G O E T H E
28.VIII.1749 22.III.1832
PRZEKŁADY STEFANA ZARĘBSKIEGO
Szynkarczyk Wesele
O cierpieniach młodego Wertera
Tęsknota
D o J u l i i
Mefistofeles mówi
N a r c y z y
Uzupełniam, potakuję i przeczę
MARIA JASIŃSKA
Od Redakcji
Zapisana karta
ROMAN ROSIAK
„Może znajdzie się Jednak epik — społecznik czy psycholog, którego zain- teresują żywi mieszkańcy Lublina, Jak znalazł Już Lwów swojego Schrodera, Makuszyńskiego, Parandowskiego; Kra- ków — Goetla 1 Wiktora; Kalisz — zna- komitą Marlę Dąbrowską; a Warsza- wa — tylu wybitnych, z Gojawiczyńską, autorką „Dziewcząt z Nowolipek", na końcu.
Prosty człowiek Lublina czeka ciągle na swojego piewcę".
To wezwanie skierowane do literatów dochodzi Już dziś zza grobu. Autorem
słów, zacytowanych w pracy „Lublin w literaturze współczesnej" Jest zmarły ł ° o i U t r r 0nista Iubc,8W. z-oa profe-
sora na Uniwersytecie M. Curie-Skło- dowskiej, dr Paweł Gduła.
?0 , d Zmarłemu odrzućmy
™a.ny • "Wspaniały", „wielki" I ty m „o.
dobne epitety, które tracą moo w ze- stawieniu z faktami, dającymi naiłeh
•ze świadectwo prawdzie. J BP"
Do bezspornych faktów należy bar- dzo uczuciowy, serdeczny stosunek dr.
nd™ , ° , b U nf - 8 y n «e«owsklego nauczyciela, urodzony 20.fl.189l r. w Nlenadówce. po ukończeniu szkól w Rzeszowie I we Lwowie, gdzie w 19117 TT „ £ ' ^ .wydziale humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego, blorncJed- noczeSnle tywy udział w prwyTfjnych organizacji młodzieżowych z J y S Z r f ' sle W 6 r ; «P^ .W 0fn , e ®wlatowej7 w e a -
l D o r o ^ °I y l n a frontach, i po rocznej pracy nauczycielskiej w
Pabianicach, dr Gduła przenosi się w 1921 r. do Lublina, by tu pozostać aż do śmierci.
Przez osiemnaście łat uczy języka pol- skiego w gimnazjum lm. Zamojskiego, rozpoczynając Jednocześnie działalność naukową. Pierwszą Jego pozycją nau- kową jest praca „Wieś 1 lud w powieś- ciach Elizy Orzeszkowej", na podstawie której uzyskał tytuł doktora filozofii.
Do 1939 r. dr Gduła ogłasza drukiem 5 artykułów z dziedziny pedagogiki 1 dy- daktyki, poświęconych nauczaniu Języ- ka polskiego I pracy kół naukowych w szkole średniej. Osobne miejsce należy się wydanej w 1937 r. pracy „Lublin w literaturze współczesnej". Autor daje tutaj wyraz swoim 'zainteresowaniom regionalnym, badając związek z Lubli-
nem w twórczości F. Arnsztajnowej, W. Barwickiego, J. Czechowicza, j. Eo- bodowskiego i A. Struga. Z kart tej pra- cy przebija głęboko troska o piękną li- teracką formę sądów, wypowiadanych zawsze przez autora w oparciu o boga- ty I starannie zebrany materiał. Lata wojny czynią wyłom w pracy naukowej
dr. O duli, nie słabnie natomiast Jego działalność pedagogiczna, za którą już
w 1939 r. został przez Niemców uwięzio- ny w Zamku. Mimo represji, p0 wyjściu
na wolność w 1940 r. wraca do konspi- racji 1 aż do wyzwolenia Lublina pro-
wadzi tajne komplety. W uznaniu dotychczasowych zasług w lipcu 1944 r.
zostaje mianowany kierownikiem Wy- działu Wydawniczego Resortu PKWN.
