Artystyczna działalność uczniów klas I-III w środowisku szkolnym i pozaszkolnym Działalność artystyczna uczniów może przyjmować różne formy, które wytyczają

pewien kierunek zainteresowań i plan działań. W fazie przygotowawczej dotyczy on np. eksperymentowania, poszukiwania, bawienia się dźwiękiem, choreografią, sztuką słowa, śpiewem. „Działalność artystyczna w formie teatru dziecięcego, dziecięcej sztuki plastycznej, aktywności muzycznej jest wyrazem jego potrzeby dialogu z otoczeniem; z innymi dziećmi, z nauczycielem, przestrzenią, przedmiotami i samym sobą. To sprawianie innym radości i szczęścia ze współpracy z nimi, to także dzielenie się słabościami i sukcesami

583 M. Kisiel, Język muzyki i mowa muzyczna…, op. cit., s. 92.

150 w grupie. Wielość form aktywności muzycznej, różnorodność możliwości wyrażania siebie przez ruch i muzykę pozwala każdemu dziecku odnaleźć własne miejsce w świecie kultury”⁵⁸⁴. Dziecko jest odpowiedzialne za siebie i innych, jest zmotywowane m.in. do nauki tekstu słownego, piosenki, tańca czy też gry na instrumencie. W roli aktora czuje się ważne, docenione, zauważone, odpowiedzialne, co dodaje mu wiary w siebie i poczucia własnej wartości. Z radością pokonuje trudności, przełamuje nieśmiałość i dąży do osiągnięcia satysfakcji, która staje się nagrodą za podjęte działania artystyczne. Spełnia oczekiwania swoje i innych. W fazie przygotowywania się do wspólnego występu kształtują się ważne dla rozwoju jednostki postawy: odpowiedzialność, samodzielność i współpraca w grupie, które wpływają pozytywnie na kształtowanie się indywidualnej osobowości każdego z nich.

Dziecko czuje potrzebę spontanicznego wypowiadania się swoim ciałem. Muzyka w danym przedstawieniu uzupełnia powstałe emocje oraz sprzyja w swobodzie poruszania się po scenie przez małego aktora, a także pobudza i włącza publiczność do spontanicznej aktywności⁵⁸⁵. Jak zauważają: Katarzyna Krasoń i Grażyna Szafraniec: „Spektakl ma wymiar

„otwarty” wymagający dopełnienia przez oglądającego i dogłębnego wyzyskania wieloznaczności interpretacyjnej. Aktorzy działając równocześnie, stwarzają szansę dla widza, by podążał za wybraną przez siebie opowieścią, a dzieło ma dzięki temu charakter mobilnej i nieprzewidywalnej kompozycji”⁵⁸⁶.

Środowisko szkolne stwarza wiele możliwości do artystycznej aktywności uczniów i daje okazję do emocjonalnego przeżywania każdego występu. Niezwykle cennymi formami aktywności muzyczno-ruchowej są na przykład inscenizacje, dramy, przedstawienia, teatrzyki, którym towarzyszy szereg przygotowań (kreacje, dekoracje, oprawa muzyczna, próby itp.).

Środowisko szkolne obfituje w różnego rodzaju akademie, uroczystości okolicznościowe i imprezy rodzinne np. „Dzień Edukacji Narodowej”, „Pasowanie na ucznia klasy pierwszej”,

„Narodowe Święto Niepodległości”, „Jasełka”, „Dzień Babci”, „Dzień Dziadka”, „Dzień Ziemi”, „Dzień Matki”, „Zakończenie roku szkolnego” itp. I nie chodzi tu tylko o to, by jak

584 Zob. R. Kojs, Dziecięca muzyka eksperymentalna, [w:] Dziecko w świecie muzyki, red. B. Dymara, Kraków 2000, s. 81.

585 Zob. K. Krasoń, Dziecko w roli. Pedagogia teatru dziecięcego, uwagi inicjalne, [w:] Wyrazić i odnaleźć siebie, czyli o sztuce, ekspresji, edukacji i arteterapii, red. K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała,

Katowice – Mysłowice 2008; Taż, Cielesne doświadczanie referentu kulturowego w teatrze dziecięcym, [w:] Intersubiektywność sztuki w recepcji i tworzeniu. Diagnoza, edukacja, wsparcie rozwoju,

red. K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała, A. Wąsiński, Katowice; Bielsko-Biała, 2009.

