1.
2. Procesy urbanizacji w Polsce
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
1. rozumie pojęcia: miasto, urbanizacja, aglomeracja, konurbacja, strefa podmiejska, suburbanizacja, dezurbanizacja, kontrurbanizacja,
2. rozumie przebieg i przyczyny procesu urbanizacji, 3. zna historię procesów urbanizacyjnych w Polsce.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
1. potrafi wymienić i pokazać na mapie Polski województwa o najwyższym i najniższym stopniu urbanizacji,
2. potrafi wymienić i pokazać na mapie Polski największe miasta, aglomeracje i konurbacje, 3. potrafi powiedzieć czy w Polsce występują zjawiska suburbanizacji, kontrurbanizacji i
reurbanizacji, ewentualnie powiedzieć gdzie i wskazać na mapie,
4. potrafi określić stopień urbanizacji w Polsce oraz podać przykłady państw posiadających najwyższy i najniższy stopień urbanizacji.
b. 2. Metoda i forma pracy
Praca z całą klasą, praca indywidualna, praca w parach, dyskusja.
c. 3. Środki dydaktyczne
Fizyczna mapa Polski
Mapa Polski przedstawiająca rozmieszczenie ludności Atlasy geograficzne dla szkół średnich
Tablice geograficzne lub książka „Świat w liczbach”
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i przedstawia im cele zajęć. W klasie zostają
rozwieszone dwie duże mapy: mapa fizyczna Polski oraz mapa Polski przedstawiająca rozmieszczenie ludności.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel prosi o wyjęcie atlasów geograficznych (co najmniej 1 atlas na dwie osoby) oraz tablic geograficznych lub książki „Świat w liczbach” (co najmniej po 1 egzemplarzu na dwie osoby).
2. Nauczyciel rysuje na tablicy wykres przedstawiający rozmieszczenie ludności na obszarze miasta w kolejnych stadiach urbanizacji.
3. Nauczyciel zapoznaje uczniów z podstawową terminologią dotyczącą procesu urbanizacji, tłumaczy znaczenie następujących definicji: miasto, urbanizacja, aglomeracja, konurbacja, strefa podmiejska, suburbanizacja, dezurbanizacja, kontrurbanizacja. Nauczyciel tłumaczy uczniom przebieg i stadia procesu urbanizacji na podstawie narysowanego na tablicy wykresu.
4. Nauczyciel zapoznaje uczniów z historią procesów urbanizacji na ziemiach polskich.
5. Nauczyciel prosi uczniów aby w parach odszukali w tablicach geograficznych lub w „Świecie w liczbach” województwa o najniższym i najwyższym stopniu urbanizacji. Następnie nauczyciel prosi dwóch wybranych uczniów o podanie nazw tych województw oraz wskazanie ich na dużej mapie. Nauczyciel wspólnie z klasą zastanawia się dlaczego w jednych województwach mamy wysoki wskaźnik urbanizacji a w innych nie.
6. Nauczyciel prosi uczniów aby w parach zastanowili się które miasta polskie można nazwać aglomeracją i czy w Polsce występują konurbacje. Następnie nauczyciel wybiera kilku uczniów, którzy przedstawiają swoje przemyślenia na ten temat oraz pokazują na dużej mapie swoje ewentualne propozycje. Nauczyciel wspólnie z klasą dyskutuje i pomaga zdecydować które miasta są aglomeracjami oraz czy w Polsce istnieją konurbacje.
7. Nauczyciel prosi uczniów aby w parach zastanowili się czy w Polsce występują zjawiska suburbanizacji, kontrurbanizacji i reurbanizacji, a jeśli tak to gdzie. Następnie nauczyciel wybiera kilku uczniów, którzy przedstawiają swoje przemyślenia na ten temat oraz pokazują na dużej mapie swoje ewentualne propozycje. Nauczyciel wspólnie z klasą dyskutuje na ten temat i pomaga im dojść do właściwych wniosków.
iii. c) Faza podsumowująca
1. Nauczyciel przypomina uczniom pojęcia, które dziś poznali.
2. Nauczyciel w celu lepszego zapamiętania przez uczniów przypomina przykłady województw o najwyższym i najniższym wskaźniku urbanizacji, po kilka przykładów aglomeracji i konurbacji polskich oraz mówi gdzie w Polsce najsilniej występuje zjawisko suburbanizacji.
3. W ramach podsumowania nauczyciel porównuje stopień urbanizacji Polski ze stopniem
urbanizacji innych państw. Przedstawia uczniom przykłady krajów o najwyższym i najniższym stopniu urbanizacji oraz najbardziej charakterystyczne przykłady suburbanizacji,
kontrurbanizacji i reurbanizacji na świecie.
4. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów aby w domu przygotowali definicje następujących pojęć: deglomeracja, megalopolis, nadurbanizacja oraz żeby zastanowili się nad problemami wielkich miast.
e. 5. Bibliografia
1. Kozioł T., Geografia. Zagadnienia maturalne, Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 1999.
2. Libner P., Stefaniak G., Geografia od A do Z, Kram, Warszawa 1998.
3. Słodczyk J., Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego,
Opole 2001.
4. Węcławowicz G., Przestrzeń i społeczeństwo współczesnej Polski, PWN, Warszawa 2002.
f. 6. Załączniki
a. Opcjonalne ii. a) Karta pracy ucznia brak
iii. b) Zadanie domowe
g.
brakh. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
i. 8. Uwagi do scenariusza
brak
