o b o ru p e rso n a lis ty c z n a w izja c zło w iek a i w sp ó ln o to w y c h a r a k te r p a ń stw a i K o ścio ła.
R o z d z ia ł p ią ty n o sz ą c y ty tu ł Z a s a d a zd r o w ej w sp ó łp ra cy m ię d z y p a ń s tw e m i K o śc io łe m A u t o r p o ś w ię c ił o m ó w ie n iu p o w y ższej z a s a d y , k t ó r ą p o jm o w a ł j a k o k o n s e k w e n c ję u k a z a n e j w p o p r z e d n im ro z d z ia le z a s a d y a u to n o m ii i n ie z a le ż n o ś c i. K o ś c ió ł i p a ń s tw o c h o c ia ż r ó ż n ią się m ię d z y s o b ą n a tu r ą i są a u to n o m ic z n e w d z ia ła n iu , to j e d n a k p o s ia d a ją w s p ó ln y c el. Tym c a le m je s t d o b ro w s p ó ln e ro z u m ia n e ja k o d o b r o in d y w id u a ln e j o so b y lu d z k ie j, r o d z in y o ra z g ru p s p o łe c z n y c h .
W o s ta tn im , szóstym ro z d z ia le D o k t o r a n t p rz e d s ta w ił z a g a d n ie n ie re ce p cji n a u c z a n ia S o b o ru W aty k ań sk ie g o I I w p o s tu la ta c h K o n fe re n c ji E p is k o p a tu P olski d o ty czący ch z a s a d r e la c ji p a fistw o -K o śc ió ł w p ro je k ta c h K o n s ty tu c ji R z e c z y p o s p o litej P o lsk iej. W ro z d z ia le tym p . m g r P a w e ł S o b c z y k , ja k o p ierw szy p o d ją ł się z a d a n ia an alizy i o c e n y w s k az a n e j w ty tu le ro z d z ia łu p ro b le m a ty k i, p o ru s z a ją c się w ś ró d m n o g o śc i ró ż n y ch o p in ii, sta n o w isk i o p ra c o w a ń . D o je g o z as łu g n a le ży z a liczyć p r z e d e w szystkim h isto ry cz n e u sy s te m a ty z o w an ie c ałeg o z a g a d n ie n ia , p o p rz e z w y szczeg ó ln ie n ie d w ó c h e ta p ó w p r a c n a d u sta w ą z a s ad n icz ą .
W pierw szy m e ta p ie (1990-1993) - p u b lic z n e g o d ia lo g u n a te m a t z a ło ż e ń K o n stytucji, p . m g r P a w e ł S o b c z y k zauw ażył, że u c z e stn ic tw o K o n fe re n c ji E p is k o p a tu P o lsk i w p ra c a c h n a d n o w ą k o n s ty tu c ją p o le g a ło n a z g ła sz a n iu o g ó ln y ch p o stu la tó w d o ty czący ch a k sjo lo g ii o ra z w o ln o śc i relig ijn ej u jm o w an e j w w y m iarze in dyw id u aln y m i w sp ó ln o to w y m .
D ru g i e ta p (1994-1997), to w p ro w a d z a n ie z m ia n do j e d n o lite g o te k s tu p ro je k tu p rz e z K o m isję K o n sty tu c y jn ą Z g ro m a d z e n ia N a ro d o w e g o i Z g ro m a d z e n ie N a r o do w e w o k re s ie o d p ierw sze g o czy tan ia sie d m iu p ro je k tó w z ło ż o n y ch K om isji K o n sty tu cy jn ej Z g ro m a d z e n ia N a ro d o w e g o , k tó r e o d b y ło się w d n ia c h 21-23 w rz e ś n ia 1994 r., d o d n ia 2 k w ie tn ia 1997 r. P rz e d m io te m k ry ty czn ej o c e n y p r o je k t u K o n s ty tu c ji p rz e z E p is k o p a t P o lsk i były z ap isy w y zn an io w e. E p is k o p a t d o k o n y w a ł jej p rz e d e w szystkim w fo rm ie z a ję c ia o k re ś lo n e g o sta n o w isk a , k o m u n ik a tó w czy te ż listó w p a s te rs k ic h .
