37bowiem funkcjonowanie przemysłu hotelarskiego poprzez włączenie ofert

podmio-tów indywidualnych (tj. osób), umożliwiających wynajęcie pokoju, całych mieszkań, a nawet domów. Sarah Lowndes pisze, że „Airbnb, a także Uber stanowią własność agresywnych, globalnych organizacji działających dla osiągniecia zysków” [Lowndes 2016, s. 27], a działalność oraz udział w gospodarce innych firm funkcjonujących we-dług tego samego lub podobnego modelu przyczynia się do powstawania i/lub po-większania rozmiarów szarej strefy w usługach turystycznych, spadku i/lub zaburze-nia konkurencyjności, zmniejszezaburze-nia przychodów podmiotów gospodarczych, które funkcjonują w obowiązujących ramach prawa.

Wprawdzie erbienbizacja w  pewnym stopniu wpływa na ograniczenie marno-trawstwa, lepsze wykorzystanie prywatnych zasobów, optymalizację kosztów, zmniej-szenie nierówności społecznych, spadek niestabilności dochodów ludności poprzez uzyskiwanie dodatkowych źródeł finansowania czy zmianę postaw konsumpcyjnych części społeczeństwa, podstawowe założenia on-demand economy wydają się jednak trudne do zrealizowania.

Gospodarka na żądanie, a także erbienbizacja, które z założenia miały dotyczyć działalności oddolnej, tj. dokonującej się w relacjach biznesowych C2C (consumer--to-consumer, tj. „klient indywidualny do klienta indywidualnego”), coraz częściej wykraczają poza tradycyjne ramy przyjętej definicji i  dotyczą relacji biznesowych typu B2C (business-to-consumer, tj. firma–konsument). Tezę tę potwierdza m.in. oferta miejsc noclegowych, która nie ogranicza się już tylko do prywatnych pokoi, mieszkań czy domów, ale wykracza poza te standardy i obejmuje m.in.: apartamen-ty, zamki, łodzie, indiańskie tipi [Pol 2016]. W dłuższej perspektywie czasowej za-równo gospodarka na żądanie, jak i ruchy społeczne jej towarzyszące mogą stano-wić raczej formę uzupełnienia dotychczasowej oferty aniżeli gospodarkę głównego nurtu.

Podsumowanie

Rewolucja cyfrowa, jaka towarzyszy gospodarce globalnej od połowy lat 90. XX w., dokonuje przekształcenia modeli biznesowych także w zakresie relacji między użyt-kownikami oraz użytużyt-kownikami a  rynkiem. Tworzenie nowych firm i  przedsięwzięć w internecie, w tym technologicznych start-upów, stało się nieodłącznym elementem globalizującego się świata, a nowe trendy, nurty, kierunki i modele na stałe wpisały

38

się już w rzeczywistość globalnej gospodarki cyfrowej oraz globalnej gospodarki nie-cyfrowej XXI w.

Popularność nurtu i serwisów oraz firm wpisujących się w założenia on-demand economy jest wypadkową kilku zmiennych, wśród których najważniejsza jest zdol-ność (umiejętzdol-ność) tworzenia pozytywnych powiązań i zaufania między podmiotami (tj. stroną podażową, oferującą dobra i usługi typowe dla on-demand economy, i stro-ną popytową, zgłaszającą zapotrzebowanie). Modele te coraz częściej opierają się na wykorzystywaniu kanałów społecznościowych i  social media do budowania relacji i reputacji, efektem zaś takiego działania są zarówno wysokie wyniki ekonomiczne, prestiż i popularność, jak i koszty społeczne oraz zagrożenia bezpieczeństwa ekono-micznego wynikające z tak przyjętego przez firmy modelu funkcjonowania.

Przykładem tej przełomowej innowacji jest Airbnb i  związany z  firmą określo-ny sposób funkcjonowania inokreślo-nych podmiotów (tj. erbienbizacja). Firma wprawdzie stworzyła model będący źródłem inspiracji zarówno dla podmiotów i menedżerów z  branży hotelarskiej i  stając się ikoną oraz wzorem modelu dzielenia się, znacznie powiększyła obszar wpływów, niemniej promuje formy zarabiania, które mogą stać w opozycji do prawa podatkowego oraz polityki dochodowej, uczciwej konkurencji i licencjonowanej branży hotelarskiej.