Kiedy w 1945 r. Ministerstwo Oświaty przenosi się do Warszawy, dr Gduła po- zostaje iw Lublinie, by objąć stanowisko dyrektora Oddziału PZWS (1945—1950).
a później z-cy dyrektora Ekspozytury Woj. „Domu Książki" (1950—1951). Kon- tynuująo pracę pedagogiczną pełni
funkcję wizytatora Ministerstwa Oś- wiaty do 1946 r.. a w latach 1951—1952 Jest nauczycielem w Państw. Liceum dla Pracujących. Na szczególne wyróż- nienie zasługuje działalność wydawni- cza dr. Gdull, który w ciągu 3 lat (1944—1947) redaguje I wydaje czaso-
pisma: „Promyk", „Promyczek" I „Teka Szkolna", zamieszczając w nich około 15 własnych szkiców 1 artykułów lite- rackich. Na wiadomość o zorganizowa- niu sekcji polonistycznej przy UMCS, dr Gduła mimo otrzymania emerytury zgłasza się do pracy w Bibliotece Głów-
nej, gdzie ,od 1952 r. jako kierownik oddziału gromadzenia kompletuje księ- gozbiór z literatury polskiej I powszech- nej oraz zaczyna zbieranie „lublinia- nów". Z 4 prac naukowych drukowa- nych po wojnie przed rozpoczęciem pra- cy na Uniwersytecie aż 3 poświęcone
są twórczości A. Struga: „Z młodości Andrzeja Struga" (Zdrój, 1947 r., nr 1), przedsłowie do „Ludzi podziemnych' (Warszawa 1947, Sp. Wyd. „Wiedza") oraz „Andrzeja Struga opowieści o „Lu-
dziach podziemnych" (Łódź 1949, Sp.
Wyd. „Polonista"). Dr Gduła nic tylko pierwszy po wojnie przypomniał twór-
czość Struga, ale także potrafił wnieść nowe wartości do wiedzy o pisarzu. Pod tym względem największą wartość ma pierwsza praca o Strugu, w której Au- tor prostując dotychczasowe omyłki ustalił datę oraz miejsce urodzin pisa- ' rza, odsłaniając Jednocześnie nieznane karty z Jego lat młodzieńczych. Z chwl- • lą objęcia w 1954 r. wykładów na UMCS, dr Gduła w dalszym ciągu prowadzi ba- dania nad twórczością autoru „Ludzi • podziemnych", czego wyrazem Jest I wykład monograficzny dla IV roku pt.
„Strug a Dostojewski". W tym samym , czasie przygotowuje do druku najob- szerniejszą swoją pracę „Drukarstwo
lubelskie 1554—1954" (praca ta ukaże się w br. nakładem Annales UMC8).
Zalety charakteru I niezwykła sumień- ] ność w pracy zyskiwały dr. Gduli wie- lu przyjaciół. Można o Nim powiedzieć <
słowami Igora Newerlego. że potrafił I
„ p r z e ż y ć j a k o s ł o w l c k".
S t r a c h
ANNA MARKOWA
ANTONI MADEJ
K o g u t y
P O E Z J A DLA D O R O S Ł Y C H
ZBIGNIEW PĘDZINSKI
o czym pisała „Kamena"
p r z e d 2 0 lały
„ C U D A " H A R A S Y M O W M C Z A JOZEF WIESŁAW ZIĘBA
B u d o w a
D e b i u t JAN STEFANIAK
Czerwień
Podróż
JOZEFA RADZYMINSKA
Twórcy bez masek
FELIKS ARASZKIEWICZ LUBELSCY JUBILACI
Uzupełniam, potakuję i przeczę
PIÓREM S Z Y D E R C Y
WITOLD GAWDZIK
Metamorfoza
KAROL DUSZA
F r a s z k i
SŁAWOMIR SOBOCKI
Bajki dla niegrzecznych dzieci
...i dawnych, dobrych
JERZY KSIĘSKI
Rudy l i s
Przemiany
JERZY JAREMA
Rock and roll
Dwutygodnik literacki „Kamena" • Redaguje Kolegium • Wydawca: Oddział Lubelski Związku Literatów Polskich • Adres redakcji i administracji,.Lublin, uL Gra nlczna 1-c • Telelon: 36-45 • Redakcja rękopisów nie odsyła • Warunki prenumeraty: kwart, zł 12, półrocznie zł 24. rocznie zł 48. Zamówienia 1 przedpłaty
wszystkie urzędy pocztowe l listonosze. Instytucje i zakłady pracy mające siedzibę w miejscowościach, w których są Oddziały 1 Delegatury „Rucnui za™w«*jq prenumeratę w miejscowych Oddziałach i Delegaturach „Ruchu". Prenumerata przyjmowana Jest do 10-go dnia miesiąca poprzedzającego o*™*, prenumci-ij.
Prenumerata zagraniczna: kwartalnie zł 16,80; półrocznie zł 31,20; rocznie zł 62,40. Lubelska Drukarnia Prasowa — Unicka 4. Zam. lou. o.iu.»»•
