1
Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, informatyka
Temat: Symptomy uzależnienia od komputera
Treści kształcenia:
Informatyka:
7. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do rozwijania zainteresowań; opisywanie innych zastosowań informatyki; ocena zagrożeń i ograniczeń, aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki. Uczeń:
1) opisuje korzyści i niebezpieczeństwa wynikające z rozwoju informatyki i powszechnego dostępu do informacji, wyjaśnia zagrożenia związane z uzależnieniem się od komputera.
2. Wyszukiwanie i wykorzystywanie (gromadzenie, selekcjonowanie, przetwarzanie) informacji z różnych źródeł; współtworzenie zasobów w sieci. Uczeń:
2) pobiera informacje i dokumenty z różnych źródeł, w tym internetowych, ocenia pod względem treści i formy ich przydatność do wykorzystania w realizowanych zadaniach i projektach.
Cele zoperacjonalizowane:
Uczeń:
● Potrafi wskazać różne rodzaje uzależnień od komputera i stosowania technologii informacyjnej w życiu codziennym
● Potrafi wskazać symptomy uzależnień od komputera i stosowania technologii informacyjnej
● Potrafi wymienić społeczne skutki związane z uzależnieniami od komputera, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów uzależnień młodzieży
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Potrafi wymienić różne rodzaje uzależnień od komputera
● Zna symptomy uzależnień od komputera
● Potrafi wymienić skutki uzależnień od komputera i ocenić ich społeczne konsekwencje
● Samodzielnie podejmuje decyzje i potrafi je uargumentować
● Planuje swoją pracę
Kompetencje kluczowe:
● Kompetencje informatyczne
● Kompetencje społeczne i obywatelskie
● Inicjatywność i przedsiębiorczość
Środki dydaktyczne:
● Komputery podłączone do Internetu i sieci szkolnej, z zainstalowanym oprogramowaniem
2
● Rzutnik multimedialny do prezentacji zasobów multimedialnych
● Prezentacja zawierająca ćwiczenia do wykonania: „Postawa przy komputerze”
● Karta pracy: „Uzależnienie od komputera i Internetu”
Metody nauczania:
● Podające: pogadanka z elementami pokazu
● Problemowa: burza mózgów
● Praktyczne: ćwiczenia
Formy pracy:
● Jednolita
● Indywidualna zróżnicowana
Przebieg zajęć:
Założenia: uczniowie znają i stosują zasady korzystania z zasobów sieciowych, znają różne przeglądarki internetowe (Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrom, Safari itp.), korzystają z narzędzi wyszukiwarki w celu wyszukania informacji na zadany temat, znają zasady wpisywania w pasku wyszukiwarki haseł kluczowych.
Etap wstępny
Nauczyciel rozpoczyna zajęcia od rozmowy z uczniami na temat gwałtownie zmieniającego się stylu życia współczesnego człowieka. W ostatnich latach nastąpił szybki rozwój technologiczny, pojawiły się nowe urządzenia, ułatwiające lub też wręcz zupełnie zmieniające realia życia. Często mówimy o kolejnej „rewolucji technicznej”. Wiele z tych zmian jest dla nas korzystnych: ułatwiają życie, przyspieszają komunikację i przepływ informacji, zwiększają dostępność wiedzy, rozwijają wyobraźnię, pobudzają kreatywność.
Lecz ich wykorzystywanie ma również negatywne skutki: niekontrolowane używanie komputera i Internetu oraz wykorzystywanie tych urządzeń przez zbyt długi czas może doprowadzić do uzależnienia się od tych mediów. Jest to nowy typ uzależnień, z których jeszcze niewielu ludzi zdaje sobie sprawę.
Etap realizacji
Nauczyciel pyta uczniów, jakie czynności związane z komputerem i Internetem wykonują codziennie. Uczniowie prawdopodobnie wymienią korzystanie z telefonów komórkowych, laptopów, tabletów, odtwarzaczy muzyki, gier komputerowych, komunikatorów, portali społecznościowych itd. Nauczyciel z uczniami zastanawiają się wspólnie, ile czasu dziennie zajmują im te czynności i jaki to jest procent całej doby.
Uczniowie wymieniają się własnymi doświadczeniami, podają znane im przykłady zachowań młodzieży i dorosłych, którzy nadużywają środków technicznych.
Nauczyciel przedstawia wyniki badań prowadzonych przez psychologów w Stanach Zjednoczonych, z których wynika, że około 5% internautów na świecie jest uzależnionych od Internetu. Doktor Kimberly Young z USA, światowy autorytet z dziedziny uzależnień od Internetu, opracował 8 pytań prowadzących do diagnozy stwierdzającej, czy jest się uzależnionym od Internetu. Jeśli na co najmniej pięć z nich odpowiedź jest twierdząca, to
3
znaczy, że osoba kwalifikuje się do grupy osób uzależnionych (należy pamiętać, że odpowiedzi muszą dotyczyć ostatniego roku).
Wyznaczeni uczniowie odczytują kolejne punkty. Wszyscy wspólnie zastanawiają się, czym może grozić takie postępowanie.