39

Bibliografia

Alton L. (2016), 4 Ways The On-Demand Economy Is Changing The Face of Business, [online], https://www.forbes.com/sites/larryalton/2016/12/30/4-ways-the-on-de-mand-econ omy-is-changing-the-face-of-business/#502c03461a3a, [6.05.2017]. Arita S., Hiyama A., Hirose M. (2016), Senior-Oriented On-Demand Economy: Loca-lity, Matching, and Scheduling are the Keys to Success, [w:] Universal Access in Human--Computer Interaction. Users and Context Diversity, M. Antona, C. Stephanidis (eds.), Springer International Publishing AG, London.

Bucher N.R. (2016), Online Travel Agencies Can Survive Uberization - ArabNet Beirut 2016, [online], http://news.arabnet.me/online-travel-agencies-trends-uberization-arabnet-beirut-2016/, [8.05.2017].

Burrows R.P (2012), The Market-Driven Supply Chain: A Revolutionary Model for Sales and Operations Planning in the New On-Demand Economy, American Management As-sociation, New York.

Dagnino E. (2016), Labour and Labour Law in the Time of the On-Demand Economy, „Revista Derecho Social y Empresa”, no. 6.

Gallagher L. (2017), The Airbnb Story: How Three Ordinary Guys Disrupted an Industry, Made Billions... and Created Plenty of Controversy, Houghton Mifflin Harcourt, Boston. Godelnik R. (2015), Is the ‘Uberization’ of the Economy Sustainable?, [online], http:// www.triplepundit.com/2015/02/uberization-economy-9 sustainable/, [9.05.2017]. Jaconi M. (2014), The ‘On-Demand Economy’ Is Revolutionizing Consumer Behavior — Here’s How, [online], http://www.businessinsider.com/the-on-demand-economy--2014-7?IR=T, [6.05.2017].

Kowalówka M. (2015), Nowy kształt rynku pracy, czyli ekonomia na żądanie, [online], http://rynekpracy.pl/artykuly/nowy-ksztalt-rynku-pracy-czyli-ekonomia-na-zadanie, [5.052017].

Lowndes S. (2016), The DIY Movement in Art, Music and Publishing: Subjugated Know-ledges, Routledge, New-York, London.

Mansfeldt J. (2015), The „Airbnb Experience” and the Experience Economy:  The Spa-tial, Relational and Experiential In-Betweenness of Airbnb, [w:] Spatial Dynamics in the

40

Experience Economy, (eds.) A. Lorentzen, K.T. Larsen, L. Schrøder, Routledge, New York.

Maselli I., Lenaerts K., Beblavý M. (2016), Five Things We Need to Know About the On-Demand Economy, „Centre for European Policy Studies” no. 21.

Mikhalkina T., Cabantous L. (2015), Business Model Innovation: How Iconic Business Models Emerge, [w:] Business Models and Modelling, (eds.) C.B. Fuller, V Mangematin, Emerald, Bingley.

Nie skończyłeś 40 lat? Jeszcze masz szansę na wielki biznes (2015), [online], http://www. polskieradio.pl/5/3/Artykul/1525885,Facebook-wychodzi-poza-Ziemie-Darmowy-internet -z-satelity-dla-mieszkancow-Afryki, [8.05.2017].

Pol M. (2016), Na czym tak naprawdę polega fenomen Airbnb?, „Travel Marketing”, [on-line], http://travelmarketing.pl/na-czym-tak-naprawde-polega-fenomen-airbnb/, [10. 05.2017].

Rayes A., Salam S. (2017), Internet of Things – From Hype to Reality: the Road to Digiti-zation, Springer, Cham.

Stępnicka N. (2017), Wpływ Ubera i uberyzacji na rynek pracy i zarządzanie różnorod-nością, publikacja w procesie recenzyjnym.

Wingo S. (2017), Can the On-Demand Economy Make It Out Of the Trough of Disillu-sionment?, [online], http://www.itproportal.com/features/can-the-on-demand-eco nomy-make-it-out-of-the-trough-of-disillusionment/, [7.07.2017].

Złoty wiek przedsiębiorczości (2015), [online], http://biznestuba.pl/tag/start-up/, [8.05.2017].

41

Tom XVIII | Zeszyt 9 | Część I | ss. 41–58