W ro z d z ia le tym A u t o r u k a z a ł p ro b le m re c e p c ji d o k try n y S o b o ru z u w z g lę d n ie n ie m n ie ty lk o k ry te riu m c h ro n o lo g ic z n e g o , a le ró w n ie ż z z a s to s o w a n ie m p o d z ia łu m ery to ry c z n e g o , k tó ry p o z w ala w y ró ż n ić w y p o w ied zi i o cen y d o ty czące a k sjologii, w o ln o śc i s u m ie n ia i w y z n an ia o ra z z a s a d re la c ji p a ń stw o -K o ś ció ł. P o n a d to u k a z a ł o so b iste z a a n g a ż o w a n ie w o m aw ia n e j k w estii P rz e w o d n icz ąc eg o K o n fe re n cji E p is k o p a tu P olski, ks. k a rd . J ó z e fa G le m p a o ra z z n aczący w k ła d Z e s p o łu
E p is k o p a tu do sp ra w K o n s ty tu c ji p o d p rz e w o d n ic tw e m a b p a J. M ic h alik a z u d z ia łem b p a T. P ie ro n k a , a b p a Z . K a m iń s k ie g o , p ro f. A . G rz eś k o w iak , ks. p ro f. J. K r u k o w sk ieg o , ks. p ro f. J. G ó ra ls k ie g o , ks. p ro f. R . S o b a ń sk ie g o , doc. M . G r a n a ta , s e n a to r a J. S tę p n ia , p ro f. W. C h rz an o w s k ieg o , p ro f. A S te lm a ch o w sk ieg o o ra z s e n a to r a W. P io tro w sk ie g o .
C a ło ś ć ro z p ra w y z am y k a z a k o ń c z e n ie , k tó r e n ie je s t zw ykłym z e b ra n ie m w n io sk ó w z p o szc ze g ó ln y c h ro z d zia łó w , ale u k a z u je p a n o ra m ic z n ie w szystkie z asad y re la cji k o śc ieln o -p ań s tw o w y c h w n a u c e K o ś c io ła p o w s z e c h n e g o i ich p ra k ty c z n e j re c e p c ji w czasie p r a c n a d p o ls k ą K o n s ty tu c ją . W s p o m in a się t u ta k ż e o „ m o d e lu życia ra z e m ” p a ń s tw a i K o ścio ła.
O b aj re c e n z e n c i o ce n ili d y se rtac ję p . m g ra P a w ła S o b c z y k a ja k o o d p o w ia d a ją c ą w y m o g o m staw ian y m ro z p ra w ie d o k to rsk ie j ta k p o d w z g lę d e m m e ry to ry c z nym ja k i fo rm aln y m . Z az n ac zy li, że A u t o r d o b rz e z re a liz o w a ł swe z a m ie rz e n ia b ad aw c z e, u k a z u ją c z as a d y re la cji p afistw o -K o śc ió ł w n a u c z a n iu S o b o ru W a ty k a ń sk ieg o I I i w p o s tu la ta c h K o n fe re n c ji E p is k o p a tu P o lsk i d o ty czący ch K o n sty tu c ji R z ec zy p o s p o litej P o lsk iej. D y s e rta c ja sta n o w i c e n n e s tu d iu m m o n o g ra fic z n e i u b o g a c a p o ls k ą k a n o n is ty k ę .
R a d a W y d ziału P ra w a K a n o n ic z n e g o U K SW , b io rą c p o u w a g ę w yniki e g z a m i n u d o k to rs k ie g o , w a lo r n a u k o w y p rz e d ło ż o n e j p ra c y w łaściw y d la ro z p ra w d o k to r skich, o p in ie re c e n z e n tó w o ra z pozytyw ny w y n ik o b ro n y , n a d a ła p . m g ro w i P a w ło w i S o b c z y k o w i s to p ie ń n a u k o w y d o k to ra n a u k p ra w n y ch w z a k re sie p ra w a k a n o n icz n eg o .
B o że n a S zew czu l
D O K T O R A T K S . J Ó Z E F A C IU PA K A
D n ia 21 czerw ca 2004 r o k u n a W y d ziale P ra w a K a n o n ic z n e g o U n iw e rs y te tu K a rd y n a ła S te fa n a W yszyńskiego w W arsz aw ie o d b y ła się p u b lic z n a o b r o n a p ra cy d o k to rsk ie j ks. m g ra J ó z e fa С i u p а к a, k a p ła n a ze S to w a rz y sze n ia A p o s to lstw a K a to lic k ie g o (S A C ), a b so lw e n ta W y d zia łu P ra w a , P ra w a K a n o n ic z n e g o i A d m in i stra cji K a to lic k ie g o U n iw e rs y te tu L u b elsk ie g o .
D o k t o r a n t p rz e d ło ż y ł R a d z ie W y d zia łu ro z p ra w ę p t. P osługa w ładzy w p ra w ie w łasnym Stow arzyszenia A p o sto lstw a K atolickiego. P ra c a d o k to rs k a z a s ta ła n a p is a n a n a W y d ziale P ra w a K a n o n ic z n e g o U K S W p o d k ie ru n k ie m ks. p ro f.