1. Czy nie możesz przestać myśleć o Internecie (stale myślisz o tym, co ostatnio robiłeś w Sieci lub o tym, co będziesz robił, gdy znów się do niej zalogujesz)?
2. Czy czujesz potrzebę zwiększenia ilości czasu spędzanego w Internecie, aby osiągnąć satysfakcję z tego, że korzystasz z Sieci?
3. Czy podejmowałeś nieudane próby kontrolowania, ograniczania bądź zaprzestania korzystania z Internetu?
4. Czy czujesz się niespokojny, markotny, przygnębiony lub poirytowany, gdy próbujesz ograniczyć korzystanie lub przestać korzystać z Internetu?
5. Czy zdarza Ci się przesiadywać w Sieci dłużej, niż pierwotnie zamierzałeś?
6. Czy z powodu Internetu zdarzyło Ci się narazić na szwank ważną znajomość, zaryzykować utratę pracy lub zrezygnować z szansy na zrobienie kariery?
7. Czy zdarzyło Ci się okłamać rodzinę, terapeutę lub inne osoby, aby ukryć, ile czasu zabiera Ci Internet?
8. Czy Internet służy Ci jako ucieczka od problemów lub jako sposób na uśmierzanie nastrojów dysforycznych (np. uczucia beznadziei, poczucia winy, lęków, depresji)?2
Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły. Prosi o przygotowanie kilku przykładów skutków spowodowanych uzależnieniem od stosowania nowoczesnych technologii (burza mózgów).
Po kilku minutach uczniowie przedstawiają efekty pracy, argumentując swoje stanowisko.
Nauczyciel w miarę potrzeby komentuje wypowiedzi uczniów, uzupełnia je o ważne elementy, niewymienione przez uczniów.
Skutki uzależnienia od komputera i Internetu są bardzo poważne. Do najważniejszych należy zaliczyć1:
● Ograniczenie kontaktów ze znajomymi.
● Ograniczenie aktywności fizycznej, brak aktywnego wypoczynku.
● Pogorszenie wyników w nauce, prowadzące nawet do braku promocji do następnej klasy.
● Zaniedbywanie obowiązków domowych.
● Narażenie się na szkodliwe treści i oddziaływania psychiczne związane z informacjami zamieszczonymi w Sieci (erotyka, wulgaryzmy, przemoc, agresja itp.).
● Oderwanie się od rzeczywistości, brak poczucia czasu, zaniedbania względem samego siebie i rodziny.
● Znane są przypadki utraty życia, spowodowanego wycieńczeniem fizycznym związanym z pobytem w Sieci bądź graniem w gry komputerowe.
Należy dodać, że problem dotyczy nie tylko młodych ludzi. Wielu dorosłych ma podobne problemy, prowadzące niekiedy nawet do utraty pracy i braku środków do życia.
1 Źródło: http://www.edukacja.edux.pl/p-456-uzaleznienie-od-komputera-i-internetu.php
12 Źródło:Paul Wallace, Psychologia Internetu, Dom Wydawniczy REBIS, s. 235
4
Ze względu na zwiększającą się społeczną wagę tego problemu poświęca mu się coraz więcej uwagi.
Nauczyciel prosi uczniów, aby zastanowili się, jakie działania należałoby podejmować, aby zapobiegać uzależnieniom od komputera? Prosi uczniów o opracowanie wskazówek mających na celu przeciwdziałanie uzależnieniom od nowoczesnych mediów i zapobieganie im.
Jeśli już jednak uczniowie muszą spędzić jakiś czas przy komputerze (np. korzystając z niego do nauki), powinni przestrzegać zasad korzystania z tego urządzenia.
Nauczyciel prosi uczniów o odtworzenie prezentacji (lub odtwarza na rzutniku) zawierającej ćwiczenia pt. „Postawa przy komputerze”. Uczniowie oglądają prezentację i korygują swoją postawę przy komputerze.
Etap końcowy
Nauczyciel podsumowując zajęcia, zwraca uwagę uczniów, że lista uzależniających urządzeń i technologii stale się zwiększa. Telefon komórkowy, tablet itp. to kolejne, nowe problemy. Uważa się, że jednym z symptomów tego uzależnienia jest złe samopoczucie osoby posiadającej telefon komórkowy w sytuacji, gdy nie ma go przy sobie. Innym jest ciągłe (nawet co kilka minut) wysyłanie SMS-ów.
Problem uzależnień od multimediów to zjawisko stosunkowo nowe i nie do końca jeszcze poznane, ale niosące ze sobą poważne skutki społeczne.
Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów o wypełnienie karty pracy pt. „Uzależnienie od komputera i Internetu” i wyciągnięcie wniosków na własny użytek.
Dodatkowo:
Uczniowie mogą wyszukać informacje dotyczące instytucji i organizacji niosących pomoc osobom uzależnionym od komputera lub ich rodzinom.
Słowa kluczowe:
uzależnienie od komputera, symptomy uzależnienia, cyberuzależnienie, zespół uzależnienia od Internetu, ZUI