586 Zob. K. Krasoń, Cielesność aktu tworzenia w teatrze ruchu. Integracja sztuki i edukacji w rozwoju

i transgresji potencjału człowieka, Kraków 2013, s. 210; Taż, Cielesne kreowanie roli. Wizualizacyjne techniki parateatralne jako wsparcie rozwoju, [w:] Twórczość – ekspresja – aktywność artystyczna w rozwoju dzieci i młodzieży, red. K. Krasoń, „Chowanna” 2011, t.1. (36). s. 297- 313.

151 najlepiej „wypaść” przed publicznością na scenie (chociaż jest to ważny element), ale istotny jest przede wszystkim stopień wzajemnego zaangażowania się ucznia i nauczyciela w sam proces radosnego przygotowywania się, przeżywania i tworzenia, realizowania zamierzonego celu, w którym główną rolę odgrywają uczniowie. Sam proces przygotowywania się do tego przedsięwzięcia jest niezwykle wartościowy, kształcący i motywujący. Wszelkie zabiegi przygotowawcze i towarzyszące temu emocje, ekspresja, pomysły, wzajemne motywowanie się, pomoc, wspieranie, zachęcanie, wiara w swoje możliwości, pozytywne myślenie stają się źródłem tworzenia twórczej postawy. Wzajemne relacje podczas wspólnych działań wpływają na kształtowanie się postawy twórczej dziecka, jego siły charakteru i osobowości, .

Działania twórcze wzmacniają siłę woli, dzieci łatwiej sobie radzą ze stresem i trudną sytuacją, łatwiej też znoszą niepowodzenia, potrafią się nawet śmiać z samych siebie, co świadczy o ich bogatej wyobraźni oraz umiejętności rozładowania napięcia emocjonalnego na całym ciele (napięcie mięśni, drżenie rąk i nóg, regulacja oddechu, siły głosu). „Emocje towarzyszące podczas przygotowań i prezentacji efektów pracy, dostarczyły niezapomnianych wrażeń, a powstała pomiędzy uczestnikami „tajemnica rozterek” zjednoczyła i zdyscyplinowała całą grupę⁵⁸⁷. „(…) każdy dłuższy kontakt dziecka z muzyką i nabyty w dzieciństwie nawyk do słuchania jej, pozostanie, a artystyczne zamiłowania stworzą podstawy do prawidłowego odbioru każdej sztuki: opery, koncertów, przedstawień teatralnych, czy sztuk plastycznych. Chodzi więc o ukazanie świata dźwięków i rozwijanie wrażliwości muzycznej⁵⁸⁸. Jeżeli w szkole umożliwi się uczniom częsty kontakt z muzyką, w różnorodnej formie i aktywności własnej, jest szansa, że takie działania w przyszłości zaowocują chęcią obcowania dorosłego już człowieka z muzycznym dziedzictwem kulturowym.

Pozaszkolna działalność artystyczna dotyczy najczęściej udziału uczniów w konkursach, przeglądach, festiwalach, koncertach. Chętnie też uczniowie udzielają się w organizacjach charytatywnych. Mogą stanowić oprawę muzyczną podczas spotkań kulturowych z ciekawymi ludźmi np. w bibliotekach, Biurach Wystaw Artystycznych, podczas prezentacji dzieł twórców czy też Miejskich Ośrodkach Kultury lub podczas okazjonalnych festynów osiedlowych.

Artystyczna działalność uczniów klas I-III w środowisku szkolnym i pozaszkolnym daje możliwość pokazania się szerszej publiczności. To sprawia, że uczniowie czują się wyróżnieni,

587 U. Słyk, Radość tworzenia i przeżywania dziecka w małych formach scenicznych na zajęciach organizowanych w szkole podstawowej, „Nauczyciel i Szkoła” 2015, (58), s. 171-190.

588 M. Kubica-Skarbowska, Z problemów wczesnej edukacji muzycznej dzieci w zakresie gry na fortepianie, [w:] Dziecko w świecie muzyki, red. B. Dymara, Kraków 2000, s. 126.

152 potrzebni i niezastąpieni⁵⁸⁹. Chętnie reprezentują środowisko szkolne, sprawiają radość otoczeniu, swoim najbliższym i samym sobie, budując wewnętrzną motywację. Artystyczna działalność uczniów zawsze jest postrzegana pozytywnie, wzbudza zachwyt i dumę słuchaczy.

Zachęca do działania tych, którzy jeszcze nie podejmowali się aktywności artystycznej.

4.3. Nauczyciel inspiratorem aktywności muzycznej dziecka w młodszym wieku